Wegwijs in Dwingeloo

Wegwijs in ...

Dwingeloo

Wegwijs in ... Dwingeloo

2

Naast een groot areaal bos, kent Dwingeloo dus óók een enorm heideveld: het

grootste natte heidegebied van West-Europa is in Nationaal Park Dwingelderveld.

Op dit moment wordt de oppervlakte natte heide nog verder vergroot: de

voormalige landbouwenclave ‘het Noordenveld’ in Het Dwingelderveld wordt

omgevormd tot heide.

Dwingeloo bestaat uit een dorpskern met circa 2.400 inwoners en meerdere

buurtschappen in het buitengebied: Eemster, Leggeloo, Lhee en Lheebroek. Ooit

was het kleine buurtschap Lhee belangrijker dan de plaats Dwingeloo. Maar door

de vestiging van adellijke families in Dwingeloo, werd dit de belangrijkste plaats.

Honderden jaren geleden vormde deze adel het regionale bestuur. Zij zochten

naar een plek waar zij op een groot stuk land een statig huis konden betrekken

passend bij hun rijkdom en adellijke titel. De regionale adel streek neer in Dwinge-

loo, in grote landhuizen: de havezaten. In Dwingeloo stonden vier havezaten:

Oldengaerde, Batinge, Entinge en Westrup. De landhuizen Oldengaerde en

Westrup zijn er nog steeds; van Batinge is alleen de oprijlaan en de tuin nog

goed zichtbaar. Van Entinge is alleen de fundering bewaard gebleven.

Brinkdorp

Dwingeloo is een van de mooiste zogeheten ‘brinkdorpen’. Midden in het dorp

is een grote, groene ontmoetingsplek: de brink. Hier werden vroeger de schapen

bijeengebracht voordat ze in een grote kudde naar het heideveld werden gedreven.

Daarnaast groeiden op de brink eikenbomen voor het bouwen en repareren van

boerderijen, schuren en wagens. Tenslotte was de brink de plek waar evenementen

en markten plaatsvonden, waaronder een paardenmarkt. Vandaag de dag heeft

de brink alleen die laatste functie nog: het is een plek waar activiteiten plaatsvinden

en waar mensen zich vermaken en elkaar ontmoeten.

DwingelooHet dorp Dwingeloo in Zuidwest-Drenthe is meer dan 830 jaar oud: de eerste vermelding

van het dorp dateert van een akte uit 1181. Men sprak toen nog niet over Dwingeloo met

een D, maar van Twingelo met een T. Die naam verwijst waarschijnlijk naar het bedwingen

van het bos – het loo. Gelukkig is men destijds met het bedwingen van het bos niet te ver

gegaan: Dwingeloo kennen velen van het fietsen over de hei én door de bossen.

3

In 2011-2012 heeft de brink in Dwingeloo een enorme opknapbeurt gekregen.

Het was ook toen een markante ontmoetingsplek in de dorpskern, maar wel een

die te lijden had onder achterstallig onderhoud aan bomen en straatmeubilair,

onder te veel geparkeerd blik en onder fietsen die rond de bushalte tegen de bomen

stonden. De gemeenteraad stelde in 2010 € 1 miljoen beschikbaar voor het

opknappen van de dorpskern. Dit bedrag is met provinciale en Europese subsidies

verdubbeld. Samen met een afvaardiging van de inwoners is vervolgens een reno-

vatieplan/herinrichtingsplan opgesteld. In 2011-2012 is de renovatie/herinrichting

uitgevoerd. De twee meest ingrijpende maatregelen: de waterhuishouding op

orde brengen en de kap van meer dan 100 bomen.

Water op de brinkEen deel van de verbeteringen die in 2011-2012 aangebracht zijn in de dorpskern

van Dwingeloo, is niet direct zichtbaar. Het watersysteem is namelijk op een

innovatieve, duurzame manier aangepakt. Door bijvoorbeeld de komst van auto’s

is er de afgelopen decennia meer verharding op de brink gekomen in de vorm

van parkeerplaatsen en stoepen. Ook hebben bewoners meer verharding rond

de woningen gelegd. Door al deze verharding zakte regenwater niet meer in de

grond, maar werd het afgevoerd door het rioolstelsel.

