We moeten steeds vaker Chihuahuas opereren

Sinds de hype rond Paris Hilton en haar Chihuahua Tinkerbell, kunnen fokkers nauwelijks meer voldoen aan de vraag. Het ras vertoont nu steeds meer erfelijke gebreken. De knieschijfaandoening Patella Luxatie is volgens deskundigen het grootste probleem en voor veel baasjes financieel een strop. Een operatie kost namelijk zon 450 euro per pootje.

In een brief aan de Tweede Kamer schrijft staatssecretaris Henk Bleker van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie dat er dit jaar onderzoek gedaan wordt naar de Chihuahua. Om misstanden in de fokkerij aan te pakken worden jaarlijks twee rassen onder de loep genomen. De Chihuahua wordt onderzocht op het veel voorkomen van schadelijke raskenmerken en erfelijke gebreken. Chihuahuafokker en voormalig Secretaris en Vicevoorzitter van de Nederlandse Chihuahua Club (NCC) Herman Arling (55) vindt dit een positieve ontwikkeling. Onderzoek is belangrijk. Extra kennis draagt bij aan een verbetering van het ras. Zo kunnen gezondheidsproblemen beter in kaart gebracht worden en kan er gezocht worden naar oplossingen en maatregelen.

Het grootste probleem is volgens Arling en andere rasspecialisten de erfelijke afwijking Patella Luxatie. Dit is het verschuiven van de knieschijf (Patella betekent knieschijf, Luxatie betekent beweging red.) Deze afwijking is door de wetenschap onderverdeeld in vijf gradaties, te weten PL-vrij, PL1, PL2, PL3 en PL4. Graad vier is de ergste vorm. Als de knieschijf verschuift ondervindt de Chihuahua problemen met lopen. Drs. Van Zuilen, dierenartsspecialist chirurgie (afdeling orthopedie), werkzaam bij Medisch Centrum voor Dieren in Amsterdam: Bij bijna alle rassen komen problemen voor die rasspecifiek zijn, zo ook bij de Chihuahua. Er bestaan ergere aandoeningen dan Patella Luxatie, maar die komen minder vaak voor. Hierbij moet je denken aan waterhoofden, epilepsie en de ongeneeslijke aandoening seringomyelie. Dit laatste is een neurologische aandoening waarbij het ruggenmerg wordt aangetast. De hersenen van de hond komen hierbij klem te zitten. Honden die dit hebben worden bijna altijd ingeslapen.

Pijnlijk

Omdat Patella zo veel voorkomt, kan er zeker gesproken worden van een zeer groot probleem, vertelt Van Zuilen. Arling vult aan: Ongeveer vijftig procent van de Chihuahuas met stamboom heeft deze afwijking. Een groot gedeelte hiervan heeft de milde vorm Patella Luxatie graad 1 en het percentage is bij zowel reuen als teven gelijk. Je kunt weinig doen aan Patella Luxatie. Opereren is de enige mogelijkheid om de hond een beter leven te geven. Pijnlijk is de aandoening meestal niet. Het is alleen lastig omdat de knie telkens uit de kom schiet. Wanneer de hond met dit probleem blijft rondlopen, kan er artrose ontstaan omdat de botten slijten. De kniegewrichten schieten dan telkens op slot. In dat geval heeft de hond meestal wel pijn. Uit onderzoek aan Zurich University in Zwitserland is gebleken dat katten ook kans hebben op de aandoening. Bij katachtigen komt het alleen veel minder vaak voor, aldus dierenarts Pierre Montavon, werkzaam bij de Zwitserse Universiteit.

Wanneer en hoe deze afwijking ontstaan is, is onbekend. Om de problematiek beter in kaart te brengen, heeft de NCC een vijfjarenplan opgesteld. Tot 1 januari 2010 was er geen enkele regel binnen de rasvereniging die hierop betrekking had. Waarschijnlijk omdat er te weinig besef was van de ernst van deze problematiek en er was ook een grote weerstand vanuit de fokkers tegen bemoeienis van hogerhand over het fokken. Fokkers zaten er niet op te wachten dat hun mooie reu of teef niet meer ingezet mocht worden voor de fok, vertelt Arling. Toch kwam er, vooral bij het bestuur en enkele kritische leden, steeds meer het besef dat het probleem alleen maar groter werd. Ik ben van mening dat de rasvereniging eerder onderzoek had moeten doen. Er was namelijk sprake van een gezondheidsprobleem binnen de populatie. Eerder inventariseren was verstandig geweest, vertelt Van Zuilen.

Opereren noodzakelijk

In 2007 zijn dierenarts Maarten Kappen en Prof. F. Meutstege al begonnen met het geven van lezingen over deze materie. De professor heeft voor de problematiek rond Patella een programma ontwikkeld, genaamd het Protocol Meutstege. In dit protocol staat beschreven dat alle honden op dezelfde vakkundige manier worden onderzocht door specialisten Orthopedie die door hem zelf geselecteerd zijn. Arling: Alle uitslagen worden opgeslagen in een database en deze gegevens zijn anoniem beschikbaar voor de rasvereniging. De leden hebben tijdens een Bijzondere Algemene Ledenvergadering in 2009 met een grote meerderheid besloten om fokdieren verplicht te laten testen op Patella Luxatie. Arling vult aan: Het bestuur wist dat de weerstand erg groot was tegen beperkingen wat betreft het fokken en daarom is er een overgangsperiode ingevoerd van vijf jaar. In deze periode moeten alle fokdieren die geboren zijn na 31 december 2009 getest worden. Dit kan als de hond de leeftijd van een jaar bereikt heeft en pas daarna mag het dier eventueel gebruikt worden om mee te fokken.

