SituatieanalyseDe eerste stap bestaat uit het bestuderen van de huidige situatie en de omgeving om vervolgens de te volgen richting vast te stellen.

Omgevingsfactoranalyse: Alle factoren binnen en buiten het bedrijf, die invloed (kunnen) hebben op prestaties van dat bedrijf. In die omgeving zitten zowel kansen als bedreigingen, doordat je een goede doorlichting doet van uw omgeving kan je tijdig inspelen op de kansen en tijdig ingrijpen bij bepaalde bedreigingen.1

1 INTERNE BEDRIJFSOMGEVING

De micro-omgeving omvat alle factoren die van invloed zijn op het vermogen de klant tevreden te stellen. Bijvoorbeeld: het bedrijf, concurrenten, leveranciers, stakeholders, enz.2

1.1 EIGEN BEDRIJF

BierparadijsWenenstraat 92321 Meer (Industriezone)Tel. 03 315 05 11info@bier-paradijs.comhttp://www.bier-paradijs.com/

1.1.1 Mission statement

Onze missie is om de particuliere consument tegemoet te komen in zijn bestaande behoeften naar: consumptie, kennis & keuze van dranken.Algemeen doel: De huidige marktsituatie optimaliseren (voorbereiden op toekomstige groei).

1.1.2 Organisatiestructuur

(zie organigram)

1.1.3 Grootte bedrijf

# m² …

1 Philip Kotler, 4e editie, p 86 - 872 Philip Kotler, 4e editie, p 86 - 87

1.1.4 Foto’s

2 kassa’s + tabak

Inkom + Leeggoed

1.1.5 Producten

(algemeen overzicht productgroepen) (gedetailleerde lijst opvraagbaar : excel)Als bijlage kunt u de productlijst terugvinden. De meest verkochte producten in het Bierparadijs zijn:

1. Tabak;2. Jupiler;3. Speciaal bieren.

De meest winstgevende producten in het Bierparadijs zijn de wijnen en de bijproducten zoals glazen, biergifts …

De meest verkochte producten in het Bierparadijs:Prijs excl. BTW Prijs incl. BTW Prijs excl.

statiegeldPrijs incl. statiegeld

Tabak (Brandaris)

€ 45,00 € 45,00

Jupiler € 8,43 € 10,20 € 4,50 € 14,70Speciaalbier – bv.

€ 20,38 € 24,66 € 4,50 € 29,16

De meest winstgevende producten in het Bierparadijs:Prijs excl. BTW Prijs incl. BTW Prijs excl.

statiegeldPrijs incl. statiegeld

Huiswijn wit € 4,38 € 5,30Bierglazen Jupiler

€ 10,86 € 13,15

Biergifts € 5,00 € 6,05

1.1.6 Klantenprofiel

(wat soort klanten wil het bierparadijs aantrekken en trekt ze aan.. (alle ‘soorten’ vermelden) (klanttypering schema toevoegen)Het Bierparadijs richt zich hoofdzakelijk op de B2C markt (consumentenmarkt), dit wil zeggen alle individuen en huishoudens die producten en diensten kopen of verwerven voor persoonlijk gebruik.3

Enquêteresultaten

3 Philip Kotler, 4e editie, p 228

1.1.7 Human resources

Team

Cuypers Bart Full-time ZaakvoerderBrosens Monique Part-time ArbeiderGoetschalckx Stefanie Full-time BediendeHesbain Mieke Part-time BediendeMartens Wendy Part-time BediendeVan Gils Christel Part-time BediendeVan Hasselt Dries Full-time Bediende

Het personeel staat achter de mission statement. Op dit moment is het personeel standvast, dit wil zeggen dat er niemand in de nabije toekomst bijkomt of zal afvloeien. Werktijden personeel <-> Openingsuren bedrijf

Maandag GeslotenDi – Vrij 10.00 – 18.00 uZaterdag 10.00 – 17.00 uZondag 10.00 – 16.00 u

Omschrijving uit te voeren taken personeel

Management

Cuypers Bart: besturen zaak, HR-management, onderhandelen met leveranciers en vertegenwoordigers, samenstellen promoties …

Boekhouding

Hesbain Mieke: samenwerking met boekhouding, aanpassen prijzen en aanpassen prijzen in kassasysteem …

Winkelpersoneel (Goetschalckx Stefanie, Martens Wendy en Van Gils Christel)

Verder helpen klanten (kassa, leeggoed, advies …); Eerste aanspreekpunt voor klanten, vertegenwoordigers …; Etalage; Aanvullen winkel (bierschappen, petflessen frisdrank/water, wijnen …); Hygiënisch onderhoud keuken, wc’s en winkel;

Maken van biermanden & geschenkverpakkingen; Bestellingen plaatsen; Aankleden winkel (decoratie); …

Magazijn (Brosens Monique en Van Hasselt Dries)

Aanvullen winkel (paletten met bierbakken, frisdrank …); Voorraadbeheer bieren, bierglazen en geschenkverpakkingen van bier; Bestellingen van klanten klaar zetten (palet); Grote aantallen leeggoed (vanaf 15 kratten) aanpakken rechtstreeks; i.p.v.

via leeggoedband binnen; Leeggoedband buiten leegmaken en stapelen op paletten; …

Aanwezige apparatuur en programmatuur

Management

Computers Draagbare telefoon bureau Microsoft Office 2003 Kassa telling systeem Boekhoudprogramma (naam) Kassasoftware Oscar

Winkel

2 scanningkassa’s Leeggoedband Defect Huidige oplossing: bakken zelf stapelen op paletten Scanningapparaat voor doorgeven bestellingen Draagbare telefoon kassa Kassasoftware Oscar Banksys -> betaling via credit- of debetkaart Facturatie programma

Magazijn

Heftrucks Draagbare telefoon magazijn

1.1.8 Financiële middelen

Momenteel beschikt men over zeer beperkte financiële middelen voor marketingactiviteiten.

1.1.9 Kennis

Het bedrijf gebruikt informatiebronnen zoals leveranciers, feedback van klanten, concurrentie om zich voor te bereiden op de toekomst. Hier bestaat echter geen schriftelijke uitwerking van. Toekomst

In de toekomst kan het bedrijf beroep doen op onze analyse van de websitestatistieken en de enquêteresultaten. U vindt de enquêteresultaten terug als bijlage.

