Werkingsverslag 2015

8/17/2019 Werkingsverslag 2015

1/54


2/54

Jaarverslag over 2015 Regionaal Landschap Lage Kempen

Regionaal Landschap Lage Kempen vzw

Grote Baan 176

3530 Houthalen-Helchteren

Tel: 011/78 52 59

E-mail: [email protected]

www.RLLK.be

2

mailto:[email protected]://www.rllk.be/http://www.rllk.be/mailto:[email protected]


3/54


Inhoudstafel

1. MISSIE .............................................................................................................. 4 2. ORGANISATIE EN STRUCTUUR .......................................................................... 5

2.1. WERKINGSGEBIED .......................................................................................................................... 5

2.1.1. BESCHRIJVING VAN HET WERKINGSGEBIED ........................................................................... 5 2.1.2. OVERZICHT GEMEENTEN ..................................................................................................... 6

2.2. BESTUURSORGANEN ........................................................................................................................ 7

2.2.1. ALGEMENE VERGADERING ................................................................................................... 7

2.2.2. LEDEN .............................................................................................................................. 9 2.2.3. RAAD VAN BESTUUR .......................................................................................................... 11

2.2.4. DAGELIJKS BESTUUR ......................................................................................................... 11 2.3. STATUTEN .................................................................................................................................... 11

2.4. PERSONEEL .................................................................................................................................. 11

2.4.1. ORGANIGRAM .................................................................................................................. 11 2.4.2. STAGIAIRS, JOBSTUDENTEN EN VRIJWILLIGERS ..................................................................... 13

2.5. PROFESSIONALISERING VAN DE ORGANISATIE ................................................................................... 13

2.6. OVERLEG EN SAMENWERKING MET PARTNERS .................................................................................. 15 2.7. COMMUNICATIE ............................................................................................................................ 16

2.7.1. LANDSCHAPSKRANTEN ...................................................................................................... 16 2.7.2. WEBSITES ........................................................................................................................ 17

2.7.3. PERS ............................................................................................................................... 17

2.7.4. HUISSTIJL ........................................................................................................................ 18 3. ACTIVITEITEN EN PROJECTEN ........................................................................ 19

3.1. NATUURBEHOUD, KLEINE LANDSCHAPSELEMENTEN, LANDSCHAPSZORG EN STREEKEIGEN KARAKTER ....... 19

3.1.1. OVERZICHT BEREIKTE RESULTATEN VAN ALLE TERREINACTIES IN 2015 ...................................... 19

3.1.2. SPECIALE BESCHERMINGSZONES (SBZ) EN INSTANDHOUDINGSDOELSTELLINGEN (IHD’S) .......... 20 3.1.3. ACTIES EN PROJECTEN NATUUR- EN LANDSCHAPSHERSTEL ..................................................... 25

3.2. EDUCATIE, RECREATIE EN DRAAGVLAK VOOR NATUUR EN LANDSCHAP .................................................. 37 3.3. PLANNING 2016 ............................................................................................................................ 43

4. OVERZICHT PUBLIEKS- EN EDUCATIEVE ACTIVITEITEN ................................. 44

4.1. ONTMOETINGEN ............................................................................................................................ 44

4.2. EDUCATIEVE ACTIVITEITEN .............................................................................................................. 44 4.3. PUBLIEKSACTIVITEITEN .................................................................................................................. 45

4.4. PLANNING EDUCATIEVE EN PUBLIEKSACTIVITEITEN 2016 ..................................................................... 45 5. FINANCIEEL VERSLAG ..................................................................................... 47

5.1. OVERZICHT ................................................................................................................................... 47

5.2. BALANS PER 31/12/2015 ................................................................................................................ 49 5.3. RESULTATENREKENING 2015 EN BEGROTING 2016 ............................................................................. 50

5.4. VERSLAG VAN DE BEDRIJFSREVISOR ................................................................................................ 52

3


4/54


1. MISSIE

Natuur-mensen-cultuur

Regionaal Landschap Lage Kempen investeert in een levend landschap

Een landschap waar er ruimte is voor natuur én mensen

Een landschap waar cultuur en natuur samenkomen

Een landschap waar tradities en nieuwe gebruiken elkaar aanvullen

Dit doen we door samen met verschillende partners kansen te benutten en te creëren. We verbinden

inwoners en bezoekers met het landschap uit de Lage Kempen. We laten hen het landschap beleven en

waarderen, zodat ze er mee zorg voor dragen.

Trots op onze streek

We zetten de streekidentiteit en typische elementen van de Lage Kempen in de kijker. We verbinden het

landschap met de lokale geschiedenis. We zetten iedereen aan een steentje bij te dragen aan de ‘Lage

Kempen van morgen’. Zo kunnen we er allemaal, zowel mens als dier, van blijven genieten.

Beleven en genieten

We laten wandelaars en fietsers onbekende plekjes ontdekken langs nieuwe en oude trage wegen. De

opbrengst van onze wandelkaarten investeren we opnieuw in de natuur.

Ontdekken en waarderen

Onbekend is onbemind... dus laten we jong en oud via allerlei methoden en kanalen kennis maken metons landschap en natuur. Bovendien krijgen alle Lage Kempenaren gratis onze landschapskrant in de bus…

Nieuwe kansen voor natuur- en landschap

We herstellen cultuur- en natuurlandschappen en geven zo nieuwe kansen aan planten en dieren. We

ondersteunen zoveel mogelijk eigenaars in het natuurlijk (her)inrichten van hun gronden.

4


5/54


2. ORGANISATIE EN STRUCTUUR

2.1. WERKINGSGEBIED

2.1.1. BESCHRIJVING VAN HET WERKINGSGEBIED

Het Regionaal Landschap Lage Kempen vzw (RLLK), is een regionaal landschap van 81.298,61 ha groot. Het

is hiermee één van de grootste regionale landschappen. En één van de drie Limburgse Regionale

Landschappen.

De Lage Kempen is een aantrekkelijke, diverse en groene streek.

Hoewel de streek zich duidelijk onderscheidt van andere streken inVlaanderen, is de diversiteit groot. De Lage Kempen vormen een uniek

landschap dat voornamelijk ontstaan is onder invloed van menselijke

activiteiten. De arme zandgrond maakte dat landbouw tot voor enkele

decennia niet eenvoudig was en de mensen moesten grote

inspanningen leveren om brood op de plank te krijgen. Dit maakte dat

het landschap sterk werd ‘gebruikt’. Dit menselijke ingrijpen in

combinatie met de fysisch-geografische factoren, heeft geleid tot een

aantal diverse landschapstypes zoals naald- en loofbos (mijnbouw,

houtkweek), wijersystemen (viskweek), heide (schaapskuddes,

ontginning voor brandstof en mest), beekvalleien met hooilanden en

hakhoutbosjes (landbouw).

Het RLLK heeft in haar gebied aan aantal ‘Grote Landschappelijke Eenheden (GLE)’. Dit zijn regio’s die

door de provincie Limburg afgebakend werden op basis van hun natuurlijke structuur en landschapstypes.

In de regio Lage Kempen vormen vier GLE’s het kerngebied en drie GLE’s maken de verbinding naar

respectievelijk ‘Regionaal Landschap Kempen en Maasland’ en ‘Regionaal Landschap Haspengouw en

Voeren’.

In het kerngebied van het RLLK onderscheiden we

‘De Wijers’ met talloze vijvers, rietkragen en natte broekbossen

De Vallei van de Zwarte Beek met aan de bron heide en landduinen, benedenstrooms broekbossen ennatte weilanden en getuigenheuvels aan de monding

De Vallei van de Dommel en Warmbeek: bossenpartijen afgewisseld met, vaak nog kleinschalige,

landbouwzones, kronkelende kleine beekjes, cultuurhistorische elementen zoals grafheuvels,

kasteel(hoeves)

Het Bos- en duingebied Lage Kempen (stuifzand en bosgebied): uitgestrekte dennenbossen, vennen en

vijvers, stuifzandduinen, afgravingen van zandgroeves. In dit gebied kennen we het gebied Bosland en het

gebied de Merode.

Op de grenzen van het werkingsgebied liggen:

- Het grenspark Kempen~Broek: een natte en moerassige vlakte, ontstaan door het samenvloeien vaneen aantal beken met hoger gelegen uitstekende zandruggen.

- Het Nationaal Park Hoge Kempen is het enige Nationaal Park in Vlaanderen.

5


6/54


- De Demervallei is een historisch broekgebied met binnenpolders die lager gelegen zijn dan de

ingedijkte rivier.

2.1.2. OVERZICHT GEMEENTEN

Het werkingsgebied ligt volledig binnen de provincie Limburg en beslaat 15 gemeenten: Beringen,

Bocholt, Halen, Ham, Hamont-Achel, Hechtel-Eksel, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren,Leopoldsburg, Lommel, Lummen, Neerpelt, Overpelt, Tessenderlo en Zonhoven. Er zijn in 2015 geen

wijzigingen aan het werkingsgebied gebeurd.

opp in ha

Beringen 7.871,79

Bocholt 5.939,01

Halen 3.671,77

Ham 3.284,29

Hamont-Achel 4.374,96

Hechtel-Eksel 7.661,65Heusden-Zolder 5.333,71

Houthalen-Helchteren 7.797,42

Leopoldsburg 2.241,85

Lommel 10.250,82

Lummen 5.385,29

Neerpelt 4.291,71

Overpelt 4.075,60

Tessenderlo 5.160,59

Zonhoven 3.958,15

Totaal 81.298,61

6


7/54


2.2. BESTUURSORGANEN

2.2.1. ALGEMENE VERGADERING

De algemene vergadering kwam in 2015 bijeen op 17 maart in Zolder, op het Circuit van Terlaemen. Deze

vergadering werd goed bijgewoond met 47 van de 57 leden aanwezig of via volmacht vertegenwoordigd.

De leden keurden de nieuwe statuten, de financiële verslagen, de begroting en het werkingsverslag goed.

