KATHOLIEKE HOGE SCHOOL VIVES

KORTRIJK

HOOFDOPDRACHT SADAN EERSTE JAAR ORTHOPEDAGOGIE

HOOFDOPDRACHT SADAN: WIKI OVER AUTISMESPECTRUMSTOORNISSEN

Melissa Declercq

1BaOB1.1

Caoline Neckebroeck

Benedict Wydooghe

Luk Gheysen

Academiejaar 2013-2014

1

KATHOLIEKE HOGE SCHOOL VIVES

KORTRIJK

HOOFDOPDRACHT SADAN EERSTE JAAR OTHOPEDAGOGIE

HOOFDOPDRACHT SADAN: WIKI OVER AUTISMESPECTRUMSTOORNISSEN

Melissa Declercq

1BaOB1.1

Caoline Neckebroeck

Benedict Wydooghe

Luk Gheysen

2

Academiejaar 2013-2014

3

Woord vooraf

Deze site werd gemaakt door 11 eerstejaarsstudenten Orthopedagogie aan de Katholieke Hogeschool Vives. We maakten deze website als opdracht voor het vak Informatievaardigheden.Op deze site hebben wij het over autismespectrumstoornissen. Hoewel dit onderwerp al veel besproken werd, blijft dit zeer interessant. Sommigen onder ons hebben hier zelf persoonlijk ervaring mee.

4

Inhoudstafel

Woord vooraf.............................................................................................................6Inhoudstafel...............................................................................................................7Inleiding......................................................................................................................91 Stap 1: Onderwerpsverkenning.................................................................101.1 Referentie.....................................................................................................101.2 Context.........................................................................................................101.3 Auteur...........................................................................................................101.3.1 Petri Embregts..............................................................................................101.3.2 Maroesjka van Nieuwenhuijzen....................................................................131.4 Structuur.......................................................................................................151.5 Synthese van het artikel...............................................................................151.5.1 Tekst.............................................................................................................151.5.2 Powerpoint synthese van het artikel.............................................................202 Stap 2: WikiWelkom....................................................................................282.1 Welkom.........................................................................................................282.2 Persoonlijke voorstelling...............................................................................283 Stap 3: Inhoud in lijsten en synthesen......................................................303.1 Trefwoordenlijst............................................................................................303.2 Specialisten..................................................................................................303.3 Organisaties/voorzieningen..........................................................................333.3.1 Dienstverlening.............................................................................................333.3.2 Contactgegevens..........................................................................................333.4 Bronnenlijst...................................................................................................344 Stap 4: Beschikking krijgen en meer zoeken...........................................354.1 Andere werken van de auteurs in bereikbare bibliotheken...........................354.2 Vindplaats van de bronnen in de bronnenlijst van het artikel........................364.3 Sterauteurs...................................................................................................424.4 Bronnenlijst...................................................................................................425 Stap 5: contextualiseren.............................................................................455.1 Organisaties..................................................................................................451. Herstellingskritiek..........................................................................................452. Oorsprongskritiek..........................................................................................453. Interpretatiekritiek..........................................................................................454. Bevoegdheidskritiek......................................................................................465. Rechtzinnigheidskritiek.................................................................................46

5

5.2 Juridische context.........................................................................................465.3 Politieke context (maatschappelijk / beleid / visie ).......................................466 Besluit..........................................................................................................47

6

Inleiding

Zie het filmfragmentje op de wiki zelf.

7

1 Stap 1: Onderwerpsverkenning

1.1 Referentie

Embregts, P & van Nieuwenhuijzen M. (2008). Autisme en het verwerken van sociale informatie.Begeleiding van kinderen en jongeren met autisme, 102-111. Doi 10.1007/978-90-313-6421-3_5

1.2 Context

De tekst is een hoofstuk uit het boek ‘Begeleiding van kinderen en jongeren met autisme’. Het boek bestaat uit veschillende hoofdstukken van verschillende auteurs, dus is het een verzamelwerk.

De tekst gaat over hoe mensen met autisme sociale informatie verwerken. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat kinderen met autisme sociale informatie op een andere manier zouden ervaren, verwerken en er op een andere manier mee omgaan.

De doelgroep bestaat uit mensen die zich specialiseren of interesseren of te maken hebben in en met het omgaan met kinderen en jongeren met autisme.

Het boek is ook redelijk recent want het is uitgegeven in 2008. Natuurlijk zijn er de afgelopen jaren nog onderzoeken geweest omtrent autisme.

1.3 Auteur

Het hoofdstuk werd geschreven door Petri Embregts en Maroesjka Van Nieuwenhuijzen. Samen deden zijn ook onderzoek naar hoe kinderen informatie waanemen en interpreteren en op welke manier zij problemen oplossen.

1.3.1 Petri Embregts

Petri Embregts is bijzonder hoogleraar voor Mensen met een verstandelijke beperking (psychopathologie en behandeling) en voor Beroepsopleiding tot gezondheidszorgpsycholoog. Ze geeft de vakken Psychodiagnostisch Onderzoek, Behandelmethoden, Behandelingsmethoden en klinische vaardigheden en Ouderenpsychologie.

“De echtheid en puurheid van mensen met een verstandelijke beperking raken mij, maar tegelijkertijd voel ik hun kwetsbaarheid. Het motiveert mij om te voorkomen dat deze kwetsbare mensen beschadigd raken. Hoe? Door de zorg zo goed mogelijk te organiseren, samen met andere professionals. Daar voel ik mij verantwoordelijk voor.” (http://www.tilburguniversity.edu/nl/webwijs/show/?uid=p.j.c.m.embregts)

8

Verder is Embregts ook directeur van Dichterbij Kennisn@ en hoofdopleider van de opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog in het Regionaal Instituut voor Nascholingen en Opleidingen te Eindhoven.

Dit zijn haar contactgegevens:

Kamer T322Postbus 901535000 LE TilburgTelefoonnummer: +3113/466.2282Secretariaat: +3113/466.2969Fax: +3113/466.3637E-mail: p.j.c.m.embregts@tilburguniversity.edu

Enkele andere publicaties van Petri Embregts:

Embregts, P. & Grimbel du Bois, G. (2005). Nergens thuis. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 44, 24-28.

Van Helmond, M., Embregts, P. & Pellen, J. (2006) Competentiegericht werken binnen Pluryn Werkenrode Groep. Onderzoek & Praktijk, 4 (2).

Embregts, P. & Kamp, W. van der. (2007) Begeleiders van mensen met een lichte verstandelijke beperking en gedragsproblemen: reacties op videobeelden. Nederlands Tijdschrift voor de Zorg aan mensen met verstandelijke beperkingen, 33(3),132-145.

Embregts, P, Grimbel du Bois, M., Graef, N. & van den Eijnden, L. (2008) Opvoedingsfactoren die van invloed zijn op gedragsproblemen bij licht verstandelijk beperkte kinderen en jongeren: een aanzet tot preventie. Tijdschrift voor de Zorg aan mensen met verstandelijke beperkingen, 34(1) 3-19.

Embregts, P, Grimbel du Bois, M., Graef, N. & van den Eijnden, L. (2008) Opvoedingsfactoren van invloed op gedragsproblemen bij licht verstandelijk beperkte jongeren: een aanzet tot preventie, april, 3-21. Metaforum.

Orobio de Castro, B., Embregts, P., Nieuwenhuijzen, M. van, & Stolker, J.J. (2008). Samen op zoek naar effectieve behandeling van gedragsproblemen bij cliënten met lichte verstandelijke beperkingen: Het consortium LVG en gedragsproblemen. Onderzoek & Praktijk.

W. van Oorsouw, C. Huitink, L. Zijlmans, & P. Embregts (2008). Aandacht voor begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking. Nieuwsbrief NIP/NVO, 10, 12-13.

9

Zijlmans, L. J. M., Embregts, P. J. C. M., Gerits, L., Bosman, A.M.T., & Derksen, J. (2009). Begeleiders in Beeld: Een onderzoek naar de effectiviteit van een training voor begeleiders van cliënten met een lichte verstandelijke beperking en gedragsproblemen. Onderzoek & Praktijk, 7, 5-10.