1.2 WEBSITEANALYSE

Bij deze analyse merken we op dat het een momentopname is van de maand oktober 2009 en van januari 2009 tot en met oktober 2009.

1.2.1 Oktober 2009

Het voornaamste besluit dat we kunnen trekken uit de cijfers wat bezoekers betreft, is dat 1 unieke bezoeker gemiddeld gezien 2 keer de website bezoekt gedurende de maand oktober 2009.

1.2.2 Januari – Oktober 2009

We kunnen besluiten dat op 10 maanden tijd: er gemiddeld 13 070 personen per maand de website bezoeken; er 53 918 unieke bezoekers de website bezocht hebben.

We merken hierbij op dat de bezoekersaantallen niet garanderen dat deze bezoekers ook effectief de intentie hadden om deze site te bezoeken. Dit kunnen we aantonen door de duur van het bezoek te analyseren. We hebben hieronder een top 5 gemaakt van deze resultaten:

1. 0 - 30 seconden;2. 30 seconden – 2 minuten;3. 1 uur;4. 30 minuten – 1 uur;5. 5 – 15 minuten.

Hier kan best rekening gehouden worden met het feit dat als men vergeet de website af te sluiten, de duur van het bezoek blijft doorlopen. Bijvoorbeeld wanneer u met meerdere tabbladen werkt in uw browser.Wanneer wordt de website het meest bezocht?

Tijdstippen: We constateren dat de piekmomenten zich bevinden op 11 en 16 uur. Het aantal bezoekers blijft hoog tussen deze twee momenten.

Dagen: Algemeen gezien wordt de website op vrijdag, zondag en maandag het meeste bezocht.

Maand: De website wordt het meest bezocht in de maand januari, vervolgens maart en tenslotte in februari. We merken op dat we geen statistieken hebben van de maanden november en december 2009.

De landen die het meest de website bezoeken zijn:

1. Nederland;8. België.

De bezoekers van de website komen meestal via de volgende zoekrobots:

1. Google;2. Rambler;3. Yahoo.

1.3 LEVERANCIERS EN TUSSENHANDELAREN

Bedrijven en individuen die het bedrijf en de concurrentie voorzien van middelen en materialen nodig om de producten en diensten te produceren of bedrijven die helpen bij het promoten, verkopen en distribueren van de producten naar de eindafnemers.4

Het Bierparadijs is niet afhankelijk van 1 bepaalde leverancier voor bepaalde producten. Afhankelijk van de beste aankoopprijs, kiest men een leverancier. De leveranciers leveren steeds tijdig. Wanneer ze een bestelling of bijbestelling plaatsen, bedraagt de levertijd ongeveer 1 week. De belangrijkste leveranciers van het Bierparadijs zijn Conway en Inbev. Ongeacht de crisis ziet het er niet direct naar uit dat 1 van hun leveranciers failliet zal gaan.

1.4 CONCURRENTIE

Wil het bedrijf succes boeken dan moet het de behoeften van de consument beter bevredigen dan de concurrent. Er komt dus meer bij kijken dan alleen maar inspelen op de behoeften van de doelgroep. Marketeers moeten een strategische voorsprong veroveren door hun aanbod zo te positioneren dat het in de ogen van de consument sterk afwijkt van het aanbod van de concurrent. 5

Directe concurrentie

Hieronder vindt u een overzicht van de directe concurrentie in de provincie Antwerpen: Naam PlaatsABS Drinks Winksele4 Philip Kotler, 4e editie, p 885 Philip Kotler, 4e editie, p 90

Dranken Baets LubbeekBiergrens Baarle-HertogBierhuis HoogstratenBierparadijs HoogstratenBierschuur PoppelBVS St-Pieters-LeeuwDaems WechelderzandeDC Drinks PulderbosDe Caigny EssenDe Free RamselDieltjens PulderbosDimbour LandenDomen Drinks BreeDe Hopduvel GentDrankenarsenaal Zandhoven ZandhovenGorrens WortelKerstens OostmalleKlaveren Aas BeverenKroon VorselaarKroon WijnegemLaakdalse Biershop Veerle-LaakdalMarlou Dranken ZonhovenOelegemse Drankendiscount OelegemWillems en Zn GrobbendonkDrankenarsenaal Lier LierPelgrims Aarschot’t Sas NijlenVan Oevelen EssenVerheyen PoppelWijnegemse Drankenhal WijnegemWillems Grobbendonk

Indirecte concurrentie

Hieronder vindt u een overzicht van de indirecte concurrentie:Regio Hoogstraten:

Delhaize;

GB; Colruyt; Aldi; Lidl; Spar; Prima; Krantenwinkel; Tankstation/shop.

Regio Zundert: Albert Heijn; Dirk Van den Broek; Super De Boer; Aldi.

2 MACRO-OMGEVING

Bij de externe omgeving onderzoeken we de algemene demografische, ecologische, sociaal-culturele, technologische, economische en politiek-juridische trends. Met als doel kansen bedreigingen in de markt te ontdekken.6

2.1 DEMOGRAFISCHE FACTOREN

Demografie is de studie van bevolkingsgroepen in termen van omvang, dichtheid, plaats, leeftijd, geslacht, ras, beroep en andere statistische gegevens.7

Overzicht bevolking Gemeente HoogstratenMannen Vrouwen Totaal

Van 35-39 jaar 709 688 1 397Van 40-44 jaar 837 769 1 606Van 45-49 jaar 777 784 1 561Van 50-54 jaar 758 686 1 444Van 55-59 jaar 653 562 1 215

We constateren dat de bevolking in Hoogstraten een ‘verouderende bevolking’ is. Dit is het gevolg van de babyboom in de jaren na de tweede wereldoorlog. Het totaal aantal mannen binnen de gemeente Hoogstraten (6 april 2009) bedraagt 9 768 en het totaal aantal vrouwen bedraagt 9 425. Er zijn dus meer mannen dan vrouwen in de gemeente Hoogstraten. Over een periode van 19 jaar is er een bevolkingsgroei zichtbaar van ongeveer 3 733. Arbeidsmarkt6 Het marketingplan, 3e editie, p 407 Marketing De essentie, 7e editie, p 45