Door alle verharding was de gemiddelde grondwaterstand de afgelopen 60 jaar

met een halve meter gezakt en waren er aan de andere kant meer pieken, dus

sterk wisselende grondwaterstanden, ontstaan. In de zomer verdroogden de bomen

en in de winter stonden de wortels continue in het water. De fluctuerende grond-

waterstand was moeilijk tot niet te regelen. In 2011 is daarom een uniek systeem


4

aangebracht ten gunste van de bomen: een infiltratieriool. Door infiltratie van

het regenwater wordt verdere verdroging nu tegengegaan. Daarnaast wordt het

water bij hoge grondwaterstanden afgevoerd naar de Dwingelerstroom en door

een zorgvuldig gekozen aanleghoogte wordt het grondwaterpeil vrijwel constant

op 1,25 meter beneden het maaiveld gehouden. Dat is de optimale stand voor de

bomen. Het regenwater en het afvalwater van de woningen en de wegen op de

brink wordt nu gescheiden afgevoerd.

Op de brink is nu nog één ‘vijver’: dit is het enige overgebleven reservoir voor

bluswater, van de 11 die Dwingeloo vroeger telde. De eerste huizen en boerderijen

in Dwingeloo waren van zeer brandbaar materiaal gebouwd uit de directe omge-

ving: hout, riet en stro. Voor het blussen van de branden die veel voorkwamen,

werden dobben aangelegd. Oftewel: reservoirs voor bluswater. Behalve voor het

blussen van branden, werden de dobben ook gebruikt om vee te laten drinken

en om mestkarren in schoon te maken. Een kaart uit 1830 laat 11 dobben zien,

waarvan alleen de dobbe op de brink overgebleven is. Bij verzorgingshuis De

Wijert in Dwingeloo is nu wel een vijver aanwezig, maar dat is niet de originele

dobbe uit 1830.

Bomen op de brinkDe bomen op de brink bepalen voor een groot deel de aanblik en de sfeer. Tegen-

woordig hebben de bomen vooral die esthetische waarde: ze maken de brink mooi.

Vroeger hadden de bomen een puur praktische functie: ze leverden hout. In het ver-

leden stonden er dus minder bomen op de brink, en werd iedere gekapte boom

niet direct vervangen. Nu de bomen op de brink niet meer worden gekapt voor

de bouw of reparatie van schuren en wagens, vindt er geen uitdunning meer

plaats. De bomen op de brink kregen daardoor de afgelopen decennia steeds

minder ruimte. Daarnaast veranderde het gebruik van het gebied in de afgelopen

tientallen jaren: er werden auto’s onder bomen geparkeerd, de bomen dienden

als fietsenstandaard en er vonden héél veel activiteiten plaats op de grasmat van

de brink. De verdichting van de grond in combinatie met het niet-uitdunnen van

de bomen, deden het gras en de bomen op de brink geen goed.

In 2010 is uitgebreid onderzoek gedaan naar 290 bomen op en om de brink. Uit

dit onderzoek kwam naar voren dat 111 bomen verwijderd moesten worden,

omdat er geen zicht was op beterschap. Ook een imposante rode beuk moest

geveld worden door een onherstelbare aantasting door een zwam. Het vellen van

de imposante rode beuk was extra pijnlijk: het was de Julianaboom, die in 1909

geplant was ter ere van de geboorte van Prinses Juliana. De Julianaboom werd op

woensdag 9 februari 2011 geveld, onder grote belangstelling van vele Dwingelers.

De Julianaboom is echter in twee opzichten nieuw leven ingeblazen: midwinter-

hoornblazer Peter Kuiper uit Diever kreeg een flinke, perfect gekromde tak en

maakte er een midwinterhoorn van. Daarnaast is een van de gezonde beuken op

de brink herplant op de plaats van de Julianaboom.

5

Voormalige boerderijenRondom de brink van Dwingeloo, maar ook in en rond het dorp, staan veel voor-

malige bedrijfspanden, waaronder karakteristieke boerderijen. Een groot deel van

de voormalige boerderijen is inmiddels in gebruik als woonboerderij, restaurant,

winkel, woonhuis met bed & breakfastaccommodatie of een andere combinatie

van wonen en werken. Een aantal voorbeelden:

• op Brink 36 is de voormalige boerderij inmiddels een pannenkoeken-

boerderij: ‘In de Zaagkoele’

• op Brink 1 stond ooit een café/boerderij, die plaats gemaakt heeft voor een

gemeentehuis. Door herindeling verloor het gemeentehuis zijn functie.

Nu is een tandartspraktijk gevestigd aan Brink 1

• de voormalige boerderij op Brink 4 is nu openbare bibliotheek en

Tourist Info Punt

• de dierenartsenpraktijk op Brink 12 was ooit groentewinkel en dáárvoor

Schultehuus

• op Drift 22 is nu architectenbureau van Ruth gevestigd in een voormalige

smederij. Onder andere de palen voor het pand waartussen het paard

gespannen werd, doen nog herinneren aan die eerdere functie.