Embregts, P.J.C.M. (2000). Gedragsproblemen bij licht verstandelijk gehandicapten. In P. Ghesquiere & J.M.A.M. Janssens (Eds.). Van zorg naar ondersteuning: ontwikkelingen in de begeleiding van personen met een verstandelijke handicap (pp. 65-72). Houten: Bohn, Stafleu & Van Loghum (NVO-reeks).

Embregts, P.J.C.M. (2002). Effects of video feedback on social behavior of youth with mild mental retardation. Wageningen, Ponsen & Looijen bv: Academisch proefschrift.

Embregts, P.J.C.M. & Poelgeest, J. van (2004). Over grenzen. Een onderzoeknaar risicofactoren voor plaatsingsproblematiek. Een publicatie in samenwerking met het NIZW-jeugd. Veldhoven: CCE.

Embregts, P.J.C.M. (2006). Toepassing van procedures van zelfmanagement bij jeugdigen met een licht verstandelijk beperking. In: R. Didden (Eds.). In Perspectief (pp. 127-145). Houten: Bohn, Stafleu & Van Loghum.

Didden, R. & Embregts, P. (2006). Toegepaste gedragsanalyse, zelfmanagement en sociaal onaangepast gedrag bij kinderen en jongeren met een lichamelijke beperking. In: R. Didden, B. van Waesberghe, H. Oud & A. Reinders (Eds.). Opvoeden en leren in de kinderrevalidatie (pp. 78-91). Nijmegen: RU.

Embregts, P. & Nieuwenhuijzen, M. van (2007). Probleemoplossingvaardigheden bij kinderen met een lichte verstandelijke beperking en autisme. In: R. Didden & B. Huskens (Eds.). Van onderzoek naar praktijk. Begeleiding van kinderen en jongeren met autisme. Houten: Bohn, Stafleu & Van Loghum.

Embregts, P. & Gerits, L. (2007). EQi en training van begeleiders. In: R.Didden & X. Moonen (Eds.). Met het oog op Behandeling (pp.83-86). Utrecht: Landelijk Kenniscentrum LVG en Expertisecentrum De Borg.

Embregts, P. (2009). Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Menslievende professionalisering in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Arnhem: HAN University Press.

Jahoda, A. & Embregts, P. (2009). Individual therapeutic interventions with clients and working through staff: moving forward together. In: R. Didden & X. Moonen (Eds.) Met het oog op Behandeling 2 (pp. 33 - 40). Utrecht: Landelijk Kenniscentrum LVG en Expertisecentrum De Borg.

10

Embregts, P.J.C.M. (2000). Reliability of the Child behavior Checklist for the assessment of behavioral problems of children and youth with mild mental retardation. Research in Developmental Disabilities, 21, 31-41.

Embregts, P.J.C.M. (2000). Effectiveness of video feedback and self-management on inappropriate social behavior of youth with mild mental retardation. Research in Developmental Disabilities, 21, 409-423.

Embregts, P.J.C.M. (2002a). Effects of video feedback on social behavior of youth with mild mental retardation and staff responses. International Journal of Disability, Development and Education, 49, 105-116.

Embregts, P.J.C.M. (2002b). Effect of Resident and Direct-care staff training on responding during social interactions. Research in Developmental Disabilities, 23, 353-366.

Embregts, P.J.C.M. (2003). Using self-management, video feedback and graphic feedback to improve social behavior of youth with mild mental retardation. Education and Training in Developmental Disabilities, 38(3), 282-294.

Oorsouw, van W., Embregts, P., Bosman, A., Jahoda, A. (2009). Training staff serving clients with intellectual disabilities: A meta-analysis of aspects determining effectiveness. Research in Developmental Disabilities, 30, 503-511.

1.3.2 Maroesjka van Nieuwenhuijzen

Maroesjka van Nieuwenhuijzen is lid van de Klachtencommissie bij SPZ, reseacher aan de Universiteit van Amsterdam aan het departement Klinische kind- en familieonderzoeken en lid van de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Jutitie bij het ministerie van Veiligheid en Juistitie in Nederland.

Voor deze taken was ze lecto aan de Hogeschool Leiden, waar ze Gehandicaptenzorg en Jeugdzorg gaf.

In 2004 deed Maroesjka onderzoek naar de rol van de verwerkingsvaardigheden van sociale informatie in het ontstaan van gedragsproblemen bij kinderen met LVB. Het onderzoek heette ‘Social information procesing in children with mild intellectual disabilities’.

Dit zijn haar contactgegevens:

Telefoonnummer: +3120/59.83078E-mail: m.nieuwenh.vanuijzen@vu.nl

11

Enkele andere publicaties van Maroesjka van Nieuwenhuijzen:

Van Nieuwenhuijzen, M., & Vriens, A. (2011, in press). (Social) Cognitive skills and social information processing in children with mild to borderline intellectual disabilities. Research in Developmental Disabilities.

Van Nieuwenhuijzen, M., Vriens, A., Scheepmaker, M., Smit, M., & Porton, E. (2011). The development of a diagnostic instrument to measure social information processing in children with mild to borderline intelligence. Research in Developmental Disabilities, 32, 358-370.

Van Nieuwenhuijzen, M., Junger, M., Klein Velderman, M., Wiefferink, C.H., Paulussen, T.G.W.M., Hox, J., & Reijneveld, S.A. (2009). Clustering of adverse health behavior and delinquency in adolescents and adults in the Dutch population. Preventive Medicine, 48, 572-578. 

Embregts, P.J.C.M. & Van Nieuwenhuijzen, M. (2009). Social information processing in boys with autistic spectrum disorder and mild to borderline intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 53, 922-931.

Embregts, P.J.C.M., Didden, R., Schreuder, N., Huitink, C., & Van Nieuwenhuijzen, M. (2009). Aggressive behavior in individuals with moderate to borderline intellectual disabilities who live in a residential facility: An evaluation of functional variables. Research in Developmental Disabilities, 30, 682-688.

Van Nieuwenhuijzen, M., Orobio de Castro, B., Van Aken, M.A.G., & Matthys, W. (2009). Impulse control and aggressive response generation as predictors of aggressive behaviour in children with mild intellectual disabilities and borderline intelligence. Journal of Intellectual Disability Research, 53, 233-242.

Van Nieuwenhuijzen, M., Orobio de Castro, B., Wijnroks, L., Vermeer, A., & Matthys, W. (2009). Social problem solving and mild intellectual disabilities: Relations with externalizing behavior and therapeutic context. American Journal on Intellectual and Developmental Disabilities, 114, 42-51. (Previously titled American Journal on Mental Retardation)

Van Nieuwenhuijzen, M., Orobio de Castro, B., Valk, I. van der, Wijnroks, L., Vermeer, A., & Matthys, W. (2006). Do social information processing models explain aggressive behaviour by children with mild intellectual disabilities in residential care? Journal of Intellectual Disability Research, 50, 801-812.

12

Van Nieuwenhuijzen, M., Bijman, E.R., Lamberix, I.C.W., Wijnroks, L., Orobio de Castro, B., Vermeer, A., & Matthys, W. (2005). Do children do what they say? Responses to hypothetical and real-life social problems in children with mild intellectual disabilities and behaviour problems. Journal of Intellectual Disability Research, 49, 419-433.

Van Nieuwenhuijzen, M., Orobio de Castro, B., Wijnroks, L., Vermeer, A., & Matthys, W. (2004). The relations between intellectual disabilities, social information processing, and behavior problems. European Journal of Developmental Psychology, 1, 215-229.

1.4 Structuur

Het artikel bestaat uit tien pagina’s, inclusief de bonnenlijst.

De structuur van het artikel is duidelijk. Het is opgebouwd uit verschillende alinea’s die op elkaar volgen. Het enige wat mij een beetje stoort is dat de inleiding zo lang is. Iedere alinea begint met een nieuwe gepaste tussentitel.

Er worden geen moeilijke woorden gebruikt maar wel afkortingen. Deze afkortingen worden in de tekst zelf nader verklaart.

Afbeeldingen of schema’s zijn niet aanwezig in het artikel maar ik mis deze zeker niet om de tekst te kunnen begrijpen.

1.5 Synthese van het artikel

1.5.1 Tekst

Autisme en het verwerken van sociale informatie

Inleiding

Autisme is een ernstige ontwikkelingsstoornis, waarbij het niet om één sootrnis gaat, maar om een spectrum van stoornissen.

