Wie regeert ?

Deskundigen of Politici ?

Trends

- verwetenschappelijking van het wereldbeeld

- politiek verwijst ( ) naar wetenschap (Klimaat, Betuwelijn, Waddenzee, Schiphol, Stoffenbeleid etc.)

- post modernisme; subjectieve wetenschap

-Nowotny: Expertise is more and more collective, transgressive and socially distributed

Achterliggende problemen

• Milieu wordt als steeds technocratischer gezien

• Juridisering van de samenleving; aansprakelijkheids-maatschappij

• Technologisch fatalisme; de niet maakbare samenleving

(doel-rationaliteit wordt kennisrationaliteit)

• Drie arena’s; Politiek, Wetenschap en Opinievorming

Wetenschappelijke zekerheid

Politieke relevantie

Sociaal /

Cultureel

Economie

Ecologie /

Milieu

Global Change

Klimaat systeem

Sector-structuur

(modellen / meting)

Bodem, Water,Lucht

Consensus

transparantie

Volledige statistische validatie

Doel rationaliteit

Kennis rationaliteit

Politiek relevantieWaarden

Wetenschap zekerheid zekerheid‘Feiten’

onzekerheid

+Integratie

Synthese

voorzorg principe

Doel-rationaliteit

- welomschreven doel

- na te streven met de meest efficiente middelen

- middel - doel relaties k-rationeel onderzoeken

Kennis-rationaliteit (= definitie van wetenschap)

- nauwkeurige taal

- toetsing uitspraken, empirische wetten, theorieen via streng gecontroleerde experimenten

- poging tot systematisering van resultaten (puzzeloplossend vermogen)

Arena’s; two level game (R in ‘t Veld)

1 Politiek debat

2 Wetenschappelijk debat

3 Wetenschappelijke integriteit

Gewetensvragen

u Zien we geen (milieu)risico’s over het hoofd? u Lokken we niet onterecht (te dure) maatregelen uit ?u Perspectieven ? Context ?u Alternatieve theorieën ? u Review- en consensusproces toereikend ?u Kunnen we (met de beschikbare middelen)

onzekerheden reduceren ?u Kunnen we uitleggen wat onzekerheden voor het beleid

betekenen ?

Politiek

Wetenschap

Opinievorming

Kennisparadox

Traceerbaarheids-paradoxOnafhankelijk

“objectief”

traceerbaar naar bronnen

Democratisch mandaat

NormatiefNormatief;

“Objectieve” pretentie

“vrijheid van meningsuiting”

bescherming van bronnen

Juridisering

Stoffenbeleid; Wolmanzouten (koper-, arseen-, chroom-verb.)

- 1991; Groen Links;-Willems; motie aangenomen; verbod !

- 1996; Groen Links- Vos ; motie aangenomen; verbod

‘schadelijke nevenwerkingen’ niet bewijsbaar cf Bmw

- 1998; milieucriteria (Rmnl) op basis Biocidenrichtlijn EU

- 2000 RIVM / CTB: verbod op gebruik en import; milieueffect

- 2000 CBB; vernietiging CTB-besluit op juridische overweging

- CSTEE-EU valt onderbouwing RIVM aan

- Biociden richtlijn; ook andere afwegingen; economie ??

--------------------------------------------------------------------------- +

Afweging milieu - economie ? Bewijslast ??

Schiphol

- PKB 1995: dubbele doelstelling

- veiligheidsrisico’s nemen toe; steeds andere maten

- geluid; (on)gelijkwaardigheid; de wijdere omgeving

- beleid op de grond ongelijk beleid in de lucht; RO

- zowel Tweede Kamer als Wetenschap haakt af !

-------------------------------------------------------------- +

Economie of Ecologie

Betuwelijn vlgs Frissen

- CPB negatief / sceptisch over economie ; termijn ?

