Waalwijk | Sprang-Capelle | Waspik - BEGROTING …...Dit programma heeft raakvlakken met alle andere...

2

BEGROTING 2016

INLEIDING

PROGRAMMAPLAN

PARAGRAFEN

FINANCIËLE BEGROTING

4

Inhoud Inleiding ............................................................................................................... 6 1. Van coalitieakkoord naar begroting ................................................................ 6

1. Begrotingsbeeld in kadernota ...................................................................... 6 2. Begrotingsbeeld na meicirculaire 2015 ......................................................... 6 3. De begroting zelf ....................................................................................... 6

Leeswijzer .......................................................................................................... 6 Programmaplan ..................................................................................................... 8 PROGRAMMA 1 ................................................................................................. 10 KERNWAARDEN ................................................................................................ 10 PROGRAMMA 1 KERNWAARDEN ..................................................................... 11

Hoofdstuk 1 Milieu en duurzaamheid .............................................................12 Hoofdstuk 2 Wijkgericht werken ....................................................................14 Hoofdstuk 3 Betrouwbaarheid en dienstbaarheid .............................................15 Hoofdstuk 4 Openbare Orde en Veiligheid ......................................................17 Hoofdstuk 5 Bestuur ....................................................................................19

PROGRAMMA 2 WONEN ................................................................................. 23 Hoofdstuk 1 Volkshuisvesting .......................................................................23

PROGRAMMA 3 WELZIJN ............................................................................... 27 Hoofdstuk 1 Welzijn ....................................................................................27 Hoofdstuk 2 Vrijwilligers en mantelzorg .........................................................28 Hoofdstuk 3 Zelfstandig blijven .....................................................................29 Hoofdstuk 4 Cultuur ....................................................................................29 Hoofdstuk 5 Cultureel erfgoed ......................................................................30

PROGRAMMA 4 ZORG EN VOLKSGEZONDHEID ............................................... 35 Hoofdstuk 1 Armoedebeleid ..........................................................................36 Hoofdstuk 2 Maatschappelijke Ondersteuning .................................................37 Hoofdstuk 3 Jeugd en jongerenbeleid ............................................................38 Hoofdstuk 4 Lokaal gezondheidsbeleid ...........................................................40

PROGRAMMA 5 SCHOLING ............................................................................. 43 Hoofdstuk 1 Zorg voor onderwijs ..................................................................43

PROGRAMMA 6 SPORT ................................................................................... 47 Hoofdstuk 1 Sportbeleid ...............................................................................47 Hoofdstuk 2 Sportaccommodaties .................................................................48

PROGRAMMA 7 WERKEN ................................................................................ 51 Hoofdstuk 1 Arbeidsmarktbeleid ...................................................................51 Hoofdstuk 2 Economische ontwikkeling ..........................................................53 Hoofdstuk 3 Grondzaken en vastgoed ............................................................56

PROGRAMMA 8 BEHEER OPENBARE RUIMTE .................................................. 61 PROGRAMMA 9 VERKEER ............................................................................... 65

Hoofdstuk 1 Verkeersbeleid ..........................................................................65 Hoofdstuk 2 Parkeerbeleid ...........................................................................66

PROGRAMMA 10 RUIMTELIJKE STRATEGIE ...................................................... 69 Hoofdstuk 1 Regionale beleids- en planvorming ..............................................70 Hoofdstuk 2 Lokale beleids- en planvorming ...................................................71 Hoofdstuk 3 Lokale planuitvoering .................................................................73

PROGRAMMA 11 FINANCIËN............................................................................ 77 Hoofdstuk 1 Financieel beleid, begroting, financieel beheer en jaarrekening .......77 Hoofdstuk 2 Wet waardering Onroerende Zaakbelastingen ...............................78 Hoofdstuk 3 Belastingheffing diverse belastingen ............................................79

Paragrafen ...........................................................................................................83 2.1 Paragraaf Lokale heffingen ......................................................................... 84 2.2 Paragraaf Weerstandsvermogen ................................................................ 89 2.3 Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen ................................................... 103 2.4 Paragraaf Financiering (en treasury)........................................................ 105

5

2.5 Paragraaf Bedrijfsvoering ......................................................................... 108 2.6 Paragraaf Verbonden partijen .................................................................. 114 2.7 Paragraaf Grondbeleid .............................................................................. 122 2.8 Paragraaf Duurzaamheid en milieu ........................................................... 127 2.9 Paragraaf Demografische ontwikkelingen ............................................... 129 FINANCIËLE BEGROTING ..................................................................................... 136 3.1 Kerngegevens ........................................................................................... 136 3.2 De begrotingen 2016 –2019 op hoofdlijnen .............................................. 137 3.3 Autorisatie door de raad van de begroting 2016 ....................................... 142 3.4 overzichten van baten en lasten ............................................................... 142

3.4.1 Recapitulatie functionele indeling ............................................................ 143 3.4.2 Recapitulatie programmabegroting ......................................................... 145 3.4.3 Recapitulatie naar baten en lastensoorten ................................................ 147 3.4.4 Meerjarenbegroting ............................................................................... 150 3.4.5 Geraamd resultaat voor en na bestemming .............................................. 153 3.4.6 Overzicht van geraamde incidentele baten en lasten ................................. 154

3.5 Bezittingen en Vermogen ......................................................................... 157 3.5.1 Investeringen en dekking ...................................................................... 158 3.5.2 De belangrijkste reserves ...................................................................... 159

3.6 EMU gegevens .......................................................................................... 163 3.7 Aanvullende informatie ............................................................................ 164

3.7.1 Uitgangspunten voor het samenstellen van de begroting ........................... 164 3.7.2 Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds .............................................. 165 3.7.3 Begrotingsposten budgetten inkomensoverdrachten .................................. 168 3.7.4 Overzicht te ontvangen subsidies ............................................................ 170 3.7.5 Overzicht mutaties voor de begroting uit kadernota .................................. 172 3.7.6 Taakstellingen in begroting 2015 ............................................................ 175 3.7.7 Invoering Vennootschapsbelasting per 1 januari 2016 ............................... 175 3.7.8 Voorgenomen herziening Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en

Gemeenten (BBV) ......................................................................................... 176 3.7.9 Voornemen tot herziening van de verslaggevingsregels rondom de

grondexploitaties .......................................................................................... 177

6

Inleiding

1. Van coalitieakkoord naar begroting

Op donderdag 9 juli 2015 heeft de raad de kaders voor de samenstelling van de begroting 2016 gesteld. Dit is gebeurd door instemming met de in de kadernota 2015 vastgelegde beleidsrichting, met de daarin vermelde mutaties ter verwerking in de begroting 2016 en daarbij behorende meerjarenramingen en met de verwerking van de inzet op reserves op voorgenomen investeringen. Het coalitieakkoord “Krachten bundelen” is als collegeprogramma voor de periode 2014-2018, onderlegger voor de begrotingen 2015 tot en met 2018 en was het daarmee ook voor de kadernota 2015.

1. Begrotingsbeeld in kadernota

De kadernota 2015 voor de begroting 2016 (blz. 17) gaf het volgend financieel beeld (bedragen x € 1.000)

2016 2017 2018 2019

Geactualiseerde begrotingspositie 859.000 1.111.000 1.118.000 1.320.000

Onontkoombaarheden -124.000 -183.000 -223.000 -256.000

Wensen -244.000 -286.000 -286.000 -286.000

Bestendiging van bestaand beleid -250.000

Effecten voorjaarsbericht 2015 -459.000 -459.000 -459.000 -459.000

Begrotingspositie 32.000 183.000 150.000 69.000

2. Begrotingsbeeld na meicirculaire 2015

Ook hierover is de raad al eerder geïnformeerd. Het beeld dat dan voor de begroting 2016 en volgende jaren

ontstaat, ziet er als volgt uit:

2016 2017 2018 2019

Begrotingspositie in kadernota 32.000 183.000 150.000 69.000

Effecten meicirculaire 2015 -305.000 -662.000 -441.000 -314.000

Begrotingspositie (- = tekort) -273.000 -479.000 -291.000 -245.000

3. De begroting zelf

De begroting 2016 eindigt met de volgende totalen:

2016 2017 2018 2019

Begrotingspositie (- = tekort) 5.000 -215.000 -28.000 27.000

De samenstelling van de begroting 2016 leidde tot een uitkomst die nagenoeg overeenkwam met het beeld dat er na meicirculaire 2015 was. De begroting is sluitend geworden door o.a. het renteverlies over het geraamd financieringstekort per 1 januari 2016 niet op 3,25% maar op 2,5% te ramen (effect € 276.000). Een andere afwijking van de uitgangspunten is het in de begroting opnemen van een bedrag van € 40.000 voor administratieve lasten/uitvoeringskosten gemoeid met de Vennootschapsbelasting (VPB). Nadere toelichtingen treft u aan in de financiële begroting in hoofdstuk 3.2.

Leeswijzer Op grond van de voorschriften stelt de raad de begroting vast. Voor het onderscheid tussen de begroting voor de raad en de begroting voor het college wordt de begroting voor de raad de programmabegroting genoemd en de begroting voor het college de productenraming. De indeling van de nu aangeboden programmabegroting is ten opzichte van vorig jaar niet aangepast. Wel wijzen wij u expliciet op een drietal nieuwe ontwikkelingen waarover wij u in de hoofdstukken 3.7.7, 3.7.8 en 3.7.9 nader informeren.

Waalwijk, 29 september 2015, Het college van Waalwijk

8

Programmaplan

10

PROGRAMMA 1

KERNWAARDEN

11

PROGRAMMA 1 KERNWAARDEN

SAMENHANG MET ANDERE PROGRAMMA’S Dit programma heeft raakvlakken met alle andere programma’s omdat gestreefd wordt naar een evenwicht in alle aspecten die de kwaliteit van het samen leven, wonen en werken in Waalwijk nu en in de toekomst bepalen. Zoals de titel van het programma al aangeeft wordt hier een aantal activiteiten van de gemeente beschreven, die naar mening van het college essentieel zijn voor de gemeente en het handelen van de gemeentelijke organisatie. We praten dan over bijvoorbeeld, betrouwbaarheid, dienstbaarheid en duurzaamheid.

Het programma heeft de volgende onderverdeling: Hoofdstuk 1 Milieu Duurzaamheid Hoofdstuk 2 Wijkgericht werken Hoofdstuk 3 Betrouwbaarheid en dienstbaarheid

- Dienstverlening en Deregulering Handhaving

Hoofdstuk 4 Openbare orde en veiligheid

- Veiligheidsbeleid en crisisbeheersing

Hoofdstuk 5 Bestuur

- Strategische visie - Intergemeentelijke samenwerking

portefeuillehouder

mr. J. Keijzers-Verschelling drs. J. van Groos

drs. H. Brekelmans (sociaal deel)

drs. J. van Groos (fysiek deel)

College / burgemeester drs. A. Kleijngeld drs. J. van Groos drs. A. Kleijngeld

drs. A. Kleijngeld

drs. A. Kleijngeld drs. A. Kleijngeld

12

Hoofdstuk 1 Milieu en duurzaamheid

Milieu en duurzaamheid (mr. J. Keijzers-Verschelling (milieu) en drs. J. van Groos (duurzaamheid)

AMBITIE Werken aan duurzame ontwikkeling blijft ook de komende collegeperiode het basisprincipe en dat geldt voor alle beleidsterreinen zowel fysiek als sociaal. De vastgestelde programma’s worden onverkort uitgevoerd en daar waar zich in samenwerking met marktpartijen kansen aandienen zoals energiecorporaties of uitbreiding van windenergie zal daar positief op ingestoken worden. Uiteraard zal ook in het sociale domein in de komende periode bij de implementatie van de transities samen met de partners gestreefd worden naar duurzame arrangementen die bijdragen aan zelfredzaamheid van onze inwoners. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S/INFORMATIE

Soort Beleid

Vaststelling (verwacht)

Verantwoordelijke afdeling

Milieu en duurzaamheid

Milieubeleidsplan “de Waalwijkse visie op milieu: een milieubeleidsplan voor de langere termijn”

Visie Februari 2010 RSO rew

Bodemkwaliteitskaart gemeente Waalwijk Regels Augustus 2013 RSO rew

Bodembeheernota Visie December 2013 RSO rew

Routekaart naar een klimaatneutraal Waalwijk Visie Juni 2009 RSO rew

Beleidsplan openbare verlichting Visie 2007 OBV

Groenstructuurplan Visie 2016 OBV

Groenuitvoeringsplan 2009-2013

Uitvoerings beleid

Februari 2008 OBV

Externe veiligheidsbeleid 2008 inclusief aanvulling 2012

Uitvoerings beleid

Juni 2008 Maart 2012

RSO rew

Hogere waarde beleid Wet geluidhinder Uitvoerings

beleid April 2010 RSO rew

Zonebeheerbeleid bedrijventerrein Haven Uitvoerings

beleid Juni 2013 RSO rew

Waterplan Uitvoerings

beleid 2009 OBV

Plaatsingsbeleid laadpalen voor elektrische auto’s Uitvoerings

beleid Mei 2014 RSO & OBV

Grondstoffenbeleidsplan 2014 -2021 Uitvoerings

beleid December 2013 OBV

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL Afval: In het onlangs vastgestelde Grondstoffenbeleidsplan wordt de strategische koers geschetst en beleidskeuzes gemaakt voor de periode 2014 tot en met 2021. De einddatum is gelijk aan de einddatum van Landelijk AfvalbeheerPlan 2. De gemeente stelt in het Grondstoffenbeleidsplan de kaders waaraan het toekomstige beleid moet voldoen en doelstellingen die bereikt moeten zijn in respectievelijk 2015 en 2021 op het vlak van afvalscheiding. Voor het bereiken van de doelstellingen zal de gemeente maatregelen moeten nemen. De ambitie is om in 2015 van de totale hoeveelheid afval die vrijkomt uit huishoudens 65 % te recyclen. Bodem: Eind 2015 beheersen en/of saneren we de locaties met een humaan risico. Naast de chemische bodemkwaliteit spelen er meer thema’s in de bodem, zoals de ondergrondse opslag en energie opslag. Bij de ontwikkeling van nieuwe ruimtelijke projecten wordt gekeken naar meer aspecten van de bodem dan alleen bodemverontreiniging waardoor integratie van andere beleidsvelden met bodem wordt bevorderd. Energie en klimaat: Waalwijk moet in 2043 een klimaatneutrale gemeente zijn. Dit lijkt nog ver weg, maar de doelstelling is zeer ambitieus. Om een groei naar deze doelstelling te realiseren dient over de hele periode een maximale inspanning te worden geleverd.

13

Externe veiligheid: Waalwijk biedt haar inwoners een veilige woonomgeving. Nieuwe kwetsbare objecten met verminderd zelfredzamen binnen invloedsgebieden worden zorgvuldig beoordeeld volgens de criteria in ons externe veiligheidsbeleid.

We geven uitvoering aan het programma externe veiligheid van Brabant veiliger. Geluid: Gestreefd wordt naar het minimaal handhaven van de huidige geluidsniveaus. Waar dat niet mogelijk is wordt er naar gestreefd om het aantal geluid gehinderden per saldo lager te krijgen. Licht De invloed van lichtvervuiling ten gevolge van openbare verlichting op natuurgebieden in de EHS te beperken. Luchtkwaliteit en geur: In Waalwijk wordt overal voldaan aan de wettelijke luchtkwaliteitsnormen en wordt - afhankelijk van de beïnvloedingsruimte en financiële mogelijkheden - gewerkt aan verbetering van de luchtkwaliteit volgens de GGD richtlijnen. Natuur en stedelijke groen: Binnen de gemeente wordt de biodiversiteit vergroot. Verder worden nieuwe kansen gecreëerd voor natuurontwikkeling. Ook door het chemievrije onderhoud van de openbare ruimte kan de natuur zich verder ontwikkelen binnen de woonwijken. Concrete voorbeelden hiervan zijn aanwezigheid van diverse spechtensoorten, zangvogels (o.a. groenlingen) en eekhoorns. Daarnaast wordt ingezet op de bescherming en waar mogelijk versterking van het waardevol groen in de gemeente. Water Waalwijk zal de extremen (periodes met hevige neerslag en andere periodes van droogte) in de waterkwantiteit beheersen door het watersysteem in orde te brengen volgens de trits ‘vasthouden-bergen-afvoeren’. In het streven naar een goede waterkwaliteit in de gemeente Waalwijk conformeert de gemeente zich aan de Europese Kader Richtlijn Water (KRW). WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Afval Stap 1 van de uitvoering van het grondstoffenbeleidsplan wordt in 2016 geëvalueerd op de prestatiegebieden service, milieu en kosten. Afhankelijk van de uitkomsten van de evaluatie van stap 1 neemt de gemeente aanvullende maatregelen. Afval komt niet alleen bij huishoudens thuis vrij, maar ook in de openbare ruimte, of in winkels, bedrijven en kantoren. De gemeente selecteert een winkelgebied waar men in 2016 een proef start met de gescheiden inzameling van papier, kunststof en restafval via openbare afvalbakken. Er wordt een onderzoek gestart naar de gescheiden inzameling van huisraad en matrassen. Bodem In de gemeente zijn diverse verontreinigingen in het grondwater aanwezig. Gestart wordt met een inventarisatie of gebiedsgericht grondwater beheer een geschikt middel is om met deze verontreiniging verantwoord om te gaan.

Energie en klimaat Waalwijk werkt in regionaal verband mee aan de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. Bij nieuwbouw wordt gestreefd naar het bouwen van ‘Nul op de meter’ woningen. Uitbreiding van energie uit wind, zon en biomassa wordt waar mogelijk gestimuleerd en gefaciliteerd. De verdere ontwikkeling van de Waalwijkse energiecoöperatie ‘Langstraatenergie’ wordt ondersteund evenals een bedrijvenplatform voor energiebesparing en duurzame-energieproductie bij bedrijven. Bij de gemeentelijke organisatie wordt gekeken naar mogelijkheden voor verdere energiebesparing bij gemeentelijke gebouwen en openbare verlichting. Externe veiligheid • Het actualiseren van de QRA’s naar aanleiding van steeds aanpassende rijksregelgeving. Het op basis

daarvan actualiseren van vergunningen en of bestemmingsplannen op grond van Wro en Wm. • Door nieuwe regelgeving (bevi; bevb;bevt) zullen er naar verwachting (latente)saneringssituaties ontstaan,

waarbij een inzet vanuit de gemeente wordt verlangd. Naar het onlangs vastgestelde basisnet (Bevt) dient de saneringsopgave (latent en acuut) in kaart te worden gebracht.

• Het actualiseren van het extern veiligheidsbeleid uit 2008 naar aanleiding van nieuwe wetgeving en nieuwe inzichten met het oog op de Omgevingswet.

• Bluswater vanuit drinkwatervoorzieningen staat onder druk. Vanuit de brandweer bestaat een toenemende wens om geboorde bluswatervoorzieningen te plaatsen in bestaand bebouwd gebied.

• Op 1 april 2015 is de Wet Basisnet in werking getreden. Beoordeling van de risico’s veroorzaakt door het vervoer van gevaarlijke stoffen dient plaats te vinden aan de hand van deze wet. Onderzocht dient te worden in hoeverre een Route gevaarlijke stoffen in Waalwijk noodzakelijk is.

14

Geluid • De effecten van GOL in beeld brengen en een aanzet geven voor te nemen maatregelen om overmatige

geluidhinder te beperken. • Beheren van de zone van Bedrijventerrein Haven.

• Actualiseren van het BP Geluidtoedeling. Luchtkwaliteit en geur • Beoordelen of een geurverordening veehouderijbedrijven nog zinvol is en indien positief deze in procedure

brengen. • Monitoren van het NSL • De effecten van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) in beeld brengen. Natuur en stedelijke groen Ondanks de bezuinigingen op groenonderhoud, wordt het gedifferentieerd maaibeheer ook in 2016 weer uitgevoerd o.a. in waterlopen in Landgoed Driessen en De Vest in Waspik. Bovendien wordt op enkele locaties (in samenwerking met een van de groenaannemers die het integraal onderhoud uitvoeren) minder intensief gemaaid zodat er meer mogelijkheden ontstaan voor vergroting van de biodiversiteit. Door het nieuwe doorvloeisysteem wordt de kwaliteit en kwantiteit in de waterlopen van Waalwijk, ten zuiden van de Halve Zolenlijn, vergroot. Ook dit draagt bij aan de verdere ontwikkeling van de biodiversiteit. Tevens ontstaat een meer stabiele waterstand waardoor bomen in de zomermaanden voldoende worden voorzien in hun vochtbehoefte (ze komen niet meer in de problemen zoals voorheen wel het geval was). Ook op beleidsmatig vlak zal het groen in 2016 de nodige aandacht krijgen: het waardevolle groen wordt opnieuw in beeld gebracht door de actualisatie van het Groenstructuurplan (het huidige plan dateert van 2007). Water Het nieuwe gemeentelijke rioleringsplan wordt vastgesteld. Een belangrijk uitgangspunt van het plan is een klimaatbestendig rioleringssysteem.

Hoofdstuk 2 Wijkgericht werken (drs. H. Brekelmans –sociaal- en drs. J. van Groos –fysiek-)

AMBITIE Wij willen als gemeente meer vraaggericht werken. Meer aandacht voor het faciliteren van bewonersinitiatieven in plaats van zelf bedenken wat er goed is voor buurten en wijken. Meer gebruik maken van burgerinitiatieven en deze zoveel mogelijk verzelfstandigen en eventueel faciliteren. Vooral het procesniveau en de inhoud over laten aan de bewoners en door ons daartoe aangestelde (externe) partijen. Er wordt grote waarde gehecht aan een sterk sociaal netwerk in de wijken, dat draagt immers bij aan de voorgestane zelfredzaamheid en sociale cohesie, wat weer ten goede komt aan de transities. Ten behoeve van initiatieven uit de wijken is een wijkbudget beschikbaar gesteld van ca. € 150.000,00. Dit bedrag is inclusief de aanvulling met € 50.000,00 uit het coalitieprogramma 2014-2018 ten behoeve van ondersteuning van maatschappelijke initiatieven. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE 2014 Coalitieprogramma 2014 – 2018 WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Op diverse manieren wordt getracht bewoners te motiveren en zich in te zetten voor hun straat, buurt of wijk.

We zijn succesvol als steeds meer bewoners zich betrokken en medeverantwoordelijk voelen voor hun leefomgeving en samen met andere bewoners ergens de schouders er onder willen en kunnen zetten. Dit bevordert de leefbaarheid, veiligheid en sociale samenhang in een wijk. Ook willen we bereiken dat meer mensen oog en zorg hebben voor hun medemens.

Prestatie-indicator streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Het totale aantal projecten/initiatieven van bewoners op het gebied van leefbaarheid, veiligheid en sociale samenhang -straat- of wijkinitiatieven (financieel ondersteund) -idem (ondersteund, maar zonder financiële vergoeding)

75 10

80 10

85 10

90 10

Digitale communicatiemiddelen gebruiken om in contact te zijn met bewoners: -Aantal volgers van de wijkpagina’s op Facebook - Aantal Twitter volgers -digitale nieuwsflitsen in de wijken (3 per wijk/kern)

1.500 3.900

12

1.600 4.300

12

1.700 4.700

12

1.800 5.200

12

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? - Er is een wijkindex als instrument opgezet om hiermee de dialoog met bewoners te kunnen voeren en

te kunnen sturen op indicatoren in de wijk. Ook wordt dit instrument ingezet om tot meer

15

burgerinitiatieven te komen en de beweging die nodig is om de gewenste transities te stimuleren. Het gaat hierbij om de onderwerpen Leefbaarheid, Veiligheid, Sociale samenhang, Zorg, Beheer en Voorzieningen. Op basis van de resultaten zijn digitale wijkkaarten gemaakt. Hierin is opgenomen welke acties noodzakelijk of wenselijk zijn, zowel op fysiek als sociaal-maatschappelijk gebied. Ook is

opgenomen wie er wat uitvoert; inwoners, gemeente of partnerorganisaties. 2016 wordt o.a. gebruikt voor de uitvoering en vervolgens een evaluatie met de wijken;

- De resultaten van de pilot die in 2015 in Baardwijk, Laageinde en De Hoef heeft gedraaid, worden gebruikt om verdere invulling te geven aan de wijze van wijkgericht werken. Dit is een meer integrale en verdergaande aanpak dan tot nu toe werd gehanteerd, met een blik op de toekomst: korte termijn,

middellange termijn en lange termijn; - Gebruik maken van social media om bewoners aan elkaar en aan de gemeente te binden; waaronder

Facebook, Twitter en een digitale ideeënbus voor bewoners; - Verder gaan met het ‘loslaten’ en zaken in de wijk overlaten aan inwoners waar dat kan. Daaronder ook

projecten als ‘adoptiegroen’ en ‘zwerfafvalpakkers’;

- Blijvend vertrouwen geven aan inwoners en hen ondersteunen waar zij dat noodzakelijk en nuttig

vinden; - faciliteren van de inwoners bij het aanzetten tot dan wel vergroten van hun zelfredzaamheid.

