Wilmer

1) Bespreek RefluxSlokdarm staat in voor transport bolus en vermijden dat maaginhoud terugkomt via:-peristaltiek:1ste=slikken, 2de= bewegingen die slokdarm maakt-kleppen-neuronale controleSymptomen:-regurgitatie=terustroming van eten-dysfagie=pijn bij het slikken-aspiratie=inhoud maag terug naar mond en per ongeluk inslikken in longen-odynophagie=pijn-pyrosis=branderig gevoel retrosternaal-gewichtsverlies-bloedverlies-globusgevoel= er zit iets in keel, wss doordat zuur terugloopt (psychologische pijn?)Diagnose:-oesofagoscopie: slijmvlies en beweging slokdarm worden onderzocht-röntgenonderzoek: iets drinken en daarna wordt foto genomen-manometrisch onderzoek= via sonde door neus=> patiënt iets laten slikken en peristaltische golf bekijken-ambulante PH-meting= dunne slang via neus in slokdarm en 24u wordt ph gemeten

2) Bespreek IBD=irritable bowel diseaseLokale ontsteking van darmwand (reactie intestinaal immuunsysteem, afbraak mucosa)ziekte van crohn + colitis ulcerosaOorzaak niet gekend :genetisch ?(NOD2)bacteriën, roken,medicaties,toxines,immuniteit?Wisselend verloop met opstoten en remissiesIs voor alle leeftijden maar vooral bij jonge mensenKlinisch: ziekte van crohn(discontinu)

-laatste ileale lis,colon,peri-anale lis -bloederig diarree,krampen,koorts,vermageren,oogafwijkingen,erythema nodosum, nier-en galstenen, anale problematiek, hoger risico colonkanker-3patternen: inflammatoir, stenose, fistelisering-perianale fistulas: absces tssn spierlaag en skelet. Huid is gespannen aan abces Waar etter uitkomt en doet veel pijn (IV pijnstillers geven)-diagnose: biopsie,endoscopie,RXstralen -behandeling: darmrust, medicatie(5ASA, corticosteroid,antibiotica,HK,antidiaretica),

Stamceltherapie?,lavement Colitis Ulcerosa(continu) -colon -bloederige diarree, krampen,toxisch megacolon,leverafwijkingen -1,-20/1000/jaar -frequenter dan crohn -enkel mucosale aantasting

-totale colectomie doen om te genezen (stoma erna?) -roken=milder verloop -19 van 47 genetische loci zijn geassocieerd met CU -begint in rectum

3) Bespreek IBS=Irritable Bowel SyndromeKlachten en symptomen thv GI-tractus, er is een “spastisch colon”, alle klassieke onderzoeken zijn normaal,1 op 6 vd populatie in amerika,meer vrouwen, kost veel. Er zijn 3 categorieën:-diarree is predominant-Obstipatie is predominant-alternerend diarree/obstipatiePathofysiologie:-wijziging in motiliteit en viscerale sensitiviteit-onevenwicht in neurotransmitters(serotonine)-infectie/inflammatie: sensitisatie/hypermotiliteit-psychosociale factoren (angst)Diagnose: ballonetje in rectum en opblazen en dan vragen ‘wanneer voelt u iets’: sensitiviteit testen.(constrc-uctieve diagnose stellen)Symptoomgericht handelen, laxativa voor constipatie, zenuwgeleiding beïnvloeden

4) bespreek Coeliakiovergevoeligheid voor gluten eiwitfractie van bepaalde granen (vb sialine in rogge, gliadine in tarwe) door T-cel gemedieerde immuunantwoord tegen gluten. Hierdoor komt er een ontstekingsreactie thv mucosa dunne darm(afbraak mucosa). 1 op 120 tot 1 op 300 heeft dit! 90 procent is HLA-DQ2 of HLA-DQ8 positief. Er is een delay in diagnose omdat artsen nog niet bewust genoeg zijn. Er is genetische predispositie.Symptomen: (niet persé symptomatisch)-IBSachtig-krampen-vermageren-malabsorptie(ijzer,foliumzuur te weinig)=> anemie-diarree door geen enzymen te hebben is er amper vertering-risico voor lymfoma, osteoporose en auto-immuunziekten-extra-intestinale manifestatiesDiagnose: IgA-endomysoium/tissue transglutaminase antilichaam,duodenum biopsieCondities die samengaan met coeliakie: dermatitis herpetifotmis, aften, abnormale lever biochemistrie, infertiliteit.

5) Bespreek GERD: wat zijn de ontstaansmechanismen, de symptomen en de behandelingen. GERD= gastro-esofagaal reflux disease= peptische oesofagitisOntstaan: Dit is een ontsteking van het epitheel van de slokdarm met als oorzaak reflux van maagzuur of gal(pepsines,zuren,galzouten) en met als gevolg erosies en ulcera,intestinale metaplasie of barret-slokdarm(adenoom!), strictuur=> vooral distale gedeelte wordt aangetast.

Pathogenese:-hiatus hernia= maag is in diafragma geschoven-transiente relaxaties van sfincter= ‘for no good reason” er is relaxatie zonder 1st te slikken-insufficiënte sfincterdruk= (normaal 20mmhg en nu 5mmhg)-volume clearance en ph-clearance zijn niet optimaal-vertraagde maagledigingSymptomen en verwikkelingen: -pyrosis-retrosternale pijn-hik soms-astma aanvallen,hoest-ulceraties,strictuur-bloeding, barret-slokdarm,kankerDiagnose: endoscopie,24h ph-metingBehandelingen:-protonpompinhibitoren-H2-blokkers-chirurgie: fundoplicatio van nissen= fundus draaien rond gastro-oesofagale sfincter en zo slokdarm immobiliseren.-endoscopische procedures-niet te veel vetten eten

6) Bespreek ulcuslijden-erosieve gastritis-ulcus ventriculi en duodeni+stressulcera-peptische oesofagitis-zollinger-ellison syndroom=gastrinoma(veel gastrine produceren=zuurproductie)

Risicofactoren:-roken-NSAIDs: als ze cox-1 inhiberen, antiinflammatoir(EPA)inflammatoir(AA), PG beschermen

de maag-H.pylori(risicox10)= gram-negatief, micro-aerofiel, 50 procent wereld is ermee besmet

80 procent is asymptomatisch, geassocieerd met maagkanker en mucosa-associated lymfoid tissue (MALT lymfoom), therapie is

amoxicilline, clarithromycine, omeprazole(PPI)-stress-erfelijkheid-bloedgroep O-galzoutenreflux-gastrinoma (zollinger-ellison)

Pathogenese: Er is een onevenwicht tussen agressieve (zuur,h.pylori) en protectieve factoren (mucus,PGI,Hco3-,bloedflow in maagwand,lokale groeifactoren)

Symptomen: -epigastrische pijn= niet-stekend, dof, branderig gevoel - Nausea,braken -hematemesis,melena,ferriprieve anemie -pyloorstenose=probleem met lediging -perforatie van maagwand= perotiritis

ulcera die begint te bloeden is levensgevaarlijk!