VERSLAG ALGEMENE VERGADERING Zolder 17/3/2015

Stemgerechtigde leden:

Aanwezig: Michel Aerts (Wildbeheereenheid De Grote Beek), Gilbert Lambrechts (Stad Beringen), Ann Baeten,(Werkgroep Isis), Jos Bervoets (vzw Toerisme Heusden-Zolder), Johan Craeghs (Wildbeheereenheid De Zwarte Beek),

Jos Coteur (Natuurpunt Hasselt-Zonhoven), Louis Exelmans (Wildbeheereenheid Teslo), Peter Hulsbosch

(Wildbeheereenheid Warmbeekvallei), Veronique Caerts (Toerisme Lommel ov van aanduiding), Annika Lenaerts

(Gemeente Leopoldsburg), Christel Maenen (Toerisme Limburg), Jean-Paul Magdelijns (Toerisme Zonhoven), Theo

Martens (Gemeente Hechtel-Eksel), Jos Neyens (Boomgaardenstichting), Paul Peeters (Limburgs Landschap), Jos

Plessers (Gemeente Bocholt), Jeanne Prikken (Gemeente Heusden-Zolder), Jos Ramaekers (Natuurpunt Limburg), Ine

Reynders (Natuurpunt Hechtel-Eksel), Benny Robyns (Toerisme Lummen), Piet Ruytjens (Natuurpunt Lummen), Piet

Rymen (Vrienden van het Schulens Broek), Hans Van den Bossche (Natuurpunt Beringen), François Van

Gehuchten (VVV Tessenderlo), Ludwig Vandenhove (Provincie Limburg), René Vandenryt (Wildbeheereenheid

Willekesberg), Robert Vandezande (Gemeente Ham), Willy Vanhelden (Wildbeheereenheid De Zandhaas), Eric

Verboven (Gemeente Tessenderlo), Kris Verduyckt (Stad Lommel), Jef Verpoorten (Gemeente Houthalen-Helchteren),

Bij volmacht vertegenwoordigd: Jurgen Becherer (Natuurpunt Houthalen), Alfons Beks (WBE Jacht en natuur

Lommel), Liesbeth Fransen (Boerenbond), Neel Gorssen (Wildbeheereenheid Bocholt), Johan Lemmens (Milieugroep

De Mangelbeek vzw), Guy Mertens (Stad Halen), Annemie Nouters (Natuurpunt Bocholt), Ignace Schops (Natuurpunt

Heusden-Zolder), Ben Schuurmans (Stad Hamont-Achel), Davy Timmermans (Toerisme Bocholt), Patrick Van Baelen

(Gemeente Overpelt), Johan Van Hertem (Natuurpunt Hamont-Achel), Wim Vangeel (Gemeente Lummen), Filip

Vanlommel (Natuurpunt Regio Zelem), Jef Verweyen (VVV Hamont-Achel), Luc Winters (Natuurpunt Noord-Limburg)

Verontschuldigd: Guy Vanzeir (Natuurpunt Leopoldsburg – Heppen)

Adviserende leden en extra aanwezigen:

Aanwezig:

Ella Baert (provincie Limburg), Jan Mampaey (Provinciaal Natuurcentrum), Patrick Simons (Neerpelt), Fabian

Spreeuwers (Leopoldsburg). Team: Ilse Ideler, Bart Paesen, An Bloemen, Peter Roosen, Gerti Hubrechts, Ilse Plessers,

Krista Bovens, Hans Jochems, Meg Verhees, Frederik Faveere, Joke Roebben, Davy Noelmans (VLM)

Verontschuldigd: Daniël Jacobs (gemeente Lummen)

Agenda:

19.00 netwerkbuffet met streekgerechten. De leden van de AV en de personeelsleden van het RLLK, praten bij en

wisselen uit in een informeel kader. Er wordt gediscussieerd en uitgewisseld over projecten, acties, knelpunten en

bezorgdheden en in de gesprekken ontwikkelen zich nieuwe kansen.

1. Opening vergadering.

Voorzitter Ludwig Vandenhove opent de vergadering. Met 47 van de 57 leden aanwezig of via volmacht

vertegenwoordigd (82%) kan de vergadering rechtsgeldig plaatsvinden.

2. Interne staatshervorming.

7


8/54


De voorzitter Ludwig Vandenhove ligt toe wat de gevolgen zijn van de doorgevoerde interne staatshervorming

waardoor sinds 1/1/14 de RLn (en de Bosgroepen) van Vlaanderen naar de provincies werden overgedragen via

zogeheten bestuursakkoorden. De middelen werden van Vlaanderen naar de provincies doorgestort in het

provinciefonds via de zogenaamde ‘verevening’. Maar door de afschaffing van dit provinciefonds door de nieuwe

Vlaamse regering is de doorstorting van deze financiering weggevallen. Er is daardoor onduidelijkheid en geen

garantie dat Vlaanderen de middelen nog doorstort. De provincie vraagt garantie dat de Vlaamse overheid de RLn als

een provinciale grondgebonden aangelegenheid ziet en hiervoor subsidiëring voorziet vanaf 2017 als een onderdeelvan de globale dotatie. Gezien de RLn waardevolle samenwerkingsverbanden zijn roept gedeputeerde Vandenhove

aan alle partners op om dit standpunt te verdedigen naar de Vlaamse overheid.

3. Goedkeuring vorig verslag. Het verslag van de vorige algemene vergadering van 27/2/2014 te Lummen wordt

goedgekeurd.

4. Statutenwijziging

Op deze Algemene Vergadering stellen we een aanpassing voor van de statuten in functie van het nieuwe

Natuurdecreet en in functie van een uniformisering van de drie statuten van de Limburgse Regionale Landschappen.

Alle leden hebben de nieuwe statuten en de veranderingen op voorhand toegestuurd gekregen.

De belangrijkste aanpassingen zijn:

- Aan het doel wordt erfgoed toegevoegd.

- Aan de leden worden bosgroepen, verenigingen van landeigenaren en erfgoedverenigingen toegevoegd.

- Het aantal leden van de raad van bestuur wordt op 11 ipv 9 leden gebracht. De verhouding in de RVB blijft:

groep 1 en groep 2 krijgen elk minimum 1/3e van de bestuursleden.

De AV keurt de nieuwe statuten unaniem goed. Er zijn wel door schepen Prikken van Heusden-Zolder een paar vragen

gesteld naar verduidelijking van een aantal punten. Deze worden verhelderd in een huisreglement toegevoegd. Dit

zal eveneens worden afgestemd met de drie Limburgse Regionale Landschappen.

5. Financieel verslag:

De rekening op 31/12/2014 wordt afgesloten met 1.475.973,73 € inkomsten en 1.441.780.46 € uitgaven. Er werd

ietsjes minder uitgegeven dan begroot, waardoor een resultaat van 34.193,27 € werd bekomen. Voor 2015 begroten

we in totaal 1.507.100 € inkomsten en kosten.

Het balanstotaal per eind 2014 bedraagt 1.639.409,26 €. Een bedrag van 445.653,43 € staat open aan nog te

ontvangen subsidies. Heel wat vorderingen staan maanden open, tot soms meer dan een jaar. De te innen

opbrengsten over 2014 (gelden al uitgegeven maar nog niet gevorderd in 2013) bedroegen 194.013,99 €. De over te

dragen opbrengsten (gelden reeds ontvangen in 2014 maar nog niet uitgegeven) bedroegen 247.587,64€.

Het te bestemmen resultaat bedraagt 34.193,27 €. De algemene vergadering gaat akkoord om dit bedrag te

bestemmen om het sociaal passief aan te vullen waardoor het sociaal passief 381.001,97 € bedraagt.

Ira Nicolaij extern bedrijfsrevisor, bracht haar verslag voor de raad van bestuur op 10 maart 2015. Ze voerde een

controleopdracht uit over de balans en resultatenrekening. Ze bevestigt dat de balans en de resultatenrekening

afgesloten op 31/12/2014 een getrouw beeld vormen van het vermogen, de financiële toestand en de resultaten van

de vereniging. Ze merkt dat de vzw op nauwkeurige en heldere wijze haar financiën beheert.

6. Kwijtin: De kwijting van de bestuurders wordt gevraagd en aanvaard.

7. Werkingsverslag

Ilse Ideler overloopt kort de highlights van het jaar 2014. De personeelsleden lichten aan 7 statafels in detail de

thema’s en projecten toe: Energiek landschap, Recreatie, Educatie & draagvlak, Parkrangers & erfgoed, IHD, Exoten

en DIPLA, Biodiversiteitsakkers en ‘Houtkanten in beeld.

8. Circuit Zolder: omvorming naar een duurzaam groenbeheer.

Thierry Deflandre, general manager van het Circuit, licht de samenwerking tussen RLLK en het circuit toe. RLLK

werkte een plan uit om knelpunten van beheer te koppelen aan een beter en meer ecologisch groenbeheer.

9. Varia

Er worden geen varia punten gemeld. De aanwezigen worden uitgenodigd op een receptie.

8


9/54


2.2.2. LEDEN

Er waren in 2015 57 stemgerechtigde leden

Er zijn 23 adviserende leden, die ook worden uitgenodigd op de algemene vergadering.

STEMGERECHTIGDE LEDEN 2015 (AV 17-3-2015)