Hoofdstuk 3 Betrouwbaarheid en dienstbaarheid

Dienstverlening en deregulering (drs. J. van Groos en drs. A. Kleijngeld)

AMBITIE De gemeentelijke organisatie ontwikkelt zich naar een coöperatieve, compacte en servicegerichte organisatie. De ambtelijke organisatie dient in de dienstverlening deze houding uit te stralen RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Dienstverleningsvisie (Het antwoord van Waalwijk, 2010) (eind 2015 wordt een nieuwe visie vastgesteld) Documentatie Programma e-dienstverlening Documentatie Programma @antwoord (landelijk) Kwaliteit van de overheidsdienstverlening (2014) Hoe hoort het eigenlijk – passend contact tussen overheid en burger (2014) Vanzelfsprekend Waalwijk – zelfbewust veranderen en verbeteren (2014)

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Vanuit klantperspectief willen we regels kwalitatief verbeteren en kwantitatief verminderen. Op het gebied van deregulering zijn de afgelopen jaren daar waar mogelijk overbodige regels geschrapt. Het blijft echter noodzakelijk om periodiek de regels te screenen en deze bestuursperiode zal dan ook nogmaals een opschoningstraject in gang worden gezet. Daarbij hoort dat de gemeenteraad, de gemeentelijke organisatie, inwoners en ondernemers kiezen voor een andere benadering: we zijn met elkaar verantwoordelijk en spanningen horen erbij; fouten kunnen nu eenmaal optreden, maar hoeven niet per se tot een aanpassing van regels te leiden. Maatschappij en bestuurders moeten een zekere mate van risico accepteren. In feite is dit in de huidige situatie niet anders. De overheid wekt nu vaak de indruk een risicoloze samenleving te kunnen garanderen en heeft bij problemen last van een regelreflex. Incidenten leiden tot een overkill aan regels. Bij elke situatie waar geregeld moet worden, dient eerst vanuit het vraagstuk en de betrokken partijen te worden bekeken welke aanpak passend is en aansluit bij de visie van de gemeente. Deze benadering kan ertoe leiden dat wordt gekozen voor een minder reguleren- de en meer faciliterende rol van de overheid. Partijen kunnen ook zaken met elkaar regelen. In deze bestuursperiode wordt ingezet op specifiek programma’s om deze nieuwe werkwijze aan te sturen. Het spreekt voor zich dat inwoners, ondernemers en instellingen suggesties ter verbetering kunnen doen. De website van de gemeente wordt door inwoners en ondernemers bezocht om een afspraak te maken, een melding te doen, een digitale aanvraag te doen of informatie op te zoeken. De site wordt tot nu toe te veel gebruikt om te zenden, om nieuws uit te dragen. De website moet worden aangepast, zodat de gebruikers direct of met een enkele klik uitkomen waar ze naar op zoek zijn (toptaken). Tegelijkertijd moet het aantal digitale producten steeds verder worden uitgebreid, zodat inwoners steeds meer producten 24 uur per dag kunnen aanvragen. Daarnaast blijft telefonische dienstverlening belangrijk. We willen zoveel mogelijk vragen beantwoorden in de eerste lijn en tevens streven naar een goede telefonische bereikbaarheid zowel in de eerste- als tweede lijn. Aandacht besteden aan de overige twee kanalen (persoonlijk klantcontact en fysieke post) is en blijft een continue proces. De meeste aandacht zal de komende jaren uitgaan naar digitale en telefonische klantprocessen. De volgende prestatie-indicatoren en servicenormen lichten we uit de bronnen waarmee we onze kwaliteit meten:

16

Prestatie indicator Ambitie 2016 (en verder)

streefwaarden

2016 2017 2018

Balie – wachttijd producten ‘op afspraak’ Minimaal 95% wacht korter dan 5 minuten

95% 95% 95%

Balie – verhouding afspraak vs inloop 80% / 20% 60%/40% 80%/20% 80%/20%

Balie - totaaloordeel dienstverlening Minimaal 8,0 8,0 8,0 8,0

Balie - beoordeling duidelijkheid aan informatie Minimaal 8,0 8,0 8,0 8,0

Balie - beoordeling vriendelijkheid Minimaal 8,0 8,0 8,0 8,0

Balie - beoordeling deskundigheid Minimaal 8,0 8,0 8,0 8,0

Telefoon – 85% opnemen op alle werkdagen van de week

85% 85% 90% 90%

Telefoon – percentage zelf afhandelen door KCC

60% 60% 60% 60%

Telefoon – totaaloordeel dienstverlening Minimaal 7,5 7,5 7,5 7,5

Telefoon – oordeel duidelijkheid van verkregen informatie

Minimaal 7,5 7,5 7,5 7,5

Telefoon – oordeel vriendelijkheid Minimaal 8,0 8,0 8,0 8,0

Telefoon – oordeel deskundigheid Minimaal 7,5 7,5 7,5 7,5

Bezwaren en klachten – percentage wat na indiening door premediation wordt afgehandeld

Minimaal 33% 33% 33% 33%

Bezwaren – percentage afgehandeld binnen termijn Algemene Wet Bestuursrecht

90% 90% 90% 90

Klachten – percentage afgehandeld binnen termijn Algemene Wet Bestuursrecht

90% 90% 90% 90%

Totaaloordeel rol ‘burger als klant’ Minimaal 7,5 7,5 7,5 7,5

Bron

Benchmark Publiekszaken*

Waar staat je gemeente

Eigen managementinformatie

*We nemen om het jaar deel aan de onderzoeken ‘Waar staat je gemeente’ en de ‘Benchmark Publiekszaken’. In 2015 was het de beurt aan de benchmark Publiekszaken. Hieraan hebben we niet deelgenomen. Dit onderzoek houdt namelijk op te bestaan. Hiervoor komt ‘dashboard publiekszaken’ in de plaats. Dit onderzoek is nog in ontwikkeling. We gaan (afhankelijk van toegevoegde waarde voor Waalwijk) in 2016 of 2017 deelnemen aan dit dashboard.

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? -Onderzoek of deelname aan dashboard dienstverlening (als vervanging van de benchmark publiekszaken die niet meer wordt gebruikt) al toegevoegde waarde heeft voor Waalwijk; -In gebruik nemen van nieuwe toptakenwebsite; - Op basis van onderzoek 2015 beslissen over wel/niet invoeren en/of uitbreiden i-burgerzaken ; - Telefonische bereikbaarheid monitoren en indien nodig verbeteren, rekening houdend met de uitkomsten van het onderzoek telefonische bereikbaarheid najaar 2015; -Een aantal primaire klantprocessen onder de loep nemen en kijken of daarvan meer regels en procedures kunnen schrappen zodat een aanvraag eenvoudiger wordt; - Onderzoek naar (on)mogelijkheden thuisbezorgen reisdocumenten.

Handhaving (drs. A. Kleijngeld) RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Visie op Omgevingsbeleid in de gemeente Waalwijk 2013-2016 Jaarplan / programma Handhaving 2015 Gemeenschappelijke Regeling Omgevingsdienst Midden en West Brabant d.d. 1 januari 2013

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Vergunningverlening Inspectie, toezicht en handhaving zijn middelen die door de gemeente Waalwijk worden ingezet om er voor te zorgen dat de inwoners van de gemeente Waalwijk kunnen leven in een veilige en

17

gezonde leefomgeving. Indien hier sprake van is zal het aantal meldingen, verzoeken om handhaving en bestuursrechtelijke handhavingsprocedures die betrekking hebben op deze leefomgeving, afnemen.

Prestatie indicator nulmeting jaar - waarde

streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Oordeel van de inwoner over handhaving regels 2012 - 5,9 2014 - 5,9

6 6 6 6

Er zijn ongeveer 55 gebouwen met een lage zelfredzaamheid zoals kinderdagverblijven, scholen en zorgcentra. Dit is inclusief gemeentelijke gebouwen. Deze worden allemaal gecontroleerd op brandveiligheid.

2014 – 55

55 55 55 55

Het aantal verzoeken tot handhaving op het terrein van milieu, bouwen/ruimtelijke ordening, brandveiligheid, APV en bijzondere wetten

2012 – 12 2014 - 15

10 10 10 10

Het aantal bestuursrechtelijke handhavingsprocedures (dwangsom/bestuursdwang) op het terrein van milieu, bouwen, RO, APV en bijzondere wetten

2012 – 15 2014 – 17

35 35 35 35

Het aantal verbalen of bestuurlijke strafbeschikkingen op het terrein van milieu, bouwen, RO, APV en bijzondere wetten

2012 – 396 2014 – 310

350 350 350 350

Percentage bedrijven met goed naleefgedrag op basis van milieuwetgeving

2012 - 50% 2014 – 63% 70 75 80 85

Percentage bedrijven met goed naleefgedrag op basis van wetgeving brandveiligheid

2012 - 60% 2014 – 60% 75 80 85 85

Jaarrekening

Waar staat je gemeente

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? We blijven de reeds ingeslagen weg van het Omgevingsbeleid 2013-2016 volgen en leggen de nadruk op ‘veiligheid’. De trends op gebieden van burgeroordeel over handhaving regels, aantal meldingen en verzoeken tot handhaving en het aantal bestuurlijke handhavingsprocedures blijft vanaf 2012 tot heden stabiel.

We trachten ‘verzoeken tot handhaving’ te voorkomen door snel en adequaat te reageren op klachten en meldingen. We blijven investeren in de huidige intensieve samenwerking met externe handhavingspartners. Waar mogelijk worden knelpunten projectmatig aangepakt, zo nodig krijgt een projectmatige aanpak een structureel karakter. Een voorbeeld hiervan is het de bestuurlijke aanpak van drugspanden waardoor er een stijging zichtbaar is het aantal bestuursrechtelijke handhavingsprocedures.

Inspectie en toezicht worden zo veel mogelijk integraal uitgevoerd (milieu/bouw/brandveiligheid/ruimtelijke ordening/APV) om de toezichtslast te minimaliseren en de beperkte toezichtcapaciteit maximaal te benutten. Daarbij wordt gewerkt volgens het principe ‘streng waar het moet, soepel waar dat kan’. Waar bedrijven de regels willens en wetens (blijven) overtreden wordt niet geaarzeld om bestuurs- en strafrechtelijke middelen in te zetten. Bij de toepassing van deze middelen zal worden teruggevallen op wat in het ‘Omgevingsbeleid 2013-

2016’ hierover is beschreven. Daarbij zal rekening worden gehouden met de uitgangspunten die genoemd staan in de handhavingsstrategie ‘Zo handhaven we in Brabant’.

Uiteraard blijven landelijke kwaliteitscriteria en speerpunten richtinggevend voor beleid en uitvoering, maar de lokale behoefte is leidend. De eenduidige aansturing van de toezichtstaken in de openbare ruimte, de BOA’s en de parkeerwachters (P1), blijft bestaan. Samenwerking met de politie op het gebied van de kleine ergernissen is en blijft van groot belang. Er wordt blijvend ingezet op ‘wijkgericht’ toezicht.

Sinds 1 januari 2013 is de Omgevingsdienst Midden en West-Brabant (OMWB) opgericht. De gemeente Waalwijk heeft de uitvoering van alle Vergunning-, Toezichts- en handhavingstaken (VTH) op het gebied van milieu en bodem aan de OMWB uitbesteed. In 2016 zal de inhoudelijke samenwerking met de OMWB intensief blijven met als doel dat de Waalwijkse resultaten verbeteren.

Hoofdstuk 4 Openbare Orde en Veiligheid

AMBITIE Het hebben van een gevoel van veiligheid is van groot belang. De gemeente Waalwijk wil voor iedereen die binnen de gemeente verblijft een zo veilig mogelijke omgeving creëren. Met preventief beleid waar het kan, met repressief optreden waar het moet. Waar nodig worden grenzen helder gesteld. Wij vinden het noodzakelijk om veiligheidsbeleid in samenhang vorm te geven. Veiligheidsbeleid heeft zich ontwikkeld van een reeks reacties op incidenten tot een brede en meer samenhangende aanpak. De traditionele verantwoordelijkheid van de burgemeester voor de openbare orde is aangevuld en ingebed in een veel breder vormgegeven veiligheidsbeleid, waar bijvoorbeeld ook onderwijs en zorg als beleidsterreinen bij betrokken zijn

18

en waar het Openbaar Ministerie en de politie belangrijke veiligheidspartners van de gemeente zijn. In dat opzicht is het niet alleen het domein van de burgemeester maar gaat veiligheid het hele college aan. De noodzaak het beleid in samenhang en in samenwerking met anderen vorm te geven, wordt niet kleiner. Kanttekening daarbij is wel dat absolute veiligheid niet gegarandeerd kan worden, dus dat we deels risico’s

moeten aanvaarden. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Veiligheidsbeleid Regionaal Beleidsplan 2015-2018 (Nationale politie) Integraal Veiligheidsbeleid 2015 – 2018 (gemeente Waalwijk) Rampenbestrijding Wet op de Veiligheidsregio’s Besluit Risico’s en zware ongevallen (BRZO) Beleidsplan 2015-2019 ‘Realisme in denken en doen’ Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant, bestaande uit:

Brandrisicoprofiel 2015-2019; Dekkings- en spreidingsplan brandweer(zorg); Voorstel opkomsttijden 1ste basisbrandweereenheid en geografische spreiding 2de

basisbrandweereenheid. Omgevingsbeleid Visie op Omgevingsbeleid in de gemeente Waalwijk 2013-2016

Veiligheidsbeleid en crisisbeheersing (drs. A. Kleijngeld)

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? In 2014 is een nieuw integraal veiligheidsplan gemaakt. Onderstaande punten geven weer voor welke opgaven we daarbij staan:

De inzet op de aanpak van woninginbraken moet intensiever; De aanpak van in het bijzonder geweldsdelicten; Bij de aanpak van criminaliteit moet meer nadruk komen op het doorbreken van groeiende

verwevenheid van de onder- en bovenwereld; Continueren van de persoonsgerichte aanpak; We moeten blijven zoeken naar nieuwe manieren om de veiligheidsbeleving van bewoners positief te

beïnvloeden; Veiligheid van de gemeente Waalwijk vraagt om een alerte houding; Invulling geven aan verdere regionale samenwerking m.b.t. crisisbeheersing; Het is noodzakelijk om in het veiligheidsbeleid afwegingen in te bouwen tussen noodzakelijke

bescherming en te accepteren risico’s. De Wet op de Veiligheidsregio’s heeft de zorg voor de bevolking in geval van crises nadrukkelijk bij de gemeenten neergelegd. Waalwijk heeft daaraan de afgelopen jaren door middel van opleiding en oefening invulling gegeven. Vanuit meerdere gemeenten wordt gepleit voor nauwere samenwerking in deze in districtelijk verband (Hart van Brabant). In november 2015 valt hierover het besluit. Waalwijk wil hier loyaal medewerking aan verlenen, maar steekt kritisch in op het mogelijk gevaar van overorganisatie. Wij willen goed voorbereid zijn op een eventuele ramp of zwaar ongeval. Daarom houden wij de deelplannen crisisbeheersing en invulling van de crisisbeheersingsorganisatie actueel. We zorgen ervoor dat onze medewerkers goed zijn opgeleid en geoefend en we brengen door middel van risico-inventarisaties de grootste risico’s in beeld.


streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Het is in de gemeente voldoende veilig op straat (rapportcijfer) 2014 - 6,7 7 7 7 7

De gemeente is voldoende bereikbaar voor meldingen en klachten over onveiligheid

2014 - 6,5 6,5 6,5 6,5 6,5

De gemeente reageert goed op meldingen en klachten over onveiligheid

2014 - 6,0 6,5 6,5 6,5 6,5

Het rapportcijfer voor veiligheid (buurt) 2013 - 7 7 7 7 7

Het percentage deelnemers dat de basiscursus bevolkingszorg gevolgd heeft

2014 - 85% 90 % 90% 90% 90%

Ieder deelproces heeft het eigen proces beoefend in 2015 (uitgangspunt: de in 2013 door de veiligheidsregio onderscheiden 7 deelprocessen)

2014 – 70%

100 %

100% 100% 100%

Veiligheidsmonitor 2013

Waar staat je gemeente 2014 Tweejaarlijks rapportcijfer. Wordt in 2016 weer gepubliceerd

19

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? 1 Met de invoering van het programma Veiligheid per 2016 krijgt het integraal veiligheidsbeleid een

extra impuls. 2 Het meerjarenbeleidsplan integrale veiligheid 2015-2018 is vertaald in een concreet

uitvoeringsprogramma voor 2015-2016. 3 Het meerjaren veiligheidsbeleid van de gemeente Waalwijk is basis voor het regionale meerjaren

beleidsplan van de Nationale Politie. 4 Nieuwe deelnemers in de crisisorganisatie krijgen een basisopleiding bevolkingszorg aangeboden zodat

de kennis van de crisisbeheersingsorganisatie ingevuld blijft. 5 Deelprocessen van de gemeentelijke crisisbeheersingsorganisatie worden individueel en in samenhang

met elkaar beoefend.

Hoofdstuk 5 Bestuur AMBITIE Onze ambitie is een sterk en financieel krachtig lokaal bestuur, dat vertrouwen heeft in de eigen kracht van de inwoners, instellingen en bedrijven en de ruimte en het vertrouwen geeft om die kracht tot ontwikkeling te laten komen. Waalwijk is een (bestuurs)krachtige gemeente. Dit is bevestigd in de bestuursscan die de provincie Noord-Brabant heeft uitgevoerd in het kader van het project ‘(Veer)Krachtig Bestuur in Brabant’. Waalwijk is een stedelijk knooppunt, heeft haar financiën op orde en kent een professionele organisatie, aldus het provinciaal rapport.

RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE De strategische visie (en tussenbalans) Regionale samenwerking vanuit Waalwijks perspectief (en evaluatie) Inspraak- en participatieverordening Coalitieakkoord ‘Krachten bundelen’ Structuurvisie Rapport ‘Bestuurlijke toekomst gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk’ van prof. Tops en prof. Zouridis Rapport ‘Midsize Brabant’ (BrabantKennis) Strategische visie (drs. A. Kleijngeld) De missie van onze gemeente staat in de strategische visie. Deze luidt: ‘De gemeente Waalwijk is een stedelijk knooppunt dat met zijn krachtige economische functie en karakteristieke kernen en omgeving een vitale schakel is in de regionale netwerken van Midden Brabant.’ Deze missie is een inspiratiebron in deze coalitieperiode. De kernwaarden blijven overeind staan. Deze zijn kapstok voor ons beleid, bijvoorbeeld de doelstelling om een werkgelegenheidsgemeente te zijn. Waalwijk is met haar drie kernen één gemeente, met respect voor de eigenheid en verscheidenheid in aard en cultuur van de kernen. Dit met aandacht voor de medemens ongeacht afkomst, sekse, leeftijd of religie waarbij plaats is voor vrijheid, gerechtigheid en verdraagzaamheid en waar elke vorm van discriminatie of racisme wordt bestreden. Ook de bevindingen uit de structuurvisie zijn belangrijk. In de structuurvisie is ons samenhangend ruimtelijk beleid geformuleerd. Aangegeven is op welke wijze Waalwijk een bijdrage levert aan de ambities van de regio als vitale schakel. Tegelijk tonen we hoe Waalwijk zich binnen de regio onderscheidt met haar lokale kwaliteiten. Als sleutelprojecten benoemt de structuurvisie:

Gebiedsontwikkeling Oostelijke Langstraat (GOL); Havenontwikkeling Waalwijk; Centrumontwikkeling kern Waalwijk.

In de structuurvisie 2.0 zal niet alleen het ruimtelijk perspectief tellen maar ook de relevante ontwikkelingen in het sociale domein zullen worden meegenomen. WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? In 2012 is er een tussenbalans van de strategische visie opgemaakt. We zijn van plan in 2016 wederom een herijking uit te voeren om te bezien hoe we er dan voor staan. Er zijn immers nieuwe trends en ontwikkelingen die van invloed zijn op de missie en ambities zoals verwoord in de huidige strategische visie. Daarbij vinden we het belangrijk om de bevindingen uit de structuurvisie 2.0 mee te nemen, als ook onze ervaringen uit het provinciaal project ‘Veerkrachtig Bestuur’.

20

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? We gaan de strategische visie uit 2012 herijken.

Daarbij willen we uitdrukkelijk ook het maatschappelijk middenveld, ondernemers en inwoners betrekken om mee te denken over de toekomst van onze gemeente, inclusief vragen over de ideale grootte van de gemeente en meerschaligheid. Ook het rapport van BrabantKennis over Midsize Brabant vormt een belangrijke bron van informatie.

Intergemeentelijke samenwerking (drs. A. Kleijngeld en R. Bakker)

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Waalwijk is een (bestuurs)krachtige gemeente. Samenwerking is voor ons dus geen oplossing voor vermeende bestuurskrachtproblematiek maar we onderkennen dat voor bepaalde taken en/of doelstellingen alleen via samenwerking het gewenste resultaat kan worden bereikt. We zien kansen in samenwerking, zowel op het gebied van strategie en beleid als in de bedrijfsvoering. Vooral met het doel om het bestaande voorzieningenniveau te kunnen blijven bieden aan onze inwoners en om de lokale economie te stimuleren en faciliteren. Passend bij de taak of opdracht, zoeken we de samenwerking, vooral met andere gemeenten in de regio maar ook met andere partners uit de helix, zoals ondernemers en onderwijs. De inhoud staat voorop. Beleidsmatige samenwerking zoeken we voor maatschappelijke opgaven die de gemeentegrenzen overschrijden. Te denken valt aan arbeidsmarkt, verkeer, wonen, industrieterreinen en sociaal-culturele instellingen. We gaan pragmatisch om met ambtelijke samenwerking. De criteria voor ambtelijke samenwerking zijn de 3K’s: verminderen van kosten, verhogen van kwaliteit en verminderen van kwetsbaarheid. Zowel op korte als lange termijn. Als er efficiencyvoordelen aanwezig lijken, dan zetten we er bij voorkeur een financiële doelstelling op. Onze ambitie rond regionale samenwerking zit in (1) het beter aanpakken van (gemeente)grensoverschrijdende vraagstukken, (2) slimmer (en dus goedkoper) werken en (3) het zo dicht mogelijk bij huis organiseren, dicht bij onze inwoners. We beseffen dat we voor een succesvolle samenwerking ook afhankelijk zijn van onze partners. Meer dan nu al het geval is, zoeken we in de samenwerking de combinatie met de andere (economische) belanghebbenden (bedrijven, onderwijs en sociale infrastructuren) waardoor lokale projecten met een regionale dimensie een hogere slagingskans krijgen. In ons coalitieakkoord hebben we opgenomen dat de huidige beleidslijn van ‘een stevige Langstraatsamenwerking binnen het Hart van Brabant’ continuering verdient. De provincie deelt onze mening dat de samenwerkende gemeenten in Langstraatverband een belangrijk scharnierpunt vormen tussen Midden- en Noordoost Brabant. We hebben er daarom bewust voor om in beide verbanden (De Langstraat en Midden-Brabant) te acteren. Daarnaast is aandacht nodig voor de politieke en ambtelijke ‘mindset’ dat beide ambities (De Langstraat én Hart van Brabant) tegelijkertijd inhoud verdienen en elkaar versterken. Als laatste verdient de samenwerking in gemeenschappelijke regelingen onze aandacht. Los van de bestuurlijke drukte die het oplevert, beseffen we dat de democratische legitimatie en daarbij de betrokkenheid van de deelnemende raden een lastige zaak blijft. Dit geeft een spanningsveld. Bij het aangaan van nieuwe samenwerkingsverbanden ligt onze voorkeur dan ook niet bij het oprichten van nieuwe gemeenschappelijke regelingen maar meer in flexibele dienstverleningsovereenkomsten. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Het komend jaar geven we verder uitvoering aan het verzoek van de provincie Noord-Brabant om te komen tot

een bestuurlijk gedragen uitwerking met concrete doelstellingen over de toekomst van onze gemeente via de herijking van de strategische visie. Ons plan is daarbij om het onderzoeksrapport van de hoogleraren Tops en Zouridis mede als uitgangspunt te nemen.

21

WAT MAG PROGRAMMA 1 KERNWAARDEN KOSTEN?

Programma Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo** P01P Producten programma 1 13.979.629 2.342.666- 11.636.963 13.779.487 2.100.341- 11.679.146 13.662.655 2.456.299- 11.206.356

** P01R Mutaties reserve programma 1 175.118 340.345- 165.227- 184.210 578.607- 394.397- 183.275 532.636- 349.361-

*** P01 Kernwaarden 14.154.747 2.683.010- 11.471.737 13.963.697 2.678.948- 11.284.749 13.845.930 2.988.935- 10.856.995

Rekening 2014 Begroting 2015 Begroting 2016

VERLOOP NETTO LASTEN (bedragen x € 1.000)

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

10.000

11.000

12.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

werkelijk

raming

ONTWIKKELING VERLOOP 2010 - 2016 In programma 1 bevinden zich relatief veel apparaatskosten in de vorm van uren die worden begroot en toegerekend aan de producten openbare orde en veiligheid, milieu, bouwen en bestuurlijke samenwerking. Afhankelijk van de inzet op deze terreinen fluctueert het resulteert van programma 1. ANALYSE 2015 - 2016 Het saldo van baten en lasten is in 2015 ruim € 400.000 minder nadelig dan in 2014. De hieronder weergegeven mutaties dragen hieraan tot een bedrag van € 170.000 bij. Verder – en dat zien we in meer programma’s – geven de apparaatskosten een dalend verloop als gevolg van gerealiseerde taakstellingen in de personele formatie. Aan het product publiekszaken bijvoorbeeld zijn tot een bedrag van afgerond € 100.000 minder apparaatskosten toegerekend. Op het product verkiezingen zijn de totale lasten € 134.000 lager dan in 2015. In 2016 zijn er geen verkiezingen voorzien. Met de lasten van Tweede Kamerverkiezingen in 2017, Gemeenteraad in 2018 en Provinciale Staten/Waterschap/Europees parlement in 2019 is in de meerjarenbegroting rekening gehouden. MUTATIES ALS GEVOLG VAN BELEIDSWIJZIGINGEN COALITIEPROGRAMMA/ KADERSTELLING

Ombuigingsoptie2014 2015 2016 2017 2018

1 KernwaardenBudgetruimte WGA verzekering 25.000 25.000 25.000 25.000 25.000

Beperken koeriersdienst tussen locaties 5.000 5.000 5.000 5.000

Taakstelling: besparingen door ICT,digitaliseren/procesoptimalisatie 25.000 50.000 50.000 100.000

Verzoektaken OMWB schrappen 0 20.000 20.000 20.000

Onderhoud plantenbakken etc. in eigen beheer 10.000 10.000 10.000 10.000

Zelf uitvoeren van administratief werk OMWB 0 40.000 40.000 40.000

Taakstelling raad/griffie 50.000 50.000 50.000 50.000

Verlagen budget onderzoek en statistiek 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000

Verlagen budget directie diverse ontwikkelingen 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000

Afschaffen welstandscommissie 25.000 25.000 25.000 25.000

Standaardiseren Intranet 0 10.000 10.000 10.000

Investeringen ICT temperen 80.000 80.000 80.000 80.000

Afbouwen egalisatiefonds ICT (niet structureel) 150.000 225.000 225.000 225.000

lasten 95.000 440.000 610.000 610.000 660.000Raming opbrengst leges niet WABO vegunningen verhogen 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000

Raming precariobelasting verhogen 25.000 25.000 25.000 25.000 25.000

Raming opbrengst leges omgevingsvergunningen verhogen 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000

Hogere vergoeding voor administratie Parkmanagement 15.000 15.000 15.000 15.000

Baten 145.000 160.000 160.000 160.000 160.000

Totaal 1 kernwaarden 240.000 600.000 770.000 770.000 820.000

22

PROGRAMMA 2

WONEN

23

PROGRAMMA 2 WONEN

SAMENHANG MET ANDERE PROGRAMMA’S Dit programma heeft raakvlakken met vooral programma 1 gebiedsgericht werken, programma 4 woonzorg en programma 10 ruimtelijk beleid.