Tewerkstelling naar sectorenDe grootste sector van tewerkstelling binnen Hoogstraten is Handel, Horeca. Deze sector telt 1 229 werknemers en 182 bedrijven. Ten opzichte van het arrondissement Turnhout bedraagt de aanwezigheidsindex van deze sector 115 % . Dit betekent een sterker dan gemiddelde vertegenwoordiging.De voeding, drank en tabak sector telt 291 werknemers en 18 bedrijven. Ten opzichte van het arrondissement Turnhout bedraagt de aanwezigheidsindex van deze sector 0,75 %. Dit betekent een minder dan gemiddelde vertegenwoordiging.NWWZ (Niet-werkende werkzoekenden)Het aantal NWWZ daalt sinds 2005, in 2005 bedroeg het aantal NWWZ-mannen 250 en het aantal NWWZ-vrouwen 226. In 2008 bedroeg het aantal NWWZ-mannen 211 en het aantal NWWZ-vrouwen 198. We constateren ook dat er meer NWWZ-mannen zijn dan –vrouwen. Inkomen en welvaartHoogstraten Gem. inkomen per inwoner Welvaartsindex

Aanslagjaar Inkomstenjaar Gemeente Hoogstraten

Hoogstraten t.o.v. arrondissement Turnhout

Rang welvaartspositie in provincie Antwerpen

2006 2005 13 923 93,32 % 64

We kunnen besluiten de welvaartsindex 93,32 % een goede welvaart is. In het deel ‘Economische factoren’ zullen we het verband tussen de welvaart en alcoholconsumptie aantonen.

Geografische ligging

    Breda (NL)   Alphen-Chaam (NL) 

 Zundert (NL)   Baarle-Hertog en Baarle-Nassau (NL) 

 Brecht en Wuustwezel   Rijkevorsel   Merksplas 

2.2 ECONOMISCHE FACTOREN

Factoren die de koopkracht en het uitgavenpatroon van de consument beïnvloeden.8

Aangezien het Bierparadijs zowel klanten met de Nederlandse en de Belgische nationaliteit bedient, zullen we zowel de economie van België als van Nederland bespreken.

2.2.1 Algemeen: invloed van crisis op het alcoholverbruik

Volgens het Amerikaans onderzoeksbureau Nielsen Company9 wordt het alcoholverbruik niet (of nauwelijks) beïnvloedt door moeilijkere economische omstandigheden. Opvallend is dat de consument in tijden van crisis meer thuis blijft. Dit heeft een impact op de horecasector maar is positief voor de verkoop in supermarkten en drankcentrales. Deze cocooningtrend, thuisblijven in plaats van op café te gaan, vindt zowel in Nederland als België plaats. ‘In 2008 bleven alcoholische dranken voor vele consumenten een betaalbaar luxeproduct. Ongeveer 80 % van de consumenten besteedden evenveel aan de aankoop van alcoholische dranken dan in 2007.’10

Voor de Tweede Wereldoorlog was er wel degelijk een verband tussen het alcoholgebruik en de ‘slechte’ economie. Maar na deze oorlog is er geen sprake meer van dit verband. Volgens Roel Kerssemakers van het afkickcentrum JellinekMentrum stijgt de alcoholconsumptie met de welvaart. Als door de crisis het welvaartsniveau daalt, gaan de mensen minder alcoholische dranken consumeren.

2.2.2 Prijsverschillen België - Nederland

De prijzen in België van tabak en alcoholische dranken zijn gelijk aan of benaderen zeer sterk het Europese gemiddelde. Wanneer we onze prijzen vergelijken met die van de noorderburen, zien we dat niet-alcoholische dranken 22 % goedkoper zijn in Nederland.11

8 Philip Kotler, 4e editie, p 1009 http://managing21.skynetblogs.be/post/5984271/economie-kan-alcoholverbruik-niet-beinvloeden10Economie kan alcoholverbruik niet beïnvloeden 19-06-2008 http://managing21.skynetblogs.be/post/5984271/economie-kan-alcoholverbruik-niet-beinvloeden11http://netto.tijd.be/budget_en_vrije_tijd/budget/Belgie_zesde_duurste_land_in_EU.8209756-2214.art (17/07/2009)

2.2.3 Inkomen en koopkracht

Situatie in België - 2009

Volgens een studie12 van de OIVO13 zouden de consumenten hun uitgaven terugschroeven als de levensduurte blijft stijgen en de inkomens gelijk blijven. In onderstaande tabel vindt u een overzicht over welke uitgaven het gaat. Bij deze tabel moeten we er rekening mee houden dat de mensen met een lager inkomen en de mensen zonder beroep in sterkere mate worden getroffen. De gezinnen zonder kinderen en de gezinnen met een hoger inkomen zijn minder snel geneigd om hun gedrag aan te passen.

Figuur 1 Bestedingspatroon

OIVO heeft aan 775 inwoners van België boven 18 jaar de volgende vraag gesteld: ‘Als uw inkomens in de toekomst zouden stagneren of dalen en de levensduurte zou blijven stijgen, zou u dan uw uitgaven voor tabak of alcohol verlagen?’ Bijna 6 van de 10 ondervraagde consumenten zou zijn uitgaven van tabak en alcohol verlagen bij stagnerende of dalende inkomens.

12 OIVO heeft 775 interviews afgenomen bij inwoners van België van 18 jaar en ouder. 13 http://www.oivo-crioc.org/files/nl/4173nl.pdf

20082009

Hieruit kunnen we concluderen dat de prijselasticiteit14 van alcohol en tabak relatief groot is in België. Situatie in Nederland – 2009

Ongeveer de helft van de Nederlanders wijzigt zijn uitgavenpatroon ten gevolge van de crisis, hoewel de koopkracht hetzelfde is gebleven. Meer details over het uitgavenpatroon zijn niet beschikbaar. Voorspelling koopkracht in Nederland – 201015

In 2010 zal de koopkracht van de Nederlandse consument onder druk komen te staan omwille van minder werkgelegenheid. Men verwacht dat er eind 2010 meer dan 800 000 Nederlanders zonder baan zitten. Dit heeft ook als gevolg dat de lonen van de personen die werken zullen dalen.

2.2.4 Alcoholconsumptie

Als bijlage vindt u een tabel16 met het alcoholgebruik per land van 2006 tot 2010. In 2008 dronken de Belgen gemiddeld 704,1 liter alcoholische dranken per jaar per huishouden. Nederlanders drinken gemiddeld meer alcohol dan Belgen (1283,5 liter per jaar per huishouden). Zoals u in de tabel kunt zien, stijgt de alcoholconsumptie per jaar, zowel in Nederland als in België.Uit deze tabel leiden we twee zaken af:

Nederlanders drinken meer alcohol dan Belgen; De alcoholconsumptie blijft stijgen.

