WAPENS

SOORTEN JACHT

DrijfjachtBersjacht (kogelwapen wordt geladen

gedragen)LoerjachtVerdelgingGrootwildjacht

Bosjacht

1 inch= 25,4 mm

BUKS VS HAGEL

• 1 kogel• 10gr/schot• Getrokken/gedraaide loop• 850m/s bij exit• Tot 300m• Convergeert op 75m• 3000bar à 4000bar• Grofwild

• 300 hagels• 28 à 36gr/schot• Gladde loop• 350 à 400m/s bij exit• Tot 40m (weidelijk)• Convergeert op 35m• 500bar• Kleinwild, waterwild, ander wild

Loop/lopen Voorhout of lade Slot of baskuul Kolf

35m

LOOP

A B C D E F

GH

I• Ruimer geboord dan loop• Dikkere wand, om meer weerstand te bieden• Kamerlengte (staat op buitenkant loop) is minstens even groot als afgevuurd ontvouwd patroon (staat op

verpakking en meestal op patroon zelf)o kal. 10 – 12 3 ½ ”o kal. 12 – 20 3 ” (magnum)o kal. 12 – 16 – 20 2 ¾ “o kal. 12 – 16 – 20 2 ½ ”

• Druko Normale druk: 500 baro Uitzonderlijke druk: 650 baro Normale proef 950 baro Versterkte proef 1200 bar

A. Patroonkamer

B. Overgangsconus • Vergemakkelijkt doorgang van de samengeperste hagelkolom en de prop vanuit de huls naar de loop, zonder dat de druk te snel afneemt

C. Ziel (kaliber) • Binnendiameter van de ziel bepaalt het kalibero kal. 12 CIP-norm 18,2 van 18,6 mm tot 18,1 mm (Engels)o kal. 16 CIP-norm 16,8 van 16,9 mm tot 16,7 mm o kal. 20 CIP-norm 15,7 van 15,9 mm tot 15,6 mm (Duits)

• Hoe groter de diameter van de ziel, hoe kleiner de terugslag• Enkel kalibers 12 – (14) – 16 – 20 zijn toegelaten in Vlaanderen

Enkel deze zijn toegelaten in de jact

LOOP

• Wurgboring• Progressieve vernauwing aan de loopmond gaande van 0,0mm (no choke) tot ± 1,0mm (full-choke)• Houdt de hagellading, na het verlaten van de loop, langer bijeen (verhoogt dodelijke werking op langere afstand)• Om de trefzekerheid te meten wordt op een schijf van 75cm doorsnede geschoten vanop 35 meter

Choke Vernauwing Browning Beretta Trefkorrels Trefzekerheid Opmerkingo Geen 0,00mm *** °°°°° 3 40% à 45% Cilindrische chokeo 1/8 à 1/10 0,10mm (niets) (niets) 3 à 4 50% Verbeterde chokeo 1/4 0,25mm **- °°°° 4 55%o 1/2 0,50mm ** °°° 5 60%o 3/4 0,75mm *- °° 6 65%o 4/4 1,00mm * ° 7 70%

• Dubbelloopsgeweren kunnen 2 verschillende chokes combineren, waarbij de 2e loop een sterkere choke heeft• Superposé bovenste loop heeft sterkste choke• Juxtaposé linkse loop heeft sterkste choke

• Chokes worden gekozen afhankelijk van het wild:• Bosjacht (schieten tot max 15 à 20 m)

• 1e loop: Cilindrische choke, verbeterde cilindrische, of skeet• 2e loop: 1/4 of 1/2 choke

• Open veld of waterwildjacht (schieten tot 35 m)• 1e loop: 1/4 of 1/2 choke• 2e loop: 3/4 of 4/4 choke (full)

