achttien keer achterhoek

dagtochten van 15 km

75% zandpad-garantie!

Gegarandeerd Onregelmatig

Rob Wolfs

Wandelen over ongebaande paden in de Achterhoek

1 Joppe

2 Lochem

3 Almen

4 Lochem - Ruurlo

5 Vorden

6 Steenderen

7 Ruurlo - Hengelo

8 Haarlo

9 Lievelde - Borculo

10 Zelhem

11 Vragender

12 Winterswijk Ratum

13 Bredevoort

14 Winterswijk Bekendelle

15 Aalten Noord

16 Terborg

17 ‘s Heerenberg

18 Gendringen - Anholt

Pag

4

10

16

22

30

38

44

50

58

66

74

82

88

96

102

108

114

120

Zutphen

Almen Lochem

Ruurlo

Zelhem

BorculoHaarlo

Doetinchem

Groenlo

Winterswijk

Aalten

Steenderen

Lievelde

Vragender

Hengelo

Lichtenvoorde

Anholt

Bredevoort

Bekendelle

Terborg

‘s Heerenberg

Ratum

Gendringen

Joppe

Vorden

1 2

3

5 4

78

12

9

10

131516

17

14

18

6

11

Wandelen over ongebaande paden in de Achterhoek

wandelen overongebaande padenin de Achterhoek18 dagtochten van 15 km

Gegarandeerd Onregelmatig | Rob Wolfs

2

ongebaandepaden

DoorkijkjesIk woon al meer dan dertig jaar in Dieren en nog steeds met veel plezier. Dieren ligt op het snijpunt van drie verschillende soorten landschappen: de bosrijke Veluwe(zoom), het IJsseldal en de Achter-hoek. Alle landschappen zijn even prachtig, maar ik heb toch altijd een voorliefde voor de Achterhoek gehad. Waarom eigenlijk? Vooral om het kleinschalige en halfopen coulisselandschap, denk ik. Het zijn de fraaie doorkijkjes die het doen. Maar ook om de combinatie van boerenland en natuur, boerennatuur dus. Een cultuurlandschap waar bosjes, heideveldjes, houtwallen en bomenlanen afgewisseld worden door weilanden, akkers, beekjes en boerderijen. In combinatie met prachtige kastelen, landhuizen, havezathen en bijbehorende parkachtige tuinen in barok- of Engelse landschapsstijl een oase voor de wandelaar.

WeeldelandschapLang geleden onderhield ik als vrijwilliger bij de Stichting LAW een stuk van het Scholtenpad tussen Winterswijk en Aalten. Met mijn dochter samen op de fiets en ieder een potje verf - zij geel, ik rood - gingen we de route langs om de verfstrepen bij te kwasten. Zo raakte ik verslingerd aan het landschap rond Winterswijk, voor mij de ‘fine fleur’ van wandelen in de Achterhoek. Maar ook de rest van de Achterhoek heeft veel te bieden. Bijvoorbeeld op de vele landgoederen, waar de historische structuur van het land goed bewaard is gebleven. De klein-schaligheid hier is mede te danken aan de adel die in dit gebied goed

3

vertegenwoordigd was. Dit landgoederenlandschap in de Graafschap, grofweg tussen Zutphen en Ruurlo, is rijk vertegenwoordigd in de wandelroutes in deze gids.

RoutemakenIk heb mijn best gedaan om ook in de Achterhoek weer zoveel mogelijk de ongebaande en onverharde paden op te zoeken. Het grote voordeel van beschreven routes is dat ze niet gemarkeerd hoeven te worden. Want hoe aangenaam en gemakkelijk markering voor sommige wandelaars ook moge zijn, het grote nadeel is dat veel terreineigenaren geen toestemming geven voor het aanbrengen van bewegwijzering. Met beschreven routes wordt het mogelijk om een grotere keus te maken uit alle opengestelde paden. Ik probeer de geijkte wandelroutes zoveel mogelijk te mijden en zoek steeds naar het onverwachte, de verrassingen in het landschap. On-verharde paden staan garant voor zoveel mogelijk rust, weinig hinder van andere weggebruikers en een maximale beleving van de omgeving. Voor deze gids kwam de zandpadgarantie uit op een gemiddelde van 75%.

Deze wandelingen zijn in een eerste versie verschenen op de website Wandelzoekpagina. Hier zijn ruim vijftig Trage Tochten in de Achter-hoek te vinden, www.tragetochten.nl. Het was lastig om een keus te maken voor deze gids. Ik hoop dat ik een paar mooie routes heb geselecteerd en dat de wandelaars ervan zullen genieten. Mijn dank gaat uit naar Lourens Vellinga voor het controleren van de routes, naar Truus Wijnen voor het belangeloos maken van mooie foto’s en als altijd naar Erna Wolfs, die met mij meeliep en meedacht.