- RIVM relativerend over milieubijdrage (1-3 %)

- grote inzet 6e macht

- ritualisering van het gebruik van kennis (F); wetenschappelijk posities pro en con

- fixatie op enge perceptie van economische belangen (F)

- gezag milieukennis vergt erkenning culturele gebondenheid van kennis (F)

------------------------------------------------------------- +

wetenschap (RIVM) door pers en politiek aangevallen

Klimaatverandering

- Inherente onzekerheden

- Aangewezen op wetenschappelijke consensusvorming ;

- ‘toenemende waarschijnlijkheid’ ; (confirmatie)

- IPCC proces succesvol; scenario’s en perspectieven

- Integriteit wetenschappers onder vuur (Lomborg cs)

Nadru

k op

Rech

tvaard

igh

eid

Globalisering

Regionaliseringfragmentatie

/

VVD

1

Nadru

k op

Econ

om

isch

e e

fficie

nti

e

Groen Links

‘

PvdA

LPF

34

2

D66

SGP

CDA

SP

Nadru

k op

Rech

tvaard

igh

eid

Globalisering

Regionaliseringfragmentatie

/

FukuyamaGlobaliseringMaterieel-intensief

1

Nadru

k op

econ

om

isch

e e

fficie

nti

e

No LogoRegionaal, Materieel extensiefSmall is beautifull

‘

BrundtlandGlobaliseringMaterieel-extensiefSustainable Development

HuntingtonRegionaal, Materieel intensief

‘Botsende Beschavingen’

:

34

2

Nadru

k op

Rech

tvaard

igh

eid

Globalisering

Regionaliseringfragmentatie

/

Fukuyama

1

Nadru

k op

econ

om

isch

e e

fficie

nti

e

No LogoRegionaal, Materieel extensiefAnti-Globalisme

‘

Brundtland

HuntingtonRegionaal, Materieel intensief

‘Botsende Beschavingen’

:

34

2

Nadru

k op

Rech

tvaard

igh

eid

Globalisering

Regionaliseringfragmentatie

/

Fukuyama

1

Nadru

k op

econ

om

isch

e e

fficie

nti

e

No LogoAnti Globalisme

‘

Brundtland

Huntington‘Botsende Beschavingen’

:

34

2

Scenarios : PopulationE

mp

hasi

s on

m

ate

rial w

ealt

h

Em

ph

asi

s on

su

sta

inab

ilit

y a

nd

eq

uit

yGlobalisation

Regionalisation/fragmentation

Ecologie Economie

- “Planbureaus” als kennismakelaars

- wel politiek relevant; niet politiek gestuurd

- kosten - baten problem; ‘alles van waarde is weerloos’

- Wetenschappelijke advocatuur in opkomst

- Primaat (terug) aan de politiek

Doel rationaliteit

maakbaarheid

Kennis rationaliteit; middelen

Politiek relevantie Waarden

Wetenschap zekerheid onzekerheid‘Feiten’

Niet-maakbaarheid

Primaat

CulturelePerspectief

positivisme

Doel rationaliteit; waartoe zijn wij op aarde ?

Kennis rationaliteit; hoe werkt het hier ?

Religie, FilosofieWetenschapWare wezen mens,natuur en samenleving

Aristoteles, Thomas van Aquino:

De vaagste kennis die we van het hogere verwerven

valt te verkiezen boven

de meest stellige kennis die we van het lagere hebben vergaard

Instituten

Universiteiten

Ecologie

Econom

ie Sociaal-

Cultureel

Kern-Kabinet

Economie Sociaal-Cultureel

Ecologie

Institutioneel/ Bestuur

Temperature (smoothed)

Solar activity signal

Best fit temperature /w solar signal(part explained by solar activity)

Best fit temperature /w solar signal(part explained by anthropogenic influence)

So

urc

e: M

end

e an

d S

tellm

ach

er, 2

000

Scenarios : Energy use per carrier

Em

ph

asi

s on

su

sta

inab

ilit

y a

nd

eq

uit

y

Globalisation

Regionalisation/fragmentation

Em

ph

asi

s on

m

ate

rial w

ealt

h

ONZEKERHEID OF INTEGRITEIT?

WaarnemingenWaarnemingen

TheorieModel

Empirische wetten / Model

Niewe Hypothese

• Theorie start punt

• Alle waarnemingen theorie geladen

• Falsificatie vs confirmatie

• ‘Consensus’ i.p.v. ‘objectiviteit’

statistiek statistiek

• Waarnemingen

• Empirische genaralisaties

•Theorie formulering

Post-moderne wetenschaps-opvatting

- waarnemingen en feiten contingent;

context afhankelijk / toevallig

- paradigma wijzigingen (feiten en theorieen)

- aanbod gestuurd ; doel - loosheid

- contradictie: doelgericht overheidsbeleid