Diagnose: anamnese, gastroscopieBehandeling: vermijden prikkelend voedsel, PPIs(mortaliteit en bloeden omlaag), rookverbod, antibiotica bij H.pylori, endoscopie,heelkunde

7) symptomen, diagnose en behandeling van inflammatoire darmziekten zie crohndisease en colitis ulcerosa hierboven

8) Alcoholische hepatitisDoor overmatig alcoholgebruik van meer dan 80g/dag. Bij alcohol-inname gaat alcohol geabsorbeerd worden en zorgt het voor verhoogde endotoxine-absorptie door portale veneuze systeem. Alchol in bloed en de endotoxines stimuleren de Kuppflercellen die dan oxygenradicalen en cytokines vrijlaten gevolgd door promotie van leukocyten-infiltratie en inflammatie-activatie. Door te veel alcohol is er depletie van anti-oxidantia waardoor vrije zuurstofradicalen accumuleren. Symptomen: leversteatose, hepatitis,vermagering,spieratrofie,koorts,hepatomegalieDiagnose: gamma-glutamyltranspeptidase is omhoog,bilirubine omhoog, AST>ALT,mean MCV omhoog, echografie,biopsie.Therapie: staken van alcoholgebruik,soms prednisolon , levertransplantatie

9) Extra: hepatitis symptomen:-icterus-moeheid-ascites,oedeem-wijzing neurologie-wijziging lipiden, eiwitten, glucose-hyperdynamische circulatie-koorts-huidaandoeningen-endocriene verstoring-stollingsproblemen-gastrointestinale bloedingen

10) Bespreek NASH/NAFLDNAFLD=Non alcoholic fatty liver disease is meest frequent in westen en kan gekregen worden zonder teveel aan alcohol. Er is verhoogde kans met BMI persoon(metabole syndroom: hyperlipidemie, kans op diabetes type 2 of insulineresistentie, veel TG, lage HDL, hoge BMI,hoge glycemie) als je veel vet hebt, komten er cytokines uit die zorgen voor verhoogde lipolyse en verhoging van inflammatie, aantal VVZ verhoogt. Lever => steatosis => steatohepatitis(NASH) => fibrosis/cirrosis => hepatocellulair k. Diagnose wordt gesteld door aminotransferases, ultrasound voor steatose en cirrose, fibrose bekijken, leverbiopsie (=diagnostische zekerheid)Behandeling:-exercise-dieet-antoxidanten-L-carnitine-insuline-sensitisers-anti TNF-a-antihypertensiva: sartanen-Vetverlagende middelen: fibraten,statines

NASH= het is een ergere vorm. niet alcoholische steatohepatitis. Is een erge vorm van leverziekte veroorzaakt door insulineresistentie waardoor meer VVZ in lever komen en omgezet in TG. Hierdoor is er vervetting in de lever,steatose. Er is meer gevoeligheid lever voor cytokines en er kan leverschade in vorm van fibrose/cirrose komen. Het is vaak eerst asymptomatisch en men merkt het niet. Dieten,sporten is belangrijk. Heelkunde kan gebruikt worden of bariatrische chirurgie vr vermageren.

11)Functionele dyspepsieDit is chronische of terugkerende bulbus pijn of ongemakken voor tenminste 12 weken in een jaar. Er is geen verklaring voor organische ziekte(ongeveer 1 op 2 “wel”), 50procent is idiopathisch, 1 op 4 gaat huisarts bezoeken. Symptomen:-abdominale opzetting -pijn/ongemakken(branderig gevoel)

-nausea,braken -vroegtijdig verzadigingsgevoel

Theorie:- te veel maagzuur -motiliteitsstoornis: vertraagde maaglediging -psychologisch: angst,depressie -verhoogde viscerale perceptie -voedingsintolerantie

Behandeling: zuurremmers,prokinetica,eradicatie H.P,psychotrope medicatie,nociceptie bestrijden

Vanwijngaerde

1) Vergelijk de herpesvirussen onderling. Welke vertonen latentie? Welke kunnen maligniteit veroorzaken?(DNA,Herpesviridae)

Epsteinbar(y) cytomegalo Herpes simplex Varicella zosterLatent? /

Mononuleosis infectiosa

latent Latent in neuronen van sensibele ganglia

Zoster=latent in neuronen in sensiebele ganglia

Overdracht/diagnose

Druppels/Virocyten=Atypische lymfo-cyten

-zwangerschap-bloed-genitale mucosa-urine-placenta/-uileoog

-Druppels-Seksueel contact/APO: multinucleaire reuscellen

Inhalatie druppels

symptomen -griepachtig-gezwollen amandelen-spleno/hepato-megalie-vergrote lymfeklieren-hoofdpijn-koorts-keelpijn-gezwollen oogleden (asymptomatisch op jongere leeftijd meestal)

-meestal asymptomatischbehalve bij immuunpatiënten kan het leiden tot hepatitis, pneumonitis, encefalitis, myocarditis -koorts, hoofdpijn-kuchhoest,leucocytose/penie

-Type 1: (herpes labialis)gingivastomatitis, koortsblaasjes-type 2: (herpes genitalis) ulcera lymfeklierzwelling-verwikkelingen bij voorgeschikte patiënten: pneumonitis, keratitis, meningo-encephalitis