Het programma heeft de volgende onderverdeling: Hoofdstuk 1 Volkshuisvesting

- Woonbeleid

Portefeuillehouder

mr. J. Keijzers-Verschelling

Hoofdstuk 1 Volkshuisvesting

AMBITIE Volkshuisvestingsbeleid is speerpunt. Het geldt als motor en katalysator om de leefbaarheid in de gemeente en de sociale cohesie in de wijken op een hoger plan te brengen. Mensen die in deze tijd problemen ervaren op de woningmarkt moeten geholpen worden en het volkshuisvestingsbeleid in brede zin, het planologisch beleid en het financieel economisch beleid moeten daaraan dienstbaar zijn. Nieuwbouw: Er is nog steeds sprake van een ernstige stagnatie op de woningbouwmarkt. Om die reden wordt in nauw overleg met betrokken partijen gewerkt aan de stimulering van de woningproductie. Daarmee worden tegelijkertijd lokale volkshuisvestelijke doelen gediend en de woningbouwcrisis bestreden. Bestaande woningvoorraad: In 2015 starten we met het oog op ‘wonen en zorg’ met zo veel mogelijk woningeigenaren en (ver)huurders helpen bij het tijdig nemen van maatregelen om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen en met het stimuleren van het treffen van energiebesparende maatregelen. Huisvesting arbeidsmigranten: samen met werkgeversorganisaties en andere marktpartijen wordt gewerkt aan een convenant voor toereikende woonvoorzieningen. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Woonvisie 2010-2019: ‘over woonlasten en lusten’ Geschikt Wonen Onderzoek, update juni 2013 Beleidsnota Provinciale Prognose’ (2014) Monitor en afspraken Wonen de Langstraat (2013) Visiedocument de Langstraat ‘Op een nieuwe leest geschoeid’ (februari 2012) Werkagenda Hart van Brabant Regionale Agenda Wonen 2015 (Hart van Brabant en Provincie) Woningbehoefteonderzoek Hart van Brabant (2014) Beleidsplan Woonwagenzaken (16 september 2004) Prestatieafspraken tussen de gemeente Waalwijk en Casade (en Slagenland Wonen t.e.m. juni 2014) Beleidsnota arbeidsmigranten (mei 2013)

Woonbeleid (mr. J. Keijzers-Verschelling)

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Geschikt Wonen Onderzoek Waalwijk Samen met externe partners is het rapport ‘Geschikt Wonen Onderzoek Waalwijk’ opgesteld. Gebleken is dat elke organisatie op zijn eigen manier zich aan het voorbereiden is om in te spelen op toekomstige ontwikkelingen. Prestatieafspraken met wooncorporatie Casade Bestaande prestatieafspraken zullen voor zover nodig in afstemming met wooncorporatie Casade in 2015 worden geactualiseerd. Huisvesting arbeidsmigranten In 2013 is het beleid m.b.t. arbeidsmigranten door de raad vastgesteld en zal de komende collegeperiode als leidraad worden gehanteerd. Initiatieven op het gebied van huisvesting zullen door de gemeente worden ondersteund. Legalisering permanente bewoning op De Spranckelaer Inmiddels zijn de mogelijkheden van legalisatie van permanent wonen nader onderzocht. Hieruit blijkt dat er

reële mogelijkheden zijn. In december 2013 is een verzoek tot aanpassing van de Verordening Ruimte bij de provincie ingediend. Momenteel wordt samen met De Spranckelaer de planologische en financiële haalbaarheid onderzocht. Uitgangspunt blijft dat de bewoners van De Spranckelaer de noodzakelijke kosten willen dragen

24

voor die voorzieningen die noodzakelijk zijn voor een reguliere woonwijk. Eind 2015 moet er een antwoord komen op de vraag of legalisatie van permanente bewoning mogelijk is en onder welke voorwaarden. Hoefsvengebied

Het Hoefsvengebied is een belangrijke uitbreidingslocatie voor woningbouw en deze collegeperiode zullen de mogelijkheden voor dit gebied verder verkend worden. Er zijn marktpartijen geïnteresseerd in de ontwikkeling van dit gebied. Het wordt mogelijk geacht om in dit gebied zo’n 250 woningen te realiseren in een diversiteit voor wat betreft uitvoering en prijsklassen. Landgoed Driessen Op basis van het door de raad bij besluit van 14 juni 2013 geactualiseerde bestemmingsplan voor het gebied gelegen ten zuiden van het Halve Zolenfietspad wordt de gefaseerde planuitvoering in het stedelijke deel van Landgoed Driessen voortgezet, rekening houdend met het door de raad vastgestelde woningbouwbeleid en de periodiek te onderzoeken woningbouwbehoefte, te realiseren door projectmatige bouw door marktpartijen en de regionaal werkende woningbouwcorporatie en uitgifte van bouwkavels voor de bouw door particulieren, incl. cpo-projecten.

Prestatie indicator nulmeting jaar – waarde

streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Het aantal door corporaties te realiseren nieuwbouwwoningen o.b.v. prestatiecontract tot en met 2015 (2016 e.v. nog niet bekend)

133

Het aantal geïnitieerde CPO(H) projecten in 2015 (2016 e.v. nog niet bekend)

1

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Nadere uitwerking van het Geschikt Wonen Onderzoek Vanuit een actieve informatievoorziening hebben wij het Geschikt Wonen Onderzoek inmiddels ter informatie aan u beschikbaar gesteld. Uiterlijk in 2016 zullen wij u ter informatie een Plan van Aanpak presenteren over in welke mate en hoe wij met de verdere uitwerking van de onderzoeksaanbevelingen om willen gaan. Het is daarbij ons voornemen in deze aanpak tevens de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad te betrekken. Hart van Brabant Als alles volgens plan verloopt wordt op 10 december 2015 het Regionaal Woonkader Hart van Brabant vastgesteld. Daarin wordt een uitvoeringsagenda opgenomen, waarbij steeds zal worden aangegeven wie aan zet is: de regio, de sub-regio of de lokale gemeenten afzonderlijk. In het woonkader wordt aandacht besteed aan de thema’s: betaalbaar wonen, samenwerken aan wonen met zorg, investeren in een duurzame woningvoorraad en afstemmen van woningbouwprogramma’s. Ook huisvesting van arbeidsmigranten en statushouders en de Wetswijzigingen (Huisvestingswet en Woningwet en gevolgen daarvan voor gemeente(n) en corporatie komen aan bod. Bij de totstandkoming zijn diverse partijen betrokken geweest namelijk op het gebied van zorg, en welzijn, ontwikkelen en bouwen en uiteraard de woningcorporaties. Daarnaast worden, zoals elk jaar, samen met de provincie de woningbouwaantallen vastgesteld. Een actueel kwantitatief en kwalitatief regionaal woningbouwprogramma is nodig voor de (eerste trede) van de ladder van duurzame verstedelijking. De Langstraat Continuering van de samenwerking op het gebied van wonen in deze sub-regio. Wonen is een van de vijf samenwerkingsthema’s in Langstraatverband. Om hieraan vorm te geven wordt gewerkt aan de ‘Monitor’ waarmee kwantitatieve en kwalitatieve afstemming van het woningbouwprogramma wordt nagestreefd. Ook wordt een concurrentieanalyse opgesteld, waarbij ‘concurrerende’ projecten met elkaar worden vergeleken en nagegaan of deze qua programma, planning en/of fasering kunnen worden aangepast. Prestatieafspraken tussen de gemeente Waalwijk en woningcorporatie Casade Door de gewijzigde Woningwet per 01-07-2015 is er veel veranderd in de verhouding tussen gemeenten en corporaties. Omdat Casade is gefuseerd met Slagenland Wonen (Waspik) en Vieya (Dongen) hebben nu 3 gemeenten met deze corporatie van doen. Samen met de gemeenten Dongen, Loon op Zand en de drie afdelingen van de huurdersbelangenorganisatie zijn de prestatieafspraken voorbereid. Daarbij is tevens afstemming gezocht met het Regionaal Woonkader Hart van Brabant. In 2016 zal hierover besluitvorming plaatsvinden in het college en zal met de uitvoering gestart worden. Arbeidsmigranten Initiatieven op het gebied van huisvesting worden door de gemeente ondersteund met de Notitie Huisvesting Arbeidsmigranten als richtinggevend kader. De gemeente heeft daarbij een faciliterende rol. De intake van huisvestingsprojecten wordt door wonen uitgevoerd. Woonwagenbeleid

Indien de bestemmingsplanprocedure is afgerond, kan de herstructurering en uitbreiding (met 2 standplaatsen) van het woonwagencentrum Schoutstraat starten. Daarna wordt het woonwagenbeleid geëvalueerd, waarbij ook de positie van ‘Jade’ (de beheersstichting van woonwagencentra) wordt betrokken.

25

Hoefsvengebied Op dit moment zijn we in gesprek met de Provincie over de mogelijkheden en de voorwaarden voor een woningbouwontwikkeling. In het 3e kwartaal van 2015 verwachten we hierover meer duidelijkheid van de Provincie. Daarna kan er in 2016 een Plan van Aanpak (incl. nota van uitgangspunten) voor deze

gebiedsontwikkeling worden gemaakt. Landgoed Driessen Met gebruikmaking van uitwerkingsplannen wordt de gefaseerde planontwikkeling van Landgoed Driessen voortgezet, waarbij voor de concrete woningbouwplannen wordt gekeken naar de actuele vraag vanuit de markt en de woonwensen die zijn geformuleerd in de woonvisie en de overige relevante beleidsnota’s met betrekking tot wonen. Uitgifte van bouwkavels ten behoeve van particulieren die een eigen woning willen (laten) bouwen wordt ook in 2016 voortgezet. Spranckelaer Als eind 2015 antwoord is gekomen op de vraag of, en onder welke voorwaarden, legalisatie van permanente bewoning mogelijk is en indien de bewoners van De Spranckelaer de noodzakelijke kosten willen dragen voor die voorzieningen die noodzakelijk zijn voor een reguliere woonwijk, kan in 2016 met de legalisering een start gemaakt worden. WAT MAG PROGRAMMA 2 WONEN KOSTEN?

Programma Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo** P02P Producten programma 2 1.542.235 920.464- 621.770 2.041.919 523.703- 1.518.216 823.024 348.075- 474.948

** P02R Mutaties reserves programma 2 9.037 477.147- 468.110- 1.452.503- 1.452.503- 452.959- 452.959-

*** P02 Wonen 1.551.272 1.397.611- 153.660 2.041.919 1.976.206- 65.713 823.024 801.034- 21.989



-200

0

200

400

600

800

1.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

werkelijk

raming

ONTWIKKELING VERLOOP 2010 - 2016 In dit programma bepalen slechts twee producten het resultaat: stedelijke vernieuwing en wonen. De baten en lasten hiervan kunnen jaarlijks aanzienlijk fluctueren, maar worden grotendeels genivelleerd door mutaties in

het vermogen.

ANALYSE 2015 - 2016 De netto lasten nemen ook in 2016 verder af. De reden hiervan is daling van apparaatskosten als gevolg van inkrimping van de personele formatie. MUTATIES ALS GEVOLG VAN BELEIDSWIJZIGINGEN COALITIEPROGRAMMA/ KADERSTELLING

2 Wonen 2014 2015 2016 2017 2018

Deel apparaatskosten bodem en geluid ten laste van ISV brengen 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000

Verlagen reserve duurzaamheid huursector 60.000 60.000 60.000 60.000

Baten 30.000 90.000 90.000 90.000 90.000

Totaal 2 Wonen 30.000 90.000 90.000 90.000 90.000

26

PROGRAMMA 3

WELZIJN

27

PROGRAMMA 3 WELZIJN

SAMENHANG MET ANDERE PROGRAMMA’S Dit programma heeft raakvlakken met vooral programma 1. de hoofdstukken kern-waarden, duurzaamheid, betrouwbaarheid en dienstbaarheid. Maar ook ligt er een duidelijke relatie naar hoofdstuk 4. (Maatschappelijke Ondersteuning) van programma 4. Zorg, programma 5. Scholing en programma 6. Sport.

Het programma heeft de volgende onderverdeling: Hoofdstuk 1 Welzijn Hoofdstuk 2 Vrijwilligers

Hoofdstuk 3 Zelfstandig blijven Hoofdstuk 4 Cultuur

- Cultuurbeleid - Evenementenbeleid

Beleid Handhaving

Hoofdstuk 5 Cultureel erfgoed Streekarchief SALHA Overig

Portefeuillehouder

drs. H. Brekelmans

drs. H. Brekelmans

drs. H. Brekelmans

drs. H. Brekelmans

drs. H. Brekelmans drs. A. Kleijngeld

drs. H. Brekelmans mr. J. Keijzers-Verschelling

Hoofdstuk 1 Welzijn AMBITIE Het in stand houden van de bestaande functies op het terrein van welzijn en het geven van innovatieve en

kwalitatieve impulsen aan die functies. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de VNG en de MO – groep Welzijn & Maatschappelijke dienstverlening zijn in 2012 gezamenlijk gestart met het programma “Welzijn nieuwe stijl”. Daarbij zijn acht bakens opgesteld, die inspireren, stimuleren en concrete handreikingen bieden om de lijn van vernieuwing in de WMO te versterken. De acht bakens van Welzijn Nieuwe Stijl zijn:

1. Gericht op de vraag achter de vraag: breder kijken naar mensen die om ondersteuning vragen; 2. Gebaseerd op eigen kracht van de burger: wat kunnen burgers zelf of met behulp van de eigen

omgeving; 3. Direct eropaf: zorgmijders eerder benaderen en er op af gaan om erger te voorkomen; 4. Formeel en informeel in optimale verhouding: participatie wordt bevorderd door een beroep te doen

op de eigen mogelijkheden van de burger of de professional maar ook door de inzet van sociale netwerken, vrijwilligersinitiatieven en wijkverbanden;

5. Doordachte balans van collectief en individueel: niet alleen individuele oplossingen voor problemen bieden maar zoeken naar collectieve aanpakken;

6. Integraal werken: integrale en samenhangende aanpak van professionals in het kader van multi – problematiek;

7. Niet vrijblijvend maar resultaatgericht: maken van concrete afspraken tussen ondersteunende organisaties en burgers ten aanzien van het te bereiken doel zowel op de korte als op de lange termijn;

8. Gebaseerd op ruimte voor de professional: de professional heeft de ruimte nodig om zelfstandig te kunnen handelen op basis van een ruime beslissingsruimte.

RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Nota ontmoetingsvoorzieningen ‘Ontmoeten doe je samen’, mei 2015 Algemene Subsidie Verordening 2015 Subsidieregeling Ruimtelijke en Sociale Ontwikkeling, oktober 2015 Nota ‘vaststelling notitie en verordening Wet inburgering’, 2010 Transitieplan voor het Sociaal Domein

28

Algemeen Welzijnsbeleid (Drs. H. Brekelmans) WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Doelstelling is het maximaliseren van de effectiviteit van de gesubsidieerde activiteiten. Zoveel mogelijk zal via prestatieafspraken met duidelijk meetbare indicatoren sturing worden gegeven aan de levering en effectiviteit van deze activiteiten. We streven er naar om de resultaten en indicatoren meer op outcome-niveau vast te stellen zodat de instellingen meer flexibiliteit en innovatie binnen bestaand werk en budget kunnen leveren. Ook het aantal prestatie-indicatoren wordt beperkt zodat er minder tijd besteed hoeft te worden aan het registreren en het afleggen van verantwoording.


Streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Het aantal instellingen waarmee prestatiecontracten zijn gesloten (cumulatief)

2009 – 4 2014 - 9

12 12 12 12

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Er wordt een nieuwe subsidieregeling RSO 2016 opgesteld. Met het Kunstencentrum worden voortaan prestatieafspraken gemaakt. Met ingang van 2016 kan men digitaal subsidie aanvragen via www.waalwijk.nl/subsidies.

Samenlevingsopbouw (drs. H. Brekelmans) WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Doelstelling is om te komen tot een vergroting van de sociale samenhang, het sturend vermogen van de wijk en het stimuleren van het gebruik van de talenten van inwoners. We willen bewonersparticipatie stimuleren om de zelfredzaamheid en leefbaarheid te vergroten. Centraal hierbij staat dat inwoners gefaciliteerd worden om zelf initiatieven te ontplooien. Daarbij vervullen wij steeds vaker een andere rol, de rol als gelijkwaardige partner. Op deze manier sluiten we beter aan bij wat inwoners zelf al doen/ aan initiatief (willen) nemen en verloopt de samenwerking meer gelijkwaardig in plaats van hiërarchisch. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Experiment WIJ-dienstencentrum de Wierd in sociaal ondernemerschap waar inwoners in proces van maatschappelijk aanbesteden bij betrokken zijn. Wijkgericht werken wordt meer ontwikkelingsgericht ingezet waarin de wijkcoördinatoren aan de hand van wijkbijeenkomsten en een wijkkaart samen met inwoners de belangrijkste ontwikkelpunten in de wijk bepalen en verder vormgeven.

Hoofdstuk 2 Vrijwilligers en mantelzorg (drs. H. Brekelmans) WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Waalwijk kent veel ondernemende inwoners die zich belangeloos inzetten voor een ander of voor hun omgeving. Deze inzet waarderen en stimuleren wij ongeacht de omvang of in welke sector deze inzet plaats vindt. Binnen Sport, Welzijn, Cultuur, Natuur of in de wijk, in georganiseerd verband of minder georganiseerd verband. Een goede sociale basisinfrastructuur is belangrijk voor onze inwoners en om o.a. de grote veranderingen in het sociale domein (AWBZ/ Wmo, Jeugdwet en Participatiewet) op te vangen. Hoe meer inwoners zelf doen, hoe minder professionele hulp nodig is. Ook buurt, sport, welzijns- en openbare ruimte en cultuurvoorzieningen hebben een preventieve werking op het voorkomen van duurdere zorg en voorzieningen. Waar nodig bieden we ondersteuning. Soms in financiële zin maar steeds vaker door kennis, ervaring, materiaal en netwerk beschikbaar te stellen. Door vragen snel te beantwoorden, door mensen de juiste weg te wijzen en de makelaarsrol te vervullen. Contour de Twern vervult hierin een belangrijke rol door vrijwilligers en mantelzorg in de gemeente Waalwijk te ondersteunen vanuit de Wij(k)diensten. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Rijksbeleid Wet maatschappelijk ondersteuning; Maatschappelijke opdracht Contour de Twern (mogelijk inclusief extra aanbod mantelzorg / vinden nog gesprekken over plaats in 2e helft 2015) Opdracht Expertise centrum Familiezorg (vinden nog gesprekken over plaats 2e helft 2015)

29

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Er wordt een vrijwilligersnetwerkbijeenkomst georganiseerd waar vrijwilligersinitiatieven kennis en ervaring met elkaar kunnen delen en van elkaar kunnen leren. Gebruik van nieuw digitaal platform We helpen wordt gestimuleerd met communicatiecampagne.

Op basis van het behoefte onderzoek dat in 2015 onder mantelzorgers is uitgevoerd zal in 2016 nadere beleidsinvulling worden gegeven aan ondersteuning en waardering van mantelzorgers.


Streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Aantal vrijwilligers actief (in 2014: 283) 280 295 300 300

Hoofdstuk 3 Zelfstandig blijven (drs. H. Brekelmans) AMBITIE Het behouden en bevorderen van deelname aan het maatschappelijk verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking, een chronisch psychisch probleem of een psychosociaal probleem als volwaardig lid van de Waalwijkse samenleving.

RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Plan lokale werkgroep Dementie ‘borging Dementie Vriendelijke gemeente Waalwijk’, vierde kwartaal 2015 WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Beleid m.b.t. Ouderen Als het om ouderenbeleid gaat zal o.a. rekening worden gehouden met het rapport ‘Waalwijk Ouderenproof ’ als uitgangspunt van het integraal ouderenbeleid. Beleid m.b.t. Dementie Gezien de toename van het aantal mensen met dementie, de nieuwe doelgroep waarvoor de gemeente sinds 2015 verantwoordelijk is en de hiermee gepaard gaande hoge zorgkosten, betrekken we ook in 2016 mensen met dementie en hun naasten. Er worden concrete mogelijkheden aangeboden aan inwoners met dementie en hun mantelzorgers om verbonden te blijven met de samenleving. De acties van het project vertrekken vanuit een lokaal samenwerkingsverband. Het lokale samenwerkingsverband voert per 2016 een plan uit op welke wijze de doorontwikkeling van het Waalwijkse dementiebeleid geborgd wordt. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Beleid m.b.t. Dementie In 2016 wordt het plan van het lokale samenwerkingsverband ‘borging Dementie Vriendelijke gemeente Waalwijk’ uitgevoerd. Concreet worden in 2016 onderstaande activiteiten en taken uitgevoerd.

1. Dagbesteding in Het Buitenhuis en Het Parkpaviljoen. 2. Wandelingen met inwoners met dementie met hun mantelzorgers in Waalwijk en Waspik. 3. Het Ambassadeurs programma (inzet van vrijwilligers getraind in dementie)

Continuering van de huidige ondersteuning aan thuiswonende mensen met dementie en hun mantelzorgers is noodzakelijk, waarbij wordt ingezet op vroegtijdige diagnose. De dementieconsulent in dienst van team WijZ is hier verantwoordelijk voor.

Hoofdstuk 4 Cultuur (drs. H. Brekelmans) AMBITIE Waalwijk wil via haar culturele voorzieningen voor zowel haar inwoners als voor buitenstaanders een aantrekkelijke – sociaal cohesieve – stad zijn met een zo hoog mogelijke graad van duurzaam cultuurbereik, gebaseerd op de behoeften van (potentiële) cultuurconsumenten en de financiële mogelijkheden, maar ook met ruimte voor het autonome karakter van kunst en cultuur. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Mediawet Regeling Cultuur met Kwaliteit 2013-2016 Regeling Brede Impuls Combinatiefuncties 2013-2016 Kunstvisie ‘Verbindingen in beweging’

30

Cultuurbeleid (drs. H. Brekelmans) WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Sociaal-culturele basisvoorzieningen die in ieder geval in stand moeten worden gehouden zijn Zidewinde voor de kern Sprang-Capelle, Den Bolder voor de kern Waspik en voor geheel Waalwijk De Leest, het Kunstencentrum, de Bibliotheek, het Nederlands Leder- en Schoenenmuseum en het Jongerenwerk vanuit De Tavenu (Stichting Jongerencentra Waalwijk). Museum Samen met onze partners willen we komen tot een verhuizing van het Leder- en schoenenmuseum in een nieuw concept naar de locatie van het voormalige stadskantoor in het centrum van Waalwijk. Daarbij hebben we de overtuiging dat de komst van het museum naar het hart van de stad unieke kansen biedt om het leder- en schoenenprofiel van Waalwijk zowel cultuurhistorisch, toeristisch als economisch verder te ontwikkelen. Wij denken dat het museum daarbij kan dienen als uithangbord van de stad én de regio. Wij zijn voorstander van een totaalconcept wat breder is dan de museale functie op zich en dat meer dan actief de verbinding aangaat met de actuele ontwikkelingen in leder en schoenen én de stad en regio. Wij leggen onze focus op het museum vanuit onze publieke verantwoordelijkheid als gemeente, vanuit een geloof in de katalyserende en verbindende functie van het museum, maar zeker ook vanuit de ruimte die wij willen geven aan andere partijen in de samenleving om in gezamenlijkheid concreet invulling te geven aan Waalwijk én De Langstraat als hét centrum van leder en schoenen. Het nieuwe museale concept dient zo te worden vormgegeven dat het integraal onderdeel uitmaakt van een dagje erfgoed-, lederdesign- of schoenenmodebeleving. Daarbij vinden we een goede balans tussen educatie/informatie en entertainment van belang. Ook is het onze inzet dat het museum door zijn concept richting de branche in zijn algemeenheid - en de designers daarbinnen in het bijzonder - dynamiek en creativiteit faciliteert en activeert. De beoogde locatie is het perceel van de aanbouw van 1986 naast het Krophollermonument. De bouwkosten worden geschat op ca. € 9 miljoen en de exploitatielasten op ca. € 760.000,= (incl. kapitaallasten). In de begroting zijn de lasten voor deze cultuurhistorische en centrumimpuls reeds verwerkt (zie ook overzicht projecten onder 3.5.1.2.). Bibliotheken Het is duidelijk dat de bibliotheekvoorziening zich ontwikkelt, vooral van analoog naar digitaal. Wij hebben dan ook nadrukkelijk stil gestaan bij de mogelijkheid om tot afbouw van de gemeentelijke subsidie te komen. Omdat dit echter op dit moment nog zou resulteren in sluiting van vestigingen, handhaven wij de subsidie.


streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Het aantal voorstellingen in De Leest 2014 - 175 175 175 175 175

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? realisatie van een educatieve app Halvezolenroute voor kinderen en ontwikkeling van kunstwerk in kern

Waalwijk en Sprang-Capelle vanuit de visie ‘Verbindingen in beweging’.

Evenementenbeleid (drs. H. Brekelmans voor wat betreft beleid) (drs. A. Kleijngeld voor wat betreft handhavingsaspecten) WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Voor de aantrekkelijkheid en levendigheid van Waalwijk is het van groot belang dat door de gemeente evenementen worden ondersteund door middel van facilitering zoals levering van dranghekken, wegafsluitingen en schoonmaak. Er is dan ook niet voor gekozen om op deze ondersteuning te bezuinigen (jaarlijks is er ca. € 80.000,= beschikbaar).