Nr. Soort organisatie Vrnaam Achternaam Organisatie

1 Natuurvereniging Ann Baeten Werkgroep Isis

2 Natuurvereniging Jos Ramaekers Natuurpunt Limburg

3 Natuurvereniging Jos Coteur Natuurpunt Hasselt-Zonhoven

4 Natuurvereniging Hans Van den Bossche Natuurpunt Beringen

5 Natuurvereniging Ignace Schops Natuurpunt Heusden-Zolder

6 Natuurvereniging Guy Vanzeir Natuurpunt Leopoldsburg-Heppen

7 Natuurvereniging Piet Ruytjens Natuurpunt Lummen

8 Natuurvereniging Ine Reynders Natuurpunt Hechtel-Eksel

9 Natuurvereniging Luc Winters Natuurpunt Noord-Limburg10 Natuurvereniging Lou Buckinx Natuurpunt Neerpelt

11 Natuurvereniging Annemie Nouters Natuurpunt Bocholt

12 Natuurvereniging Johan Van Hertem Natuurpunt Hamont-Achel

13 Natuurvereniging Johan Rottiers Natuurpunt Ham

14 Natuurvereniging Jos Neyens Boomgaardenstichting

15 Natuurvereniging Jurgen Becherer Natuurpunt Houthalen

16 Natuurvereniging Filip Vanlommel Natuurpunt Regio Zelem

17 Natuurvereniging Paul Peeters Limburgs Landschap

18 Natuurvereniging Piet Rymen Vrienden van het Schulens Broek

19 Natuurvereniging Johan Lemmens Milieugroep De Mangelbeek vzw

20 Politiek gemeente Jos Plessers Gemeente Bocholt

21 Politiek gemeente Magda Hulsmans-Moons Gemeente Zonhoven22 Politiek gemeente Niels Achten Gemeente Neerpelt

23 Politiek gemeente Jeanne Prikken Gemeente Heusden-Zolder

24 Politiek gemeente Patrick Van Baelen Gemeente Overpelt

25 Politiek gemeente Ben Schuurmans Stad Hamont-Achel

26 Politiek gemeente Robert Vandezande Gemeente Ham

27 Politiek gemeente Gilbert Lambrechts Stad Beringen

28 Politiek gemeente Eric Verboven Gemeente Tessenderlo

29 Politiek gemeente Wim Vangeel Gemeente Lummen

30 Politiek gemeente Kris Verduyckt Stad Lommel

31 Politiek gemeente Annika Lenaerts Gemeente Leopoldsburg

32 Politiek gemeente Jef Verpoorten Gemeente Houthalen-Helchteren

33 Politiek gemeente Guy Mertens Stad Halen

34 Politiek gemeente Theo Martens Gemeente Hechtel-Eksel

35 Politiek provincie Ludwig Vandenhove Provincie Limburg

36 Toerisme François Van Gehuchten VVV Tessenderlo

37 Toerisme Jef Verweyen VVV Hamont-Achel

38 Toerisme Benny Robyns Toerisme Lummen

39 Toerisme Davy Timmermans Toerisme Bocholt

40 Toerisme Jos Bervoets vzw Toerisme Heusden-Zolder

41 Toerisme Veronique Caerts Toerisme Lommel

42 Toerisme Eddy Vanheel Toerisme Midden-Limburg

43 Toerisme Jean-Paul Magdelijns Toerisme Zonhoven

44 Toerisme Mieke Kerkhofs Dienst voor Toerisme Overpelt45 Toerisme Christel Maenen Toerisme Limburg

46 Wildbeheer Eddy Bierkens WBE De Prinsenloop

9


10/54


47 Wildbeheer Pierre Crahay Wildbeheereenheid Vogelsanck

48 Wildbeheer Neel Gorssen Wildbeheereenheid Bocholt

49 Wildbeheer Johan Craeghs Wildbeheereenheid De Zwarte Beek

50 Wildbeheer René Vandenryt Wildbeheereenheid Willekesberg

51 Wildbeheer Alfons Beks WBE Jacht en natuur Lommel

52 Wildbeheer Peter Hulsbosch Wildbeheereenheid Warmbeekvallei

53 Wildbeheer Willy Vanhelden Wildbeheereenheid De Zandhaas

54 Wildbeheer Michel Aerts Wildbeheereenheid De Grote Beek

55 Wildbeheer Louis Exelmans Wildbeheereenheid Teslo

56 Landbouw Liesbeth Fransen Boerenbond

57 Landbouw Stefanie Jansen Landelijke Gilden

ADVISERENDE LEDEN 2015

1 Cindy Brenckers Milieuambtenaar Gemeente Hamont-Achel

2 Ivan Bynens Hoofd Milieudienst Stad Lommel

3 Kristel Ceulemans Milieuambtenaar Gemeente Zonhoven

4 Pieter Cools Milieuambtenaar Gemeente Ham

5 Wouter Vanmuysen Afdeling Oost Vlaamse Landmaatschappij

6 Kurt Michiels Beleidsmedewerker Agentschap voor Natuur en Bos

7 Patrick Golkowski Milieu-ambtenaar Gemeente Bocholt

8 Eugeen Govaerts Voorzitter Werkgroep Ecologie Tessenderlo

9 Daniel Jacobs Milieuambtenaar Gemeente Lummen

10 Philippe Luts Milieuambtenaar Gemeente Tessenderlo

11 Ella Baert Provinciaal Natuurcentrum Provincie Limburg, Afd. Natuur

12 Tim Peeters Milieuambtenaar Gemeente Overpelt

13 Patrick Simons Milieuambtenaar Gemeente Neerpelt

14 Fabian Spreeuwers Milieuambtenaar Gemeente Leopoldsburg

15 Trudo Vaes Milieuambtenaar Gemeente Hechtel-Eksel16 Peter Bloemen Medewerker PCCE Provinciaal Centrum Cultureel Erfgoed

17 Joke Vandebeek Milieuambtenaar Gemeente Houthalen-Helchteren

18 Lieve Vandebroeck Afdelingshoofd Afdeling Land- en Tuinbouw

19 Raf Vandenborm Milieuambtenaar Gemeente Heusden-Zolder

20 Milieuambtenaar Stad Beringen

21 Ronny Wuestenberghs Milieuambtenaar Gemeente Halen

22 Jan Mampaey Diensthoofd Provinciaal Natuurcentrum

23 Johan Van den Broek Directeur afd. Milieu en Natuur Provincie Limburg

In 2016 kwam de algemene vergadering bijeen op 8 maart in Beringen. Op de agenda stonden hetfinanciële verslag, de begroting en het werkingsverslag.

10


11/54


2.2.3. RAAD VAN BESTUUR

De raad van bestuur bestond in 2015 uit volgende 9 stemgerechtigde leden.

-> Vanuit groep politiek (min. 1/3e

) 4 zetelsLudwig Vandenhove (provincie), Magda Moons (Zonhoven), Gilbert Lambrechts (Beringen), Jef

Verpoorten (Houthalen-Helchteren)

-> Vanuit groep natuur (min. 1/3e) 3 zetels

Jos Ramaekers (Natuurpunt Limburg), Hans Van den Bossche (Natuurpunt Beringen), Paul Peeters

(Limburgs Landschap)

-> Vanuit groep ‘derden’ (toerisme, landbouw, WBE) 2 zetels

Christel Maenen (Toerisme Limburg), Liesbeth Fransen (Boerenbond)

Als adviserende leden werden Kurt Michiels vanuit ANB, Ella Baert en Johan Vandenbroek van de

provincie Limburg en Ilse Ideler als directeur toegevoegd.

De raad kwam in 2015 vier keer bijeen op 10/3/15, 19/5/15, 22/9/15 en 15/12/15.

2.2.4. DAGELIJKS BESTUUR

Het dagelijks bestuur wordt, zoals bepaald door de raad van bestuur, waargenomen door de directeur Ilse

Ideler. Zij neemt de dagelijkse werking waar, koppelt waar nodig terug met de bestuurders en belegt de

vergaderingen van de raad van bestuur.

2.3. STATUTEN

In 2015 werden de statuten aangepast aan het nieuwe bestuurlijk kader en de afstemmingsoefening

tussen de drie Limburgse Regionale Landschappen.

2.4. PERSONEEL

2.4.1. ORGANIGRAM

11


12/54


12


13/54


2.4.2. STAGIAIRS, JOBSTUDENTEN EN VRIJWILLIGERS

2 jongeren zetten in 2015 het beste beentje voor als stagiaire en jobstudent bij het Regionaal Landschap

Lage Kempen:

- Valerie Van Deurzen, student Hogeschool PXL opleiding Groenmanagement. Stage en vakantiewerk

inventarisatie exoten in houtkanten.

- Lotte Deman, studente Thomas Moore Hogeschool Kempen, opleiding Agro- en Biotechnologie, stage

en eindwerk Quick scan inventarisatie houtkanten.

Voor de begeleiding van studenten wordt heel wat tijd vrijgemaakt. In voorbereiding van de stage en de

thesis wordt samen gezocht naar een onderwerp dat relevant is voor de verdere werking van het RLLK. Zo

‘rendeert’ de tijd en energie die in de studenten gestoken wordt ook voor de verdere werking. Stagiairs

betekenen vaak een verrijking van de organisatie door hun grote inzet en leergierigheid. Anderzijds leren

de studenten het werkveld kennen doordat zij gedurende een aantal weken meedraaien en arbeid

leveren voor het RLLK.

Eén vrijwilliger met autisme komt, voor het opdoen van werkervaring, wekelijks één dag ondersteuning

bieden aan de administratie. Een ploeg van een 90 tal vrijwilligers fungeren als peters en meters voor de

controle van de wandelpaden.

2.5. PROFESSIONALISERING VAN DE ORGANISATIE

In 2015 werd de professionalisering van het RLLK verder gezet.

A. Interne communicatie

Het RLLK hecht zeer veel belang aan onderlinge samenwerking (één plus één is drie). Driewekelijks

worden er teamvergaderingen gehouden, waarin werkpunten gedeeld worden. Verder is er structureel

overleg door de cel ‘landschap en natuur’, waarbij de lopende planning besproken wordt en

binnenkomende nieuwe vragen worden onderzocht. Ook de cel recreatie komt regelmatig bijeen om voor

een goede klachtopvolging op de wandelpaden te zorgen.

Door regelmatig overleg worden in vroeg stadium mogelijke ‘kruisverbanden’ en aanknopingspunten

ontdekt. Bilateraal overleg zorgt er verder voor dat er efficiënt wordt samengewerkt en projecten extra

dimensies krijgen door koppeling met andere projecten. De teamleden zitten opzettelijk ‘door elkaar’ in

het kantoorgebouw, zo ontstaan er geen besloten circuits en wordt er heel wat binnen- en buitengelopen

bij elkaar. Via een gekoppelde open agenda heeft iedereen ook steeds een helder zicht op de bezigheden

van de andere teamleden.

B. Opvolging functioneren

De directeur volgt dagelijks het functioneren van de personeelsleden op. Op zeer regelmatige basis

worden via bilaterale gesprekken de projecten en het functioneren van het personeelslid besproken.

Jaarlijks worden er ook functioneringsgesprekken gevoerd met het personeel. Hiervoor werden in

onderling overleg taakomschrijvingen vastgelegd. Verder zijn er een aantal algemene aandachtspunten

die voor alle medewerkers terugkomen. Het personeelslid en de directeur maken elk apart een

beoordeling op over het functioneren. In het gesprek worden items waarop de inschatting uiteenloopt of

die aandacht vragen uitgebreid besproken. Het verloop van het gesprek en de gemaakte afspraken

worden vastgelegd in een verslag dat door beiden wordt ondertekend. Het thema stress en preventie van

burn-out was een aandachtspunt in 2015, naast het persoonlijk omgaan met, werd ook gekeken hoe de

organisatie zelf kan zorgen voor minder burn-out en stress.

13


14/54


C. Deskundigheidsbevordering

Het RLLK stimuleert een voortdurende deskundigheidsbevordering bij haar personeel. Het personeel

wordt aangespoord en uitgenodigd om externe vorming, bijscholing en leerrijke studiedagen of

seminaries te volgen. In 2015 werd er verder gewerkt aan het voorkomen van burn-out en

stressmanagement. In de begroting wordt voor vorming, training en coaching jaarlijks een budget

voorzien. Elk personeelslid heeft ook een jaarlijks budget om vaktijdschriften en vakliteratuur te bestellen.Een papieren bibliotheek en een digitale bibliotheek zijn ontsloten via zoekwoorden.

D. Informatica en digitalisering

Alle medewerkers die met landschapsplannen bezig zijn werken met een GIS-systeem (Geographic

Information System). Via een protocol wordt de werkwijze van gebruik van dit GIS systeem beschreven,

een voorbeeld van dit opvolgingsschema staat hieronder. In 2015 werd DIPLA (Digitaal Platform

Landschap) verder ontwikkeld met diverse toepassingen. Het doel van DIPLA is een uniforme werkwijze

invoeren, met behulp van genormeerde acties, voor opmaak van landschapsplannen en calculatie van de

kosten en opbrengsten zoals biomassa. DIPLA levert ook applicaties via smartphones, waarbij rekentools

feedback geven na uitvoering. Het is daardoor een lerend systeem.

E. PAF

RLLK beschikt over een eigen intern projectbeheersysteem, dat gekoppeld is aan de boekhouding. In 2015

bewees het systeem opnieuw zijn nut. Het maakt een optimaal financieel en projectmatig beheer van

grote en kleinere projecten mogelijk. Het systeem heet ‘PAF’, wat staat voor Planning – Acties –

Financiën. Het systeem bestaat uit diverse gekoppelde databanken waarin gedetailleerde info wordt

bijgehouden over alle projecten. De financiële databank wordt gevoed met de boekhoudkundige,

analytisch ingeboekte data. Nadat de werken zijn uitgevoerd en facturen zijn binnengekomen, kan de

medewerker via een eenvoudige koppeling de link maken tussen de facturen en de acties en hiermee ook

de declaratie naar de subsidiegevers uitvoeren. Hiermee wordt voorkomen dat facturen worden vergeten

bij declaraties of dat ze –per ongeluk- in twee verschillende projecten worden gedeclareerd.

F. Aanbesteding, financiën en boekhouding

Voor bestellingen, facturatie en betalingen bestaat een protocol dat strikt gevolgd wordt door alle

personeelsleden en dat de regels van openbare aanbesteding uit de Wet op de Overheidsopdrachten

volgt. Een werkgroep overheidsopdrachten begeleidt de aanbesteding. Bestellingen worden steeds door

de directeur ondertekend. Voor de betaling van facturen is de handtekening van de besteller vereist, die

zo kan controleren of het geleverde goed voldeed, naast die van de directeur of een bestuurder.

