Wat werkt bij wie? Een doelgroepbenadering bij
of 49
/49
Embed Size (px)
Transcript of Wat werkt bij wie? Een doelgroepbenadering bij
Wat werkt bij wie?Een doelgroepbenadering bij innovaties in zorg en preventie
Dit rapport is opgesteld door:
De Prakijk Index Motivaction De Praktijk Jop Berkhout
Postbus 136 6980 AC Doesburg
www.depraktijkindex.nl
Postbus 15262 1001 MG Amsterdam
www.motivaction.nl
Postbus 136 6980 AC Doesburg
www.vandepraktijk.nl
Esdoornstraat 18C 3551 AJ Utrecht
www.jopberkhout.nl
In opdracht van:
Ministerie van VWS
Postbus 20350 2500 EJ Den Haag www.minvws.nl
Utrecht, juni 2009
Inhoudsopgave
5 1.Uitdagingen
11 2.Doelgroepen
16 2.1Minderzelfredzamezorgcliënten
22 2.2Pragmatischezorgcliënten
30 2.3Maatschappijkritischezorgcliënten
33 3.Innovaties
36 3.1ICTentechniek
40 3.2Organisatie,cultuur,leiderschapenondernemerschap
44 3.3Versterkingvandeprofessional/zorgverlener
2
Inle
idin
g
InleidingEr is en wordt veel gesproken en geschreven over de toekomst van de Nederlandse
gezondheidszorg. De discussies gaan steevast over zaken als kwaliteit,
toegankelijkheid en natuurlijk kosten. De uitkomsten van al die discussies staan
meestal op voorhand vast: we moeten nu ingrijpen om de toekomst van de
gezondheidszorg veilig te stellen.
Inmiddelsisveelinganggezet.Belangrijkisdewijzigingvanhetstelselenstapvoorstap
komeninnovatiestotleven.Maarhetlijkteropdatwattotnutoebedachtengedaanis
onvoldoendeis.OnvoldoendeomtevoorkomendatveelNederlandersnietdiezorgzullen
krijgenwaarzijbehoefteaanhebben,waarzijrechtophebbenenwaarvoorzijbetaald
hebben.
Ditboekjekuntubeschouwenalseenbronvaninspiratie.Hetisbedoeldvoorbeleidsmakers
enbestuurders,maarookvoordemedewerkersindezorgendegebruikersvanzorg.Het
doelvanditboekjeishetversnellenenbreedopschalenvaninnovatiesindezorg.Hoe
doenwedat?Datdoenwedoorinnovatiesindezorgtebenaderenalsproductendiein
demarktmoetenwordengezet.Datismakkelijkergezegddangedaan.Bijdeintroductie
vannieuweproducten,zoalsdeIpodofYouTube,wasergeenvraag,wantdittypeproduct
bestondeenvoudigwegnogniet.Hoezorgenweerdusvoordatechteinnovatiesbekend
wordenbijzoweldezorgleverancieralsbijdeontvanger?Welkedoelgroepenhebbenwe
daarbijophetoog?Hoegaanwediebenaderen?Enhoezorgenweervoordatdeinnovaties
vervolgenssuccesvolwordentoegepast?Bijmarketingmoetenwedenkenindoelgroepen,
marktsegmenten,product-marktcombinaties.Nietiederproductofelkeinnovatie
‘werkt’immersbijiedereen.Datgeldtvoorsocialeinnovatiesmaarookvoortechnische
innovaties.Inditboekjewillenwijoplossingsrichtingenaanreikenominnovatiessuccesvol
teimplementeren,doortedenkenenvooraltehandelenincombinatiesvanuitdagingen,
doelgroepeneninnovaties.
Allereerstwillenweunogmaareensconfronterenmetdefeitelijkeuitdagingenvande
nabijetoekomst:eenenormetoenamevandezorgvraagmetnavenantekostenenvraagnaar
arbeidskracht.Waarschijnlijkzullendezeonheilstijdingenualbekendvoorkomen.Danishet
misschiennogsteedsgoedomvooruzelfeensnategaanofdezeuitdagingenwelallemaal
indezelfdematevoorugelden.Misschienvoeltudekrapteopdearbeidsmarktinuwregio,
zorgsectoroforganisatienognietzo,maarkrijgtuinuwdagelijksepraktijkdestemeerte
makenmetongezondgedragvanjongeren.
Eenoplossingvandetoekomstigeuitdagingenbegintmetinzichtindetoekomstige
zorgvraag,maarookdooreensandersnaardezorgvragerstekijken.Wieisnueigenlijk‘die
patiënt’enwatverwachtzijofhijvandezorg?Daargaathetinveelgevallenalmis.Vaak
wordenallepatiëntenoveréénkamgeschoren:depatiëntzoektdezorgbijvoorkeurdicht
bijhuis,depatiëntweetsteedsbeterwathijwelennietwil,depatiëntisniettevredenmet
dehuisartsenzorg,depatiëntwilopeeneenpersoonskamerwonen.Datligtallemaalwat
genuanceerder.Dépatiëntbestaatnamelijkniet.Iedermensheeftzijneigenwaardenen
leefstijl.
Wijpresentereninditboekjeachtdoelgroepen,gebaseerdophetMentality-modelvan
Motivaction:groepenzorgcliëntenmetiederhuneigenhoudingtegenoverdezorg,zowel
3
Inleiding
vanuithunpositiealspatiëntalsvanuithunpositiealspotentiëlezorgverlener.Deachttypen
zorgcliëntenzijnnaderteruggebrachttotdrieclusters:deminderzelfredzamezorgcliënten,
depragmatischezorgcliëntenendemaatschappijkritischezorgcliënten.
Innovatiesmoetenhetantwoordzijnopdeuitdagingenwaarvoorwegesteldstaaninde
zorg.Eendoelgroepbenaderingkanhouvastbiedenbijdeimplementatievaninnovaties.
Ergebeurtgelukkigeenhoop.OpdewebsitevanhetZorginnovatieplatform(ZIP)staanal
veeluiteenlopendeinnovatiesinzorgenpreventiebeschrevenenhetaantalgroeitgestaag.
Waarhetnuomgaatisdeverspreidingendaadwerkelijkeimplementatievandieinnovaties.
Wijhoudenueenpaletvancreatieveinnovatiesvoor.Hetnieuweelementisdatwediein
perspectiefzettenmetdebehoeftenenkarakteristiekenvandeverschillendedoelgroepen.
Perinnovatielatenwezienaanwelkeuitdagingendezevooralhethoofdkunnenbieden
engevenweaanofeninwelkemateiedereinnovatienaarverwachtingaanzalslaanbij
iederedoelgroep.Zokuntuzienwatbijwiewerkt.Indepraktijkkanditbetekenendat
dezorginstellingenenzorgverlenersbeseffenmetwiezetemakenhebbenenvervolgens
hunstrategieënopbasishiervanaanpassen.Zowordendeinnovatiesdoelgerichter
geïmplementeerdenwordtermeereffectuitdeinnovatiegehaald.
1.Uitdagingen Watsneloponsafkomt
6
1.UitdagingenWatsneloponsafkomt
De gezondheidszorg staat in de toekomst vele uitdagingen te
wachten. Vergrijzing, snel groeiende vraag naar zorg, krapte op
de arbeidsmarkt en stijgende zorgkosten zijn de problemen van
de komende jaren.
Devraagnaarzorgverandertenneemtonverminderdtoe.Hetaantal
chronischziekenzaldekomendejarenstijgen.Ditheeftgevolgen
voorhetindividu,dezorgendemaatschappij.Demaatschappelijke
eneconomischekostenvanroken,overgewichtenbovenmatig
alcoholgebruikendeeffectenervanopchronischeziektenzijnenorm.
Dooreendreigendtekortaanmensenindezorgsectorkanstraksde
benodigdeverplegingenverzorgingnietmeergeleverdworden.Een
anderprobleemzijndesociaaleconomischegezondheidsverschillen.
Bijmensenmeteenlagesociaaleconomischestatuskomen
chronischeziektenenongezondgedragvakervoor,waardoorzeeen
slechteregezondheidhebben.
Erzijndusveeluitdagingenwaarweoplossingenvoormoetenvinden.
Indithoofdstukbeschrijvenwekortdebelangrijksteuitdagingen.
Hetgaatom:inspelenopvergrijzing,beheersingenbestrijdingvan
chronischeziekten,preventievanongezondgedrag,verkleinenvan
gezondheidsverschillenenkrapteopdearbeidsmarkt.
Hetisduidelijkdatdeuitdagingennietopeeneenduidigewijze
afgebakendkunnenwordenendatzenietlosvanelkaarstaan.Door
vergrijzingbijvoorbeeldstijgtdezorgvraagenhetaantalmensenmet
meerdereaandoeningenenditheeftindirectinvloedopdekrapte
opdearbeidsmarkt.Zoisookhetongezondegedrag,metname
overgewicht,eenbelangrijkefactorindetoenamevanverschillende
aandoeningen.
Inspelenopvergrijzing
Doorvergrijzingneemtzowelhetabsolute
aantalouderenalshetaandeelouderenin
detotalebevolkingtoe.Daarnaastiser
sprakevandubbelevergrijzing.Dithoudt
indatbinnendegroep65-plussershet
aandeel80-plussershetsterkststijgt1.De
kostenvanvergrijzingzijnhoog,metname
inhetlaatstelevensjaar.Devergrijzingsgolfzalin2040ophaar
hoogtepuntzijn:in2040zaleenkwartvandebevolkingouderzijn
dan65jaar.Nuis14%vandebevolkingouderdan65jaar2.
Vergrijzingheeftnietalleeninvloedopdestijgendezorgvraagmaar
ookopdetoenameinhetaantalmensenmetmeerdere
aandoeningen(multimorbiditeit)enindirectookopdekrapteopde
arbeidsmarkt.
1.U
itdag
inge
n
Inspelenopvergrijzing
Beheersingenbestrijdingvanchronischeziekten
Preventievanongezondgedrag
Verkleinenvangezondheidsverschillen
Krapteopdearbeidsmarkt
VolksgezondheidToekomstVerkenning,NationaalKompasVolksgezondheid.Bilthoven:RIVM,NationaalKompasVolksgezondheidwww.nationaalkompas.nl,versie3.15,25september2008.
1.
�
Beheersingenbestrijdingvanchronischeziekten
In2015zaldehelftvandebevolkingvan
25tot85jaareenchronischeziekte
hebben3.Tussennuen2025neemthet
aantalmensenmetdiabetestoemet33%,
hetaantalmensenmethartfalengroeitmet
32%enhetaantalmensenmetCOPDzelfs
met38%.Bijmensenmetkankerwordt
eengroeivan2%perjaarverwachtenhetaantalmensenmet
depressieveklachtenstijgtmet3%.Samenmetdevergrijzingneemt
dementieooktoe:dezeaandoeninggroeitmet50%1,4.
Ookzullenindetoekomststeedsmeerpatiëntenmeerdere
aandoeningenhebben,waardoordezorgvraagcomplexerwordt.
Tweederdevanalle65-plussersheeftnualtweeofmeerchronische
aandoeningen(multimorbiditeit).Deverwachtingisdathetaantal
ouderenmetmultimorbiditeitzaltoenemenvanrondde1miljoennu
tot1,5miljoenin20205.