Continuüm: betrekking op variatie in de mate van ernst van autistische kenmerken vb. Stoornis van Rett, stoornis van Asperger, PDD-NOS

Kenmerkend vor autisme: beperkingen op gebied van socialisatie, communicatie en verbeelding. (WING)

- Gevoelens, gedachten of edoelingen zijn niet altijd waar te nemen: verbeelding is nodig om het gedrag van mensen te kunnen begrijpen en te kunnen plaatsen -> taal letterlijk opvatten

- Wereld is onvoorspelbaar- Moeilijk of niet voorbereiden op gebeurtenissen

13

- => overstuur, angst, boosheid, paniek

Verschillende theorieën:

1. Theory of Mind (ToM)- Ieder mens ontwikkelt een idee over de gedachten en gevoelens bij

zichzelf en anderen, op grond waarvan hij zich kan verplaatsen in het perspetief van de ander. autisme: gebrekkig ontwikkelde ToM (BARON-COHEN, LESLIE & FRITH)o Goed communiceren met anderen + omgaan met sociale situaties:

noodzakelijk om voor te stellen wat een ander denkt en voelt2. Gebrek aan centrale coherentie

- Mensen met autisme evaen de weeld in fragmenten + zijn maar met moeite in staat om framenten te integreen in een geheel (FRITH & HAPPÉ)o Vaak gericht op details of negeen van details

3. Tekoten aan executieve functies in autisme OZONOFF, PENNINGTON & ROGERS)- Zwakke zelfegulatie (eigen gedag sturen)- Lage impulscontole (eerst doen dan denken)- Infleibiliteit (moeite met omgaan met veranderingen en onverwachte

gebeutenissen)- Moeilijkheden met veranderingen en plannen Veklaring voor een of meer belangijke kenmerken van autisme

Uitzondering:

4. Theorie van sociale informatieverwerking (SIV)- Beschrijft hoe het waarnemen en verwerken van informatie de sociale

interactie bepaalt/beïnvloedt- Belangrijke rol: vermogen van het kindom problemen waar te nemen en op

te lossen (CRICK & DODGE)- Aanvullende verklaring

Het model van sociale informatieverwerking

Verschillende stappen voordat een kind gedrag vertoont in een sociale situatie:

1. Waarnemen van informatie2. Interpreteren van de informatie3. Stellen van doelen4. Bedenken van mogelijk oplossingen

- Agressief/assertief/passief5. Beoordelen van de mogelijke oplosingen6. Kiezen van een oplossing7. Uitvoeren van de oplossing

Verschillende ervaringen => vaste denkpatronen (schema’s) VB. Kind ziet thuis dat ouders problemen oplossen door te schelden => kind denkt en leert dat schelden een normale oplossing is => zelf ook schelden als oplossing gebruiken

14

Belangrijkste idee: gedrag hangt af van de manier waarop het kind sociale informatie verwerkt en de manier waarop een probleem wordt opgelost. VB Agressief gedrag bij niet-gehandicapte kinderen door waarnemen van veel minder informatie, een vijandige interpretatie en een agressieve manier van problemen oplossen

Ook mogelijk om kenmerken op gebied van sociale interacties en communicatie van kinderen met atisme verklaren: bruikbaar voor kinderen met een licht verstandelijke beperking (LVB)

Waarnemen van informatie en de manier waarop het probleem opgelost wordt, is anders bij kinderen met LVB dat bij kinderen zonder LVB

Sociale informatieverwerking van kinderen met autisme

Waarnemen van informatie: herkennen van emoties (BEGEER)

BUITELAAR, VAN DER WEES, SWAAB-BARNEVELD, VAN DER GAAG: ‘kinderen met autisme hebben geen problemen met het herkennen van eenvoudige emoties zoals blijdschap, verdriet en boosheid

anderen: ‘er bestaat een verschil wanneer het gaat om complexere emoties zoals schaamte, humor, flirten

o Volwassen personen met autisme herkennen deze emoties nauwelijks => sterker wanneer met LVB (BARON-COHEN, WHEELWRIGHT & JOLLIFFE)

Waarnemen van informatie in een sociale situatie (MEYER, MUNDY, VAN HECKE, DUROCHER)

- Jongeren met Asperger maken meer fouten in het begrijpen en analyseren van een sociale situatie dan kinderen zonder Aspergero Hypothetische probleemsituaties beoordelen: niet eens door wat het

probleem was- Kinderen met autisme hebben een vershcillende vaardigheid om een

probleem op te lossen (evenveel maar anders) (CHANNON, CHARMAN, HEAP, CRAWFORD & RIOS)o Kinderen met Asperger: meer passief, minder assertiefo AGRESSIEF! Assertief? Of PASSIEF!

Studie naar sociale informatieverwerking

Studie naar hoe kinderen informatie waarnemen en interpreteren en op welke manier zij problemen oplossen (1 groep met LVB met PDD-NOS en groep met LVB zonder PDD-NOS) (EMBREGTS & VAN NIEUWENHUIJZEN)

15

- Sociale situatie aanbieden => aantal vragen over stellen- Gebruik van Sociaal-probleemoplossingtest voor kinderen met LVB (SPT-

MLK) (VAN NIEUWENHUIJZEN)o Videofragmenten => vragen gesteld volgens de stappen van het SIV-

model Waarnemen: wat is er gebeurd? Interpretatie: hoe komt het? Oplossing bedenken: wat zou jij doen? Evaluatie: vind je dit handig om te doen en zou je het zelf ook

kunnen? Keuze: wat vind jij de beste oplossing van de drie?

Kind moet zich voorstellen dat het benadeeld wordt

- Perspectief nemen had geen invloed op het antwoorden

Resultaten:

- Interpretatie van kinderen met LVB met PDD-NOS is vaker vijandig dan dat van kinderen met LVB zonder PDD-NOS

- Kinderen met LVB met PDD-NOS : meer assertieve en minder passieve oplossingen dan kinderen met LVB zonder PDD-NOS

- Kinderen met LVB met PDD-NOS: evalueren agressieve oplossingen minder positief en vonden zichzelf minder goed in het uitvoeren van passieve oplossingen dan kinderen met LVB zonder PDD-NOS

- Kinderen met LVB met PDD-NOS: assertieve oplossing- BESLUIT: kinderen met LVB met PDD-NOS hebben meer adequate

proleemoplossingsvaardigheden dan kinderen met LVB zonder PDD-NOS kinderen met LVB met PDD-NOS interpreteerden de intenties van andere kinderen significant vaker als vijandig dan de kinderen met LVB zonder PDD-NOS

Slotbeschouwing

Sociaal disfunctioneren van kinderen met autisme is het meest beperkende kenmerk van autisme (ROGERS)

- Begeleiden en stimuleren van de sociale ontwikkeling is een zeer belangrijk onderdeel in de opvoeding en ontwikkeling

- Manier van begeleiding en training moeten gebaseerd zijn op de wetenschappelijke kennis (PETERS-SCHEFFER, MULDERS, DIDDEN)

Kinderen met LVB met PDD-NOS: assertieve oplossingen als meest adequate oplossing + zelf als eerst oplossing interpreteren sociale sitautie vaker als vijandig

SICV-model: vijandige interpretatie van een probleemsituatie => niet-adequate oplossinsstrategieën

16

dit onderzoek: ondanks een vijandige interpreetatie => adequate oplossingsstrategieën

o Mogelijke verklaring: kinderen met PDD-NOS gebruiken niet alle informatie bij het bedenken van oplossingen

- Vergelijkbaar verschijnsel: afressieve, angstige en depressieve kindereno Interpreteren situaties als bedreigend en vijandig (BELL-DOLAN,

DALEIDEN, VASEY, GARBER, QUIGGLE, PANAK, DODGE, OROBIO DE CASTRO)

Vijandige interpretatie van sociale en conflictsituaties bij veel stoornissen

- Argwanende blik naar de buitenwereld- Door eerdere ervaringen => schema’s waarin naderen hen opzettelijk

benadelen

Er is meer onderzoek nodig: relatie met mogelijke gedragsproblemen

- 1 onderzoek: relatie tussen sociale probleemoplossingsvaardigheden en gedragsproblemen (MEYER)o Agressief gedrag van kinderen met Asperger => vijandige interpretaties

en agressieve oplossingen

Belangrijk om kind te trainen in vaardigheden in het oplossen van problemen

- ‘minder boos en opstandig’ in Nederlandso Geprotocolleerde training in sociale probleemoplossing voor het kindo Oudertraining in opvoedingsvaardigheden (VAN DE WIEL, HOPPE,

MATTHYS)o 18 bijeenkomsten, 5 kinderen+ouderso Training van het kind: bespreken en oefenen van vaardigheden rondom

emotieregulatie, probleemoplossings- en sociale vaardiheden in het contact met andere kinderen

o Leren denken over: Wat gebeurde er? Wat dacht je? Wat voelde je? Wat deed je? Wat was het gevolg?

o Oudertraining: bespreken en oefenen van opvoedingsvaardigheden + uitleggen van probleemoplossingsvaardigheden

Gedragsstoornissen verminderen Ontwikkeld voor normaal begaafde kinderen met erngstige

gedragsproblemen Voor kinderen met PDD-NOS: meer nadruk op de sociale vaardigheden in

het contact hebben met andere kinderen.

