OP 11.11 TOUREN PROVINCIEMEDEWERERS EN PIONIERS LANGSDUURZAME PLEKKEN IN NOORD-HOLLAND

Dit verslag is geschikt voor schermlezen en is bedoeld als geheugensteun.

BESTE MEDEREIZIGER,Dank voor uw bijdrage aan de tour: Groeten uit duurzaam Noord-Holland. Deze tour was een van de 2000 activiteiten die plaatsvondenop de Dag van de Duurzaamheid.

De tour stond in het teken van de ontmoeting tussen beleidmakers enpioniers. In Noord-Holland zijn vele pioniers actief als het gaat omduurzaamheid. De provincie heeft ook ambitieuze doelstellingengeformuleerd. Samen kunnen wij Noord-Holland sneller duurzaammaken!

Twaalf uur reisden wij samen met een gezelschap van zestig pioniers,beleidsmakers en nieuwsgierigen langs zeven bijzondere duurzameplekjes in Noord-Holland.

Ons doel was om:1. gevoel te krijgen voor wat er gebeurt. “Wat is het beleid? Wat zijn deontwikkelingen? Wat denken en doen de pioniers op het gebied vanwindenergie, duurzaam bouwen, duurzame landbouw en innovatie?’2. netwerken aan elkaar te verbinden: ‘Wie bent u? Wat doet u? Watmotiveert u? Welke ontwikkelingen ziet u?’

Wij krijgen graag uw feedback (zie laatste bladzijde).

Met deze geheugensteun willen wij wat er is gezegd, wat u heeft gezienen wat u daarbij hebt ervaren doen herleven. De tour is wat ons betreftgeslaagd als ook u nieuwe ideeën, inzichten en of contacten hebtopgedaan waarmee u Noord-Holland sneller duurzaam kunt maken!

“De aanpak op duurzame basisschool De Ieveling, waarbij energiebesparinggekoppeld wordt aan een gezond binnenklimaat, is voor mij een mooivoorbeeld van hoe duurzaamheid in de pratijk wordt gebracht.”

Bart Heller, gastheer en gedeputeerde Noord-Holland

“Ik heb mooie voorbeelden gezien van ondernemers die commercieel succesvolweten te zijn in hun bijdrage aan een duurzamer Noord-Holland.”

Jaap Bond, gastheer en gedeputeerde Noord-Holland

“Laat ons weten of deze twaalf uren jou nuttige nieuwe ideeën of contactenhebben gebracht... zie feedback.”

Pepik Henneman tourleider en directeur van Meneer de Leeuw

OVER DE KRACHT VAN KOPLOPERSHet uitgangspunt van de tour was om koplopers en beleidsmakers aanelkaar te verbinden. Het werken aan een duurzamer Noord-Hollandvraagt om continue vernieuwing.De kracht van pioniers en koplopers is dat zij gedreven zijn nieuwemogelijkheden daadwerkelijk uit te proberen.De kracht van beleidsmakers is dat zij vernieuwing aanjagen metdoelstellingen en beleidstrategieën. Door het volgen van nieuwemogelijkheden die pioniers scheppen kunnen zij weer tot scherperedoelstellingen komen.

John Grin, professor beleidswetenschappen en systeeminnovaties aan deUniversiteit van Amsterdam, verwoordde het als volgt:

(...)“Duurzame ontwikkeling is radicaal, een fundamentele heroriëntatie vanmaatschappelijke ontwikkeling. Het is geen kwestie van wat er allemaal niet meermag, maar van ontwikkeling. Het vraagt dat boeren, burgers, buitenlui,bedrijven en bestuurders samen optrekken.

Dat laatste is ook een risico: dat iedereen op iedereen wacht, zoals op een Engelskruispunt: ’Na u!’

De kracht van koplopers is dat ze dit risico helpen vermijden. Niet alleen dooraan de slag te gaan (in plaats van afwachten). Maar ook omdat al die koploperssamen anderen - niet in de laatste plaats bedrijven, overheden - laten zien datlegitimiteit van werken aan zulke veranderingen niet langer een probleem hoeft tezijn.