Dekostenvoorzorgvoordezepatiëntenzullenindezelfdeordevan
groottetoenemen.Zonemenbijvoorbeelddekostenvoorhartfalen
toevan385miljoennaar5�2miljoeneuroin2025.Dekostenvoor
COPDstijgennogharder:van280miljoennaarruim1miljardeuroin
2025.Endekostenvoorbehandelingenbegeleidingvanmensenmet
depressienementoevan��3miljoennaar1,1miljardeuro4,6.
Preventievanongezondgedrag
Hetaantalmensenmeteenchronische
aandoeningneemttoealsgevolgvaneen
ongezondelevensstijl.Ongezondgedrag
komtsteedsvakervoor.Nurooktzo’n28%
vandeNederlanders�en81%drinkt
alcohol1(waarvan18%overmatigof
zwaar8).Minderdan10%vandebevolking
eetgezond2endehelftbeweegtonvoldoende,waardoorbijnade50%
vandebevolkingtezwaaris8.Overgewichtiseenbelangrijkefactorin
detoenamevanverschillendeaandoeningen,zoalsdiabetesen
kanker.NualisdehelftvandeNederlanderstezwaarenheeft1opde
10ernstigovergewicht8.Vandekinderenisdatruim15%.Hetisde
verwachtingdatin2015éénopdevijfNederlandersernstig
overgewichtheeft9.Bijkinderenisdetoenamevanovergewichthet
grootst.
Behalve overgewicht vormen roken en drinken een flink
probleemvoordegebruikers,maarookvoordesamenleving.De
maatschappelijkekostenalsgevolgvanovergewicht,rokenen
drinkenwordengeschatop7,8miljardeuroperjaar4.
1.Uitdagingen
VolksgezondheidToekomstVerkenning,SamenvattendRapport.Bilthoven:RIVM,VTV-2006,www.vtv2006.nl,versie1.0,28juni2006
RosendalH.Ketenzorgvoorchronischeziekten:modeofmust?HogeschoolLeiden,2006.
NationaleDenkTank.ReceptvoorMorgen.Eenfrisseblikopbeterezorgvoorchronischezieken.StichtingdeNationaleDenkTank,2006.
Gezondheidsraad.Ouderdomkomtmetgebreken.DenHaag:Gezondheidsraad,2008.
VolksgezondheidToekomstVerkenning.KostenvanZiekteninNederland2005.Bilthoven:RIVM,KostenvanZiektenwww.kostenvanziekten.nl,versie1.1,26juni2008.
Stivoro,www.stivoro.nl,2008
VolksgezondheidToekomstVerkenning,NationaleAtlasVolksgezondheid.Bilthoven:RIVM,NationaleAtlasVolksgezondheidwww.zorgatlas.nl,versie3.15,25september2008.
BemelmansWJE,HoogenveenRT,VisscherTLS,VerschurenWMM,SchuitAJ.Toekomstigeontwikkelingeninovergewicht.Inschattingeffectenopdevolksgezondheid.Bilthoven:RIVM,2004.
2.
3.
4.
5.
6.
�.
8.
9.
8
Verkleinenvangezondheidsverschillen
Chronischeziektenenongezondgedrag
komenvakervoorbijmensenmeteenlage
sociaaleconomischestatus(SES).Hierdoor
heeftdezebevolkingsgroepeen
levensverwachtingdie4,9jaarbijmannen
en2,6jaarbijvrouwenlagerisdanbij
mensenmeteenhogeSES1.Ookheeftdeze
groepoverhetalgemeenvijftiengezondelevensjarenminder1.Het
verkleinenvangezondheidsverschillentussenbevolkingsgroepenis
danookéénvandeuitdagingenvoordekomendejaren.
Krapteopdearbeidsmarkt
Eenanderprobleemdatoponze
samenlevingafkomt,isvooralhettekort
aanmensendieindeverzorgingen
verplegingwillenwerken.Dubbele
vergrijzing,sterkgroeiendeaantallen
chronischziekenenouderenendegrote
krapteopdearbeidsmarktzorgeninde
nabijetoekomstvoorgroteproblemen.
Verschillendestudiesvoorspellenbovendieneenkrimpvande
arbeidsmarktindezorgvan10%eneenstijgingvandezorgvraag
van45%indeperiodetot202510,11.Zoblijktbijvoorbeelddatalleen
aldetoenamevanhetaantalpatiëntenmetdementieenhart-en
vaatziekten,incombinatiemetdekrimpendeberoepsbevolking,er
in2025toeleidtdat60%vandebenodigdeverplegingenverzorging
nietgeleverdkanworden.
Detoenamevanarbeidskrachtenblijftdusachterbijdebehoefteaan
zorg.Nuwerkt11%vandebevolkingindezorg,maarin2025zouéén
opdevijfmensenindezorgmoetenwerken.Omtotdezestijgingte
komenzaler15%meerinstroominzorggerichteopleidingenmoeten
komen.Deinstroomneemtechterjuistaf12.Ookhierzullenwedus
echteoplossingenvoormoetengaanvinden.
1.U
itdag
inge
n
CommissieArbeidsparticipatie.Naareentoekomstdiewerkt.AdviesCommissieArbeidsparticipatie,2008.
CentraalPlanbureau,www.cpb.nl,2008.
RVZ,RaadvoordeVolksgezondheid&Zorg.ArbeidsmarktenZorgvraag.DenHaag:RVZ,2006.
KPN,Zorgvoorinnovatie!InnovatieenICTindecuratievezorg.KPN:2006.
MinisterievanVolksgezondheid,WelzijnenSport.Notaovergewicht.Uitbalans:delastvanovergewicht.DenHaag:MinisterievanVWS,2009.
10.
11.
12.
13.
9
1.Uitdagingen
1.Uitdagingen
Dekomendetijd
Deuitdagingenzullendekomendedecenniagroteinspanningen
vergenvandeNederlandsemaatschappij.Daartegenoverstaatdat
heteconomischebelangvandegezondheidszorgalsbedrijfstak
zeergrootis.Metruiméénmiljoenarbeidsplaatsenenmet12%van
hetBrutoBinnenlandsProduct(BBP)isdegezondheidszorgéén
vandegrootstesectoreninNederland.Daaromzijninnovatiesin
degezondheidszorgenpreventievanchronischeziektenvangroot
belang.
2.Doelgroepen Voorwieweheteigenlijkdoen
12
2.D
oelg
roep
en
2.DoelgroepenVoorwieweheteigenlijkdoen
In de zorg wordt nog veel gedacht in vaste patronen en
stereotypen. Patiënten worden vooral vanuit de individuele
aandoening benaderd en niet vanuit ‘heel de mens’.
Tegelijkertijd redeneren we nog te vaak vanuit dé patiënt, alsof
iedereen hetzelfde denkt en dezelfde behoeftes heeft. Om goede
zorg te kunnen verlenen moeten we op een andere manier naar
patiënten kijken.
Behalverekeninghoudenmetdeaandoeningmoetenweookde
verschillenonderkennenwatbetrefthunwaarden,behoeftenen
verwachtingen.Inclusiefdeverschilleninzelfredzaamheidende
manierwaaropmenbijvoorbeeldmetzorginformatieomgaat.
Indithoofdstukbeschrijvenweeerstachttypenzorgcliëntenaande
handvanhetzogenaamde‘Mentality-model’vanMotivaction.Deze
achttypenzijnnaderteruggebrachttotdrieclusterszorgcliënten.
Tenslottewordendeachtdoelgroepennadertoegelicht.
Achttypenzorgcliënten
Wensen,behoeftenenverwachtingentenaanzienvanzorgverschillen
tussenzorgcliënten.Dezeverschillenhangensamenmetdewijze
waaropgroepenzorgcliënteninhetlevenstaan.Inonzeheterogene
samenlevingzijnersterkeverschillentussenmensenwatbetreft
hunwaarden,levensstijlenzorgbehoefte.Ookzijnerverschillenin
zelfredzaamheidvanzorgconsumentenendemanierwaaropmen
metzorginformatieomgaat.Sommigegroepenzullenbijvoorbeeld
zelfactiefopzoekgaannaarzorginformatieopinternet,terwijl
anderegroepenveelmoeilijkerbereikbaarzijn.
Hetzichtbaarmakenvandebelevingswereldvanzorgcliëntenin
eencomplexeensnelveranderendesamenlevinggebeurtopbasis
vanMentalityI,eenonderzoeksmodeldatmensengroepeertnaar
hunlevensinstellingenhunpersoonlijkewaarden.UitditMentality-
onderzoekblijktdatdeNederlandsesamenlevingintedelenisinacht
socialemilieus.Dewaardenpatronenvanelkmilieukomentotuiting
inconcreetgedrag,bijvoorbeeldophetgebiedvanvoeding,media,
politiek,hetgebruikvannieuwetechnologieënenhoudingten
aanzienvanzorg.Voordezeuitgavehebbendeachtsocialemilieus
eeneigennaamgekregendiepastbijhunhoudingtegenoverzorgII.
I HetMentality-modelisopeigeninitiatiefontwikkelddooronderzoeksbureauMotivaction.IndeafgelopenjarenismetMentalityaangetoonddathetmogelijkiseenconsistenteenpraktischbruikbaresegmentatietemakenvandeNederlandsebevolkingopbasisvansocialemilieusdieeenlevenshoudingenwaardenoriëntatiedelen.
II DeoorspronkelijkenamenvandeMentality-milieuszijnrespectievelijktraditioneleburgerij,moderneburgerij,gemaksgeoriënteerden,nieuweconservatieven,opwaartsmobielen,kosmopolieten,postmodernehedonistenenpostmaterialisten.VoormeerinformatieoverdeMentality-milieus:www.motivaction.nl
13
2.Doelgroepen
Deverschillendesocialemilieusmethuneigenkarakteristieke
waardenprofielen kunnen globaal worden ingedeeld aan de hand van
driewaardenoriëntaties:
eentraditionelewaardenoriëntatiediezichkenmerktdoor
dewaarde‘behouden’;
eenmodernewaardenoriëntatiediezichkenmerktdoorde
waarden‘bezitten’en‘verwennen’;
eenpostmodernewaardenoriëntatiediezichkenmerktdoor
dewaarden‘ontplooien’en‘beleven’.
InNederlandonderscheidenwedevolgendetypenzorgcliënten:
Volgzamezorgcliënten(16%)
Consumptiegerichtezorgcliënten(22%)
Gemaksgerichtezorgcliënten(10%)
Luxegerichtezorgcliënten(8%)
Resultaatgerichtezorgcliënten(13%)
Kwaliteitsgerichtezorgcliënten(10%)
Eigenzinnigezorgcliënten(11%)
Maatschappijkritischezorgcliënten(10%)
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Segmentatievanzorgcliënten
Omdehoofdlijnenduidelijkerzichtbaartemakenzijndeacht
typenzorgcliëntenteruggebrachttotdrieopzorggebiedsterk
onderscheidendesegmentenIII.
1.Minderzelfredzamezorgcliënten
2.Pragmatischezorgcliënten
3.Maatschappijkritischezorgcliënten
Figuur2.1AchttypenzorgcliënteninNederland(200�,bevolking15-80jaar)
Dezedriewaardenoriëntatieszijnbijdeschematischeweergavevan
desocialemilieusalsuitgangspuntgenomenenzijnbepalendvoorde
horizontaleasvandemilieu-index.Deverticaleasvandemilieu-index
issamengesteldopbasisvandesociaaleconomischestatus.