Er is eerst meer onderzoek nodig naar de ontwikkeling van de sociale informativerwerking in de tijd bij kinderen met autisme voordat het trainen kan

17

beginnen => ontwikkelingsprognoe verbeteren + opvoeding en begeleiding van kinderen met autisme aanpassen aan hun mogelijkheden.

1.5.2 Powerpoint synthese van het artikel

18

19

20

21

22

23

24

25

2 Stap 2: WikiWelkom

2.1 Welkom

Hartelijk welkom op onze website!

Woord voorafDeze site werd gemaakt door 11 eerstejaarsstudenten Orthopedagogie aan de Katholieke Hogeschool Vives. We maakten deze website als opdracht voor het vak Informatievaardigheden.Op deze site hebben wij het over autismespectrumstoornissen. Hoewel dit onderwerp al veel besproken werd, blijft dit zeer interessant. Sommigen onder ons hebben hier zelf persoonlijk ervaring mee.

StructuurVia de groene menuknoppen bovenaan deze website, vindt u heel wat informatie over autisme.U vindt er onder andere:

- artikels rond autismespectrumstoornissen- meer uitleg rond de makers van deze site- krantenartikels waarin autisme besproken wordt- voorzieningen die zich bekommeren over mensen met autisme- regelgeving en wetteksten die genomen zijn rond autisme- een trefwoordenlijst die de moeilijke begrippen verduidelijkt

Daarnaast werd deze site aangevuld met nog heel wat ander materiaal!

SamenwerkingsverbandIeder groepslid die mee heeft geholpen aan de opbouw van deze site, vertrok vanuit een zelfgekozen basisartikel over autismespectrumstoornissen. Deze basisartikels vormden dan ook de basis voor deze wiki. Alle gegevens die we zelfstandig opgezocht en verwerkt hebben, werden gebundeld op deze wiki.

Ter inleidingOnderaan deze pagina alvast een inleidend filmfragment over autisme.

We wensen jullie veel plezier tijdens het bezoek aan onze website!

2.2 Persoonlijke voorstelling

Wie ben ik?

Ik ben Melissa Declercq, 18 jaar en eerstejaarsstudent orthopedagogie aan Vives Kortrijk.Als vooropleiding heb ik humane wetenschappen gevolgd.Later zou ik graag in het werkveld staan bij jongeren met autisme, jongeren met drugsproblemen of jongeren in een problematische opvoedingssituatie.

26

Waarom koos ik deze richting?

IK wilde altijd iets doen met psychologie, maar de universiteit is niets voor mij. Vandaar dat ik dan toegepaste psychologie wou studeren, maar blijkbaar is er later niet veel werk beschikbaar in het werkveld.Dan hoorde ik over de opleiding orthopedagogie. Ik heb een grote interesse voor jongeren met drugsproblemen, jongeren met ASS en jongeren in een problematische opvoedingssituatie.

Over de wiki

We hebben samen besloten om een wiki aan te maken over autismespectrumstoornissen. Enkelen onder ons hadden hier al ervaring mee, ofwel in theorie ofwel in praktijk. Ikzelf heb vorig jaar een eindwerk gemaakt over autisme in het buitengewoon onderwijs.

Soen, J. (10 februari 2013). Melissa, [foto].

27

3 Stap 3: Inhoud in lijsten en synthesen

3.1 Trefwoordenlijst

LVB = licht verstandelijke beperking

PDD-NOS = Pervasive Developmental Disorder - Not Otherwise Specified.

SIV = sociale informatieverwerking

SIV-model = model van de sociale informatieverwerking

SPT-MLK = Sociaal-ProbleemoplossingsTest voor Moeilijk Lerende Kinderen (https://www.google.be/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=5&ved=0CEwQFjAE&url=http%3A%2F%2Fwww.autiweg.nl%2Fbijlagen2%2Fwoordenlijst%2520autisme.doc&ei=ZjK4UprCJYan4gSU4IG4Cg&usg=AFQjCNH2jQTbhxQi98QyXcSfxf_oQuRm-w)

ToM = Theory of Mind

(Embregts & van Nieuwenhuijzen, 2008)

3.2 Specialisten

Petri Embregts is bijzonder hoogleraar voor Mensen met een verstandelijke beperking (psychopathologie en behandeling) en voor Beroepsopleiding tot gezondheidszorgpsycholoog. Ze geeft de vakken Psychodiagnostisch Onderzoek, Behandelmethoden, Behandelingsmethoden en klinische vaardigheden en Ouderenpsychologie. Verder is Embregts ook directeur van Dichterbij Kennisn@ en hoofdopleider van de opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog in het Regionaal Instituut voor Nascholingen en Opleidingen te Eindhoven. Er werd in haar artikel naar zichzelf verwezen aangezien zijzelf, samen met collega van Nieuwenhuijzen, onderzoek gedaan heeft naar de sociale informatieverwerking bij kinderen met een lichte verstandelijke beperking.

Dit zijn haar contactgegevens:

Kamer T322Postbus 901535000 LE TilburgTelefoonnummer: +3113/466.2282Secretariaat: +3113/466.2969Fax: +3113/466.3637E-mail: p.j.c.m.embregts@tilburguniversity.edu

28

Maroesjka van Nieuwenhuijzen is lid van de Klachtencommissie bij SPZ, reseacher aan de Universiteit van Amsterdam aan het departement Klinische kind- en familieonderzoeken en lid van de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Jutitie bij het ministerie van Veiligheid en Juistitie in Nederland. Voor deze taken was ze lecto aan de Hogeschool Leiden, waar ze Gehandicaptenzorg en Jeugdzorg gaf. In 2004 deed Maroesjka onderzoek naar de rol van de verwerkingsvaardigheden van sociale informatie in het ontstaan van gedragsproblemen bij kinderen met LVB. Het onderzoek heette ‘Social information procesing in children with mild intellectual disabilities’. Er werd in haar artikel naar zichzelf verwezen aangezien zijzelf, samen met collega Embregts, onderzoek gedaan heeft naar de sociale informatieverwerking bij kinderen met een lichte verstandelijke beperking.

Dit zijn haar contactgegevens:

Telefoonnummer: +3120/59.83078E-mail: m.nieuwenh.vanuijzen@vu.nl

Lorna Wing is een Britse psychiater die een autistisch dochtertje had. Haar dochtertje was de reden waarom Wing verder onderzoek wou doen naar pervasieve ontwikkelingsstoornissen. Ze richtte de NAS (National Autistic Society) op. Dit centrum was de eerste plaats waar men een diagnose kon krijgen van autisme en waar men advies kreeg over het omgaan met personen die autisme hebben. Dit centrum was toegankelijke voor zowel kinderen als volwassenen. Zij was ook degene die de term ‘het syndroom van Asperger’ introduceerde. Ze introduceerde ook een theorie rondom autisme, die ze in de vorm van een driehoek voorstelde. De basisbegrippen die in deze theorie belangerijk zijn, zijn sociale interactie, sociale communicatie en sociale verbeelding.

