De Keel-, neus-, oorheelkunde bestudeert en behandelt

de aandoeningen van hoofd en hals. Het vakgebied omvat

de zintuigen gehoor, evenwicht, reuk en smaak en de

functies ademhalen, slikken en spreken. Het bedient zich

van een groot aantal specifi eke methoden van onderzoek,

behandeling en revalidatie, dat in andere specialismen

niet of niet in die mate voorkomt. Dertig procent van de

klachten waarvoor de huisarts wordt geraadpleegd, is

gerelateerd aan dit specialisme.

Dit zakboek bundelt op overzichtelijke en systematische

wijze de belangrijkste aandoeningen. Het is bestemd voor

artsen en studenten en bedoeld als algemene leidraad

voor diagnostiek en behandeling.

Frans Debruyne is buitengewoon hoogleraar Neus-, keel-,

oorziekten aan de K.U.Leuven.

Henri Marres is gewoon hoogleraar Keel-, neus-, oorheel-

kunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

9 7 8 9 0 3 3 4 8 3 8 0 6

Debruyne F. en Marres H. Z

AK

BO

EK

KEEL-, N

EU

S-, OO

RH

EELK

UN

DE

Zakboek keel-,neus-, oorheelkunde Debruyne F. en Marres H.

34 Anamnese en onderzoek

toon van 250 Hz

regelbare drukmeting

Figuur 1.6 Tympanometrie.

C

compliantie

AS

AD

A

B

–200 0 +200 mm H2O

Figuur 1.7 Tympanogrammen: A: normaal; B = vochthoudend middenoor; C = onderdruk in het middenoor; AD = lage weerstand zoals bij een onderbroken gehoorbeentjesketen of een slap trommelvlies; AS = hoge weerstand zoals bij een stijve keten.

82 Het oor

Tabel 2.1 Syndromen met doofheid of slechthorendheid

met afwijkingen aan het kieuwboogsysteem ( – oorschelp, gehoor-gang, middenoor, mandibula, halsfi stels):

– dysostosis mandibulo- facialis ( syndroom van Treacher Collins)met – hals- en preauriculaire fi stels ( branchi-oto-renaal syn-droom) – hemifaciale microsomie ( syndroom van Goldenhar)

met oogafwijkingen: –met retinitis pigmentosa ( – syndroom van Usher)retinitis pigmentosa met ataxie en polyneuropathie ( – syn-droom van Refsum)met opticusatrofi e, diabetes mellitus en diabetes insipidus –met lensafwijkingen (bv. – syndroom van Norrie)

met skeletafwijkingen: –craniofaciale dysostosis ( – syndroom van Crouzon)cervico-oculo-acusticussyndroom ( – syndroom van Wildervanck)osteitis deformans ( – ziekte van Paget)osteopetrosis ( – ziekte van Albers-Schönberg)

met huidziekten: –met pigmentafwijkingen ( – syndroom van Waardenburg)met lentigines (Leopardsyndroom) –

met nierafwijkingen: –met nefropathie ( – syndroom van Alport)

met schildklierafwijkingen: –met – struma ( syndroom van Pendred)

met cardiale afwijkingen: –met cardiale aritmieën ( – syndroom van Jervell, Lange-Nielsen)

Vroege opsporing van doofheid en slechthorendheid bij jonge kinderen is van het allergrootste belang om de gevolgen voor de spraak-, taal- en intellectuele ontwikkeling zoveel mogelijk te kun-nen beperken.

Vroege opsporing van doofheid en slechthorendheid bij jonge kinderen is van het allergrootste belang om de gevolgen voor de spraak-, taal- en intellectuele ontwikkeling zoveel mogelijk te kun-nen beperken.

138 De larynx

larynx wordt uitwendig gestabiliseerd door de ligamenten aan het hyoïd en bewogen door de voorste halsmusculatuur, de extrinsieke larynxspieren.

recessuspiriformis

cornusuperius

plica vocalis

sinus Morgagni

a.v.n. laryngeus superior

plica vestibularisglottis

subglottis

supraglottis

ligamentumannulare

membranacricothyroidea

prominentialaryngea

incisurathyroideasuperior

membranathyrohyoidea

epiglottis

epiglottis

aryepiglottische plooi

m. interarytenoideus

m. cricoarytenoideus posterior

articulatio cricothyroidea

trachea

m. arytenoideus transversus

cartilago cricoidea

Figuur 4.1 Bouw van het strottenhoofd.

248 Klachten en symptomen

10.2.4 Niezen

Niezen ontstaat door prikkeling van het neusslijmvlies.

Lokale oorzaken:prikkelende stoffen, –beginnende infecties. –

Allergie van de bovenste luchtwegen: de belangrijkste oorzaak.

10.2.5 Reukstoornissen

Hyposmie: te weinig ruiken; anosmie: niets kunnen ruiken; kakosmie: ruiken van vieze geur; parosmie: vreemde reuksensatie.

Lokale oorzaken:neuspoliepen, –slijmvlieszwellingen, – – sinusitis,neusseptumdeviatie. –

Neurogene stoornissen: – trauma voorste schedelgroeve, – tumoren voorste schedelgroeve,neurologische – stoornissen.

10.2.6 Smaakstoornissen

De smaaksensaties van het voorste tweederde deel van de tong worden doorgegeven naar de nucleus gustatorius via de n. lingualis, chorda tympani en n. intermedius; die van het achterste derde deel via de n. glossopharyngeus, van het gehemelte via de n. palatinus en n. petrosus superfi cialis maior. Laesies van de tractus of nucleus so-litarius veroorzaken unilateraal verlies van smaak (ageusie). Laesies in het midden van de pons kunnen bilateraal ageusie veroorzaken. Stoornissen van smaak of ageusie treden soms op bij griep en bij ver-schillende intoxicaties. Doorsnijden van de chorda tympani veroor-zaakt uiteraard smaakverlies van de homolaterale tong en een soms zoute of metalige smaak in de mond. Smaakhallucinaties, reukhal-lucinaties en afwijkende, meestal onplezierige smaaksensaties (para-geusie) ontstaan door een laesie in de gyrus uncinatus.