-Varicella: (windpokken)papels worden vesikels en barsten open, koorts, jeuk, -Zoster(zona):Pijnlijke huiduitslag met herpesblaasjes over dermatoom(unilateraal)-Neuralgie

verwikkelingen(encephalitis,pneumonitis) zijn zeldzaam

behandeling Symptomen behandelen +rust

Antivirale gnm, hygiëne, selectie van donoren

Acyclovir voor herpes genitalis

V: acyclovirZ: symptomen behandelen,TCA(amytriptiline),abtiviraal

2) Bespreek de kliniek van TBC (myobacterium tuberculosis)Tuberculose wordt overgedragen via kleine droplets (1-5µm) die ingeademd worden. Deze worden in distale luchtweg opgenomen in macrofagen waar ze kunnen repliceren om vervolgens naar regionale lymfeklieren te gaan. Na 2-8 weken komt er cellulaire immuniteit en stimuleert IFN-gamma de macrofagen om TNF vrij te zetten => granuloom is CENTRAAL NECROTISEREND OF VERKAZEND! Er kant latentie of progressie optreden van tbc. Later mogelijke reactivatie bij verminderde immuniteit(aids,transplantatie)Kliniek: mogelijk in alle orgaansystemen-Long TBC: meest frequente, zeer besmettelijk!-pleura: lymfocytaire pleuritis, fibrose zorgt voor restrictieve longfunctie-miliair: multisysteemaantasting:granulomen in meeste weefsels-klier: meer bij kinderen/immigranten, forse liquefactie(doorbreken naar huid: fistel)-skelet: axiaal skelet, secun. grote/koude abscessen afzakkend langs wervelzuil(psoas)-Zenuwstelsel: tuberculeuze meningitis, tubercoloma’s in hersenen-GI: (platen van Peyer) obstructie, bloeding,perforatie

-Tuberculeuze peritionitis: vage/algemene sympt.,ascites met lymfocytaire formule-genitourinair: nieren,blaas,ureters,ml en vr genitalia, fibrose met verwikkelingen, bijnieren-pericard: pericarduitsorting, cave tamponade,pericardfibrose

3) Influenza: bespreek seizoens-, pandemie- en vogel-Griep is epidemisch verlopende infectieziekte: hoofdpijn/spier/keelpijn, hoesten, neusverkoudheid. Menselijke griep wordt vooral veroorzaakt door influenza A en B. Bestaat uit haemagglutinine(H1,H2,H3) en neuraminidase(N1,N2) Pneumococcen en stapylococcus aureus kunnen voor verwikkelingen zorgen.: COPD of otitis*seizoens: influenza A vooral . er kunnen shiften zijn waardoor een pandemie kan ontstaan, bij driften zijn er slechts kleine veranderingen in H-N. Is vooral tijdens de winter en duurt 6tal weken. 1-2 dagen incubatietijd en overdracht via druppeltjes waardoor er hoge second attack rate is. Vaccinatie voor risicopersonen en profylaxe met neuraminidase-inhibitoren(oseltamivir) is mogelijk, hygiëne ook zeer belangrijk!type A infecteert ook vogels,varkens,paarden. Type B is enkel in mensen en zorgt voor geen pandemieën.

*Vogel: zoonose en wordt niet efficient van mens op mens overgedragen. Als een mens besmet wordt, heeft het wel zeer hoge mortaliteit maar kan (tot nu toe) nog niet overgedragen worden vb H5N1.

*pandemie: om de 10-40 jaar een virusstam waaraan mens nog niet werd blootgesteld. Voor recombinatie en shift in H-N wordt gevreesd. Er is een hoge attack rate en veel doden.er moet een wereldwijde surveillancezijn en een griepenpandemieplan in elk land zijn.

4) Bespreek syfilis epidemiologie, klinische presentatie, diagnose en bespreek de parallellen met ziekte van lyme.Wordt veroorzaakt door treponema pallidum. Het is een seksuele overdraagbare ziekte en screening voor andere SOA’s is dus ook nodig. In WO was het voorkomen verlaagd door penicilline maar het is nu terug in opmars.(mede door homo’s)Primair stadium: een ulcus met harde bodem aan inoculatieplaats(sjanker)=> besmettelijk want zit vol spirocheten2 de stadium : lymfadenopathie, niet-jeukende exceem, plaques muceuzes,neurologische aantasting(zeldzaam)Latent stadium: +- geen klinische afwijkingen3 de stadium : chronisch inflammatoire aandoening met variabele orgaanaantasting (corticoiden tegen J-H en penicilline IV)Diagnose door serologie ELISE en TPHA(particle agglutination assay) voor specifieke testen en RPR-titratie(rapid plasma reagine) voor non-specifieke antibodies te vinden.,lumbaalpunctie bij neurosyfyllis. Behandelen met benzathine maar oppassen voor herxheimer syndroom! : koorts,spierpijn,leukocytose(corticoiden tegen geven)

Parallellen met ziekte van lyme:- effect in CZS-stadiaverloop-anamnese-penicilline behandelingAllebei spirocheten

5) Bespreek ziekte van lymeWordt veroorzaakt door borrelia burgdorferi en de vector is een teek. De teek moet 18-24 uur op je huid gezeten hebben en een bloedmaal genomen hebben. Teken komen vooral voor in gematigde klimaat. In België doet men niet aan profylaxe maar wel aan bescherming door lange kledij, niet in bossen komen als het tekenseizoen is.Er zijn 3 stadia van symptomen:1 ste stadium (dagen tot weken): erythema migrans is een soort van huidirritatie die als een ring rond de tekenbeet kan ontstaan en kan migreren van plaats,ook kan er hoofdpijn, spierpijn,moeheid zijn maar dit gaat vanzelf weer over.2 de stadium (weken tot maanden): er zijn multiple lokaties. CNS uit zich als meningitis,perifere neutritis. Cardiale aantasting zorgt voor ritme-en geleidingsstoornissen. in amerika zijn er vooral gewrichtspijnen of arthrose/atralgie(gewrichtspijn.3 de stadium (maanden tot jaren): mono-oligo arthritis van grote gewrichten in de VS. Chronische neurologische afwijkingen en huidletsels komen ook voor in europa.Voor elk stadium is er een andere behandeling met antibiotica. Voor stadium 1 is er 2-3 weken innemen van amoxicilline en doxycycline en cefuroxime per os. Voor stadium 2(mild en huid) is dit voor 3-4 weken per os en voor stadium 2 en 3 is er penicilline en ceftriaxone voor 2-3 weken intraveneus.De diagnose is dmv elisa en westernblot voor confirmatie. Vals positieve resultaten kunnen wel voorkomen.

