WEBWIJSHEID Def.workshop

7/22/2019 WEBWIJSHEID Def.workshop

1/28

Marille van Rijn

WEBWIJSHEID

Z O E K V A A R D I G H E D E N


2/28

Tijdens het zoeken op internet verdwalen we vaak

in de websites die we bezoeken. We worden afgeleid

door hyperlinks, afbeeldingen en filmpjes. Al snel

zijn we een uur verder voordat we de juiste

resultaten vinden.

We zoeken veelvuldig maar we verdiepen ons

weinig in HOE we beter kunnen zoeken. Met name

voor leerlingen is dit erg belangrijk; het kritischzoeken en beoordelen is een vaardigheid die bij de

21e eeuw hoort.

In dit iBook presenteer ik mijn workshop

Webwijsheid: de zoekmachines. Dit is tevens een

onderdeel van de opleiding tot Mediaprof. Deze

opleiding kunt u bijStichting Consortium

Beroepsonderwijs, Onderwijsadvies Zoetermeer en

Onderwijs Maak Je Samenvolgen.

Ik hoop dan ook dat dit boekje leidt tot een

efficinter gebruik van de zoekmachines op

internet.

Hartelijke groet,

Marille van Rijn

Wilt u meer informatie over de opleiding tot

Mediaprof?Klik hier!

i

Voorwoord
http://www.leer-netwerk.nl/mediaproof/folders-opleiding.htmlhttp://www.leer-netwerk.nl/mediaproof/folders-opleiding.html


3/28

HOOFDSTUK 1

Het kritisch omgaan met internet

waarbij men in staat is internet-

informatie te lokaliseren, te lezen, te

beoordelen en te verwerken

WAT IS WEBWIJSHEID?


4/28

Twee grote verschillen tussen leren uit een boek of

zijn (van Driel, 1990):

*Multimodaliteit: verschillende media zijn met

elkaar verbonden.

*Interactiviteit: men is in staat om veranderingen

in de media aan te brengen.

Deze verschuiving behoeft andere competenties

namelijk:

Snelle oog-handcordinatie, reactievermogen,

reageren op visuele cues, multitasking, netwerken

en samenwerken, ruimtelijk inzicht en

creativiteit.

Informatieverwerkingsvaardigheden en het

kunnen hanteren van nieuwe

communicatievormen, een nieuw vocabulaire met

sms, e-mail, chat enzovoort.

Het oefenen met een veelheid aan sociale rollen.

Het omgaan met complexe situaties, meerdere

perspectieven zien en (overlevings-) strategien

bedenken.

3

Verschil met leren van papier

Bron: Leren van jongeren

Literatuuronderzoek naar nieuwe geletterdheid

Prof. dr. Wim Veen, Frans Jacobs.


5/28

Leerlingen vinden het moeilijk omeffectieve zoekstrategien te

ontwikkelen. Ze hebben moeite met

goede zoekvragen te formuleren

(Brandt-Gruwel e.a. 2007)

Zoeken, beoordelen en verwerkenvan informatie is een complexe

cognitieve vaardigheid. Dit behoeft

veel meer instructie.

o n d e r z o e k

Studenten lijken hypertext

minds te ontwikkelen waardoor

ze met nieuwe media snel kunnen

rondspringen in informatie en

leeromgevingen (Oblinger &

Oblinger, 2005)

Hoe leert de nieuwe generatie?

1. Via interactiviteit met systeem,

tools of andere gebruikers.

2. Internet is de grootste bron van

informatie.

3. Voorkeur voor beelden (per

leeftijdsgroep

voortschrijdend.) zowel om te

lezen als te produceren.

4. Het spelen van games.

5. Met gebruik van mobiele.

devices.

Bron: Leren van jongeren

Literatuuronderzoek naar nieuwe geletterdheid

Prof. dr. Wim Veen, Frans Jacobs.

4

Inschatting jongeren van zoekcapaciteiten


6/28

3 b e l a n g r i j kv a ar d i g h e d e n

1. Zoekvaardigheden.

De meeste mensen gebruiken

alleen de Google als zoekmachineen denken niet bewust na over de

zoektermen.

We noemen dat data-driven

zoekers. Ze laten zich leiden door

de gevonden resultaten.

