Charter boeren uit het Noorden

Hoe OMdM de plaatselijke landbouw steunt

Voor een verantwoorde voeding en kwaliteit

Voor een lokale landbouw

Voor de democratisering van de economie

Oxfam-MdM is een burgerbeweging die gezamenlijk willen opkomen voor een rechtvaardige economie gesteund op eerlijke handel en solidariteit. Historisch werd dit gekarakteriseerd via eerlijke handelsrelaties Noord-Zuid. Nu opent onze organisatie nieuwe partnerrelaties met het Noorden. Deze charter heeft als doel deze banden af te bakenen.

Deze charter is een nuttig voorstel en is complementair aan de bestaande alternatieven

wij willen de toegang bevorderen voor verantwoorde en kwaliteitsvolle voedingsproducten wij willen aan de producenten een bijkomende mogelijkheid aanbieden om hun producten

snel aan een eerlijke prijs te kunnen vermarkten. Dit mag gezien worden als een bijkomende markttoegang;

de producentenverenigingen / coöperaties te ondersteunen in hun onderhandelingen met andere actoren binnen de voedingsindustrie ivm voedselsoevereiniteit. De producenten die binnen de “gewone” circuits verkopen zijn immers verplicht hun producten te verkopen aan prijzen, onderhevig aan de internationale markten. Door met ons samen te werken kunnen wij hen ondersteunen om hun productie te differentiëren en een nieuw evenwicht te vinden op de markten.

het debat de de politieke actie te versterken door concrete alternatieven voor het huidige dominante voedingssysteem aan te geven.

Concrete toepassing

Deze charter wordt enkel toegepast voor Europese producten die MdM wenst te commercialiseren binnen zijn winkelnetwerk in Wallonië en Brussel.

Deze charter wordt ondertekend door zowel MdM als de respectievelijke partners die deelnemen aan het project: de producentenorganisaties, de verwerkers en de indirecte leveranciers van de producten. Dit contract wordt jaarlijks geëvalueerd via de handtekeningen op het charter.

Op basis van de balans en de bereikte impact kan dit charter door MdM aangepast worden zo nodig om de beoogde objectieven te bereiken.

In dit charter worden de basiscriteria beschreven alsook de vooruitgangscriteria. De basiscriteria moeten voldaan worden door de basisorganisaties van de producenten of de leveranciers (of binnen een voorziene periode). Indien niet aan de basisvoorwaarden voldaan wordt is dit een reden van uitsluiting. Producenten en leveranciers moeten verder bewijzen dat ze toekomstgericht willen werken aan de andere aandachtspunten.

Wij voeren actie voor voedselsoevereiniteit

Eerlijke handel is de drijfkracht van Oxfam-MdM. Historisch gezien werd deze geconcentreerd op de reële situatie van de boeren in het zuiden omdat het principe emancipatorisch werkt.

Dit is vandaag nog steeds van toepassing. Onze organisatie integreert nu het feit dat globale spelers op de markt, die geen rekening houden met grenzen en het feit dat de situatie van boeren in het zuiden nauw verbonden is met die uit het noorden. Deze laatste wordt vooral gestuurd door de grote agro-industriën en de onze voedingsgewoonten.

De toekomst van onze planeet en de mensheid (honger, armoede, klimaat, energie, biodiversiteit, water, sociale rechtvaardigheid, economisch evenwicht enz) zetten de landbouw onder druk. Daar waar vroeger exclusief ingezet werd op de productieverhoging (en opbrengst), is de landbouw nu een complexe materie geworden. Het landbouwmodel van morgen moet ons nu en in de toekomst voedselveiligheid kunnen garanderen met behoud van de biodiversiteit en de natuurlijke middelen, door de strijd aan te gaan met de klimaatwijzigingen, en de terughoudendheid van de landbouw hieromtrent aan te pakken en door nieuwe mogelijke coöperatieve modellen te ontwikkelen om voldoende gewapend te zijn om deze items te kunnen aanpakken.