Lise Kolkman is werkzaam als dierenarts bij Arts en Dier in Emmen en ziet veel honden met Patella Luxatie in haar praktijk. Patella komt niet alleen voor bij de Chihuahua, maar bij meerdere kleine rassen en enkele grote rassen. Patella kom ik vaker tegen bij Chihuahuas zonder stamboom dan met stamboom. Een stijgende lijn in het aantal honden dat lijdt aan deze aandoening kan Kolkman echter niet ontdekken. Van Zuilen geeft ook aan dat het aantal ongeveer constant blijft. Er is wel duidelijk een stijgende lijn op te merken als het gaat om Chihuahuas die we moeten opereren vanwege deze aandoening, vertelt hij. Kolkman vult aan: Doorgaans hebben Chihuahuas pas echt last van de aandoening bij graad drie. Opereren is dan in veel gevallen noodzakelijk.

Genetische trechter

Of er beter wel of niet gefokt kan worden met lijders van Patella, is voor veel fokkers en dierenartsen een groot dilemma. Van Zuilen: We weten zeker dat het een erfelijke aandoening is, maar we weten nog niet precies hoe het overerven werkt. Met gradatie 2, 3 en 4 zou ik zeker niet fokken. Fokken vanaf graad 2 vergroot de risicos namelijk significant. Of het verstandig is om een teef met Patella graad 1 te laten dekken door een reu die Patella vrij is, vraag ik me ook af. De keerzijde van het uitsluiten van honden met Patella graad 1 is het feit dat er een genetische trechter ontstaat en er erg weinig genetisch materiaal over blijft. De dierenartsspecialist vertelt dat hij de testen uitvoert en de resultaten opstuurt naar een centraal punt. Als er lange tijd onderzoek gedaan wordt en er een grote hoeveelheid gegevens bekend is, kan er beter genventariseerd worden en ontstaan er betrouwbare uitspraken.

Graad 0 oftewel vrij

De patella kan niet volledig geluxeerd worden.

Graad 1

De patella kan volledig geluxeerd worden, maar zonder manipulatie kan de knieschijf weer op de juiste plek komen.

Graad 2

De patella kan volledig verschuiven, maar er is manipulatie nodig om de knieschijf weer terug op zijn plek te krijgen.

Graad 3

De knieschijf schiet minimaal n keer spontaan los wanneer de hond recht op tafel neergezet wordt.

Graad 4

De patella zit permanent los en kan niet meer op de oorspronkelijke plaats teruggezet worden.

Arling is het grotendeels eens met de consta-tering van Van Zuilen. Het is wetenschap-pelijk bewezen dat deze aandoening genetisch bepaald is, maar het is nog niet bekend op welk deel van de chromosomen dit zit. Daarom is het erg lastig om te bepalen of het verantwoord is om te fokken met Chihuahuas die lijden aan Patella Luxatie. We moeten ons wel realiseren dat de genenpool te klein wordt als alle lijders uitgesloten worden voor de fok. Ik vind dat fokkers er naar moeten streven om honden te fokken zonder Patella Luxatie, zodat op den duur het aantal honden zonder deze aandoening groot genoeg is. Dan kunnen ook de honden met graad 1 uitgesloten worden voor de fok. Dit kost tijd en kan door middel van research naar de lijnen van je hond en goede selectie gerealiseerd worden. Door op juiste manier te selecteren, kunnen positieve eigenschappen behouden worden en negatieve eigenschappen verdwijnen.

Inslapen

Sabina Schouten: Ik fok zelf wel af en toe met Chihuahuas die lijden aan graad 1. Als deze honden nu al uitgesloten worden, blijft er te weinig genetisch materiaal over en ik vind genetische variatie heel belangrijk. Het moet natuurlijk wel per hond bekeken worden. Een Chihuahua die lijdt aan Patella, moet verder wel kerngezond zijn en iets bijdragen aan het ras. Als de hond niks bijdraagt, dan zou ik een hond met graad 1 zeker wel uitsluiten. Kolkman is het niet eens met Arling, Van Zuilen en Schouten. Deze honden lijden aan een ernstige aandoening en moeten pertinent uitgesloten worden voor de fok. Het probleem wordt alleen maar groter als deze honden ingezet blijven worden.

Schouten vertelt: Voor mij is Patella bij dit ras zeer zeker het grootste probleem. Het is een lastig onderwerp omdat deze aandoening bijvoorbeeld ook door een trauma kan ontstaan. Dit is niet te onderscheiden van de erfelijke variant. Patella Luxatie is niet levensbedreigend, maar de herstelperiode na de operatie is erg pittig. Zelf heb ik een teefje met graad 3 en zij zal binnenkort geopereerd worden. De operatie is erg prijzig en kost ongeveer 450 euro per pootje. Soms moet er zelfs meerdere keren geopereerd worden om het gewenste resultaat te bereiken. Kolkman zegt hierover De prognose van graad 4 is doorgaans slecht. Voor mij is het een maatstaf dat het dier zichzelf kan redden. In dat geval hoeft een lijder van Patella Luxatie niet ingeslapen te worden. Aan de Norwegian School of Veterinary Science is onderzoek gedaan maar het aantal graden dat de patella luxeert