• Hagel vliegt níet sneller

E. Choke

Geen choke Verbeterde choke “Glockenchoke” Skeet-choke Full-choke

LOOP

• N.a.F. Loopmond

• Richtmiddel• Bestaat uit

A. bies- superposé: bovenop de lopen- juxtaposé: tussen de lopen

B. korrel: op de bies aan de loopmondC. keep: komt niet voor bij geweren die uitsluitend hagel verschieten

G. Viziering

• Uitwerpers (ejectors): Uitwerpmechanisme om lege hulzen uit lopen te verwijderen , bij het breken van het wapen; Werkt enkel voor afgevuurde hulzen

• Uitduwers of uittrekkers: Mechanisme die hulzen enkele milimeters naar achteren uit de kamer duwt zodat je eraan kan met de vingers, bij het breken van het wapen

H. Uitwerper of uittrekker

• Soorteno Geweerriemhaak: niet altijd aanwezigo Voorhouthaako Scharnierhaak: haakt de loop in het slot. Hierop draait het geweer openo Vergrendelhaak

• Scharnier- en vergrendelhaak is aanwezig per lopen. Bij dubbelloopgeweren zijn er 2

I. Loophaken

VOORHOUT

Functies• Steunen van het hand bij het richten van het wapen• Bijeenhouden van het wapen bij het openen. Beperkt de hoek waarin het wapen kan openen• Bevat het uittrek- of ejectorenmechanisme• Opspannen van het slagstuk (hanen) bij hamerless kippende geweren

xx• Bij meest voorkomende automatisch repeterende wapens bevinden de patronen zich in een buisvormige lade in het voorhout• Bij pumpgun wordt het geweer geladen door een met de hand verschuifbaar voorhout• Bij een geweer is dit een apart stuk, gescheiden van de kolf. Bij een buks vormen voorhout en kolf één geheel

SLOT, BASKUUL, OF SLUITSTUK

Trekker

Veiligheid

Opspan- of afvuur-

mechanisme

VergrendelingOpspan- of afvuur-mechanisme• Opspannen gebeurt bij het openen van het geweer• Hammerless = inwendige hanen• Er zijn 3 manieren om een geweer onklaar te maken

1. Niet meer kunnen afschieten2. Hamers niet meer kunnen opspannen3. Voorhout eraf nemen

Trekkermechanisme• Vrijmaken van de haan• Trekkerweerstand bedraagt 1,6kg à 2,0kg (= 1/2 gewicht wapen)• Indien geen 2e trekker, trekkerweerstand van 2e schot is ook zwaarder• Indien 2e trekker aanwezig, is die zwaarder (meer weerstand) om automatisch afgaan bij de terugstoot van het eerste schot

Veiligheidsmechanisme• Niet te vertrouwen• Bevindt zich gewoonlijk op de kolfhals

Vergrendeling• Sluit de loop/lopen af• Ontsluiting gebeurt dmv de sleutel op de kolfhals

Loophaak Pen Greener Kersten Purdey

Vergredenlings- of sluitings-

mechanismen

A

B

C

DE

KOLF

Lopen schieten, de kolf treft

A. Balans• Zwaartepunt bevindt zich tussen de handen, ter hoogte van het scharnier, dus voor de trekbeugel• Balans kan aangepast worden door afmetingen (kolf, lopen) en uitboren/verzwaren van de kolf

B. Zool of kolfplaat

C. Lengte• 35 cm à 38 cm• Te korte kolf:

o Te weinig mikspoor waardoor het schot te laag afkomto Te hoog aan de schouder bij snel schoudereno Hevige terugstooto Kan verlengd worden met een kolfkap in rubber, leder, hoorn…

• Te lange kolf:o Te veel mikspoor waardoor het schot te hoog afkomt

D. Helling op de NeusE. Helling op de Hiel

Helling• Hellingshoek: hoek van de loop t.o.v. de zool

E. Schranking• Zijdelingse afbuiging van de kolf t.o.v. de aslijn (van de loop/lopen)• Bij rechts-ogigen, naar rechts, bij links-ogigen, naar links• Tussen 4mm en 20mm