Enkele andere publicaties van Lorna Wing:

Wing, L. & Gould, J. (1979), "Severe Impairments of Social Interaction and Associated Abnormalities in Children: Epidemiology and Classification", Journal of Autism and Developmental Disorders, 9, pp. 11-29.

Wing, L. (1980). "Childhood Autism and Social Class: a Question of Selection?", British Journal of Psychiatry, 137, pp. 410-417.

Wing L (1981). "Asperger's syndrome: a clinical account". Psychol Med 11 (1): 115–29. doi:10.1017/S0033291700053332.PMID 7208735. Retrieved 2007-08-15.

Burgoine, E. & Wing, L. (1983), "Identical triplets with Asperger's Syndrome", British Journal of Psychiatry, 143, pp. 261-265.

29

Wing, L. and Attwood, A. (1987), "Syndromes of Autism and Atypical Development", in Cohen, D. & Donnellan, A. (eds.),Handbook of Autism and Pervasive Disorders, New York, John Wiley & Sons.

Uta Frith is een duitse ontwikkelingspsycholoog die zich later in Engeland vestigde. Samen met Leslie en Baron-Cohen ontwikkelde ze de ToM (Theory of Mind) of de gedachtenblindheid. Een andere theorie waar zij zich mee bezig hield was die rond de zwakke centrale coherentie.

Enkele andere publicaties van Uta Frith:

Houston, R. A.; Frith, Uta (2000). Autism in history: the case of Hugh Blair of Borgue [c. 1708-1765]. Cambridge, MA: Blackwell Publishers. ISBN 0-631-22088-7.

 Gilles Trehin (2006). Urville. London: Jessica Kingsley Publishers. ISBN 1-84310-419-9.

 Elisabeth Hill; Frith, Uta (2004). Autism, mind, and brain. Oxford [Oxfordshire]: Oxford University Press. ISBN 0-19-852924-4.

 Frith, Uta (1991). Autism and Asperger syndrome. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-38608-X.

 Frith, Uta (2008). Autism: A Very Short Introduction: A Very Short Introduction (Very Short Introductions). Oxford University Press, USA. ISBN 0-19-920756-9.

 Frith, Uta (1983). Cognitive Processes in Spelling. London: Academic Pr. ISBN 0-12-268662-4.

 Frith, Uta; Sarah-Jayne Blakemore (2005). The learning brain: lessons for education. Oxford: Blackwell. ISBN 1-4051-2401-6.

 Frith, Uta (2003). Autism: Explaining the Enigma. Cambridge, MA: Blackwell Pub. ISBN 0-631-22901-9.

 "Book Reviews: Autism: Explaining the enigma By Uta Frith". British Journal of Developmental Psychology 21 (3): 465–468. 2003.

Andere specialisten die werden vernoemd in het artikel:

- Baron-Cohen- Leslie- Happé- Ozonoff- Pennington- Rogers- Crick- Dodge- Leffert

- Siperstein- Begeer- Buitelaar- Van de Wees- Swaab-Barneveld- Van der Gaag- Wheelwright- Jolliffe- Meyer

30

- Mundy- Van Hecke- Durocher- Channon- Charman- Heap- Crawford- Rios- Peters-Scheffer- Mulders- Didden

- Bell-Dolan- Daleiden- Vasey- Garber- Uiggle- Panak- Orobio de Castro- Van de Wiel- Hoppe- Matthys

3.3 Organisaties/voorzieningen

3.3.1 Dienstverlening

BuSO Sint-Idesbald is een school waar men het buitengewoon onderwijs aanbiedt. Er wordt gewerkt in kleinere groepen, zodat men zich kan richten op de individuen. Zo heeft elke leerling een eigen leerlingbegeleider.De school biedt zowel een algemene en sociale vorming als een beroepsgerichte vorming aan.

De opleidingen worden gegeven in modules. Dit betekent dat de leerstof in kleinere onderdelen aangeleerd worden.

Er bevindt zich niet enkel een campus in Roeselare, maar ook in Moorslede. De campus in Moorslede draagt de naam 'Ten Bunderen'.

Deze twee campussen zijn onderdelen van het orthopedagogisch centrum Sint-Idesbald dat op zijn beurt onderdeel is van Broeders van Liefde (http://www.ocsintidesbald.be/index.htm).

3.3.2 Contactgegevens

BuSO Sint-IdesbaldDe Zilten 528800 RoeselareTel.: 051/26 43 26Fax.: 051/26 43 20E-mail: buso.st.idesbald@fracarita.orgWebsite: http://www.busostidesbald.be/

31

3.4 Bronnenlijst

Ik heb gekozen voor de volgende zeven bronnen omdat deze voor mij het meest belangrijk lijken.

Baron-Cohen, Leslie- A. & Frith, U. (1985). Does the autistic child have a ‘theory of mind’? Cognition, 21, 37-46.

Buitelaar, J.K, Wees, M. van der, Swaab-Barneveld, H.& Gaag, R.J. van der (1999). Theory of mind and emotion-recognition functioning in autistic spectrum disorders and in psychiatric control and normal children. Development and Psychopathology, 11, 39-58.

Embregts, P. & Nieuwenhuijzen, M. van. Social information processing of children with mild intellectual disavilities and autism. In voorbereiding.

Matthys, W. & Lochman, J. (2005). Social problem solving in aggressive children. In: M. McMurran & J. McGuire (eds.), Social problem solving and offending: Evidence, evaluation and evolution (p.51-66). Chichester: John Wiley & Sons.

Nieuwenhuijzen, M. van, Orobio de Castro, B., Wijnroks, L., Vermeer, A. & Matthys, W. (2004). The relations between intellectual disabilities, social information processin and behavior problems. European Journal of Developmental Psychology, 1, 215-229.

Quiggle, N., Garber, J., Panak, W., & Dodge, K. (1992). Social information processing in aggressive and depressed children. Child Development, 63, 1305-1320

Wiel, N. van de, Hoppe, A. & Matthys, W. (2003). Minder boos en opstandig: Een gedragstherapeutisch programma voor kinderen met disruptieve gedragsstoornissen en hun ouders. Utrecht: UMCU

32

4 Stap 4: Beschikking krijgen en meer zoeken

4.1 Andere werken van de auteurs in bereikbare bibliotheken

4.1.1 Petri Embregts

Meer, J. van der, Embregts, P., Hendriks, L. & Sohier, J. (2012). Begeleiders van mensen met een ernstige verstandelijke beperking en ernstige gedragsproblemen: Een onderzoek naar opvattingen van ouders over noodzakelijke competenties. Nederlands Tijdschrift voor de zorg aan mensen met verstandelijke beperkingen, 38, 156-167, Geraadpleegd via https://katho.stuiterproxy.associatie.kuleuven.be/primo_library/libweb/action/,DanaInfo=limo.libis.be+search.do?ct=facet&fctN=facet_topic&fctV=Gedragsstoornissen+bij+personen+met+verstandelijke+handicap+(probleemgedrag+bij+personen+met+een+verstandelijke+handicap%2c+psychische+stoornissen+bij+personen+met+een+verstandelijke+handicap)&rfnGrp=3&rfnGrpCounter=3&&dscnt=0&scp.scps=scope%3A(KATHO_COL)%2Cscope%3A(KHBO_COL)&tab=phys_items&dstmp=1387818184652&srt=rank&mode=Basic&tb=t&indx=1&rfnGrpCounter=2&vl(freeText0)=Petri%20Embregts&fn=search&vid=VIVES_KATHO&frbg=&ct=facet&dum=true

- Te vinden in de bib Vives Campus Kortrijk

Oorsouw, W. van & Embregts, P. (2009). Het trainen van begeleiderds in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: Een meta-analyse naar de effectiviteit van trainingselementen. Tijdschrift voor orthopedagogiek, 48, 403-414. Geraadpleegd via https://katho.stuiterproxy.associatie.kuleuven.be/primo_library/libweb/action/,DanaInfo=limo.libis.be+search.do?ct=facet&fctN=facet_library&fctV=KAKOR&rfnGrp=1&rfnGrpCounter=1&dscnt=1&scp.scps=scope%3A(%22KATHO%22)%2Cscope%3A(LBS01)%2Cscope%3A(%22LIBISNET%22)%2Cprimo_central_multiple_fe&frbg=&tab=all_content_tab&dstmp=1387819430997&srt=rank&ct=search&mode=Basic&dum=true&indx=1&tb=t&vl(freeText0)=Petri%20Embregts&vid=VIVES_KATHO&fn=search