Tegelijk moet dit model ook strijd voeren tegen armoede door het aantal werkplaatsen te behouden en de traditionele levenswijzen van de hele bevolking te respecteren.

Een studie, besteld door de UN, de Wereldbank, UNESCO en FAO hierover bewijst dat het huidige landbouwmodel – een die zich volledig toespitst op de economische rentabiliteit zouals in Europa – is niet houdbaar. Dit internationaal verslag, opgesteld op basis van de expertise van 400 onderzoekers wereldwijd en dat in 2008 ondertekend werd door bijna 60 regeringen, stelt dat een ecologische revolutie binnen ons landbouwsysteem in de 21ste eeuw het absoluut noodzakelijk is. Het is daarom absoluut noodzakelijk de landbouw, zowel in het zuiden als het noorden, te blijven ondersteunen en te versterken. De manier van werken en de agrarische (vooral kleinschalige) landbouw moet duurzamer. De aanbevelingen van de speciale gezant van de UN, Olivier De Schutter, werden ook in die zin opgesteld. Het eerste doel van de landbouw is immers de bevolking op een duurzame manier van voedsel te voorzien. Desondanks zorgt binnen de EU het industriële agromodel ervoor dat enkel competitiviteit op de internationale landbouwmarkten telt. Landbouwactiviteiten worden enkel nog op hun economische rentabiliteit op korte termijn geëvalueerd en de negatieve gevolgen ervan in Europa en het zuiden worden gemarginaliseerd. Dit wordt

Deze werkwijze wordt vooral ondersteund door de slechte oriëntering van het gemeenschappelijk landbouwbeleid binnen de EU. Deze instelling zou hét kanaal moeten zijn om landbouw te promoten terwijl heden 80% van de landbouwsubsidies naar 20% van de landbouwbedrijven/bedrijven gaan. Het systeem, dat vooral bepaald wordt door de doelstellingen van de agro-industrie (winst maken) hypothekeert en bedreigd de econmische leefbaarheid van de kleine boeren in Europa en het Zuiden, want zij kunnen hun producten niet meer valoriseren, hebben geen toegang tot bepaalde productiemiddleen, zijn onderhevig aan prijsschommelingen en kunnen dus niet altijd zeker zijn van een behoorlijk inkomen. Industriële logica zorgt er ook voor dat de agro-industrie constant ijvert voor een schaalvergroting waardoor zij ervoor zorgen dat boeren geen toegang meer hebben tot de essentiële basismiddelen –water, grond, kapitaal of markten-

Deze werkwijze zorgt ervoor dat de exploitatie grotendeels afhankelijk wordt van extern kapitaal. Het zorgt er ook voor dat de producenten meegesleept worden in een meedogenloze concurrentie voor de boeren in het zuiden en in Europa. Tussen 2000 en 2009 hebben de 27 landen van de EU zo’n 25% van hun actieve landbouwbedrijven verloren – een verlies van 3.6 miljoen jobs. In het zuiden zijn een groot deel van de mensen die honger lijden, boeren – een paradox want zij zorgen voor de voeding van het land!

De industrialisatie van de landbouw is het resultaat van het laten voorgaan van economische interesses, die wegen op onze voedselorganisatie, op het algemeen belang. Wij ondergaan elke dag de gevolgen van deze anti-democratische economie.

Oxfam MdM wil door het initiatief “Boeren uit het Noorden” op een continue manier blijven ijveren voor de democratisering van de economie zodat zij ten goede komen aan de boeren in het noorden én het zuiden, aan de consumenten en alle inwoners van Europa. Samen willen wij terug voor kwalitatieve, hoogstaande en verantwoorde voedingmiddelen en producten in Europa gaan. We moeten dus een omgeving creëren waarbinnen het systeem kan evolueren en kan stand houden overal ter wereld. Zich inschrijven in deze dynamiek betekent dat het recht van de bevolkingen en de landen om hun eigen landbouwpolitiek uit te tekenen = voedselsoevereiniteit.