Tegenover de aarzeling, die anderen doorgaans van handelen afhoudt, latenkoplopers zien dat velen zitten te wachten op baanbrekende stappen naarduurzame ontwikkeling.

De overheid doet er goed aan de kansen te incasseren die rond koplopers bestaan.Zij kan zulke initiatieven dienen, door ze op maat te steunen. En juist zo'ndienende overheid mag ook uitdagen om met die hulp nog een of twee stappenverder te gaan.

Als anderen zodoende meelopen met koplopers, maakt dat hun initiatieven weereenvoudiger en kan de volgende stap worden gezet. Gaandeweg ontstaat zo eenketen van legitimatie en actie.” (...)

Lees het volledige essay>

KLIK HIER VOOR6.50 min

VIDEOVERSLAGVAN

HELE DAG

KLIK HIER VOOR 3.30 min

VIDEOVERSLAGVAN

JONGEREN

VIDEO VERSLAGEN

HALTE AMSTERDAM, OBA'Hier voel je de aantrekkingskracht van een duurzaamheids icoon!’

De Stichting Openbare Bibliotheken

Amsterdam (OBA) is een culturele instelling,

die zich ten doel stelt het vrije verkeer van

informatie in de Amsterdamse samenleving

te bevorderen. In 2008 won de OBA de prijs

voor meest duurzame openbare gebouw in

Amsterdam. Met 4.1 miljoen bezoekers is de

bibliotheek de meest bezochte culturele

instelling in Amsterdam.

Amsterdam is een icoon van Noord-Holland. De OBA eenicoon van Amsterdam. Directeur Hans van Velzen heet onswelkom met een ontbijt en een adembenemend uitzicht!

“Je komt wel eens mensen tegen die jeergens van kent, maar je weet nietmeer waarvan of onder welkeomstandigheden. Als mensen aan jevragen, waar ken ik je nou toch ookweer van, dan is mijn veiligeantwoord: van de OBA...Dus als weelkaar na dit ontbijt ergens tegenkomen dan weten we nog van dezeduurzame dag in de duurzamebibliotheek.”Nic Frederiks, gemeente Amsterdam

“Tien jaar geleden hebben vooruitziendemensen het mogelijk gemaakt om de OBA terealiseren op zo’n manier dat het nog steedseen toonaaangevend gebouw is.”Jaap Wiedenhoff, directeur ARUP

PITCHEN ONDERWEG

Oefenen met actief luisteren:‘Als je niet denkt, maar enkel luistert heb je veel meer ruimte om op te nemenwat de ander zegt. Door jouw extra aandacht krijgt de spreker op zijn beurtveel meer ruimte om te denken. In het begin is het onwennig om zoveelaandacht te krijgen, maar achteraf wil je meer.’ Pepik Henneman

Wij vroegen alle deelnemers omaan te geven waar zij anderhalveminuut over wilden praten:

- Wat zie jij gebeuren?- Waarom hou jij je er mee bezig?- Wat is jouw praktijk?- Wat is het beleid?

HALTE BURGERVLOTBRUG, KENNEMERWIND'Duurzame energie door doorzettingsvermogen'

Cees Bakker heeft zich zestien jaaringezet om een windmolenpark terealiseren. Onder de molens legde hijuit hoe dat, ondanks alle weerstand,uiteindelijk is gelukt. Bart Heller lichthet provincie beleid toe: ‘Gelukkig ishet nu anders, het gaat sneller. Deprovincie gaat niet overal nieuwewindmolens plaatsen. We haan desolitaire windmolens vervangen metgrotere turbines.’

Het windpark levert jaarlijks ruim 25 miljoenkilowattuur elektriciteit, genoeg voor 7.200huishoudens. Door met de turbines op eenduurzame manier elektriciteit te maken, komter elk jaar 14.400 ton CO2 minder in de lucht.Bijzonder bij dit windpark is datomwonenden en leden van de windcooperatieKennemerwind kunnen deelnemen in deexploitatie van de turbines door de aanschafvan een obligatie.

De provincie werkt aan integrale, regionale windplannen inNoord-Holland:- In 2020: 430 Mw windenergie. Streefwaarde: 500 Mw;

- Herstructurering en daarmee verbetering van ruimtelijkekwaliteit;- Participatie.