6) Bespreek de epidemiologie van tuberculose op wereldniveau en in België en bespreek de epidemiologie van resistente tuberculose op wereldniveau en in België.In België zijn er per jaar 1000 nieuwe gevallen en het aantal is minder afgelopen dan verwacht: wss door import van tbc uit vreemde landen. Belgen iets minder dan 50 procent, niet-belgen iets meer dan 50 procent. In 2011 waren er 64 procent mannen die het kregen en er werden 2 pieken gezien: 25-35j en over 65 jaar. In Afrika is er meer TBC per bevolkingseenheid maar in Azië is er in totaal meer TBC. Dringend nieuwe tuberculostatica nodig! Resistentie kan tegen één middel of meerdere middelen zijn. Multi drug resistentie(MDR-TB) is tegen isoniazide en rifampicine en is vooral in zuid-afrika en oost-europa. Extensive drug resistance (XDR-TB) is momenteel onbehandelbaar en is vooral in vroegere sovjet(oost-europa) en zuid-afrika.

7) bespreek de cyclus van malaria en implicaties naar symptomen toe( soorten plasmodium,virulentie,geneesmiddelen)sporozoa klasse,protozoon. Anopheles mug brengt malaria parasiet over. (Genus) Plasmodium 1)malariae, 2)vivax, 3)ovale, 4)falciparum, 5)knowlesi.1,2 en 3 kunnen latent aanwezig zijn waarbij 1 niet in leverhypnozieten zit en 2,3 laattijdig en meermaals kunnen vrijkomen en wel in leverhypnozoieten vertoeven(uitgestelde aanval). Symptomen:-koorts: vrijzetting pyrogenen tijdens lyse RBC-bleekheid/icterus: remming hematopoeiese, anemieVerwikkelingen-severe malaria(falciparum)-splenomegalie/hepatomegalie -cardiovasculair: ritmestoornissen, hartdecompensatie-nieren: oligurie-cerebraal: bewustzijnsverlies, convulsies, coma-longen:acute respiratory disstress syndrome (ARDS)-GI: braken,diarree-fetale dood of vroeggeboorte-hypoglycemie-Blackwater fever: koorts, massieve intravasculaire hemolyse(uittreden van hemoglobine uit RBC waardoor er anemie komt), acute nierinsufficientie/multiorgaandysfunctie(hypoxie)Geneesmiddelen: bloedschizonten: chloroquinesulfaat,foliumzuurantagonisten,mefloquine,

halofantrine, kinine(+doxycicline),malarone(atavaquone +proguanil), artemisine combinatie therapie(arthemete en lumefantrine)

hypnozoiet: primaquine

8) Hoe TBC voorkomen? -correct en volledig behandelen van infectieuze gevallen door Directly Observed Treatment,Short course (DOTS)-contactscreening (dokter moet contacten/familie screenen)-respiratoire isolatiemaatregelen in ziekenhuis.-vaccin met BCG (bacillus calmette-guérin) gemaakt uit verzwakte,levende vorm TBC die bij runderen voorkomt. Enkel voor jonge kinderen die verhoogde kans hebben op blootstelling en voor gezondheidsmedewerkers die risico hebben voor MDR-TB en XDR-TB-profylaxe met isoniazide: geen preventie infectie maar preventie ziekte als er sterk bewijs is van infectie

9) SIRS, sepsis, severe sepsis, septic shock en MODS uitleggen(klinische beschrijving)*SIRS= systemic inflammatory response syndrome is systeemweerslag van ernstige inflammatie. Symptomen zijn hoge hartslag (90/min.), snel ademhalen (20/min), temperatuur is hoger dan 39 celcius, WBC is hoger dan 12000/m3 of lager dan 4000/m3

*Sepsis= een ernstige infectie met systeemweerslag+ SIRS*Severe sepsis= sepsis+ orgaandysfunctie, hypoperfusie(lactaatacidose, oligurie,veranderend bewustzijn) of hypotensie*septic shock= sepsis+ hypotensie ondanks reanimatie en hypoperfusie. Vassopressoren en inotropica gaan hypotensie wegnemen maar hypoperfusie niet=> lactaatstijging door gedaalde weefseloxygenatie.* MODS= Multi organ dysfunction syndrome waarbij homeostase en orgaanfunctie niet bewaard kunnen worden zonder therapeutische interventie.kan leiden tot cardioproblemen, ARDS,CNS,acute nierinsufficientie,DIC-trombopenie.

Sepsis kan buiten(S.aureus, Str.pneumoniae,E.coli) of binnen ziekenhuis(S.aureus, E.coli, candida species, coagulase – stapylococcen,pseudomonas aeruginosa) ontstaan zijn.

PIRO-concept: predisposing, infectie,response,organ dysfunction.Behandeling: anti-infectieus, supportieve zorgen, anti-inflammatoire modulatie(nog niet veel opgebracht tot nu toe)Bijnzondere gevallen: streptococcen(superantigen)/stafylococcen(TSST-1) toxic shock syndrome, waterhouse-friedrichsen,overwhelming postsplenectomie(omkapselde bacteriën)

10) Bespreek schistosomiase: verspreiding, verwekker, cyclus, kliniek en diagnose.Via trematoda: schistosoma hematobium,mansoni,japonicum,mekongi,intercalatum in zoet oppervlaktewater in Z-Amerika, Afrika, Midden-Oosten en door huid van de mens.

Syndromen:-Dermatitis= swimmers itch op plaats waar trematoda door huid gegaan is,is er jeukende palpuleuze uitslag-Katayama-koorts= door immuuncomplexvorming op antigene stimulatie en zorgt voor koorts, rillingen, vergrote lymfeklieren, zweten,myalgie,atralgie,hoofdpijn,urticaria-Chronische fibro-obstructieve sekwellen=granulomateuze ontstekingsreactie op eieren-antigenen bestaande uit lymfocyten,macrofagen en eosinofielen,gevolgd door collageen depositie en fibrose. Japonicum, mansoni en mekongi zorgen voor diarree en abdominale pijn en portale hypertensie. S hematobium zorgt voor fibrose rond urether en blaas met dysurie,soms hematurien,poliepen.=> Zeldzaam eieren naar longen of centraal zenuwstelsel

Diagnose (behandelen met praziquantel)-anamnese: watercontact, swimmers itch-hoge eosinofilie bij katayama-syndroom-schistosoma eieren in urine/faeces

11) (Wat zijn de) soorten microorganismenPathogeniciteit wordt bepaald door micro-organisme EN de besmettingsroute.Primaire pathogene mo:Besmetting leidt in vele gevallen tot ziekte.(bij gevoelige maar ook gezonde populatie). Het zijn exogene infecties die overdraagbaar zijn en epidemies kunnen veroorzaken. (myobacterium tuberculosis) vermijden van blootstelling of eradiceren vh reservoir of vaccinatie.

