Preventie van Psychosociale Risico’s

op de Werkvloer

Wet, Wat en Hoe?

Bart Vriesacker

Psychosociaal departement

Inhoudsopgave

Psychosociale risico’s?

De nieuwe wetgeving

De psychosociale risicoanalyse

3

Kans voor één of meerdere werknemers

Op psychische schade door blootstelling

Kan samengaan met lichamelijke schade

Als gevolg van elementen:

- Arbeidsorganisatie

- Arbeidsinhoud

- Arbeidsvoorwaarden

- Arbeidsomstandigheden

- Interpersoonlijke relaties

Die objectief gevaar inhouden

En waarop werkgever impact heeft

Psychosociale risico’s: definitie

4

Psychosociale risico’s (PSR) Verklaring definitie

BRONNEN

Arbeidsorganisatie

……………………

Arbeidsvoorwaarden

……………………

Arbeidsomstandigheden

……………………

Arbeidsinhoud

……………………

Relationele verhoudingen

Consequenties

Stress

……………………

Psychische

gezondheidsproblemen

……………………

Fysieke

gezondheidsproblemen

PSR

5 | 28-11-2014

Psychosociale gevolgen Overzicht

Ongewenst gedrag op het werk

Alcohol en drugs Agressie

Trauma Stress

6 | 28-11-2014

Psychosociale gevolgen

Ongewenst gedrag op het werk

Alcohol en drugs Agressie

Trauma Stress

Pesten

Ongewenst Seksueel

Gedrag

Geweld

7 | 28-11-2014

Psychosociale gevolgen

Ongewenst gedrag op het werk

Alcohol en drugs Agressie

Trauma Stress

Pesten

Ongewenst Seksueel

Gedrag

Geweld

Een onrechtmatig geheel van

meerdere gelijkaardige of

uiteenlopende gedragingen

buiten of binnen de onderneming

gedurende een bepaalde tijd met

als doel of gevolg een aantasting

van iemands’ persoon, werk of

omgeving.

8 | 28-11-2014

Psychosociale gevolgen

Ongewenst gedrag op het werk

Alcohol en drugs Agressie

Trauma Stress

Pesten

Ongewenst Seksueel

Gedrag

Geweld

Elke vorm van ongewenst

(seksueel) gedrag met een

seksuele connotatie

- Verbaal

- Non-verbaal

- Lichamelijk

Met als doel of gevolg

- Een aantasting van de

waardigheid van de persoon

- Een bedreiging, vijandige,

vernederende, beledigende

of kwetsende omgeving

9 | 28-11-2014

Psychosociale gevolgen

Ongewenst gedrag op het werk

Alcohol en drugs Agressie

Trauma Stress

Pesten

Ongewenst Seksueel

Gedrag

Geweld

Elke feitelijkheid waarbij een

persoon fysiek of psychisch

wordt bedreigd of aangevallen

bij uitvoering van het werk

- Gedragingen

- Fysiek

- Mondeling/schriftelijk

10

Je dient rekening te houden met de grenzen van …

Jezelf

De ander

De context

Ongewenst gedrag is subjectief

11 | 28-11-2014

Psychosociale gevolgen Overzicht op basis van aanbod mensura

Ongewenst gedrag op het werk

Alcohol en drugs Agressie

Trauma Stress

Inhoudsopgave

Psychosociale risico’s?

De nieuwe wetgeving

De psychosociale risicoanalyse

13 | 28-11-2014

Doelstelling KB 10 april 2014

Vorig beleid Nieuw beleid

14

Nieuwe wetgeving in voege vanaf 1 september 2014

Interne procedures moeten worden aangepast.

Aanpassingen arbeidsreglement interne procedures;

Deadline 1/3/2015

Aanpassing registratie psychosociale interventies.

Ihkv jaarverslag van de interne dienst; deadline 1/01/2015

Vertrouwenspersoon

Takenpakket

Opleiding/aanstelling

Key messages!

De psychosociale risicoanalyse dient deel uit te maken van het

globale preventiebeleid

Opname in JAP (Jaarlijks Actie Plan) en GPP (Globaal Preventie Pan)

2 soorten:

Globale risicoanalyse

Op niveau van een specifieke arbeidssituatie

Versterken belang psychosociale

risicoanalyse

Analyse op basis van 5 domeinen (vroeger 4)

In kaart brengen 5 domeinen

Arbeidsorganisatie

Identificatie van situaties die aanleiding kunnen geven tot

psychosociale risico’s

Stress/burn-out

Conflicten

Geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk

Evaluatie van de risico’s (= 5 A’s)

Samen met werknemers

Samen met psychosociale preventieadviseur interne dienst

Indien geen psychosociale preventieadviseur interne dienst en analyse is complex: samen met Externe Preventieadviseur Psychosociale Aspecten (EPA)

Globale risicoanalyse

Initiatief:

Werkgever

Lid van de hiërarchische lijn

1/3 werknemersvertegenwoordigers in comité PBW

Uitgevoerd:

Samen met werknemers

Samen met psychosociale preventieadviseur interne dienst

Indien geen psychosociale preventieadviseur interne dienst en situatie is complex: samen met EPA

