WIESCHRIJFT,DIEBLIJFT?

Hoe zou het nog zijn met … de Nobelprijswinnaars?

“De dichter riep ‘’k ga zonder overdrijven’Nog gauw wat geniale verzen schrijvenWaarop hij fluks nog drie, vier pinten heesWie schrijft die blijft

graag hangen in cafés…”

Met een vette knipoog relativeert Hugo Matthysen het belang en de ‘houdbaarheid’ van schrijverswerk. Maar toch. U weet toch ook nog steeds wel wie Shakespeare was en u kunt waarschijnlijk zelfs een titel van hem noemen. En namen als Edgar Allen Poe, Jane Austen en Victor Hugo doen ook wel een belletje rinkelen. Wie echt goéd schrijft, blijft die dan niet?Een Nobelprijs Literatuur is al meer dan 100 jaar zowat de hoogst denkbare eer die een auteur op wereldvlak te beurt kan vallen. Shakespeare zou, mocht de NP al bestaan hebben in de 16de eeuw, toch zeker een winnaar of minstens een jaarlijks genomineerde geweest zijn? Is het winnen van een Nobelprijs Literatuur een soort ultieme garantie voor het blijvende belang van een auteur? We gingen na hoeveel van de namen die sinds 1901 op de erelijst staan, ook vandaag nog gepubliceerd worden en dus nog de bibrekken halen. Voor de volledigheid krijgt u de namen allemaal. Hier en daar zult u zeker een “Hé? Wie??”-reactie hebben. Anderzijds zijn er namen die na meer dan 100 jaar nog onbetwist een vaste waarde zijn in een bibliotheekcatalogus.Van diegenen die nog ‘beschikbaar’ zijn, geven we voor een aantal namen alle titels die we nog hebben (vaak is het er gewoon slechts 1…), bij anderen houden we het bij een selectie. Veel leesplezier bij uw (her)ontdekkingsreis doorheen de wereldliteratuur!

Het bibteam fictie volwassenen

De Nobelprijs voor de Literatuur wordt sinds 1901 jaarlijks toegekend aan een auteur, die, “het meest opmerkelijke werk met een idealistische trend” (Alfred Nobel) heeft geschreven. Het ‘werk’ slaat dan op het oeuvre van de auteur in zijn geheel en niet op een specifieke titel. De Zweedse Academie beslist elk jaar wie de prijs toegekend krijgt en publiceert deze naam begin oktober.Het originele Zweedse woord idealisk kan vertaald worden als idealistisch of ideaal. In de eerste jaren handelde het Nobelcomité hierin tamelijk willekeurig en liet het enkele wereldvernieuwende schrijvers zoals Tolstoj en Ibsen links liggen, waarschijnlijk omdat hun werken niet idealistisch genoeg waren. Later werd de interpretatie vrijer en werd de prijs toegekend aan auteurs voor blijvende literaire verdiensten. De keuze van de academie zorgt nog regelmatig voor controverse: door de keuze voor minder bekende schrijvers (1974, 1997, 2004,..) terwijl echte grootheden (Joyce, Kafka, Nabokov,…) de prijs nooit kregen; door wat aangevoeld werd als het overwaarderen van een bepaald literair cultuurgebied (met name het Duitstalige), door het onderwaarderen van andere (1986 leverde de enige zwarte Afrikaanse winnaar op in meer dan een eeuw Nobelprijs…) enz.

BEKROONDE AUTEURS

1901 Sully Prudhomme (Fran)1902 Theodor Mommsen (Dui)1903 Bjornstjerne Bjornson (Noor)1904 Fréderic Mistral (Fran) ‘Mireille’ (enkel nog de opera- bewerking van Gounod)1905 Henryk Sienkiewicz (Pol)1906 Giosuè Carducci (Ita)1907 Rudyard Kipling (UK) ‘Het jungleboek’ ‘Kim’ ‘Op de stadsmuur’1909 Selma Lagerlöf (Zwed) ‘Gösta Berling’ ‘Nils Holgerssons wonderbare reis’1910 Paul Heyse (Dui)1911 Maurice Maeterlinck (Bel) ‘Bulles bleues: herinneringen van geluk’ ‘De blauwe vogel’ ‘Bloemlezing uit de poëzie’ ‘Verzamelde gedichten’1912 Gerhart Hauptmann (Dui) 1913 Rabindranath Tagore (India) ‘Gitanjali: naar een nieuwe dageraad’ ‘Mijn ziel antwoordt in muziek’