III DezesegmentatiekomtvoortuiteeneerderonderzoekvanMotivactioninopdrachtvanhetministerievanVWS:Dezorgklantvanmorgen,wensenenbehoeftenineenveranderendesamenleving(2005).MinisterievanVolksgezondheid,WelzijnenSport.Nietvanlaterzorg.DenHaag:MinisterievanVWS,200�.VoorextrainformatieoverMentalityzie:www.motivaction.nl
14
2.D
oelg
roep
en
Minderzelfredzamezorgcliënten(1)
Totdezegroepbehorendevolgzame,deconsumptiegerichteende
gemaksgerichtezorgcliënten.Deminderzelfredzamezorgcliënten
zijnhetminsttevredenmethunhuidigegezondheidstoestand.De
zorgvraagisinhetalgemeenrelatiefhoogeninformatieoverzorg
moeteenvoudigzijn.Ookzijndeminderzelfredzamenmeerlokaal
georiënteerdenhebbenzeeenvoorkeurvoorzorgvoorzieningenbij
henindebuurt.Zijhebbeneenwatpassievehoudingtenaanzien
vandezorg.Debetalingsbereidheidvoorextra’sindezorgislaagtot
gemiddeld.
Indekomende15jaarzaldesamenstellingvanhetminder
zelfredzamesegmentveranderen:hetaantalvolgzamezorgcliënten
zalsterkafnemen,terwijlhetaantalgemaksgerichtezorgcliëntenzal
toenemen.
Pragmatischezorgcliënten(2)
Dekerngroepenbinnenditsegmentzijndeluxegerichte,de
resultaatgerichte,dekwaliteitsgerichteeninietsminderematede
eigenzinnigezorgcliënten.Menisoverhetalgemeenmeertevreden
overdehuidigegezondheidstoestanddandeminderzelfredzame
zorgconsument.Ditsegmentiszelfredzaamenveeleisendenwil
gebruikkunnenmakenvandenieuwstemedischetechnologieën.
Dekwaliteitvanhetzorgaanbodstaatvoorop.Zezijnbereidmeerte
betalenvoorextra’sindezorg.Verderzalmenookzelfactiefopzoek
gaannaarbetrouwbareinformatieopzorggebiedenheeftmenweinig
moeitemettoenemendekeuzemogelijkhedenindezorg.Bovendien
heeftdepragmatischezorgcliëntgeenmoeiteomelders(inhet
buitenland)eenmedischebehandelingteondergaan.
Deomvangvanditsegmentzaltoenemenindekomende15jaar.
Hierdoorzalwellichtmeervraagontstaannaardebehandelingen
waarindenieuwstemedischetechnologieëngebruiktgaanworden.
Ookzalditsegmentmeereisengaanstellentenaanzienvanluxe
voorzieningenensnellebehandelingsmethodes.
Maatschappijkritischezorgcliënten(3)
Hetsegmentvandemaatschappijkritischezorgcliëntenkan
geplaatstwordentussendetweebovengenoemdesegmenten.
Ditsegmentiskritischerenmondigerdandeminderzelfredzame
zorgconsument,maaristegelijkeentegenstandervanteveel
individualisering(indezorg).Daarnaastismenmindertechnologisch
enmaterialistischingestelddandepragmatischezorgconsument.
Maatschappijkritischezorgcliëntenhebbendoorgaanseengezonde
levensstijlenzijntevredenoverhungezondheidstoestand.Zijzoeken
naarbetrouwbareenverdiependeinformatie,enwillengraagveel
keuzevrijheideninspraakhebbentenaanzienvanzorginstellingen
enbehandelaars.Debetalingsbereidheidvoorextra’sindezorgisbij
dezegroeplaagtotgemiddeld.
Desamenstellingvandezegroepzaldekomende15jaarongeveer
gelijkblijven,maardaarnainomvangafnemen.
15
2.Doelgroepen
2.Doelgroepen
Figuur2.2SegmentatievanzorgcliënteninNederland
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
16
2.D
oelg
roep
en2.
Doe
lgro
epen
2.1Minderzelfredzamezorgcliënten
Volgzamezorgcliënten
De moralistische, plichtsgetrouwe en de op status-quo gerichte burgerij die vasthoudt aan tradities
en materiële bezittingen.
Belevingswereld
Hetdagelijkslevenverloopt
ordelijkenvolgenseenvast
stramien.Discipline,regelmaat
ennetheidspelenhierineen
belangrijkerol.Binnenditmilieu
wordtdoorgaanszuiniggeleefd
(‘overdaadschaadt’).Bovendien
hangtmendeopvattingaandat
‘hardwerkengoedisvoorde
mens’engeeftmenalleenaan
genietentoealsmenhetgevoel
heeftdatditwerkelijkverdiendis.Ditneemtnietwegdateraanmomentenvanrust
engezelligsamenzijn(veelalingezins-offamilieverband)veelwaardewordtgehecht.
Volgzamezorgcliëntenzijnveelalsterkmaatschappelijkbetrokken.
2.1Minderzelfredzamezorgcliënten|2.2Pragmatischezorgliënten|2.3Maatschappijkritischezorgcliënten
1�
2.Doelgroepen
2.Doelgroepen
Overvolgzamezorgcliënten
Gezondheid
gaanbewustommethuneigengezondheid,bijvoorbeelddoorvoldoendegroenteenfruitteeten
leideneenrustigenregelmatiglevenenvermijdenrisico’senstressvollesituatieszoveelmogelijk
zwaarovergewichtkomttochvakervoor,hoewelditookverklaardzoukunnenwordendoordegemiddeldhogeleeftijd
sportenminderdangemiddeld
Zorg
zorggebruikisvrijhoog,metnamehetbezoekaandehuisarts
vastehuisarts/zorgverlenerbelangrijk
voorkeurvooreenziekenhuisdatindebuurtis,maarookdesfeerendevriendelijkheidvanhetpersoneelzijnbelangrijk
nietergbereidomextratebetalenvoorluxevoorzieningenindezorg
Arbeidsmarkt
doenveelalmaatschappelijkzinvolwerk
eengemiddelddeelwerktindegezondheidszorg
doenveelvrijwilligerswerkenzijnbereidom(vrijwillig)zorgteverlenenindeeigenbuurt
ICT
staannegatieftegenovertechnologischevooruitgang
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
10 - 14
14 - 17
17 - 1919 - 22
Percentage inwoners
gemiddelde
Dont’sonlinespreekuurhuisarts
zelfregieoverzorglatenvoeren
veelen/ofingewikkeldeinformatiegeven
•
•
•
Do’spersoonlijkcontact
vastezorgverleners
bijdehandnemen
zorgdichtbijhuis
mantelzorg
•
•
•
•
•
18
2.D
oelg
roep
en
Consumptiegerichtezorgcliënten
De conformistische, statusgevoelige burgerij die het evenwicht zoekt tussen traditie en moderne
waarden als consumeren en genieten.
Belevingswereld
Traditionelewaardenalsrespect,
‘lawandorder’enfamiliegeluk
wordenbelangrijkgevonden.
Daarnaasthoudtmenvaneen
makkelijkenplezieriglevenmet
aandachtvoorconsumeren,
avontuurengenieten.Zijplannen
hunlevenzorgvuldig,zijn
toekomstgerichtenproberen
dejuistebalanstevinden
tussenhetaangenameenhet
noodzakelijke.Zijhoudenenerzijdsvanluxe,comfortenzichzelfverwennen,anderzijds
gaan zij weloverwogen met geld om en streven ze sterk naar financiële zekerheid. Het
gezinslevenneemteenbelangrijkeplaatsinenmetdefamilieonderhoudtmennauwe
contacten.Menhechtrelatiefveelbelangaansocialestatusenuiterlijkezaken,zoals
presentatie,verzorgingeninrichting.
2.1Minderzelfredzamezorgcliënten|2.2Pragmatischezorgliënten|2.3Maatschappijkritischezorgcliënten
19
2.Doelgroepen
2.Doelgroepen
Overconsumptiegerichtezorgcliënten
Gezondheid
nietergbewustmetgezondheidbezig
lekkeretenengenietenwordtbelangrijkergevondendangezondeten
(zwaar)overgewichtkomtvakervoor
makenzichsnelzorgenoverhuneigengezondheidstoestandendievanhungezinsleden
Zorg
bezoekenvakereenmedischspecialistinhetziekenhuis
kiezenvakereenziekenhuisofzorginstellingopbasisvan‘zachte’criteria(sfeer,vriendelijkheid,service,voorzieningen)
zijnweinigbereidtebetalenvoorextra’sindezorg
geenvoorstandersvanmeerzelfredzaamheidindezorg
voorkeurvooroverzichtelijkheideneenbeperktaantalkeuzemogelijkheden
Arbeidsmarkt
maatschappelijkzinvolwerkisnietzobelangrijk
doenmindervaakaanvrijwilligerswerkofmantelzorgenzijnmindervaakwerkzaamindezorgsector
ICT
staanwatwantrouwendtegenovertechnologie
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
15 - 18
18 - 22
22 - 3030 - 37
Percentage inwoners
gemiddelde
Dont’sonlinespreekuurhuisarts
veelkeuzemogelijkhedengeven
veelen/ofingewikkeldeinformatiegeven
luxeextra’saanbieden
•
•
•
•
Do’szorgoverzichtelijkeneenvoudigmaken
zorgdichtbijhuis
•
•
20
2.D
oelg
roep
en
Gemaksgerichtezorgcliënten
De impulsieve en passieve consument die in de eerste plaats streeft naar een onbezorgd, plezierig en
comfortabel leven.
Belevingswereld
Genieteneneenzorgeloos
levenleidenvormenbelangrijke
doelen.Aanwerkhechtenzij
weinigwaarde,‘lekkerleven’en
gemakstaanvoorop.Erbestaat
debehoeftezoveelmogelijk
tekunnendoenenlatenwaar
menzininheeft.Menhecht
veelbelangaan‘vrijzijn’(geen
verplichtingenhebben)enaan
eenongedwongenlevensstijl.Zij
hebbenafstandgenomenvaneentraditioneelcalvinistischelevensopvatting,datwil
zeggen:genietenenverwennenmag,zonderdatdaareersthardvoorisgewerkt.
2.1Minderzelfredzamezorgcliënten|2.2Pragmatischezorgliënten|2.3Maatschappijkritischezorgcliënten
21
2.Doelgroepen
Overgemaksgerichtezorgcliënten
Gezondheid
gemiddeldtevredenovereigengezondheidstoestand
nietbewustbezigmeteengezondeleefstijl(ongezondevoeding,onvoldoendebeweging)
gevenwelaangezondertewilleneten,maarniettewetenhoezijditindepraktijkkunnenbrengen
makenzichvaakzorgenoverhungezondheid
Zorg
alszezorgnodighebben,willenzehierhetliefstzoweinigmogelijkmoeitevoordoen
hebbenmoeiteomzichgoedteinformerenoverzorg:zijzijnnietgeneigdomzelfnaarbetrouwbareinformatietezoeken
voorkeurvoorverzorgingshuisofverpleeghuisdichtbijhuis,familieenvrienden,voldoendevoorzieningen
weinigbereidbijtebetalenvoorextrazorgvoorzieningen
Arbeidsmarkt
hechtenweinigwaardeaanwerkenencarrièremaken,menwerktindeeersteplaatsomgeldteverdienen
maatschappelijkzinvolwerknietbelangrijk
minderbereidomeventuelezorgaanouderszelfteorganiserenenweinigwerkzaaminzorgsector
ICT
zientechnologischevooruitgangopzorggebiedineersteinstantienietalsverbetering
makenveelgebruikvaninternetmaarvooralalsontspanning
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
6 - 8
8 - 10
10 - 1212 - 13
Percentage inwoners
gemiddelde
Dont’sveelen/ofingewikkeldeinformatiegeven
luxeextra’saanbieden
•
•
Do’szorgoverzichtelijkeneenvoudigmaken
zorgdichtbijhuis
•
•
22
2.D
oelg
roep
en2.