Potentiele pathogene mo:Besmetting leidt meestal tot kolonisatie(commensale flora) er komt infectie als er algemene voorbeschiktheid is (stafylococcen via katheter of als ze lichaamscompartimenten zoal urine bereiken zoals e.coli) en deze infecties zijn weinig of niet overdraagbaar. Hygiëne en asepsie is nodig in de zorg. Nosocomiale infectie= infectie die wordt opgelopen in het ziekenhuis en het betreft koloniserende mo. Handhygiene en asepsie door dokters etc is verplicht!

Opportunistische pathogene mo:Besmetting leidt tot kolonisatie bij gezonde personen maar tot infectie bij patienten met stoornis in cellulaire/humorale afweermechanismen.Niet overdraagbaar naar gezonden toe en geen veroorzaker van epidemies.(pneumocystis jirovecii bij aids)

12) Geef kliniek en orgaanaantasting bij sarcoidoseSarcoïdose is granuloomvorming: georganiseerde afgelijnde collectie van macrofagen en epitheloide cellen omgeven door lymfocyten(CD4+,Th1). De epitheloide cellen kunnen samenvoegen tot multinucleaire reuzencellen. Er kan fibrose en collageen-afzetting errond zijn(fibrose). Het heeft ongekende oorzaak: irriterende stoffen, werkafhankelijk, micro-bacterien: wss omgeving/genetisch vastgelegd. GEEN CENTRALE NECROSE/VERKAZINGKliniek: (meestal zelflimiterend maar indien chronisch progressiviteit)Sarcoidose kan multipele organen aantasten, een bekend syndroom isLofgren: erythema nodosum (op been)

Arthritis (gexrichtspijn en zwelling) Bilaterale hilaire lymfeklierzwelling

-CNS: aantasting craniale zenuwen, centraal zenuwstelsel (meningitis aseptisch)-nieraantasting, hypercalcemie-longaantasting: restrictief+ obstructief (risico voor 2nd pulmonale hypertensie)-huid: erythema nodosum, lupus pensio, maculae, papulae-hart: cardiomyopathie=> brady/tachycardie, verminderde pompfunctie-ogen: uveitis(anterieur/posterieur)-milt/lever: meestal asymptomatisch, symptomatisch is zeldzaam maar gevaarlijk

Vanderschueren

1) Geef alle symptomen van CushingOverproductie van glucocorticoiden(gluconeogenese,lipolyse,proteolyse,insuline resistentie, meer kans op osteoporose,anti-inflammatoir,immunosuppresief). Het kan ACTH-afh(hypofysair of ectopisch)/onafh(iatrogeen of bijnieradenoom of bijniercarcinoom) zijn. Symptomen: Er is verhoogde vetopstapeling, meer kans op diabetes type 2, moon face, buffalo hump, huidatrofie, blauwe plekken, striae, spieratrofie, osteoporose, depressie, hypokalemie,hypertensie(presenting syndrome)Labo: gestoorde glucose,leukocytose(meer wbc in bloed dan normaal),hypoK,verhoogde cortisolemie/urie.Dexamethason is een synthetisch glucocorticosteroide dat vergelijkbaar is met de bijnierschorshormonen cortisol en (hydro)cortison. Hiermee probeert men een overproductie uit te lokken zodat hypofyse minder cortisone gaat aanmaken. Behandeling: operatief verwijderen van tumor van hypofyse via neus (chirurgisch)

2) Bespreek : bariatrische ingrepen-laparoscopic adjustable gastric banding(saline)-sleeve gastrectomie-roux en Y gastric-bypass

-bilopancreatische diversie met duodenale switch

3) Acromegalie: diagnose complicaties ..= Overproductie van groeihormoon door adenoom van hypofyse(Kinderleeftijd: gigantisme)Eerder zeldzaam (prevalentie: 50-80/106; incidentie: 3-4/106 per jaar)Symptomen en verschijnselen: -Vaak zeer geleidelijk (gemiddeld 6 j voor diagnose)-Groei van acra (bot en weke weefsels): handen en voeten-Dikke huid, ↑ transpiratie, gegroefd gelaat, prominente neus, lippen, mandibula-Tong groter, stem dieper, ruimte tussen tanden ↑, prognathie-Organomegalie; cardiomyopathie-Carpaletunnelsyndroom-Geringe spierkracht, vermoeidheid, gewrichtsklachten (‘acromegaal reuma’)-Hypertensie, gestoorde glucosetolerantie-Hoofdpijn, bitemporele hemianopsie-Hypofysaire insufficiëntie-↓Gonadotrofines: amenorree (♀), impotentie en libidoverlies (♂)-↓TSH, ACTH, prolactine

Diagnose: -In acromegalie is er minder variatie in GH door de dag en wordt het niveau van GH nooit niet-detecteerbaar (terwijl bij normale mens de GH levels niet-detecteerbaar zijn overdag)-Glucose wordt gegeven na vasten en 1 uur later zou GH-level lager dan 0,2µg/l moeten zijn. Bij acromegalie is GHlevel niet verlaagd en kan het zelf verhoogd zijn.-MRI

Therapie-Chirurgie (transsfenoïdale microchirurgie)-Langwerkende somatostatineanaloga-GH receptor antagonisten -Dopamine agonisten-(Radiotherapie)

4) Bespreek hyperthyreoidie klinisch, behandeling..0,8/1000/jaar, TSH omlaag en fT4 omhoog. Het is een hyperfunctie van de schildklier( thyreotoxicose= overproductie van schildklierhormoon). Klachten: zweten, tachycardie, vermagering bij eetlust(wasting), gejaagd,angst, tremor vingers, diarree, oligo-amenorroe,vermoeidheid,spierzwakte,kortademig, verlaagde cholesterol, osteoporose en hypercalcemie,hartkloppingen.Oorzaken: ziekte van graves-basedow door thyroidstimulerende immunoglobulinen tegen TSH-receptor (tachycardie, struma of goiter, exophtalmus, meer vrouwen tussen 25 en 45j.), toxisch multinodulair struma, toxisch adenoom, thyroiditis, hypofyseadenoom(TSH),

molagraviditeit(B-HCG), jodiumintoxicatie,thyreotoxicosis factictia,struma ovarii(teratoma= embryonale resten die kunnen doorgroeien tot gezwellen) Behandeling: beta-blokkers, antithyreotica(metimazol), 131I, subtotale thyroidectomie