Toerisme en lokale economie

Dwingeloo is vanouds een agrarische plaats. Vroeger werd natuurterrein ontgon-

nen voor de verbouw van bijvoorbeeld aardappelen en groenten en werd natuur-

terrein omgezet in grasland voor de melkveehouderij. Voor het bemesten van de

arme zandgrond werd schapenmest gebruikt. Iedere ochtend werden de schapen

van verschillende boeren samengebracht op de brink en de hele kudde werd

vervolgens naar de heide gedreven om te grazen. Aan het eind van de dag gingen

de schapen terug naar de stal, waar de uitwerpselen werden bewaard om later het

land mee te bemesten. Gedurende het jaar kwamen de schapen dus steeds hoger

te staan in de stal, doordat de vloer hoger en hoger werd door de mest.

Naast de boeren waren er plaatselijke ambachtlieden zoals de timmerman en de

smid en was er lokale detailhandel zoals de slager, de bakker en de groenteman.

Het hout kwam uit het bos, en de etenswaren uit de omgeving. Wat van verder

moest komen werd bijvoorbeeld per schuit over de beek aangevoerd. Een typisch,

traditioneel agrarisch dorp waarbij de natuur ten dienste stond van de lokale

bevolking.

Met de komst van de auto, van bussen, van meer welvaart en meer vrije tijd

zien we dat mensen dagjes er op uittrekken, korte vakanties gaan houden én dat

scholen op schoolreisje gaan. Dit was uiteraard geen lokale of landelijke ontwik-

keling, dit is een algemene ontwikkeling die we in veel Europese landen zagen

na, laten we zeggen, 1930. De bossen en de heide in deze omgeving krijgen dan

ook ineens een heel andere betekenis. De natuur wordt een plek om uit te rusten,

te genieten, om in te wandelen en te fietsen. De inwoners van Dwingeloo en


6

omgeving springen in op deze trend en er ontstaan campings en kampeerboer-

derijen. Wie in Noord-Nederland de vraag stelt of men Dwingeloo en omgeving

kent, dan zal een groot deel antwoorden dat ze er geweest zijn met schoolreisje

óf om te kamperen met hun ouders.

Nu zijn twee branches de grootste werkgevers in Dwingeloo en omstreken: de

landbouw en het toerisme. In Dwingeloo – in de dorpskern en het buitengebied –

zijn maar liefst 5 hotels, 11 campings, 10 kampeerboerderijen, 14 bed & break-

fastaccommodaties en 31 terreinen waarop enkele zomerhuisjes/appartementen

te vinden zijn. Jaarlijks worden circa 250.000 overnachtingen in Dwingeloo en

omstreken geboekt. Het aantal dagtoeristen is jaarlijks ongeveer 500.000 – uiter-

aard erg afhankelijk van het weer...

Zowel de verblijfsrecreanten als de dagtoeristen zorgen voor een levendige detail-

handel in Dwingeloo. Zo zijn in het dorp in ieder geval twee supermarkten, twee

bloemenzaken, een warenhuis, een fietsenzaak, een bakker, een slager, een biolo-

gische groentezaak, een ijssalon, een drogist en minstens vijf cadeauwinkels. Dat

is voor Nederlandse begrippen een groot winkelbestand voor een dorp met circa

2.400 inwoners in de dorpskern. De toeristen maken het verschil.

Het ‘paardentoerisme’ wint terrein in Dwingeloo en omstreken. Naast de bed

& breakfast komen steeds meer bed & boxaccommodaties, die plaats bieden aan

ruiter én paard. Het paard kan dus mee op vakantie en de tochten door het bos

en over de hei kunnen met het eigen paard gemaakt worden. De ruiter kan voor

een meerdaagse tocht in Nationaal Park Dwingelderveld gebruik maken van het

arrangement ‘Drenthe trail’. Dit is een uitgezette route met overnachting voor

ruiter en paard (in een box of wei) én basismaaltijden voor het paard. Maar ook

de jaarlijkse Paardrij4Daagse in juli, trekt vele liefhebbers. Ruiter en paard (ook

aangespannen) maken dan vanuit Dwingeloo vier mooie tochten. De eerste drie

dagen worden routes van ongeveer 30 km afgelegd en de laatste dag is de route

ongeveer 20 km.