Doe
lgro
epen
2.2Pragmatischezorgcliënten
Luxegerichtezorgcliënten
De liberaal-conservatieve maatschappelijke bovenlaag die alle ruimte wil geven aan technologische
ontwikkeling, maar zich verzet tegen sociale en culturele vernieuwing.
Belevingswereld
Luxegerichtezorgcliënten
hebbentraditioneleopvattingen
overnormenenwaarden.Zij
levenzelfbewust,planmatig,
risicomijdendengedisciplineerd.
Decalvinistischearbeidsmoraal
‘hardwerkenisgoedvoorde
mens’isnogvolopaanwezig.
Hardwerkenencarrièremaken
zijncentraledrijfverenenworden
vaakbelangrijkergevondendan
hetprivéleven.Zijhechtenwelveelwaardeaanhetgezinslevenenhebbeneenrustige,
veelalhuiselijkeinvullingvandevrijetijd.
2.1Minderzelfredzamezorgcliënten|2.2Pragmatischezorgliënten|2.3Maatschappijkritischezorgcliënten
23
2.Doelgroepen
2.Doelgroepen
Overluxegerichtezorgcliënten
Gezondheid
gaanbewustommetgezondheid,lettenvakeropdegezondheidsaspectenvanvoedingendoenrelatiefvaakaansport
zijntevredenoverhunhuidigegezondheidstoestandenmakenzichnietzosnelzorgenoverhungezondheid
chronischeziektenenzwaarovergewichtkomenmindervaakvoor
Zorg
bezoekenmindervaakeenmedischspecialist,bezoekaandehuisartsisgemiddeld
betalingsbereidheidvoorextra’sindezorgisvrijgroot
vindenhetergbelangrijkombetrouwbareinformatietekrijgentenaanzienvanzorg
zijnvoorstandersvanmeerzelfredzaamheid
Arbeidsmarkt
hechtenveelwaardeaanhunwerkenhebbenvaakeenhogerefunctie
werkenbijeenmaatschappelijkverantwoordbedrijfvindenzijbelangrijk
zijnnietvakerwerkzaamindezorg
zijnrelatiefveelbezigmetvrijwilligerswerk,maarnietmetmantelzorg
organisatievandezorgvooroudersendedaadwerkelijkeuitvoeringvandezorgwordtlieveruitbesteed
ICT
staanopenvoornieuwetechnologischeontwikkelingen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
5 - 7
7 - 8
8 - 1515 - 21
Percentage inwoners
gemiddelde
Dont’szorgverleneralsautoriteit
alternatievegeneeswijzen
•
•
Do’sbetrouwbareengedetail-leerdeinformatiegeven
luxeextra’s
nieuwe(technologische)ontwikkelingenaanbieden
•
•
•
24
2.D
oelg
roep
en2.
Doe
lgro
epen
Resultaatgerichtezorgcliënten
De carrièregerichte individualisten met een uitgesproken fascinatie voor sociale status, nieuwe
technologie, risico en spanning.
Belevingswereld
Maatschappelijksuccesen
hogeropkomenvormen
belangrijkedrijfveren.Zijhechten
ertevensveelwaardeaanom
aananderentekunnenlatenzien
watzijhebbenbereikt.Overhet
algemeenismenmaterialistisch
ingesteld:(veel)geldverdienen
enconsumerenzijnbelangrijk.
Zijleideneenbijzonderdruk
engehaastlevenenvoor
huishoudelijkebezighedenisnauwelijkstijd.Zehebbeneenimpulsieve,onregelmatige
leefstijl.Zowordenvastemaaltijdenweleensovergeslagenomeentoevluchttenemen
tot‘tussendoortjes’of‘buitendedeureten’.
2.1Minderzelfredzamezorgcliënten|2.2Pragmatischezorgliënten|2.3Maatschappijkritischezorgcliënten
25
2.Doelgroepen
2.Doelgroepen
Overresultaatgerichtezorgcliënten
Gezondheid
belangrijk om fit te blijven en er goed uit te zien maar doen weinig moeite om gezond te leven
sportenietsmeerdangemiddeld
chronischeziektenkomenmindervaakvoor
gebruikenvakervrijverkrijgbaremedicijnenenvoedingssupplementen,zoalsmiddelenvoorspieropbouw
Zorg
relatieflagezorgbehoefte
weinigmoeiteomdewegtevindenindeverschillendemogelijkhedenvanhetzorgaanbod
hogebereidheidommeertebetalenvoorluxerevoorzieningenindezorg
mindergeduldwatbetreftwachtlijstenenproberendezeactieftevermijden,bv.doorvooreenbehandelingnaarhetbuitenlandtegaanalsdewachttijddaarkorteris
voorstandervanmeerzelfredzaamheid
Arbeidsmarkt
maatschappelijkzinvolwerkdoenisminderbelangrijk,weinigvrijwilligerswerkenmantelzorg
mindervaakwerkzaamindezorgsector
ICT
grootvertrouwenindemedischewetenschap
veelvuldiggebruikvaninternet
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
4 - 9
9 - 13
13 - 1616 - 19
Percentage inwoners
gemiddelde
Dont’sveelinformatiegeven
langewachtlijsten
werkindezorg
mantelzorg
•
•
•
•
Do’snieuwe(technologische)ontwikkelingenaanbieden
luxeextra’s
onlinespreekuur
•
•
•
26
2.D
oelg
roep
en2.
Doe
lgro
epen
Kwaliteitsgerichtezorgcliënten
De open en kritische wereldburgers die postmoderne waarden als ontplooien en beleven integreren
met moderne waarden als maatschappelijk succes, materialisme en genieten.
Belevingswereld
Hetmilieuvande
kwaliteitsgerichtezorgcliënten
kenmerktzichdoorambitie
(hardwerkenenmaatschappelijk
hogeropkomen),behoefte
aanzelfontplooiingensociale
betrokkenheid.Nieuwe
ervaringenenkennisopdoenom
zichpersoonlijkteontwikkelen
vormenbelangrijkedrijfveren.
Deleefstijlisactiefenveelzijdig.
Kwaliteitvanlevenstaathooginhetvaandel.Kwaliteitstaathierbijnietalleenvoor
veelzijdigheidenzelfontwikkeling,maarookvoorluxeeneenhogelevensstandaard.
Hetlevenisdoorgaansnietstrakgepland.
2.1Minderzelfredzamezorgcliënten|2.2Pragmatischezorgliënten|2.3Maatschappijkritischezorgcliënten
2�
2.Doelgroepen
2.Doelgroepen
Overkwaliteitsgerichtezorgcliënten
Gezondheid
gaanbewustommeteigengezondheid(gezondeleefstijl)
veelgebruikvanvoedingssupplementenzoalsvitaminepillenenmiddelenvoormeerweerstand
Zorg
gemiddeldematevanzorggebruik
gebruikenvaakopeigeninitiatiefvrijverkrijgbaregeneesmiddelen
autonoomingesteldophetgebiedvanzorgeneengrotebehoefteaanbetrouwbareinformatie
willennietafhankelijkzijnvaneenzorgverlener,maarzelfingrotematemeekunnenbepalenhoedebehandelingverloopt
willengraagzolangmogelijkthuisblijvenwonen
bereidommeertebetalenvoorluxeextra’sindezorg
kiezendoorgaanseenzorginstellingopbasisvankwaliteitenalgemenereputatiehiervan
zorgvoorouderswordthetliefstzelfgeorganiseerd
Arbeidsmarkt
zijnvakerdangemiddeldwerkzaamindezorgsector,meestalinleidinggevendeposities
maatschappelijkzinvolwerkenwerkenbijeenmaatschappelijkverantwoordbedrijfbelangrijk
ICT
staanopenvoornieuwetechnologischeontwikkelingen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
5 - 7
7 - 10
10 - 1414 - 18
Percentage inwoners
gemiddelde
Dont’snietofweiniginformeren•
Do’sinspraakgeveninbehandeling
zorgaanbiedersvergelijkenopinternet
secondopinion
luxeextra’s
•
•
•
•
28
2.D
oelg
roep
en2.
Doe
lgro
epen
Eigenzinnigezorgcliënten
De pioniers van de beleveniscultuur, waarin experimenteren en het breken met morele en sociale
conventies doelen op zichzelf zijn geworden.
Belevingswereld
Eigenzinnigezorgcliëntenzijn
individualistischingesteld.Men
wilonafhankelijkenimpulsief
leveninhethierennu.Centrale
drijfveerinhetlevenishet
opdoenvannieuweervaringen.
Deambitiesvandezegroepzijn
vooralintrinsiekgemotiveerd
enstaanbetrekkelijklosvan
statusofhetstrevennaar
maatschappelijkeerkenning.Er
wordtgestreefdnaareencomfortabeleleefstijlzonderveelopgelegdeverplichtingen.
Materiëlezakenspelengeenprimairerol.Tenaanzienvandeeigenlevensstandaard
steltmenzichgeenbijzonderhogedoelen:luxeiswelkom,maarvormtgeen‘must’.
2.1Minderzelfredzamezorgcliënten|2.2Pragmatischezorgliënten|2.3Maatschappijkritischezorgcliënten
29
2.Doelgroepen
2.Doelgroepen
Overeigenzinnigezorgcliënten
Gezondheid
zijnnietergbewustbezigmethungezondheid
makenzichmindervaakdangemiddelddrukomhungezondheidengevenvakeraandatzijzeertevredenzijnmethunhuidigegezondheidstoestand
lichamelijkehandicapofeenchronischeziektekomtmindervaakvoor
Zorg
zorgbehoefteislaag:bezoekenmindervaakdehuisartsofspecialistengebruikenmindervaakmedicijnen
zorgcliëntendieweleensklachtenhebben,gevenookvakeraanhiergeenmedicijnenvoortegebruiken
zijnweinigtotgemiddeldbereidombijtebetalenvoorextra’sindezorg
zijnmindergerichtoplokaleen‘vaste’hulpverleners:zijzijngeneigdomverdertekijkenenwaarderenkeuzevrijheid
hebbenweinigbehoefteaaninformatieovergezondheid,ziekteengeneesmiddelen
Arbeidsmarkt
eengemiddelddeelwerktindegezondheidszorg
weiniganimovoormantelzorgofvrijwilligerswerk
ICT
hebbeneenopenhoudingtegenovernieuweontwikkelingen,maarzijverwachtenhierooknietteveelvan
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
3 - 7
7 - 11
11 - 1313 - 14
Percentage inwoners
gemiddelde
Dont’s‘betuttelen’,veelaandehandnemen
zorgverleneralsautoriteit
luxeextra’s
mantelzorg
•
•
•
•
Do’salternatievenaanbieden
zorgviainternet
•
•
30
2.D
oelg
roep
en2.
Doe
lgro
epen
2.3Maatschappijkritischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
De maatschappijkritische idealisten die zichzelf willen ontplooien, zich verzetten tegen sociaal
onrecht en opkomen voor het milieu.