5) Bespreek de ziekte van Addison : kliniek, oorzaken en behandeling. (bijvraag op het mondeling : hoe kunnen we deze ziekte diagnosticeren?)Dit is een onderproductie van mineral-en glucocorticoiden veroorzaakt door een dubbelzijdige, vrijwel volledige destructie vd bijnierschors door autoimmuun-adrenalitis(infectieus).Symptomen:vermoeidheid,zwakte,anorexie,nausea,hypotensie,hyperpigmentatie,vitiligo(ACTH+MSH),addisoncrisis(hypovolemische shock).Labo: hyponatriemie,hypercalciemie,hyperkalemie,eosinofilie,hypoglycemie,verlaagd cortisol/aldosterone-gehalte,sterk verhoog ACTH,bijnierantilichamen.Diagnose en therapie: korte ACTH test(stimulatietest waarbij na 30min. er cortisolemie is) therapie door hydrocortisone voor gc(verhogen bij stress door koorts of operaties) en fludrocortisone voor mc.

6) bespreek ziekte van Paget =osteitis deformans

dit is een gelokaliseerde botziekte door osteoclastische werking bij oudere mensen(structurele desorganisatie) en zorgt voor verandering van vorm,structuur en functie van het bot. Vooral aan bekken,femur,wervelzuil,schedel. Is vooral asymptomatisch en kan zorgen voor gewrichtspijn en botpijn. Verwikkelingen zijn fracturen, zenuwcompressie. Bifosfnaten,calcitonine of chirurgie bij verwikkelingen.

7) Bespreek de verschillen tussen osteoporose en osteomalacieEr moet een evenwicht zijn tussen botaanmaak(osteoblasten) en botafbraak(osteoclasten)!*Osteoporose: afgenomen botmassa en daling microarchitectuur van botweefsel, te weinig bot , normale mineralisatie. Er is verhoogd risico op fracturen (heup,ribben). Afhankelijk van botmassa en val-kans. Botafbraak> botaanmaak. Veel botmassa wordt verloren tijdens menopauze. Diagnose via dual energy x-ray absorptiometrie (DEXA). Primaire osteoporose is door ouderdom of postmenopauze. Secundaire is door medicatie zoals glucocorticoïden of door ziekten zoals coeliakie. Determinanten: leeftijd,blank,vrouw,eerdere breuken, familie anamnese, vitD deficientie, reuma, ziekte van cushing, orgaantransplantatie, immobilisatie, ziekte van kahler,osteogenesis imperfecta,thyreotoxicose, aandoeningen met hoge val-kans. Behandelen door rookstop,fysieke activiteit, calcium en vitD, selectieve oestrogeen receptor modulatoren(raloxifen), calcitoninen,bifosfonaten(inhiberen osteoclasten), hormonale substitutietherapie. Denosumab inhibeert RANKL (osteoblast=>osteoclast doen differentieren)

*Osteomalacie: vitD is te weinig zonlicht, te weinig in voedsel, malabsorptie(gastrectomie, dunnedarmmalabsorptie),veranderd metabolisme(lever-en nierinsufficientie). Hierdoor ontstaan er spierzwakte en botpijnen,paresthesieeen en tetanie bij hypocalcemie,gestoorde botmineralisatie: osteomalacie bij volwassenen en rachitis bij kinderen. Vit D geven of metabolieten. Pseudofracturen van milkmann.

8) Bespreek ectopische zwangerschap.(11-18/1000 zwangerschappen!)Zwangerschap die niet in baarmoederholte is maar wel meestal in eileider. Risicofactoren zijn voorgeschiedenis ectopische zwangerschap, schade ad eileiders door heelkunde, infectie of pelvic inflammatory disease waardoor er verminderde geleidbaarheid van trilhaartjes in eileider is (chlamydio trachomatis-seks), infertiliteit, IVF, roken of verhoogde leeftijd,spiraaltje. De zwangerschap kan nooit leiden tot een foetus dus deze sterft af, maar de bloedvaten kunnen ook barsten en dan kan er shock ontstaan! Elke sexueel actieve vrouw met buikpijn,vaginale bloedverlies en ammenoree(5 a 9 weken gn menstruatie) heeft extrauteriene zwangerschap tot bewijs van tegendeel. B-HCG testen, echo, laparoscopie. Afwachten tot foetus zelf er uit gaat(b-hcg controleren), methotrexaat geven, salpingectomie (eileider wegnemen) of salpingotomie(vruchtzak uitpellen en herstellen).

9) Bespreek endometriose(baarmoederslijmvlies)Chronische aandoening van geslachtsrijpe vrouw waarbij endometriaal weefsel zich buiten de baarmoederholte begeeft, meestal naar klein bekken.(douglas,ovaria) Symptomen zijn dysmennoroe (pijn bij maandstonden), dyspareunie(pijn bij vrijen), pelvische pijn, pijnlijke mictie, pijnlijke defecatie,subfertiliteit(verminderde vruchtbaarheid). Retrograde menstruatie is het mechanisme en er kan lokaliseren zijn op afstand vb de navel of pleura. Via laproscopie zie je binneste buikvlies, ook echo en MRI/CT en gynaecologisch onderzoek. Risico is vroege menarche(eerste keer menstruatie) en late menopauze.(orale contraceptiva beschermt) Behandelen met NSAIDs,progesteron,synthetische androgenen, gonadotrofine releasing hormonen analogen (meer ovaria stimuleren tot er downregulatie is en zo menopauze introduceren) Chirurgisch behandelen is ook mogelijk of IVF doen.

10) Bespreek ziekte van connIs primaire hyperaldosterone door adenoom bijnierschors (feochromocytoom: tumor bijniermerg) en zorgt voor arteriele hypertensie en hypoK.Er is hoog aldosterone en weinig renine. Geven van aldosterone antagonist spironolactone of operatie.