96

14winterswijk-bekendelle

We wandelen vanaf Berenschot door het soortenrijke loofbos Bekendelle langs de Boven Slinge. In 1652 liet de Heer Adriaen van Eerde tot Pleckepol hier twee molens bouwen: een korenmolen en een oliemolen. Tot 1960 is de watermolen in bedrijf geweest als veevoermaalderij, tegenwoordig fraai restaurant met terrassen. De kronkelende rivier heeft door de eeuwen heen regelmatig haar loop veranderd. In de vroegere rivierbeddingen is het elzenbroek ontwikkeld, een vochtig bos. Onder de els, es, iep en eik vinden we ondergroei van slanke sleutelbloem, bosgeelster en in de nattere delen dotterbloem en pinksterbloem. We lopen naar de Oude Bocholtsebaan. Dat hier tussen 1880 en 1931 een spoorlijn liep tussen Winterswijk en het Duitse Bocholt, is vooral goed te zien aan de lange, kaarsrechte structuur van de weg. Ook is op verschillende plaatsen langs de Baan het verhoogde spoorbed nog goed zichtbaar. De lengte van de spoorbaan was in totaal 17,5 km. Wat er nu nog van rest is een ideale verbinding voor wandelaars en fietsers met prachtig zicht op het licht glooiende coulisselandschap rondom. We passeren de buurtschappen Woold en Brinkheurne en wandelen dan weer langs de Slinge door het Buskersbos. Over eikenlanen tussen de velden door terug naar Berenschot.

openbaarvervoer

start-eneindpunt+

horeca

lengte

onverhard

Winterswijk, Restaurant Berenschot’s Watermolen, Wooldse- weg 74, 7108 AB

Bushalte ‘Berenschot’ belbus lijn T 10, station Winterswijk richting Barlo (alleen ma t/m za), een uur vantevoren of via internet reserveren via http://www.rvm-online.de/. Vanaf station Winterswijk met de Regiotaxi Gelderland. Met OV-fiets vanaf station Winterswijk ca. 3 km.

Restaurant Berenschot’s Watermolen met drie terrassen. Rustpunt aan de Bocholtse Baan 14, Weideterras Kötters. Gasterij De Gulle Waard, Mr. ten Houtenlaan 4 (alleen op za na 15.00 uur en zondag na 11.00 uur).

14 km

97

98

1

0 1000750500250

© Topografische Dienst

WINTERSWIJK

2

3

5

99winterswijk bekendelle

1 Vanaf de parkeerplaats bij de TOP Berenschot ga je rechtsaf, onverharde weg. Aan het eind

linksaf. Pad naar rechts negeren. Voor de brug over de Boven Slinge rechtsaf langs een bordje ‘Opengesteld’, pad langs de beek. Pad naar rechts negeren. Op Y-splitsing links aanhouden, pad langs de beek blijven volgen. Je gaat een houten brug over en rechtdoor. Even daarna op Y-splitsing links aanhouden. Je komt uit in de bocht van een asfaltweg. Hier ga je rechtsaf en even daarna, waar de asfaltweg naar rechts buigt, ga je rechtdoor, zandweg met fietspad. Dit pad steeds rechtdoor volgen. Op kruispunt bij fietsknooppunt 27 linksaf, zandweg. Deze weg gaat bij een oprit naar een boerderij over in een klinkerweg, hier rechtdoor. Je komt uit op een asfaltweg.

4

bovenslingeinbekendelleBekendelle is een oud en soortenrijk loofbos langs de Boven Slinge. De kronkelende beek is door de eeuwen heen regelmatig van loop veranderd. De Boven Slinge heeft in Bekendelle hoge, afkalvende oevers in de buitenbochten en lage, aangroeiende oevers in de binnenbochten. Het maakt deel uit van een groter bosgebied dat bijzonder is vanwege de meanderende beken en de schaduwrijke bossen langs het water. Bekendelle kan in de wintermaan-den helemaal of gedeeltelijk onder water staan. Moerasbossen van dit type zijn zeldzaam geworden. Onder de els, es, iep en eik is ondergroei van slanke sleutelbloem, bosgeelster en in de nattere delen dotterbloem en pinksterbloem te vinden. In de uitlopers van de beek komen waterviolier en beek-punge voor. Langs de Slinge zien we met een beetje geluk de ijsvogel, die met zijn bonte verenkleed haast tropisch aandoet. Deze inmiddels zeldzame vogel graaft een nestholte in de steile oeverwal van de buitenbocht.

100 winterswijk bekendelle

2 Hier ga je linksaf. Nu neem je de

eerste onverharde weg rechtsaf, Winkelstegge. Bij boerderij ’t Winkel ga je de eerste weg rechtsaf langs een bordje ‘Gastvrij Landgoed Lintum ’t Winkel’. Deze bomenlaan tot het eind blijven volgen. Aan het eind links, zandweg met fietspad. Even verder op de kruising linksaf bij P-72853/001, Oude Bocholtsebaan. Je neemt de eerste zandweg rechts bij P-72852/001. De zandweg gaat over in een klinkerweg en dan neem je direct daarna het eerste pad linksaf langs een bordje ‘Opengesteld’. Dit is een breed graspad met fietspaadje, omzoomd door eikenbomen. Op een kruising iets naar links en op de volgende kruising direct daarna weer naar rechts, Oude Bocholtsebaan. Asfaltweg oversteken en rechtdoor, Oude Bocholtsebaan vervolgen. Rechtdoor tot een klinkerweg, Holthuisweg.