Belevingswereld
Solidariteitenharmonie
kenmerkendemensenbinnen
ditmilieu.Zezijnkritischten
opzichtevandehedendaagse
maatschappij.Zehechtener
veelbelangaantekunnenleven
volgenshuneigenprincipesen
zijnsterksociaalbewogen.Veelal
heeftmeneenvastleefpatroon
datweinighectischofgejaagdis.
Verantwoordlevenisbelangrijk
inditmilieu:zonderverspilling,winstbejagenzonderaantastingvanhetmilieu.De
materialistischeconsumptiemaatschappijwordtverworpenenvooreen‘goed’en
‘eerlijk’levenismenbereideenstapterugtedoen.
2.1Minderzelfredzamezorgcliënten|2.2Pragmatischezorgliënten|2.3Maatschappijkritischezorgcliënten
31
2.Doelgroepen
2.Doelgroepen
Overmaatschappijkritischezorgcliënten
Gezondheid
gaanbewustommethungezondheid,lettenvakeropdegezondheidsaspectenvanvoeding
hebbennietvakerdangemiddeldlastvaneenlichamelijkebeperkingofchronischeziekte
staanpositieftegenoveralternatievegeneeswijzenenhetgebruikvannatuurlijkegeneesmiddelen
gebruikenvakervoedingssupplementenzoalsvitaminepillenenmiddelenvoormeerweerstand
hebbeneenminderpositievehoudingtegenoverhetgebruikvanregulieremedicijnen
Zorg
vindenhetbelangrijkomdezorgdiezijontvangenzoveelmogelijk‘ineigenhandtehebben’
zeerbelangrijkomzelftekunnenkiezenvooreenzorginstelling,behandelaarenbehandeling
gaanopzoeknaarbetrouwbare,verdiependeinformatieviadeeerstelijnsgezondheidszorg,patiëntenverenigingeneninternet
betalingsbereidheidvoor(luxe)extra’sindezorgislaagtotgemiddeld
zijnzeerzelfredzaam,maarstaankritischtegenovermeerzelfredzaamheidenmarktwerkingindezorg
Arbeidsmarkt
zijnvakerwerkzaaminzorgsector
verrichtenrelatiefvaakvrijwilligerswerk
ICT
open,maarkritischehoudingtenaanzienvantechnologischeontwikkelingen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
4 - 7
7 - 10
10 - 1313 - 15
Percentage inwoners
gemiddelde
Dont’snietofteweiniginformeren
luxeextra’s
•
•
Do’sinspraakgeveninbehandeling
alternatievegeneeswijzen
mantelzorg
•
•
•
3.Innovaties Watwerktbijwie?
34
3.InnovatiesWatwerktbijwie?
Innovaties moeten worden ingezet om een oplossing te bieden
aan de uitdagingen die op ons af komen. Bij het implementeren
van innovaties moet je nadenken over welke doelgroepen je
kunt of wilt bereiken en vervolgens hoe je die wilt benaderen om
zo veel mogelijk effect uit de innovatie te halen. Hoe beter de
doelgroep wordt gekend, hoe beter de meest effectieve innovatie
kan worden gekozen en geïmplementeerd. Het kan ook zijn dat
dezelfde oplossing voor dezelfde uitdaging bij verschillende
doelgroepen op een andere wijze moet worden geïmplementeerd.
Indithoofdstukgaanweeerstkortinopdedriethema’svan
hetZorginnovatieplatform.Daarnaplaatsenwedeuitdagingen,
innovatiesendoelgroepeninéénperspectief.Webeschrijvenvoor
drieZIP-thema’senkelevoorbeeldenvaninnovaties,waaropwede
doelgroepbenaderingtoepassen.Perinnovatielatenwezienaan
welkeuitdagingendezevooralhethoofdkunnenbiedenengevenaan
hoeeninwelkemateiedereinnovatienaarverwachtingaanzalslaan
bijiederedoelgroep.Zokuntuzienwatbijwiewerkt.
ZIP-thema’s
Ergebeurtalveelophetgebiedvaninnovatieindezorg.
OpdewebsitevanhetZorginnovatieplatform(ZIP)staanalveel
uiteenlopendeinnovatiesinzorgenpreventiebeschrevenenhet
aantalgroeitgestaag.DeinhoudelijkefocusvanhetZIPligtop
patiëntgerichtenetwerkzorgdieleidttotarbeidsbesparing.
Deaandachtgaatineersteinstantieuitnaarchronischziekenen
ouderen.
DeverschillendeinnovatieskunneningedeeldwordenindrieZIP-
thema’s:
ICTentechniek
Organisatie,cultuur,leiderschapenondernemerschap
Versterkenvandeprofessional
1.
2.
3.
3.In
nova
ties
HetZorginnovatieplatform(ZIP)iseeninitiatiefvanministerKlinkenstaatssecretarisBussemaker.HetZIPwileengoedinnovatieklimaatengoederandvoorwaardenvoorhetinvoerenvaninnovatiesinzorgenpreventiecreërenenhetonderwerpopdeagendazetten.DaarnaastwerkendeZIP-ledenaanhetopschalenenbrederinvoerenvansuccesvolleinnovaties.
VoormeerinformatieoverhetZIPzie:www.zorginnovatieplatform.nl
35
DeinzetvantechnologieenICTneemteenhogevluchtenbiedt
mogelijkhedenvoorinnovatieindezorg.Technologieindezorgkan
grofwegingedeeldwordenindrietypen:
Technologie die monitoring, zorg op afstand en efficiënte
zorgmogelijkmaak(bv.ehealth,telemonitoring);
Technologiediezelfmanagementeneigenregie(gevoelvan
veiligheid)ondersteunt.Ditkunnenapparatenofsystemen
zijndieopbasisvansignalenautomatischhandelingen
kunnenverrichten(bv.roboticaendomotica);
Technologiediecomplexezorgprocessen,informatie-
uitwisselingensamenwerkingondersteunt(bv.hetlandelijk
elektronischpatiëntendossier).
Uitstudieseninventarisatiesblijktdateralveelkennisbestaat
ophetgebiedvandeontwikkelingvantechnischeinnovatiesen
concreteprojectenenproducten.Hierzitvaakniethetprobleem;
welbijdeopschalingenbredeimplementatievandezeinnovatieve
techniekendienietvandegrondkomt.Voorhetsuccesvolleverloop
vanimplementatievantechnologiemoeteencultuurverandering
plaatsvinden.Hiervoorzijndeinnovatiesoporganisatorischvlak
(socialeinnovatie)nodig.Socialeinnovatieskunnenzorgenvoorhet
brekenmetbestaandepatronenbinnendeorganisatieenbrengen
meervernieuwing,ondernemerschapenleiderschapmetzichmee.
»
»
»
Innovatierondorganisatie,cultuur,leiderschapen
ondernemerschapkentdrieelementen:
innovatiebinnenentussenzorgorganisatiesen
zorgprofessionals;
innovatievanzorgorganisatiesenzorgprofessionalsinhun
maatschappelijkecontextenmethunpartners;
en,misschienwelhetbelangrijkst:innovatiegerichtophet
centraalstellenvandepatiënt.
HetderdeZIP-themaheefttemakenmethetversterkenvande
professional/zorgaanbieder.Ditkanbijvoorbeelddoorverandering
inopleidingoftaakherschikking.Ookkandearbeidsproductiviteit
verhoogd worden door slimmer, beter en efficiënter werken.
Hiernaastkandeaantrekkelijkheidvanhetberoepzorgverlenerin
hetalgemeenvergrootworden.Derolvandezorgverlenermoet
veranderdwordenwaardoorhijweertrotsopzijnberoepkanzijnen
hetaantrekkelijkerwordtomindezorgsectortewerken.Hiervoor
kunnendeinnovatieseenoplossingbieden.
»
»
»
3.Innovaties
36
3.In
nova
ties
3.In
nova
ties
3.1ICTentechniek
Zorgopmaatdoorelektronischegegevensuitwisseling
Erzijnapparaatjesontwikkeldwaarmeechronischzieken(bv.metdiabetes,hartfalen
ofCOPD)gegevensoverhunlichamelijkekenmerkenkunneninvoereneninformatie
krijgenoverbijvoorbeeldleefstijlenmedicijngebruik.Dezeinformatiewordtautomatisch
doorgegevenaaneenverpleegkundige,diehierdoordirectinzichtheeftindestatusvande
patiënt.Deverpleegkundigekanaandehandvandezegegevensafsprakenmakenmetde
patiëntoverextrazorgenbegeleiding.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Minderzelfredzamezorg-cliëntenhechtenoverhetalgemeenveelwaardeaanpersoonlijkcontact.Hetisvoordezegroepvanbelangdatelektronischegegevens-uitwisselinggeenvervangingisvanpersoonlijkcontactmetzorgverleners.Ookzijnzeoverhetalgemeenietsmin-dervaardigindeomgangmetICT-toepassingen.Elektro-nischegegevensuitwisselingkaneengoedeaanvullingzijnopdezorg,opvoorwaardedatdezegroephiergoedebegeleidingbijkrijgt.
Elektronischegegevensuit-wisselingsluitgoedaanbijdewensenenbehoeftenvandezegroep:hetissnel,gemakkelijkenverhoogtdekwaliteitvandezorg.AangeziendezegroepergopenstaatvoornieuweICT-toepassingen,zalgebruikvanhetapparaatvoorhenweinigproblemenopleveren.
Elektronischegegevensuit-wisselingpastookgoedbijdegroepmaatschappijkritischezorgcliënten.Dezegroepvindthetprettigomextrainformatietekrijgen.Ookkanhethenhelpenomdeeigenbehandelingbetertemonitoren.Hetgebruikvanhetapparaatzalbijdezegroepwaarschijnlijkweinigproblemenopleveren.Welishetraadzaamomhierbijdezegroepalertopteblijvenenbegeleidingtebiedenalsdatnodigis.
Arbeidsmarkt
Ziekten&aandoeningen
Verhogingtherapietrouwdoormonitoringmedicijngebruik
Omdetherapietrouwvanmensendiemedicijnengebruikenteverhogen,zijnverschillende
technischehulpmiddelentoetepassen.Bijvoorbeelddooreenalarmtelatenafgaanof
eenSMS-jetesturenwanneerdemedicijnenniettijdigwordengenomen.Indepraktijkis
geblekendatdezemethodendaadwerkelijkleidentoteenverhoogdetherapietrouw.Bij
mensenmetdiabeteskanditleidentoteenverminderdekansopcomplicaties,waardoor
uiteindelijkdezorgkostenzullendalen.Degegevensovermedicijngebruikkunnendaarnaast
ooknogwordenopgeslagenenverstuurdnaardezorgverlener,zodatdiewaarnodiggerichte
begeleidingkanbiedenaandepatiëntomdetherapietrouwverderteverhogen.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Dezeaanpakbiedtvooralledoelgroepeneengoedekansomdetherapietrouwteverhogen.Monitoringhiervanlijktvooralnuttigvoordegroepminderzelfredzamezorgcliënten.Dezegroepheefterwaarschijnlijkhetmeestemoeitemeetebepalenwanneerzijwelkemedicijnenmoeteninnemen.Eennadeelkanmisschienzijndatzijhetgevoelhebbendatzegecontroleerdworden(‘bigbrotheriswatchingyou’).Daaromishetrelevantomaantegevendatdekansopcomplicatiesmetdezeaanpakkleinerwordt.