Hoofdstuk 5 Cultureel erfgoed

Monumenten, archeologie etc. (mr. J. Keijzers-Verschelling)

AMBITIE Ons cultuurhistorisch erfgoed (monumenten, archeologie, cultuurhistorisch landschap, beeldkwaliteit) staat op dit moment volop in de belangstelling. Tegelijkertijd zien we dat veel erfgoed op kortere of langere termijn haar gebruiksfunctie dreigt te verliezen, bijvoorbeeld doordat de gebruiksmogelijkheden beperkt zijn. Dit betekent dat het onderhoud en behoud van dit erfgoed op termijn onder grote spanning staat. Dit noopt ons tot een sterke focus op de wijze waarop we met ons erfgoed omgaan. Onze ambitie wordt gekenmerkt door deze focus en bestaat uit twee sporen: • Onderhoud van bestaand erfgoed en behoud voor langere termijn; • Uitdragen van ons erfgoedbeleid naar een breder publiek, zodat erfgoed (weer) van ons allemaal wordt.

31

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Het Rijk heeft steeds minder subsidiebudget beschikbaar voor de restauratie van rijksmonumenten en ook wij als gemeente zijn beperkt in onze middelen. Uitgangspunt is dat de eigenaren van monumentale panden verantwoordelijk zijn voor het in stand houden van het monument. De gemeente kan, zeker als het gaat om

gemeentelijke monumenten een financiële bijdrage leveren. De beschikbare middelen zijn echter minimaal. Daarnaast is het belangrijk dat eigenaren van gemeentelijke monumenten meer vrijheid krijgen bij het aanpassen van hun pand. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Koppelen Erfgoed aan Cultuur: project Kunstroute Halvezolenlijn

Archief (drs. H. Brekelmans)

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL?

Om de beschikbaarheid en raadpleegbaarheid van archiefbescheiden te waarborgen, ook ná de regionalisering van het gemeentearchief in 2013, zullen meerdere archiefbestanden gedigitaliseerd worden. Grote delen van de te digitaliseren archiefbescheiden kunnen op basis van het in 2014 vastgestelde Besluit tot vervanging archiefbescheiden gemeente Waalwijk na digitalisering vernietigd worden. Het succes zal hierdoor vierledig zijn:

De gescande documenten zijn digitaal raadpleegbaar waardoor de organisatie beter is toegerust om digitaal te werken en voor burgers zijn de openbare stukken opvraagbaar via de vernieuwde website van het SALHA;

Het ruimteprobleem voor archieven wordt opgelost; De archieven kunnen centraal geplaatst worden (efficiëntievoordeel); De oude archiefruimte van het voormalige gemeentearchief én het gedeelte van het Kropholler waar

archief opgeslagen staat zullen weer beschikbaar komen. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Het aanbestedingstraject voor het digitaliseren van de archiefbestanden is in 2015 afgerond. De planning voor de uitvoering ervan loopt tot en met Q1 2017. In 2016 zullen de archiefbestanden volgens de planning worden gedigitaliseerd, toegankelijk gemaakt en zal er uitvoering worden gegeven aan het substitutiebeleid voor wat betreft deze bestanden. Voordat met het digitaliseren begonnen kan worden dienen archiefbestanden digitaliserings-klaar gemaakt te worden.

32

WAT MAG PROGRAMMA 3 WELZIJN KOSTEN?


** P03R Mutaties reserves programma 3 2.500.000 2.753.790- 253.790- 900.000 1.054.993- 154.993- 273.750- 273.750-

*** P03 Welzijn 10.535.229 4.178.465- 6.356.764 9.089.528 2.436.487- 6.653.041 8.354.595 1.661.648- 6.692.947



0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

werkelijk

raming

ONTWIKKELING VERLOOP 2006 - 2014 De netto lasten van het totaal van programma 3 fluctueren in geringe mate. Oorzaak hiervan is de geringe investeringsomvang in dit programma.

ANALYSE 2015 - 2016 De netto lasten in 2016 zijn nagenoeg gelijk aan die van 2015. Een stijging van € 40.000 op een budget van € 6.600.000 is nog niet 1%. De stijging is voornamelijk te verklaren door indexatie van subsidie. Tegenover de besparing op de producten van programma 3 (zie onderstaand overzicht) van ongeveer € 100.000 staat een personele uitbreiding bij Stichting Jongerencentra Waalwijk conform kadernota van € 77.000. MUTATIES ALS GEVOLG VAN BELEIDSWIJZIGINGEN COALITIEPROGRAMMA/ KADERSTELLING

3 Welzijn 2014 2015 2016 2017 2018

Budgettuimte door samengaan jeugdprojecten / CJG 0 160.000 160.000 160.000 160.000

Budgetruimte integraal jeugdbeleid 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000

Budget CAO consequenties vervalt door budgetsubsidies 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000

Door wijziging Wet inburgering geen taalcoaches meer nodig 7.000 7.000 7.000 7.000 7.000

Budgetruimte vanuit uitvoering Nota buurthuiswerk 60.000 60.000 60.000 60.000 60.000

Lagere bijdrage aan SALHA door vertrek bovenformatieve medewerkers 51.000 65.000

Onbenutte ruimte subsidiebudget amateurfaciliteiten 50% schrappen 0 5.000 5.000 5.000

Lagere bijdrage aan Lokaal Educatieve Agenda 15.000 30.000 30.000 30.000

Geen middelen meer voor de maaltijdservice 12.000 12.000 12.000 12.000 12.000

Korting op ontmoetingsfunctie Maasduinen,SWO,Parkpaviljoen 0 28.000 28.000 28.000

Verhogen ouderbijdrage peuterspeelzaal 10.000 25.000 40.000 40.000

Halvering bijdrage Startpunt 20.000 20.000 20.000 20.000

Transformatie van buurthuizen naar dienstencentra 0 40.000 75.000 75.000

lasten 119.000 324.000 427.000 528.000 542.000

Totaal 3 Welzijn 119.000 324.000 427.000 528.000 542.000

34

PROGRAMMA 4

ZORG EN VOLKSGEZONDHEID

35

PROGRAMMA 4 ZORG EN VOLKSGEZONDHEID SAMENHANG MET ANDERE PROGRAMMA’S Ook dit programma heeft raakvlakken met programma 1 de hoofdstukken kernwaarden, duurzaamheid, betrouwbaarheid en dienstbaarheid. Daarnaast vooral met programma 3 Welzijn en ook met programma 2 Wonen.

Het programma heeft de volgende onderverdeling: Hoofdstuk 1 Sociaal Beleid Hoofdstuk 2 Maatschappelijke ondersteuning Hoofdstuk 3 Jeugd en jongerenbeleid Hoofdstuk 4 Lokaal gezondheidsbeleid, gezondheidszorg, verslavingszorg

portefeuillehouder

R. Bakker en drs. H. Brekelmans

R. Bakker

drs. H. Brekelmans

drs. H. Brekelmans

Inleiding

Minder overheid meer burger Voorlopig zet de trend door dat steeds meer verantwoordelijkheden van het Rijk naar de gemeenten gaan. Zo zijn er de zogenoemde ‘transities’. Vanaf 2015 zijn taken op het gebied van jeugd, zorg en werk aan gemeenten overgedragen. Wij vinden dat een goede zaak omdat we deze taken met minder regels dichter bij de inwoners kunnen organiseren. Met meer lokale zeggenschap over de taken in het sociale domein hebben we de kans om daadwerkelijk een verbetering aan te brengen in het versnipperde landschap van onder meer de maatschappelijke ondersteuning. Dit zagen we het afgelopen jaar bevestigd in de pilots die hebben gedraaid met zogenoemde ‘gezinscoaches’. Niet alleen kan de effectiviteit van de zorg beter maar tegelijkertijd kunnen ook de kosten omlaag. Dit laatste is belangrijk met de transities minder financiële middelen beschikbaar zijn dan voorheen om de taken uit te voeren.

Er is een belangrijke relatie tussen onze ambitie om vitaal burgerschap te stimuleren en het vormgeven van de transities. Onze inzet is om minder te ‘zorgen voor’ mensen en meer te ‘zorgen dat’ mensen zichzelf kunnen redden. Uiteraard moet iemand voor wie dit (nog) een onmogelijke opgave is niet aan zijn lot worden overgelaten, maar moet hij kunnen rekenen op de overheid. In het coalitieprogramma besteden wij daarom onder meer extra aandacht aan het armoedebeleid, vooral gericht op kinderen De transities De transitietaken op het gebied van jeugd, zorg en werk voeren we sinds 1-1-2015 uit. In het Transitieplan ‘Andere kijk, goed voor elkaar’ is onze koers beschreven.

Als college kiezen we voor een actieve samenleving waarin inwoners zichzelf en anderen helpen en waarin huishoudens zich sociaal en economisch zelf kunnen redden. Daarbij gaan we uit van eigen kracht van inwoners en hun sociale netwerk. De inwoners voor wie dit (nog) niet haalbaar is krijgen op twee manieren ondersteuning: (1) wij zorgen dat ze niet buiten de boot vallen én (2) we zorgen dat ze beter leren om voor zichzelf te zorgen. We zullen deze inwoners blijven steunen volgens de uitgangspunten ‘meer op maat’ en ‘naar draagkracht.’

De keuze om meer aan mensen zelf over te laten is niet alleen ingegeven door de noodzaak om te bezuinigen maar zeker ook door de overtuiging dat het zelf oplossen van problemen de mensen en de samenleving sterker maakt. Waar wel ondersteuning nodig is willen we deze als streven op de volgende ambities richten:

• Iedereen vrij van structurele en langdurige ondersteuning;

• Ieder huishouden heeft minimaal één kostwinner;

• Iedere jongere haalt een startkwalificatie.

Met hun zorgvraag kunnen onze inwoners per 1-1-2015 op één plek bij ons terecht. Dit organiseren wij centraal onder onze verantwoordelijkheid. Dit om te garanderen dat overzicht wordt behouden op alle interventies in het sociale domein, dat er korte lijnen zijn voor de afstemming en dat efficiëntiewinst kan worden behaald. Dit is nodig om ook op termijn hulp te kunnen bieden aan mensen die het echt nodig hebben. We zien namelijk goede mogelijkheden tot verbetering van de effectiviteit, onder andere door meer maatwerkoplossingen in plaats van het maken van generieke kosten. Het Waalwijkse model komt geleidelijk tot ontwikkeling. We kunnen niet alles tegelijk. In 2015 is voor het grootste gedeelte van onze nieuwe cliënten bovendien nog sprake van zogenaamd ‘overgangsrecht’: rechten op basis van het oude regime. In 2016 zijn de meeste vormen omgezet naar het nieuwe regime.

36

Voor delen van de jeugdhulp ( pleegzorg ) is dat pas in 2018 vanwege regionale afspraken. Hetzelfde geldt voor Beschermd wonen (via centrumgemeente Tilburg). Organisaties die betaalde ondersteuning geven hebben als opdracht in de hulpverlening de eigen kracht van inwoners centraal te stellen. Bij het contracteren van maatschappelijke organisaties en de verantwoording

hanteren we als criteria:

• De eigenkrachtbenadering;

• De mate waarin resultaten worden behaald;

• De bejegening van de cliënt.

Relevante beleidsnota’s / informatie De gemeente is vanaf 2015 verantwoordelijk voor de nieuwe taken AWBZ-begeleiding en kortdurend verblijf op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Participatiewet en de Jeugdwet (jeugdhulp). Voor informatie over de nieuwe Wmo en jeugdhulp, zie: programma 3, hoofdstuk 2. Voor informatie over de Participatiewet, zie: programma 7, hoofdstuk 1.

Transitieplan In het transitieplan ‘Andere kijk, goed voor elkaar’ is een uitvoeringsplan voor de Toegang beschreven. Dit omvat:

De berekening van de verwachte volumes per type hulpvraag; De inbedding van de Toegang in de gemeentelijke organisatie; De inrichting en primaire processen van de Helpdesk en een Coachteam; De berekening van de benodigde formatie voor Helpdesk en Coachteam; De verschillende wijzen waarop hulp wordt ingekocht om maatwerk te kunnen leveren; De gewenste of noodzakelijke veranderingen bij regionale samenwerkingsverbanden; De taakomschrijvingen en competentieprofielen van de diverse medewerkers; Het opstarten van pilots onder meer om ervaring op te doen met de mogelijke caseload voor

helpdeskmedewerkers en coaches. Deze vormen tevens de basis voor een herijking van het personeelsplaatje na een bepaalde periode, te denken aan een periode van ongeveer een à twee jaar of zoveel eerder als nodig of wenselijk. Inkoopplan De doelstellingen en alle berekeningen zijn vertaald naar een inkoopplan. Daarin is aangegeven wat de

gemeente lokaal inkoopt, wat regionaal en wat landelijk (2015). Het doel van het inkoopplan is het sluiten van overeenkomsten met aanbieders van jeugdhulp en Wmo om inwoners de steun te kunnen bieden die nodig is. Er wordt ook ruimte geboden voor innovatie. Dat is noodzakelijk om te werken conform de doelstellingen uit het transitieplan, maar ook om binnen de beschikbare budgetten te blijven. Voor 2016 kopen we opnieuw in om alvast een aantal ‘quick wins’ te behalen.

Hoofdstuk 1 Armoedebeleid (R. Bakker) AMBITIE Het nemen van initiatieven voor personen die een dusdanig laag inkomen hebben dat ze niet of nauwelijks kunnen deelnemen aan activiteiten die voor het overgrote deel van onze inwoners als normaal gelden. Participatie wordt voor deze groep als een harde noodzaak gezien om niet in een maatschappelijk isolement te geraken. Centraal uitgangspunt is dat werk de beste weg uit armoede en schulden is en bijdraagt aan sociale en economische zelfredzaamheid. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Plan Schuldhulpverlening Gemeente Waalwijk 2012 - 2015 Verordening Participatie Schoolgaande kinderen gemeente Waalwijk 2012 Armoedenota “Op eigen kracht waar het kan, een steun in de rug waar het moet”, 2013 Participatienota “Iedereen doet mee” juni 2013 Intensivering armoede- en schuldenbeleid “een stand van zaken van het Waalwijks armoedebeleid” december 2013. Raadsvoorstel gemeentelijke maatwerkvoorziening chronisch zieken en gehandicapten van november 2014. Participatienota “Iedereen doet mee in de Langstraat” december 2014 Armoedenota ”Op eigen kracht waar het kan, een steun in de rug waar het moet: Samen armoede aanpakken” van april 2015. WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Het armoedebeleid in Waalwijk staat voor: het voorkomen van sociale uitsluiting terugdringen van het niet gebruik van voorzieningen voorkomen en aanpakken van financiële problemen het samenwerken en het versterken van netwerken maatwerk stimuleren zelfredzaamheid en economische onafhankelijkheid.

37

In het Regeerakkoord zijn afspraken gemaakt over de intensivering van het armoede- en schuldenbeleid. De gemeente Waalwijk kan hieraan in 2015 € 180.000 besteden. In het coalitieprogramma “krachten bundelen” wordt voor het bestrijden van armoede bij kinderen een extra bedrag van € 50.000 beschikbaar gesteld. In de vervolgnotitie “Op eigen kracht waar het kan, een steun in de rug waar het moet: samen armoede aanpakken” heeft raad voorzieningen aan deze middelen gekoppeld. Deze voorzieningen dragen bij aan de gemeentelijke doelstellingen. We zijn succesvol als we:

1. De doelgroep kunnen bereiken: Het niet gebruik van voorzieningen is een belangrijk speerpunt. In 2015 hebben we geconstateerd dat we doelgroep behoorlijk hebben kunnen bereiken, waarbij het instrument PasWijzer het meest succesvol is:

namelijk 57% bereik. In de vervolgnotitie armoede van april hebben we een stevige ambitie uitgesproken namelijk 75% bereik van de doelgroep.

2. Netwerk maatschappelijke partners onderhouden en uitbouwen: In de notitie van april 2015 heeft als subtitel ‘Samen armoede aanpakken”. Samen armoede aanpakken staat voor de overtuiging dat samenwerking tussen gemeenten, maatschappelijke instellingen, en burgers bijdraagt aan een effectieve aanpak van armoede. Daarom blijven we in 2016 investeren in het onderhouden en het uitbouwen van het netwerk van maatschappelijke partners die zich inzetten om de armoede tegen te gaan.

3. Verbinden Mensen die leven in armoede ervaren vaak ook problemen op andere levensdomeinen, zoals bijvoorbeeld gezondheid. Problemen die kunnen leiden dat mensen in een sociaal isolement raken. Het voorkomen van een sociaal isolement is een belangrijk speerpunt in het gemeentelijke armoedebeleid. Prestatie indicator nulmeting

jaar - waarde streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Het aantal aanvragen schuldhulpverlening 2014 - 278 325 325 325 325

Percentage paswijzerhouders van de doelgroep

2014 – 57% 65 75% 75% 75%

Het aantal aanvragen kwijtschelding 2014 - 587 550 550 550 550

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Uitvoering geven aan de activiteiten die zijn opgenomen in de beleidsnota ‘Samen armoede aanpakken’ van april 2015.

Hoofdstuk 2 Maatschappelijke Ondersteuning (R. Bakker) AMBITIE Het creëren van een sociaal cohesieve samenleving waarin iedereen optimale en gelijkwaardige kansen heeft tot deelname aan die samenleving. We onderscheiden vier doelstellingen: 1. Iedereen sociaal en economisch zelfredzaam; 2. Ieder huishouden minimaal één kostwinner; 3. Iedere jongere een startkwalificatie; 4. Meer eigen kracht, minder professionele ondersteuning. Waalwijk handelt vanuit de overkoepelende visie Eigen kracht, samen sterk. Uitgangspunt is hierbij een actieve samenleving waarin inwoners zichzelf en anderen helpen. Centraal staan twee pijlers: de eigen kracht van inwoners én samen staan we sterker. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Nota Eigen kracht, samen sterk, 2012

Kantelingsonderzoek 2013 (SGBO) ‘Andere kijk, goed voor elkaar’, transitieplan voor het sociale domein in Waalwijk 2014. Raadsbesluit Hulp bij het Huishouden, september 2014 Ontwerp toegang voor het sociaal domein in Waalwijk (2014) Beleidsplan maatschappelijke ondersteuning 2015 Beleidsregels maatschappelijke ondersteuning 2015 Verordening Wmo 2015

38

Wet maatschappelijke ondersteuning Het Rijk decentraliseert drie omvangrijke taken aan de gemeenten op het gebied van zorg, werk en jeugd; de AWBZ-begeleiding, de Participatiewet en Jeugdzorg. In dit hoofdstuk gaan we in op de nieuwe Wmo waarin de reeds bestaande taken zijn opgenomen en de nieuwe taken die overkomen. Vanaf 1-1-2015 is de Wmo gewijzigd en is deze hervormd omdat:

- Er andere eisen worden gesteld aan langdurige zorg: langer thuis, betere kwaliteit van ondersteuning en zorg, eenzaamheid dient te worden tegengegaan;

- De betrokkenheid van mensen met elkaar in de samenleving moet worden vergroot. Meer zorg voor elkaar;

- Er dient te worden hervormd om de financiële houdbaarheid te waarborgen. De prestatievelden zijn vervangen door 3 hoofdeisen waaraan gemeenten moeten voldoen.

1. Bevorderen sociale samenhang, de mantelzorg, het vrijwilligerswerk en de veiligheid en leefbaarheid in de gemeente alsmede het voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld;

2. Ondersteunen van de zelfredzaamheid en de participatie van personen met een beperking of met een chronische, psychische of psychosociale problemen zoveel mogelijk in de eigen leefomgeving;

3. Bieden van opvang. WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL?


Streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Tevredenheid cliënten Zorgloket 2009 – 7,7 7.7* 7.7* 7.7* 7.7*

Tevredenheid hulpmiddelen Wmo 2014 – 7,5 7 7 7 7

Tevredenheid collectief vervoer (regiotaxi) 2014 - 7 7 7 7 7

Vooralsnog staat als prestatie-indicator 7,7 vermeld. Vanaf 1 januari 2015 echter, zullen grote

veranderingen plaatsvinden m.b.t. de toegang tot passende ondersteuning/zorg in het kader van de transities. Conform de doelstellingen in het Transitieplan willen we gaan sturen op resultaat voor de huishoudens, de mate waarin huishoudens in eigen kracht zijn gezet en de bejegening. Daarnaast willen we doelen bereiken door doorlooptijden te verminderen en het gebruik van specialistische hulp terug te dringen ten gunste van lichtere vormen van hulp.

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? De transities zijn per 1 januari 2015 van start gegaan. In 2015 lag de focus vooral op het continueren van zorg (voor overgangscliënten) en het inrichten van de toegang. Op basis van de praktijkervaringen in 2015 is in relatie tot de inkoop (met bijbehorende raamovereenkomst) de behoefte ontstaan een aantal ‘quick wins’ voor 2016 vorm te geven. Het gaat hierbij om:

Een groter bereik van het productenaanbod (huidige zorgaanbieders kunnen meer producten aanbieden, nieuwe aanbieders kunnen worden gecontracteerd en een aantal nieuwe producten kunnen worden ingekocht, afschalen van zorg e.d.);

Afschaffen/samenvoegen van een aantal grondslagen (doelgroepen) die aan de tarieven ten grondslag liggen.

Op basis van een aanbestedingstraject in 2015 zijn voor 2016 nieuwe raamovereenkomsten afgesloten. We willen een goed beeld krijgen van het proces en de resultaten. Dit geschiedt onder meer middels cliëntbejegeningsonderzoek, evaluaties en analyses. Aan de hand daarvan zullen we ons gaan richten op het beleid en innovatiemogelijkheden in 2017 e.v. Indien mogelijk zal hiertoe een nieuwe aanbesteding op de markt worden gezet.

Hoofdstuk 3 Jeugd en jongerenbeleid (drs. H. Brekelmans) AMBITIE Waalwijk aantrekkelijk maken voor de jeugd, zodat jongeren zich voor langere tijd verbinden aan Waalwijk. Jeugd in Waalwijk groeit gezond en veilig op en iedere jongere heeft een startkwalificatie. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Provinciaal Beleidskader jeugd 2013 - 2016 Prestatieafspraken MIKZ Peuterspeelzalen 2015 Project Thuis op voor- en Vroegschool Functioneel Ontwerp Jeugdstelsel Midden – Brabant Regionaal Beleidskader Jeugdstelsel Midden – Brabant 2014 Andere kijk, goed voor elkaar, Transitieplan voor het sociale domein in Waalwijk

39

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Het creëren van randvoorwaarden zodat de jeugd van 0 tot 23 jaar zich kan ontwikkelen tot evenwichtige volwassenen die zowel sociaal als economisch zelfstandig kunnen functioneren. Dit doen we door de participatiegraad te verhogen zodat jeugd tot 23 jaar of onderwijs volgt of werkt.

Uitgegaan wordt van positief jeugdbeleid dat zich richt op positieve doelen voor alle jeugdigen en hun ouders. Talentontwikkeling en een sterke sociale leefomgeving staan daarbij centraal zodat kinderen in optimale omstandigheden kunnen opgroeien. Transitie jeugdhulp In 2014 is de Jeugdwet aangenomen. Op basis van deze wet worden gemeenten per 1-1-2015 verantwoordelijk voor het geheel aan preventie, ondersteuning, begeleiding, hulpverlening en behandeling bij problemen in het gezond en veilig opgroeien van kinderen tot volwassenheid. Daaronder vallen ook de uitvoering van jeugdbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering. De hulp moet laagdrempelig zijn en gemakkelijk te herkennen. Om dit te realiseren wordt samengewerkt met het onderwijs, huisartsen, medisch specialisten en jeugdartsen ( GGD). De ondersteuning is in eerste instantie gericht op het vergroten van eigen kracht en iedere jongere een startkwalificatie. De jeugdbescherming en de jeugdreclassering, of wel de zorg die valt onder veiligheid en in het gedwongen kader moeten vanuit de Jeugdwet op regionaal niveau worden georganiseerd en moet aansluiten bij het Zorg – en Veiligheidshuis ( regio Midden Brabant). De jeugdbeschermingsmaatregelen ( b.v. voogdij en gezinsvoogdij) worden uitgevoerd door Gecertificeerde instellingen ( voormalig Bureau Jeugdzorg). De taak Toegang van Bureau Jeugdzorg gaat naar gemeenten. Deze taak en het CJG maken in 2015 deel uit van de “integrale toegang”, zoals die in Waalwijk voor de transities op het gebied van jeugd, zorg en werk inricht. Aansluiting wordt gezocht bij het “Passend Onderwijs”, zie: programma 5 (Scholing), hoofdstuk 1. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? 2015 is het jaar waarin de regionale en lokale jeugdhulp feitelijk van start is gegaan. Dit jaar stond in het teken van continuering van zorg waarvoor de, vanuit de Jeugdwet, verplichtte waarborgen werden getroffen. Daarnaast is in 2015 ook de start gemaakt met de transformatie van de jeugdhulp. De innovatie moet betrekking hebben op een verbetering van het bestaande jeugdhulpaanbod waardoor de duurdere 2e lijnsvboorziening verminderd en de preventieve en 1e lijnsvoorziening hiervoor in de plaats komt indien nodig. In 2015 is gestart met :

het verbeteren van het opvoedklimaat een passend aanbod van jeugdhulp een netwerk rondom jeugdhulp inschakeling van de Raad voor de Kinderbescherming, waar nodig participatie van jeugdigen met een beperking het beantwoorden van vragen en het geven van goede adviezen een goed aanbod op het terrein van kinderbescherming en jeugdreclassering inrichting van Veilig Thuis ( voorheen het Steunpunt Huiselijk Geweld en het Algemeen Meldpunt

Kindermishandeling). In 2016 zullen bovenvermelde acties worden gecontinueerd. Tevens worden daar de volgende ontwikkelingen / actiepunten aan toegevoegd:

verder versterken van de “beweging naar voren” de uitvoeringsprocessen worden verbeterd omdat een aantal voorgenomen processen in 2015 nog niet

soepel en efficiënt verlopen er vindt kwalitieitsborging plaats door kennisdeling de systematiek van inkoop en bekostiging is verbeterd waarbij sturing op outcome centraal staat in

plaats van sturing op P X Q. De systematiek van inkoop en bekostiging is hierop ingericht

de periodieke verantwoording naar alle betrokkenen ( waaronder de gemeenteraden) is verbeterd informatie – en communicatiesystemen zijn verbeterd en waat nodig geherstructureerd toezicht op de implementatie van het beleid en het aanbrengen van wijzigingen indien dit nodig is

zoals realiseren van de financiële regionale taakstelling 2016 ( de hoogte van de taakstelling kan pas worden bepaald aan de hand van de resultaten die pas medio februari 2016 bekend zijn)

de drangaanpak GGA ( Gezinsgerichte aanpak) wordt op basis van een inhoudelijk ontwerp en plan van aanpak stapsgewijs overgedragen aan team WijZ

de gecertificeerde instelling ( voorheen Bureau Jeugdzorg) wordt gecontracteerd op basis van een op te stellen programma van eisen

Veilig Thuis wordt verder ingericht en de samenwerkingsafspraken met team WijZ worden verbeterd Een evaluatievan de regionale rol – en taakverdeling en invulling van het gastheerschap van de

gemeente Tilburg en indien nodig bijstelling van de afspraken/ aanpassing van de Gemeenschappelijke Regeling Hart van Brabant

In 2016 zal de focus ook liggen op het verbeteren van de aansluiting van de zgn. “zij – instromers” van de Toegang/ Team WijZ. De samenwerking in 2015 wordt geëvalueerd en er worden aanvullende afspraken gemaakt met de huisartsen, de Basisvoorziening 12 + (zoals wordt uitgevoerd door Stichting Jongerencentra Waalwijk) en het onderwijs ( ontwikkelagenda Passend Onderwijs). De jeugdgezondheidszorg, zoals wordt uitgevoerd door de GGD Hart van Brabant, heeft aanvullende taken gekregen vanuit de regio Hart van Brabant om te komen tot een beleidsmonitor Jeugd. De eerste resultaten hiervan zullen in 2016 worden gepresenteerd. Deze resultaten kunnen leiden tot bijstelling van beleid.