7

Naast de agrarische sector en de r&t-branche in het algemeen, zijn grote werk-

gevers in Dwingeloo bijvoorbeeld:

• internationaal wetenschapsinstituut ASTRON (www.astron.nl)

• Vos banket (www.vosbanket.nl)

• Kamphof b.v (www.kamphofbv.nl)

• Zorgcentra Zuidwest-Drenthe, locatie de Wijert (www.zzwd.nl)

Het nationale park van DrentheDwingeloo is een van de vele dorpen in de gemeente Westerveld: in totaal telt

deze gemeente 26 kernen. De regio staat bekend als ‘Het nationale park van

Drenthe’. Met twee Nationale Parken – het Dwingelderveld en het Drents-Friese

Wold – en het natuurterrein Holtingerveld binnen haar grenzen maakt zij dat

statement meer dan waar. Maar onder ‘Het nationale park van Drenthe’ valt meer

dan de uitgestrekte natuur: ontdek ook de cultuurhistorie, de bijzondere monu-

menten, het beoogd UNESCO-gebied ‘de Koloniën van Weldadigheid’ en de

archeologie. Een kijkje bij de hunebedden in Havelte en Diever, ‘moet’ onderdeel

zijn van een verblijf. En…Westerveld is een van de donkerste gebieden in Nederland!

Ook ’s nachts is er veel te beleven zoals sterren kijken en nachtexcursies.

In het cultuurhistorische landschap met esgronden, beekdalen en brinkdorpen

zijn meer dan 200 monumenten te vinden, zoals woonhuizen, boerderijen, kerken,

militaire objecten en molens. Daarnaast zijn in Westerveld zeven beschermde

dorpsgezichten aangewezen. Die dorpsgezichten zijn zo bijzonder dat het bestuur

en de inwoners van Westerveld deze graag willen bewaren voor volgende generaties.

In 2011 is Westerveld uitgeroepen tot beste erfgoedgemeente van Nederland.

Deze BNG-erfgoedprijs betekent niet alleen dat Westerveld rijk aan erfgoed is,

maar ook dat het goed beschermd wordt. Vooral de eigenaren spelen een belangrijke

rol in het ‘levend’ houden van het erfgoed. De gemeente noemt hen dan ook

‘onze schatbewaarders’.


8

Koloniën van WeldadigheidHet gebied rondom Frederiksoord, Wilhelminaoord en Boschoord maakt deel

uit van de Koloniën van Weldadigheid. De bevlogen generaal Johannes van den

Bosch startte in 1818, geheel naar eigen inzicht, een sociaal experiment met de

oprichting van een ‘proefkolonie’. Hierin werden armlastigen uit de grote steden

‘heropgevoed’ door hen te voorzien in werk, onderdak, onderwijs en zorg. De

kale Drentse zandgronden werden planmatig ontgonnen waardoor een typisch

landschap is ontstaan met vaste patronen, kolonieboerderijtjes en gemeenschap-

pelijke gebouwen met een gelijkende architectuur. Het gebied in Westerveld is samen

met onder andere strafkolonie Veenhuizen en de Vlaamse koloniën Wortel en

Merksplas voorgedragen als kandidaat voor de UNESCO-Werelderfgoedlijst. In

2018 wordt bekend of de status daadwerkelijk toegekend wordt.

Lang geleden…Duizenden en zelfs tienduizenden jaren geleden was het ook al goed vertoeven

in onze regio. Rendierjagers leefden onder andere op het Holtingerveld. Hunebed-

bouwers hebben hun sporen achtergelaten in Havelte en Diever. Ook zijn er

resten van mammoeten gevonden. In het archeologisch centrum in Diever is

deze geschiedenis terug te vinden en te beleven, net als tijdens een rit met de

heide-express over het Holtingerveld of een bezoek aan een hunebed.

Meer informatie over bovenstaande parels in ‘Het nationale park van Drenthe’

staat onder andere op:

www.maatschappijvanweldadigheid.nl

www.dekoloniehof.nl

www.nationaalpark-dwingelderveld.nl

www.np-drentsfriesewold.nl

www.natuurmonumenten.nl/holtingerveld

www.archeologie-westdrenthe.nl

www.heideexpres.nl

9

Waar kent u Dwingeloo van?

Die vraag kunt u alleen beantwoorden… een schot voor de boeg wat betreft de

antwoordmogelijkheden:

1. U ging vroeger met uw ouders of grootouders op vakantie in Dwingeloo, of het was bestemming van een schoolreisje.

2. U heeft een mooie fiets-, wandel- of huifkartocht in Nationaal Park Dwingelderveld gemaakt.

Nationaal Park Dwingelderveld is het grootste natte heidegebied van West-Europa.