Het Bierparadijs verkoopt ook veel alcohol aan truckchauffeurs die op de industrie in Meer passeren. Hoe groot is de alcoholconsumptie in de landen van de herkomst van deze truckers: Polen: 3260,2 liter per huishouden in 2008;Roemenië: 1709,3 liter per huishouden in 2008;Tsjechië: 1014,2 liter per huishouden in 2008.

14 Prijselasticiteit: de mate waarin de vraag naar alcohol/ tabak verandert als het inkomen verandert.15 http://www.watvindtnederlandervan.nl/index.php?fPID=Nieuws&fID=34716 Bron: Euromonitor from trade sources/national statistics©2009 Euromonitor International

http://www.evd.nl/zoeken/showbouwsteen.asp?bstnum=163679&location=&highlight= Datum: 11.08.2009

2.2.5 Koopt de consument nog merken tijdens de crisis?

Eerst en vooral moeten we opmerken dat deze keuze afhankelijk is van de productcategorie. Vooral in de volgende categorieën koopt men merken: alcoholische dranken, persoonlijke hygiëne en soft drinks. In productcategorieën waarbij weinig witte merken zijn (bv. bier), kiezen consumenten voor merkproducten. In België

In 2009 blijft ongeveer de helft van de consumenten merkproducten kopen.

1 op de 3 consumenten geeft aan dat hij/zij volgend jaar meer witte producten zal kopen.

In Nederland

1 op de 3 consumenten geeft aan dat hij/zij volgend jaar meer witte producten zal kopen.

Opmerking

Belgen en Nederlanders kopen vaak merkproducten wanneer ze bezoek krijgen omdat ze niet willen laten merken dat ze lijden onder de crisis.

2.3 SOCIAAL-CULTURELE FACTOREN

Instellingen en andere factoren die de elementaire waarde, de perceptie, de voorkeuren en het gedrag binnen de maatschappij beïnvloeden. 17

De consumptie van alcohol heeft een symbolische functie. Met het drinkgedrag kan de sociale status tot uitdrukking worden gebracht.18

2.3.1 Verschillen in gedrag Belgen en Nederlanders19

Het gedrag van de Belgen is duidelijk verschillend van het gedrag van de Nederlanders. Nederlanders zijn dominant, assertief en direct. Ze gaan geen risico uit de weg. De Nederlanders zullen hun doelen hoger legen dan hetgeen dat haalbaar is. In tegenstelling tot de Belgen. De Belgen schikken zich naar hun omgeving. Maar ze nemen ook niet snel risico’s en zijn vriendelijk en vaak bescheiden . De Belgen zijn ook formeler dan Nederlanders. Nederlanders zijn opener als Belgen: Nederlanders willen openlijk gelijk krijgen maar Belgen willen eerder stilzwijgend gelijk krijgen.

2.3.2 Gevolgen gebruik alcohol20

Wanneer mensen te veel alcohol drinken, kunnen ze overlast (nachtlawaai, wildplassen …) veroorzaken, de openbare orde verstoren en gevaarlijke situaties creëren.

2.3.3 Verband tussen alcohol en sociaal leven (uitgaan)

Alcohol drinken maakt integraal deel uit van het uitgaansleven, zowel voor jongeren als volwassenen. Uitgaan is een belangrijk onderdeel van het sociaal leven van jonge mensen. Ze gaan in het weekend, de vakantie … op café, naar een jeugdhuis, een studentenfuif, discotheken, festivals …Enkele cijfers:

Jongeren tussen 13 en 25 jaar: o drinkt 30 % altijd alcohol op fuiven;o drinkt 25 % vaak alcohol op fuiven;o drinkt 14 % nooit alcohol op fuiven.

17 Philip Kotler, 4e editie, p 10918http://books.google.be/books?id=ZPuDtgxPkMcC&pg=PA18&lpg=PA18&dq=onderzoek+cultuur+en+drank&source=bl&ots=cjwG81dV0Z&sig=S8ZK55Z7Jk3C8SlGqV0OfA6a_j8&hl=nl&ei=iWP4StiFAsGC4QaRr5ziAw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CAgQ6AEwAA#v=onepage&q=onderzoek%20cultuur%20en%20drank&f=false19 http://www.nkvk.be/8kennismaking/kennismaking8a9.asp20 http://www.bekijkheteensnuchter.be/feestpartners/download/handige-documenten/FEITEN_EN_CIJFERS.pdf

Opmerking: 50 % drinkt niet meer dan vijf glazen op een fuif en 36 % drinkt meer dan vijf glazen.

Mensen drinken vooral alcohol tijdens het uitgaan. Tegenwoordig gaan, vooral jongeren, ook indrinken vooraleer ze naar een discotheek, café … gaan.We kunnen ook vaststellen dat er vooral eenzelfde drank wordt genuttigd in een bepaalde omgeving. Op fuiven en festivals wordt meestal pils gedronken. In tegenstelling tot discotheken want hier drinken de mensen meer sterke drank. Jongeren drinken meer zoetere dranken dan oudere mensen. De laatste tijd zien we ook dat een combinatie van sterke drank en frisdrank of energy drink stijgt.Wanneer mensen alcohol geconsumeerd hebben, kunnen ze anders (vaak negatiever) reageren. De kans op agressie neemt toe naarmate men veel alcohol consumeert. Alcohol kan ook slaperigheid, joviaal gedrag … tot gevolg hebben.