40

Hoofdstuk 4 Lokaal gezondheidsbeleid (drs. H. Brekelmans) AMBITIE Gezondheidsbeleid. Het beschermen en bevorderen van de gezondheid van de bevolking of van specifieke groepen daaruit, evenals het voorkomen en vroegtijdig opsporen van ziekten. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Regionale nota Gezondheidsbeleid 2014 – 2015 Kaders Sportbeleid 2012-2016 Nieuwe Drank – en Horecawet APV 2013 Notitie Preventie en Handhaving Alcohol gemeenten Heusden en Waalwijk 2014 - 2015 WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Lokaal gezondheidsbeleid. In de Nota Gezondheidsbeleid regio Midden Brabant 2014 – 2015 zijn de regionale ambities opgenomen die in de lokale plannen van aanpak zijn uitgewerkt in de volgende doelstellingen:

Op regionaal niveau onderlinge informatie uitwisselen over ontwikkelingen en activiteiten om zo de verschillende ( lokale) initiatieven in regionaal perspectief meerwaarde te geven. Dit geldt voor de thema’s: gezonde voeding en bewegen, middelengebruik, sociaal emotionele ontwikkelingen jeugd en depressie, diabetes, prenatale voorlichting en jeugd – en ouderengezondheidszorg;

Actief scholen stimuleren om in te zetten op een gezonde en veilige leeromgeving met speciaal aandacht voor onder andere preventie overgewicht en alcoholgebruik en zorg voor risicoleerlingen;

In nauwe samenwerking met de gemeentelijke Toegang versterken van opvoedvaardigheden, zodat ouders hun kinderen op een positieve manier weten te stimuleren tot een gezonden levensstijl.

De komende jaren zijn er geen extra middelen beschikbaar voor de uitvoering van het gezondheidsbeleid. Om deze reden is gekozen om de aanpak te beperken tot twee thema’s te weten:

1. Terugdringen van alcoholgebruik bij jongeren door middel van alcoholpreventie; 2. Zoveel mogelijk voorkomen van en terugdringen van overgewicht met name bij jongeren. Hierbij wordt

vooral ingezet op meer bewegen. Met sport als middel stimuleren we een gezond leef- en sportgedrag voor de 6 t/m 16 jarigen in samenwerking met de GGD Hart voor Brabant.

Preventie en handhaving Drank – en Horecawet. Alcoholpreventie sluit aan bij de landelijke invoering van de nieuwe Drank – en Horecawet die is ingevoerd om

effectiever schadelijk alcoholgebruik door jongeren tegen te gaan. We willen de volgende resultaten bereiken: 1. De leeftijd waarop jongeren hun eerste glas alcohol drinken is in de gemeente gestegen; 2. Het percentage jongeren dat recent alcohol heeft gedronken (in de afgelopen 4 weken), is gedaald; 3. Het percentage jongeren (12-18 jaar) dat aangeeft dat de ouders alcoholgebruik onder de 16 jaar afraden of verbieden, is toegenomen; 4. Het percentage jongeren dat recent dronken of aangeschoten is geweest (in de afgelopen 4 weken), is gedaald; 5. Het percentage binge-drinkers (in korte tijd veel drinken) is gedaald. De gewenste effecten zullen worden gemonitord door de GGD Hart van Brabant. Alvorens de resultaten te kunnen meten en verbeterpercentages vast te stellen dient er een 0 – meting te worden uitgevoerd. Met de GGD wordt bezien hoe dit binnen de bestaande GGD-middelen kan worden gerealiseerd. Daarnaast richten wij ons er op in 2014 – uiterlijk 2015 – een convenant te sluiten met de lokale horecaverstrekkers. Doelstelling van het convenant is om als alcoholverstrekkers en gemeente een gezamenlijke verantwoordelijkheid te pakken in de doelstellingen van de nieuwe Drank- en horecawet. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Eind 2015 wordt de nieuwe notitie “Regionale nota Gezondheidsbeleid 2016 – 2019” vastgesteld. Deze notitie kent ook een lokale paragraaf waarin de specifieke situatie en acties in Waalwijk worden beschreven. De nieuwe notitie volgt qua ambities en acties de bestaande notitie Gezondheidsbeleid 2014 – 2015 waarin prioriteit is gegeven aan overgewicht en alcoholgebruik bij jongeren. Gekozen is voor continuering van de speerpunten omdat de effecten van dit preventieve beleid pas na langere tijd meetbaar zijn. In overleg met de GGD en de regiogemeenten in Midden Brabant wordt de bestaande beleidsdoelen geactualiseerd en , waar nodig, aangepast. Het Preventie- en handhavingsplan Drank – en Horecawet volgt de cyclus van het gezondheidsbeleid. Dit om aansluiting tussen beide beleidsterreinen te optimaliseren en gewenste effecten van het beleid te vergroten. De nieuwe notitie Preventie en Handhaving Alcohol gemeente Waalwijk 2016 – 2019 wordt tegelijk met de notitie Gezondheidsbeleid vastgesteld. In overleg met de gemeente Heusden is besloten om de nieuwe notitie Preventie en Handhaving alcohol 2016 – 2019 niet gezamenlijk op te stellen. Wel blijft er sprake van collegiale uitwisseling en samenwerking op het terrein van handhaving door de inzet van de BOA’s.

41

WAT MAG PROGRAMMA 4. ZORG EN VOLKSGEZONDHEID KOSTEN?


** P04R Mutaties reserves programma 4 299.863- 299.863- 532.316 2.097.583- 1.565.267- 571.256 771.071- 199.815-

*** P04 Zorg en volksgezondheid 33.595.084 20.687.469- 12.907.614 50.319.005 14.861.626- 35.457.379 50.554.090 13.954.999- 36.599.091



0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

40.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

werkelijk

raming

ONTWIKKELING VERLOOP 2010 - 2016 Tot en met 2014 zijn de lasten vrij stabiel. Vanaf 2015 nemen zij toe als gevolg van de invoering van de transities.

ANALYSE 2015 - 2016 De netto lasten nemen in 2016 ten opzichte van 2015 toe met ongeveer € 1.100.000. Meest in het oog springen de afwijkingen op de producten Participatiewet, Uitstroombevordering en Maatwerkvoorzieningen in natura. De oorzaak hiervan is dat conform de voorschriften lasten in 2016 op andere functies dan in 2015 geraamd en verantwoord moeten worden. De toename van lasten is te verklaren uit de vaststelling dat geoormerkte bedragen die in 2015 nog onder algemene baten en lasten in programma 11 waren geraamd in de begroting 2016 functioneel naar programma 4 zijn overgebracht. In de productenraming zijn alle afwijkingen uitgebreid toegelicht. MUTATIES ALS GEVOLG VAN BELEIDSWIJZIGINGEN COALITIEPROGRAMMA/ KADERSTELLING

4 Zorg en Volksgezondheid 2014 2015 2016 2017 2018

Budgetruimte Steunpunt huiselijk geweld 21.000 21.000 21.000 21.000 21.000

Budgetruimte WMO uitvoeringsbudget 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000

Budgetruimte presentiegeld van Platform Zorg dat is opgeheven 6.000 6.000 6.000 6.000 6.000

Correctie WMO budgetten 1.200.000 800.000 800.000 800.000 800.000

Budgetruimte AWBZ pakketmaatregel 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000

Korting 10% op bijdrage aan GGD 0 18.600 31.000 55.000

Geen bijdrage meer aan methadonpost 12.000 12.000 12.000 12.000

lasten 1.377.000 989.000 1.007.600 1.020.000 1.044.000

Totaal 4 Zorg en Volksgezondheid 1.377.000 989.000 1.007.600 1.020.000 1.044.000

42

PROGRAMMA 5

SCHOLING

43

PROGRAMMA 5 SCHOLING SAMENHANG MET ANDERE PROGRAMMA’S Ook dit programma heeft raakvlakken met programma 1 de hoofdstukken kernwaarden, duurzaamheid, betrouwbaarheid en dienstbaarheid. Daarnaast vooral met programma 3 Welzijn en dan vooral hoofdstuk 4 Maatschappelijke Ondersteuning.

Het programma heeft de volgende onderverdeling: Hoofdstuk 1 Zorg voor onderwijs

portefeuillehouder

drs. H. Brekelmans

Hoofdstuk 1 Zorg voor onderwijs (drs. H. Brekelmans) AMBITIE Door een goed aanbod van onderwijs- en scholingsvoorzieningen jongeren de kans bieden op ontwikkeling van hun mogelijkheden op hun niveau in hun omgeving. De nieuwe beleidsvoornemens rond Passend Onderwijs en de transitie jeugdzorg bieden zowel voor kinderen en hun gezinnen als voor scholen en gemeenten interessante kanten voor snellere en passender ondersteuning wanneer dat nodig is. De transitie jeugdzorg beoogt jeugdigen en hun ouders/gezinnen zo snel en licht mogelijk te ondersteunen of hulp te bieden om het zelf weer aan te kunnen en daardoor de zwaardere specialistische jeugdhulp te voorkomen. De jeugdzorg en het Passend Onderwijs gaan uit van een nieuwe benadering van ondersteuning en hulp op scholen en daarbuiten. De leerlinggebonden financiering (rugzak) wordt afgeschaft en de middelen gaan naar de Samenwerkingsverbanden. De gemeente Waalwijk heeft goede onderwijshuisvesting hoog in het vaandel staan en neemt haar wettelijke taak om te zorgen voor adequate onderwijshuisvesting serieus. Voldoende, adequaat en bereikbaar zijn de kernbegrippen als het gaat om onderwijshuisvesting. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Meerjareninvesteringsprogramma onderwijshuisvesting gemeente Waalwijk 2015-2020; Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs 2015 Nota Leerplicht Regeling Passend Onderwijs Convenant Voortijdig School Verlaten 2012-2015 (regionaal convenant) Programma van Maatregelen Voortijd School Verlaten (regionaal programma) Ondersteuningsplannen PO en VO ( invoering Passend Onderwijs) Waalwijk Taalrijk WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Wij richten ons op het beschikbaar hebben van goed onderwijs (aansluitend bij mogelijkheden en talenten van jeugdigen; extra educatie en/of ondersteuning voor hen die het nodig hebben) wat de kans op werk vergroot, jeugdwerkloosheid remt en in het verdere leven zorgt voor inkomen, sociale contacten etc. In dat kader richten wij ons ook op de aansluiting van Passend Onderwijs ( invoering 1-8-2014) en op de Jeugdhulp (invoering 1-1-2015)

Realisering van de in het MIP 2015-2020 opgenomen huisvestingsvoorzieningen.

Prestatie indicator nulmeting jaar

– waarde Streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Het percentage deelname van doelgroepkinderen aan voor- en vroegschoolse educatie (VVE)

2014 – 86% 100% 100% 100% 100%

44

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Onderwijshuisvesting: Voorbereiding vervangende nieuwbouw basisscholen Pater van der Geld en OBS van der Heijden.

Voor- en vroegschoolse educatie (VVE): - Opstellen VVE beleid i.v.m. nieuwe beleidsperiode (2016)2017-2020 voor de rijksregeling

Onderwijsachterstandenbeleid (OAB) - Uitvoeren monitor VVE

Waalwijk Taalrijk:

- Uitvoeringplan 2017-2020 opstellen nadat rijksregeling OAB bekend is.

WAT MAG PROGRAMMA 5. SCHOLING KOSTEN?

Programma Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo** P05P Producten programma 5 6.507.362 1.461.266- 5.046.096 6.067.841 839.675- 5.228.166 6.850.899 812.422- 6.038.477

** P05R Mutaties reserves programma 5 1.380.511 85.127- 1.295.384 924.657- 924.657- 724.280- 724.280-

*** P05 Scholing 7.887.873 1.546.393- 6.341.480 6.067.841 1.764.332- 4.303.509 6.850.899 1.536.702- 5.314.197



0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

werkelijk

raming

ONTWIKKELING VERLOOP 2010 - 2016 Eigenlijk is het merendeel van de lasten op de producten in programma 5 redelijk constant, echter van grote invloed is de investeringsomvang in aanpassingen en bouw van scholen. Lastenstijgingen doen zich dan ook vooral voor in de vorm van kapitaallasten. Een belangrijk deel van de kapitaallasten wordt overigens gedekt vanuit de reserve onderwijshuisvesting.

Analyse 2015-2016 In 2015 is in de begroting de korting op basis van het regeerakkoord (meicirculaire gemeentefonds 2013) niet correct verwerkt. Dit verklaart in de grafiek het afwijkend beeld in 2015. Als we 2016 met 2014 vergelijken dan is de daling van de netto lasten volledig te verklaren door de getroffen maatregelen om de korting op het gemeentefonds op te vangen: Overheveling van groot onderhoud naar scholen € 400.000 Lagere kapitaallasten door verleniging afschrijvingstermijn gebouwen Van 40 naar 50 jaar en daling rente met 0,25% € 500.000

MUTATIES ALS GEVOLG VAN BELEIDSWIJZIGINGEN COALITIEPROGRAMMA/ KADERSTELLING

5 Scholing 2014 2015 2016 2017 2018

Leerlingprognoses uitvoeren 1 x per 2 jaar i.p.v. jaarlijks 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000

Ondersteunend werk leerplicht (deels) afschaffen 15.000 15.000 15.000 15.000

lasten 4.000 19.000 19.000 19.000 19.000

Totaal 5 Scholing 4.000 19.000 19.000 19.000 19.000

46

PROGRAMMA 6

SPORT

47

PROGRAMMA 6 SPORT SAMENHANG MET ANDERE PROGRAMMA’S Ook dit programma heeft raakvlakken met programma 1 de hoofdstukken kernwaarden, duurzaamheid, betrouwbaarheid en dienstbaarheid. Daarnaast met programma 3 Welzijn en dan vooral hoofdstuk 7 Vrijwilligersbeleid met name in relatie tot het ondersteuningspunt Sport en Welzijn.

Het programma heeft de volgende onderverdeling: Hoofdstuk 1 Sportbeleid Hoofdstuk 2 Sportaccommodaties

portefeuillehouder

drs. H. Brekelmans

drs. H. Brekelmans

Hoofdstuk 1 Sportbeleid (drs. H. Brekelmans) AMBITIE We streven ernaar dat minimaal 75% van de jeugd van 6 t/m 16 jaar in de gemeente Waalwijk wekelijks sport in georganiseerd verband.

RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Kadernotitie sportbeleid 2012-2016, september 2012 Uitvoeringsprogramma 2014-2016, september 2014 WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Breedtesport De kadernotitie Sport 2012-2016 is in de uitvoeringsprogramma’s 2013 en 2014-2016 vertaald. De realisatie van onze doelstelling 75% van de 6 t/m 16 jarigen sport wekelijk in georganiseerd verband is langs de volgende pijlers gelegd: leggen van verbindingen, sportstimulering en regie. Het Buurtsportcoachteam is de verbindende schakel tussen de primaire partners, onderwijs, sportverenigingen en de kinderopvang. De buurtsportcoaches worden ingezet op:

kwantitatieve en kwalitatieve verbetering van de gymlessen in het basisonderwijs; uitbreiding activiteiten in de naschoolse tijd, zowel in het primair als voortgezet onderwijs; ondersteuning van sportverenigingen; onderzoeken wat nodig is om de oudere jeugd vanaf 13 jaar te behouden voor de sport en vereniging.

Tot eind 2016 bestaat het beschikbaar budget uit het structurele gemeentelijke budget en de incidentele rijksstimuleringsbijdrage Brede Impuls Combinatiefuncties. Deze regeling is een 60%/40% regeling voor de salariskosten van de buurtsportcoach. Gemeente organiseert 60% en ontvangt van het rijk een bijdrage van 40%.We nemen deel aan deze regeling met de intentie om eind 2016 9 fte buurtsportcoaches met eigen en externe middelen georganiseerd te hebben. Vanuit onze huidige gemeentelijke middelen wordt 1 fte ingezet. Het overige aantal dient samen met de primaire partners vanuit het sportbeleid en andere beleidsterreinen en doelgroepen georganiseerd te worden.


streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Een uitbreiding van minimaal 2 activiteiten per school in het primair en voortgezet onderwijs in samenwerking met de sportverenigingen

2012 - 0 2014 – PO = 2 2014 – VO = 1

3 4 6 6

Het sportaanbod in de naschoolse tijd in het primair onderwijs voor de groep 6 t/m 12 jarigen neemt de komende vier jaar met minimaal 10 activiteiten per jaar toe.

2012 - 0 2014 - 12

12 13 16 20

Het percentage 12-18 jarigen dat minder dan 1 keer per week sport buiten schooltijd. Noot: het gemeten percentage komt voort uit de monitor door Buurtsportcoachteam Waalwijk. Hierbij op te merken dat het een onderzoek onder alle leerlingen van de VO-scholen betreft. Dus ook leerlingen afkomstig uit andere gemeenten. Een andere indicator en bron die vanaf 2014 wordt aangehouden dan de gehanteerde streefwaarde.

2009- 21% 2012- 18% 2014 – 35%

16% 16% 16% 16%

Aantal georganiseerde fte’s buurtsportcoaches deelname Brede Impuls Combinatiefuncties

2012 - 0 1 9 9 9

48

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Momenteel zijn we in gesprek met het primair onderwijs om vanaf het schooljaar 2016/2017 met maatwerk- pakketten de ondersteuning van de buurtsportcoach in te kopen. Met het maatschappelijk middenveld gaan we in gesprek om ‘sport als middel’ op overige beleidsterreinen te verkennen en om samen met andere partijen de

functie van buurtsportcoach in de gemeente Waalwijk neer te zetten.

Hoofdstuk 2 Sportaccommodaties (drs. H. Brekelmans) AMBITIE Aan sportverenigingen, scholen en individuele sporters de mogelijkheid bieden sportactiviteiten te beoefenen. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Raadsvoorstel college met betrekking tot het Rationeel Sportpark Beheer, behandeld in de raadsvergadering van 3 maart 2005. WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Sportparken en hallen


streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Het aantal gemeentelijke sportparken in onderhoud 2014 - 7 7 7 7 7

Het aantal gemeentelijke binnensportaccommodaties in onderhoud

2011 – 6 2014 - 7

7 7 7 7

Tevredenheid over de sportvoorzieningen 2010 – 7,5 2012 – 7,6 2014 – 7,5

7,5 7,5 7,5 7,5

Zwembaden


streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Het aantal bezoekers overdekt zwembad Olympia 2011 – 160.000 2012 – 190.000 2014 – 210.000

200.000 200.000 200.000 200.000

Het aantal bezoekers zwembad Zidewinde 2011 – 20.000 2012 – 30.000 2014 – 30.000

35.000 35.000 35.000 35.000

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Een deel van de speerpunten in het gemeentelijk Sportbeleid kan worden gestimuleerd c.q. gerealiseerd door gerichte inzet van subsidies door de afdeling RSO. Een groot deel heeft echter betrekking op het gelegenheid geven tot sport in sportaccommodaties. Het gemeentelijk Sportbedrijf maakt het sporten in Waalwijk, Sprang-

Capelle en Waspik mogelijk door alle gemeentelijke binnen- en buitensportaccommodaties te beheren en exploiteren. De missie van het Sportbedrijf hierin is de verschillende stakeholders zoals het onderwijs en diverse verenigingen optimaal te faciliteren. Het jaar 2016 staat in het teken van het uitvoeren van regulier en groot onderhoud aan de sportaccommodaties en het uitvoeren (volgens planning) van een aantal noodzakelijke vervangingsinvesteringen. Het accent hierbij ligt op het voorbereiden en inventariseren van de vervanging van de toplaag en veldinrichting van ACW ’66 (atletiekclub Waalwijk) en het aanpassen van de installatie van zwembad Olympia, zodat deze voldoet aan de nieuwe zwemwaterwet. Verder zal de veldcapaciteit en –kwaliteit van sportpark Eikendonk (WSC) onder de loep worden genomen. M.b.t. ACW en WSC is sprake van onderzoek. Indien uitvoering aan de orde komt zullen de raad voorstellen worden voorgelegd en de daarvoor benodigde middelen worden gevraagd. In het seizoen 2015/2016 zal het Sportbedrijf geen gebruik meer maken van de gymzaal aan de Van Assendelftstraat. Deze locatie wordt teruggegeven aan het gemeentelijk grondbedrijf.

49

WAT MAG PROGRAMMA 6. SPORT KOSTEN?


** P06R Mutaties reserves programma 6 11.184 1.027.560- 1.016.376- 11.408 861.727- 850.319- 11.522 541.189- 529.667-

*** P06 Sport 7.283.659 3.344.462- 3.939.197 7.512.351 3.119.599- 4.392.752 7.184.999 2.773.214- 4.411.785



0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

werkelijk

raming

ONTWIKKELING VERLOOP 2010 - 2016 De stijging van de netto lasten is te verklaren door toename van kapitaallasten als gevolg van de aanleg van sportvoorzieningen.

ANALYSE 2015 - 2016 Het verschil is te verwaarlozen. MUTATIES ALS GEVOLG VAN BELEIDSWIJZIGINGEN COALITIEPROGRAMMA/ KADERSTELLING

6 Sport 2014 2015 2016 2017 2018

Budgetruimte onderhoud sportparken 25.000 25.000 25.000 25.000 25.000

Beperken kosten horeca en beheer sportaccommodatie door meer flexibele inhuur 25.000 25.000 25.000 25.000

Onderhoud buitensportaccommodaties door verenigingen zelf 0 0 0 75.000

lasten 25.000 50.000 50.000 50.000 125.000Verhogen tarieven zwembaden met jaarlijks 3% 24.000 48.000 75.000 100.000

Baten 0 24.000 48.000 75.000 100.000

Totaal 6 Sport 25.000 74.000 98.000 125.000 225.000

50

PROGRAMMA 7

WERKEN

51

PROGRAMMA 7 WERKEN SAMENHANG MET ANDERE PROGRAMMA’S Vanuit de visie werken = participeren = ketenachtige aanpak liggen er relaties naar alle programma’s in deze begroting.

Het programma heeft de volgende onderverdeling: Hoofdstuk 1 Arbeidsmarktbeleid

- regionale afstemming - Sociale activering

Hoofdstuk 2 Economische ontwikkeling

- Ruimte voor bedrijvigheid - Centrumontwikkeling - Aantrekkelijke centra Waspik, Sprang Capelle - Dienstverlening aan bedrijven - Recreatie en toerisme

Hoofdstuk 3 Grondzaken en vastgoed

- Bouwgrondexploitaties - Maatschappelijk vastgoed

portefeuillehouder

R. Bakker R. Bakker Diverse portefeuillehouders drs. H. Brekelmans mr. J. Keijzers-Verschelling R. Bakker mr. J. Keijzers-Verschelling mr. J. Keijzers-Verschelling mr. J. Keijzers-Verschelling

Hoofdstuk 1 Arbeidsmarktbeleid (R. Bakker) AMBITIE Voor de ruim 110.000 inwoners van de Langstraat en een beroepsbevolking van bijna 75.000 mensen zijn in 2012 bij de ruim 8.000 bedrijven ongeveer 48.000 banen. De economie van de Langstraat neemt een kansrijke positie in tussen Tilburg en Den Bosch. We willen een duurzame en toekomstbestendige arbeidsmarkt in de Langstraat. Dit betekent voor de beroepsbevolking (aanbod) voldoende kansen op de arbeidsmarkt, een aantrekkelijk woon- en leefklimaat en een goede bereikbaarheid en voor bedrijven (vraag) een goed ondernemersklimaat. De participatiegraad is relatief gunstig ten opzicht van de rest van Nederland. Samen met Heusden en Loon op Zand hebben wij de ambitie om de participatiegraad in 2020 nog verder te laten groeien. We willen dat ieder huishouden sociaal en economisch zelfredzaam is en minimaal één kostwinner heeft. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Sociaal economisch beleidsplan (2006) Evaluatie Arbeidsmarktbeleid Midden Langstraat (raadsinformatiebrief dec 2011) Ondernemersakkoord 2.0 Participatienota “iedereen doet mee” van juni 2013 Plan van aanpak Jeugdwerkloosheid Midden- Brabant 2013 – 2014 van juni 2013

Regionale afstemming (R. Bakker) Waalwijk kiest bewust voor samenwerking in zowel Langstraatverband als Hart van Brabant verband. Energie zal vooral gestoken worden in De Langstraat. Beide ambities (De Langstraat èn Hart van Brabant) verdienen tegelijkertijd inhoud en versterken elkaar. Afstemming vindt daarom plaats op zowel Hart van Brabant niveau als op Langstraat niveau. Onder ander in het Sociaal Economisch Team. WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Arbeidsmarktbeleid Waalwijk is een gemeente met een relatief grote werkgelegenheid. De oplevende economische ontwikkelingen bieden een kans om deze werkgelegenheid verder uit te breiden in een nog grotere diversiteit. Hiertoe is samenwerking in De Langstraat en met de regio Hart van Brabant een belangrijke voorwaarde. De netwerkpartners Onderwijs en Ondernemers zullen samen met de gemeente moeten zorgdragen voor een juiste match tussen gevraagde en aangeboden arbeidscapaciteit. Met input van de netwerkpartners zal door het Sociaal Economisch Team een meerjarig beleidsplan met activiteitenplan opgesteld worden. Nadruk zal worden gelegd op het tegengaan van de opgelopen jeugdwerkeloosheid om zo te voorkomen dat een groot deel van de huidige generatie jongeren voor langere tijd uitgesloten blijven van het arbeidsproces. Hiervoor zal mede worden ingezet op de creatie en behoud van stageplaatsen en leerbanen alsmede het tot

52

stand brengen van een betere koppeling tussen onderwijs en arbeidsmarkt op alle niveaus. Jongeren die op korte termijn geen baan kunnen vinden zullen zoveel als mogelijk arbeidsfit moeten worden gemaakt c.q. gehouden.