2. Leesvaardigheden

Het lezen en scannen van de

hoeveelheid informatie die op je

af komt is te trainen. Je hebt te

maken met menus, zoekfuncties

en hyperlinks. Een onderdeel is

ook de visuele geletterdheid, het

halen van informatie uit beelden.

3. Beoordelingsvaardigheid

De informatie die op je af komt ga

je beoordelen op juistheid,

actualiteit en of het passend is bij

de vraag.

5

Vaardigheden webwijsheid

Bron: Kennisnet

Brochure Wat we weten over....webwijsheid in het PO en VO


7/28

1. Het gebruik vanverkeerdezoektermen.Ze typen bijvoorbeeld eenletterlijke vraag in en krijgen tot hun

verbazing geen antwoord van de

zoekmachine.

2. Men kijkt alleen naar debovenste tienhitsin Google, omdat de rest nietrelevant zou zijn.

3. Veel leerlingen zoeken alleen met

Google, in plaats vanconcurrerendezoekmachines of speciale kinder-

zoekmachines zoalsDavindi.4. Men spelt woorden verkeerd,

waardoor men niets vindt. Googlegeeft overigens meestal wel

spellingvarianten weer.

6

Zoekfouten bij leerlingen

5. Leerlingen doen aan plagiaat, en kopiren tekst

soms inclusief dehyperlinks(klik hier) of zelaten per ongeluk denaam van de auteurstaan inhun eigen werkstuk.

6. De leerlingen gebruikenonbetrouwbare bronnen.In die gevallen bevat de tekst grote onzin, maar

wordt het toch klakkeloos overgenomen.


8/28

HOOFDSTUK 2

Google ontvangt meer dan 200 miljoen

zoekacties per dag, waarvan meer dan de helft

afkomstig is van buiten de Verenigde Staten. De

drukste uren op google.com zijn tussen 6.00 en

12.00 uur PST, wanneer meer dan 2.000

zoekacties per seconde worden verwerkt.

VAARDIGHEDEN WEBWIJSHEID


9/28

De naam Google is afgeleid van het

woord googol, dat wordt gebruikt om

het getal aan te duiden dat wordt

geschreven als een 1 met 100 nullen.Dit woord is verzonnen door het

negen jaar oude neefje van de

wiskundige Edward Kasner.

Google beschikt over de grootste

index met webpagina's ter wereld met

meer dan 3 miljard webpagina's. Als

deze index zou worden afgedrukt, zoudit een stapel papier van 130 mijl

hoog opleveren. Gewoonlijk wordt

deze enorme verzameling

webpagina's van Google in minder

dan een halve seconde doorzocht.

In dit ibook worden de

zoekvaardighedenvan u verbeterd!

Hierbij komt aan de orde:

1) Zoekmachines

2)Kiezen van

zoektermen

3)Zoekoperatoren

4)Andere zoekmiddelen

5)Oefenen met Google

zoekmachine

8

Weetjes


10/28

Er zijn verschillende zoekmachines

die je kunt inzetten bij de

zoekopdrachten. Hieronder zie je de

verschillende zoekmachines.

1. Algemene zoekmachines

Yahoo, Google, Live search

2. Metazoekmachines

Deze zoekmachines maken van

meerdere algemene zoekmachines

gebruik.

Vinden.nl en Metacrawler

3. Specifieke zoekmachines

Deze zijn gericht op het zoeken van

speciale informatie

Afbeeldingen: Google afbeeldingen,

Flickr , Bing en Yahoo

Video: YouTube, AltaVista,

9

Zoekmachines

4. Wetenschappelijke

zoekmachines

Google Scholar, CiteSeer

(wetenschappelijke literatuur),

Pubmed

5. Semantisch zoekmachines

De Aquabrowser Library (ABL) is eenzoekmachine ontworpen door

Medialab. De ABL is een zoekmachine

gebaseerd op het principe van

associatief zoeken. De zoekresultaten

worden gepresenteerd in een

woordenveld.

6. Real-life search

Ook kun je een zoekopdracht plaatsen

bij Twitter met #DTV

Voorbeeld van een

semantische zoekmachine.

