1

Werkwijzer dienstkleding.

Voor medewerkers in contact

met patiënt(materialen).

2

| Inhoudsopgave

1. Algemene afspraken 3

1.1 Uitgangspunten 3

1.2 Verantwoordelijkheden 4

2. Persoonlijke hygiëne 4

2.1 Dienstkleding bedekt eigen kleding 4

2.2 Persoonlijke verzorging 5

2.2.1 Haar 5

2.2.2 Baarden en snorren 5

2.2.3 Brillen 5

2.2.4 Nagels 5

2.2.5 Sieraden 5

2.2.6 Hoofddoek 6

2.2.7 Schoeisel 6

2.2.8 Gebruik van zakdoeken 6

2.3 Eten en drinken 6

3. Aanvraag, onderhoud en vervanging dienstkleding 7

3.1 Aanvraag 7

3.2 Onderhoud en vervanging 7

4. Dienstkleding per groep medewerkers 8

5. Alle uitvoeringen van VUmc-dienstkleding 9

5.1 Witte hes en witte broek 10

5.2 Artsenjas met korte mouw 11

5.3 Witte broek bij artsenjas met korte mouw 12

5.4 Warmtejasje 13

5.5 Ruimtegebonden kleding 14

5.5.1 CAS (blauw) pak 14

5.5.2 CAS pak met witte jas 15

5.6 Lange jas met korte mouw 16

5.7 Lange jas met lange mouw 17

5.8 Dienstkleding schoonmaakmedewerker schoonmaakbedrijf 18

Bijlage: dienstkledingmatrix 19

3

| 1. Algemene afspraken

1.1 Uitgangspunten

Deze dienstkledingwijzer is bedoeld voor alle VUmc medewerkers die in

contact komen met patiënten of met patiëntmaterialen. Het gaat hierbij om

de centraal verstrekte witte dienstkleding en de Clean Air Suits (CAS).

Gedurende het werk raakt kleding besmet met micro-organismen

(bijvoorbeeld bacteriën en virussen). Hierdoor kan besmetting van

patiënten plaatsvinden met micro-organismen van andere patiënten of

vanuit de omgeving.

Om overdracht van deze micro-organismen en het ontstaan van ziekenhuis-

infecties te voorkomen en te beperken wordt dienstkleding gedragen.

Dit geldt voor alle medewerkers die:

• werken in de directe patiëntenzorg (waarbij het contact uit méér bestaat

dan alleen een hand geven);

• omgaan met patiëntmateriaal;

• werken in de keuken bij de voedselbereiding;

• werken bij het facilitair bedrijf bij de schoonmaak, patiëntentransport en

beddencentrale.

Door een uniform te dragen voorkomt u ook dat u micro-organismen uit de

ziekenhuisomgeving mee naar huis neemt.

Voorkomen en beperken van overdracht van micro-organismen is daarmee

uitgangspunt van het dienstkledingbeleid. Het dienstkledingbeleid houdt

in dat:

• alleen medewerkers met intensieve patiëntcontacten en/of die in contact

komen met patiëntmaterialen dienstkleding dragen;

• het dragen van dienstkleding ook de naleving inhoudt van alle afspraken

die daarbij horen (korte nagels, geen loshangende lange haren, etc.);

Dienstkleding wordt niet gedragen om herkenbaar te zijn als VUmc mede-

werker. Hiervoor draagt men een medewerkerspas en eventueel een

naambordje.

4

1.2 Verantwoordelijkheden

Medewerkers die alleen sociaal contact hebben met patiënten (denk aan

handen schudden) dragen geen dienstkleding. Zodra uw patiëntcontact uit

méér bestaat dan alleen een hand geven, draagt u dienstkleding. Ook

medewerkers die intensief contact hebben met de directe omgeving van de

patiënt (denk aan schoonmaken of bedden vervoeren) dragen dienstkleding.