E

HAGEL

Huls en sluiting (Case; n.a.)• Karton of plastic• Onderaan afgesloten met patroonvoet, of bodemkap (brass head), die voorzien is van een

uitstekende rand, die dient als steun als de patroon in de kamer zit. Dit laat toe de patroon terug uit de kamer te verwijderen

• 2 soorten sluiting, die opengaan bij het afschieteno Rolsluiting: meer spreiding, verliest aan populariteito Stersluiting

• De lengte van de opengevouwen hulso staat op de huls en de verpakkingo mag niet langer zijn dan de kamer (kortere patronen mogen wel)

• Lengteo kal. 10 – 12 3 ½ ” 89mmo kal. 12 – 20 3 ” 76mm (magnum)o kal. 12 – 16 – 20 2 ¾ “ 70mmo kal. 12 – 16 – 20 2 ½ ” 65mm meestal 67mmo - 2 ¼ ” 55mm

Prop (wad)• Gasdichte afsluiting tussen kruit en hagellading

o Voorkomt drukverlieso Voorkomt smelten van hagelkorrels bij ontsteking van lading (trosvorming)

• Schokdemper door samendrukbaarheid (ruwe papiervezel, samengeperste kurk, piepschuim…)• Bestaat ook in bekervorm, om aanraking met loopwand te verminderen (afremming) waardoor

beter schotbeeld• Houdt loopwand proper(der)

Enkel deze zijn toegelaten in de jacht

HAGEL

Kruitlading• Ca. 2gr voor kal. 12• Offensief bij lichte hagelladingen (Frans, Italiaans) Kracht• Progressief bij zware hagellading (Engels) Comfort

Hagellading (1/2)• Bolvormige korrels van ~gelijke grootte

• Vierkante korrels: dispersante voor grotere spreiding door verhoogde luchtweerstand• Voor kal. 12 tussen 28gr en 36gr

• Hageldikte wordt aangeduid met FN nummering• Verschilt weinig van Belgische of van Italiaanse, of van Engelse nummering

• Spreiding: Totale diameter van de hagelbundelo Is in functie van:

• Dikte: Hoe groter de dikte de hagelkorrels, hoe minder spreiding• Prop: Zowel de vorm (omsluiting van hagelkorrels geeft minder spreiding) als materiaal (vilten prop geeft meer spreiding dan

plastic prop)• Choke: Hoe meer choke, hoe minder spreiding• Materiaal: Staalhagel geeft minder spreiding• Kaliber

o Is in functie van afstand tot de loopmond• 50m 5m• 100m 15m

o Wordt gemeten met de cirkel van warsee, en hiermee meet men de effectieve choke (zie choke: trefkorrels en trefzekerheid)• Schot op 35m• 2 concentrische cirkels met respectievelijke diameters van 75cm en 37,5cm

• Dekking: Verdeling van de hagelkorrels op doel,

FN # 9 8 7 6 5 4 2 0 00

Ø mm 2 2,2 2,4 2,6 2,8 3 3,4 3,8 4,1

HAGEL

Hagellading (2/2)• Druk

• ±500 bar• Draagvermogen

• Snelheid hagel bij verlaten van loop: 350 à 400m/s• Snelheid hagel op 40 m na loop: 200m/s• Maximaal wanneer geschoten wordt op 25° à 30°

• Draagwijdte = hageldikte (in mm) x 100.000, i.e. veilige afstand (!)• Veilige afstand (!) varieert dus tussen 200m en 400m

• Dodelijke werking• Schokwerking op zenuwstelsel door afgeven van kinetische energie

• Ekin = mv²/2 [Joule]• Rechtstreeks: hersenen, halswervels, ruggenmerg• Onrechtstreeks: beenderen, schouder, ribben, wervels

• Weidelijkheid• Beschieten van wild mag tot op 40m om te zorgen dat er nog genoeg kinetische energie overgezet wordt