Ze zijn gentegreerd bij de

bibliotheken.

http://zoeken.bibliotheek.nl/

Bron: Word informatievaardig

Saskia Brand-Gruwel, Iwan Wopereis

Weblogs: Technoratie

Kaarten: GoogleMaps, Bingmaps,

Appelmaps
http://zoeken.bibliotheek.nl/http://zoeken.bibliotheek.nl/


11/28

z o e k o p e r a t o r e n

De zoekmachine heeft de

mogelijkheid om de

resultaten te verkleinen .

De woorden AND, OR en

NOT zijn Booleaanse

zoekoperatoren. Ze

worden met hoofdletters

gespeld en tellen niet mee

met als zoekterm.

Voorbeeld

U zoekt informatie over

komkommer en tomaten

salades.

10

ZoekoperatorenJe typt: komkommersalade AND

tomatensalade

Je krijgt zoekresultaten van

websites waar komkommersaladesen tomatensalades te vinden zijn.

Je typt: komkommersalade OR

tomatensalade

Je krijgt zoekresultaten van

websites met of

komkommersalades, of

tomatensalades of beide.

Je typt: komkommersalade NOT

tomatensalade

Je krijgt zoekresultaten van websites

met alleen komkommersalade.


12/28

H a n d l e i d i n g

Bij het vinden van antwoorden op

vragen is het belangrijk om helder te

krijgen wat je al weet van het

onderwerp. Is er weinig voorkennis van

het onderwerp kun je ervoor kiezen om

een aquabrowser te gebruiken.

1. Maak een mindmap van je vraag door

rondom het trefwoord via brainstorm

er woorden omheen te zetten.

2. Gebruik een aquabowser voor

synoniemen en aanverwante

zoektermen

3. Maak combinaties van termen

(gebruik van synoniemen)

4. Hanteer de sneeuwbalmethode:

vertrek vanuit een veel geciteerd

11

Kiezen van zoektermen

Je gebruikt spreektaal in deze zoekopdracht. Een vaak

voorkomende fout bij zoeken. Het heeft ook geen zin om

het woordpestentweemaal in een zoekopdracht te

gebruiken. De gevonden linken zijn vrij algemeen en

kunnen de informatie wel weergeven, maar dat vereist

verder zoeken in de gevonden hits. De informatie die je

vindt gaat met name over het verschil tussen pesten en

online pesten. De gevonden websites geven niet dejuiste informatie en je gaat op zoek naar andere

synoniemen van online pesten.



Praktijk Voorbeeld

Je wilt weten of online pesten meer schade aanricht bij

kinderen dan gewoon pesten .


13/28

Door gebruik te maken van een aquabrowser kom

je op het synoniem:cyberpesten.

De zoekwoorden worden aangescherpt:pesten

versus cyberpesten.Je kiest ervoor om een

wetenschappelijke zoekmachine te gebruiken;

Google Scholar.

Je ontdekt betere zoektermen door te

kijken naar de resultaten: traditioneel pesten

versus cyberpesten.Je vindt nu goede

artikelen die antwoord geven op je vraag.

12


14/28

Een portal is een webpagina die dienst

doet als toegangspoort tot een reeks

andere websites.

Een bekende portal is startpagina.nl



Je kunt ook gebruik maken van een

database, dat is een gegevensbank

met een archiefkast dat eenvoudig

doorzocht kan worden. Dit wordt veel

gebruikt voor de overheid en

bedrijven.

Een voorbeeld is: SLO.nl en

overheid.nl

G e b r u i k U R L

URL staat voor

Uniform Resource

Locator

De url geeft een unieke

bestandslocatie aan op

internet.

U kunt ook zoeken met

gebruik maken van deurl:

- com=commercile

instelling

- edu= educatieve

instelling

- net= netwerkdiensten

- org= nonprofit site

- info=informatieve site

- gov=

overheidsinstelling

13

Andere manier om te zoeken

Gebruik van een portal of database


15/28

HOOFDSTUK 3

In dit hoofdstuk gaan we leren welke extra

zoekmiddelen je kunt gebruiken om de

zoekopdracht te verfijnen.

VERFIJNING ZOEKOPDRACHT


16/28

15

Extra zoekmiddelen

Gebruik aanhalingstekens om

met hele zinnen te zoeken bij

bv. liedjes, boektitels.