101winterswijk bekendelle

3 Oversteken en rechtdoor Oude Bocholtsebaan vervolgen. Na een bankje met prullenbak aan je rechterhand neem je het eerste smalle

paadje rechtsaf tussen de velden door. Na boerderijnummer 4 ‘Huiskamp’ ga je de eerste weg linksaf. Meebuigen naar links en voor een huis weer meebuigen naar rechts. Verderop buigt deze weg ook weer naar rechts en naar links langs boerderijen. Aan het eind kom je weer uit op de Oude Bocholtsebaan, hier rechtsaf. Asfaltweg, Hijinkhoekweg, oversteken en rechtdoor. Direct na het huisje aan je rechterhand (nummer 3) rechtsaf, zandweg met fietspad, Meester Brouwerlaan. Op kruising rechtdoor. Deze weg komt uit op een andere onverharde weg, hier ga je rechtdoor, Bothoekweg. Weg naar rechts negeren. Op driesprong bij de schoolpomp van Brinkheurne en P-72739/001 rechtdoor. Direct na huisnummer 8 de eerste onverharde weg linksaf, richting De Zonnebloem. Op het terrein van de gastboerderij rechtsaf, onverharde weg. Zijpaden negeren en steeds rechtdoor tot de drukke verkeersweg.

4 Hier ga je naar links over de grasstrook langs de weg. Na ruim 50 meter ga je linksaf, een smal voetpad in langs houten hekken en een bordje

‘Buskersbos’. Je loopt langs de Slinge. Paadjes naar rechts negeren en het pad langs de beek steeds maar blijven volgen. Je gaat een houten bruggetje over en je loopt via een voetgangerspassage rechtdoor, nu een pad over een dijk. Nog steeds de beek aan je linkerhand. Op een driesprong rechtdoor. Even verder loop je weer pal langs de beek. Je komt uit bij een grote houten brug over de Slinge. Hier ga je linksaf over de brug heen. Je passeert een bordje ‘Landgoed Den Schooten’. Tussen houten palen door en rechtsaf, een bospad. Verderop loop je weer tussen de velden. De weg heet daarna Ben Geurkinklaan. Je gaat weer een beek over. Op kruising met een smaller pad linksaf. (Hier rechtsaf voor een bezoek aan De Gulle Waard.) Dit is een smal pad tussen hoge eikenbomen.

5 Op kruispunt bij P- 72740/001 rechtdoor, Holthuisweg, klinkerweg. Nu neem je het eerste pad naar rechts langs een bordje ‘Landgoed Den

Schooten’. Ter hoogte van de boerderij rechtdoor, het pad versmalt. Vlak voor de asfaltweg linksaf, voetpaadje parallel aan de weg. Je kruist de oprit naar de nummers 107-109. Hierna neem je de eerste onverharde weg naar rechts, Greversweg. Je passeert een bordje ‘Opengesteld Landgoed De Plekenpol’. Steeds rechtdoor. Je gaat opnieuw over de Slinge. Op eerste kruising linksaf, Olden Goorweg. Op kruising met toerit naar de nummers 10-12 linksaf over een graspad langs een sloot aan je rechterhand. Je gaat nog een keer via een brug de Slinge over. Op asfaltweg rechtsaf. Even verder na de bakke-rij Berenschot rechtsaf naar de molen en de parkeerplaats.

wa

nd

elen o

ver on

gebaa

nd

e pad

en in

de a

chterh

oek ro

b wo

lfs

Waer iemant duisent vreugden soek

Mijn vreugt is in dees’ achter-hoek

Deze zinnen uit een gedicht van Dominee Willem Sluyter stammen uit

het midden van de 17e eeuw. Volgens diverse bronnen noemt hij de

naam Achterhoek als eerste. Willem Sluyter werd geboren in Neede,

studeerde theologie in Utrecht en was daarna twintig jaar dominee in

Eibergen. Hij kon het weten dus.

Rob Wolfs kent de Achterhoek als zijn broekzak en is het roerend met

Willem Sluyter eens. Deze wandelgids is dan ook één grote lofzang op

de Achterhoek. In het voorwoord verklaart Rob Wolfs zijn liefde aan

de Achterhoek en legt hij uit waarom hij juist van deze streek houdt.

Daarna volgen in zijn lofzang achttien coupletten in de vorm van

prachtige en afwisselende wandelingen.

Wie deze gids doorbladert krijgt al een goede indruk van het rijke

cultuurlandschap, dat kenmerkend is voor de Achterhoek. Maar wie

echt verliefd wil worden op de Achterhoek trekt zijn wandelschoenen

aan en begint aan deze fantastische reeks wandelingen.

9 789078 641353