Het uitgestrekte heideveld diende vroeger als weidegrond voor vee, vooral voor

schapen. De duizenden schapen werden in de eerste plaats gehouden om hun

mest, die in de potstallen werd verzameld, en van tijd tot tijd op de akkers werd

gebracht. De wol en het vlees van de dieren waren bijproducten. Mest was nodig

om de arme zandgrond te verrijken. Schapen worden vandaag de dag gehouden

om de vergrassing van de heide tegen te gaan.

Het was ook een reservoir van grondstoffen, zoals plaggen, turf (brandstof),

zand en heidestruiken (werden borstels van gemaakt). Soms waren zelfs bijen de

belangrijkste bron van inkomsten. Op de heide werden in korven veel bijenvol-

ken gezet. Aan het eind van een goed seizoen kon zo’n korf veertig kilo wegen.

Bijenwas was eeuwenlang een gewild product. Ook honing was populair voordat

er suiker in gebruik kwam.

Het Dwingelderveld is nu vooral kraamkamer en leefgebied van veel (zeldzame)

dieren plantensoorten. In het gebied zijn bijna driehonderd soorten vogels te

zien, tientallen soorten vlinders en voor bijna alle Nederlandse reptielen zijn de

omstandigheden in het Dwingelderveld gunstig.

Het gebied telt meer dan zestig vennen en veenmoerasjes.

www.nationaalpark-dwingelderveld.nl

3. U heeft gelezen over de GOUDEN prijzen voor Dwingeloo in de nationale en Europese groencompetitie.

In 2011 heeft gemeente Westerveld met het dorp Dwingeloo meegedaan aan de

nationale groencompetitie Entente Florale. Met andere woorden: met de verkie-

zing tot groenste gemeente en dorp van Nederland. Westerveld deed met Dwinge-

loo mee in de categorie ‘dorpen en kleine steden’ samen met gemeente Boxmeer

met het dorp Overloon, gemeente Meerssen en gemeente Vlagtwedde met het

dorp Bourtange.


10

De deelnemende gemeenten werden beoordeeld door een jury van de onafhanke-

lijke organisatie Vaste Keurings Commissie (VKC). Op vrijdag 29 juli 2011 bracht

deze jury een bezoek aan Westerveld. Tijdens de jurydag kreeg de gemeente een

uur de tijd om in een presentatie te vertellen over het gevoerd actueel beleid

op de terreinen groen, natuur, milieu, duurzaamheid, participatie etc. Daarna

werd een rondrit door en om Dwingeloo gemaakt van circa drie uur: dit was dé

gelegenheid om het gevoerd actueel beleid in de praktijk te laten zien. De criteria

waaraan de jury de deelnemende gemeenten heeft getoetst:

• verstrekte informatie van de gemeente over gevoerd actueel beleid

• inhoud en kwaliteit van de visie op groen- en natuurbeleid

• groen binnen de bebouwde kom

• groen buiten de bebouwde kom

• duurzaamheid & milieu

• participatie

• recreatie & toerisme

Op 27 oktober 2011 werd in Deventer de prijs van de nationale groencompetitie

Entente Florale 2011 bekendgemaakt: Westerveld had (en heeft) met het dorp

Dwingeloo GOUD gewonnen! De eerste prijs!

Europees GOUDAls winnaar van de nationale groencompetitie mocht gemeente Westerveld

met het dorp Dwingeloo door naar de Europese groencompetitie 2012! In deze

competitie deden dorpen en steden mee uit Oostenrijk, België, Kroatië, Tsje-

chië, Duitsland, Hongarije, Ierland, Italië, Nederland (Ermelo en Dwingeloo), en

Groot-Brittannië.

In juli 2012 bracht een Europese jury een bezoek aan het dorp Dwingeloo en de

omgeving. De jury beoordeelde daarbij onder andere: groenonderhoud, bomen-

en bermenbeheer, openbaar groen, speelplaatsen, duurzaamheid, permanente

beplanting en seizoensbeplanting. Op ieder ‘judging criteria’ was een maximaal

aantal punten te behalen, en in totaal waren er 100 punten te verdienen. Het

aantal behaalde punten gaf uiteindelijk de kleur van het metaal aan:

• goud bij 85 punten of meer

• zilver bij 75 tot en met 84 punten

• brons bij 65 tot en met 74 punten.

Op vrijdag 14 september 2012 werd de uitslag van de Europese groencompetitie

Entente Florale bekendgemaakt: Dwingeloo had ook in deze groencompetitie

GOUD gewonnen!