Voor élke bestelling van goederen wordt een marktraadpleging bij minstens drie leveranciers gehouden,

ook voor kleine bedragen. Voor bedragen hoger dan 8.500 € (excl. BTW) wordt volgens de geldende

regels een onderhandelingsprocedure opgezet waarbij minimum drie offerteaanvragen met bestekken

uitgestuurd worden en gunningverslagen worden opgemaakt. Het verslag wordt opgemaakt door de

werkgroep overheidsopdrachten en ondertekend door de directeur. Deze verslagen worden genummerd

en gekoppeld aan de facturen en zijn steeds ter inzage op kantoor en worden desgevraagd aan de

subsidiërende instantie overgemaakt. Voor bedragen hoger dan 85.000 € (excl. BTW) wordt een openbare

aanbesteding of openbare offerteraadpleging georganiseerd, met publicatie in de daarvoor aangewezen

bladen.

De boekhouding wordt uitbesteed aan een professioneel boekhoudkantoor en voldoet aan de wettelijke

normen. Er wordt gewerkt met een analytische boekhouding zodat de kosten en inkomsten van elk

deelproject kunnen worden gevolgd. Maandelijks wordt een opvolgingsverslag opgemaakt, na input van

de boekhouding. Driemaandelijks wordt dit voorgelegd op de raad van bestuur.

Om de financiële situatie goed op te volgen wordt gewerkt met een financieel plan dat een goede

prognose geeft van de liquiditeiten, wat nodig is gezien de prefinanciering die het RLLK voor projecten

14


15/54


vaak moet doen. Voor de meeste projecten zijn regelingen gemaakt m.b.t. prefinanciering. Een extern

bedrijfsrevisor controleert de boekhouding.

G. Financiële controles

In 2015 werd het RLLK uitgebreid gecontroleerd vanuit het Europese project Twecom. Externe bureaus

controleerden minutieus de boekhouding, facturatie, aanbesteding, declaraties en tijdsbesteding van demedewerkers. De controles verliepen steeds zeer goed en gaven geen aanleiding tot opmerkingen.

H. Huisvesting

Het RLLK is nog steeds gehuisvest in Houthalen-Helchteren op de Grote Baan 176. De tuin van het huis is

een waardevolle ecologische demonstratietuin. Er staat twee bijenkasten die voldoende nectar en

stuifmeel vinden in de kantoortuin en omgeving. Er werden diverse waarnemingen van insecten gedaan

die steeds worden ingegeven in ‘waarnemingen.be’.

I. Ecologische voetafdruk RLLK

Het verminderen van onze ecologische voetafdruk is een permanent aandachtspunt. De inrichting van het

kantoor en het onderhoud gebeurden met ecologische producten. Ook voor kantinebenodigdhedenworden biologische producten en fairtrade producten gekocht. Afval wordt gesorteerd en groenafval

wordt gecomposteerd in eigen tuin. Er wordt enkel gerecycleerd papier gebruikt voor kopies en print.

Standaard wordt rector verso gewerkt. De landschapskrant wordt op milieuvriendelijk papier gedrukt.

Voor de teamleden staat een handige plooifiets ter beschikking waardoor korte verplaatsingen met de

fiets kunnen gebeuren. Deze fiets kan ook in een auto worden meegenomen om verplaatsingen op terrein

mee te vergemakkelijken. Voor verplaatsingen met de eigen fiets was ook in 2015 een extra

fietsvergoeding verkrijgbaar, als stimulerende maatregel om personeel aan te moedigen met de fiets naar

het werk te komen. Drie werknemers neemt consequent de fiets van huis naar werk. Diverse teamleden

doen aan carpooling en rijden samen naar het werk. Twee bedrijfswagens worden gemeenschappelijk

door het personeel gebruikt.

De lichten en computer(schermen)worden uitgedaan tijdens pauzes. De halogeen verlichting werd

vervangen door energievriendelijkere LED lampen.

2.6. OVERLEG EN SAMENWERKING MET PARTNERS

Het RLLK overlegde gedurende het hele jaar continu met haar partners, zowel terrein gebonden als thema

gebonden. Structureel regelmatig overleg was er met: de provincie Limburg (afdeling Milieu en Natuur),

Klankbordgroep Biomassa, Het Provinciaal Natuur Centrum Craenevenne, Limnet (Limburgs Natuur- en

Milieueducatie netwerk), het overleg Natuuractoren Limburg, ANB (Limburg), VORL (Vlaams Overleg

Regionale Landschappen), de drie Limburgse Regionale Landschappen, OE (Agentschap Onroerend

Erfgoed), Limburgs Landschap, Werkgroep Isis en Natuurpunt. In 2015 nam het RLLK deel aan zesOverlegplatformen rond de Instandhoudings doelstellingen IHD onder leiding van ANB.

RLLK werkt structureel samen met de partners in de gebiedsgerichte projecten Bosland, De Wijers en De

Merode. In 2015 werd ook een werking (her)opgestart voor het gebied Groote Heide.

RLLK neemt actief deel aan het Vlaams Overleg Regionale Landschappen (VORL). Ilse Ideler beheert de

gemeenschappelijke rekening van de feitelijke vereniging. Regelmatig vergaderen de coördinatoren van

de Vlaamse regionale landschappen, onder voorzitterschap van Dirk Cuvelier van RLWH. Doel: bespreken

gemeenschappelijke problemen, belangen en doelstellingen; uitwisselen van ideeën… Tussen de

regionale landschappen onderling is er ook frequent informeel overleg. Een gemeenschappelijk betaalde

adviseur ondersteunt de RLn met koepelwerk en beleidsvoorbereiding.

Het VORL is lid van Civilscape (d.i. het netwerk van Europese ngo’s ter ondersteuning van de Europese

Landschapsconventie).

15


16/54


2.7. COMMUNICATIE

De communicatie die het RLLK inzet is steeds een middel om onze doelstellingen te bereiken. Het

ondersteunt de terreinacties. Verschillende kanalen worden ingezet om onze boodschap steeds zo fris en

begrijpbaar mogelijk over te brengen. Hieronder worden kort diverse items uit de communicatiestrategie

besproken.

2.7.1. LANDSCHAPSKRANTEN

- Datum: april en juli 2015

- Financiering: Algemene middelen

- Doelstelling: draagvlakverbreding, mensen laten kennismaken & zorg leren dragen voor het

landschap

- Communicatie: 119.000 exemplaren werden in totaal verspreid.

- Ecotoets: 100% gerecycl papier, Limburgse drukkerij, zodat vervuiling door transport beperkt blijft.

Het lentenummer gaf aandacht aan ‘natuur in je buurt’, waarin 6 bijzondere en zeldzame soorten onder

de loep werden genomen: kamsalamander, koninginnenpage, vleermuizen, ooievaar, levendbarende

hagedis en de ijsvogel. In de krant werden mensen hartelijk uitgenodigd om aan de erfgoeddag te

participeren, die het RLLK organiseerde ism de gemeente Lummen en Natuurpunt Lummen aan de 1000

jarige eik.

Het zomernummer herhaalde het thema ‘natuur in je buurt’, waarin 6 bijzondere en zeldzame soorten

onder de loep werden genomen: boomkikker, heivlinder, kommavlinder, vleermuizen, levendbarende

hagedis en het vliegend hert. In de krant werd ook opgeroepen om mee te doen aan de Big Jump, die het

RLLK ism Natuurpunt Houthalen-Helchteren organiseerde.

16


17/54


2.7.2. WEBSITES

- Datum: doorlopend

- Trekker: RLLK

- Partners en Samenwerking: Eigen initiatief en organisatie van het RLLK.

- Financiering: Algemene middelen (MINA)

- Doelgroepen: alle doelgroepen van het RLLK (WBE’s, natuurverenigingen, landbouwers, toeristische

organisaties, gemeenten, provincie, recreanten) en inwoners van het Regionaal Landschap Lage

Kempen

- Doelstelling: draagvlak creëren voor natuur- en landschapszorg, bieden van een informatief en

communicatief platform.

- Communicatie: via zoekpagina’s, pers

- Nazorg: regelmatige updates van de websites

- Ecotoets: nvt

RLLK creëerde naast haar eigen website www.RLLK.be, ook de websites www.duizendjarigeeik.be en

www.knoteiken.be, www.twecom.eu alsook www.landschapssterren.be. De website www.wandeleninLimburg.be wordt met RLKM en RLH gedeeld.

De website www.plantvanhier.be wordt met RLH gedeeld.

We telden in totaal 43.432 unieke bezoekers en 333.080 bezochte pagina's op de door RLLK beheerde

websites. De websites hebben in de eerste plaats als doel meer draagvlak te creëren voor natuur- en

landschapsontwikkeling. Daarnaast willen ze een interactief en informatief platform bieden voor onze

doelgroepen en bezoekers. Op de websites willen we de bezoekers laten kennismaken met de eigenheid

van de Lage Kempen en de thema’s waarrond het RLLK werkt. Aan de hand van deze website kunnen we

zowel onze eigen doelgroepen bereiken, als geïnteresseerden en bezoekers ver buiten de grenzen van

onze doelgroepen of de Lage Kempen.

Ook op Facebook heef het RLLK haar eigen pagina: www.facebook.com/lagekempen. Hierop worden de

laatste nieuwtjes uit het regionaal landschap gepost, evenals foto’s en filmpjes van werkzaamheden,

activiteiten en wetenswaardigheden. Vandaag zijn er al 841 mensen fan van onze facebookpagina.

Wandelen in Limburg

De drie regionale landschappen in Limburg verzorgen te samen een informatieve website:

www.wandeleninlimburg.be. Zo kan de wandelaar vandaag op de website zelf op zoek gaan naar de voor

hem meest geschikte wandeling: op type landschap, op gemeente, op kindvriendelijkheid en zo meer.

Ook Toerisme Limburg neemt de website mee op in haar communicatie over wandelen. In 2015 werden

de voorbereidingen gedaan om de website uit te breiden en te verbeteren. Dit wordt in 2016

gerealiseerd.

2.7.3. PERS

Het Regionaal Landschap onderhoudt met zorg de contacten met de pers. Het RLLK heeft ervoor gekozen

om via één centrale contactpersoon de pers tegemoet te treden, met name de

communicatiemedewerkster. Zij fungeert als eerste aanspreekpunt voor alle contacten met de pers. Zo

kan de pers het RLLK makkelijk bereiken en ontstaat er een persoonlijke relatie, die de contacten ten

goede komt.

Afhankelijk van het onderwerp (nieuwswaarde, fotowaarde, belangrijkheid…) organiseert het RLLK,samen met de eventuele partners een persmoment om de pers te woord te staan. Als het een minder

17

http://www.rllk.be/http://www.rllk.be/http://www.rllk.be/http://www.duizendjarigeeik.be/http://www.duizendjarigeeik.be/http://www.duizendjarigeeik.be/http://www.knoteiken.be/http://www.knoteiken.be/http://www.twecom.eu/http://www.twecom.eu/http://www.twecom.eu/http://www.landschapssterren.be/http://www.landschapssterren.be/http://www.landschapssterren.be/http://www.wandeleninlimburg.be/http://www.wandeleninlimburg.be/http://www.wandeleninlimburg.be/http://www.plantvanhier.be/http://www.plantvanhier.be/http://www.plantvanhier.be/http://www.facebook.com/lagekempenhttp://www.facebook.com/lagekempenhttp://www.facebook.com/lagekempenhttp://www.wandeleninlimburg.be/http://www.wandeleninlimburg.be/http://www.wandeleninlimburg.be/http://www.facebook.com/lagekempenhttp://www.plantvanhier.be/http://www.wandeleninlimburg.be/http://www.landschapssterren.be/http://www.twecom.eu/http://www.knoteiken.be/http://www.duizendjarigeeik.be/http://www.rllk.be/


18/54


groots nieuwsitem is, volstaat een uitgestuurd persbericht. In 2015 werden RLLK of haar projecten in 69

media-artikels vermeld.