Voordezegroepzalde‘service’vaneenherinneringperSMSalszijmedicijnenvergetenwelkomzijn.
Ookdezegroepzaldevoor-delenhiervanzienenervooropenstaan.Hetismogelijkdathetmonitorenvanmedi-cijngebruikvoormaatschap-pijkritischezorgcliëntenzelfmindernoodzakelijkis,om-datzijhieroverhetalgemeenalvrijnauwkeurigmeezullenomgaan.Maarzijzullenwelhetnutvanmonitoreninzienvooranderegroepen.
Ziekten&aandoeningen
3�
3.Innovaties3.Innovaties
Beeldcommunicatie
Beeldcommunicatiekanvoorverschillendetoepassingenwordeningezetbijouderen.
Denkbijvoorbeeldaandedetectievanvallendemensenofbrand.Ofbijvoorbeeldvoor
hetgevenvanadviezenenbeantwoordenvanvragen,maarookgewoonvoorhetmaken
vaneenpraatje.Opdezemanierkandecommunicatietussendedeelnemer,familie,
zorgverleners,vrijwilligersenmantelzorgersoptimaalverlopenenwordenzorgprocessen
meer‘gestroomlijnd’.Deinzetvanbeeldcommunicatiezorgtvoormeerzelfredzaamheid,het
afnemenvandezorgvraag,verbeteringvanzorgentoenamevandekwaliteitvanleven.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Beeldcommunicatiemoetbijdezegroepliefstnietdeplaatsinnemenvanpersoonlijkcontact.Maaralseenaanvullingoppersoonlijkcontactofalsextramoge-lijkheidomeenpraatjetemaken,sluitdezeinnovatiewelaanbijdewensenenbehoeftenvandezegroep.Eenvoorwaardeisweldatzijgoedebegeleidingkrijgenbijhetgebruikervan.
PragmatischezorgcliëntenstaanopenvoornieuweICT-toepassingenenwaardereneen grotere efficiëntie. Daaromsluitdezeinnovatieerggoedaanbijdezedoel-groep.
Maatschappijkritischezorg-cliëntenzullenzekeropen-staanvoordezemogelijkheidenhiervoordeleninzien.Ookhebbenzijinpraktijkwaarschijnlijkweinigmoeiteomhiermeeomtegaan. Vergijzing
Arbeidsmarkt
Zorgonline
Erzijndiversevoorbeeldenvansuccesvolletoepassingvangeestelijkegezondheidszorgen
adviesviainternet.Denkaandezorgvoormensenmeteenalcoholprobleemofe-hulpaan
allochtonejongeren.Opdiemanierkunnengroepenbereiktwordendieviahetreguliere
zorgcircuitlastigtebereikenzijn.Deelsdoordathetlaagdrempeligerisdannaareen
instellingtoetegaan.Bijmensenmeteenalcoholprobleemishetbekenddatdedrempel
hoogisomnaareenzorgverlenertoetegaanomdatmenbangiseenstempeltekrijgen.
Onlinezorgisdaarombijdezegroepeenuitkomstenblijktindepraktijkookeffectieftezijn.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Dezebenaderingisredelijkgeschiktvoorminderzelfredzamezorgcliënten.Waarschijnlijkvindenzijeenpersoonlijkgesprektochprettiger.Maarwanneermennietgoedweetwelkeinstantiemenvoorhulpmoetbenaderen,ofwanneerdedrempelhiervoortehoogis,kanonlinehulpvoordezegroeptochmakkelijkerzijndanregulierehulp.
Onlinezorgsluitzeergoedaanbijpragmatischezorg-cliënten,omdatdezegroepzeeractiefisopinternet.Vooralbijdezegroep(metrelatiefveelhoogopgelei-denmeteengoedebaan)kanhethulpzoekenbij‘gevoelige’problemenzoalsalcoholverslavingviainternetlaagdrempeligerzijn,omdatmenminderbangisvoorgezichtsverlies.Ookisonlinehulp efficiënter dan het be-zoekenvaneenhulpverlener,ietswatvoordezegroepbelangrijkis.
Ookmaatschappijkritischezorgcliëntenzullenopenstaanvooronlinezorg,alszijziendatditvoordelenheeftzoalseengoedekwaliteitvandebehandeling en efficiëntie van kostenentijd. Ziekten&
aandoeningen
Ongezondgedrag
Gezondheids-verschillen
38
3.In
nova
ties
3.In
nova
ties
Online fitness
Bij een online fitnessles, die deelnemers thuis kunnen volgen, loggen deelnemers in en
zettendewebcamaan.Hierdooriserpersoonlijkcontacttussendebegeleiderendeelnemer.
Zowelvooralsnadeleskunnendeelnemersonderlingmetelkaarchatten.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Een online fitnessles sluit mindergoedaanbijdezegroep,omdatzijlieverbewegeningroepsverbandmetpersoonlijkcontact(‘metvriendinnen een kopje koffie drinkennahetsporten’).Hetchattenenhetcontactviadewebcamkanditechteper-soonlijkecontactwaarschijn-lijkmoeilijkvervangen.
Online fitness sluit goed aan bijdezegroep:zijhoudenvanfitness, doen veel via internet envindenhetprettigalszijdedeurnietuithoevenvooreenles.
Een online fitnessles zal deze groepminderaanspreken.Zijhebbeneenvoorkeurvooranderevormenvanbeweging,zoalsbuitenwandelenoffietsen.
Ongezondgedrag
AdviesopmaatviaSMS
Voorhetgevenvanbepaaldeleefstijl-engezondheidsadviezenkunnenandere
communicatiemiddelenwordeningezet.Denkbijvoorbeeldaanhetversturenvanadviesop
maatviaSMS-jes.Bijadviestijdenszwangerschapkanditdekansopcomplicatiesverkleinen.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Minderzelfredzamezorgcliëntenkrijgenlieverface-to-faceadviesdanadviesviaeenSMS.Zijzullenhetadviesookeerderaannemenenopvolgenalshetafkomstigisvaneeniemand(bv.eenverloskundige)diehethenpersoonlijkverteltendirecteventuelevragenkanbeant-woorden.
AdviesviaSMSsluitzeergoedaanbijdewensenenlevensstijlvandezegroep.AdviesviaSMSvindenzijeen efficiënt en gemakkelijk alternatiefvooreengesprekbijbv.eenverloskundige.Alszijvragenhebbenoverhetadviesisdezegroepgoedinstaatomopzoektegaannaarhetantwoord(bv.viainternetofdoorzelfcontactoptenemenmetdeverloskun-dige).Mensteltdaarbijweleisenaandesnelheidvanreageren:alsdezegroepbv.eenvraagterugSMS’tnaardeverloskundige,verwachtenzijweltijdigantwoord.
AdviesviaSMSsluitvrijgoedaanbijdezegroep.ZijstaanzowelopenvooradviesineenpersoonlijkgesprekalsviaanderecommunicatiekanalenzoalsSMS.
Ziekten&aandoeningen
Ongezondgedrag
39
3.Innovaties3.Innovaties
Gamen&bewegencombineren
Inspelendopdegamecultuurwaarbijkinderendagelijksachterdecomputerzittenenminder
bewegen,zijnerinteractievebewegingscentraontstaan.Hierbijwordensportieveactiviteiten
gecombineerdmetinteractievecomputerspellen.Ditconceptkanookingezetwordenop
scholenenbijbedrijven,omscholierenenmedewerkersmeertelatenbewegen.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Ditspreektmeerderegroepenaan,maarvanuiteenan-dereoverweging.Bijminderzelfredzamezorgcliëntenisovergewichteenprobleem,dezegroepheeftdaarombehoefteaanmeerbeweging.Denadrukop‘entertainmentenfun’(methetgezin)zaldezegroepzekeraanspreken.
Bijpragmatischezorgcliën-tensprekentechnologieengamingaan.Ookhetfeitdatjedespellenthuisenindivi-dueelkuntdoen,wanneerhethenuitkomt,sluitaanbijdebehoeftevandezegroep.
Dezegroepzalerwelvooropenstaan,maarbewegenviainteractievegameszalwaarschijnlijkniethunvoorkeurhebbenbovenanderevormenvanbeweging.Wandelen of fietsen in de natuursprekendezegroepmeeraan.
Ongezondgedrag
40
3.In
nova
ties
3.In
nova
ties
3.2Organisatie,cultuur,leiderschapenondernemerschap
Depatiëntalscoproducentvanzijneigenzorg
Zelfmanagementwordtsteedsbelangrijkerbijdezorgvoorchronischziekepatiënten.De
zorgverlenerbenadruktdatdepatiëntzelfeenbelangrijkerolspeeltbijdebehandelingen
wordtdaardoorinfeite‘coproducent’vanzijneigenzorg.Voorzelfmanagementmoetde
patiëntwetenwatzijnziekteinhoudt,watdeconsequentieszijnenwathijzelfkanenmoet
doenomdeziekteencomplicatiestevoorkomenofbeheersen.Ditkanbereiktworden
doorpatiëntenbeterteinformeren,contactmetdepatiëntteonderhoudenenbijvoorbeeld
dooreengemeenschappelijkmedischconsult.Dezorgverlenergaatopeengelijkwaardige
maniermetdepatiëntom.Hetisvangrootbelangbewustwordingtecreërenenpatiëntente
motiverenenstimuleren,bijvoorbeeldtotgedragsveranderingentherapietrouw.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Zelfmanagementbijdebehandelingspreektdezegroepnietaan.Zijziendezorgverleneralsautoriteitalshetomhunbehandelinggaatenhebbenweinigbehoefteaaninspraak.Aandeanderekantishetwelnodigvoordezegroepomzelfredzamerteworden.Erisbinnendezegroepveeltewinnenwatbetreftkennisoverhunziekteenbehandelingendemanierwaaropzijhierhetbestemeeomkunnengaan.
Meerzelfredzaamheidspreektdezegroepergaan.Zijzijngraaggoedgeïnformeerdoverhunziekteenbehande-ling.Ookwillenzijgraagmeebeslissenoverdekeuzevanmedicijneneninspraakhebbeninhoedebehande-lingverloopt.
Meerzelfmanagementspreektookmaatschappijkri-tischezorgcliëntenergaan.Zijvindenhetbelangrijkomzelfderegietevoerenoverhunziekteenbehandeling.Zijzijnhierovergraaggoedgeïnformeerd.Ookwillenzij–netalspragmatischezorg-cliënten–graagmeebeslissenoverdekeuzevanmedicijneneninspraakhebbeninhoedebehandelingverloopt.
Ziekten&aandoeningen
Arbeidsmarkt
Revalidatieopmaat
Mensendiebijvoorbeeldnaeenberoertetijdelijkineenverpleeghuiswordenopgenomen,
lerenweertotopzekerehoogtezelfredzaamtezijn.Ditkandoorzorg‘opmaat’tegeven;
depatiëntdedingentelerendiehij/zijzélfbelangrijkvindt.Dezorgverlenerstimuleertde
patiëntomeigenverantwoordelijkheidtenemenenondersteuntdezelfredzaamheiden
participatie.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Eengroterezelfredzaamheidzaldezegroepnietdirectaan-spreken.Watwélaanspreektisdepersoonsgerichtebenaderingenhetingesprekgaanmetdezorgverleneroverwatbelangrijkisbijderevalidatie.