Als u dienstkleding draagt, is het belangrijk dat u zich houdt aan de regels

op het gebied van persoonlijke hygiëne (zie Hoofdstuk 2). Dit betekent

bijvoorbeeld dat u tijdens het dragen van dienstkleding geen pols- of hand-

sieraden draagt en dat uw nagels niet gelakt zijn. Dit geldt ook voor de

momenten dat u wel dienstkleding draagt, maar geen patiëntcontact hebt

(bijvoorbeeld in de lunchpauze). Dit is één van de manieren waarop we laten

zien dat we infectiepreventie serieus nemen én dat anderen ons erop kunnen

aanspreken. En niet onbelangrijk: goed voorbeeld, doet goed volgen. Hoe

meer mensen zich aan de afspraken houden, hoe vanzelfsprekender dat

voor ons allemaal is.

Dienstkleding wordt vóór aanvang van de werkzaamheden in het ziekenhuis

aangetrokken, na beëindiging weer op het werk uitgetrokken en ingeleverd.

Het is niet toegestaan om dienstkleding mee naar huis te nemen of het

ziekenhuisterrein in dienstkleding te verlaten. (zie paragraaf 2.1)

2. Persoonlijke hygiëne

2.1 Dienstkleding bedekt eigen kleding

De dienstkleding bedekt de eigen kleding. Bij het dragen van een arts- of

laboratoriumjas geldt dat de eigen kleding van schouder tot knie bedekt is.

De handen vormen het grootste risico voor het overbrengen van micro-

organismen op anderen. Een goede handhygiëne is dus van groot belang.

Om dit mogelijk te maken laat de dienstkleding de onderarmen onbedekt

tot boven de elleboog.

5

Voor een aantal laboratoriumfuncties moeten de onderarmen juist beschermd

zijn. Daarom hebben sommige laboratoriumjassen lange mouwen. Deze

kleding draagt u alleen in het laboratorium. Voor het verlaten van het

laboratorium doet u de jas uit. Ook deze jassen worden dagelijks verschoond.

Op de momenten waarop dienstkleding verontreinigd kan raken, draagt u

een disposable schort over de dienstkleding heen.

2.2 Persoonlijke verzorging

2.2.1 Haar

• Het haar is schoon en verzorgd.

• Haren die zo lang zijn dat zij over de schouders hangen worden bijeen-

gebonden of opgestoken gedragen. Draag het haar zo dat het niet in

contact kan komen met de (omgeving van) de patiënt of de voorkant van

de werkkleding

2.2.2 Baarden en snorren

Baarden en snorren zijn goed verzorgd en kort geknipt.

Draag de baard en/of snor zo dat het niet in contact kan komen met de

(omgeving van) de patiënt of de voorkant van de werkkleding.

2.2.3 Brillen

Brillen zijn optisch schoon en bestand tegen desinfectie met alcohol 70%.

2.2.4 Nagels

• Uw nagels zijn kortgeknipt, ongelakt en schoon.

• Kunstnagels zijn niet toegestaan.

2.2.5 Sieraden

Het dragen van ringen, armbanden, polshorloges of piercings aan handen

en onderarmen is niet toegestaan. Dit geldt zolang u de dienstkleding draagt,

dus bijvoorbeeld ook tijdens de lunchpauze in het personeelsrestaurant.

6

2.2.6 Hoofddoek

Voor het dragen van een hoofddoek in combinatie met dienstkleding geldt

dat u deze niet over de dienstkleding heen draagt, maar wél erin. De

hoofddoek vervangt u dagelijks en direct bij zichtbare verontreiniging.

Het materiaal van de hoofddoek moet bestand zijn tegen wassen op een

temperatuur van 60° C of hoger.

2.2.7 Schoeisel

• Onder de dienstkleding draagt u eigen schoeisel, behalve in ruimtes

waar specifieke regels gelden op het gebied van steriliteit of veiligheid.

• Schoenen en klompen moeten van goed te reinigen materiaal zijn en

bestand tegen desinfectie met alcohol 70%.

• Schoenen en klompen hebben bij voorkeur een gesloten neus.

• Schoeisel is optisch schoon en moet u bij zichtbare verontreiniging

schoonmaken.

2.2.8 Gebruik van zakdoeken

Tijdens de werkzaamheden gebruikt u papieren zakdoekjes. Na gebruik

gooit u de zakdoekjes direct weg en reinigt of desinfecteert u uw handen.

2.3 Eten en drinken

In ruimten waarin verzorging en/of behandeling van patiënten plaatsvindt of

waar wordt gewerkt met patiëntmateriaal, wordt niet gegeten of gedronken.