‘Vuurvliegen’ ‘Zwervende vogels’1914 X (oorlogsjaar)1915 Romain Rolland (Fran)1916 Verner von Heidenstam (Zwed)1917 Karl Adolph Gjellerup (Den) & Henrik Pontoppidan (Den) 1918 X (oorlogsjaar)1919 Carl Spitteler (Zwit)1920 Knut Hamsun (Noor) ‘Honger’ ‘De koningin van Sheba en andere verhalen’ ‘Mysteriën’ ‘Onder de herfstster’ ‘Victoria’1921 Anatole France (Fran)1922 Jacinto Benavente (Span)1923 William Butler Yeats (Ier) ‘De mooiste van W.B. Yeats’1924 Wladyslaw Reymont (Pol)1925 George Bernard Shaw (Ier) ’De volmaakte Wagneriaan’ accepteerde de eer, weigerde het geld 1926 Grazia Deledda (Ita) ‘Canne al vento’ ‘La madre’1927 Henri Bergson (Fran) ‘Lachen: essay over de betekenis van het komische’1928 Sigrid Undset (Noor) ‘Ida Elisabeth’ ‘Kristin Lavransdochter’ ‘Marta Oulie’1929 Thomas Mann (Dui) ‘De Buddenbrooks’ ‘Doctor Faustus’ ‘De dood in Venetië’ ‘De Toverberg’ ‘De uitverkorene’1930 Sinclair Lewis (USA) ‘Elmer Gantry’1931 Erik Axel Karlfeldt (Zwed)1932 John Galsworthy (UK) ‘De Forsythe-sage’1933 Ivan Boenin (Rus) ‘Verzamelde werken’1934 Luigi Pirandello (Ita) ‘….: novellen voor een jaar (7delen)’ ‘Wijlen Mattia Pascal’1935 X1936 Eugene O’Neill (USA) ‘Het begeren onder de olmen’ (t) ‘Een druppel dichtersbloed’ (t) ‘Lange dagreis naar de nacht’ (t)1937 Roger Martin du Gard (Fran) ‘Afrikaans geheim’ ‘Luitenant-kolonel de Maumort’ ‘Het oude Frankrijk’ ‘De verdrinking’

1938 Pearl S. Buck (USA) ‘De goede aarde’ ‘Brief uit Peking’ ‘Vrouwenpaviljoen’1939 Frans Eemil Sillanpaa (Fin)1940 – 1943 X (oorlogsjaren)1944 Johannes Vilhelm Jensen (Den)1945 Gabriela Mistral (Chil)1946 Herman Hesse (Dui) ‘Narziss en Goldmund’ ‘Siddhartha’ ‘De steppewolf’1947 André Gide (Fran) ‘Het innerlijk blauw’1948 T.S. Eliot (USA/UK) ‘Het barre land’ (p) ‘Moord in de kathedraal’ (t)1949 William Faulkner (USA) ‘De beer’ ‘Licht in augustus’ ‘Onverslagen’ ‘Terwijl ik al heenging’ ‘Absalom, Absalom!’ ‘Het geluid en de drift’1950 Bertrand Russell (UK) ‘Geschiedenis van de westerse filosofie’ ‘De verovering van het geluk’ ‘Waarom ik geen christen ben en andere essays’1951 Pär Lagerkvist (Zwed) 1952 François Mauriac (Fran) ‘Le noeud de vipères’ ‘Genitrix’1953 Winston Churchill (UK)1954 Ernest Hemingway (USA) ‘Amerikaan in Parijs’ ‘A Farewell to Arms’ ‘De oude man en de zee’ ‘For whom the bell tolls’1955 Halldor Laxness (IJsl) ‘Aan de voet van de gletsjer’ ‘Het herwonnen paradijs’ ‘De klok van IJsland’ ‘Het visconcert’1956 Juan Ramon Jimenez (Span) ‘Platero en ik: een Andalusische elegie’1957 Albert Camus (Fran) ‘Bruiloft’ ‘De eerste man’ ‘De gelukkige dood’ ‘De pest’ ‘De vreemdeling’1958 Boris Pasternak (Rus) ‘Dokter Zjivago’ weigerde de prijs ‘Vier verhalen’

