© 2015 Marijke van VijfeijkenCentre of Expertise Leren met ictKenniscentrum Kwaliteit van Leren HAN

Praktijkonderzoek

Week 7 van module innovatie en ict

WAAROM IS ONDERZOEK LEUK?

Senior-onderzoeker iXperium/CoE Leren met ict

Projectleider (inhoudelijk) iXperium-ontwikkelkringen

Verantwoordelijk voor overkoepelend onderzoek

Marijkevanvijfeijken.nl

DOEL

• Kennis over wat praktijkonderzoek is • De relevantie van praktijkonderzoek • Ervaren wat het is om te komen tot een goed

onderzoeksvoorstel door middel van enige opdrachten

OPBOUW

• Waarom is onderzoek doen leuk? • Voorstellen • De vraag in het onderzoek • Wat is praktijkonderzoek?• Pauze

• Cirkelen rond de vraag • Verschillende manieren van gegevens verzamelen • Afsluiting

ONDERZOEK BEGINT ALTIJD MET EEN VRAAG

CIRKELEN ROND EEN VRAAG

• Het maken van een goed onderzoeksplan kost tijd

• Een goede probleemstelling/plan beantwoord de volgende vragen: Wat wil ik weten? (soort antwoord/doel) Waarom wil ik dat weten? (reden/verantwoording) Wat is er al over bekend? (kennisgebied/theoretische verantwoording) Hoe kom ik dat te weten? (strategie)

Onderzoeksfunctie Voorbeeldvragen/standaardformuleringen Beschrijven Wat zijn de kenmerken, welke eigenschappen heeft het, hoe is het, waaruit

bestaat het, wie of wat is erbij betrokken, wat zijn de belangrijkste stappen, hoe ziet het eruit?

Definiëren In welke klasse kan het ondergebracht worden, hoort hij in deze familie thuis, wat is de aard, wat is de plaats in het grotere geheel, wat is het theoretisch perspectief, hoe kan het getypeerd worden, waar is het een voorbeeld van?

Evalueren Wat is de waarde ervan, hoe goed werkt het, wat zijn de positieve punten, wat zijn de negatieve punten, hoe geschikt is het, hoe wenselijk is het, wat zijn de voordelen, wat zijn de nadelen?

Verklaren Waarom is dat zo, hoe komt dat, wat zijn de oorzaken, waar is dit een gevolg van, welke redenen zijn er, wat zijn de achtergronden, hoe kon dit gebeuren?

Ontwerpen Wat kan er aan gedaan worden, hoe kan het verbeterd worden, hoe moet het, wat zijn geschikte maatregelen, wat moet er wel en niet gebeuren?

Gebaseerd op: Een onderzoek voorbereiden van Heinze Oost/Angela Markenhof

VIDEOFRAGMENT

• https://youtu.be/EnU54i2-ei8

OPDRACHT: BESPREKEN IN KLEINE GROEPJES(10 MIN.)

• Wat willen ze weten? Wat voor soort antwoord willen ze krijgen op hun vraag?

• Waarom willen ze het weten?

• Welke veronderstellingen liggen er al in de vraag van de school verborgen?

• Hoe kan een antwoord op de vraag verkregen worden?

PRAKTIJKONDERZOEK ALS EEN PROFESSIONELE LEERSTRATEGIE

• Een werkwijze van professionals – zoals leraren, lerarenopleiders en leidinggevenden – om zicht te blijven ontwikkelen in en voor hun beroepsuitoefening

• Doel: weloverwogen en goed geïnformeerd handelen in de beroepspraktijk.

(Bolhuis, 2009a).

Continuüm van leren en diverse vormen van onderzoek in en voor het onderwijs

Doel en/of functie

1.Leren (als aspect van leven, ter onderscheid van 2) Niet geëxpliciteerd doel; wel functie: overleven,erbij horen, iets betekenen. Spontaan proces, gebeurt vanzelf.