Eigenverantwoordelijkheidnemenenzelfderegieheb-benoverdebehandelingsluitgoedaanbijdewensenenbehoeftenvanpragmatischezorgcliënten.
Eigenverantwoordelijkheidnemenenzelfderegieheb-benoverdebehandelingsluitgoedaanbijmaatschappijkri-tischezorgcliënten.
Vergrijzing
Ziekten&aandoeningen
41
3.Innovaties3.Innovaties
Wijkgerichtegedragsveranderingdoorbrugtussenzorgenmaatschappij
Doorwijkgerichttewerkeneneenbrugteslaantussende(eerstelijns)gezondheidszorgen
demaatschappij,kunnenmensengemotiveerdwordentotgedragsverandering.Mensen
wordenbijvoorbeeldbegeleidenondersteundommeertebewegen.Ineersteinstantie
ingroepsverband,maaruiteindelijkomookzelfstandigmeertegaanbewegen.Hierbij
wordenmensengeholpenominvloedtekrijgenophuneigengezondheid,watleidttoteen
gezondereleefstijlenuiteindelijkeenafnemendezorgvraag.Deelnemerskunnenookzelf
beweegactiviteitenopzettenenhierdooreenspilfunctieindewijkvervullen.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Dezebenaderingsluitgoedaanbijdezegroep.Zijhebbenvaakeensteuntjeinderugnodigomtotgedragsveran-deringtekomen.Aangeziendezegroepsterkgerichtisopzijndirecteomgeving,iseenwijkgerichteaanpakzeerkansrijk.Ookhetwerkeningroepsverbandzalergaanspreken,omdatzijveelwaardehechtenaanpersoon-lijkcontactmetbijvoorbeeldzorgverlenersenanderewijkbewoners.
Dezeaanpaksluitmindergoedaanbijpragmatischezorgcliënten,omdatdezegroepmeerindividueelisingesteld.Dezegroepwilhetliefstzelfbepalenwanneerzijgaatbewegen,hoezijdatdoenenmetwie.Ookzijnzijmindergerichtophuneigenwijk.
Maatschappijkritischezorg-cliëntenzullenwaarschijnlijkwelachterdezeaanpakstaan.Dezegroepisidealistischingesteldenzijzullenindewijkgerichtebenaderinggoedemogelijkhedenzienomzwakkerenindesamenlevingteondersteunen.Hetzaldezegroepnogmeeraansprekenomzelfbeweegactiviteitenindewijkoptezetten,danomhieraandeeltenemen.
Ongezondgedrag
Arbeidsmarkt
Medicatielogistiek
Voordesteedsgroterwordendegroepmensendiemeerderemedicijnengebruikt,levert
hetnogaleensproblemenopomdejuistemedicijnenophetjuistetijdstipintenemen.Dit
kanvergemakkelijktwordendoorpatiënteneenweekdoseringteverstrekken,waarinde
verschillendemedicatieperinnamemomentsamenisverpakt.Daaropstaatpreciesvermeld
watdeinhoudisenwanneerhetingenomenmoetworden.Ditverhoogthetgebruiksgemak
endetherapietrouw,watdemedicatieveiligheidendegezondheidtengoedekomt.Deze
innovatieleentzichheelgoedvoorpatiëntendiethuiszorgofmantelzorgkrijgen.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Ditbiedtvooralledoelgroe-peneengoedemogelijkheidomhetgebruiksgemakendetherapietrouwteverhogen.Dezevormvanmedicatiever-strekkingsluitvooralgoedaanopdebehoeftenvandezegroep.Dezegroepheefterwaarschijnlijkhetmeestemoeitemeeomoverzichttehoudenenzelfstandigtebepalenwanneerzijwelkemedicijnenmoeteninnemen.Ookzalhetgemakvaneenvoorverpakteweekdoseringmedicijnendezegroepaanspreken.
Vooral de efficiëntie van een voorverpakteweekdoseringmedicijnenzaldezegroepaanspreken.
Specifieke voordelen zoals meer overzicht en efficiëntie zijnmindervantoepassingopdezegroep.
Vergrijzing
Ziekten&aandoeningen
42
3.In
nova
ties
3.In
nova
ties
Secondopinionofbehandelingoverdegrens
Eennetwerkvaninternationaleartsenkanwordeningezetvooreensecondopinionof
tweedebeoordelingvanbeeldmateriaal,zoalsröntgenfoto’sofscans.Dezeartsbeoordeelt
dediagnoseengeeftadviesoverdebehandeling.Hierdoorverbetertdekwaliteit,omdat
erminderkansisopeengemisteofverkeerdediagnoseenkaneenbeterbehandeladvies
wordengegeven.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Minderzelfredzamezorg-cliëntenhebbenmindervaakbehoefteaaneensecondopinion:zijgaanvaakafopdemeningvandeartsdiezijraadplegen.Ookvindenzijhetbelangrijkomdichtbijhuisverzorgdteworden.
Dezeinnovatiesluituitste-kendaanbijpragmatischezorgcliënten.Zijstrevennaareenzogoedmogelijkediagnoseenbehandelingenhechtendaaromveelwaardeaaneensecondopinion.Ookstaanzijergopenvooreenbehandelinginhetbuiten-landalsditvoordelenbiedt(zoalseenhogerekwaliteitvandezorg,korterewachtlijs-tenoflagereprijs).
Dezeinnovatiesluitenigszinsaanbijdezegroep.Zijzullennietaarzelenomeensecondopiontevragenenzullenerookweinigproblemenmeehebbenomhiervoornaarhetbuitenlandtegaan.Maarzijzullenditwaarschijnlijkgoedoverwegenopbasisvanrationeleargumenten:hoegrootisdenoodzaakvaneensecondopinion?Wegendeeventuelenadelenvannaarhetbuitenlandgaan(tijd,kostenendergelijke)weloptegendevoordelen?
Ziekten&aandoeningen
Rolpatiëntinveiligebehandeling
Inveelziekenhuizenwordtinformatiemateriaalingezetompatiëntentestimulerenzelfeen
roltenemenindeveiligheidvanhunbehandeling.Erstaanconcretetipsin,zoalshetgeven
vanalleinformatieoverdegezondheidstoestand,vragentestellenalsmedicijneneranders
uitziendannormaal,etc.Vanbelangisweldatzorgverlenerserookvooropenstaanals
patiëntenmetvragenkomen.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Dezegroepzaluitzichzelfweinigvragenstellenbijdebehandeling,omdatzijdeartsalsautoriteitzien.Hetisechtergoedomdezegroeperopeentoegankelijkemanieroptewijzendatzijwelvragenkunnenstellen.
Ditsluitgoedaanbijpragma-tischezorgcliëntenomdatzijdekwaliteitenveiligheidvanhunbehandelingbelangrijkvinden.
Ditsluitgoedaanbijdezegroepomdatzijdekwaliteitenveiligheidvanhunbehan-delingbelangrijkvinden.Bo-vendienisdezegroepkritischingesteld.Hetiswelmogelijkdathetvoordezegroepmis-schienmindernodigishentewijzenopdemogelijkheidomvragentestellen,omdatzijdituitzichzelfalzullendoen.
Ziekten&aandoeningen
43
3.Innovaties3.Innovaties
Werkgeversstimulerengezondgedrag
Werkgeverskunnenopverschillendemanierengezondgedragvanhunwerknemers
stimuleren.Bijvoorbeelddooreenlifestylecoachintezetten,lunchwandelentestimuleren
en fitnessfaciliteiten aan te bieden. Ook kan het aanbod van gezonde voeding in kantines een
gezondeleefstijlstimuleren.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Dezeaanpakspreektallegroepenaan,maarvanuitverschillendeoriëntaties.Voordeminderzelfredzamezorgcliëntenspeeltvooralhetgemakdatdewerkgeverditvoorhenregelteengroterol.
Voorpragmatischezorg-cliëntenspeeltwerkeenvrijgroterolinhunleven.Gezonderlevenstimulerenviadewerkgeverisdaaromeenkansrijkebenaderingvoordezedoelgroep.
Ookvoormaatschappij-kritischezorgcliëntenzaldezeaanpakaanspreken,voornamelijkuitsolidariteit:allelagenvandebevolkingkunnenzogezonderleven.
Ongezondgedrag
Gezondheids-verschillen
Nieuwewoonvormen
Erzijnverschillendegemeenschappelijkewoonvormenmogelijk,diefaciliterendatouderen
langerzelfstandigkunnenwonen.Socialecontactenenburenwordenhiervooringezet.
Uitgangspuntiseenbalanstussenzelfstandigheidenhulpverlenen/ontvangen.Ookkanbij
debouwvannieuwewoningensamengewerktwordentussenverschillendepartijen,zodater
optimaalwordtafgestemdopdewoonwensenvantoekomstigebewoners.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Ditspreektdezegroepminderaan.Zijwillennietzolangmogelijkzelfstandigwonen,maarhebbenjuisteenvoorkeurvoorwonenineenverpleeghuisalszeouderworden.Zijvindenhetvooralbelangrijkomzichveiligtevoelenendezekerheidtehebbendatervoorhengezorgdwordt.
Ditspreektdezegroepmin-deraan:onderpragmatischezorgcliëntenzijnrelatiefweinigouderen.Alsprag-matischezorgcliëntenouderworden,zouzolangmogelijkzelfstandigwonendezegroepwelaanspreken.
Ditspreektmaatschappijkriti-schezorgcliëntenaan,omdatzijhetliefstzolangmogelijkzelfstandigwonen.Zijvindenhetbelangrijkomderegietehoudenoverhuneigenlevenenhuneigenbeslissingentenemen.Alleswathendaarbijkanhelpeniswelkom.
Vergrijzing
Arbeidsmarkt
44
3.In
nova
ties
3.In
nova
ties
3.3Versterkingvandeprofessional/zorgverlener
Versterkingmantelzorgersbijallochtonen
Bijlastigtebereikendoelgroepen(eerstegeneratieoudereallochtonen)kanderolvan
mantelzorgerswordenversterkt.Zokunnenzehelpenomdezorgengezondheidvan
eerstegeneratieallochtonenteverbeteren.Bijvoorbeelddoorondersteuningtegevenbij
medicijngebruik.Depersoonlijkebandtussenmantelzorgerenzijnofhaarnaasteisdaarbij
ergbelangrijk.Denieuwemantelzorgerswordenondersteunddoorinformatieenantwoord
ophunvragentegevenviainternet.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« N.V.T.
Dedoelgroepvandezein-novatieiseerstegeneratieMarokkanen(55+).Voordezegroepishetvaaklastigomdewegnaardejuistezorgverlenertevinden.Ookverloopttijdensdebehande-lingdecommunicatiemetzorgverlenersvaakgebrekkig.Ditmaaktdatdezegroeptotdeminderzelfredzamezorgcliëntenbehoort.Goedgeïnformeerdemantelzorgersuitheteigensocialecircuit(zoalshuneigenkinderen)kunnendezegroepeerderenbeterbereiken.
Dezeinnovatieisgerichtopnieuwemantelzorgersenhunzorgcliëntenvanallochtoneaard.DehuidigeMarok-kaanseouderen(waardezeinnovatiezichopfocust)behorennauwelijkstotdepragmatischezorgcliënten.Denieuwemantelzorgers(jongerefamilieledenofkin-derenvandeouderegenera-tieallochtonen)behorenvaakjuistweltotdepragmatischezorgcliënten.Internetsites(zoalsMarokko.nl)zijnerggeschiktomdezegroeptebereiken.