11) metabolesyndroom= hoge triglyceriden, insuline resistentie, lage HDL, hoge BD, centr obeessibutramine van markt gehaald

Verhamme

1) Bespreek enkele veel voorkomende oorzaken van bloeding.Er moet een evenwicht zijn tussen thrombose risico en bloedinggsrisico! Antitrombotica, bloedingsziekten Aangeboren: hemofilie A( te weinig factor VIII) en B(te weinig factor IX)= xlinked recessief

-hemarthrosis (fixed joints) -soft tissue hematomas(spieratrofie, verkortte pezen)

-CNS,Urinair bloeden- verlengde bloeding na operatie of tandingreep-geven van zuivere plasmaproducten of recombinant factor XIII

Vonwillebrand disease= autosomaal dominant (1/10 000)-synthese in endotheel en megakaryocyten-drager van factor XIII-plaatjes + endotheel en plaatjes onderling hechten-mucocutane bloeding

Verworven: leverziekte, vitK deficientie, diseminated intravascular coagulation-DIC= sepsis,trauma,malignancy,obstretical complications, Vasculaire ziekten, toxinereactie, immunologische ziekten

Ook acute lymfoide leukemie kan zorgen voor bloeding door celgroei in beenmerg,hierdoor beenmergsuppressie en normale cellen aanmaak wordt beïnvloed: thrombocytopenie

2) monoklonale gammopathie=plasmaceldyscrasieeneen ongeremde monoclonale proliferatie van lymfoide cellen die Ig synthetiseren.-IgA,IgG,IgD,IgE: multiple myeloom of kahler disease=> beenmergoverwoekering door monoclonale proliferatie plasmocyten, aanmaak paraproteine(antistof)=detectie=> osteolytische veranderingen in bot=> hyperviscositeit, cryoglobulinemie, amyloidose, osteolycie,hypercalcemie, onderdrukking normale Ig, beenmergoverwoekering=> stamceltransplantatie onder 65j., chemo,radio

-IgM: Waldenstromziekte=> lagere graad maligniteit,zeldzaam=> hyperviscositeit=>plasmaferese,chemo,wait and see

-Monoclonale Gammopathie Unknown Betekenis-lichte ketens: primaire amyloidose-zware ketens: heavy chain disease

3) Bespreek thrombocytopenie. Wat is het risico hiervan?Indien er minder dan 150 000 bloedplaatjes per µl zijn. -Verlaagde plaatjes productie:viraal(HIV,CMV),toxisch,hematologische ziekten, post chemo-Verhoogde plaatjes afbraak: sepsis, bypassoperatie,rejectie,alloimmunisatie,heparine-Plaatjes dysfunctie: sequestratie in milt, verworven,aangeboren, dilutioneel(bloed-transfusies).

Pathofysiologie is divers en er is risico op bloeding! Heparine kan het veroorzaken. Minder dan 5000BP per microliter kan zorgen voor spontane bloeding (GI). Acute lymfoide leukemie kan zorgen voor minder thrombocyten.

4) HemofilieEr is hemofilie A waarbij er te weinig factor XIII is (1/10 000) en hemofilie B (1/50 000) waarbij er te weinig factor IX is. Deze zijn X-gebonden recessief overerfbaar en is dus een ziekte voorkomend bij mannen. Minder dan 1 procent is severe( heel gevaarlijk), 1)5 procent is gemiddeld en 25 procent is mild. De complicaties is softtissue bleeding: hematomas (spieratrofie en verkortte pezen), hemarthrosis (gewrichten), bloeden aan CNS en urineleiders, verlengde bloeding na operatie en tandeningreep. Men kan het behandelen met zuivere plasmaproducten die virusvrij zijn en met /zonder VWF of door recombinante factor XIII te geven. Een voorbeeld van familie met veel hemofilie A is victoria en albert in VS.

5) Bespreek claudicatio intermittens klinisch, diagnose, behandeling.. Perifeer arterieel disease= atherothrombotische pathologie die onderste ledematen aantast. Meten door enkel-arm-index. Risicofactoren zijn roken, hyperlipidemie, obesitas, hypertensie, voorgeschiedenis Cardio,diabetes, leeftijd ouder dan 55j.. Meer kans op CVA, MI… Bij CI is er pijn, krampen, zwaar gevoel,spiermoeheid in kuit , de dij of bil, verergert bij inspanning en verdwijnt bij rust. Kritische perifere ischemie = rustpijn, ulcera, gangreen (necrose ledematen). Risicofactoren moeten gecontroleerd worden en behandelen door revascularisatie. (ingreep,ballon,chirurgische overbrugging)

6) Bespreek acute leukemie (mic= morfo-immuno-cytogenetische classificatie)Leukemie= WBC gaan overwoekeren door ongedifferentieerde, immature en non-functionele cellen die niet controleerbaar zijn en met grote hoeveelheden in circulatie komen. Leukomegenese kan komen door bestraling, virussen(EBV), chemische carcinogenese, iatrogeen(na chemo,radio) ,genetisch en familiaal(fragile sites, defect DNA repair).morfologie vd blasten: er bestaan lymfatische leukemie(op 5 jaar en na 40jaar 2de piek) en myeloide leukemie(alle leeftijden).ALL: celgroei in beenmerg onderdrukt groei van normale cellen en er is pijn door beenmergexpansie. Anemie, thrombocytopenie,minder functionerende leukocytne kunnen er zijn. Lymfoide weefsel verhoogt= meer leukocyten, lymfadenopathie, splenomegalie+ asplenie, hepatomegalie. Symptomen:beenpijn, anemie, gewichtsverlies, koorts, veel infecties (niet-functionele WBC), erge hemmorhage(bloeding),thrombopenie,moeheid. Diagnose: immature WBC, ander aantal WBC, aantal RBC,plaatjesBehandeling: conventionele chemo, allogene/autologe stamceltransplantatie,plasmaferese

7) Bespreek stamceltransplantatie.Dit kan gebeuren bij acute/chronische myeloide leukemie of sikkelcelanemie. Ook bij multiple myeloom behandeling(kahler). Hematopoietische stamcellen om beenmerg dat door ziekte of chemo beschadigd is te herpopuleren. Beenmergstamcellen(cristae en sternum), navelstrengbloed-stamcellen, embryonale stamcellen(uit overtollige embryo’s), perifere bloedstamcellen(via G-CSF=beenmerggroei stimulator in bloed).

Allogene: stamcellen van ene naar andere individu(sibling, matched unrelated donors), men krijgt nieuw immuunsysteem en nieuw hematopoietisch systeem. Oppassen voor host versus graft en rejectie.(patiënten <55j)Autologe: eigen stamcellen van patiënt geoogst in vroeger stadium van ziekte. Zuivering in vitro. Dit kan meermaals in zelfde patiënt gedaan worden(tot 70j. want minder gevaren.