4. U heeft eens de mysterieuze radiotelescoop bewonderd.

Een vertrouwd baken voor veel wandelaars en fietsers is het rijksmonument, de

radiotelescoop. Sinds 1956 staat de telescoop met een diameter van 25 meter op

de grens van bos en heide. De telescoop was destijds de grootste ter wereld en

11

werd in april 1956 officieel geopend door (toen) Koningin Juliana.

Om de zwakke signalen uit het heelal beter te kunnen opvangen werd de tele-

scoop indertijd gebouwd in een afgelegen natuurgebied. Met de radiotelescoop

zijn twee kleine sterrenstelsels in de buurt van de Melkweg ontdekt die de namen

Dwingeloo I en Dwingeloo II hebben gekregen.

Nu wordt de telescoop alleen nog gebruikt door amateurastrologen. De telescoop

is ook niet meer in bezit van het wetenschappelijk instituut erachter – ASTRON –

maar wordt beheerd door de stichting CAMRAS. De afgelopen jaren heeft die

stichting zich vooral ingezet voor de restauratie van de telescoop. Het is de stichting

gelukt om meer dan € 1 miljoen in te zamelen en in de zomer van 2012 is de

telescoop gerestaureerd. www.camras.nl

5. U herkent van verre de ui-vormige toren (siepel) van de Sint Nicolaaskerk.

De Sint Nicolaas kerk is gebouwd omstreeks 1410. De ui-vormige torenspits is hét

herkenningspunt van Dwingeloo en is zeldzaam in Nederland. Rond het ontwerp

van deze torenspits is een legende bekend.

Ruim 400 jaar geleden was de bouwmeester bezig met het ontwerpen van de

spits, maar dat wilde maar niet lukken. Hij werd keer op keer afgeleid door een

jonge dame die te paard langsreed en naar hem lachte. Het was de Juffer van

Batinghe, de dochter van de landheer van havezate Batinghe. Haar vader zond

haar weg, maar voor zij ging, trok zij nog eenmaal rond, en zij zag de maan

tussen de bomen schijnen. In de vorm van de maan zag zij de nieuwe torenspits

voor zich. De Juffer reed naar de bouwmeester, stapte van haar paard en vertelde

wat ze gezien had en hoe mooi het leek. Daarna ging zij op reis. De bouwmeester

had die avond zijn ontwerp klaar.

De Juffer van Batinghe kijkt nog iedere dag naar het ontwerp waarvan zij de

inspiratiebron was. www.dwingelseigen.nl/bezienswaardigheden.htm

6. U droomde ooit landheer of prinses te worden op landgoed Oldengaerde.

De geschiedenis van de Oldengaerde gaat terug naar 1420, toen Reynolt van Echten

zich vestigde op zijn familiebezit te Dwingeloo. Hij liet er vermoedelijk een

rechthoekig huis bouwen, aan drie kanten omringd door een gracht. De familie van

Echten heeft in het Drentse bestuur een voorname rol gespeeld. In de voorgevel

van Oldengaerde bevinden zich twee stenen, waarop ‘Anno’ en ‘1717’ staat, wat

op een grootscheepse verbouwing slaat waarbij het huis zijn huidige vorm kreeg.

Tegen het huis werd een imposante gevel geplaatst, uitgevoerd in de zogenaamde

Vingboonsstijl, die in de zeventiende eeuw onder andere veel werd toegepast


12

bij Amsterdams grachtenhuizen. Zes pilasters verdelen de gevel in zes traveeën,

onderling gescheiden door een stuk muurwerk, elk versiert met een zandstenen

festoen. De tuinen werden veranderd naar de laatste ‘tuinmode’ uit Frankrijk

waarbij symmetrie centraal stond.

Het huis en de tuinen zijn in 2004 in het geheel aangewezen tot Rijksmonument.

www.dwingelseigen.nl/bezienswaardigheden.htm

7. U heeft op televisie het eerste Glazen Huis gezien.

Het Glazen Huis is inmiddels onlosmakelijk verbonden met de jaarlijkse Serious

Request actie van radiostation 3FM. Het eerste glazen huis van Nederland, waar

het dagelijkse leven van de bewoners 24 uur per dag te volgen was, stond echter

in Dwingeloo.