DehuidigeMarokkaanseouderen(waardezeinnovatiezichopfocust)behorennauwelijkstotdemaatschap-pijkritischezorgcliënten.Ookdenieuwemantelzorgerszul-lennauwelijkstotdezegroepbehoren.
Arbeidsmarkt
Gezondheids-verschillen
Nieuwepraktijkondersteuners
Deherkenningvanveelklachtenenaandoeningenbegintbijdehuisarts.
Praktijkondersteunersennursepractitionerswordenalingezetbijeenaantalveel
voorkomendechronischeziekten.Nieuwepraktijkondersteunerskunnenwordeningezet
bijpatiëntenmetaandoeningendienunogdoordehuisartswordengezien.Ditkande
zorglaagdrempeligermakenenzorgenvoormeercontinuïteit.Doordefunctievandeze
nieuwepraktijkondersteunersduidelijkteomschrijvenisereenduidigheidoverdetaken,
werkprocessenencompetenties.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Deminderzelfredzamezorg-cliëntenhebbenbehoefteaanéénvastaanspreekpuntindezorg.Zijzijnautoriteits-gevoeligenhunvertrouweninde(huis)artsisgroot.Anderzijdsishetcontactmeteenpraktijkondersteu-nerminderhiërarchischenlaagdrempeliger.Ditkanalsvoordeelhebbendatdemin-derzelfredzamezorgcliëntsnellerzakenbespreektmetdepraktijkondersteunerdanmetdearts.
Depragmatischezorgcliëntstaatopenvooreenbehande-lingvanuiteenteamvanpro-fessionals,elkmetzijneigenexpertise.Vooralalsduidelijkisdatdenieuwepraktijkon-dersteuneraanvullendeken-nisheefttenopzichtevandeandereteamleden,isdezein-novatiekansrijkvoordegroeppragmatischzorgcliënten.
Ookdemaatschappijkritischezorgcliëntstaatopenvooreenbehandelingvanuiteenteam.Voordezegroepisdesolidari-teitsgedachteergbelangrijk.Eenbesefdatdezeinnovatievoorhenzelfófgewoonvooreenandertypepatiëntvoor-delenkanhebben,zalhendezevormvanzorgookaananderendoenaanbevelen.
Ziekten&aandoeningen
Arbeidsmarkt
45
3.Innovaties3.Innovaties
Jongerencentravoorendoorjongeren
Erzijngroepenjongerendielastigtebereikenzijnenvaakmeerderevormenvanongezond
gedragvertonen.Dezegroepistebereikendoorzeeenplektebiedenwaarzekunnen
bewegenopeenmanierdiehenaanspreekt(bijvoorbeeldvechtsportofdans)enzeeigen
verantwoordelijkheidtegeven.Zowordenzenietalleengestimuleerdtotgezondgedrag,
maarooktotzelfontplooiing(opleiding,etc).Deaanpakissuccesvolgebleken;hetverhoogt
hetaantaljongerendataandenormgezondbewegenvoldoetendringtovergewichtterug.
Inbuurthuizenwordtookaandachtbesteedaangezondevoeding.Zowordenbijvoorbeeld
kookworkshopsgehoudenvoorkinderen,waarzeopeenleukemanierlerenomgezondte
koken.Omjongerenenthousiasttemakenvoorgezondevoedingwordenbekendechef-koks
ingezetomtelatenziendatgezondevoedingnietsaaihoefttezijn.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Jongerenzijnvooraltevindenonderminderzelfredzameenpragmatischezorgcliënten.Vooralbijdeminderzelfred-zamegroepiserbehoefteaanhetterugdringenvanover-gewichtenhetaansporentotzelfontplooiing.Ookdelokaleoriëntatieineenbuurthuissluitaanbijdezegroep.
Jongerenzijnvooraltevindenonderminderzelfredzameenpragmatischezorgcliënten.Welisdezegroepwatminderophuneigenbuurtofwijkge-richt,dedrempelomnaareenbuurthuistegaanisdaaromwellichthoog.Lerenviainternetcommunitieszaldezegroepmeeraanspreken.
Ondermaatschappijkritischezorgcliëntenzijnrelatiefweinigjongerentevinden.Dejongerendieerbinnendezegroepzijn,zullenwaarschijnlijkuitzichzelfookalaandachthebbenvoorgezondevoedingofzelfont-plooiing.Dezegroepzalhetwaarschijnlijkwelaansprekenomanderegroepenjongerenhierintestimuleren.
Gezondheids-verschillen
Ongezondgedrag
Spiltusseneersteentweedelijn
Eenartsofverpleegkundigediewerkttusseneersteentweedelijnbrengtdecomplexe
problematiekvanouderepatiënteninkaart.Dooreenintaketedoenentekijkennaarde
situatieenzorgvraagvandepatiëntwordtdezorgtusseneersteentweedelijnafgestemd.
Hierdoorwordtdezorgopmaatenpatiëntgerichtingezetenwordenonnodigeverwijzingen
naartallozespecialistenvermeden.Vooraldezepersoonlijkezorgopmaatwordtdoorde
patiëntenzeergewaardeerd.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Persoonlijkezorgopmaatdooréénvastezorgverleneroforganisatie(steedshetzelfdegezichtinplaatsvansteedsverschillendemensen)sluitgoedaanbijdegroepminderzelfredzamezorgcliënten.
Onderdepragmatischezorgcliëntenzijnrelatiefweinigouderen.Daaromisdezeinnovatiewatmindervantoepassingopdezedoel-groep.Welzalhetdezegroepaansprekendatdezemaniervan werken efficiënter is en tijdbespaart.
Maatschappijkritischezorgcliëntenzullenhierpositieftegenoverstaan:hetmaaktzorgkwalitatiefbeterentoegankelijker.Nietalleenvoorhenzelf,maarookvoorminderzelfredzamegroepenindesamenleving.
Arbeidsmarkt
Vergrijzing
46
3.In
nova
ties
3.In
nova
ties
Nieuwezorgstandaarden
Tiendiabeteszorggroependoenervaringopmeteenconceptketen-dbc,metalsdoel
ketenzorgprocessenbeteropelkaaraftestemmen.Hierbijstaatdepatiëntzelfcentraal
als‘regisseur’vanzijneigenzorg:depatiëntbepaaltwelkezorghijwilontvangenopwelke
manier,waarbijdezorgverlenersoptredenalsadviseur.Patiëntenkrijgenhetbeheeroverhun
eigendigitaledossierviaeeninternetsite.Hieristevindenwelkezorgzijmogenverwachten
vanwelkezorgverlener.Inhetdossierstaatalleswatbelangrijkisbijdebehandeling,
zoalsmedicijngegevens,doktersbezoekeneneendigitaallogboek.Ookkunnenzijdesite
gebruikenomzorgverlenersvragentestellen.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Dezebenaderingsluitmindergoedaanbijminderzelfred-zamezorgcliënten,omdatzijgeenregiewillenoverdeeigenzorgmaarditlieveraanprofessionalsoverlaten.
Dezeaanpakspreektprag-matischezorgcliëntenaan:zijzijngraagopdehoogtevanalleinsenoutsvandebehandelingenhoudengraagderegievandezorgineigenhand.Ditgeefthenhetgevoelkwalitatiefbeterezorgtekrijgen.
Dezebenaderingzaldegroepmaatschappijkritischezorg-cliëntenzelfwelaanspreken.Tochbestaateronderdezegroepwellichtminderdraagvlakuitsolidariteitmetminderzelfredzamegroependiehiermindergoedmeeuitdevoetenkunnen.
Arbeidsmarkt
Magneetziekenhuizen
Hetconceptvan‘magnethospitals’isindeVerenigdeStatenbedachtompersoneel,
vooralverpleegkundigen,alseenmagneetaantetrekken.Ineenmagneetziekenhuis
wordtgeïnvesteerdinhetpersoneel;deverpleegkundigenkrijgenmeerzelfstandigheid
envrijheid,zekunnenmeedenken,zijnmeerbetrokkenbijhetzorgprocesenookbv.
vertegenwoordigdindeleidingvanhetziekenhuis.Hierdoorstijgtdearbeidstevredenheid,
verpleegkundigenwerkenermetplezierenziekenhuizenscorenbeteropkwaliteitvanzorg
en patiëntenveiligheid. Door zich als magneetziekenhuis te profileren kunnen ziekenhuizen
(enanderezorginstellingen)arbeidskrachtenwervenenbindenenzohetdreigendetekort
aanarbeidskrachtentegengaan.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Erzijnrelatiefweinigmensenuitdezegroepwerkzaamindezorg.Zijzijnwathiërar-chischingesteldenhechtennietzoveelwaardeaanautonomie.Veranderingenenexperimenterenwordennietmeteentoegejuicht.
Erzijnnietzoveelpragmati-schezorgcliëntenwerkzaamindezorg.Hetgeschetstewerkklimaatenomgevingpastwelergbijdedrijfverendiezijhebbenenligtinlijnmetbijvoorbeelddemeercommerciëlesectorenwaarmensenuitdezegroepwerkzaamzijn.Eendergelijkeontwikkelingdraagtzekerbijaaneen(meer)positiefbeeldvandezorgsectoromzelfintewillenwerken.
Erzijnrelatiefveelmaat-schappijkritischezorgcliëntenwerkzaamindezorg.Eenautonomewerkhoudingenmogelijkhedenvoorveran-deringenenexperimentenwordenzekeropprijsgesteld.Debetrokkenheidbijdewijzewaarophetwerkwordtinge-richtisgroot.Dezegroepzoubijdergelijkeontwikkelingendefunctievan‘aanjager’en‘trekker’kunnennemen.
Arbeidsmarkt
4�
3.Innovaties3.Innovaties
Zorgopmaatindehuisartsenpraktijk
Huisartsenpraktijkenkunnengebruikmakenvaneenbeslissingsondersteunendewebservice
voorzorgopmaat.Opeenvoordehuistartsgebruiksvriendelijkemanier,wordtdemeest
relevantebeschikbarekennisoppatiëntniveaubeterendirectbeschikbaartijdenshet
spreekuur.Dithelptbijhetstellenvaneendiagnoseenhetgevenvanbehandelinformatie.
Hiermeewordtdekwaliteitvanzorgverhoogdentijdbespaard.Ookverminderthet
aantaldoorverwijzingenvanpatiëntennaardetweedelijnomdatonlineeenspecialist
geconsulteerdkanworden.
Minderzelfredzamezorgcliënten
Pragmatischezorgcliënten
Maatschappijkritischezorgcliënten
Uitdagingen
««««« ««««« «««««Deminderzelfredzamezorg-cliëntenhechtenveelwaardeaanderolenmeningvandehuisarts.Opdezemanierkandehuisartszijnrolnogverdervervullen.
Deinformatiebehoeftevanpragmatischezorgcliëntenishoog.Zijoverwegenrelatiefvaakeensecondopinionenzoekenzelfstandigopinter-net.Metdezetoolskandehuisartsnogmeeraansluitenbijdebehoeftesvandezegroep.
Demaatschappijkritischezorgcliëntenhebbenookeenrelatiefhogeinformatiebe-hoefteenhechtentevensveelwaardeaandemeningvandehuisarts.Wanneerpatiëntenmetdezeinnovatiemeerinformatiekunnenkrijgenoverde(keuzevoor)eenbehandelwijze,sluitdezezeergoedaanbijhunwensenenbehoeften.
Arbeidsmarkt