- Te vinden in de bib Vives Campus Kortrijk

4.1.2 Maroesjka van Nieuwenhuijzen

Nieuwenhuijzen, M. van, Bijman, E., Lamberix, I., Wijnroks, L., Orobio de Castro, B., Vermeer, A. & Matthys, W. (2007). Sociale informatieverwerking van kinderen met lichte verstandelijke beperkingen: validering van twee meetmethoden. Kind en adolescent: tijdschrift voor pedagogiek, psychiatrie en psychologie, 28, 149-159. Geraadpleegd via https://katho.stuiterproxy.associatie.kuleuven.be/primo_library/libweb/

33

action/,DanaInfo=limo.libis.be+search.do?ct=facet&fctN=facet_tlevel&fctV=print_copies&rfnGrp=show_only&dscnt=1&scp.scps=scope%3A(%22KATHO%22)%2Cscope%3A(LBS01)%2Cscope%3A(%22LIBISNET%22)%2Cprimo_central_multiple_fe&frbg=&tab=all_content_tab&dstmp=1387819770303&srt=rank&ct=search&mode=Basic&dum=true&indx=1&tb=t&vl(freeText0)=Maroesjka%20van%20Nieuwenhuijzen&vid=VIVES_KATHO&fn=search

- Te vinden in de bib Campus Kortrijk

Nieuwenhuijzen, M., Orobio de Castro, B., Aken, M. van & Matthys, W. (2009). Impulse control and aggressive response generation as predictors of aggressive behaviour in children with mild intellectual disabilities and borderline intelligence. Journal of Intellectual Disability Research, 53, 233-242. DOI: 10.1111/j.1365-2788.2008.01112.x

- Te vinden in de bib Campus Kortrijk

4.2 Vindplaats van de bronnen in de bronnenlijst van het artikel

Adolphs, R., Sears, L. & Piven, J. (2001). Abnormal processing of social information from faces in autism. Journal of Cognitive Neuroscience, 13, 232-240.

- Online te vinden op: https://katho.stuiterproxy.associatie.kuleuven.be/ehost/,DanaInfo=web.ebscohost.com+detail?sid=5aecb396-8151-4a6a-b323-eb2b80d9099f%40sessionmgr198&vid=1&hid=119&bdata=JnNpdGU9ZWhvc3QtbGl2ZQ%3d%3d#db=afh&AN=4190481

- Artikel

American Psychiatric Association (APA) (1994). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-IV) (4th ed.) Washington DC: APA.

- Bibliotheek Vives Campus Kortrijk- Boek

Baron-Cohen, Leslie, A. & Frith, U. (1985). Does the autistic child have a ‘theory of mind’? Cognition, 21, 37-46.

- Online via http://autismtruths.org/pdf/3.%20Does%20the%20autistic%20child%20have%20a%20theory%20of%20mind_SBC.pdf

- Artikel

Baron-Cohen, S.,Wheelwright, S. & Jolliffe, T. (1997). Is there a ‘language of the eyes’? Evidence from normal adults and adults with autism or Asperger Syndrome. Visual Cognition, 4, 311-332.

- Online via http://psych.colorado.edu/~tito/sp03/7536/baron-cohen_97.pdf- Artikel

34

Bell-Dolan, D. (1995). Social cue interpretation of anxious children. Journal of Clinical Child Psychology, 24, 1-10.

- Full text op de Vives Campus Kortrijk of online via https://katho.stuiterproxy.associatie.kuleuven.be/ehost/,DanaInfo=web.ebscohost.com+detail?sid=bf8a2998-ea1c-470d-be31-fe5b8cf2a109%40sessionmgr198&vid=1&hid=119&bdata=JnNpdGU9ZWhvc3QtbGl2ZQ%3d%3d#db=afh&AN=9503214697

- Artikel

Bernard-Opitz, V., Sriram, N. & Nakhoda-Sapuan, S. (2001). Enhancing social problem solving in children with autism and normal children through computer-assisted instruction. Journal of Autism and Developmental Disorders, 31, 377-384.

- Full text op de Vives Campus Kortrijk of online via https://katho.stuiterproxy.associatie.kuleuven.be/static/pdf/280/,DanaInfo=download.springer.com+art%253A10.1023%252FA%253A1010660502130.pdf?auth66=1388012501_f385724bb894fa63adcf4f1338e750b4&ext=.pdf

- Artikel

Buitelaar, J.K, Wees, M. van der, Swaab-Barneveld, H. & Gaag, R.J. van der (1999). Theory of mind and emotion-recognition functioning in autistic spectrum disorders and in psychiatric control and normal children. Development and Psychopathology, 11, 39-58.

- Niet gevonden- Artikel

Channon, S., Charman, T., Heap, J., Crawford, S. & Rios, P. (2001). Real-life-type problem-solving in Asperger’s syndrome. Journal of Autism and Developmental Disorders, 31, 451-469.

- Full text op de Vives Campus Kortrijk of online via https://katho.stuiterproxy.associatie.kuleuven.be/static/pdf/578/,DanaInfo=download.springer.com+art%253A10.1023%252FA%253A1012212824307.pdf?auth66=1388013185_cd7497e87543a2b4f391d750b20fbc1e&ext=.pdf

- Artikel

35

Crick, N. & Dodge, K. (1994). A review and reformulation of social information processing mechanisms in children’s social adjustment. Psychological Bulletin, 115, 74-101.

- Niet gevonden- Artikel

Daleiden, E. & Vasey, M. (1997). An information processing perspective on childhood anxiety. Clinical Psychology Review, 17, 407-429.

- Niet gevonden- Artikel

Dodge, K. (1986). A social information processing model of social competence in children. In: M. Perlmutter (ed.), Minnesota symposium on child psychology: Vol. 18. Cognitive perspectives on children’s social and behavioral development (p. 77-125). Hillsdale, NJ: Erlbaum.

- Niet gevonden- Artikel

Downs, A. & Smith, T. (2004). Emotional understanding, cooperation, and social behavior in high-functioning children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 34, 625-635.

- Full text op de Vives Campus Kortrijk of online via https://katho.stuiterproxy.associatie.kuleuven.be/static/pdf/569/,DanaInfo=download.springer.com+art%253A10.1007%252Fs10803-004-5284-0.pdf?auth66=1388013486_96b2bf3e66d3f046a0255a1321a5795d&ext=.pdf

- Artikel

Embregts, P. & Nieuwenhuizen, M. van. Social information processing of children with mild intellectual disabilities and autism. In voorbereiding.

- Niet gevonden- Onderzoeksrapport

Frith, U. & Happe´, F. (1994). Autism: Beyond ‘Theory of Mind’. Cognition, 30, 115-132.

- Online via https://wiki.inf.ed.ac.uk/twiki/pub/ECHOES/MindTheory/Frith1994.pdf

- Artikel

36

Garber, J. Quiggle, N., Panak,W. & Dodge, K. (1991). Aggression and depression in children: comorbidity, specificity and social cognitive processing. In: D. Cicchetti & S.L. Toth (eds.), Internalizing and externalizing expressions of dysfunction: Rochester symposium on Developmental Psychology (Vol. 2, p. 225-261). Hillsdale, NL: Erlbaum.

- Niet gevonden- Reader/hoofdstuk uit een verzamelwerk

Leffert, J. & Siperstein, G. (1996). Assessment of social-cognitive processes in children with mental retardation. American Journal on Mental Retardation, 100, 441-455.

- Niet gevonden- Artikel

Matthys,W. & Lochman, J. (2005). Social problem solving in aggressive children. In: M. McMurran & J. McGuire (eds.), Social problem solving and offending: Evidence, evaluation and evolution (p. 51-66). Chichester: John Wiley & Sons.

- Online via http://books.google.be/books?hl=nl&lr=&id=4K2oXQZ35AoC&oi=fnd&pg=PA51&dq=Social+problem+solving+in+aggressive+children&ots=sK2Cpo8WgA&sig=RHID7hBXmg2s9P2EsB_Hm_2v5tg#v=onepage&q=Social%20problem%20solving%20in%20aggressive%20children&f=false

- Reader/hoofdstuk uit een verzamelwerk

McConnell, S. (2002). Interventions to facilitate social interaction for young children with autism: review of available research and recommendations for educational intervention and future research. Journal of Autism and Developmental Disorders, 32, 351- 372.