2.3.4 Trends in consumptie drank Belgen

Door de crisis zien we dat de consument aan de gewoonten hanteert bij de consumptie van drank. Hieronder vindt u een overzicht van enkele trends:

Uit een enquête van de wijnbeurs Megavino blijkt dat de belgen duurdere wijn meer thuis drinken en veel minder op restaurant21;

De Belg gaat minder op café of restaurant dit blijkt uit de verkoopcijfers van de Belgische horeca (onderzoek van de federatie van Belgische Drankenhandelaars (FeBeD)22;

Belgen zijn gul op sociale aangelegenheden: in België zijn de mensen het meest bereidt om een rondje te willen betalen in Europa. Dit bleek uit een onderzoek van SABMiller (één van de grootste bierbrouwerijen)23;

Uit studie van OIVO (Onderzoeks- en informatiecentrum van de verbruiksorganisaties) blijkt dat Belgen veel gesuikerde dranken/ frisdrank consumeren. De Belg drinkt gemiddeld 120 liter en dit is hoger dan het Europees gemiddelde ( 88 liter)24;

…

21 http://www.nieuwsblad.be/Article/Detail.aspx?articleID=git2gpoq222 http://www.horeca-oostvlaanderen.be/main2/index.php?view=items&cid=6%3Agelezen+in+de+pers&id=42%3ABelg+gaat+minder+op+caf%C3%A9+of+restaurant&option=com_quickfaq&Itemid=3823 http://www.hln.be/hln/nl/957/Belgi/article/detail/145513/2008/01/24/Belgen-zijn-gul-met-rondjes.dhtml24 http://www.gva.be/archief/guid/belgen-drinken-almaar-meer-frisdrank.aspx?artikel=40a78f5a-0b2f-4b2c-bf73-604fa5eb1619

2.4 TECHNOLOGISCHE FACTOREN

Krachten die leiden tot nieuwe technologieën en zo nieuwe kansen creëren voor producten en markten. Technologie is waarschijnlijk de meest invloedrijke kracht die vorm geeft aan de omgeving.25

Traditionele retailers weten niet wat de mogelijkheden zijn van de nieuwe technologieën en spelen daarom niet in op de technieken. In tegenstelling tot de jongere ketens. Deze ketens gaan wel inspelen op deze technologieën. Op termijn kunnen de traditionele retailers hierdoor in de problemen komen. 26

Enkele feiten: Technologische ontwikkelingen zullen eerder door vrouwen geadopteerd

worden als door de mannen.27

Tegenwoordig worden de mensen van kinds af ondergedompeld in de wereld van de technologie. Daarom zal het voor de mensen steeds makkelijker worden om technologie te gebruiken op de winkelvloer...28

Uit onderzoek van het IGD blijkt dat jongeren meer technologie willen in de winkel. Wat zijn de wensen van de jongeren? Ze willen zelf hun boodschappen inscannen en betalen, ze willen een knop op elke hoek van gangpad om personeel op te roepen bij eventuele vragen, genavigeerde winkelwagens …29

2.4.1 Systemen voor drankcentrales

Tegenwoordig worden er tal van nieuwe zaken ontwikkeld omwille van het gemak. Hieronder vindt u een kort overzicht van enkele systemen:DRINKMASTER30

Drinkmaster is een administratief pakket speciaal ontwikkeld door SDE (software development) voor drankenhandels.Hieronder krijgt u een overzicht van de mogelijkheden van Drinkmaster:

Uiterst gebruiksvriendelijk

De software is zeer herkenbaar voor wie ooit reeds met Microsoft Office werkte. Bovendien zijn veel handelingen dezelfde voor verschillende documenten. DrinkMaster kruipt op een mum van tijd in de vingers!

Automatische planning leveringen

25 Philip Kotler, 4e editie, p 104-10526 http://www.express.be/business/nl/marketing/traditionele-retailer-laat-innovatieve-verkoopskansen-liggen/89750.htm27 http://www.molblog.nl/bericht/Technologische-trends/28 http://www.molblog.nl/bericht/Technologische-trends/29 http://www.express.be/business/nl/technology/tieners-willen-technologie-de-supermarkt.htm30 http://www.sde.be/sde_template.aspx?l=NL&iSectionID=43&iArticleID=250

DrinkMaster houdt rekening met de route, sluitingsdag en leveringsdag van de klant en plant zo automatisch en correct leveringen in. 

Leeggoedbeheer

Leeggoed en artikelen met borg zijn kostbaar en moeten daarom perfect opgevolgd worden. DrinkMaster weet hoeveel leeggoed bepaalde artikelen bevat en wat binnen en buiten gaat. Geen onnodige leeggoedkosten meer!

Oudste voorraad eerst

Dankzij ingebouwde lottracering weet DrinkMaster welke palletten best eerst verkocht worden. Vervallen stock is voltooid verleden tijd!

Accijnzen, taksen en bonussen

DrinkMaster houdt rekening met accijnzen, taksen en bonussen op alle niveau�s in uw onderneming waardoor u geen bonussen meer misloopt en geen taksen teveel betaalt.

Zelf artikelen samenstellen

Als u zelf artikelen samenstelt, bijvoorbeeld een mand met verschillende bieren, bepaalt DrinkMaster perfect de juiste prijs.

Correct verwerken van promoties

Promotie-artikelen zoals 3 flesjes gratis in een bak of 2 gratis glazen bij aankoop zorgen voor een betere verkoop maar ook voor meer administratie. DrinkMaster lost dit volledig voor u op en houdt ook hier rekening met leeggoed en kortingen.

Historieken aan- en verkoop

Door het bijhouden van alle aangekochte en verkochte producten ontstaat een duidelijk beeld van de afname van de klant.

Prijsbeheer en automatische aanpassing

Prijzen per leverancier, automatisch rekening houdend met data gerelateerde kortingen, staffelprijzen en automatisch aanpassen van verkoopprijzen voor verschillende klanten of klantgroepen.

Kassaverkoop

De verkopen uit de shop worden rechtstreeks in DrinkMaster geregistreerd. Hierdoor kunnen niet alleen producten verkocht worden maar ook openstaande facturen, creditnota�s en waardebons verwerkt worden.

Schapetiketten

Prijzen snel en gemakkelijk aanpassen is een van de sterke punten van DrinkMaster. DrinkMaster stelt dan ook automatisch voor om de schapetiketten voor uw drive-in aan te passen zodat u steeds aan uw laatste prijzen verkoopt!

Bestelstandaarden

Per klant kan er een verkorte artikellijst opgebouwd worden. Dankzij deze bestelstandaard met zijn favoriete producten kunt u sneller werken en met minder fouten.

Koppelen met leeggoedautomaten

DrinkMaster kan vlot gekoppeld worden met leeggoedautomaten. De klant krijgt zijn leeggoed netjes uitgesplitst op zijn factuur of kasticket!

Directe en periodieke facturatie

Factureer meteen bij de levering of laat de facturatie per week, maand of andere periode verlopen.