Bij het zoeken naar de verbinding tussen bedrijven en inwoners met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt zullen de gemeentebestuurders, in het kader van Talent2Work, wederom een actieve rol hebben. Op deze manier kan onbenut arbeidspotentieel naar vermogen meedoen op de arbeidsmarkt. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Het activiteitenplan behorend bij het Sociaal Economisch Programma wordt naar verwachting in het najaar van 2015 vastgesteld en in 2016 (deels) uitgevoerd.

Sociale activering (R. Bakker)

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Participatiewet Vanaf 2015 zijn omvangrijke taken op het gebied van zorg, werk en jeugd bij de gemeenten overgeheveld; de AWBZ-begeleiding e.a. op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Participatiewet en de Jeugdwet (jeugdhulp). In dit hoofdstuk gaan we in op de Participatiewet. In mei 2013 hebben de Langstraat gemeenten het Beleidsplan Werk & Inkomen ‘iedereen doet mee’ vastgesteld. De nota geeft een eerste aanzet tot een meerjarig participatiebeleid en is bedoeld als kaderstellend document. In december 2014 heeft de raad de participatienota “Iedereen doet mee in de Langstraat” vastgesteld. Hiermee heeft de raad kaders voor de uitvoering van de Participatiewet gegeven. De Participatiewet (2015) opent deuren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt om te gaan werken bij een reguliere werkgever. Vanuit de Transitiedoelstellingen wil de gemeente Waalwijk zoveel mogelijk mensen - ook mensen met een verminderde loonwaarde – activeren naar de zo regulier mogelijk arbeidsmarkt. De ondersteuning die geboden wordt, is altijd complementair aan de eigen kracht en zoveel mogelijk gericht op de vraag van de werkgevers. De aanwezige verdiencapaciteit dient ten volle benut te worden, hetgeen kan betekenen dat mensen met een arbeidsbeperking voor een deel aangewezen blijven op inkomensondersteuning en niet volledig zullen uitstromen uit de uitkering. Voor inwoners voor wie de afstand tot de arbeidsmarkt nog te groot is wordt een tegenprestatie gevraagd. Dit kan zijn vrijwilligerswerk, onbetaald werk, etc. In de arbeidsmarktregio Midden Brabant is eind 2014 gestart met de start van een regionaal werkbedrijf. Het regionaal werkbedrijf is volgens plan ingericht en de basisvoorwaarden voor het realiseren van de banenafspraak en de bijbehorende dienstverlening zijn gereed.


streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Het aantal uitstromers (jaarlijks) vanuit de wet Werk en Bijstand naar de arbeidsmarkt

2014 - 101 125 125 150 150

Bij de Participatiewet geldt dat mensen de verdiencapaciteit ten volle moeten benutten. Dit kan betekenen dat mensen met een arbeidshandicap voor een deel aangewezen blijven op inkomensondersteuning en niet volledig zullen uitstromen uit de uitkering.

Jaarrekening

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Work first, eigen verantwoordelijkheid en wederkerigheid zijn voor de Participatiewet belangrijke sleutelwoorden: De kansrijke doelgroep (bemiddelbaar en zelfredzaam of op korte termijn bemiddelbaar of zelfredzaam ) krijgen geen zware ondersteuning: voor deze doelgroep blijft de inzet ongewijzigd: zo snel mogelijk aan het werk met een zo beperkt mogelijke inzet van re-integratiemiddelen. Individueel maatwerk staat centraal. Afhankelijk van de competenties en ondersteuningsbehoefte wordt gekeken op welke wijze het re-integratietraject vorm gegeven gaat worden. Er vindt screening aan de poort plaats en we zetten in op de handhaving van de aan de bijstand verbonden verplichtingen. Het project Talent2Work wordt in 2015

voortgezet waardoor werkzoekenden met potentiële werkgevers in verbinding worden gebracht. Van degene die niet direct kunnen uitstromen naar werk wordt een tegenprestatie verlangd. Voor de invulling van de Garantiebanen wordt samen gewerkt in het regionaal Werkbedrijf.

53

Hoofdstuk 2 Economische ontwikkeling (div. portefeuillehouders) Inleiding De crisis is niet aan Waalwijk voorbijgegaan. Onze inwoners, ondernemers, verenigingen en organisaties merken hier nog dagelijks de gevolgen van. Ook de gemeentelijke organisatie heeft de broekriem aan moeten halen. Hoe het nu verder gaat, is nog onzeker. Gelukkig zijn er wel signalen van een voorzichtig herstel van de economie. Hier past geen afwachtende houding maar is ook een actieve bundeling van krachten nodig. Wij willen er met het bedrijfsleven en andere maatschappelijke organisaties voor zorgen dat we klaar staan om van het herstel te profiteren. Dit betekent meer gezamenlijke inzet op goede bedrijvenlocaties, een goede bereikbaarheid, de aansluiting van het onderwijs op de ontwikkeling van de arbeidsmarkt en een optimale gemeentelijke dienstverlening aan het bedrijfsleven. Vanwege het belang van economische ontwikkeling voor onze gemeente willen wij een economisch programma opstellen zodat de diverse ontwikkelingen op het gebied van economie en arbeidsmarkt in samenhang met elkaar aangepakt kunnen worden. Daarnaast zetten we ook in op het ontwikkelen van het centrumgebied Waalwijk, de locatie Raadhuisplein in Sprang-Capelle en de zorg voor aantrekkelijke woonmilieus en voorzieningen. Klaarstaan voor de opbloeiende economie Zoals al in de inleiding aangeven heeft de economie de opwaartse lijn te pakken en de gemeente wil daar op inspelen en klaarstaan om de verwachte expansie te kunnen faciliteren door de noodzakelijke voorzieningen tijdig op orde te hebben. Het gaat hierbij om:

Haven Acht, fase 1 (voorheen Afbouw bedrijventerrein Haven I t/m VI) zodat aan de vraag van bedrijventerreinen kan worden voldaan (zie ook programma 10);

Revitalisering van bestaande bedrijventerreinen; Realisering van de Oostelijke insteekhaven ter versterking van de logistieke hotspot en vanuit

duurzaamheid het terugdringen van het aantal vervoersbewegingen over de weg; Realisering van het GOL zodat de bereikbaarheid van de bedrijventerreinen sterk wordt verbeterd (zie

ook programma 10); Verbeteren van de aantrekkelijkheid van de centra van Waalwijk; Zorg voor een gevarieerd woningaanbod; Gevarieerd aanbod van sport en culturele voorzieningen; Sociaal economische beleidsplan dat aansluit op de behoeften van het bedrijfsleven en dat aansluit bij de

participatiegedachte. AMBITIE

Waalwijk en de Langstraat hebben een regionale werkgelegenheidsfunctie voor de regio Hart van Brabant. In Waalwijk zijn de belangrijkste werkgebieden in Waalwijk Noord, Zanddonk en Waalwijk-centrum. De ambitie is om de regionale werkgelegenheid functie te behouden en verder uit te bouwen. Afstemming van het economisch beleid in de Langstraat moet zorgen voor één sterke economische profilering van de Langstraat. Ook in de regio Hart van Brabant en specifiek met de gemeente Tilburg zijn afspraken gemaakt over samenwerking op het terrein van economische ontwikkeling. Voor de regio is de logistiek een van belangrijkste aanjagers van de werkgelegenheid. Onze ambitie is om van onze regio logistieke hotspot nr 1 te maken om daarmee optimaal profijt te halen uit onze goede uitgangspositie. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Detailhandelsvisie (2012) Visie op Bedrijventerreinen (2012) Ambitiedocument Waalwijk Noord (2011) Visie op centrumontwikkeling (Raadsinformatie 2012) Intergemeentelijk Actieplan Samenwerking op bedrijventerreinen (2012) Visie op de boodschappenstructuur (2014)

Ruimte voor bedrijvigheid (diverse portefeuillehouders) WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Oostelijke insteekhaven en renovatie sluis (R. Bakker) In 2015 heeft uw raad besloten de DBFMO aanbesteding van de oostelijke insteekhaven te starten. Deze aanbesteding is daadwerkelijk van start gegaan met de publicatie op Tenderned eind augustus. In de zomer van 2016 hopen wij de raad een gunningsvoorstel te kunnen doen, met als doel de uiteindelijk opdrachtnemer in staat te stellen zijn voorbereidingen voor de realisatie van de insteekhaven te kunnen starten. Na het doorlopen van de benodigde planologische procedures (bestemmingsplan, mer) en het verkrijgen van de noodzakelijke vergunningen, kan de realisering, als alles meezit, aan het einde van 2017 van start gaan.

54

De renovatie van de sluis is eind 2014 gegund door uw raad. In 2015 zijn de renovatie werkzaamheden aan de sluis voltooid, met uitzondering van de vernieuwing van de brug over de sluis. Dit laatste onderdeel van het project zal in 2016 worden voltooid.

Revitalisering (R. Bakker) In het kader van de revitalisering zal vooral worden ingezet op het gebied rondom de huidige haven. De vrijkomende en te koop staande kavels bieden interessante ontwikkelingsmogelijkheden die in de Stuurgroep Herstructurering, waarin naast de gemeente ook de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij participeert, op haalbaarheid worden bezien. De insteek daarbij is dat ontwikkelingen vooral worden gefaciliteerd en dat in beginsel vanuit het Herstructureringsfonds geen aankopen worden gedaan. Het belang van revitalisering zal naar verwachting verder toenemen omdat de bestaande bedrijventerreinen zullen moeten voorzien in de behoefte aan bedrijventerrein van ondernemingen. Uitbreiding met nieuw bedrijventerrein zal in de regel slechts mogelijk zijn als het grootschalige logistiek betreft die niet op bestaand bedrijventerrein kan worden gefaciliteerd. Kerkvaartse Haven (drs. J. van Groos) De oostelijke oever van de Kerkvaart is in slechte staat. De oude steunberm onderwater is gedeeltelijk weggespoeld waardoor bij terugtrekkend hoogwater een instortingsrisico bestaat. Door het dichtzetten van de keersluis bij Keizersveer kunnen gevaarlijk situaties worden voorkomen maar de situatie is verre van ideaal. Daarom heeft de gemeente voorgesteld de oude steunberm in het oude profiel terug te brengen in de vorm van stortsteen. Er is een geschil ontstaan door het verschil van inzicht in de manier waarop de gemeente de oostelijke kering wil versterken en de manier waarop de ondernemers de haven wensen te gebruiken. In 2014 en 2015 heeft een mediation-traject gelopen tussen ondernemers langs de Kerkvaart en de gemeente. In het mediation-traject is gezamenlijk gezocht naar mogelijkheden om de Kerkvaart in te richten naar de wensen van de ondernemers. De door de ondernemers voorgestane technische en financiële oplossing vraagt van de gemeente echter een zodanig hoge financiële bijdrage dat het college van B&W dat niet verantwoord vindt, mede in relatie met de investeringen aan de oostelijke insteek haven en de Waalwijkse sluis. Eind 2015, begin 2016 wordt op initiatief van de gemeente door de gemeente nog een planeconomisch voorstel uitgewerkt en aan de ondernemers voorgelegd. Mocht dit niet slagen dan zal de gemeente haar verantwoordelijkheid moeten nemen en een maatregel moeten treffen om de oostelijke oever te versterken en nadere regels moeten stellen aan de maximum diepgang van de haven.

Centrumontwikkeling (drs. H. Brekelmans)

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? De detailhandelsvisie laat zien dat van Waalwijk in de regio op het gebied van detailhandel een positie heeft terug te veroveren. Grootschalige herontwikkeling in het centrum is niet meer aan de orde, maar wel een kwaliteitstoevoeging die in 2013 van start is gegaan. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Om in te kunnen spelen op de huidige trends en ontwikkelingen in regionaal verband en op lokaal niveau wordt de detailhandelsvisie geactualiseerd. De detailhandelsstructuur wordt geoptimaliseerd en bezien in samenhang met parallelle beleidsontwikkelingen zoals het centrumplan zodat Waalwijk zich stevig kan positioneren als gemeente met een subregionale winkelfunctie. Deze activiteiten zullen worden aangestuurd vanuit het in 2016 te starten programma economie in samenwerking met het gelijktijdig op te starten programma binnenstad dat de integrale aansturing van de ruimtelijk strategische aspecten van het centrumgebied zal gaan verzorgen.

Aantrekkelijke centra Sprang Capelle en Waspik (mr. J. Keijzers-Verschelling)

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Beide dorpscentra zullen zich verder ontwikkelen tot aantrekkelijke woon-, winkel- en verblijfsgebieden die passen bij de aard en de functie van de desbetreffende kern. Aan initiatieven die hier aan bijdragen zal ruimte geboden worden. Sprang-Capelle: Om het huidige voorzieningenniveau op het Raadhuisplein in Sprang- Capelle op peil te houden en waar nodig te versterken zijn er in de afgelopen periode intensieve onderhandelingen gevoerd met Rialto Vastgoedontwikkeling (i.s.m. PLUS Vastgoed) en Casade om te komen tot een haalbaar plan voor het project 'Herontwikkeling Raadhuisplein’. Kern van het plan vormt de verplaatsing van de bestaande Plus-supermarkt naar een nieuwe locatie op het plein, de percelen van de voormalige woonwinkel van Casade en het gemeentekantoor. Hierdoor wordt het voor Plus mogelijk te moderniseren en uit te breiden. Deze supermarkt krijgt daarmee een duurzamer toekomstperspectief. Verwacht mag worden dat daardoor meer bezoekers naar

55

het Raadhuisplein in Vrijhoeve komen, met name ook uit Landgoed Driessen. Daar kunnen ook de andere winkels op het Raadhuisplein van profiteren (zie: “Visie op de boodschappenstructuur 2014”). Het voorste deel van het oude Raadhuis blijft behouden en maakt samen met de afzoomwinkels rondom de

nieuwe Plus-Van Tilborgh supermarkt onderdeel uit van het project. Boven de nieuwe supermarkt worden huurappartementen gerealiseerd die door Rialto turn key worden geleverd aan Casade. Tenslotte wordt de meest westelijke kavel in het projectgebied door Rialto doorgeleverd aan Van Wanrooy projectontwikkeling die daar grondgebonden woningen zal realiseren. Waspik: De ambities uit de Centrumvisie Waspik zijn nagenoeg gerealiseerd. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Sprang-Capelle: Afronding planologische procedures 4e kwartaal 2015 (uitgebreide WABO procedures) t.b.v. de bouwprojecten. Medio 2016 zal een bestemmingsplan voor het gehele ‘Centrumgebied Vrijhoeve’ in voorbereiding worden genomen. Het nieuwe openbare ruimte (lokale klankbordgroep praat mee) van het Raadhuisplein en omgeving zal worden uitgewerkt tot DO-/bestekniveau. Start bouw gepland in maart/april 2016. Waspik: De belangrijkste ambities (zie top 10 in de ‘Centrumvisie Waspik’) zijn nagenoeg gerealiseerd. Woningbouw op de vrijkomende locatie van de basisschool De Brug’ aan ‘t Vaartje (= punt 10 uit de Centrumvisie Waspik) wordt nader onderzocht en Casade (her-)ontwikkelt de locatie ‘hoek Dorpsplein-Schoolstraat’. Casade wenst (na de fusie met Slagenland Wonen) hier een ander woningbouwplan te ontwikkelen (zie tevens hoofdstuk 10, lokale planontwikkeling).

Dienstverlening aan bedrijven (R. Bakker)

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Waalwijk moet voor (potentiële) ondernemers een interessante vestigingsplaats zijn en blijven. Dienstverlening moet beschikbaar zijn als ondernemers daar om vragen en zoveel mogelijk maatwerk en persoonlijke aandacht. Standaardisatie is nodig om snel en effectief te kunnen werken, die balans zal gevonden moeten worden. Naast het aantrekken van nieuwe bedrijvigheid is het erg belangrijk bestaande bedrijvigheid zoveel mogelijk te behouden. Belangrijk hierbij is dat vragen van reeds gevestigde bedrijven zo snel en goed mogelijk worden afgehandeld. Dit gebeurt in afstemming met Parkmanagement. Daarnaast zou het goed zijn als de meest belangrijke bedrijvigheid (grote bedrijven met veel arbeidsplaatsen) 1 x per jaar bezocht zouden worden door een accountmanager. Hierdoor houd je als gemeente binding met de bedrijven en kun je vervroegd inspringen op vragen problemen of mogelijke uitbreidings- of verhuisplannen. Het doel is om voor de 3 gemeenten in de Langstraat de dienstverlening aan bedrijven op een leest te schoeien, dit naar aanleiding van de door de BOM uitgevoerde Pilot Bedrijventerreinen. De dienstverlening aan bedrijven willen we ook verbeteren door een gerichte inzet van Big Data. Daardoor kunnen we beter inzicht verkrijgen waar de behoefte ligt van bedrijven en betere informatie verstrekken aan bedrijven. Daarnaast wordt op de schaal van Hart van Brabant samengewerkt op het gebied van marketing en acquisitie voor de vier speerpuntsectoren van de regio. De ambitie is om toe te groeien naar regionale acquisiteurs voor de speerpunten, die als opdracht krijgen om bedrijven naar de regio toe te halen.

Recreatie en toerisme (mr. J. Keijzers-Verschelling)

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Om de toeristisch-recreatieve aantrekkingskracht te vergroten wordt aangesloten bij de notitie samenwerking Leisure Langstraat. In de notitie samenwerking Leisure Langstraat wordt gefocust op twee doelen:

1) Het versterken van de gezamenlijke ambitie van de regio Hart van Brabant zoals verwoord in de werkagenda voor de regio Hart van Brabant en het ambitiedocument van Midpoint Leisure Boulevard;

2) Het vormen van een schakel tussen de regio’s Hart van Brabant en Noordoost Brabant. In dit kader zet de Langstraat actief in op het leggen van verbindingen tussen de regio’s en daar waar kan ambities elkaar te laten versterken.

Een van de sleutelopgaven van de werkagenda voor de regio Hart van Brabant op het gebied van Leisure is het actueel houden van de de leisure kansenkaart. Hierin zijn ook de Waalwijkse initiatieven opgenomen. Relevant daarbij is dat voorzien is dat Zanddonk (meubelboulevard) mogelijkheden heeft om invulling te geven aan de leisurefunctie. Maar ook de visie op toeristisch-, recreatief beleid zal in samenhang moeten zijn met totale promotie van de stad. Er wordt nadrukkelijk aansluiting gezocht bij initiatieven die leiden tot versterking van het toeristisch potentieel van de regio. Waalwijk ambieert daarbij geen trekkersrol maar zal zich wel actief opstellen bij relevante ontwikkelingen voor de gemeente. Met name wordt actief ingezet op het optimaal uitnutten van het thema schoen en leder. De (aan te passen) plannen m.b.t. het SLEM zijn daarbij van groot belang.

56

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Periodiek overleg voeren met de regio Hart van Brabant inzake recreatie en toerisme; In dit overleg wordt bekeken hoe we als regio de sector recreatie en toerisme verder kunnen versterken en nieuwe initiatieven

verder kunnen helpen in realisering van deze nieuwe initiatieven. Als regio hebben we inmiddels een leisureloket ingesteld, om zorg te dragen dat er regionaal afstemming plaatsvindt en initiatiefnemers verder worden geholpen bij de realisering van hun plannen. Verder is er regionaal een acquisiteur ingesteld die zich bezig gaat houden met het aantrekken van nieuwe middelgrootte tot grootte leisurevoorzieningen. Verder zullen we Langstraat breed gaan kijken of er mogelijkheden zijn om de uitvoeringsorganisaties recreatie en Toerisme van de Langstraat gemeenten nog meer met elkaar te laten samenwerken.

Hoofdstuk 3 Grondzaken en vastgoed AMBITIE Een belangrijke taak van de gemeente als lokale overheid is de ruimtelijke ordening van het grondgebied van de gemeente. Daartoe beschikt de gemeente over de Wet ruimtelijke ordening inclusief de Grondexploitatiewet en in het bijzonder over het bestemmingsplan of een projectafwijkingsbesluit (PAB). Om tot uitvoering te komen van het bestemmingsplan is het noodzakelijk om aanvullend op het bestemmingsplan over grondeigendommen te beschikken dan wel het kostenverhaal op orde te hebben indien particuliere eigenaren zelf ontwikkelen. Publieke doelen kunnen dan eenvoudiger gerealiseerd worden op een wijze zoals de gemeente die voor ogen staat in een perspectief van een goede ruimtelijke ordening van haar grondgebied. Grondbeleid is geen doel op zich, maar een middel om mede tot een gewenste ruimtelijke invulling te komen.

Bouwgrond exploitaties (mr. J. Keijzers-Verschelling) WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? De doelstellingen van het grondbeleid in het algemeen en van het grondbeleid van de gemeente Waalwijk in het bijzonder zijn:

1. Het bevorderen van een maatschappelijk gewenst ruimtegebruik (realisatie van bestemmingen en beleidsinhoudelijke doelstellingen);

2. Het verhogen van de kwaliteit van het ruimtegebruik; 3. Het bevorderen van een rechtvaardige verdeling van kosten en opbrengsten over gebruikers,

eigenaren, ontwikkelaars en overheid. De gemeente wenst deze doelstellingen te realiseren met behulp van de haar ter beschikking staande publiekrechtelijke en privaatrechtelijke instrumenten. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Wij verwijzen hiervoor naar de van deze begroting deel uitmakende paragraaf Grondbeleid. Met betrekking tot de NIEGG (niet in exploitatie genomen gronden) kan gemeld worden dat de commissie BBV (Besluit begroting en verantwoording) het voornemen kenbaar heeft gemaakt tot wijziging van de regelgeving omtrent deze gronden. Indien deze voornemens uitmonden in wetgeving heeft dit financiële gevolgen voor de gemeente. De NIEGG moeten dan worden overgeheveld naar de materiële vaste activa. Dit impliceert dat vanaf de ingangsdatum, streefdatum is 1 januari 2016, geen rentetoerekening en kostentoerekening aan deze gronden meer mogelijk is. De huidige NIEGG worden dan overgeheveld tegen de alsdan geldende boekwaarde. De gemeente heeft dan tot uiterlijk 31 december 2019 de gelegenheid om deze gronden in exploitatie te nemen. Mocht dit niet lukken dan dienen de gronden, indien noodzakelijk, afgewaardeerd te worden naar de waarde in de alsdan geldende bestemming. Het niet meer kunnen toerekenen van rente en interne kosten aan de huidige NIEGG heeft financiële consequenties. Zo ook het mogelijk afwaarderen van gronden eind 2019 mochten ze nog niet in ontwikkeling zijn genomen en de waarde in de bestemming alsdan lager is als de boekwaarde. Indien de BBV-voorschriften conform het voornemen worden aangepast zullen de financiële consequenties daar van voor Waalwijk in beeld gebracht worden.

Maatschappelijk vastgoed (mr. J. Keijzers-Verschelling) WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Vastgoedbeleid Vastgoedinformatie is samengebracht om tot een efficiënter beheer en een adequaat gebruik van het gemeentelijk vastgoedbezit te komen. Van daaruit kan afgewogen worden om panden in eigendom te houden dan wel af te stoten.

57

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Conform afspraak wordt jaarlijks, als onderdeel van de jaarrekening, aan de raad informatie verstrekt over de stand van zaken met betrekking tot de gemeentelijke vastgoedportefeuille. Aan de hand hiervan kan de relatief lage dynamiek in de portefeuille doeltreffend worden gevolgd om onder meer te beoordelen of en op welk

onderdeel aanvullend kaderstellend beleid moet worden vastgesteld. In het vierde kwartaal van 2015 wordt hiertoe een voorstel gedaan. In 2016 zal dit vervolgens nader uitgewerkt worden. Beheer diverse percelen (mr. J. Keijzers-Verschelling) WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Dit betreft de gronden die o.a. dienen als compensatiegronden en die niet op korte of middellange termijn ontwikkeld worden. In verwervingsonderhandelingen komt het meermaals voor dat een agrariër bereid is mee te werken aan een grondtransport met de gemeente, wanneer hij hiervoor vanuit de gemeente compensatiegrond aangeboden krijgt. Om deze redenen is het noodzakelijk dat de gemeente een voorraad onbestemde grond aanhoudt. Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) worden de compensatiegronden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs mits deze lager is als de marktwaarde van de huidige bestemming (agrarische grond). Indien de verkrijgingsprijs hoger is als de marktwaarde van de huidige bestemming, dan dient afwaardering van de grond plaats te vinden tot aan deze marktwaarde. In de gemeentelijke administratie wordt de onbestemde grondvoorraad of wel de compensatiegronden geadministreerd onder ‘Voorraad grond’. Er vindt geen toerekening plaats van kosten zoals rentekosten, beheersen plankosten en van (pacht)opbrengsten. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Wanneer gronden van de gemeente Waalwijk voor verpachting in aanmerking komen, worden deze in principe in losse pacht uitgegeven. Dit wil zeggen dat deze gronden jaarlijks per 1 januari pachtvrij gemaakt kunnen worden. Vanuit het verleden is er een aantal percelen uitgegeven in vaste pacht. Dit kan bijvoorbeeld zijn omdat er bij de verwerving al een vaste pachter op deze grond zat. Deze gronden zijn niet vrij beschikbaar, de pachter heeft bepaalde rechten op deze gronden. Wanneer deze gronden vrijkomen van vaste pacht (bv. door bedrijfsbeëindiging pachter) worden deze gronden in losse pacht uitgegeven.

58

WAT MAG PROGRAMMA 7. WERKEN KOSTEN?