In de zomer van het jaar 2000 werd een grotendeels glazen chalet op de brink in

Dwingeloo geplaatst. Drie families van vijf personen verbleven ieder een week

in dit Glazen Huis. De bewoners mochten in die week het huis niet verlaten en

moesten opdrachten uitvoeren op het gebied van toneel, natuur, cultuur, sterren,

dans en sport. De familie die de opdrachten het best uitvoerde, kon daarmee

maximaal 10.000 gulden verdienen. De enige plaatsen in het huis waar de bewo-

ners privacy hadden waren de badkamer en het toilet.

Deze opvallende actie was een initiatief van de Stichting Promotie Dwingeloo en

had als doel om het Drentse brinkdorp op de kaart te zetten. In de drie weken dat

het Glazen Huis op de brink stond was de belangstelling overweldigend. Dagelijks

werd het dorp bezocht door honderden bezoekers, waaronder journalisten en

cameraploegen uit binnen- en buitenland. Ook 3FM heeft destijds uitgebreid

aandacht besteed aan het evenement. Het is daarom niet uit te sluiten dat hun

Glazen Huis geïnspireerd is op dat van Dwingeloo.

Bronnen:

www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/2529496/2000/06/14/

Glazen-huis-moet-publiek-gaan-trekken.dhtml

www.ad.nl/ad/nl/1401/ad/integration/nmc/frameset/varia/kobala_article.

dhtml?artid=rd015064

www.nritmedia.nl/kennisbank/8705/Dwingeloo_wil_publiek_trekken_met_

glazen_huis/&zoekhash=e976181ed576858f74edda3a59e12c87

frontpage.fok.nl/nieuws/137419/1/1/50/glazen-huis-in-dwingeloo-weer-leeg.html

www.volkskrant.nl/vk/nl/2702/Reizen/archief/article/detail/574432/2000/06/14/

Dwingeloo-wil-meer-toeristen.dhtml

13

Sportief Dwingeloo

Dwingeloo beschikt over maar liefst: een sporthal, een rugbyveld, voetbalvelden,

een tennisbaan, een atletiekbaan, twee jeu de boulesbanen, een ijsbaan, een eve-

nemententerrein waarop vooral paardensportevenementen worden gehouden en

een openluchtzwembad.

De rugbyvereniging in Dwingeloo heeft naast twee herenteams ook een dames-

team. De rugbyvereniging wordt regelmatig genoemd in het literaire werk van

oud-verenigingslid Tommy Wieringa. www.rugbyclubdwingeloo.nl

De voetbalvereniging heeft meer dan 20 herenelftallen en 2 dameselftallen. Ook

is er kaboutervoetbal voor kinderen van 4 en 5 jaar. De voetbalvereniging kent

meerdere sponsoren maar een is extra bijzonder: de gezamenlijke meeveehouders

in Dwingeloo en omstreken. Het is heel gebruikelijk dat één bedrijf sponsor is,

maar een groep zelfstandig ondernemers is vrij uniek. www.vv-dwingeloo.nl

In Dwingeloo is een zeer actieve wandelvereniging, die meerdere tochten organi-

seert waaraan iedereen mee mag doen. Jaarlijks terugkerende wandeltochten zijn:

• de ‘Krentenbloesemtocht’ in april, door de bossen die rijk zijn aan

krentenbomen;

• de avondvierdaagse in juni;

• de Bostocht in juli en

• ‘rondom de Siepel’ in september.

www.wvdos.nl


14

Ook de atletiekvereniging organiseert regelmatig crosslopen door de bossen en

over de heide. www.dossport.org/index.php/atletiek

De jaarlijkse wielerronde voor dames, onderdeel van ‘De ronde van Drenthe’

wordt ‘De 8 van Dwingeloo’ genoemd. Start en finish van deze wielerronde is op

de brink in Dwingeloo. Winnaar van ‘De 8 van Dwingeloo’ 2013 was Marianne Vos.

www.rondevandrenthe.nl/drentse-8-cat-11

Jaarlijks wordt vanuit camping de Torentjeshoek in het Nationaal Park een wampex

voor jongeren en een wampex voor volwassenen georganiseerd. De wampex is

een survivaltocht die grotendeels in het donker wordt gelopen. Op de tocht

moeten meerdere, zwaar fysieke opdrachten volbracht worden. De route wordt

niet uitgebreid omschreven en duidelijk op een kaart aangegeven, maar is een

soort puzzel. De route gaat ook niet over gebaande paden maar vooral door bossen,

over landerijen, over hekken en sloten, langs waterkanten etc.

www.wampexdwingeloo.nl

In Dwingeloo is een actieve scoutingclub en is ook een labelterrein. Dat is een

kampeerterrein speciaal bedoeld voor scoutinggroepen, die vanuit de hele regio

voor grote kampweekenden naar Dwingeloo komen.

www.labelterrein-dwingeloo.nl

En dit is nog maar een kleine greep uit de vele sportverenigingen en -evenementen.