Gladloopkogelpatroon• Brenneke• Idem als hagelpatroon, maar een zware, loden kogel in plaats van hagel• Mag voor drijfjacht• Mag niet voor bers- en loerjacht• Kan gebruikt worden in combinatie met paradox choke (choke die bedrading heeft die kogel een rotatie geeft)• Gewicht:

• Kal. 12: 30gr• Kal. 20: 24gr

• Snelheid: 450m/s• Nauwkeurig tot op 50m

ALTERNATIEVE HAGEL

Lood (verboden) Lage smelttemperatuur Gemakkelijk te fabriceren Grote dichtheid Elke korrel is relatief zwaar, én grote massa in 1 patroon geven een hoger kinetisch

vermogen Gemakkelijk vervormbaar Geeft gemakkelijk energie af; weinig ricochet; minder kans op tandbeschadeging bij eten,… Algemeen verspreid Goedkoop− Giftig Grondelende eenden nemen lood op ipv kiezels

Tin Gemakkelijk vervormbaar Niet giftig− Zeer lage dichtheid− Klein productie

Bismut Grote dichtheid Gemakkelijk vervormbaar Niet giftig− Duur− Versplintert

Staal Goedkoop Niet giftig− Niet gemakkelijk vervormbaar− Weinig spreiding (meer randhagel (ongevallen), meer misschieting)

Tungsten of wolfram Lage smelttemperatuur Grote dichtheid Gemakkelijk vervormbaar Beter dan hagel (indien gemengd met zachter materiaal) Niet giftig− Niet gemakkelijk vervormbaar, zeer hard− Heel duur

LOOP

A B C

D

• Ruimer geboord dan loop• Dikkere wand, om meer weerstand te bieden• Kamer geeft geen mogelijkheid tot vergissen van patroon• Heeft een kamerrand, die de kogel tegenhoudt

A. Patroonkamer

B. Overgangsconus • Aanzetconus• Houdt de messing huls tegen• Zorgt voor hermetischen gasafsluiting naar achter• x

• Bij dubbelbuksen heeft de keep een heel brede insnijding zodat er een ruim gezichtsveld blijft (vluchtkeep), daar er met dubbelbuksen overwegend op lopend wild geschoten wordt

D. Viziering

• Geenx. Choke

LOOP

• Cilindrisch• Velden en trekken om de kogel een rotatie om zijn lengteas te geven

• Stabiliseert de kogel, en verhoogt de precisie• Hierdoor 2 diameters die gelijk blijven over de ganse lengte van de loop

• Velddiameter (X)• Groef- of trekdiameter (Y)

• Spoedlengte of spoed• Lengte van de trek waarbij een volledige omwenteling gemaakt wordt• Afhankelijk van patroon, kaliber, projectiel en vertreksnelheid• Tussen 8” en 35” (±18cm tot ±90cm)• In eenzelfde kaliber heeft een zwaardere kogel een kortere spoed

• Polygoonloop vs “trek-en veldloop”• Betere gasdischte afsluiting• Minder weerstand (snellere kogel)• Minder slijtage (langere levensduur)• Gemakkelijker te poetsen• Eenvoudiger te vervaardigen

C. Ziel

X. Velden ondiepY. Trekken diep

GRENDELHUIS, OF SLUITSTUK

Opspan- of afvuur-mechanisme• Slagpin, slagpinveer,...• 3000 à 4000 bar

Trekkermechanisme• Enkele trekker zonder versneller (jachttrekker)

• Kleine vrije loop (eerste weerstand)• Trekkerdruk: 1 à 2kg• Goed voor drijfjacht (mét voortrekker af te raden)

• Enkele trekker met voorspanner (Franse Stecher)• Opspannen mechanisme: trekker naar voren duwen• Afvuren schot: trekker overhalen trekkerdruk: ±0 à 200gr (kan afgesteld

worden)• Dubbel trekker met voorspanner (Duitse Stecher)