2.7.4. HUISSTIJL

Het RLLK waakt over een uniforme huisstijl. Zo gebruiken we steeds hetzelfde lettertype in onze uitgaven

en hebben we twee hoofdkleuren die de herkenbaarheid van de publicaties van het RLLK moeten

verhogen: magenta en groen. De kleuren komen ook terug in ons vlinder-logo. Zowel de kleuren als het

logo stralen frisheid en vernieuwing uit en richten zich, niet enkel op het ‘natuur’ aspect. In ons logo zit

ook onze baseline vervat: Natuur-mensen-cultuur.

De afgelopen jaren hebben we aantal promotie-items ontwikkeld die worden ingezet tijdens activiteiten

en evenementen: roll-up banners (doe-ontdek-beleef), ringmappen, symposiummapjes, vlaggen,

beachvlaggen, een paalbanier aan het kantoor en werfborden voor de werkzaamheden op het terrein. We

beschikken ook over een tent-stand die op publieksmomenten kan opgezet worden en een grote banner

die het energieke landschap in alle aspecten toont.

Werfborden. We hebben sterk geïnvesteerd in een duidelijke en sterk aanwezige communicatie op het

terrein. Met de opvallende werfborden wordt in detail verteld waarom een actie gebeurt en wat het

verwachte resultaat is. Er komen als resultaat van deze communicatie zeer weinig opmerkingen of

klachten. Voorbijgangers appreciëren de goede communicatie. Bij alle werkzaamheden van het RLLK

wordt zo’n werfbord geplaatst. Op het werfbord is een kliklijst voorzien aan beide zijden. Hierin plaatst de

projectleider, op een makkelijk aanpasbaar A3 formaat, informatie over de werf, die optimaal is

aangepast aan de plaats waar het bord zich bevindt. De borden zijn daardoor makkelijk aanpasbaar,

makkelijk verplaatsbaar en de passant is steeds up to date over de werkzaamheden in zijn of haar buurt.

Huis aan huisbedeling en meeneembare foldertjesIn het kader van de werkzaamheden aan houtkanten merkten we dat er heel wat misverstanden en

onduidelijkheden leven. Om op een goede manier te communiceren wat en waarom houtkanten opnieuw

in beheer worden genomen, werd een plooifolder gemaakt die door de ploegbazen ter plekke wordt

gebust in de brievenbussen van de omwonenden of wordt afgegeven aan voorbijgangers die zich vragen

stellen.

18


19/54


3. ACTIVITEITEN EN PROJECTEN

3.1. NATUURBEHOUD, KLEINE LANDSCHAPSELEMENTEN, LANDSCHAPSZORG EN

STREEKEIGEN KARAKTER

3.1.1. OVERZICHT BEREIKTE RESULTATEN VAN ALLE TERREINACTIES IN 2015

RLLK monitort zorgvuldig alle acties die zij uitvoert op terrein. Via GIS worden acties op perceelsniveau

ingetekend. Op deze wijze kunnen er nadien ook berekeningen gemaakt worden. In onderstaand

overzicht zijn alle acties opgenomen die in 2015 op terrein zijn uitgevoerd (de acties van de

bedrijfsplanner VLM, hoewel vaak mede opgevolgd en gestimuleerd door RLLK, zijn niet opgenomen).

Soort actie 2015

Maaibeheer, hooiland, weide ha 11

Aanleg/herstel heggen km 0,99

Biodiversiteitsakkers ha 72,9

Herstel poel/ven/vijver ha 1,4

Aanplant bos ha 0,8

Creatie open plekken, mantelzoom en hakhoutbeheer in bos ha 20,8

Heideherstel ha 4,48

Parkherstel & -heraanleg ha 25,4

Herstel houtkant km

Herstel houtkant m² 17.766

Geïnventariseerde houtkanten ifv beheerplan km 120

Exotenbestrijding (bos/park) ha 50,80

Exotenbestrijding houtkanten km 53,98

Verzorgde zaad/hoogstamboomgaard ha 2,5

Aanplant hoogstambomen & hoogstamfruitbomen stuks 113

Plantgoed (Plant van Hier) stuks 5.300

Aanleg recreatief pad km 18

Regulier beheerd wandelpad km 83

19


20/54


3.1.2. SPECIALE BESCHERMINGSZONES (SBZ) EN INSTANDHOUDINGSDOELSTELLINGEN (IHD’S)

Visie RLLKHet RLLK heeft een belangrijke taak in het mee realiseren van het Natura 2000 netwerk. Dit werd door

RLLK reeds beschreven in haar ‘definitieve erkenningsaanvraag’ in 2008.We schetsen hieronder ten eerste de mogelijke rol van Regionale landschappen in IHD (algemeen), ten

tweede maken we de analyse van de Natura 2000 gebieden in ons werkingsgebied, en ten derde kijken

we hoe wij in de Lage Kempen een gebiedsgerichte werking rond behoud van soorten zien en realiseren.

1. WAAR LIGGEN DE NATURA 2000 GEBIEDEN IN RLLK ?

Europees beschermde gebieden: Natura 2000

Natura 2000 staat voor een Europees netwerk van beschermde gebieden. Het netwerk is de hoeksteen van

het Europese natuurbeleid. Door middel van Natura 2000 wil Europa de biodiversiteit in haar lidstaten

behouden en beschermen. Hiertoe werden speciale beschermingszones aangeduid. De gebieden die deel

uitmaken van dit netwerk worden door twee complementaire Europese richtlijnen bepaald: de

Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn.

In het kader van de Vogelrichtlijn zijn volgende gebieden in de regio Lage Kempen beschermd:

o Bokrijk en omgeving: 781 ha in Zonhoven (Hasselt en Genk).

o Hechtel-Eksel en Bocholt (en Peer): 9.659 ha.

o Militair domein en vallei van de Zwarte Beek. 8.864 ha in Beringen, Hechtel-Eksel, Heusden-Zolder,

Houthalen-Helchteren, Leopoldsburg en Lommel (en Peer).

o Vijvercomplex van Midden-Limburg. 2.539 ha in Heusden-Zolder, Zonhoven (en Hasselt).

o Hamonterheide, Hageven en Buitenheide (en Stamprooierbroek en Mariahof): 15.301 ha in Bocholt,Hamont-Achel, Lommel, Neerpelt (en Bree, Dilsen, Kinrooi en Maaseik).

o Demervallei. 5.670 ha in Halen, Lummen (en Hasselt, Herk-de-Stad, Scherpenheuvel-Zichem).

In het kader van de Habitatrichtlijn zijn volgende gebieden in de regio Lage Kempen beschermd:

o Vallei- en brongebied van de Zwarte Beek, Bollisserbeek & Dommel met heide en vengebieden: 8.306

ha.

o Mangelbeek en heide- en vengebieden tussen Houthalen en Gruitrode: 3.768 ha.

o Valleien van de Laambeek, Zonderikbeek, Slangebeek en Roosterbeek met vijvergebieden en heiden:

3.627 ha.

o Hageven met Dommelvallei, Beverbeekse heide, Warmbeek en Wateringen: 1.980 ha

o Abeek met aanliggende moerasgebieden: 2.523 ha

20


21/54


Beschermde gebieden vogel- en habitatrichtlijn

2. ROL REGIONAAL LANDSCHAP IN IHD/SBZ

Om soorten te houden in SBZ moeten, in ons versnipperd landschap, ook de randen en de verbindingen

kwalitatief zijn. In elk gebied zal het realiseren van SBZ een werk zijn dat niet door één partner kan

worden gedragen en gerealiseerd. Het zal werk zijn van vele handen en schouders. Het vraagt ook ommaatwerk in elke streek. Een regio met weinig SBZ zones of met SBZ dat volledig in beheer is bij ‘de

sterkste schouders’ (ANB en natuurverenigingen) vraagt een andere inspanning dan een zone met relatief

veel SBZ en of relatief veel SBZ dat niet bij de sterkste schouders ligt.

In de Lage Kempen hebben we enerzijds veel SBZ én ligt er relatief veel buiten de sterkste schouders.

Onze focus ligt dan ook enerzijds op de niet door het Vlaamse gewest of een natuurvereniging beheerde

SBZ gebieden maar op die gebieden die beheerd worden door particulieren of lokale besturen en

anderzijds op de randen en de verbindingen tussen deze natuurkernen.

In het Vlaams beleid wordt participatie en samenwerking tussen vele partners ook als duidelijk standpunt

naar voren geschoven. Een deel (30%) van de vroegere Vlaamse subsidie wordt door Vlaanderen via deprovincie aan de Regionale Landschappen (en Bosgroepen) gegeven om de lokale werking rond

instandhoudingsdoelstellingen (IHD), de werking rond Groen in de Stad (GIDS) en het

toegankelijkheidsproject Adagio mee uit te voeren.

3. ANALYSE NATURA 2000 GEBIEDEN IN DE LAGE KEMPEN

In de Lage Kempen heeft 70% van de Natura 2000 gebieden een planologische bestemming die voldoende

kansen biedt voor de realisatie van de doelstellingen van het Natura 2000 netwerk. Voor de overige 30%

is een duurzaam natuurbeheer planologisch gezien minder evident.

21


22/54


Wanneer we kijken naar de werkelijke situatie op het terrein, blijkt de toepassing van natuurgericht

beheer slechts in ongeveer 40% van de Habitatrichtlijngebieden en in 28% van de Vogelrichtlijngebieden

gegarandeerd. Dit wil zeggen dat de gebieden liggen in bos- of natuurreservaat of militair gebied met een

beheerovereenkomst. Dit betekent dat het natuurgericht beheer in een groot deel van de Natura2000-

gebieden in RLLK niet zeker is. Maw het zijn de ‘zwakkere schouders’ die hier de inspanningen moeten

leveren.

Voor grote delen van Natura 2000 is een duurzaam natuurgericht beheer dus actueel nog onvoldoende

verzekerd, niettegenstaande velen een groene planologische bestemming hebben. Reden hiervoor is dat

belangrijke stukken van ons Natura 2000 gebied in particulier bezit zijn, waarbij de eigenaren, tenzij in het

kader van het vergunningenbeleid, niet veel ondersteuning kregen voor het realiseren van de Europese

doelstellingen. Met de recentere Investeringssubsidie Natuur en het nieuwe Natuurdecreet, zijn er echter

wel mogelijkheden om in de kwaliteit van deze natuur te investeren.

Het is duidelijk dat er voor het RLLK een grote opdracht ligt in het creëren van draagvlak voor de Natura

2000 gebieden bij het grote publiek en de betrokken particulieren in het bijzonder. Ook zullen er grote

inspanningen geleverd moeten worden om particulieren daadwerkelijk bij te staan via communicatie,training, concrete ondersteuning en het opzetten van samenwerkingsverbanden.

RLLK

habitat vogelrichtlijn

in reservaat en militair domein met overeenkomst ANB 38% 25%

in domeinbos 2% 3%

geen duurzaam natuurgericht beheer 59% 72%

Tabel natuurgericht beheer in Natura 2000 gebieden binnen RLLK

0

10

20

30

40

50

60

70

80

h a b i t a t r i c h t l i j n g b i e d

v o g e l r i c h t l i j n g e b i e d

RLLK

reservaten,

militair domeinmet

overeenkomst ANBdomeinbos

geen duurzaam

gericht

natuurbeheer

Verzekerd natuurbeheer in Natura 2000 gebieden binnen RLLK

Relatief belang regio Lage Kempen voor afbakening Natura 2000 gebieden ten opzichte van Vlaanderen

(analyse 2008)

opp.