No

ord

Ho

lla

nd

sda

gb

lad

3 N

ov

em

be

rJ a

cob

va

n d

er

Me

ule

n

VERKENNING VAN DE ESTHETIEK VAN WINDMOLENS‘Animisme is een primitieve vorm van gevoel voor esthetiek’

‘Deze molen heeft een te korte stam...’ ‘Hoeverhoudt een windmolen zich ten op zichte van hetlandschap?’

Na een korte introductie van kunstenaar WimSchermer en wat knip-en-plakwerk veranderthet Noord-Hollandse landschap in een ongekendnieuw landschap.

‘Offshore hoef je geen rekeningte houden met esthetiek.’

ONDERWEG: ELEKTRISCHE ELFSTEDENTOCHT‘in de race naar duurzaam vervoer’

Onderweg kruisen wij de elektrischeElfstedentocht die op weg is naar Almere. Metdeze actie willen pioniers aandacht vragenvoor de potentie van elektrisch vervoer.www.urgenda.nl.

We rijden zelf in een 'Enhanced Environmentally friendlyVehicle. Onze dieselbus voldoet aan de strengste eisendie aan motoren worden gesteld.

De provincie zet vooral in op deontwikkeling van groen gas. Groen gasis een uitontwikkelde duurzameenergietechniek die klaar is omverder te worden uitgerold.

Om groen gas tot een echt succes temaken, is voldoende vraag nodig. Envoldoende gas om aan de vraag tekunnen voldoen.

‘Deze gaat van 0 naar 100 in 3,7seconden.’

‘Echt zo’n auto waarin je alleen eenkratje bier mee kunt nemen’

HALTE AVENHORN, OPENBARE BASISSCHOOL DE IEVELING'Pionieren met passie en kennis voor frisse en duurzame scholen'

Concierge Theo Brouwergeeft inzicht in deweerbarstigheid van depraktijk om een gezondbinnenklimaat en energiebesparing op scholen terealiseren.

Machiel Karels van hetCO2 servicepunt plaatstzijn verhaal in een groterperspectief.

http://www.obsieveling.nl/

Investeringen binnenklimaat & energiebeheer ‘De Ieveling’, Avenhorn

Uit het GGD rapport van 2009 bleek dat de O.B.S. ‘de Ieveling’ in allelokalen een veel te hoog CO2 gehalte had. Tevens meldde het rapport eelkoudeval in de lokalen. Theo Brouwer, een vutter die graag zijn kennis enervaring bij de gebouwendienst aanwendt, gaat de uitdaging aan. Metbeperkte investering (het gebouw wordt binnen tien jaar vervangen) en veeldoorzettingsvermogen verbetert hij het binnenklimaat en weet hij hetenergiegebruik te verlagen:

• Vervangen beglazingskit in alle aluminium buitenkozijnen;• Reinigen en herstellen ventilatierooster;• Aanbrengen van extra uitzetramen;• Aanbrengen van CO2 meters in elk lokaal;• Plaatsen van ventilatoren in 3 standen per lokaal;• Gelijktijdige schakelaar licht en ventilator;• Aanbrengen van aparte ventilatoren in de toiletten;• Afzuiging in centrale ruimte;• Gebruik van wekelijks Energy-Online.

De investeringen zijn beperkt gebleven tot 35.000,00 inclusief BTW.

‘Inmiddels is het inzicht

geland dat als je scholen wil

verduurzamen, je het

energieverbruik moet

koppelen aan het

binnenmilieu.’

Een van de projecten van Lerenvoor Duurzame Ontwikkeling inde provincie is ‘DuurzameScholen’, gericht opverduurzaming vanschoolgebouwen. Drieknelpunten worden aangepakt:techniek, financiering en gedrag.De provincie draagt hiermee bijaan energiebesparing in degebouwen en verbetering van hetbinnenklimaat.

VOORLEZEN MR FINNEY EN DE WERELD OP ZIJN KOP’Ervaar de verwondering van een kind'

Op de dag van de duurzaamheid wordtMr. Finney op 750 scholen voorgelezenin Nederland!

Wij doen ook mee en gaan met deleerlingen van De Ieveling in gesprekover duurzaamheid.