Verhuring en evenementen

Verhuur van tafels, stoelen, tapinstallaties en bijvoorbeeld personeel zoals kelners vormen geen probleem voor DrinkMaster. Ook nacalculatie van het effectief verbruik tijdens evenementen wordt perfect opgevangen

Voordelen gebruiksvriendelijke boekhoudsoftware; integratie van facturatie en boekhouding; beter zicht op wanbetalers; geen extra aanwerving meer nodig; duidelijke boekhouding; snellere boekhoudcontrole; integratie met kassysteem heft manueel werk op; eenvoudig beheer van tarieven.

LEEGGOEDSYSTEMEN31

De verwerking van het leeggoed kan op verschillende manieren gebruiken zowel manueel als automatisch. Hieronder vindt u een overzicht van 2 automatische leeggoed verwerkingssystemen:

Machine met container; machine met tafel en rollerbaan.

Machine met container

De automaat is voorzien van een database waarin de gegevens van alle valabele flessen zijn ingegeven. Een fles wordt herkend aan zijn vorm, zijn kleur, het etiket en zelfs eventueel de barcode en gewicht. Dit laatste is belangrijk wanneer de machine in de winkel staat. Fraudeurs zouden immers volle en niet-betaalde flessen in de machine kunnen plaatsen om zo onrechtmatig een ticket met waarde te ontvangen. Van elke nieuwe fles dient men dus alle gegevens in het systeem in te geven. Deze machine met container is vrij compact en kan bijna om het even waar in de winkel geplaatst worden. Zodra de container vol is, moet hij verwisseld worden met een lege. Een alarm verwittigt wanneer de container bijna vol is. De winkelier moet goed kunnen inschatten wanneer het personeel tijd moet vrijmaken om de volle container te legen. Want twee volle containers zorgt voor problemen! Machine met tafel en rollerbaan

Vanzelfsprekend is ook dit systeem voorzien van een database. Bij sommige systemen kan de update van de database vanop afstand worden geregeld, dus door de leverancier/fabrikant. Voordeel is dat men hier ook kratten in kwijt kan. Nadeel is dat men voor de plaatsing steeds rekening moet houden met de backroom. Een studie wordt gemaakt rekening houdend met het aantal flessen en kratten dat men mag verwachten. De backroom is maatwerk en kan reeds in een vrij krappe ruimte geïnstalleerd worden en desnoods meteen aan het magazijn verbonden worden. Men moet natuurlijk rekening houden met de geraamde verzameling. Moet de capaciteit van het aantal kratten omhoog, dan kan men voor een dubbele baan kiezen terwijl de lengte van de baan dezelfde blijft. Voordeel van dit systeem is dat er veel opties mogelijk zijn die het werken aangenamer maken. Zo stelt het Nederlandse Arbobesluit dat een medewerker die meer dan 9 flessen per minuut van de tafel aftilt dit slechts op een tilafstand van 55 cm mag doen. Een optie dat het leeggoed op de tafel verzamelt, helpt om aan dit besluit te voldoen.Ook dit systeem is voorzien van een alarm dat afgaat wanneer de tafel of de rollerbaan bijna vol zijn. En natuurlijk ook als er een technisch probleem is met de automaat. Er zijn diverse manieren om gewaarschuwd te worden: via een audiosignaal, een lichtsignaal, via een sms of een bericht op de pc. Het is zelfs mogelijk om meteen gewaarschuwd te worden over welk type probleem zich 31 http://www.retail-pro.be/dossiers/tabid/1172/default.aspx?_vs=0_N&id=ERT0099n02.mth

voordoet (de tafel is bijna vol, de baan is bijna vol, het papier in het toestel is op ...).

2.5 ECOLOGISCHE FACTOREN

Natuurlijke bronnen die marketeers nodig hebben als input of die door marketingactiviteiten beïnvloedt worden. 32

Aangezien er in het Bierparadijs reeds enkele bio-bieren (bv. Beersel, Moinette, Saison, Cantillon …) verkocht worden, is het belangrijk dat men weet waarom deze gekocht worden, wat is het profiel is van bio-kopers, hoe groot de vraag naar bio is …

2.5.1 Waarom kiest de consument voor bio?33

Om een antwoord op deze vraag te geven, gebruiken we de behoeftepiramide van Maslow. Eerst en vooral willen mensen hun basisbehoeften (fysiologische) bevredigen, waaronder dorst. Van zodra men aan deze behoeften voldaan heeft, kan men ‘hogere’ motieven nastreven (bv. veiligheid).

32 Philip Kotler, 4e editie, p 10133 http://books.google.be/books?id=lmZclZVYCMcC&pg=PA155&lpg=PA155&dq=bio+behoefte+consument&source=bl&ots=xdjhVy6VYj&sig=AaRdKj5Du6zQtR5Pmh9dIoEoAxU&hl=nl&ei=P_bqSsXmGMKhjAfz3ameDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CAwQ6AEwAQ#v=onepage&q=bio%20behoefte%20consument&f=false2005

2.5.2 Vraag naar bio

Nederland

Uit een onderzoek van de EVD blijkt dat er in 2009 nog steeds een toenemende vraag is naar biologische voeding. Aan de hand van het onderzoek heeft men de volgende vaststelling34 gedaan: in Nederland is de vraag naar biologische producten hoger dan het binnenlandse aanbod en werkt de hoge prijs niet langer belemmerend. Vlaanderen

Er worden steeds meer bioproducten verkocht in België. ‘De vraag naar bioproducten in Vlaanderen is volgens marktcijfers groter dan de huidige Vlaamse productie. Dat melden de Boerenbond, het Algemeen Boerensyndicaat en BioForum.’35

34 http://www.evd.nl/zoeken/showbouwsteen.asp?bstnum=233440&location=/home/sectoren/sector.asp?sector=vgm Datum: 05.02.2009

2.5.3 Is de bio-consument crisis-ongevoelig

Nederland

In Nederland lijkt de economische crisis geen invloed te hebben op de biologische voedingsmiddelen. De consumentenbestedingen namen in 2008 toe met 12,4 procent naar ruim 583 miljoen euro. Volgens de eerste tekenen heeft deze trend zich voortgezet in 2009. 36 Vlaanderen

Deze gegevens hebben we niet teruggevonden.