* P07R Mutaties reserves programma 7 4.288.989 7.721.654- 3.432.666- 375.000 861.562- 486.562- 996.991- 996.991-

* P07R Mutaties reserves grondexploitatie 5.091.145 4.590.296- 500.848 1.305.908 120.504- 1.185.404 939.418 100.000- 839.418

*** P07 Werken 27.033.552 25.191.867- 1.841.685 22.262.278 20.328.867- 1.933.411 17.665.900 16.175.049- 1.490.851



0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

werkelijk

raming

ONTWIKKELING VERLOOP 2005 – 2014 Resultaten hangen in hoge mate samen met de exploitatie van gronden. Deze resultaten kunnen van jaar tot jaar enorm fluctueren, afhankelijk van de mate waarin bouwrijp gemaakt, dan wel verkocht wordt. MUTATIES ALS GEVOLG VAN BELEIDSWIJZIGINGEN COALITIEPROGRAMMA/ KADERSTELLING

7 Werken 2014 2015 2016 2017 2018

Bezuinigingsbijdrage Baanbrekers 0 170.000 170.000 170.000

lasten 0 0 170.000 170.000 170.000Besparingen op exploitatielasten gemeentelijk vastgoed 60.000 100.000 100.000 100.000

Baten 0 60.000 100.000 100.000 100.000

Totaal 7 Werken 0 60.000 270.000 270.000 270.000

60

PROGRAMMA 8

BEHEER OPENBARE RUIMTE

61

PROGRAMMA 8 BEHEER OPENBARE RUIMTE SAMENHANG MET ANDERE PROGRAMMA’S Ook dit programma heeft raakvlakken met programma 1 de hoofdstukken kernwaarden, duurzaamheid, betrouwbaarheid en dienstbaarheid. Daarnaast vooral met programma 9 verkeer en met de ontwikkeling van woongebieden (programma 2), het centrum en terreinen voor bedrijfsvestiging (programma 7).

Het programma heeft de volgende onderverdeling:

- onderhoud van de openbare ruimte

portefeuillehouder

drs. J. van Groos

AMBITIE De openbare ruimte en het onderhoud daarvan creëren een leefomgeving die voor de inwoners van Waalwijk acceptabel is. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Basisniveaus voor het integraal beheer en onderhoud van de openbare ruimte binnen de gemeente Waalwijk. IUP 2015-2018 GRP 2011-2015, te vervangen door GRP 2016, beoogde vaststelling Q1, 2016

GVVP, te vervangen door mobiliteitsplan (beoogde vaststelling Q4, 2015) met bijbehorende uitvoeringsplannen Bomennota Groenstructuurplan Groenuitvoeringsplannen Beeldbestekken Beleidsplan openbare verlichting

Onderhoud van de openbare ruimte WAT WILLEN WE BEREIKEN? Onderhoud openbare ruimte Inwoners hechten veel waarde aan schoon, heel en veilig en de komende jaren blijven voor onderhoud van de openbare ruimte dan ook, ondanks dat we noodgedwongen hebben moeten korten op de budgetten, substantiële bedragen beschikbaar. Een integrale aanpak van het reguliere onderhoud, wijkactiviteiten en wijkproblematiek door woningbouwcorporaties, wijkorganisatie, politie en gemeente dient te worden bevorderd. De achterstanden m.b.t. het onderhoud van wegen dienen niet verder op te lopen, waarbij bijzondere aandacht wordt geschonken aan de veiligheid en het voorkomen van kapitaalsvernietiging.


streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Het percentage nieuw opgestarte IUP-werken voor het vastgestelde tweejaarlijkse IUP-uitvoeringsprogramma

2013 – 50 % 2014 – 93%

100 % 50 % 100 % 50 %

Het percentage afgeronde IUP-werken voor het vastgestelde tweejaarlijkse IUP-uitvoeringsprogramma

2013 – 50 % 2014 – 64%

40 % 80 % 40 % 80 %

Het percentage reacties binnen 2 werkdagen op klachten m.b.t. het onderhoud van trottoirs, fietspaden en wegen die via het meldpunt binnenkomen

2013 – 80 % 2014 – 80%

80 % 80 % 80 % 80 %

Het percentage uitgevoerde werken klein onderhoud cf. planning en binnen beschikbaar budget

2013 – 100 % 2014 – 100%

100 % 100 % 100 % 100 %

De beoordeling van de fysieke kwaliteit buurtvoorzieningen (wegen, groen, verlichting, speelplaatsen)

2010 - 5,3 5,0 5,0 5,0 5,0

De beleving van de verloedering van de fysieke woonomgeving (buurt)

2010 - 3,8 3,8 3,8 3,8 3,8

Tevredenheid van de inwoner over de toestand van wegen, paden en pleintjes

2008 - 5,7 2010 – 5,9 2012 – 6,1 2014 – 6,2

6 6 6 6

Tevredenheid van de inwoner over de toestand van het openbaar groen

2008 - 5,9 2010 – 6,3 2012 – 6,2 2014 – 6,2

6 6 6 6

Tevredenheid van de inwoner over het onderhoud / schoonhouden van de wijk

2008 -5,6 2010 – 6,1

6 6 6 6

62


streefwaarden

2016 2017 2018 2019

2012 – 6,0 2014 – 6,1

Tevredenheid van de inwoner over de afvalstoffeninzameling

2008 - 6,9 2010 – 7,2 2012 – 7,2 2014 – 7,0

7 7 7 7

Tevredenheid van de inwoner over de straatverlichting

2008 - 6,9 2010 – 7,3 2012 – 7,3 2014 – 7,4

7 7 7 7

Jaarrekening Veiligheidsmonitor De Staat van de gemeente

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016?

Integraal onderhoud - In 2015 is gestart met het integrale onderhoud van de openbare ruimte door aannemers en de eigen

dienst. Hierbij wordt het groenonderhoud, de onkruidbestrijding, het vegen van goten, de zwerfafvalverwijdering, het ledigen van afvalbakken en het reinigen en controleren van straatmeubilair per gebied door één partij uitgevoerd. In 2016 wordt deze manier van werken voortgezet. In het gebied van de eigen dienst worden pilots uitgevoerd op gebied van burgerparticipatie. Wegen

- Voorbereiden en uitvoeren van werkzaamheden, zoals vastgelegd in het IUP 2015-2018 - Opstellen nieuw IUP 2017-2020. - Voor de uitvoering van het IUP worden jaarlijks vaste bedragen beschikbaar gesteld tot een totaal van €

260.000 per jaar. Dit laatste bedrag wordt aangewend ter dekking van kapitaallasten van investeringen die in het kader van het IUP uitgevoerd worden (daarnaast worden ten laste van de rioolrechten investeringen in riolering samenhangend met het IUP/GRP uitgevoerd). Het bedrag van € 260.000 vertegenwoordigt op basis van een afschrijvingstermijn van 40 jaar (lineair) en een rentepercentage van 3,25 % een jaarlijkse investeringscapaciteit (inclusief personele kosten van inhuur) van ruim € 4.500.000. Waar mogelijk wordt prioriteit gegeven aan projecten die in aanmerking komen voor cofinanciering.

- Uitvoeren van onderhoud aan verhardingen, mede op basis van inspectieresultaten. - Terugkoppelen van acties n.a.v. klachten vanuit het meldpunt naar de melder.

Openbare Verlichting - Uitvoeren van vervangingsmaatregelen, zoals vermeld in het Beleidsplan Openbare Verlichting; - Gefaseerd invoeren van “wit” licht in woonwijken, waarbij door het zo veel mogelijk toepassen armaturen

met LED lichtbronnen in combinatie met een dimscenario op energie bespaard zal worden, zonder dat dit ten koste gaat van de sociale- en verkeersveiligheid. De nadruk zal liggen op wijken waar dat als speerpunt in het WOP is opgenomen;

- Houden van informatieavonden in wijken waar tot de ombouw naar “wit” licht wordt overgegaan.

Openbaar groen - Uitvoeren van reconstructies/vervangingen in het kader van instandhouding van groenvoorzieningen en

versobering van het onderhoud; - Uitvoeren van bestrijding zoals eikenprocessierups, bladluis en roekenplagen; - Zorg voor instandhouding en ontwikkeling van natuurwaarden; - Uitvoering geven aan eventuele bijstellingen van het hondenbeleid naar aanleiding van de evaluatie in

2015.

Speelvoorzieningen - Uitvoeren van 3 inspectierondes om de veiligheid van de toestellen te waarborgen; - In overleg met de gebiedscoördinatoren adoptiespeeltuinen vastleggen. - In samenspraak met de gebiedscoördinatoren en buurt kijken welke speellocaties binnen de gemeente

Waalwijk overbodig zijn en een meerjarenplan opstellen om de overige locaties daar waar nodig is gezamenlijk op te knappen. Waterlopen/oppervlaktewater

- Uitvoeren van de wettelijke ontvangst- en afvoerplicht van vrijkomende materialen bij het onderhoud van eigen waterlopen en waterlopen in beheer bij het Waterschap;

- Zorg voor instandhouding en ontwikkeling van natuurwaarden; - Uitvoering van het baggerplan, waarbij aangetekend dient te worden dat met het waterschap overleg wordt

gevoerd om de uitvoering te temporiseren in verband met mogelijke besparing; - Uitvoering geven aan het vastgestelde waterplan.

63

WAT MAG PROGRAMMA 8. BEHEER OPENBARE RUIMTE KOSTEN?


** P08R Mutaties reserves programma 8 952.892 1.162.718- 209.826- 66.254 712.874- 646.620- 66.917 208.638- 141.721-

*** P08 Beheer openbare ruimte 18.862.794 10.474.370- 8.388.424 17.707.814 9.127.685- 8.580.129 17.014.792 7.888.194- 9.126.598



0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

10.000

11.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

werkelijk

raming

ONTWIKKELING VERLOOP 2010 - 2016 De lasten zijn vrij constant.

ANALYSE 2015 - 2016 Het resultaat uit bedrijfsvoering wijkt in 2016 nauwelijks af van 2015. De afwijkingen op productniveau zijn hoofdzakelijk te verklaren uit verschuivingen in apparaatskosten. Het verschil in mutaties reserves (in 2016 lagere beschikking dan in 2015) is te verklaren uit het feit dat in 2015 tot een bedrag van bijna € 500.000 beschikt werd over de reserve afvalstoffenheffing. MUTATIES ALS GEVOLG VAN BELEIDSWIJZIGINGEN COALITIEPROGRAMMA/ KADERSTELLING

8 Beheer openbare ruimte 2014 2015 2016 2017 2018

Budgetruimte uitvoering baggerplan 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000

Besparing op kosten onderhoud openbare ruimte 165.000 165.000 165.000 165.000

Minder investeringsruimte uitvoering IUP 76.000 76.000 76.000 76.000

Beperking uitgaven beheer openbaar gebied 300.000 300.000 300.000 300.000

Budget Kinderboerderij Zanddonk met 50% korten 0 7.500 15.000 15.000

lasten 50.000 591.000 598.500 606.000 606.000

Totaal 8 Beheer openbare ruimte 50.000 591.000 598.500 606.000 606.000

64

PROGRAMMA 9

VERKEER

65

PROGRAMMA 9 VERKEER SAMENHANG MET ANDERE PROGRAMMA’S Ook dit programma heeft raakvlakken met programma 1; de hoofdstukken kernwaarden, duurzaamheid, betrouwbaarheid en dienstbaarheid. Daarnaast vooral met programma 8 Beheer openbare ruimte en met parkeren (programma 7 hoofdstuk Centrum).

Het programma heeft de volgende onderverdeling: Hoofdstuk 1 Verkeersbeleid Hoofdstuk 2 Parkeerbeleid

portefeuillehouder

drs. J. van Groos

drs. J. van Groos

Hoofdstuk 1 Verkeersbeleid (drs. J. van Groos) AMBITIE Een goede (economische en verkeersveilige) bereikbaarheid van de industrieterreinen en winkelcentra. Een verbetering van de leefbaarheid in de woonomgeving. Het versterken van schone vormen van vervoer, d.w.z. het stimuleren van het gebruik van de fiets en het openbaar vervoer. Bundeling van het autoverkeer op de hoofd- en stroomwegen. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Mobiliteitsplan (najaar 2015) Regionaal Fietsplan Parkeernormennota 2015 Uitwegenbeleid 2015 IUP 2015 - 2016 WAT WILLEN WE BEREIKEN? Uitvoering Mobiliteitsplan Na goedkeuring van het mobiliteitsplan in 2015 worden in 2016 onderwerpen als stimulering fietsverkeer en openbaar vervoer opgepakt:

1. Voorbereidend werk voor de realisatie van een fietsnetwerk in Waalwijk conform regionaal fietsplan. 2. Onderzoek naar een halte van het openbaar vervoer nabij het Emmikhovense Viaduct. 3. Er worden intensiteitsmetingen verricht op het Waalwijks wegennet naar aanleiding van de ombouw

van de N261. Op basis daarvan wordt een analyse van de (gewijzigde) verkeersstromen gemaakt. GOL/A59 De verantwoordelijke overheden (gemeenten Den Bosch, Heusden en Waalwijk, waterschap Aa en Maas en provincie Noord-Brabant) werken op basis van een bestuursovereenkomst samen aan een integrale planvorming voor het gebied tussen Waalwijk en Den Bosch, genaamd de Gebiedsversterking Oostelijke

Langstraat (GOL). In de bestuursovereenkomst hebben de overheden bepaald dat GOL in twee fasen is verdeeld. M.b.t. de onderdelen in fase 1 zijn concrete resultaatsverplichtingen aangegaan voor een aantal integrale deelprojecten. Dit betekent, dat de beschikbare middelen hoofdzakelijk zullen worden ingezet t.b.v. de aansluiting Ei van Drunen, Vlijmen-Oost en Baardwijkse Overlaat. Momenteel wordt onder leiding van de provincie gewerkt aan de uitwerking daarvan. Voor de Baardwijkse Overlaat betekent dit dat de incomplete afslagenstructuur op de A59 ter hoogte van Waalwijk wordt opgeheven en dat er een volledige ontsluitingsstructuur in de Baardwijkse Overlaat wordt gerealiseerd. Daarnaast wordt er een ecopassage gerealiseerd, ontstaat er voor de landbouw een volwaardige onderdoorgang onder de A59 en vinden aanpassingen plaats aan de infrastructuur voor het langzaam verkeer: Een verkenning van de snelfietsroute tussen Waalwijk en ’s-Hertogenbosch. Door middel van de vervanging van de brug over het Drongelens Kanaal wordt de verkeersafwikkeling op de A59 verbeterd. De komende jaren zal ingezet worden op de aansluiting van het lokale wegennet op de GOL-structuur te realiseren. Voor het IUP 2017-2018 zijn hiervoor middelen beschikbaar gesteld. Openbaar vervoer In overleg met de vervoersorganisaties en provincie een beter en voor eenieder toegankelijk openbaar vervoer realiseren, waarin ook de buurtbus in en tussen de kernen een belangrijke functie vervult. Een snelle en comfortabele verbinding met de steden Tilburg, ’s-Hertogenbosch, Oosterhout/Breda.

66

Fiets Een snelfietsroute tussen Waalwijk en Tilburg. Verbetering bereikbaarheid Haven 8 fase 1

Aanpassingen van het wegennet van en naar Haven 8 fase 1 (Oostelijke insteekhaven, Bol.com) om de economische bereikbaarheid te versterken. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016?

1. Er wordt verder gewerkt aan de GOL 2. De gemeente participeert bij de vervanging van de brug over het Drongelens Kanaal door haar

belangen in het project te behartigen. 3. Voor de bereikbaarheid van de Oostelijke Insteekhaven wordt een afrondend ontwerp gemaakt van de

Noordelijke Randweg. 4a. Er wordt onderzocht in hoeverre buslijn 300 en 301 dezelfde routes krijgen. 4b. Er wordt onderzocht in hoeverre nabij het Emmikhovense Viaduct een speciale OV-halte kan worden

aangelegd. 5a. Er wordt voorbereidend werk verricht voor de snelfietsroute Tilburg-Waalwijk. 5b. Er vindt een verkenning plaats van de snelfietsroute Waalwijk-’s-Hertogenbosch in het kader van de GOL. 5c. Er wordt onderzocht op welke wijze het fietsnetwerk in Waalwijk kan worden vervolmaakt. 6. Er worden intensiteitsmetingen verricht op het Waalwijks wegennet + een analyse van de resultaten.

Hoofdstuk 2 Parkeerbeleid (drs. J. van Groos) AMBITIE Een zo doelmatig mogelijke verdeling van de schaarse parkeerplaatsen in het centrum en/of overige gebieden onder de doelgroepen en een dienstverlening die tegen aanvaardbare kosten op een zo hoog mogelijk kwalitatief niveau is. RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE Masterplan parkeren (2004) Evaluatie parkeerbeleid (2007) WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Beschikbaarheid parkeerplaatsen in het centrum We willen bereiken dat de parkeerplaatsen in het centrum beschikbaar zijn voor bezoekers en bewoners van het centrum. We doen dit door te faciliteren in parkeerterreinen en parkeerplaatsen. De beschikbaarheid wordt gereguleerd door een naar gebied en gebruiker gedifferentieerde parkeerheffing op te leggen. Parkeertarieven Sinds de verlaging van een deel van de parkeertarieven enkele jaren geleden, zijn de tarieven ongewijzigd gebleven. De begroting is inmiddels geheel vrijgemaakt van opbrengsten wegens parkeren. Daarmee vormen de parkeeropbrengsten in Waalwijk geen algemeen dekkingsmiddel voor de begroting. De meeropbrengst wegens parkeren (= positief verschil tussen opbrengsten en kosten) van ongeveer jaarlijks € 700.000 wordt toegevoegd aan de reserve Mobiliteitsfonds. Vanaf het moment dat de Gebiedsontsluiting Oostelijke Langstraat (GOL) is gerealiseerd, is de meeropbrengst benodigd voor de dekking van kapitaallasten van de GOL. Indien parkeeropbrengsten te laag zijn voor de dekking van deze kapitaallasten, dient het Mobiliteitsfonds (waaraan nu nog geen verplichtingen ten grondslag liggen) als aanvullend dekkingsmiddel ingezet te worden. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? - Het nieuwe parkeerbeleid zal in nauwe samenhang met de te ontwikkelen centrumvisie worden voorbereid. - In 2016 wordt i.s.m. Centrummanagement een pilot voorbereid waarbij een gedeelte van een

parkeerterrein (we denken aan de Heulstraat) ingezet kan worden om tegen speciaal tarief het ondernemers- en werknemersparkeren te faciliteren teneinde overlast in de woonwijk tegen te gaan.

- Het parkeren en opladen van elektrische voertuigen zal ook in het centrum verder worden gefaciliteerd.

67

WAT MAG PROGRAMMA 9. VERKEER KOSTEN?

Programma Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo** P09P Producten programma 9 5.535.079 1.935.706- 3.599.373 3.020.190 1.834.300- 1.185.890 2.783.888 1.834.388- 949.500

** P09R Mutaties reserves programma 9 1.951.973 4.103.407- 2.151.434- 782.422 295.850- 486.572 702.866 88.085- 614.781

*** P09 Verkeer 7.487.052 6.039.113- 1.447.939 3.802.612 2.130.150- 1.672.462 3.486.754 1.922.473- 1.564.281



-500

0

500

1.000

1.500

2.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

werkelijk

raming

ONTWIKKELING VERLOOP 2010 - 2016 Gesteld kan worden dat er tot en met 2014 sprake is van een gelijkmatige toename van lasten in programma 9 veroorzaakt door toename van kapitaallasten wegens uitvoering van jaarlijkse GVVP werken en het gefaseerd uit de begroting halen van parkeerinkomsten. Vanaf 2014 is dat laatste volledig gerealiseerd. ANALYSE 2015 - 2016

In de begroting 2015 bevonden zich twee incidentele ramingen van ieder € 100.000 verband houdend met de VRI’s in Wilhelminastraat/Putstraat en het opstellen van het mobiliteitsplan. De lasten werden gedekt door beschikking over de Algemene Reserve. De iets lagere lasten in 2016 ten opzichte van 2015 zijn te verklaren door daling van kapitaallasten als gevolg van lagere rentetoerekening (aanpassing rentepercentage van 3,5% naar 3,25%).

68

PROGRAMMA 10

RUIMTELIJKE STRATEGIE

69

PROGRAMMA 10 RUIMTELIJKE STRATEGIE SAMENHANG MET ANDERE PROGRAMMA’S Ook dit programma heeft raakvlakken met programma 1 de hoofdstukken kernwaarden, duurzaamheid, betrouwbaarheid en dienstbaarheid. De andere gerelateerde programma’s zijn met name 2 Wonen, 3 Welzijn (hoofdstuk 6 Cultuurhistorische waarden), 7 Werken en 9 Verkeer.

Het programma heeft de volgende onderverdeling: Hoofdstuk 1 Regionale planvorming Hoofdstuk 2 Lokale planvorming Hoofdstuk 3 Lokale planuitvoering

portefeuillehouder

mr. J. Keijzers-Verschelling

mr. J. Keijzers-Verschelling en drs. H. Brekelmans

mr. J. Keijzers-Verschelling en drs. H. Brekelmans

RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE In onderstaand schema zijn de beleidsdocumenten en plannen opgenomen welke het kader vormen voor de gemeentelijke ruimtelijke strategie en welke nog in ontwikkeling zijn. Het gaat om beleidsdocumenten en plannen die de gemeente maakt of waar we in regionaal verband actief betrokken zijn bij de opstelling. Niet in het schema opgenomen is de weten regelgeving vanuit hogere overheden waar we alleen op kunnen reageren tijdens de procedure maar welke ook een kader vormen, zoals de Verordening Ruimte.

Hoofdstuk Soort Beleid

Status Vaststelling

1. Regionale beleids- en planvorming

Regionale structuurvisie Visie Kader 2014

Uitvoeringsprogramma Regionale structuurvisie Programma Ontwikkeling 2015

Programmabegroting Hart van Brabant Beleid Ontwikkeling Jaarlijks

Agenda Midpoint, thema’s Leisure, Logistiek, Care, Maintenance

Programma Ontwikkeling 2011 logistiek, maintenance

Regionale detailhandelsfoto Hart van Brabant + afsprakenkader

Visie Kader 2014

Landschapsvisie regio Hart van Brabant Visie Kader 2011

Werkafspraken kwaliteitsverbetering landschap Hart van Brabant

Regels Kader 2013

Hart van Brabant – netwerk met energie “Samenwerken aan een vitaal leisure landschap”

Visie Kader 2012

Bestuursovereenkomst Gebiedsontwikkeling Oostelijke Langstraat

Visie Kader 2013

Inpassingsplan Gebiedsontwikkeling Oostelijke Langstraat

Visie Ontwikkeling 2016

Samenwerkingsagenda De Langstraat Programma Ontwikkeling n.t.b.

Planvorming Natte Natuurparel Westelijke

Langstraat (inrichtingsplan, beheerplan, inpassingsplan/bestemmingsplan)

Regels Ontwikkeling n.t.b.

Deltabeslissing Rijn-Maas Delta, Deltaprogramma Rivieren


2. Lokale beleids- en planvorming

Coalitieprogramma 2014-2018 Visie Kader 2014

Strategische visie Visie Kader 2010

Evaluatie strategische visie Visie Kader 2013

Structuurvisie Visie Ontwikkeling 2015

Uitvoeringsprogramma structuurvisie Programma Ontwikkeling 2015

Nota Wensbeelden Bedrijventerreinen Visie Kader 2012

Detailhandelsvisie Visie Kader 2012

Visie op de boodschappenstructuur Visie Kader 2014

Gebiedsontwikkeling Akkerlanen (uitwerkingsplan Visie Hoefsven – Groene Wig)


70

Hoofdstuk Soort Beleid

Status Vaststelling

Ambitiedocument Waalwijk Noord Visie Kader 2011

Bestemmingsplan (herziening) Woonwijken Regels Kader + Ontwikkeling

2006

Beleidsnotitie Buitengebied Visie Kader 2008

Bestemmingsplan (herziening) Buitengebied Regels Kader + Ontwikkeling

2010

Beleidsnotitie Gemengd Gebied Visie Kader 2015

Bestemmingsplan Gemengd Gebied Regels Ontwikkeling 2016

Bestemmingsplan Bedrijventerreinen Regels Kader 2013

Bestemmingsplan Bedrijventerreinen Haven Regels Kader 2013

Bestemmingsplan Geluidtoedeling bedrijventerrein Haven

Regels Kader 2013

Bestemmingsplan (herziening Landgoed) Driessen Regels Kader 2013

Beheersverordening Gemengd Gebied, Natte Natuurparel en Eerste Zeine

Regels Kader 2013

Beheersverordening Hoefsven Regels Kader 2013

Bestemmingsplan N261 Regels Kader 2011

Inpassingsplan Overdiepse Polder Regels Kader 2009

Beleidsregels bestemmingsplannen, kamerbewoning

Regels Kader + Ontwikkeling

Diversen

3. Lokale planuitvoering

Uitwerkingsplannen Landgoed Driessen Regels Kader Diversen

Bestemmingsplannen voor woningbouwprojecten uit prestatieovereenkomst tussen gemeente en corporaties

Regels Kader Diversen

Bestemmingsplannen voor individuele verzoeken Regels Kader Diversen

Bestemmingsplannen nieuwe schoollocaties Regels Kader Diversen

AMBITIE Waalwijk ontwikkelt zich als stedelijk (multimodaal) knooppunt met specifieke functies voor de regio: regionale werkgelegenheidsfunctie, kleinstedelijke voorzieningen/woonmilieus en goede verbindingen met weg, water en OV. Behoud van de unieke kwaliteit van het landschap door de ligging op de overgang tussen rivierenland en dekzandrug en het grote contrast tussen stad en buitengebied. Ondernemerschap van bewoners en bedrijven wordt gestimuleerd en gefaciliteerd om in de behoeften te voorzien. Omgevingskwaliteiten en het eigen karakter van de verschillende kernen worden gerespecteerd met een duurzame balans tussen people, planet en

profit. Binnen de diverse economische en bestuurlijke samenwerkingsverbanden is Waalwijk een actieve speler. (Strategische Visie)

Hoofdstuk 1 Regionale beleids- en planvorming (mr. J. Keijzers-Verschelling) WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Regionale structuurvisie In 2014 heeft het algemeen bestuur van Hart van Brabant de regionale structuurvisie vastgesteld. In 2015 zal deze op onderdelen moeten worden gedetailleerd door middel van een regionaal uitvoeringsprogramma waarin het regionaal bestuur bepaalt aan welke projecten de komende jaren prioriteit zal worden gegeven. Gebiedsversterking Oostelijke Langstraat Een integrale gebiedsontwikkeling die projecten omvat op het gebied van infrastructuur en bereikbaarheid, waterveiligheid, verkeer en vervoer, landbouw, landschap, ecologie, recreatie en toerisme en leefbaarheid. De GOL-projecten zorgen er voor dat de werken woonlocaties langs de A59 beter bereikbaar worden, dat er twee eco-passages worden gerealiseerd, vier aansluitingen worden afgesloten en drie volwaardige aansluitingen en een volwaardige parallelstructuur worden gerealiseerd.