Door de aanhalingstekens

dwing je google om websiteste zoeken waar de letterlijke

tekst in staat! In dit geval vindt

Google niets.

Url met bepaalde termen

Gebruik: inurl:grapjas

In de adresbalk van de website

staat nu grapjas.

De zoekmachines geven de mogelijkheid om de zoekresultaten te verkleinen of te vergroten. Je kunt

gebruik maken van geavanceerd zoeken van de zoekmachine of speciale tekens/operatoren gebruiken. We

gebruiken de zoekmachine Google als voorbeeld.

Bron: https://sites.google.com/site/zoektips/nl
https://sites.google.com/site/zoektips/nlhttps://sites.google.com/site/zoektips/nl


17/28

16

De zoekopdracht intitle:Wilhelmus van Nassouwe levert 2180

websites met zijn naam als titel. De zoekopdracht zonder intitle levert

64.300 resultaten. De resultaten zijn veel diverser.

Zoek woord in titel website:

gebruik intitle of bij meedere

woorden allintitle.

Sorteer op datum:

Gebruik: Date:3 (alleen websites die

laatste drie maanden zijn

vernieuwd).

Zoeken met uitsluiten:

gebruik - (minteken)

Houdt rekening met de spatie

tussen pasta en minteken.


18/28

Zoek naar definitie woord.

Gebruik define:klamboe

17

Welke website zijn gelinkt

aan een website?

Gebruik link:www.......

Met de site-operator kun je je

zoekopdracht ook beperken tot

een bepaald domein.

site:eduzoekt alleen op sites vanAmerikaanse

universiteiten(wetenschappelijk),site:intzoekt op sites vaninternationaleorganisaties(regelgeving o.a. EUen VN

Zoek je een bepaalde file op

een website?

Gebruik: filetype:pdf (of

ander bestandstype).

Zoeken met related. Google

geeft nu verwante paginas

weer van de zoekopdracht.

related:nrc.nl (zoekt ook bij

andere kranten)


19/28

18

Je krijgt de websites die gelinkt zijn

aan mediawijzer.net. Is handig om te

zien of de website betrouwbaar is.

Je krijgt artikelen niet alleen van

de de NRC over dit onderwerp

maar ook van de andere kranten.

Zoek je een bepaalde file op eenwebsite? Typ filetype met erachter het

type wat je zoekt, bv. pdf, docs, excel.

Gebruik de tilde-operator (~) om combinaties van

synoniemen te vinden. Bij de zoekopdracht

~orkaan vind je ook resultaten van woorden met

dezelfde betekenis, zoals tyfoon of tropische

storm.


20/28

Wi l d c a r d

Als je niet zeker weet

hoe je een woord spelt

dan gebruik je *

Bv Tsjaiko*ski

19

De Wayback Machine

gebruik je om te

achterhalen hoe dewebsite er vroeger uit zag.

Maar ook hoe lang de

website bestaat.


21/28

20

De wildcard wordt gebruikt om de

leegte in te vullen ...handig als je

het woord niet kunt vinden.

Je vindt de oudere versies van de website

van Citaverde. De blauwe cirkels zijn

screenshots van de toenmalige website.

Typ define voor een definitie van een

woord.

HOOFDSTUK 4


22/28

HOOFDSTUK 4

In dit hoofdstuk staan meerdere zoekopdrachten om je

vaardigheden te oefenen.


23/28

7. Je zoekt

wetenschappelijke

informatie over digitale

leesvaardigheden jongeren.

Hoe pak je dit aan?

8. Leerlingen vragen om

andere presentatie vormen

dan het gebruik van

PowerPoint.

Je kent alleen Powerpoint,

hoe pak je dit aan?

o ef en i n g en

1. Zoek een recept met macaroni zonder

kaas.

2. Je kijkt op de website van

www.devoedingswijzer.nl

Je wilt weten of de website betrouwbaar is

en hoe lang de website online is. Hoe doe je

dat?

3. Zoek een jaarverslag 2012 (DOCX) van

de organisatie Sonar

4. Zoek de definitie van het woord

ratificatie

5. Je wilt informatie over een invloedrijke

verpleegkundige in de 19e eeuw. Je weet

de naam niet meer, maar het is NIETFlorence Nightingale. Hoe zoek je?