2.5.4 Distributiekanaal bio

Vlaanderen

Uit onderstaande grafiek leiden we af dat de verkoop van bio-producten via speciaalzaken daalt. Bio-producten worden vooral verkocht via distributeurs zoals Carrefour, GB, Delhaize, Colruyt …

Nederland

Deze gegevens hebben we niet teruggevonden.

35 http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelId=dmf17032009_089 (gevonden op 9 nov en het dateert van 17 maart 2009)36 http://www.trouw.nl/krantenarchief/2009/04/16/2731468/Bioconsument_crisis-ongevoelig.html (16/04/2009)

2.5.5 Wat is het profiel van een bio-koper?

Vlaanderen

Het Vlaams Centrum voor Agro-en Visserijmarketing vzw heeft onderzocht welke mensen er bio-producten kopen. Op basis van dit onderzoek heeft men een profiel opgesteld. Bio-kopers zijn vooral:

jonge singles; mediore singles; jonge gezinnen.

Nederland

Deze gegevens hebben we niet teruggevonden.

2.5.6 Welke factoren spelen een rol bij de frequentie van aankoop van bio-producten?

Vlaanderen

Het Vlaams Centrum voor Agro-en Visserijmarketing vzw heeft zich afgevraagd of het inkomen en de leeftijd een rol spelen bij de aankoopfrequentie van bio-producten. Na onderzoek kunnen ze besluiten dat alleen het inkomen een bepalende factor is bij de aankoopfrequentie van bio-producten in Vlaanderen. Hoe hoger het inkomen, hoe vaker men bio-producten aankoopt. Nederland

Deze gegevens hebben we niet teruggevonden.

2.5.7 Welk imago heeft bio?

Vlaanderen

Mensen kopen bio-producten omdat: het gezonder is; het natuurlijker is; het dier-en milieuvriendelijker is;

Nederland

Deze gegevens hebben we niet teruggevonden.

2.6 POLITIEK-JURIDISCHE FACTOREN

Wetten, overheden en actiegroepen die organisaties en individuen in een maatschappij beïnvloeden en beperken.37

2.6.1 Bedrijfspolitiek

Elk niet-beursgenoteerd bedrijf wordt veronderstelt de ethische aanbevelingen van de Code Buysse te kennen.

2.6.2 Wetteksten

U kunt de wetteksten als bijlage terugvinden. De wet van 28 december 198338

Deze wet regelt en controleert het verstrekken van sterke dranken en het daarbij horende vergunningsrecht. Artikel 13 van de wet bepaalt dat het verboden is sterke drank te schenken of gratis aan te bieden aan minderjarigen in drankgelegenheden. Ook het verkopen ‘om sterke dranken mee te nemen’ is verboden voor minderjarigen. De wetgeving betreffende tabak en alcohol verstrekking

Wat betreft bier, wijn en tabak is het verboden deze dranken te schenken en deze goederen aan te bieden in drank- en eetgelegenheden aan jongeren onder de 16 jaar, maar niet om deze goederen te verkopen in supermarkten, tankstations … aan jongeren onder deze leeftijdsgrens. Wet van 14 juli 1991 betreffende handelspraktijken en de voorlichting en de bescherming van de consument (W.H.P.C.)39

Deze wet heeft een dubbele doelstelling. Enerzijds eerlijke handelspraktijken waarborgen via onder meer regelgeving inzake prijsaanduiding, etikettering, reclame, solden, enzovoort. Anderzijds de bescherming van de consument waarborgen, door onder meer een dwingende reglementering van praktijken die voor misbruik vatbaar zijn zoals: de overeenkomsten op afstand, de verkoop van producten en diensten aan de consument buiten de onderneming, enzovoort.We kunnen in de W.H.P.C. 1991 vier grote luiken onderscheiden. Het eerste luik gaat over de algemene definities, het tweede luik bespreekt de voorlichting van de consument. In het derde luik gaat het over ‘bepaalde handelspraktijken’. Het 37 Philip Kotler, 4e editie, p 10738 http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&cn=2000051831&table_name=wet

39W.H.P.C. 1991, 2035-36, nr. 2, 3, 4, 5 en 6W.H.P.C. 1991, 2036-37, nr. 7, 8, 9, 10, 11 en 12W.H.P.C. 1991, 2037, nr. 13, 14 en 15?http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&cn= 1991071430&table_name=wet

laatste – vierde – luik begint bij ‘hoofdstuk 8: vordering tot staking’ en gaat voornamelijk over de sancties en procedures bij niet-naleving van de W.H.P.C. 1991. Het Bierparadijs moet voornamelijk rekening houden met luik 2:De consument heeft recht op een eerlijke en duidelijke handelsvoorlichting over de te koop aangeboden producten of voorgestelde diensten. De handelsvoorlichting wil de consument beschermen. In dit luik van de W.H.P.C. 1991 heeft men verschillende afdelingen en hoofdstukken; een eerste afdeling betreft de prijsaanduiding1, in deze artikels wordt vermeld wat de plichten zijn van de verkoper ivm prijzen aan te duiden, tegen welk tarief ze vermeld moeten worden, welke munt, enz.In de tweede afdeling gaat het over de aanduiding van een hoeveelheid2, met eerst een aantal algemene definities en daarna meer informatie/regels over hoe de hoeveelheid uitgedrukt moet worden, afhankelijk van de verpakking van producten enz.Een derde afdeling gaat over de benaming, samenstelling en etikettering3 van producten en diensten. Er wordt ook vermeld dat de etikettering, de gebruiksaanwijzing,… moet gebeuren in de taal of de talen van het gebied waar de producten of diensten verkocht worden. Artikel 14 geeft verschillende voorwaarden om zo eerlijke informatie te kunnen geven.Na deze afdeling begint er een nieuw hoofdstuk, het hoofdstuk benaming van oorsprong4. In het eerste artikel wordt vermeld wat we mogen/kunnen verstaan onder 'benaming van oorsprong'. Er wordt verder nog besproken wat verboden is, en welke uitzonderingen er zijn.Een voorlaatste hoofdstuk bij luik 2 is het hoofdstuk reclame5. Hier gaat men eerst een algemene omschrijving geven van wat reclame is. Men gaat een onderscheid maken tussen 'reclame' en 'vergelijkende reclame'. In artikel 23 gaat men de beperkingen weergeven die ingevoerd zijn en aanduiden welke vormen van reclame verboden zijn. In het volgende artikel gaat het over vergelijkende reclame en wanneer dat mag/geldig is. Bij artikel 29bis zegt men dat het verboden is - zonder de voorafgaande, vrije, specifieke en geïnformeerde toestemming van de geadresseerde van de boodschappen – geautomatiseerde oproepsystemen zonder menselijke tussenkomst en faxen voor specifiek aan de persoon gerichte reclame te gebruiken. Er wordt ook vermeld dat elke afzender vrijgesteld is de voorafgaande toestemming te vragen aan rechtspersonen om reclame te ontvangen via de communicatietechnieken bedoeld in het eerste lid. Bij het versturen van elke reclame via communicatietechnieken, bedoeld in lid 1, moet de consument duidelijke en begrijpelijk informatie krijgen over hoe hij zich kan verzetten tegen het ontvangen van reclame in de toekomst. Het is verboden voor de verzender van reclame zijn identiteit te verbergen. Verder wordt er nog vermeld dat ieder persoon rechtstreeks aan een bepaalde afzender, zonder kosten en zonder een reden op te geven, zijn wil kenbaar kan maken om van hem geen reclame via de communicatietechnieken - bedoeld in lid 1- meer te ontvangen.