2.Leren als beoogd in het onderwijs Doelen geformuleerd in wetten, eindtermen,leerplannen, methoden, toetsen en examens

3.Praktijkonderzoek als professioneleleerstrategie

Systematisch (nieuwe) betekenis geven aan enverbeteren van eigen en gezamenlijk handelen

4.Kwaliteitszorg Aantonen dat wordt voldaan aan externe cri-teria i.v.m. erkenning en subsidiering

5.Ontwerp- en ontwikkelonderzoek (=ookonderdeel van 7)

Evalueren van theoretisch gefundeerdemaatregel in concrete situatie(s): bijdragenaan praktijk en theorie/toetsing

6.Beleidsonderzoek (=ook onderdeel van 7) Voorspellen of evalueren van resultaten vanbeleid

7.Praktijkgericht wetenschappelijkonderzoek

Generaliseerbare kennis over vragen die relevant zijn voor onderwijspraktijk

8.Fundamenteel wetenschappelijkonderzoek

Theorievorming en -toetsing, bijdragendaan generaliseerbare kennis over leren enonderwijs.

Gebaseerd op: Praktijkonderzoek als professionele leerstrategie in onderwijs en opleiding, S. Bolhuis en Q.Kools

WAAROM PRAKTIJKONDERZOEK?

• Zelf een bijdrage leveren aan maatschappelijke discussies• Actief in het up to date houden en de vernieuwing van

eigen werk• Verantwoordelijkheid voor eigen praktijk• Serieuze bijdrage aan het opleiden van nieuwe collega’s• Zelf bijdrage leveren aan de kennisbasis• Cliënten als leidraad

ONTWERPGERICHT PRAKTIJKONDERZOEK

Probleem definiërenProbleem definiëren

Ontwerp als oplossing voor het probleem

Ontwerp als oplossing voor het probleem

Imple-menteren

van de oplossing

Imple-menteren

van de oplossing

Evalueren van de

oplossing

Evalueren van de

oplossing

Rappor-teren en presen-

teren

Rappor-teren en presen-

teren

Praktijkvraag

Wordt het uitgevoerd zoals bedoeld?

Diverse betrokkenen: initiatiefnemer(s)/medeonderzoekers/critical friends)/leerlingen/leraren/leidinggevenden/ouders/experts

Onderzoeksplan Onderzoek uitvoerenGegevens analyserenTerug naar ontwerp?

HULPMIDDEL: WERKHYPOTHESE

OPDRACHT 2

• Neem je innovatievoorstel erbij en vul de werkhypothese zo goed mogelijk in (individueel 5 min.)

• Tweetallen: Licht je werkhypothese toe aan je partner. Je partner stelt kritische vragen, wijzig je werkhypothese met behulp van de nieuwe inzichten (10 min.). Daarna rol omdraaien (10 min.)

KEUZE VOOR MANIER VAN GEGEVENS VERZAMELEN/METHODE VAN ONDERZOEK

• Kwantitatief betekent dat er wordt geteld, geturfd of gemeten in cijfertjes. Kwantitatief onderzoek levert als uitkomst ook cijfers op.

• Kwalitatief betekent dat er wordt gevraagd naar meningen, woorden, opvattingen. Kwalitatief onderzoek levert als uitkomst een beeld van de opvattingen die de ondervraagden hebben over een onderwerp.

MANIEREN OM GEGEVENS TE VERZAMELEN

• Observeren: tellen of interpreten van gebeurtenissen. open observatie/observeren met een checklist (deels of volledig)/video-opname, leerling hardop laten denken

• Vragen stellen: mondeling of schriftelijk (gesloten vragen/open vragen/half gesloten vragen/half open vragen)

• Documentstudie: schoolbeleidsstukken, verslagen, proefwerken, leerlingvolgsysteem

ONDERZOEKSINSTRUMENTEN ONTWIKKELEN

• Bestaande gestandaardiseerde instrumenten (deels) gebruiken

• Zelf een instrument ontwikkelen (topics, pilot, analysekader)

• Draagt deze informatie bij aan de beantwoording van mijn onderzoeksvraag?

• Bepaal ook bij wie je je gegevens gaat verzamelen

OPDRACHT INDIVIDUEEL

• Welke onderzoeksmethoden wil je inzetten en waarom?Geef aan:• Keuze kwantitatief/kwalitatief• Type instrument bestaand of zelf ontwikkelen• Onderzoeksgroep

Afsluiting

Eerst in tweetallen en daarna groepsdiscussie:

Wat is er tot nu toe bij jou op school gebeurd met de resultaten uit praktijkonderzoek?

Wat zijn positieve en negatieve ervaringen?

Wat leer je hiervan?

Welke rol is hiervoor weggelegd bij de leidinggevende(n)?