Op het operatiecomplex gelden aanvullende afspraken rondom de

persoonlijke hygiëne. Deze aanvullende afspraken vindt u bij paragraaf 5.5

7

| 3. Aanvraag, onderhoud en vervanging dienstkleding

3.1 Aanvraag

Na indiensttreding kunnen nieuwe medewerkers zich op vertoon van hun

medewerkerspas bij het team textielverzorging van het facilitair bedrijf

inschrijven om vervolgens dienstkleding uit de kledingautomaat te kunnen

halen. Bij het uitreiken van de dienstkleding ontvangt u tevens een sleutel

voor één van de garderobekastjes en één van de garderoberuimten.

Uitgebreide informatie over o.a. kledinguitgifte en -inname is te vinden in

de procedure “Dienstkleding: aanvraag- en uitgifte”op KwaliteitsNet

(documentnummer 014966).

Ook kunt u contact opnemen met het servicepunt van het facilitair bedrijf:

op werkdagen van 08.00 tot 16.00 uur, telefoonnummer: 44666 of

e-mailadres: servicepuntfb.info@vumc.nl.

3.2 Onderhoud en vervanging

Dienstkleding wordt dagelijks in het ziekenhuis in de was gedaan. Bij zichtbare

verontreiniging trekt u schone dienstkleding aan. Voor vragen kunt u terecht

bij uw leidinggevende, die zo nodig advies kan inwinnen bij de werkeenheid

Infectiepreventie van de afdeling Medische Microbiologie en Infectiepreventie

of de bedrijfsarts.

8

| 4. Dienstkleding per groep medewerkers

Er zijn verschillende soorten dienstkleding.

• werkkleding zoals het uniform van verpleegkundigen en de artsenjas;

• kleding die de medewerker bescherming biedt bij het verrichten van

bepaalde handelingen en het werken met bepaalde stoffen (bijvoorbeeld

een laboratoriumjas);

• ruimtegebonden kleding die alleen in bepaalde ruimtes mag worden

gedragen (bijvoorbeeld OK-kleding).

In de dienstkledingmatrix (bijlage) is beschreven welke dienstkleding wordt

gedragen door welke medewerkersgroepen.

9

| 5. Alle uitvoeringen van VUmc dienstkleding

10

5.1 Witte hes en witte broek

Het jasje wordt nagenoeg volledig gesloten gedragen.

Functie: verpleegkundige, verpleegkundig specialist,

doktersassistent, arts, paramedicus, voedingsassistent,

assistent zorgeenheid, apothekersassistent, schoonmaker

(in dienst van VUmc), medewerker gipskamer, medewerker

patiëntenvervoer, medewerker beddencentrale.

11

5.2 Artsenjas met korte mouw

Dit is een jas met een dubbele rij knopen. De jas wordt nagenoeg volledig

gesloten gedragen.

Functie: arts, co-assistent, physician assistant.

12

5.3 Witte broek bij artsenjas met korte mouw

Bij werkzaamheden waarbij risico is op spatten, wordt onder de artsenjas

een witte (dienst-)broek gedragen.

Functie: arts, co-assistent, physician assistant.

13

Functie: arts, co-assistent, physician assistant.

5.4 Warmtejasje

Dit is een jas met een dubbele rij knopen. Het warmtejasje mag open

gedragen over het uniform. Het uniform wordt nagenoeg gesloten

gedragen.

Functie: medewerker die witte dienstkleding draagt.

14

5.5 Ruimtegebonden kleding

Clean air suits (CAS) worden alléén gedragen op de afdelingen waar dit

voorgeschreven is (OK klasse 1 en 2, Centrale Sterilisatieafdeling, apotheek

et cetera).

5.5.1 CAS (blauw) pak

Functie: OK (waaronder HCK)-medewerker,

CSA-medewerker, apothekersassistent.

15

Deze jas wordt bij het verlaten van de OK (ook HCK) en CSA volledig gesloten

over het CAS pak gedragen. Het dragen van smoeltjes en mutsen buiten de

OK is niet toegestaan. MEdewerkers CSA dragen in de desinfecteerruimte een

witte broek. Uitgebreide informatie over o.a. in de procedure “OK kleding-

regels” (documentnummer: 035817) en in het protocol “CSA kledingregels”

(documentnummer 044142) op KwaliteitsNet.