• Opspannen mechanisme: achterste trekker trekkerdruk: 1 à 2kg• Afvuren schot: voorste trekker trekkerdruk: ±0 à 200gr (kan afgesteld

worden)• Kan ook afgevuurd worden door enkel voorste trekker over te halen (grotere trekkerdruk)

Veiligheidsmechanisme• Niet te vertrouwen• Bevindt zich gewoonlijk op de kolfhals• Trekkerveiligheid vs slagstukveiligheid

• Trekkerveiligheid: schuif of drukknop die belet dat de trekker of trekkerstang kan bewegen• Slagstukveiligheid: Blokeert trekker en slagstuk en slagpin

Vergrendeling• Vergrendelingsnokken zorgen voor hermetische afsluiting langs achteren

• Noodventiel: indien per accident toch gas naar achter stroomt bij het afvuren (bv slagpin doorboort slaghoedje), worden de gassen zijwaarts afgevoerd

Afvuren schot

Opspannen mechanisme

PATROON

Huls Kogel

Schouder

Leeg

Kruit

Groef

Slaghoedje

Met prop Zonder prop

Prop• Normaal geen prop• Soms toch een prop zodat kruitlading steeds contact heeft met slaghoedje, ook als huls niet

volledig gevuld is met lading

• Huls wordt in kamer gedragen doordat rand tegen kamerrand steunt

• Huls wordt verwijderd uit kamer via hulsuitdrukker of uitwerper

• Dubbellopen

• Huls wordt in kamer gedragen doordat hulsschouder tegen overgangsconus zit

• Huls wordt verwijderd uit kamer via hulsuittrekker via groef

• Halfautomatisch of grendel• Ook randloze huls genoemd

• Huls wordt in kamer gedragen door zowel de gordel die tegen kamerrand steunt als de hulsschouder die tegen overgangsconus zit

• Huls wordt verwijderd uit kamer via hulsuittrekker via groef

• Zwaardere kalibers (magnum)

1. Randhuls 2. Groefhuls 3. Gordelhuls

• Functie:• Gasdichte afsluiting bij afvuren kogel• Kruitlading bijeenhouden• De kogel te positioneren vòòr de velden en trekken

• Randhuls patronen randvuurpatronen (ontsteken bij slag van hamer op rand), die gevaarlijk zijn

PATROON

Kogel of projectiel• Samenstelling

• Deelmantel:• Zachte loden kern omgeven door hardere messing (zink en koper) mantel die toch nog redelijk zacht is

• Aanpassing aan trekken en velden, maar toch stijf genoeg is om schroeflijnige vorm te volgen• Diameter

• Ligt tussen diameter trekken en velden• Kan net ietsje groter zijn de diameter trekken (waarom)

• Wordt paddestoelvormig bij inslag op wild (door zachtheid mantel), wat overzetting van kinetische energie bevordert• Uitschot moet behoorlijk zijn om zweetspoor te geven, om dier dat niet onmiddellijk sterft op te sporen en af te maken

• Volmantel (verboden voor jacht):• Zachte loden kern omgeven door volledige hardere metalen mantel• Stuikt minder op bij inslag op wild (door hardheid mantel), zonder kinetische energie over te zetten• Miniem uitschot

• H mantel• 2 delen:

• Voorste deel zacht: vervorming• Achterste deel hard: doordringing in wildlichaam

PATROON

Kogel of projectiel• Kaliber

• Europa• Kogeldiameter (mm) x hulslengte (mm); bv 7 x 64• “R” betekent dat de huls een rand heeft; bv 7 x 64 R

• “R” Enkel bij kippende lopen• US & UK

• Kogeldiameter (inch); bv .243• Soms fantasiebenaming achter: bv .243 Win (staat voor Winchester; H&H is Holland&Holland)• Soms toevoeging van datum van ingebruikname amerikaans leger; bv .243-06 (staat voor 1906)• Soms toevoeging van de massa van de kruitlading; bv .243-30 (staat voor 30 grains; 100 grains = 6,48gr)