6. Je wilt informatie over de kosten van

tablets uitgezonderd de iPad. Hoe zoek

je?

22
http://www.devoedingswijzer.nl/http://www.devoedingswijzer.nl/http://www.devoedingswijzer.nl/


24/28

o ef en i n g en

1. Zoek een recept met macaroni zonder

kaas.

2. Je kijkt op de website van

www.devoedingswijzer.nl

Je wilt weten of de website betrouwbaar is

en hoe lang de website online is. Hoe doe je

dat?

3. Zoek een jaarverslag 2012 (DOCX) van

de organisatie Sonar

4. Zoek de definitie van het woord

ratificatie

5. Je wilt informatie over een invloedrijke

verpleegkundige in de 19e eeuw. Je weetde naam niet meer, maar het is NIET

Florence Nightingale. Hoe zoek je?

6. Je wilt informatie over de kosten van

tablets uitgezonderd de iPad. Hoe zoek

1.

2.

23

Je kunt bekijken welke websites gelinkt zijn aan

voedingswijzer.nl. Welke andere websites verwijzen naar deze

website. Dit geeft een goede indicatie of de website te

vertrouwen is. Of je gebruikt de WaybackMachine

3.


25/28

4.

Dit gaf wel een aantal sites, hierop zou je verder kunnen

borduren. Het viel me op dat de hits vaak betrekking hadden

op boeken. Misschien verder zoeken op de aquabrowser en de

portal van de bibliotheek.

Hier vind ik meteen de naam die ik zocht: Mary Seacole .

6. Makkelijke.....

24

5.

Is een lastige opdracht. Bij de eerste poging heb ik een

combinatie van AND en minteken uitgeprobeerd.


26/28

7. Je zoekt wetenschappelijke informatie over digitale

leesvaardigheden jongeren. Hoe pak je dit aan?

Bij deze opdracht maak ik eerst een mindmap van mijn

voorkennis. Ik gebruik iBrainstorm om synoniemen en

aanvullende informatie te verzamelen.

Het gaat over wetenschappelijke recente artikelen. Ik ga

Google Scholar gebruiken en probeer eens met een combinatie

van termen te zoeken. Links zie je de optie sinds 2009....Je

krijgt artikelen die niet gedateerd zijn. Ik maak de

zoekopdracht groter door AND te gebruiken. Op deze manier

vind ik ook Nederlandse artikelen. Ik neem het artikel van

M.Driessen en scan het artikel en gebruik haar bronnen

(sneeuwbalmethode). Zo kom je op een reeks van artikelen.

25


27/28

Daarnaast gebruik ik altijd mijn Twitter-account om op

relevante informatie te komen. Via Twitter kwam ik bij

Jeroen Clemens en Amber Walraven. Zij zijn onderzoekers die

onderzoek doen naar online tekstbegrip. Op de website van

Jeroen vond ik een aantal presentaties die ik kon gebruiken.

Op deze wijze vind je steeds meer artikelen waar je de

informatie kunt uithalen.

8. Leerlingen vragen om andere presentatie vormen dan het

gebruik van PowerPoint.

U kent alleen Powerpoint, hoe pak je dit aan?

Als je dit probeert vind je alleen maar informatie over

PowerPoint. beter kun je dit zoekwoord gebruiken:

Onderaan vind je zoekopdrachten die gerelateerd zijn aan dit

onderwerp.

26


28/28

AUTEURMarille van Rijn

Zelfstandig professional, de eigenaar van

Leernetwerk.

Ontwikkelaar en trainer van de opleiding

Mediapro(o)f. Deze opleiding richt zich op

ontwikkeling van vaardigheden van leraren

in PO, VO en MBO van de 21e eeuw. In mijn

werk richt ik me vooral op het organiseren,

meedenken en toepassen van deze nieuwe

skills in de klas voor zowel de leerling als de

leraar.

Voorzitter van Stichting Openwijs en

consultant van EXOVA.

WEBWIJSHEID Def.workshop

Documents

Transcript of WEBWIJSHEID Def.workshop