5.5.2 CAS pak met witte jas

Functie: OK (waaronder HCK)-medewerker of

CSA-medewerker buiten OK, HCK, CSA.

16

5.6 Lange jas met korte mouw

Dit is een jas met een enkele rij knopen. De jas wordt nagenoeg volledig

gesloten gedragen.

Functie: paramedicus, analist, laborant.

17

5.7 Lange jas met lange mouw

De jas wordt nagenoeg volledig gesloten gedragen en de lange mouw

bedekt de eigen kleding.

Functie: analist of laborant die werkt met chemicaliën

(alleen ruimtegebonden), medewerkers keuken hygiëne

(alleen ruimtegebonden).

18

5.8 Dienstkleding schoonmaakmedewerker schoonmaakbedrijf

Het jasje wordt nagenoeg volledig gesloten gedragen.

Functie: medewerker schoonmaakbedrijf Asito.

19

Bijlage: dienstkledingmatrix

De invulling van de dienstkledingmatrix is conform de WIP (Werkgroep

Infectiepreventie) richtlijnen.

lange jaskorte mouw

XX

X

X

X

XXXX

CASblauw *

X

X

X

artsjaskorte mouw

X

X

X

X

X

witte hes met witte broek

X

X

X

XXX

X

X

X

X

X

X

XXX

lange jas met korte mouw met witte broek

X

X

X

lange jaslange mouw

X

X

X

CASwit**

X

X

* Clean air suits (CAS) worden alleen gedragen op de afdelingen waar dit is voorgeschreven (OK klasse 1 en 2, CSA en apotheek).

** Bij het verlaten van de OK (HCK) en CSA wordt een witte jas over het CAS gedragen.

*** Analisten dragen de witte jas met lange mouw uitsluitend gedurende bepaalde laboratorium- werkzaamheden, bij patiëntgebonden werkzaamheden draagt de analist een witte jas met korte mouw. Dientengevolge beschikt de analist over 2 uitvoeringen van VUmc dienstkleding. Analisten werkzaam op het laboratorium medische microbiologie dragen een katoenen witte jas met lange mouw.

**** Echoscopisten kunnen zowel arts zijn als verloskundige of paramedicus. Om die reden hebben zij de keuze uit verschillende uniformen.

Voor sommige functies geldt dat de medewerker zowel in de kliniek als in de polikliniek werkt en dat zij verschillende uniformen dragen op verschillende locaties. Zo kan een fysiotherapeut in de kliniek een wit hes met witte broek dragen, maar in de polikliniek een lange jas met korte mouw. Voor alle overige functies die niet in dit overzicht staan geldt: alleen bij werkzaamheden met patiëntencontact dat bestaat uit meer dan de hand schudden, is een uniform nodig. Het soort uniform voor een medewerker wordt gekozen op basis van dienstkleding bij vergelijkbare functies.

Schoonmakers van Asito hebben in sommige gevallen een donkerblauwe broek aan. Dit is met akkoord van MMI, mits deze uiteraard wel dagelijks gewassen wordt. Bij Asito is het verzoek neergelegd om bij aanschaf van nieuwe kleding voor een lichte broek te kiezen, omdat vuil dan beter zichtbaar is.

zorgsector

assistent zorgeenheidanalist ***apothekersassistentartsbaliemedewerker met patiëntencontactco-assistentcontactlenzenspecialistdoktersassistentechoscopist ****gipsverbandmeesterlaborantmedewerker beddencentralemedewerker CSAmedewerker gipskamermedewerker keukenhygiënemedewerker OK (waaronder HCK)medewerker patiëntenvervoeroptometristorthoptistparamedicus paramedische medewerkers poliphysician assistant schoonmaker (in dienst VUmc)tandartstechnisch oogheelkundig assistent met patiëntencontactverpleegkundige verpleegkundig specialistvoedingsassistent

20

Foto

gra

fie:

Mar

k v

an d

en B

rink

| V

orm

gev

ing G

erda

Lief

tink D

PC

Uitgave VUmc

september 2015

www.vumc.nl

Colofon:

Deze folder is geïnspireerd door de Werkwijzer kleding

van het Groene Hart Ziekenhuis (2014)