Zelfredzaamheid bij kinderen en jeugdigen met autisme en een

ernstige verstandelijke beperking

Nelchen Arijs

Inleiding

Autisme komt vaak voor bij kinderen met een ernstige verstandelijke beperking (IQ lager dan 35)

Moeite met adaptief gedrag: communicatie, sociale vaardigheden spel en zelfredzaamheid

= gedrag om zich in allerlei situaties te reddenSchaal om zelfredzaamheid te berekenen =

Vineland Adapive Behavior Scales

Zelfredzaamheid en autisme

Kinderen met ASS, met of zonder een verstandelijke beperking, tonen vooruitgang op verschillende ontwikkelingsgebieden en de ontwikkeling op de zelfredzaamheid is het grootst.

Vroegtijdige training van vaardigheden is belangrijk

Training van zelfredzaamheid

Minderheid leert op de gewone manier: trial and error voordoen, uitleggen en vaak herhalen

Meerderheid leert via training

Training

= het tot stand brengen van waarneembare veranderingen in het gedrag als gevolg van systematisch toegepaste instructiemethoden

Groepsgewijze training is niet effectiefFoutloos leren: voorkomen dat het kind

fouten maakt

Training van eenvoudige vaardigheden

Bestaat uit slechts één handelingSystematische manier geven en wegnemen van hulpvormen van hulp (prompt):

Fysieke hulp Voordoen Afbeelding of voorwerp Instructie geven

Methoden: Most-to-least prompting en least-to-most prompting Time delay Fading Shaping

Training van meer complexe vaardigheden

Een reeks eenvoudige vaardigheden die in een bepaalde volgorde worden uitgevoerd = een gedragsketen

Taakanalyse uitvoerenTrainig:

Backward chaining Forward chaining Total task training

Beloners

Een aangename consequentie die de kans vergroot dat kind het gedrag nog eens laat zien

Belangrijk dat de beloning bij het kind past Betrekken bij het kiezen van de

beloners Methoden om beloners te kiezen:

Paarsgewijs Gelijktijdig apart

Generalisatie

Vaardigheden zijn pas functioneel als ze in verschillende situaties en bij verschillende mensen toepassen

Generalisatie bevorderen: Varieer oefeningen en materiaal Oefen in verschillende situaties en met verschillende

opvoeders Betrek ouders en begeleiders actief bij de training Geef ouders en begeleiders feedback in de natuurlijke

situatie

Concrete voorbeelden

Wouter: 9 jaar, ASS en een ernstige verstandelijke beperking Training: uittrekken en ophangen van jas

Sjors 7 jaar Zindelijkheidstraining Beloners zoeken