’Als je de aandacht dertig minuten kan vasthouden, dan ben je geschikt voor het onderwijs. ’

www.finney.nl

HALTE ZWAAG, VAN DER LAAN ELEKTROTECHNIEK“Duurzaam innoveren is ‘wat we willen’ vertalennaar ‘wat we nodig hebben’.”

Dennis van der Laan is een van de betere innovatieveondernemers uit Noord-Holland. In een bevlogen presentatieneemt hij ons mee in zijn wereld van electrotechniek. Volkansen voor comfort, veiligheid en duurzaamheid.

Jeanot van Belkom licht toe hoe de provincie innovatie trachtte stimuleren.Van der Laan elektrotechniek

‘ Ik heb vandaag geleerd dat ik meer metoverheden en kennisinstituten kan samenwerken.’

‘Een voorbeeld van een bedrijf dat opdrachtenbinnen haalt, goed winst draait en zeerintensief bezig is met duurzaamheid.’

NoordHollands Dagblad 3 November Jacob van der Meulen

HALTE AGRIPORT A7, AGRIPORT'Een nieuwe generatie polderpioniers werkthier aan de groentetuin van West-Europa.'

Jack Kranenburg stapt in en legt uit hoe Agriport de duurzame ontwikkelingvan Middenmeer beïnvloedt. Jan Klaver van ‘Buren van Agriport A7’ getuigthoe daarbij is rekening gehouden met de omwonenden.

Minder transportbewegingen om kosten te besparen. Dat was het oorspronkelijke doel van Anton Hiemstra van de HiemstraGroep. Hij zocht daarom zo'n tien jaar geleden in Noord-Holland Noord naar een plek om zijn bedrijf te vestigen en uit tebreiden. De keuze viel op de Wieringermeer, een plek met ruimte en goede weersomstandigheden voor glastuinbouw. Degemeente Wieringermeer wilde dat het gebied ook geschikt zou zijn voor andere bedrijven in de die sector. De provincie hadhet verzoek om meer ruimte voor de glastuinbouw in Noord-Holland Noord te reserveren.

Hiemstra: “Zo kwam alles samen en namen we het initiatief voor een park waarin alle betrokken partijen op het gebied vanteelt, snijden, verpakken, distributie en afvalbenutting bij elkaar zitten. En daar komen vervolgens dan weer andere bedrijven,zoals keuringsdiensten en automatiseringsbedrijven op af.” Provincie Noord-Holland. http://www.agriporta7.nl/

“In een globaliserende markt heeft het Noordhollandse Agrocluster eensterke concurrentiepositie. Het doel van de provincie is om deze sterkepositie te behouden en daar waar mogelijk krachtiger te maken.” Jaap Bond

HALTE WESTBEEMSTER, CONO KAASMAKERS'Als je zo lang bestaat, bewijs je duurzaam te zijn.'

Klaas Jan van Calker neemt ons mee in het proces van duurzame productie van kaas. Hij geeft daarbij zijn visie op duurzame landbouw. Voor hem betekent duurzame landbouw: blije koeien, blije boeren en blije aarde!CONO gedijt als nichespeler en de kazen smaken uitstekend.www.cono.nl

De provincie streeft naar meer biologische en duurzame landbouw in Noord-Holland en wil de groei van regionale productie en afzet van streekproductenstimuleren. Evenals de groei van de nichemarkten.

Ten einde dit te bereiken zal de provincie inzetten op het geven vanvoorlichting aan consumenten en de afzet van de producten stimuleren.

‘Wij laten zien aan de gangbare veehouderijdat biologisch geen bedreiging is (...) Welaten zien dat ze geld laten liggen!’

NoordHollandsdagblad 3 November Jacob van der Meulen

HALTE HEERHUGOWAARD, ICOON WONING'De icoonwoning brengt duurzaam bouwen in een flow.'

Wij werden in de icoonwoning door een twintigtaliconisten verwelkomd. Elk heeft een eigen verhaalover de bijzondere innovaties die in deze woningworden uitgevoerd om tot een gezondecomfortabele en energiezuinige woning te komen.www.icoonwoning.nl

“Een van die ontwikkelingen iscompacte warmte opslag.”