Vlaand.

% maatregel

tov

Vlaanderen

opp.

Lage

Kempen

%

maatregel

tov opp.

LK

aandeel Lage

Kempen in

het geheel

van de

maatregel

Grondoppervlakte 1.371.000 100,00% 81.300 100,00% 5,93%

Habitatrichtlijngebied 101.500 7,40% 16.695 20,54% 16,45%Vogelrichtlijngebied 97.380 7,10% 21.143 26,01% 21,71%

22


23/54


Zoals reeds omstandig aangetoond in onze definitieve erkenningsaanvraag ligt maar liefst 16,45 %

Habitatrichtlijngebied en 21,71 % Vogelrichtlijngebied van de totaal in Vlaanderen afbakenende zone in

De regio Lage Kempen (= 5,93% van opp. Vlaanderen).

Combineren we de twee bovenstaande berekeningen, dan mogen we concluderen dat van hetVogelrichtlijngebied in Vlaanderen, dat géén verzekerd natuurbeheer kent, 15,6 % in de Lage Kempen

ligt, dit gaat over in totaal 15.191 ha. (= 97.380 ha * 21,71% * 72%).

Voor Habitatrichtlijngebied in Vlaanderen, dat géén verzekerd natuurbeheer kent, 9,7 % in de Lage

Kempen ligt, dit gaat over in totaal 9.845 ha. (= 101.500 ha * 16,45% * 59%).

De inspanningen die RLLK voor het Natura 2000 Netwerk kan doen is dan ook relatief gezien zeer groot.

4. WERKING RLLK TEN OPZICHTE VAN NATURA 2000 GEBIEDEN EN IHD’S

Het RLLK volgt een vijfsporenbeleid wat betreft de Natura 2000 gebieden.

A. Landschapsloket: spontaan aangemelde vragen worden gerelateerd aan IHD.

Bij de aanvraag voor advies van individuele eigenaren of gemeentebesturen wordt eerst bekeken in

welke ruimtelijke context het gebied zich bevindt. Indien de projectafbakening zich geheel of

gedeeltelijk binnen SBZ bevindt zal er bij verdere stappen overleg gepleegd worden met ANB. Zo

worden de aandachtpunten voor Europese natuur in elk project dat ‘toevallig’ in SBZ ligt,

meegenomen. Indien dit tot de kansen behoort, onderzoeken we of een vraag van deze eigenaar kan

leiden tot een specifiek project met als doel IHD te realiseren (zie verder punt D.)

B. Randen en verbindingen versterken tussen Natura 2000 gebieden.RLLK besteed veel aandacht aan de (provinciale) natuurverbindingen in ons werkingsgebied. Dikwijls

vormen deze verbindingen een belangrijke link tussen Natura 2000 gebieden. De afgelopen jaren is er

veel werk besteed aan de provinciale natuurverbinding die een connectie maakt tussen de

heideterreinen op de rand van het Kempisch plateau en de heideterreinen in de Antwerpse Kempen

en Nederland en is de belangrijkste en grootste binnen ons werkingsgebied. Het RL zette een overleg

met verschillende actoren in het tussengebied op en onderzocht mogelijke inrichtingen die de

verbinding zouden versterken. Dit project wordt nu sinds 2014 verder uitgewerkt door Valérie

Persoons ism de Lommelse Ondernemers. Ook binnen andere provinciale natuurverbindingen werden

heel wat terreinacties gerealiseerd, bv. in een bufferzone aan Tessenderlo Chemie.

C. Thematische projecten met impact voor IHD gebieden en soorten.Een belangrijk voorbeeld daarvan is het project Energiek Landschap. Dit project groeit uit tot een

duurzame oplossing voor het beheer van KLE binnen en buiten Natura 2000 gebieden. Goed beheerde

kle’s zijn noodzakelijke groeninfrastructuur binnen enkele Natura 2000 gebieden. Maar (regulier)

beheer kost geld. Dit geld is dikwijls niet aanwezig, beperkt in tijd of vraagt te grote administratieve

inspanningen. Met het TWECOM project geeft RLLK houtkanten een nieuwe economische rol als

producent van biomassa. Dit een ‘econologisch’ model maakt het mogelijk om deze kle’s economische

rendabel te exploiteren binnen ecologische randvoorwaarden en doelstellingen.

D. Uitvoering terreinprojecten

RLLK maakt actief werk van het uitvoeren van acties die IHD helpen realiseren op terrein. Een IHD

coördinator (Joke Roebben) onderzoekt alle kansen en tracht deze tot realisatie te brengen. Zo werdenreeds verschillende ISN projecten (Investeringssubsidie Natuur) ingediend en goedgekeurd. RLLK voert

hiervoor ook een pro-actieve screening uit waarbij een analyse van het werkingsgebied gekoppeld

23


24/54


wordt aan de zoekzones van IHD. Op terrein worden acties nauw teruggekoppeld met ANB. Voor de

uitvoering van de ISN projecten, neemt RLLK alle acties op zich van terreinvoorbereiding, ramingen,

gunning aannemer, opmaak vergunningen, begeleiding werken, communicatie, oplevering en opmaak

nazorgplannen.

E. RLLK draagt ook bij aan het maatschappelijk draagvlak voor Natura 2000.

In de landschapskrant (huis aan huis bedeeld) werd in 2015 uitgebreid aandacht besteed aan

bedreigde en kwetsbare soorten. We gaven voorbeeldprojecten, zodat het duidelijk is dat via

natuurherstel we ook echt iets kunnen doen ten voordele van de Europese natuurdoelen.

In 2015 werd ook de voorbereiding gemaakt van een specifieke ‘inspiratiegids’ rond de Europese

Natuurdoelen in de Lage Kempen. Een 8tal projecten bij verschillend eigenaren, die RLLK uitvoerde of

die in uitvoering zijn, dienen als voorbeeld voor gemeenten, verenigingen en particulieren die

terreinen hebben met kansen voor belangrijk habitatherstel of soortherstel.

In 2015 werden twee grote projecten voorbereid en ingediend, die als kerntaak hebben om binnen hetNatura 2000 netwerk belangrijk natuurherstel uit te voeren. In de loop van 2016 wordt er nieuws over

de al dan niet goedkeuring van deze projecten verwacht. Binnen deze projecten zet RLLK -naast

natuurherstel acties- in op draagvlak bij het grote publiek via communicatie en educatie naar

specifieke groepen zoals gidsen en onderwijs.

LIFE 4WATER ‘Nature & Biodiversity. Ingediend okt 2015.

• Partners: ELO (trekker), Natuurpunt, Limburgs Landschap, Regionaal Landschap Lage Kempen,

Agentschap voor Natuur en Bos, Defensie (?)

• Hoofddoelstelling is om opnieuw duurzame metapopulaties te ontwikkelen van knoflookpad,

drijvende waterweegbree, gevlekte witsnuitlibel, woudaap en boomkikker en het draagvlak

voor deze acties vergroten.• Met dit project willen de partners binnen het beschreven projectgebied inzetten op 4 E's, nl.

ecologie, economie, educatie en engagement. Met het nieuwe Lifeproject 4WATER worden

vele partners samengebracht om samen de handen in mekaar te slaan en op een duurzame

manier te zorgen voor topnatuur dichtbij en voor de mensen.

• Rol RLLK: Acties natuurherstel bij alle particulieren. Acties rond communicatie en educatie

rond watergebonden natuur(herstel) naar het brede publiek.

LIFE Groote Heide. Ingediend okt 2015.

• Partners. ANB (trekker), Hamont-Achel, Neerpelt, Bosgroepen, Cranendonck, Heeze-Leende,

Valkenswaard, Eindhoven, Waalre, VMM, Natuurmonumenten, Natuurpunt, LiLa…

•

Hoofddoelstelling: IHD herstel en draagvlak voor natuurherstel.• RLLK: Acties van natuurherstel bij gemeenten Neerpelt en Hamont-Achel. Acties rond

communicatie en educatie gericht op lokale mensen en bezoekers.

24


25/54


3.1.3. ACTIES EN PROJECTEN NATUUR- EN LANDSCHAPSHERSTEL

1. ENERGIEK LANDSCHAP + TWECOM

Verantwoordelijk personeelslid: Joep Fourneau, Bart

Paesen, Hans Jochems + Krista Bovens

Samenwerking met: provincie Limburg,

AgroBeheercentrum, ANB, natuurverenigingen,

OVAM, gemeente Bocholt, Innovatiecentrum. Verder partners uit Vlaanderen (Inagro) Duitsland (PUM),

Engeland (ORC) en Nederland (ZLTO)

Financiering via: GLE middelen van de provincie Limburg, Interreg 4B

Totaal budget project 2013-2015: 2.700.000 €. Tot budget RLLK eigen acties: 487.000 € excl.

projectmanagement en gemeenschappelijke kosten

Doelstelling project:

TWECOM (Towards eco-energetic communities) is een Interreg IVB NWE project dat gestart is op

1/01/2013 en liep tot 31 december 2015. Acht partners uit België, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en

Nederland werken in dit project samen om aan te tonen dat het lokaal valoriseren van houtige biomassa

uit landschapselementen economisch haalbaar is.

Algemene acties

- Overleg met allerhande betrokken actoren in het energieke landschap project: ANB,

natuurverenigingen, landbouw, Cleantech, bosgroepen, Bocholt, OVAM, Do-tank Biomassa

- Oprichting lokale biomassaketen: uitwerking business plan, coöperatie oprichting, juridisch kader,

houtkantenplan op streekniveau, bouw DIPLA (Digitaal Platform Landschap)

RLLK als LEADPARTNER

• Uitstap 12/3 Biomassaland Nl., Partnermeeting 21/22/4 Nederland

• TVEnergy en Prov. Limburg traden uit het project. RLLK maakte wijzigingsaanvraag.

• RLLK bereide 2 partnermeetings voor in Engeland en West-Vlaanderen

• Declaratie en rapportage, controle outputs en indicatoren, ondersteuning partners

• Eindsymposium 17/9/2015 in Leuven ism Inverde-ANB, VEA en IPO (VLM)

• Eindrapportage en eindrapport

Oogstbaar landschap

• 4 demo visits voor gemeenten, landeigenaren, ingenieurs en landbouwers + studenten technischonderwijs

• Realisatie korte film over korte keten verhaal biomassa -> verwarmen

• Overleg en advies aan stad Hasselt

• Spreekbeurt op bijeenkomst VVSG

• Limburgs overleg biomassa met PNC, RLn, Duurzaam Bouwen, bosgroepen

Houtkantenplan

• Globaal houtkantenplan. Constructief overleg met Boerenbond en AGB Noord-Limburg,

Natuurpunt-studie, Natuurpunt-beleid en beheer, Onroerend Erfgoed, St. Hubertusvereniging-

studie, Limburgse jachtvereniging, Ovam, ANB, Limburgs Landschap. OE consulenten. Uitkomst is

bouwstenenpakket houtkanten met min-max voorwaarden.• Goedkeuring PDPO Hagehelden rond gemeentelijke houtkantenplannen en betrekken

landbouwers: als verderzetting van werk in Bocholt.