Gegevens worden anoniem meegedeeld aan werkgever

Nieuw: risicoanalyse specifieke situatie

Preventiemaatregelen:

Collectief en individueel

Impact op gevaar

Hiërarchie preventiemaatregelen

Advies EPA indien betrokken bij risicoanalyse

Werkgever informeert:

Verzoeker

Betrokken preventieadviseurs

Andere personen die nuttig kunnen zijn

Preventiemaatregelen : volledig

Resultaten van de risicoanalyse : anonieme gegevens

Nieuw: risicoanalyse specifieke situatie

Indien wijzigingen die blootstelling aan psychosociale

risico’s beïnvloeden dient men te her-evalueren

Evaluatie 1 x per jaar door werkgever met psychosociale

preventieadviseur interne dienst of EPA obv:

Verzoek risicoanalyse specifieke arbeidssituatie

Verzoek formele psychosociale interventie

Informatie van de arbeidsgeneesheer

Conclusies van incidenten bij herhaling en voorwerp van informele psychosociale interventie

Feiten ten aanzien van derden

Gegevens jaarverslag

Advies Comité over collectieve preventiemaatregelen

Meer focus jaarlijkse evaluatie beleid

Inhoudsopgave

Psychosociale risico’s?

De nieuwe wetgeving

De psychosociale risicoanalyse

22 | 28-11-2014

De psychosociale risicoanalyse: doel

Doel 1 = identificeren oorzaken en gevolgen psychosociale

belasting

Doel 2 = zicht krijgen op sterke punten die als buffer kunnen

dienen tegen psychosociale belasting

Hoe is het gesteld met het welzijn van de medewerkers ?

• Wat is het stressniveau ? Zijn er stressklachten ?

• Hoe is het gesteld met de werkmotivatie ?

• Is er sprake van ongewenst gedrag ?

Welke zijn de risicofactoren binnen de werksituatie en welke impact hebben deze op het welzijn ?

Wat zijn de aanknopingspunten voor verbetering ?

• Welke risicofactoren in de werksituatie verdienen prioriteit ?

• Welke groepen van werknemers verdienen prioriteit ?

• Waar kunnen we uit leren ? Wat loopt er al goed (buffers) ?

23 | 28-11-2014

De psychosociale risicoanalyse

Algemene en specifieke maatregelen /

oplossingen om psychosociale belasting te

voorkomen en / of op te doen houden

Uiteindelijke doel is werking organisatie

optimaliseren

De psychosociale risicoanalyse: uitkomst

25 | 28-11-2014

De psychosociale risicoanalyse: Hoe?

Kwantitatief: Vragenlijst

- Statisch + power

- Goed algemeen overzicht

Kwalitatief: participatieve risicoanalyse (individueel

of collectief)

- In de diepte + oplossingsgericht

- Goed voor uitdiepen van een thema

26 | 28-11-2014

De psychosociale risicoanalyse: Hoe?

Kwantitatief: Vragenlijst

- Statisch + power

- Goed algemeen overzicht

- Vb. http://respectophetwerk.be/inhoud/toolkit

Kwalitatief: participatieve risicoanalyse (individueel

of collectief)

- In de diepte + oplossingsgericht

- Goed voor uitdiepen van een thema

=The Short Inventory on Stress and Wellbeing

= Een monitoring instrument voor risicoanalyse van

psychosociale aspecten

De psychosociale risicoanalyse

Vb. Vragenlijst S-ISW

S-ISW: Methodiek

Een kort en gestandaardiseerd instrument (afnameduur 15’)

Statistische verwerking in samenwerking met Katholieke Universiteit van Leuven

Rapportering

- op verschillende niveaus mogelijk : organisatie/afdeling/functie

- vergelijking met referentiegroep (externe benchmark)

- interne vergelijking (opsporen van risicogroepen en goede

praktijken binnen het bedrijf)

Handige tool voor opvolging (evalueren van inspanningen)

Samenstelling S-ISW

40 impactfactoren 5 dimensies

- Taakbelasting (persoonlijke belasting)

- Taakmotivatoren (intrinsieke motivatoren)

- Team (sociale steun)

- Organisatie (organisatie en communicatie)

- Context (arbeidsmarkt, toekomstperspectieven)

Samenstelling S-ISW

20 welzijnsfactoren -> 4 dimensies

- stress (lichamelijke klachten, psychische klachten)

- motivatie (jobtevredenheid, performantie)

- ongewenst gedrag (vb. Pesten)

- absenteïsme (duur en frekwentie)

Resultaten

32

Naar een beleidsmatige aanpak

Het psychosociale departement van Mensura kan u helpen bij:

Het werk te faciliteren en zaken helder te maken…

U te inspireren met oplossingen op maat van de organisatie…

Waardoor u als organisatie verder kan groeien op vlak van psychosociaal welzijn

Onze missie is dan ook

‘van wat moet naar wat kan”

Missie psychosociale departement

Mensura

Mogelijke ondersteuning psychosociale

departement Mensura

Psychosociale risicoanalyses

Beleidsmatige ondersteuning

Opleidingen

Individuele en team ondersteuningen

35 | 28-11-2014

Wat

aandacht

krijgt,

groeit