“Zonder de iconisten gebeurt erhelemaal niks...”

Duurzaam bouwen moet de standaard worden. In hetuitvoeringsprogramma Duurzaam Bouwen zijn wat betreftenergiebesparing in de gebouwde omgeving de Rijksdoelenovergenomen: 30% energiebesparing in de gebouwdeomgeving (ten opzichte van 1990) en een EPC waarde van nulvoor nieuwbouwwoningen in 2020.

Noordhollands Dagblad 3 November,Jacob van der Meulen

MUZIEK EN GEZELLIG DUURZAAM ETEN

Channah trad op (met Jurren) en Esthertoverde de casco woning om tot een restaurantwaar zij een heerlijke streekmaaltijd heeftgeserveerd:

MENU

Welkomsthapje:Chips uit de zee met een sausje van chili, citroen en korianderProduct dat duurzaam wordt verkregen aan de kust van Mexico vankelp, een zeewier. Meer info: http://www.zeekool.nl/onderzoek.php

Hoofdgerecht:Runderstoof van Cindy, of in ieder geval een deel van Cindy.Cindy was een koe uit Grootschermer die een goed leven heeftgehad. Ze werd niet bijgevoederd en huppelde ‘s zomers lekker inde wei bij Marcel Roelofsen en zijn gezin. Marcel is geen boer. Hijheeft een gewone baan en doet de koeien 'erbij'. Niet voor extraverdiensten, maar hij vindt het leuk. Marcel praat honderduit overzijn koeien en op deze manier blijft het Noord-Hollandse landschapintact. Want zonder grazers groeit het vol. Lees meer opwww.poldervlees.nl.*Erbij geserveerd drie soorten aardappelpuree met knolselderij,pastinaak en pompoen.

Toetje:Ouderwetse broodpudding (Bread and butter) met rozijnen,geserveerd met gebakken friszure appeltjes en een slice van dechocoladeworst met espresso, volkorenbiscuitjes en vijgen.

Esther, TJIL , FOOD & STYLING

COLOFON

Speciale dank aan alle gastheren en gastvrouwendie ons wilden ontvangen.

Aangeboden door:

PROVINCIE NOORD-HOLLAND

Initiatief van:

STICHTING URGENDA

Concept, organisatie & productie:

MENEER DE LEEUW, www.meneerdeleeuw.nl

Foto: Katja SchadeMuziek: ChannahCatering en aankleding: Esther Hendriks

‘ Waar wij vijftien jaar geleden van droomden is nu al waarheid in depraktijk. Wij hebben kunnen zien dat duurzaamheid voeten in de aardegaat krijgen in Noord Holland.’

‘ Ik heb gezien dat bedrijven niet zozeer vanuit idealisme of marketingbezig zijn maar omdat zij denken dat het echt nodig is.’

FEEDBACK 1: [..] Ik heb minstens een nieuw waardevol contact opgedaan.

2. [..] Ik heb minstens een bruikbaar en of inspirerend idee, inzicht opgedaan.3. Ik heb gevoel gekregen voor doelstellingen en denkwijze en werkwijze van beleidmakers op het gebied van:[..] Landbouw ;[..] Windenergie;[..] Duurzame Scholen;[..] Innovatie;

[..] Bouw.4. Ik heb gevoel gekregen voor de manier van denken en doen van de koplopers:[..] Hans van Velzen (OBA);[..] Cees Bakker (Kennemerwind);

[..] Theo Brouwer (OBS De Ieveling);[..] Dennis vd Laan (vd Laan elektrotechniek);[..] Klaas Jan van Calker[..] Jack Kranenburg (Agriport A7);

[..] Willem Koppen en De iconisten (Icoonwoning).5. [..] Ik heb energie gekregen van deze dag.6. [..] Het eten was goed.7. [..] Deze geheugensteun helpt.

Help ons Noord-Holland snellerduurzaam maken:

Geef van de stellingen hiernaast aan wat:- echt waar is [3],- een beetje waar is [2]- onwaar is [1]

Stuur a.u.b. een mail met je antwoorden naar:pepik@meneerdeleeuw.nl