25


26/54


• Opmaak gemeentelijke houtkantenplan Bocholt en oogstplan winter 16-17. opgemaakt in nauwe

samenwerking met met Natuurpunt Bocholt en ABG. Bouwvergunning aangevraagd (kappen,

snoeien en aanplant).

• Overleg met OVAM actieplan biomassa 2015. Ons energiehout valt buiten afvalstromen.

• PDPO Hagehelden rond gemeentelijke houtkantenplannen en sensibileren landbouwers ingediend

en goedgekeurd. Gestart 1/12/15• Quick scan protocol voor snelle screening houtkanten opgemaakt met stroomdiagram met

stappenplan naar oogst toe..

Digitaal Platform Landschap DIPLA

• Alle RLLK collega’s gebruiken nu DIPLA.

• Andere partners aan de slag met of interesse voor DIPLA: RLH, RLKM, Agro/Aannemin, PXL,

Universität Marburg (D) en Engelse en Nederlandse partners.. Interesse vanuit RLZH, provincie

Antwerpen, ANB, INBO, Universiteit Wageningen, Bosgroep Limburg, PXL,

• Verduurzaming DIPLA naast RLLK via coöperatie ism transitieproject SAM = Profisi coop.

• Nieuwe app die quick scan inventariseert is gebruikt voor inventarisatie Bocholt en Overpelt.

Coöperatie en installatie verwarming

• Ecologiepremie goedgekeurd

• Installatie houtsnipperketel en warmtenet geplaatst door Solar Spirit, ketel van Herz.

• Ondergrondse opslagbunker gemaakt

• Houtsnipperketel en warmtenet (plus informatieve panelen) ingehuldigd 17/9

Oogsten, hakselen, drogen

• Machinetrein ‘kraan-velkop-hakselaar’ van Agro/Aanneming aan het werk diverse locaties.

Hakhoutbeheer houtkanten Bocholt.

2. PARKRANGERS

Verantwoordelijk personeelslid: Frederik Faveere (gemeenten Noorden), Peter Roosen (gemeenten

Zuiden), Joke Roebben (rapportage)

Samenwerking met: gemeente- en stadsbesturen, provincie Limburg

Financiering via: Provincie + Vlaams SALK + cofinanciering regie door gemeenten

Totaal budget 2014: 260.000 € (240.000 uitvoering + 20.000 regie). Einddatum 2018.


Het RLLK wil in het kader van dit project de recreatieve wandelroutes en de omgeving met zijn typischelandschapselementen en natuurwaarden behouden, versterken en in de verf zetten. De werkzaamheden

worden verricht door sociale economie bedrijven. Door samen te werken met sociale economiebedrijven

wordt ook bijgedragen aan de realisatie van een extra maatschappelijke doelstelling: meer

werkgelegenheid voor mensen uit de kansengroepen en diversificatie van de landbouw.

Beringen:

- Claveauweg: opruimen van sterk verweerde oude betonpalen (ca 90st). Dit als veiligheidsmaatregel

naar de wandelaars toe en om de landschapsbeeld bepalende dreef extra in de kijker te zetten.

- Kolenspoor: openmaken van oude spoorwegbedding (0,636 ha) door maaien kapwerken

(voorbereidende werken B-mine). Terug in hakhout zetten van de bermen van het oude kolenspoor

en het spoor op zich terug open maaien.- Recreatie: wandelgebied paal: terug op orde zetten van de verschillende wandellussen. Dit bevat

onder andere het vervangen van verweerde signalisatiepalen of terugzetten van verdwenen

26


27/54


signalisatiepalen en icoontjes.

Bocholt:

- Exotenbestrijding (Amerikaanse vogelkers) in gemeentelijke bossen en houtkanten: noodzakelijke

nazorg Am. vogelkers aansluitend op hoofdbehandeling en nabehandeling uitgevoerd binnen het

Leaderexoten- en Parkrangersproject in 19 ha bosgebied.- Aanplant van ruwe berk op 1,8 hectare grond in functie van boscompensatie. Daarbij werden de

voorziene boswegen in deze aanplant ingezaaid met kruidenrijk grasmengel. Op deze stroken werd

een aangepast maaibeheer toegepast.

Halen:

- Panhoven: opmaak van een bouwvergunning voor het graven van een nieuwe poel in de boomgaard.

Achterstallig hakhoutbeheer van bestaande houtkant (ca 200m) en ondersteuning bij het regulier

onderhoud van het domein door o. a. hagen scheren.

- Oud kerkhof Diestersteenweg: mee ondersteuning verlenen bij de nieuwe aanplant van verschillende

plantenborders op en rond het kerkhof. Daarnaast werd het kerkhof mee onderhouden door

maaiwerken.- Bossen van Hees: Open houden van open plekken (duinstructuren) binnen het boscomplex van Hees.

Twee zones van ongeveer 0.25 ha.

- Inzaaien van bloemenmengsels: op verschillende locatie op grondgebied halen, o.a. langs de

waterbufferzone langs de Betsersteenweg (locatie met de Zilveren helmen WO I) zijn

biodiversiteitsmengsels ingezaaid.

Ham:

- Genedijk: exotenbestrijding en maaien van een 8 tal vijveroevers gelegen in de Vijverstraat te Ham.

Dit om de open structuur rondom de vijver te behouden.

- Genedijk: aanleg van 70 m knuppelpad voor verder ontsluiting van het vijvergebied.

- Bossen Van Gerhees: exotenbestrijding van Am. Vogelkers. Deze bossen zijn bijna vogelkersvrij. Omdit zo te behouden was er ondersteuning nodig bij de aanpak de laatste vogelkerspercelen.

- Inzaaien bloemenmengsels: Aan de “Blauwe brug” zijn verschillende stroken met

biodiversiteitsmengsel ingezaaid.

Hamont-Achel:

- Inrichting Kerkhof Brouwerstraat: Vrijzetten van toekomstbomen door het kappen van niet

toekomstbomen.

- Exotenbestrijding op één perceel in de gemeentebossen: nabehandeling exoten (Amerikaanse

vogelkers). 0,5 ha.

- Maaiwerken op verschillende percelen. In totaal 2.8 ha

- Plaatsen van een stuw om het waterpeil te kunnen regelen op het recent ingerichte terrein tebuitenheide

- Oogsten en aanplanten van eikels in functie van boscompensatie. 0,5 ha

Hechtel-Eksel:

- In den Brand: beheerwerken wandelroute (17 km): vervangen van bordjes, opruimen omgevallen

bomen, palen plaatsen (sturen recreatie), sluikstort verwijderen,

- Basisschool Viejool (Eksel): houtkantenherstel (0,15 ha): exotenbestrijding Amerikaanse vogelkers,

nabehandeling

- Groen speelweefsel Hechtel (6 locaties: 1,5 ha): onderhoud van groene speelweefsels (wieden,

maaien, speelelementen oliën, …)

- Nabehandeling exoten in houtkanten. Dit zijn gemeentelijke en particuliere houtkanten die reeds eenhoofdbehandeling kregen in het project leader-exoten. Dit gaat in totaal om 7,8 km houtkant.

27


28/54


Houthalen-Helchteren:

- Domein Kelchterhoef: Vellen van bomen (berk en zwarte els) binnen oude vijverstructuren met

gagelstruweel en natte heide om zo meer licht en ruimte te creëren voor deze zeldzame

plantencombinatie ’s. (ca 0,5 ha)

- Trage en servitude wegen: Onderhoud van bestaande servitude wegen (± 2 km) door opruimen

sluikstort, en open maaien zodat deze trage wegen onderhouden blijven.- Inzaaien bloemenmengsels: Aan de ingang van bedrijvencentrum Cleantech aan de voormalige

schachtgebouwen van houthalen Mijn is een combinatie van 1 jarig en meerjarig bloemenmengsel

ingezaaid. (ca 0,5 ha)

- Recreatie: wandelgebied Hengelhoef-Kelchterhoef: terug op orde zetten van de verschillende

wandellussen. Dit bevat onder andere het vervangen van verweerde signalisatiepalen of terugzetten

van verdwenen signalisatiepalen en icoontjes.

Heusden-Zolder:

- Recreatie: wandelgebied Bolderberg: terug op orde zetten van de verschillende wandellussen. Dit

bevat onder andere het vervangen van verweerde signalisatiepalen of terugzetten van verdwenen

signalisatiepalen en icoontjes.- Domherenpark:

- Opmaak van bouwvergunning en kapmachtiging voor verschillendek kapwerken waaronder

omvorming van bosranden en vrijzetten van monumentale bomen.

- Opstarten van regulier beheer (maaiwerken en hagen scheren)

- Achterstallig hakhoutbeheer

- achterstallige maaiwerken

- aanplantingen solitaire bomen

Leopoldsburg:

- Kerk Leopoldsburg en omgeving, uitvoeren zomersnoei en verwijderen van dood hout op alle laan en

dreefbomen rond Kerk.- Snoeien van hagen in de Leopold III laan.

Lommel:

- Zaadboomgaard:

- scheefgewaaide planten: uitgraven + opnieuw planten met steunpaal

- bamboestokjes, netjes, … verwijderen

- maaien en afvoer maaisel (2,15 ha)

- Karrestraterheide, dit gaat om een strook van 2 km lang en 50 m breed. Hier werd heidebeheer

uitgevoerd, verwijderen van vliegdennen en berkenopslag om ruimte te geven aan bestaande heide

- Meysterbergen: heideherstel, exotenbestrijding nabehandeling

- Hoeveheide: Dunning bestand valse acacia. De stammen werden gebruikt om palen te maken. Dezepalen werden rond een landduin geplaatst om betreding van voertuigen tegen te gaan.

Neerpelt:

- Kolisbos: Beheer van bestaande open plekken en bosranden. In totaal werd 5 ha open plek en

bosrand beheerd. Dit bestaat uit het verwijderen van bomenopslag en plaatselijk plaggen.

Overpelt:

- Heesakkerpark:

- Verleggen van wandelpad

- Heidebeheer op geplagde open plekken.

- Schansstraat: Bestrijding Japanse duizendknoop op autochtone locatie (40 m2

)- Onderhoud Nolim bufferzone: nazorg bestrijding Japanse duizendknoop (verspreid voorkomend over

oppervlakte van 0,05 ha), Amerikaanse vogelkers. Uitvoeren van een maaibeheer van het grasland.

28


29/54


Beheer landduin.

Tessenderlo:

- Domein De Vloed:

- Achterstallig hakhoutbeheer van o.a. zwarte els, es en zomereik. (houtkantenherstel)

- Bestaande vijverstructuren meer openmaken door kapwerken rondom de oevers van devijvers en een bestaand verbost hooiland terug in ere herstellen.

- Omvormen van twee voormalige maisakkers naar kruidenrijke bloemenvelden inclusief het

graven van een poel.

- Schoonhees bufferzone: onderhoud

Zonhoven:

- Parkgebied Den dijk/Dijkbeemden

- Achterstallig maaibeheer van verschillende hooilanden + afvoer maaisel (2,7 ha). Op deze manier

proberen we terug bloemrijke hooilanden te krijgen.

- Aanleg extra lus wandel Heksenpad Lotje met daarbij horend hakhoutbeheer en grachtherstel.

- Recreatie: wandelgebied Teut en Platwijers: terug op orde zetten van de verschillende wandellussen.Dit bevat onder andere het vervangen van verweerde signalisatiepalen of terugzetten van verdwenen

signalisatiepalen en icoontjes.