8) Bespreek kliniek, diagnose en behandeling van diep veneuze trombose.Dit is het geval wanneer de afvoer naar hart verstopt is en het bloed een andere weg moet vinden via kleine aders: been wordt dik door druk (embool kan ontstaan). Embolie kan naar longslagader gaan en zorgen voor circalatoir falen en obstructieve shock. Incidentie is 1/1000 waarbij 5 procent een post-trombotisch been krijgen(ulcera beneden aan been door opengescheurde huid) en 1-2procent een longembool. Meestal thv onderste ledematen en bekken (kan ook venen bovenste ledematen, hersenvenen,vena porta, vena mesenterica)Symptomen: zwelling, rood/paarse kleur, opzetting oppervlakkige venen, gestegen huidtemperatuurDiagnose: echografie + doppler, D-dimeren, venografieTriade van virchow: stase van bloed

Veranderingen in bloedvatwand Veranderingen in bloedsamenstelling

Erfelijkheid: antithrombine/proteine C/S deficiëntie Resistentie voor aPC (puntmutatie in factor V (leiden) Prothrombine G20210A mutatie

Therapie: antistolling Thrombolyse Embolectomie/thrombectomie Vena cava filter Anticoagulantia

heparine, vitK antagonisten, orale thrombine(lepirudine)/Xa inhibitoren Antiaggregantie Fibronilytica

streptokinase, urokinase, tpa

9) bespreek aneurisma= niet-bewegende tumor met expansiele pulsatie en bij auscultatie een systolische ruis.lokale dilatatie van alle lagen vd wand van aorta (1,5 x normale diameter is ongeveer 5cm). Aneurysma abdominale aorta (AAA) die stijgt bij leeftijd,roken,screenen,diagnosemiddelen die beter worden,geslacht,atherosclerotsich (bloedvat kapot door proteolyses),hypertensie. Is meestal toevallige vondst (75 procent asymptomatisch) maar kan ruptuur zijn of infectie en dan pijn. Dic, trombose en distale embolisatie zijn ook mogelijk. Als aorta aangevreten wordt dan kan er fistel ontstaan en bloeden van slagader in holle ader waardoor veneuze bd stijgt en weerstand wordt weggenomen waardoor bloeddrukslagader daalt en hart moet meer pompen en kan niet volgen. Ook kan het leegbloeden in de maag(fataal!) ciculatoire collapse! Gouden standaard Therapie door graft rond aorta (prevents zakgroei) maar is niet zonder risico bij ouderen: 1-5 mors)

10) wat is anemie en soorten van anemie anemie is wanneer het volume van RBC in de circulatie daalt. Je moet kijken naar hoeveeldheid RBC, morfologsiche (micro/macro/normocytair/MCV/MCHb), patho-fysiologische (gebrekkige RBC aanmaak/afbraak) criteria en verworven of aangeboren afwijkingen. *Iron deficiency anemie:-frequente vorm-alle leeftijden,mild-ernstig-verhindert synthese Hb-gynaecologisch, gastrointestinaal,automutilatie,hematurie,epistaxis,hemoptoe-lage inname van Fe via dieet-overvloedige menstruatie-concentratieproblemen, bleek, moe, koude intolerantie, tachycardie,dyspnoe, epitheelbeschadiging-Hb, hemotocriet, feritine,serum Fe, MCV/MCHb en microscoop RBC nakijken-fe rijk eten, onderliggende oorzaak aanpakken

*megaloblastische anemie:Vit B12: pernicieuze anemie: defecte secretie IF door maagmucosa, mstl autoimmuun

,absorptiestoornis(gastrectomie,coeliakie), vegetariërs foliumzuurtekort (DNA synthese): inname(alcoholiekers hebben minder), absorptie

verhoogde nood bij zwagerschap,hematopoeiese foliumzuur of vitB12 toedienen

*congenitale anemie: Aandoening van globineketens(sikkelcel), membraan(sferocytose), RBCmetabolisme(G6PD)

*sikkelcelanemie: HbS door substitutie 1 AZ in B-keten en precipiteert bij lage zuurstofspanning, hoge temperatuur en zuur milieu. Recessief overgeërfd

-zwarte populatie

-pijncrisissen, sequestratiecrisissen, asplenie, priapisme(kliniciteit enkel bij homoz.vorm)

-snelle behandeling infecties, alkaliniseren, vermijden van deshydratatie en grote hoogtes

-onderdrukken door bloedtransfusies, bicarbonaten, morfine, O2-toediening, allogene stamceltransplantatie, bloedverdunning

-diagnose door uitstrijkje sikkelcellen en HbS terugvinden op elektroforese

*acute lymfoide leukemie

11)Aandoeningen hematopoietische stamcel

*Aplastische anemie(onderproductie RBC)

Een tekort aan rode cellen, maar ook om een tekort aan de andere bloedcellen: deleukocyten (witte bloedcellen) en de trombocyten (bloedplaatjes)). De gehele aanmaak vanbloedelementen is dus aangetast en bij onderzoek zal blijken dat het beenmerg, waar hetbloed aangemaakt wordt, leeg is

*Myelodysplasie(dysproductie)

Chronische refractaire anemie met snelle evolutie naar leukemie(preleukemie)

Ineffectieve hemopoiese met afwijkingen in bloed en beenmerg

Multistepetiologie: opeenvolgende mutagene hits zijn nodig om van hematopoietische cel een leukemiecel te maken

Op vrij hoog stamcelniveau zodat ook myeloide, erythroide,megakaryocute en lymfoidenakomelingen kunnen geaffecteerd zijn

*Myeloproliferatieve aandoeningen(overproductie)

-polycytemia rubra vera: te veel aan rode cellijn erythrocyten (ziekte van Vacquez) en aderlatingen,chemo of medicijnen

-essentiële trombocytose: te veel bloedplaatjes(chemo+ BP moeten omlaag)

-myelofibrose: onaangepaste proliferatie van stroma dus beenmerg fibroseert, uitrijping is niet lang genoeg. Vergrote milt en lever die het proberen goed te maken

-chronische myeloide leukemie: ABL-BCR fusiegen (lange armen chr.9en 22)= philadelphia chrhierdoor is tyrosine constitutief actief (abelson proteine) en imatinib als medicijn. Heeft een chronische fase(verhoogde WBC en tssn 6maanden en 10 j.), acceleratiefase en blastencrisis/Allogene stamceltransplantatie kan enkel volledige genezing geven.