- Full text op de Vives Campus Kortrijk of online via https://katho.stuiterproxy.associatie.kuleuven.be/static/pdf/966/,DanaInfo=download.springer.com+art%253A10.1023%252FA%253A1020537805154.pdf?auth66=1388014655_277c7236944383622f9eee3377458695&ext=.pdf

- Artikel

Meyer, J., Mundy, P., Hecke, A. van & Durocher, J. (2006). Social attribution processes and comorbid psychiatric symptoms in children with Asperger syndrome. Autism, 10, 383-402.

- Niet gevonden- Artikel

37

Nieuwenhuijzen, M. van, Orobio de Castro, B., Wijnroks, L., Vermeer, A. & Matthys,W. (2004). The relations between intellectual disabilities, social information processing, and behavior problems. European Journal of Developmental Psychology, 1, 215-229.

- - Niet gevonden- Artikel

Nieuwenhuijzen, M. van, Bijman, E., Lamberix, I.,Wijnroks, L. & Matthys,W. (2001). Handleiding voor de SPT-MLK. Utrecht: Universiteit Utrecht, Algemene en Orthopedagogiek.

- Niet gevonden- Boek

Nieuwenhuijzen, M. van, Bijman, E., Lamberix, I.,Wijnroks, L., Orobio de Castro, B., Vermeer, A. & Matthys,W. (2005). Do children do what they say? Responses to hypothetical and real-life social problems in children with mild intellectual disabilities and behaviour problems. Journal of Intellectual Disability Research, 49, 419-433.

- Full text op de Vives Campus Kortrijk of online via https://katho.stuiterproxy.associatie.kuleuven.be/ehost/pdfviewer/,DanaInfo=web.ebscohost.com+pdfviewer?vid=2&sid=6725a7e8-d6e0-4320-9a06-eef4b81a9948%40sessionmgr112&hid=113

- Artikel

Nieuwenhuijzen, M. van, Orobio de Castro, B., Valk, I. van der, Wijnroks, L., Vermeer, A. & Matthys,W. (2006). Do social information processing models explain aggressive behaviour by children with mild intellectual disabilities in residential care? Journal of Intellectual Disability Research, 50, 801-812.

- Full text op de Vives Campus Kortrijk of online via https://katho.stuiterproxy.associatie.kuleuven.be/doi/10.1111/j.1365-2788.2005.00773.x/,DanaInfo=onlinelibrary.wiley.com+pdf

- Artikel

Orobio de Castro, B., Veerman, J., Koops,W., Bosch, J. & Monshouwer, H. (2002). Hostile attribution of intent and aggressive behavior: a meta-analysis. Child Development, 73, 916-934.

- Full text op de Vives Campus Kortrijk of online via https://katho.stuiterproxy.associatie.kuleuven.be/doi/10.1111/1467-8624.00447/,DanaInfo=onlinelibrary.wiley.com+pdf

- Artikel

38

Ozonoff, S., Pennington, B. & Rogers, S. (1991). Executive function deficits in highfunctioning autistic individuals: Relationship to Theory of Mind. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 32, 1081-1105.

- Niet gevonden- Artikel

Quiggle, N., Garber, J., Panak,W. & Dodge, K. (1992). Social information processing in aggressive and depressed children. Child Development, 63, 1305-1320.

- Full text op de Vives Campus Kortrijk of online via https://katho.stuiterproxy.associatie.kuleuven.be/ehost/pdfviewer/,DanaInfo=web.ebscohost.com+pdfviewer?sid=ad14e233-038c-46fb-89fd-3974f8622158%40sessionmgr113&vid=2&hid=113

- Artikel

Rogers, S. (2000). Interventions that facilitate socialization in children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 30, 399-409.

- Full text op de Vives Campus Kortrijk of online via https://katho.stuiterproxy.associatie.kuleuven.be/static/pdf/921/,DanaInfo=download.springer.com+art%253A10.1023%252FA%253A1005543321840.pdf?auth66=1388054477_65c24a3aa64216a3a8a9ee237818c3de&ext=.pdf

- Artikel

Solomon, M., Goodlin-Jones, B. & Anders, T. (2004). A social adjustment enhancement intervention for high functioning autism, Asperger’s syndrome, and pervasive developmental disorder NOS. Journal of Autism and Developmental Disorders, 34, 649- 668.

- Full text op de Vives Campus Kortrijk of online via https://katho.stuiterproxy.associatie.kuleuven.be/static/pdf/574/,DanaInfo=download.springer.com+art%253A10.1007%252Fs10803-004-5286-y.pdf?auth66=1388055475_219306e3a4730cacb221726366a644a3&ext=.pdf

- Artikel

Wiel, N. van de, Hoppe, A. & Matthys,W. (2003). Minder boos en opstandig: Een gedragstherapeutisch programma voor kinderen met disruptieve gedragsstoornissen en hun ouders. Utrecht: UMCU.

- Bibliotheek KULeuven, faculteit Psychologie en Pedagogiche wetenschappen

- Boek

Wing, L. (1996). The autistic spectrum. London: Constable.

- Niet gevonden- Boek

39

40

4.3 Sterauteurs

4.3.1 Andere publicaties Baron-Cohen

Baron-Cohen, S. (1995). Mindblindness: an essay on autism and theory of mind. Cambridge: The MIT Press.

Baron-Cohen, S. (2003). M/V, Het verschil: waarom mannen en vrouwen verschillend denken, voelen en doen. Utrecht/Antwerpen: Kosmos-Z&K Uitgevers.

Baron-Cohen, S. (2009)? Autisme en Aspergersyndroom: De stand van zaken. Amsterdam: Nieuwezijds Amsterdam.

4.3.2 Andere publicaties Orobio de Castro

Hessels, C., Hanenberg, D. van den, Orobio de Castro, B. & Aken, M. van, Relationships: Empirical Contribution: Understanding Personality Pathology in Adolescents: The Five Factor Model of Personality and Social Information Processing. Journal of Personality Disorders, 28, 121-142. DOI:10.1521/pedi.2014.28.1.121

Berenschot, F., Aken, M. van, Hessels, C., Orobio de Castro, B., Pijl, Y., Montagne, B. & Voorst, G. van. (2013). Facial emotion recognition in adolescents with personality pathology. European Child & Adolescnet Psychiatry. DOI:10.1007/s00787-013-0487-6

Menting, A., Orobio de Castro, B., Wijngaards-deMeij, L. & Matthys, W. (2013). A trial of parent training for mothers being released from incarceration and their children. Journal of clinical child & adolescent psychology. DOI:10.1080/15374416.2013.81731

4.4 Bronnenlijst

4.4.1 Internet algemeen

Embregts, P. (2009). Lectoraat ‘Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking’. Menslievende professionalisering in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Geraadpleegd via http://www.han.nl

- Dit is een volledige versie van een gedrukt boek

4.4.2 Kranten/week- of maandbladen/magazines (commercieel)

Beel, V. (5 december 2013). Handicap voor de een, wonder voor de ander. De Standaard. Geraadpleegd via http://academic.mediargus.be/

Huyghebaert, T. (6 december 2013). Mama organiseert toneelavond ten voordele van vzw Victor. Het Nieuwsblad. Geraadpleegd via http://academic.mediargus.be/

41

Opbrengst pastafestijn naar twee projecten Autisme Limburg. (6 december 2013). Het Belang van Limburg. Geraadpleegd via http://academic.mediargus.be/

Opbrengst Afterworkparty van De Stapsteen voor Haiyan 21-21. (6 december 2013). Het Belang van Limburg. Geraadpleegd via http://academic.mediargus.be/

‘In haar lunchroom kan Steffie zich nuttig maken’. (7 december 2013). Het Nieuwsblad. Geraadpleegd via http://academic.mediargus.be/

4.4.3 Vak-tijdschriften (wetenschappelijk)

- Kind en adolescent praktijk: vakblad voor pedagogiek, psychiatrie en psychologie

- Tijdschrift voor orthopedagogiek

- Caleidoscoop: tijdschrift voor leerlingenbegeleiding

Buma, S. & Gaag, R.J. Van der. (1996). De diagnose ‘aan autisme verwante stoornis’ in een historisch perspectief. Kind en adolescent praktijk: vakblad voor pedagogiek, psychiatrie en psychologie, 17, 62-8.