Hun politiek moet ecologisch, sociaal, economisch en cultureel aangepast zijn aan elke contexte en mag niet bedreigd worden door de voedselsoevereiniteit van een buurland.

In Europa moet een krachtig beleid voldoen aan de eisen van de voedselsoevereiniteit , het versterken van het verzet tegen praktijken en beleidslijnen die bepaalde personen ten goede komen

De ontwikkeling van ons alternatief is een concrete manier om deel te nemen in de strijd voor voedselsoevereiniteit. Meer bepaald wil Oxfam MdM lokale landbouwprojecten die werken steunen en zorgen voor een ondersteunende alternatieve economische samenwerking. Oxfam MdM wil hiermee ook de politieke visie van voedselsoevereiniteit verdedigen. In dit Charter willen wij de grenzen bepalen waarbinnen wij initiatieven willen ondersteunen en een kader schetsen voor toekomstige samenwerkingen.

Producenten en de manier voedingsmiddelen geproduceerd worden

1. De producenten werken op familiale basis (kleine oppervlakte) en met enkel lokale werknemers;

2. de producenten produceren voedingsproducten die lokaal vermarkt worden;3. de producenten produceren hun producten niet op een industriële manier4. de producenten zorgen ervoor dat hun producten geproduceerd worden met respect voor

(instandhouding of herstel) de landbouwecosystemen en de biodiversiteit5. de producenten respecteren de arbeidswetgeving en de minimale regels opgesteld door de

ILO

De producentenorganisaties:

1. de producenten zijn gezamenlijk georganiseerd via de waarden van een coöperatie2. de organisatie is transparant en garandeert tracebillity van de producten3. de organisatie is commercieel onafhankelijk4. de producenten worden betrokken bij de collectieve kwaliteitsacties, die zij beheersen, om

hun producten te kunnen valoriseren.

De producten

1. Verse productena. enkel groenten en fruitb. het opslagen van deze producten gebeurt volgens de normen van het FAVVc. de plaatstelijke afgevaardigden zijn de rechtstreekse contactpersonen voor de

producenten2. Verwerkte producten

a. de producten worden centraal opgeslagen en verdeeldb. de verkoop van deze producten zorgt niet voor concurrentie tussen de verschillende

producenteni. met betrekking tussen de producenten Noord – Zuid

ii. voorrang aan plaatselijke, lokale producten tegenover Europese productenc. alle ingrediënten die fair trade kunnen zijn, moeten het ook zijnd. de producten worden bij voorkeur verwerkt door de producenten

Commerciële relatie / partnerrelatie

1. gegarandeerde eerlijke prijs voor de producenten2. toegang tot prefinanciering door de producenten3. MdM gaat een contract aan voor lange termijn met de producenten4. MdM zorgt voor transparante informatie naar de producenten en de consumenten toe5. Vooruitgangscriteria: MdM zou willen dat de producenten lokale projecten opstarten in de

landbouwsector.

Levering van de producten

1. de ketting tussen producent en consument moet zo kort mogelijk zijn.2. gegarandeerde transparantie ivm herkomst van het product

3. beperkte milieuinvloed van verpakking en transport4. Vooruitgangscriteria: een garantiesysteem tussen de verschillende betrokken partijen zou in

de toekomst kunnen gebruikt worden om de hele werkwijze geloofwaardig te maken

Criteria voor de indirecte leveranciers

1. onderschrijven een sociale en solidaire economie2. zijn organisaties die arbeidsrechten respecteren3. zijn economisch leefbare organisaties4. zijn transparant5. Vooruitgangscriteria: zijn democratisch

Naar Oxfam MdM toe:

1. geven informatie in verband met de toeleveringsketting2. staan OMdM toe hen te contacteren en actie te voeren met de partners3. respecteren de contractuele voorwaarden4. hebben een opvolgingssysteem en een evaluatiesysteem voor de producenten5. Vooruitgangscriteria: graag een extern en onafhankelijk garantiesysteem gebruiken