1959 Salvatore Quasimodo (Ita) ‘De mooiste van Salvatore Quasimodo’ (p)1960 Saint-John Perse (Fran) ‘Anabasis’ (p)1961 Ivo Andric (Joeg) 1962 John Steinbeck (USA) ‘De druiven der gramschap’ ‘The short novels of ...’ ‘Ten oosten van Eden’ ‘Van muizen en mensen’1963 George Seferis (Grie)1964 Jean-Paul Sartre (Fran) ‘De muur en ander proza’ weigerde de prijs ‘Walging: roman’ ‘De woorden: memoires van een mislukt wonderkind’ ‘Het zijn en het niet’1965 Michail Sjolochov (Rus) ‘De stille Don’1966 Shmuel Yosef Agnon (Isr) & Nelly Sachs (Dui) 1967 Miguel Angel Asturias (Guat) ‘De doem van de maïs’1968 Yasunari Kawabata (Jap) ‘De duizend kraanvogels’ ‘De meester van het Go-spel’ ‘De schone slaapsters’ ‘Sneeuwland’1969 Samuel Beckett (Ier) ‘Droom van matig tot mooie vrouwen’ ‘Eerste liefde‘ ‘Wachten op Godot en drie romans’1970 Aleksandr Solzjenitsyn (Rus) ‘Een dag uit het leven van Ivan Denisovitsj’1971 Pablo Neruda (Chil) ‘Canto general’ ‘Honderd liefdessonnetten’ ‘Ik beken ik heb geleefd: herinneringen’1972 Heinrich Böll (Dui) ‘Biljarten om halftien’ ‘Groepsfoto met dame’ ‘De verloren eer van Katharina Blum’ ‘Verzamelde verhalen’1973 Patrick White (Aus) ‘De lotgevallen van een pionier’ ‘Voss’1974 Eyvind Johnson (Zwed) & Harry Martinson (Zwed) ‘Strandgeruis’ (p)1975 Eugenio Montale (Ita) 1976 Saul Bellow (USA) ‘Herzog’ ‘Humboldts gift’ ‘Naar Jeruzalem en terug: reisverslag’1977 Vicente Aleixandre (Span)1978 Isaac Bashevis Singer (Pol/USA) ‘Meer verhalen van het hof van mijn vader’ ‘Satan in Goray’

‘Schimmen aan de Hudson’ ‘Het visum’1979 Odysseas Elytis (Grie) ‘De elegieën van Oxopetra (p) ‘Lof zij’ (p)1980 Czeslaw Milosz (Pol/USA) ‘Gedichten’ (p)1981 Elias Canetti (Bul/UK/Zwi) ‘De fakkel in het oor: mijn levensgeschiedenis’ ‘Het martyrium’ ‘Het pantheon van vergeten dingen’1982 Gabriel Garcia Marquez (Col) ‘Herinnering aan mijn droeve hoeren’ ‘Honderd jaar eenzaamheid’ ‘De kolonel krijgt nooit post’ ‘Kroniek van een aangekondigde dood’ ‘Liefde in tijden van cholera’1983 William Golding (UK) ‘Heer der vliegen’ ‘Rites of passage’1984 Jaroslav Seifert (Tsjech)1985 Claude Simon (Fran) ‘L’invitation’ ‘De tram’1986 Wole Soyinka (Nig) ‘Dagen der duisternis’1987 Joseph Brodsky (Rus/USA) ‘Ex Ponto’ (p) ‘Kade der ongeneeslijken’ ‘Kerstgedichten’ (p)1988 Naguib Mahfouz (Egyp) ‘Pension Miramar’ ‘Tussen twee paleizen’ ‘Paleis van verlangen’ ‘De suikersteeg’1989 Camilo José Cela (Span) ‘Een elftal voetbalverhalen’ ‘De familie van Pascual Duarte’ ‘Mazurka voor twee doden’1990 Octavio Paz (Mex) ‘Het labyrint der eenzaamheid’ ‘Verhaal van twee tuinen’ (p) ‘Het vuur van iedere dag’ (p)1991 Nadine Gordimer (Z-Afr) ‘De milieubeheerder’ ‘Word wakker’ ‘De buit en andere verhalen’1992 Derek Walcott (Saint-Lucia, Caraïben) ‘Omeros’ (p)1993 Toni Morrison (USA) ‘Beminde’ ‘The bluest eye’ ‘Een daad van barmhartigheid’ ‘Jazz’ ‘Liefde’ ‘Thuis’