Begeer, S., Rieffe, C. & Meerum Terwogt, M. (2001). Handelen op basis van Theory of Mind-kennis bij kinderen uit het autisme-spectrum. Kind en adolescent praktijk: vakblad voor pedagogiek, psychiatrie en psychologie, 22, 60-72.

4.4.4 Bijdrage uit een verzamelwerk

Mulder, E.J. & Minderaa, R.B. (2011). Welke vormen van autisme zijn relevant voor de huisarts en welke plaats heeft het syndroom van Asperger hierin? In Voorn, T. (red.), Vademecum permanente nascholing huisartsen (pp. 2842-2845). Diegem: Bohn Stafleu van Loghum.

4.4.5 Eindwerken / bachelorproeven

Declercq, M. (2013). Hoe worden de leerlingen met autisme uit OV3 en OV4 in BUSO-school Onze Jeugd te Roeselare door hun leerkracten/begeleiders begeleid? [Eindwerk]. Roeselare: Vrije Middelbare School.

Hautegem, A. Van. (2012). Autisme in de klas. [Eindwerk]. Aalst: Katholieke Hogeschool Sint-Lieven.

Desaegher, J. (2003). Seksualiteit en relatievorming bij volwassen personen met een autismespectrumstoornis: een informatief spel als mogelijke begeleidingsvorm. [Eindwerk]. Brugge: KHBO.

Goudeseune, S. (2004). Autisme en motoriek: een vergelijken onderzoek bij 7- en 2-jarigen met normale tot randnormale begaafdheid. [Eindwerk]. Brugge: KHBO.

42

Tas, J., Vervaele, L. & Van Biervliet, P. (2002). Autisme: samen en toch alleen. [Eindwerk]. Torhout: KATHO.

4.4.6 Handboeken, losbladige werken, verzamelwerken, monografieën…

Ravelli, A.J., Zeevalking, M., Bobbink, A.F. & Bommel, M. (2011). Autisme: hoe te verstaan, hoe te begeleiden. Diegem: Bohn Stafleu van Loghum.

Vermeulen, P. & Degrieck, S. (2011). Mijn kind heeft autisme. Zevende druk. Tielt: Lannoo.

Cluckers, G., Leroy, C. & Vliegen, N. (Red.) (2012).Het raadsel autisme. Psychoanalytische psychotherapie? Antwerpen: Garant.

Veague, H.B. (2010). Autism. New York: Infobase Publishing.

43

5 Stap 5: contextualiseren

5.1 Organisaties

Het Orthopedagogisch Centrum Sint-Idesbald voor Buitengewoon Secundair Onderwijs te Roeselare is een school waar men het buitengewoon onderwijs aanbiedt. Er wordt gewerkt in kleinere groepen, zodat men zich kan richten op de individuen. Zo heeft elke leerling een eigen leerlingbegeleider.De school biedt zowel een algemene en sociale vorming als een beroepsgerichte vorming aan.

De opleidingen worden gegeven in modules. Dit betekent dat de leerstof in kleinere onderdelen aangeleerd worden.

Er bevindt zich niet enkel een campus in Roeselare, maar ook in Moorslede. De campus in Moorslede draagt de naam 'Ten Bunderen'.

ContactgegevensBuSO Sint-IdesbaldDe Zilten 528800 Roeselaretel.: 051/26 43 26fax.: 051/26 43 20e-mail:buso.st.idesbald@fracarita.orghttp://www.busostidesbald.be/

Herstellingskritiek

Het is de officiële website van de voorziening. De voorziening is dus verantwoordelijk voor alle informatie die op hun site terecht komt.

Oorsprongskritiek

De informatie is betrouwbaar en controleerbaar want de website werd gemaakt door de voorziening zelf. Er zijn ook links te vinden naar andere websites van voorzieningen.

Interpretatiekritiek

De informatie wordt klaar en duidelijk gegeven. Er zijn verschillende onderdelen op de website die goed worden voorgesteld. Argumenten worden niet gegeven, enkel informatie over de voorziening zelf. Er worden geen standpunten ingenomen door de auteur, dus de informatie is neutraal.

Ookal vertelt de website een paar zaken over de voorziening, meestal kan dit pas bevestigd worden na het ervaren van de werking binnen deze voorziening. Of deze

44

informatie al dan niet als objectief mag beschouwd worden of niet, kan dus niet gezegd worden vanuit mijn ogen aangezien ik de voorziening nog niet bezocht heb.

Bevoegdheidskritiek

De auteur van de website is volgens mij iemand die tot de voorziening behoort. Wie de auteur precies is staat echter niet vermeld. Het is zeker en vast een persoon die een zekere wetenschappelijke voorkennis heeft over autisme binnen het onderwijs.

Rechtzinnigheidskritiek

De nodige informatie om interesse op te wekken, wordt zeker gegeven. Waarschijnlijk zal niet alles op de website vermeld staan, maar bij interesse kan men de voorziening contacteren. Daarna kan men de vraag stellen om meer informatie te krijgen.

5.2 Juridische context

9 AUGUSTUS 1963

Gelet op de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994.

Bron: RIZIV

http://www.riziv.be/care/nl/revalidatie/convention/autism/pdf/agreement.pdf

5.3 Politieke context (maatschappelijk / beleid / visie )

De Vlaamse Verenigings Autisme (VVA) is dé ouder- en familievereniging rond autisme. Ze deelt informatie uit over wat autisme is aan mensen met autisme of de omgeving. Ze willen de mensen zelf actief doen werken zodat op deze manier de levenskwaliteit van personen met autisme en hun omgeving vergroot kan worden.

De missie van VVA is mensen die nauw betrokken zijn met autisme, empoweren.

Dit doen ze aan de hand van verschillende zaken:

1. Bondgenotenwerking

Verschillende initiatieven, in samenwerking met anderen, worden gebruikt om de ondersteuning te optimaliseren.

2. Sensibilisering van verschillende partners

Informatie rondom autisme is belangrijk voor iedereen om zo meer begrip te hebben voor deze stoornis. Sociale contacten, begrip, waardering en ondersteuning door beroepskrachten zijn belangrijk voor een leven vol kwaliteit.

45

3. Autismefonds

Hiermee wil VVA projecten uitwerken. Ze geven niet-rechtstreeks subsidieerbare activiteiten van social-profitorganisaties op verschillende vlakken. Via de projecten willende de ondersteuning uitwerken.

Om al hun initiatieven of projecten te kunnen uitwerken, gaat VVA rekenen op de hulp van vrijwilligers die ervaring hebben met autisme. Deze vrijwilligers bieden geen diensten aan, maar willen wel de krachten geven aan mensen met autisme om hun situatie zelf te kunnen verbeteren.

http://www.autismevlaanderen.be/

6 Besluit

Voor mij verliep de Sadan oefening redelijk vlot. Het opzoeken van sommige werken lukte soms wat minder doordat het internet niet altijd even goed wilde meewerken. Om alles op de wiki te plaatsen, had ik geen probleem. Het worddocument daarintegen was iets anders. Soms werd mijn lay-out helemaal automatisch gewijzigd, waardoor ik veel tijd verloren ben om deze weer helemaal in orde te krijgen.

Het onderdeel excel en de wiki zelf en ook het wordonderdeel verliepen gemakkelijk. Enkel het gesukkel met de lay-out van Word die automatische veranderde, kon ik wel missen.

Deze opdracht vind ik eigenlijk niet zo heel erg nuttig aangezien ik vorig jaar al een eindwerk heb moeten maken dat zeer streng verbeterd werd. Alles moest volgens de BIN-normen gedaan zijn en het eindwerk werd ook door specialisten gecontroleerd.

Niet enkel het eindwerk, maar ook verschillende jaarwerken, trimesterwerken of andere grote taken moesten bij ons zo afgewerkt worden. Dit deden ze om ons voor te bereiden voor een thesis in het hoger onderwijs.

46