• Diameters zijn benaderingen, en geven diameter van trekken aan (niet van velden)• Uitzondering: kaliber 8 heeft verschillende diameters (daar benadering) hoewel ze zelfde diameteraanduiding hebben, nl. 8. De

hulslengtes kunnen wel verschillen• 8,07mm gewone 8mm• 8,20mm S-patroon “S” wordt toegevoegd, soms zwart of rood slaghoedje, en karteling in de

kogel“S” heeft dus een zwaardere poederlading (Superlading)

• 8 x 57 Infanteriepatronen “I” of “J” wordt toegevoegd, enkel bij 8 x 57 patronen• Op de loop van een buks staat niet het kaliber vermeld maar de patroon die met het wapen verschoten wordt“

• Bv. er staat niet .224, maar er staat .22 of .22 Hornet of .220 Swift of .222 Rem of .224 Weath of 5,6 of…• Beperkt aantal kalibers, maar 1500 à 2000 patronen

PATROON

Kogel of projectiel (2/2)• Druk

• Tussen ±3000 bar en ±4000 bar (magnum patronen)• Draagvermogen (snelheid)

• Snelheid kogel bij verlaten van loop: tussen 600 à 700m/s en 1200m/s• Snelheid hagel op 100 m na loop: 100m/s trager, i.e. tussen 600m/s à 1100m/s• Maximaal wanneer geschoten wordt op 25° à 30°

• Draagwijdte• Zwaardere projectielen verliezen minder gemakkelijk snelheid, en draaft dus verder• Kan tot 2km gaan

• Dodelijke werking• Schokwerking op zenuwstelsel door afgeven van kinetische energie

• Ekin = mv²/2 [Joule]• Rechtstreeks: hersenen, halswervels, ruggenmerg• Onrechtstreeks: beenderen, schouder, ribben, wervels

• Beschadiging van vitale organen (hart, longen, lever, milt)• Dier sterft op 100m van aanschotplaats (varkens kunnen uitzondering zijn)

• Bloedverlies• Weidelijkheid

• Ree:• Voorwaarde: 980 Joule trefenergie op 100m 5,6mm kogel

• Ander grofwild• Voorwaarde: 2200 Joule trefenergie op 100m 6,5 mm kogel

• Tot 300 meter (te confirmeren)

KOGELBALISTIEK

Kogelbaan• Afbuiging naar beneden onder invloed van de zwaartekracht• Afremming onder invloed van de luchtweerstand• OAR: Optimale AfstandsRegeling

• GEE: Günstigste Einschiess Entfernung• MRD: Most Recommended Distance• i.e. Afstellen (inschieten) van de buks met een bepaald

projectiel om afwijking t.o.v. de vizierlijn te beperken over een gegeven afstand

• bv nooit meer dan 4 cm afwijking op alles t.e.m. 200m Keep

Korrel

Richtmiddelen (viziering)• Open vizier

• Keep en korrel, waarbij men de gestreken korrel moet schieten (bovenkant keep en bovenkant korrel zijn gealigneerd)• In onbruik want ook moet scherp stellen op 3 objecten (keep, korrel, en doel) en dit is onmogelijk• Afstelling op 100m

• Uitzondering: Dubbelbuks op 50m of 80m• Richtkijker

• Optische kenmerken• Vaste of regelbare vergroting• 8 x 21

• 8: vergroting, vergrotingsfactor tussen 1,5x en 12x; voor bers-en loerjacht tussen 4x en 6x• 21; diameter van voorste lens (in mm), of objectieflens. Hoe groter, hoe helderder

• Oogpunt: waar snijden lichtbundels zich achter de kijker (±8cm)• Gezichtsveld: bv 100m (gezichtsveld) op 1000m (afstand)

• Reticules (kruisdraden)• Montage

• Dure kijkers worden waardeloos als montage niet goed is• Afregeling

• Inschieten vraagt minimum 3 schoten• Zelfde munitie gebruiken als bij jagen