Het laatste hoofdstuk gaat over de algemene bepalingen6 betreffende de verkopen van producten en diensten aan de consument. Onder dit hoofdstuk maakt men weer een onderscheid door verschillende afdelingen in te voegen. Een eerste afdeling is de verplichting tot voorlichting van de consument, wanneer en wat men moet geven als voorlichting. De tweede afdeling gaat over onrechtmatige bedingen. Artikel 32 geeft een lijst weer met onrechtmatige bedingen en voorwaarden of de combinaties van bedingen en voorwaarden. De derde afdeling gaat over de commissie voor onrechtmatige bedingen7, opgericht door de Koning binnen de Raad voor het Verbruik, op de voorwaarden die Hij bepaalt. De commissie neemt kennis van de bedingen en voorwaarden die in tekoopaanbiedingen en in verkopen van producten en diensten tussen verkopers en consumenten voorkomen. Er wordt ook nog weergegeven wanneer men beroep kan doen op de commissie, wanneer zij kan optreden, wat zij kan bevelen, enz.Afdeling vier gaat over de documenten betreffende de verkopen van producten en diensten8. Men zegt ook dat elke verkoper verplicht is een bestelbon af te geven als de levering van een product of de verlening van een dienst uitgesteld wordt en er door de consument een voorschot wordt betaald. De verkoper is door de gegevens van de bestelbon gebonden.(= artikel 39)Hoe moeten in drankcentrales de prijsweergave, etikettering, hoeveelheidaanduiding, enz. gebeuren?40

Elke prijs moet in Euro en inclusief BTW, taksen … weergegeven worden; Elke aanduiding van prijs- of tariefvermindering dat wordt uitgedrukt door

een bedrag of een kortingspercentage, moet geschieden:o Hetzij door vermelding van de nieuwe prijs naast de oude

doorgehaalde prijs;o Hetzij door de vermeldingen “nieuwe prijs”, “oude prijs” naast de

overeenstemmende bedragen;o Hetzij door de vermelding van een kortingspercentage en de nieuwe

prijs naast de oude doorgehaalde prijs;o Hetzij door de vermelding van het eenvormig kortingspercentage

dat is verleend voor de producten en diensten of voor de categorieën van producten en diensten waarop deze vermelding slaat.

Elk geconditioneerd product bestemd voor de verkoop moet op de verpakking, of bij ontstentenis ervan op het product zelf, leesbaar, goed zichtbaar en ondubbelzinnig, de nominale hoeveelheid vermelden uitgedrukt in een meeteenheid. 41

o De verplichting om de nominale hoeveelheid aan te duiden, rust op het vulbedrijf of op de conditioneerder, al naargelang het geval.

40 W.H.P.C. 1991, 2035 – 36, nr. 4, 5, 641 W.H.P.C. 1991, 2036 – 37, nr. 8, 9, 10

o Indien de nominale hoeveelheid niet vermeld is overeenkomstig de bepalingen, mag de verkoper deze producten slechts te koop aanbieden aan de consument, nadat hij de hoeveelheid uitgedrukt in meeteenheden, leesbaar, goed zichtbaar en ondubbelzinnig heeft aangeduid op de verpakking of bij ontstentenis ervan op het product zelf of op een bordje geplaatst dichtbij het product.

De vermeldingen van de etikettering moeten goed zichtbaar en leesbaar zijn en duidelijk onderscheiden van de reclame. In geen geval mag de etikettering aldus worden voorgesteld dat verwarring met een kwaliteitscertificaat mogelijk is.42

Voorbeeld correcte prijsaanduiding :

€ 1,95 incl. btw Naam Product + hoeveelheid + meeteenheid

Als bijlage kunt u luik 2 van de wettekst volledig terugvinden, indien u de hele wettekst wilt lezen, gebruik de link weergegeven onderaan.43

2.6.3 Actieplan tabak, alcohol en drugs 2009-201544

Dit actieplan werd opgesteld om de problematiek van overvloedig gebruik van tabak, alcohol en drugs aan te pakken. Omdat misbruik van deze goederen schade kunnen veroorzaken aan een individu, omgeving en samenleving.Hierbij willen ze voornamelijk de leemtes in de huidige wetgeving aanpakken, zoals bijvoorbeeld de leeftijdsbeperking op gebied van schenken, maar niet op gebied van verkoop (uitgezonderd bij sterke dranken). Jongeren onder de 16 jaar mag geen bier, wijn geschonken worden, maar deze goederen mogen wel verkocht worden aan de min-16 jarigen. De gezondheidsdoelstellingen vermeldt in het actieplan zouden gerealiseerd worden tegen 2015. Wat zijn mogelijke gevolgen voor drankcentrales?

Beginleeftijd uitstellen; Rookvrije omgevingen garanderen; Prijs van tabaksproducten verhogen; Verbieden van tabaksreclame; Prijsverhoging alcohol; Taxatie wijziging voor alcohol; Uitvoerige controle; …

42 W.H.P.C. 1991, 2037, nr. 1343 http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&cn=1991071430&table_name=wet44http://www.zorg-en-gezondheid.be/uploadedFiles/NLsite/Preventie/Gezond_leven/Tabak_alcohol_en_drugs/Actieplan%20tabak%20alcohol%20drugs%202009%202015.pdf