Terugkerende evenementen

Er worden door de inwoners veel activiteiten georganiseerd, die door zowel

inwoners als toeristen worden bezocht. Een aantal terugkerende evenementen:

KeramiekmarktOp Hemelvaartsdag wordt de jaarlijkse markt voor keramische kunst gehouden

die circa 7.000 bezoekers trekt. Rond de 90 keramisten uit binnen- en buitenland

tonen hun keramische kunst. Keramisten komen onder andere uit Nederland,

België, Duitsland, Spanje, Frankrijk, Hongarije en Litouwen (deelnemers 2013).

www.keramiekmarktdwingeloo.nl

15

Oogstdag in buurtschap LheeDe Oogstdag in buurtschap Lhee trekt jaarlijks circa 9.000 bezoekers. De oogst-

dag brengt de bezoekers terug naar grootmoeders tijd: boeren maaien rogge met

zeis en sikkel, paarden trekken de maaimachine, boerinnen binden de garven. De

notaris houdt boelgoed, de bakker kneedt het deeg voor de veldoven en de boeren-

kapel blaast een vrolijk deuntje. Op verschillende locaties staan oude trekkers en

motoren en gebruiksvoorwerpen uit vroeger tijden. Ook worden er traditionele

dorswedstrijden gehouden met dorsstok en vlegel. www.oogstdag.nl

SterrenfestivalJaarlijks is in het tweede weekend in september, het Sterrenfestival in de dorps-

kern van Dwingeloo. Dit gratis toegankelijke festival dat grotendeels in de open-

lucht plaatsvindt, biedt Europese folkmuziek. Het Sterrenfestival trekt duizenden

muziekliefhebbers. www.sterrenfestival.nl

Taribush Kuna Festival in buurtschap LheebroekIn 2013 wordt voor de vijfde keer het ‘Taribush Kuna Festival’ georganiseerd.

Dit festival staat in het teken van kunst, muziek, theater en cultuur in de natuur.

Het Taribush Kuna festival is in de bossen van Nationaal Park Dwingelderveld.

Het festival biedt activiteiten voor het hele gezin. www.kuna.taribush.nl/


16

DwingelermarktJaarmarkten bestaan in Dwingeloo al sinds het begin van de 18e eeuw. In 1725

werd al toestemming gegeven om twee jaarmarkten te organiseren: één op 16

mei en één op 8 oktober. Op 8 oktober 1725 was de eerste jaarmarkt van Dwin-

geloo een feit. Op een jaarmarkt werden tientallen stuks vee aangevoerd en

verhandeld. Tegenwoordig worden ieder jaar nog twee jaarmarkten gehouden,

maar koeien, varkens en schapen worden vanwege de regelgeving niet meer

aangevoerd. De paarden- en ponymarkt bestaat nog wel. Daarnaast is er een grote

goederenmarkt en een kermis. www.dwingelermarkt.nl

SiepeldagenIn de periode 10 juli – 17 augustus is het iedere woensdag ‘Siepeldag’ op de brink

in Dwingeloo. De Siepeldag bestaat uit een braderie én activiteiten rond een

thema. In 2013 staan de Siepeldagen in het teken van de volgende activiteiten/

thema’s:

10 juli – boekenmarkt

17 juli – alleen braderie

24 juli – activiteiten georganiseerd door het boerencollectief

31 juli – spelcircuit

7 augustus – activiteiten georganiseerd door de horeca

14 augustus – historische dag

17 augustus – afsluiting op zaterdag met de jaarlijkse siepelsoepwedstrijd

www.siepeldag.nl

17

Nóg meer weten over Dwingelooen ‘Het nationale park van Drenthe’?

Kijk bijvoorbeeld eens op:

www.hetnationaleparkvandrenthe.nl

www.dwingelseigen.nl (site van de historische vereniging)

www.dorpdwingeloo.nl (commerciële toeristische website)

en de vele websites genoemd in deze ‘Wegwijzer’.


18

19

Dit is een uitgave van:

Gemeente Westerveld

Postbus 50

7970 AB Havelte

Bezoekadres:

Raadhuislaan 1

7981 EL Diever

Telefoon: 14 0521

E-mail: [email protected]

Internet: www.gemeentewesterveld.nl

Twitter: @gem_westerveld

Wegwijs in Dwingeloo

Documents

Transcript of Wegwijs in Dwingeloo