1994 Kenzaburo Oë (Jap) ‘Hikari groet de dingen: kroniek van een genezend gezin’ ‘Schreeuwen in de nacht’1995 Seamus Heaney (N-Ier) ‘Elektrisch licht’ (p) ‘Regio en ring: gedichten’ (p)1996 Wislawa Szymborska (Pol) ‘Bloemlezing’ (p) ‘Dubbele punt: gedichten’ (p) ‘Hier: gedichten’ (p)1997 Dario Fo (Ita) ‘Mistero buffo; Obscene fabels; De tijger en andere verhalen’ (In: Toneelwerken)’1998 José Saramago (Por) ‘Het beleg van Lissabon’ ‘Het evangelie volgens Jezus Christus’ ‘Stad der blinden’ ‘Het jaar van de dood van Ricardo Reis’ ‘Memoriaal van het klooster’1999 Günter Grass (Dui) ‘De blikken trommel’ ‘De box: verhalen uit de donkere kamer’ ‘Mijn eeuw’ ‘De rokken van de ui’2000 Gao Xingjian (Chin/Fran) ‘Kramp’ ‘Soul Mountain’2001 V.S. Naipaul (Trin/UK) ‘Een bocht in de rivier’ ‘Onder de gelovigen: een reis door de Islam’ ‘Schrijversmensen’ ‘Het verlies van Eldorado’ ‘Het masker van Afrika’2002 Imre Kertész (Hon) ‘Dossier K. : een onderzoek’ ‘Onbepaald door het lot’ ‘De samenzwering’2003 J.M. Coetzee (Z-Afr) ‘Dagboek van een slecht jaar’ ‘Elisabeth Costello’ ‘Scènes uit de provincie’ ‘Zomertijd’2004 Elfriede Jelinek (Oost) ‘Liefhebben’ ‘Lust’ ‘De pianiste’ ‘De uitgeslotenen’2005 Harold Pinter (UK) ‘De dwergen’ ‘De huisbewaarder en andere stukken’ ‘Complete Works’2006 Orhan Pamuk (Tur) ‘Ik heet Karmozijn’ ‘Istanboel: herinneringen en de stad’

2007 Doris Lessing (UK) ‘Alfred en Emily’ ‘De barmhartige terroriste’ ‘Onder mijn huid’ ‘Het zingende gras‘2008 J.M.G. Le Clézio (Fran) ‘De Afrikaan’ ‘Omwentelingen’ ‘Urania’ ‘Refrein van de honger’2009 Herta Müller (Roe/Dui) ‘Ademschommel’ ‘Barrevoets in februari’ ‘Hartedier’ ‘Vandaag was ik mezelf liever niet tegengekomen’ ‘De vos was de jager ‘2010 Mario Vargas LLosa (Peru) ‘De droom van de Ier’ ‘Het feest van de Bok’ ‘Gesprek in de kathedraal’ ‘Het ongrijpbare meisje’ ‘De stad en de honden’2011 Tomas Tranströmer (Zwed) ‘De herinneringen zien mij’ (p) ‘Het wilde plein’ (p)2012 Mo Yan (Chin) ‘Het rode korenveld’ ‘Grote borsten, brede heupen’ ‘De knoflookliederen’ ‘Alles voor een glimlach’