- Bufferzone: terug in hakhout zetten van een bufferzone rond een kleine KMO zone. Achterstallig

hakhoutbeheer. Dit om een dicht groen scherm te krijgen op termijn. Werken geburen in

verschillende fases.

Lummen: doet niet mee in Parkrangers

3. GROENJOBS BOSLAND

Verantwoordelijk personeelslid: Ilse Ideler, Frederik Faveere

Samenwerking met: gemeenten Hechtel-Eksel, Lommel en Overpelt, ANB

Financiering: 57% Vlaanderen, 43% gemeenten

Tot budget 2015-2017: 458.500 €. Subs Vlaand: 220.500 € cofin 3 gemeenten: 238.151 €

Doelstelling:

Binnen Bosland uitvoeren van onrendabele werken in natuur, bos, groen en landschappen dmv

gesubsidieerde sociale economiejobs.

2015

Er werden 8.400 uren gepresteerd door arbeiders uit de sociale economie, wat overeenkomt met 7 VTE.Voor Hechtel-Eksel zijn dit 6 werkpakketen of 3.600 manuren. Voor Lommel 6 werkpakketen of 3.600

manuren. Voor Overpelt 2 werkpakketen voor 1.200 manuren. RLLK is projecthouder. ANB zorgt voor

werkopdrachten ism de gemeenten. De Winning voert de werken uit en zorgt voor aansturing en

rapportage. De drie gemeenten co-financieren. RLLK stemt af met Parkrangers en volgt globaal op. Taken

Groenjobs: vooral bosgebonden werken, vooral exotenbestrijding.

29


30/54


4. SAMENWERKEN ROND BESTRIJDEN INVASIEVE PLANTENSOORTEN

Verantwoordelijk personeelslid: Ilse Plessers

Samenwerking met: Watering de Dommelvallei, LISRO, RL Kempen en Maasland, stad Peer, gemeente

Bocholt, stad Hamont-Achel, gemeente Neerpelt, gemeente Hechtel-Eksel, gemeente Meeuwen-Gruitrode

Financiering: 65% Leader, 35% partners

Tot budget 2012-2015: 458.500 €. Eigen acties RLLK: 285.000 €

Doelstelling:

Duurzame bestrijding van invasieve uitheemse plantensoorten op landschapsschaal, met focus op

Amerikaanse vogelkers en reuzenbalsemien door intense samenwerking tussen partners.

2015:

• Er werd een handleiding Exotenbestrijding opgemaakt en verspreid.

•

Idem werd een instructieve filmpje afgewerkt en verspreid.• Een Landschapskrant rond het thema exoten werd verspreid.

• Het project werd afgerond in 2015.

5. ONROEREND ERFGOED - LANDSCHAPSANIMATOR

Verantwoordelijk personeelslid: Peter Roosen

Samenwerking met: alle partners

Financiering via: provincie

Totaal jaarbudget: 105.000 € + eigenaarsbijdragen 30%


Bescherming landschappen omwille van hun erfgoedwaarde. De landschapsatlas duidt hiervoor

ankerplaatsen of relictzones aan. Een ‘landschapsanimator’ stimuleert en motiveert mensen om mee te

werken aan projecten rond landschapszorg. Concreet worden herstelwerken onderzocht, voorbereid,

gepland, gefinancierd (max. 70%) en uitgevoerd rond ‘landschapszorg’. De werken gebeuren voornamelijk

door een ‘landschapsteam’ van 5 arbeiders in opdracht van de Regionale Landschappen. Zij zijn specifiek

uitgerust voor het beheer en herstel van deze typische kleine landschapselementen en het klein historisch

erfgoed.

2015• Beringen:

o Dringende ingrepen vrijzetten beschermd Kolenspoor en preventie schade aan kerk door het

in hakhoutbeheer zetten van bomen

• Neerpelt:

o aanplant 700 stuks bosplantsoen voor een houtkant bij een particulier

• Tessenderlo:

o aanplant houtkanten (400 stuks) en fruitbomen (20 stuks) bij een nieuwe kinderboerderij

• Houthalen-Helchteren:

o aanplant hoogstam bomen (beuk en zomereik) in bosverband, dunning bosranden en

monumentale boomverzorging in Hengelhoef

o bijdragen aan project rond herstel historische vijvers in Kelchterhoef• Lommel:

o Aankoop 30 fruitbomen ism boomgaardenstichting voor arboretum Natuurpunt Den Tip

30


31/54


• Heusden-Zolder:

o Aanplant van 500 stuks bosplantsoen voor een houtkant en fruitbomen bij een particulier

• Diverse adviezen aan particulieren en gemeentebesturen en voorbereiding werken 2016.

• 2016: planning

o Hechtel-Eksel: herstel vijvers door dijkherstel ( kap- en graafwerken) bij particulier aan deschans van Hoksent

o Lummen:

houtkanten schans van Meldert bij particulier

houtkantherstel bij Equiton

o Eksel: hoogstamfruitboomgaard bij langgevelhoeve van een particulier

o Tessenderlo: vijverherstel en achterstallig hakhoutbeheer bij particulier

o Heusden-Zolder: 900 stuks bosplantsoen en fruitbomen en achterstallig hakhoutbeheer

Ferraris houtwal bij een particulier

o Houthalen-Helchteren:

particulier herstel van historische poel

advies bij opmaak landschapsbeheerplan Den Doolo Halen:

particulier herstel Ferraris houtwal + boomgaard en poel.

OCMW Diest: houtkant herstel in Halen

o Beringen:

hooilandherstel en houtkantenherstel bij particulier in Koersel

herstel ‘berceau’ bij kerkfabriek in Koersel

o Hamont-Achel

monumentale boomverzorging bij een particulier

bijdrage aan herstel Beverbeekven en Kastanjedreef

o Ham: herstel ‘Luiks brugje’ aan trage weg

6 BIJ-ZONDER LANDSCHAP - SAMENAANKOOP ZAAD

Verantwoordelijk personeelslid: Ilse Plessers ism bedrijfsplanner Davy Noelmans

Samenwerking met LiLa, Biotechnicum Bocholt, WBE Grote Beek, WBE Bocholt, WBE Jacht en natuur

Lommel, Limburgse Imkersbond, Lisro, gemeenten Bocholt, Ham, Houthalen-Helchteren.

Financiering via: Provinciaal Reglement subsidiëring van biodiversiteitsprojecten

Totaal projectbudget: 8.100 €. Voor samenaankoop 2016: volledige financiering door participanten.

Doelstelling project: Door de inzaai van grote oppervlakten met groenbedekkers na de traditionelelandbouwteelt, maar ook van kleine restgronden of klassieke wildakkers krijgen bijen en andere

bestuivers een groot voedselaanbod net op dat moment dat er in de natuur nog maar heel weinig voedsel

voorradig is. Dit extra voedsel is voor hen zeer cruciaal om de winter door te komen. Verder zorgen deze

akkers ook voor extra voedsel voor akkervogels door de groenbedekkers in zaad te laten komen en de

winter door te laten staan. We kiezen expliciet voor niet-behandeld en Belgisch zaadgoed. Dit is nieuw, in

de meeste gevallen wordt zaadgoed behandeld met chemicalieën zodat het zaadgoed en de planten

beschermd worden tegen schimmels en ‘ongedierte’. Dit is zeer nadelig voor het het bodemleven, maar

zeker ook voor de bijen die zich voeden met de nectar en stuifmeel van deze planten. Er wordt ook

gestreefd naar het gebruik van streekeigen (typsich Kempische) gewassen en het vermijden van het

gebruik van woekerende exoten. We spreken hier over BIJ-Zonder Zaadgoed. Bovendien maken bloeiende

akkers het Limburgse landschap nog aantrekkelijker wat bewoners en toeristen ten zeerste waarderen.

Update feb.

31


32/54


• Folder voor groepsaankoop zaad verspreid voor WBE, natuurverenigingen, landbouwers en

gemeenten, … in de Lage Kempen.

• Vier mengels. Bestelling voor 1/2/15, betalen voor 15/2/15, op te halen op kantoor eind maart.

• Stijgend succes: 2012: 17ha, 2013: 39 ha, 2014 42 ha, 2015 64 ha.

• Via bedrijfsplanner deelname diverse landbouwers.

• Gedeeltelijke cofinanciering met Natuur- en Landschapsfonds, voor scholen, wildbeheereenheden,natuurverenigingen en imkerbonden voor een 5.800 €.

• Op sommige plaatsen problemen met uitkomst meerjarig zaad.

• Voorbereiding voor samenaankoop winter 2015 voor inzaai 2016 ism met RLHV en RLKM.

7. QUICK WINS DE WIJERS

A. Herstel en ontsluiting van het cultuurhistorische landschap en aquatisch systeem van de

abdijvijver domein Kelchterhoef.


Samenwerking met: Gemeente Houthalen-Helchteren, ANB, VLMFinanciering via: 50% quickwin VLM, 50% gemeente HH.

Totaal budget: 20.000 €

Doelstelling en realisatie

Ontwikkelen open ruimte rondom vijver hoeve Mieneke. Cultuurhistorisch landschap herstel en

meer open ruimte ontwikkeling tussen gagelstruweel en abdijvijver. Juiste locatie omwille van

aanwezigheid smalle beukvaren met diverse specialisten afgestemd. Open ruimte ontwikkeling

door herprofilering van oevers, eiland en maken van bosranden. Communicatie naar recreanten

via interactieve infoborden. Hydrologie blijft probleem, wordt bestudeerd door ANB. Project is

afgerond.

B. Herstel en ontsluiting van het cultuurhistorische landschap rond de WinterbeekVerantwoordelijk personeelslid: Peter Roosen

Samenwerking met: Gemeente Houthalen-Helchteren, ANB, VLM

Financiering via: 50% quickwin VLM, 50% gemeente HH.

Totaal budget: 10.000 €

Doelstelling en realisatie

In dit uniek stukje “blauw – groene verbinding” (Winterbeek) tussen twee sterk verboste

gebieden vinden we meerdere zeer oude hakhoutstoven terug die dringend moesten hersteld

worden. Zoniet zullen deze open scheuren of omwaaien incl. wortelgestel. Door rondom deze

sterk ingespoelde en meanderende beek te werken creëren we een corridor tussen twee

bosgebieden waaronder het bosgebied rond het Kanaaltje en de Mangelbeek (ANB). Ook worden

twee open ruimtes met elkaar verbonden door het terugzetten in hakhout. Langsliggendefietsroute netwerk gaf de mogelijkheid om de werken te communiceren via werfborden. De

Winterbeek zelf lag bezaaid met afval afkomstig van illegale stortingen die werden opgeruimd en

gesorteerd. Project is afgerond.

C. Gagelherstel Kelchterhoef


Samenwerking met: Gemeente Houthalen-Helchteren, ANB

Looptijd: 2015-2016 (feb)

Financiering: Kelchterhoef kostprijs 20.000 €, 50% VLM. Gemeente: 5.000 onroerend erfgoed

RLLK 5.000.

Doelstelling en realisatie: verhoging landschaps- en natuurkwaliteit van Kelchterhoef met focusop gagelstruweel en vijverherstel. Acties: vrijzetten vijverlichamen, strooiselverwijdering,

dijkherstel.

32


33/54


D. Promotie De Wijers:

Verantwoordelijk personeelslid: An Bloemen

Samenwerking met: gemeenten De Wijers, toeristische diensten, Toerisme Limburg

Looptijd: 2015-201

Werkingsverslag 2015

Documents

Transcript of Werkingsverslag 2015