71

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Regionale structuurvisie In 2016 zal op basis van de in 2015 door de gemeenteraden vastgesteld strategische meerjarenagenda tot

uitvoering van de regionale visie worden overgegaan. Gebiedsversterking Oostelijke Langstraat In 2016 zullen provinciale staten de benodigde provinciale inpassingsplannen vaststellen, nadat ook de gemeenteraden daarover zijn geconsulteerd. Gelijktijdig met dit vaststellingsbesluit zal een aantal andere besluiten gecoördineerd worden genomen, die nodig zijn voor de uitvoering. Daarnaast zal op basis van een aantal voorlopige ontwerpen een bestek worden opgesteld en zullen de voorbereidingen worden getroffen om tot aanbesteding van het werk over te kunnen gaan.

Hoofdstuk 2 Lokale beleids- en planvorming (mr. J. Keijzers-Verschelling en drs. H. Brekelmans)

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Structuurvisie In 2015 is de structuurvisie vastgesteld door de raad. Belangrijk onderdeel van de structuurvisie is het uitvoeringsprogramma. In het uitvoeringsprogramma staat welke concrete projecten in de periode van 2016 tot 2019 uitgevoerd worden om de structuurvisie te realiseren en welke investeringen daarmee gemoeid zijn. Bestemmingsplan gemengd gebied Vertraagd vanwege te integreren ontwikkelingen rond het Raadhuisplein in Sprang-Capelle en de relatie met detailhandelsmogelijkheden in lint Sprang-Capelle wordt de beleidsnotitie naar verwachting eind 2015 vastgesteld. Op basis van deze notitie zal het nieuwe bestemmingsplan worden gemaakt. Bestemmingsplan buitengebied Dit bestemmingsplan zal moeten worden aangepast in verband met een aantal verplichtingen dat voortvloeit uit de provinciale verordening. Bestemmingsplan woonwijken Dit bestemmingsplan zal in 2016 worden aangepast in verband met de in november 2014 op rijksniveau aangepaste regeling van vergunningsvrij bouwen en het kunnen afwijken van het bestemmingsplan. De bedoeling is dat de gemeentelijke regeling qua systematiek en begrippenkader op deze regeling wordt afgestemd. Bovendien zijn woonwensen en inzichten over de aanvaardbaarheid van de bouwmogelijkheden van en gebruiksfuncties binnen woningen de afgelopen 10 jaar gewijzigd. Ook hier zal aandacht aan worden geschonken in het nieuwe plan. Het betreft overigens beperkte inhoudelijke aanpassingen ten opzichte van de huidige regeling Omdat bestemmingsplannen niet ouder mogen zijn dan 10 jaar, zal in 2016 worden voorgesteld om het huidige bestemmingsplan om te zetten in een beheersverordening, om vervolgens later het aangepaste bestemmingsplan vast te stellen. Natte natuurparel Voor de natte natuurparel geldt momenteel een beheersverordening. De afgelopen jaren zijn er vanuit de hogere overheid vanwege onder meer het ontbreken van middelen geen ontwikkelingen in dit gebied geïnitieerd. In eerste aanleg leek het er op dat er in 2015 weer concrete voornemens waren om tot realisatie te komen. Momenteel zijn er weinig concrete acties vanuit de hogere overheden, maar verwacht wordt dat in 2016 weer verdere stappen zullen worden gezet. Op dat moment is het noodzakelijk dat de beheersverordening wordt vervangen door een planologisch regime dat deze ontwikkelingen (onder voorwaarden) mogelijk maakt.

Bestemmingsplan (herziening Landgoed) Driessen Dit door de raad d.d. 14 juni 2013 vastgestelde, geactualiseerde bestemmingsplan, biedt de grondslag voor de verdere gefaseerde realisering van het woongebied Landgoed Driessen door middel van uitwerkingsplannen. Daarbij zal met planinitiatiefnemers worden bezien of toepassing zal worden gegeven aan de coördinatieregeling zoals door de raad bij besluit van 12 juni 2014 is vastgesteld, waarmee ontwerp uitwerkingsplannen en omgevingsvergunningen in samenhang in procedure worden gebracht. Gebiedsontwikkeling Akkerlanen (= Hoefsvengebied noordwest) Het noordwestelijke deel van het Hoefsvengebied is een potentiële uitbreidingslocatie voor woningbouw. In deze collegeperiode zullen de mogelijkheden voor dit gebied verder verkend worden. Er zijn marktpartijen geïnteresseerd in de ontwikkeling van dit gebied. Het wordt mogelijk geacht in dit gebied ca. 250 woningen te realiseren.

72

Verplaatsbare mantelzorgwoningen Waar mogelijk en wenselijk op tijdelijke basis, in het kader van mantelzorg bij bestaande woningen, verplaatsbare mantelzorgwoningen plaatsen en/of bij en in bestaande voorzieningen een tijdelijke woonvergunning afgeven.

Binnenstadsvisie Zoals al gemeld bestaat er behoefte aan het gezamenlijk met de externe partners en stakeholders actualiseren van de centrumvisie/binnenstadsvisie voor het centrum van Waalwijk. Gelet op het aantal leegstaande winkelpanden in het centrum en daarmee gepaard gaand verlies aan aantrekkelijkheid is de urgentie hoog om te komen tot een geactualiseerde visie. De functie van het museum zal daar nadrukkelijk bij worden betrokken omdat het moet bijdragen aan de aantrekkelijkheid van het centrum en bezoekers uitnodigt langer in het centrum te verblijven. Omgevingswet Het rijk is bezig met de ontwikkeling van een stelselherziening in de vorm van een nieuwe Omgevingswet. Dit betekent onder andere een nieuwe vorm, inhoud en proces voor ruimtelijke plannen. Volgens de huidige planning gaat de Omgevingswet in 2018 in werking treden. Als gemeente moeten we op dat moment ‘Omgevingswetproof’ zijn.

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Structuurvisie We gaan de structuurvisie uitvoeren op basis van het uitvoeringsprogramma. Bestemmingsplan gemengd gebied We brengen het bestemmingsplan ‘Gemengd gebied’ in procedure.

Bestemmingsplan buitengebied We brengen de aanpassingen van het bestemmingsplan ‘Buitengebied’ in procedure. Bestemmingsplan woonwijken We stellen de beheersverordening ‘Woonwijken’ in 2016 vast en brengen het aangepaste bestemmingsplan ‘woonwijken’ in procedure. Natte natuurparel We houden actief de vinger aan de pols met betrekking tot initiatieven om de natte natuurparel te ontwikkelen en zullen daarin, indien gewenst, actief participeren. Bestemmingsplan Driessen De gefaseerde planontwikkeling wordt voortgezet met gebruikmaking van uitwerkingsplannen t.b.v. bouwplannen die passen binnen de uitgangspunten voor Landgoed Driessen, waarbij op verzoek van planinitiatiefnemers gebruik kan worden gemaakt van de coördinatieregeling voor bouwplannen in Driessen, zoals vastgesteld bij besluit van de raad van 12 juni 2014. Indien en zodra een nieuw deelgebied aan snee is zal eerst onder toepassing van de uitgebreide voorbereidingsprocedure als bedoeld in afdeling 3.4 Algemene wet bestuursrecht een nota van uitgangspunten worden opgesteld. Gebiedsontwikkeling Akkerlanen (= Hoefsvengebied noordwest) Op dit moment zijn we in gesprek met de Provincie over de mogelijkheden en voorwaarden (kaartaanpassing door PS om de noordwest hoek van het Hoefsvengebied om te zetten naar ‘zoekgebied stedelijk’) voor een woningbouwontwikkeling. In het laatste kwartaal van 2015 verwachten we hierover meer duidelijkheid van de Provincie. Afhankelijk van deze uitkomst kan er in 2016 een Plan van Aanpak (incl. nota van uitgangspunten) voor deze gebiedsontwikkeling worden gemaakt. Verplaatsbare mantelzorgwoningen Uitgangspunt zijn de vergunningsvrije mogelijkheden voor mantelzorg. Extra mogelijkheden afzonderlijk afwegen via maatwerk met een voorkeur voor het bieden van mantelzorg in hoofdgebouwen en/of aangebouwde bijgebouwen. Binnenstadsvisie Vanwege het belang dat gehecht wordt aan het centrum zullen de diverse activiteiten die het centrum betreffen en het opstellen van een nieuwe visie met ingang van 2016 integraal worden aangestuurd middels programmamanagement. Omgevingswet Als er meer duidelijkheid is over de uitvoeringswijze van de Omgevingswet kunnen we ons gaan oriënteren op wat dat betekent voor onze gemeente. Bij amendement in de Tweede Kamer is bepaald dat iedere gemeente een omgevingsvisie voor haar grondgebied dient op te stellen.

73

Hoofdstuk 3 Lokale planuitvoering (mr. J. Keijzers-Verschelling en drs. H. Brekelmans)

WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Het coalitieprogramma ‘Krachten bundelen’ stelt dat de veranderende samenleving vraagt om een andere manier van kijken naar de relatie tussen inwoners en overheid. De oplossing van veel problemen ligt niet langer bij de gemeente. Dit wil niet zeggen dat de overheid zich onverschillig moet opstellen en zich nergens meer mee moet bemoeien. In de netwerksamenleving gaat het om het bundelen van krachten, om het samenspel tussen inwoners, bedrijven, instellingen en overheden. Maatschappelijk initiatief stimuleren, meedenken en vaak ook meedoen. Vertrouwen geven door het waar mogelijk loslaten van regels en het voorkomen van omslachtige procedures. ‘Ja mits’ als uitgangspunt. Het faciliteren van ruimtelijke initiatieven van particulieren en marktpartijen die niet binnen de ruimtelijke regelgeving passen en niet te voorzien waren gaat echter wel ten koste van pro-actieve werkzaamheden, zoals

het cyclisch herzien van bestemmingsplannen en opstellen van plannen die uitvoering geven aan beleid van bovenaf. De beschikbare capaciteit is immers beperkt. Bovendien is allerminst zeker of inzet van mensen en middelen ook daadwerkelijk of direct tot realisatie van plannen leidt. De afgelopen jaren hebben dat wel duidelijk gemaakt. En hoewel de economie voorzichtige tekenen van herstel vertoont zullen 2015 en ook 2016 naar verwachting nog een moeizaam jaren zijn waar het gaat om de woningen vastgoedmarkt. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Woningbouw Onder toepassing van de Ladder voor duurzame verstedelijking wordt woningbouw primair gerealiseerd in bestaand stedelijk gebied. Ook de gefaseerde woningbouw in Driessen vormt onderdeel daarvan. Toepassing van de Ladder impliceert dat ook over woningbouw regionale afstemming plaatsvindt. Centrumontwikkeling Hooisteeg west: Overleg met ontwikkelaar Janssen de Jong. Raadhuisplein Sprang-Capelle: Afronding planologische procedures 4e kwartaal 2015 (uitgebreide WABO procedures) t.b.v. de bouwprojecten. Medio 2016 zal een bestemmingsplan voor het gehele ‘Centrumgebied Vrijhoeve’ in voorbereiding worden genomen. Het nieuwe openbare ruimte (lokale klankbordgroep praat mee) van het Raadhuisplein en omgeving zal worden uitgewerkt tot DO-/bestekniveau. Start bouw gepland in maart/april 2016. Waspik: ’t Vaartje (locatie vm Basisschool de Brug): Nader stedenbouwkundig onderzoek naar herontwikkelingspotentie van deze lastige ingesloten locatie met bij voorkeur woningbouw. Indien er sprake is van een ruimtelijk haalbaar plan dan zullen marktpartijen worden benaderd en wordt een vrijstellingsprocedure (bestemmingsplan of projectafwijkingsbesluit) verder voorbereid. Scholen Moller: Afronden bestemmingsplanprocedure, levering Mollercomplex aan Ban Bouw en start ombouw tot ca. 50 luxe service huurappartementen, waarbij de inkoop van zorg van Schakelring een optie is. Walewyc: Realisatie 80 appartementen door Van Wijnen. Oplevering eerste appartementen in december 2016.

74

WAT MAG PROGRAMMA 10 RUIMTELIJKE STRATEGIE KOSTEN?

Programma Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo** P10P Producten programma 10 1.390.830 29.685- 1.361.145 1.382.532 20.000- 1.362.532 1.282.807 20.200- 1.262.607

** P10R Mutaties reserves programma 10 74.447- 74.447- 96.000- 96.000- 89.700- 89.700-

*** P10 Ruimtelijke strategi 1.390.830 104.132- 1.286.698 1.382.532 116.000- 1.266.532 1.282.807 109.900- 1.172.907



0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

werkelijk

raming

ONTWIKKELING VERLOOP 2010 - 2016 Programma 10 bestaat uit slechts één product “ruimtelijke beleidsplannen” en de lasten van het product bestaan nagenoeg geheel uit apparaatskosten, zijnde de uren die vanuit de afdeling RSO worden besteed aan dit product. De fluctuaties zijn dus volledig te verklaren door meer dan wel minder uren of door wijziging in het uurtarief.

ANALYSE 2015 - 2016 Ten opzichte van 2015 dalen de netto lasten met ongeveer € 100.000. Er zullen in 2016 minder uren dan in 2015 besteed kunnen worden. In 2015 werden 9.105 uren geraamd, in 2016 zijn dit 8.243 uren.

76

PROGRAMMA 11

FINANCIËN

77

PROGRAMMA 11 FINANCIËN SAMENHANG MET ANDERE PROGRAMMA’S Ook dit programma heeft raakvlakken met programma 1 de hoofdstukken kernwaarden, duurzaamheid, betrouwbaarheid en dienstbaarheid. Met de in programma 11 geraamde middelen wordt het in de andere programma’s vermelde beleid mede mogelijk gemaakt.

Het programma heeft de volgende onderverdeling: Hoofdstuk 1 Begroting, rekening en financieel beleid Hoofdstuk 2 Wet Onroerende Zaakbelastingen Hoofdstuk 3 Belastingheffing diverse belastingen

portefeuillehouder

drs. J. van Groos

drs. J. van Groos

drs. J. van Groos

AMBITIE Het gemeentebestuur wil een op Waalwijk afgestemd goed voorzieningenniveau realiseren tegen acceptabele lasten voor de inwoners en bedrijven.

RELEVANTE BELEIDSNOTA’S / INFORMATIE - Gemeentewet - Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten - Financiële verordening Waalwijk - Belastingverordeningen - Brieven van 24 april 2015 van GS van Noord-Brabant betreffende actualiteiten en aandachtspunten

voor de toetsing van de begroting 2016

Hoofdstuk 1 Financieel beleid, begroting, financieel beheer en jaarrekening WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Uitgangspunt bij het algemeen financieel beleid is het handhaven van een met structurele middelen sluitende begroting en een daarbij behorend eveneens sluitend meerjarenperspectief. Op incidentele lasten mogen bijvoorbeeld incidentele baten in de vorm van beschikkingen over eigen vermogen worden ingezet. Dit alles voor zover de financiële positie van de gemeente dit verantwoord maakt. Bij nieuwe beleidsvoorstellen gedurende het begrotingsjaar zal steeds de vraag moeten worden gesteld of aan bovenstaande uitgangspunten blijvend voldaan wordt. Daarnaast hechten wij er grote waarde aan dat de financiële verslaglegging voor een ieder inzichtelijk is. Niet alleen voor raad, college en ambtelijk apparaat, maar zeker ook voor alle anderen die interesse hebben in de gemeentepolitiek en die vanuit die betrokkenheid zich een beeld willen vormen van het huishoudboekje van de gemeente. De financiële administratie moet up-to-date zijn. Zowel inkomende als uitgaande facturen dienen binnen de daarvoor staande termijnen (30 dagen na ontvangst) te worden afgehandeld. Vanaf 2016 wordt de vennootschapsbelasting voor gemeenten ingevoerd. De administratie zal zodanig ingericht worden dat voldaan kan worden aan de wettelijke voorschriften. WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Vanaf 1 januari 2016 wordt de gemeente Waalwijk belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Per 1 januari 2016 dient de gemeente een openingsbalans op te stellen voor alle activiteiten waarbij de gemeente optreedt als ondernemer. De eerste aangifte (over 2016) zal in 2017 gedaan moeten worden. Veel rond de uitvoering van de wet op de vennootschapsbelasting is nog onduidelijk. Hoewel nu nog niet inzichtelijk, is het

mogelijk dat de raad voorstellen voorgelegd krijgt ter voorkoming van belastingdruk op ondernemersactiviteiten uiteraard binnen de kaders van de wet. De commissie Depla heeft een aantal voorstellen gedaan voor aanpassing van de BBV (besluit begroting en verantwoording). Diverse nieuwe voorschriften zullen reeds verwerkt worden bij de opstelling van de begroting 2017. Doel van de aanpassing is een betere toegankelijkheid van de begrotingen rekeningstukken voor de raad.

78

Hoofdstuk 2 Wet waardering Onroerende Zaakbelastingen WAT WILLEN WE BEREIKEN? In 2016 streven wij de volgende doelen na:

In januari willen wij 98% van de WOZ-beschikkingen versturen; Wij willen de toegankelijkheid en bereikbaarheid voor burgers en bedrijven verder vergroten door

wederom een belteam in te richten; Voorafgaand aan de aanslagoplegging promoten wij om contact met ons op te nemen bij vragen of

onjuistheden. De promotie verloopt via social media, de website, krantenartikelen en de bij bijsluiter bij de aanslag;

Wij willen burgers en bedrijven die bellen direct voorzien van een antwoord. Daar waar mogelijk beoordelen wij of de opmerking of vraag gevolgen heeft voor de WOZ-waarde en/of de aanslag en verwerken dit in de administratie. Indien dit telefonisch niet mogelijk is, plannen wij direct een afspraak in om de woning of het bedrijfspand te bezoeken;

Wij willen bedrijven WOZ-informatie aanbieden via de Bedrijf Internet Pagina (BIP), onder andere het taxatieverslag en het aanslagbiljet;

De bezwaren die direct door burgers en bedrijven zijn ingediend willen wij uiterlijk in augustus afgehandeld hebben. De overige bezwaren willen wij uiterlijk in oktober afgehandeld te hebben;

Wij willen burgers en bedrijven taxatieverslagen met onderbouwende verkopen bieden, waarin zij zich herkennen;

Wij willen duidelijke en transparante informatie bieden via de website www.waalwijk.nl en social media.

In het onderstaande overzicht zijn de bovenstaande doelstellingen gekwantificeerd.


streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Tijdige beschikking van de objecten in percentage van het aantal te beschikken objecten (norm waarderingskamer is 95% voor 1 maart)

2014 - 94% 2015 - 99,5%

98 98 98 98

Het restant beschikken uiterlijk einde van de maand 2014 - augustus 2015 – augustus

Augustus Augustus Augustus Augustus

Het percentage bezwaarschriften in relatie tot het aantal beschikkingen

2014 - 1,4% 2015 – 0,4%

2% 2% 2% 2%

Het percentage toegekende bezwaren t.o.v. het totaal aantal objecten

2014 – 0,4% 2015 – 0,2%

1% 1% 1% 1%

Het percentage beroepszaken in relatie tot het aantal bezwaren

2014 – 8% 2015 – 5,7%

6% 4% 4% 4%

Wanneer is 90% van de WOZ-bezwaren afgehandeld Wanneer is het restant (10%) van de WOZ-bezwaren afgehandeld

2014 – november 2015 – oktober 2014 – december 2015 – december

Oktober

December

Oktober

December

Oktober

December

Oktober

December

WAT GAAN WE NU DOEN? In 2015 hebben wij voor het eerste jaar in eigen beheer de waardering van de woningen en niet-woningen uitgevoerd. Hierbij maakten wij gebruik van een nieuwe waarderingsapplicatie. Inmiddels zijn de waarderingsmodellen goed ingericht, waardoor de kwaliteit van de taxaties en de snelheid van waarderen toenemen. Het percentage beschikkingen kan daardoor hoog blijven. Indien mogelijk sturen wij de gemeentelijke belastingaanslagen in 2016 al in januari. In 2016 wordt de lijn doorgetrokken om zo veel mogelijk bezwaren “informeel” af te handelen. Evenals 2014 en 2015 wordt een belteam samengesteld, die vragen en bezwaren van burgers en bedrijven snel en efficiënt telefonisch afhandelt. Er is duidelijk onderscheid tussen bezwaren die direct worden ingediend door burgers en bedrijven (circa 50%) en bezwaren die worden ingediend door commerciële partijen (circa 50%). Het streven is om bezwaren, die direct door burgers en bedrijven worden ingediend, uiterlijk in augustus volledig afgehandeld te hebben. De afhandeltermijn van bezwaren die zijn ingediend door een commerciële partij is langer omdat zij alle eventueel

door de gemeente te vergoeden processtappen willen doorlopen. Daarnaast worden deze zaken door ons zo veel mogelijk tegelijk afgehandeld, om het bedrag aan proceskostenvergoeding te beperken.

http://www.waalwijk.nl/

79

Ook hebben wij het doel om de informatievoorziening richting burgers en bedrijven verder te digitaliseren. Burgers kunnen de belastingen WOZ-gegevens raadplegen via de Persoonlijke Internet Pagina (PIP). Ook kunnen zij digitaal bezwaar indienen. In 2016 willen wij de belastingen WOZ-gegevens voor bedrijven beschikbaar stellen via de Bedrijf Internet Pagina (BIP).

Een onzekere factor voor wat betreft het aantal bezwaren is het gebruik van de WOZ-waarde in het woningwaarderingsstelsel. De WOZ-waarde is medebepalend voor de maximale huur die woningbouwverengingen kunnen vragen aan huurders. Hierdoor worden alle huurders weer belanghebbenden en krijgen zij vanaf 2016 weer een WOZ-beschikking. Dit kan invloed hebben op het aantal ingediende bezwaren.

Hoofdstuk 3 Belastingheffing diverse belastingen WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL?


streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Percentage automatische incasso’s

2014 – 64% 65% 65% 65% 65%

Percentage digitale nota (crediteuren)

2014 –34% 40% 45% 50% 55%

Diverse kengetallen nulmeting jaar – waarde

Streefwaarden

2016 2017 2018 2019

Aantal aanslagbiljetten combi-aanslagen 2014 – 26.600

Idem afvalstoffenheffing en overige 2014 – 35.100

Eerste herinneringen 2014- 6.800 6.500 6.500 6.500 6.500

Aanmaningen

2014 – 3.500 3.400 3.400 3.400 3.400

Dwangbevelen

2014 – 2.500 2.300 2.300 2.300 2.300

80

WAT LEVERT PROGRAMMA 11 FINANCIËN OP?

Programma Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo** P11P Producten programma 11 7.108.210 61.535.684- 54.427.474- 4.518.397 79.968.219- 75.449.822- 1.504.856 79.314.191- 77.809.335-

** P11R Mutaties reserves programma 11 5.611.883 5.319.609- 292.274 5.588.419 5.748.274- 159.855- 1.818.541 1.260.847- 557.694

*** P11 Financieel evenwicht 12.720.094 66.855.294- 54.135.200- 10.106.816 85.716.493- 75.609.677- 3.323.397 80.575.038- 77.251.641-


VERLOOP NETTO BATEN (bedragen x € 1.000)

35.000

40.000

45.000

50.000

55.000

60.000

65.000

70.000

75.000

80.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

werkelijk

raming

ONTWIKKELING VERLOOP 2010 - 2016 De ontwikkeling wordt in belangrijke mate bepaald door de mutatie in de Algemene uitkering uit het gemeentefonds, maar ook producten als OZB, rente, resultaten van kostenplaatsen en algemene baten en lasten zijn van grote invloed op het resultaat uit bedrijfsvoering van programma 11. Daarnaast vindt er dan nog Een veelheid van mutaties plaats in de vermogenssfeer. Over de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds wordt in de begroting op diverse plaatsen informatie gegeven. Wij verwijzen met name naar paragraaf 3.7.2. ANALYSE 2015 – 2016 Het programma is in 2016 ten opzichte van 2015 € 1,6 miljoen meer voordelig. De grootste afwijkingen doen zich voor op de volgende producten:

Voordelig Nadelig

Opbrengst OZB 300.000

Rente 400.000

Algemene Uitkering 600.000

Algemene baten en lasten 1.800.000

Resultaat kostenplaatsen 900.000

Integratie-uitkering sociaal domein 800.000

Mutatie reserves 800.000

3.600.000 2.000.000

De opbrengststijging doet zich voor als gevolg van tariefaanpassing wegens inflatie (1%), idem op basis van de eerder gemaakte afspraken (1%) en areaaluitbreiding (€ 75.000). Het nadelig effect op het product rente in programma 11 moet bezien worden in samenhang met een groot aantal andere begrotingsposten waarop rente is geraamd. Per saldo doet zich voor de begroting zeker een positief effect voor. De Algemene Uitkering is geraamd op basis van de meicirculaire en zowel in de begroting zelf als ook eerder door middel van een raadsinformatiebrief uitgebreid toegelicht. Het product algemene baten en lasten bevat een veelheid aan mutaties, waaronder met name een groot aantal geoormerkte mutaties in het Gemeentefonds. In de productenraming zijn deze gespecificeerd en toegelicht. Het voordelig verschil ten opzichte van 2015 is ontstaan doordat zich in 2015 tot veel grotere bedragen geoormerkte bedragen op het product bevonden. Qua resultaat op kostenplaatsen resteert in de begroting 2016 een veel kleiner nog toe te rekenen bedrag (€ 176.000) dan in 2015 (€ 1.120.000). De integratie-uitkering sociaal domein is zoals bekend ten opzichte van 2015 bijgesteld van € 22.570.000 naar € 21.747.000. Hierop zijn ook de lasten aangepast.

81

De mutaties op reserves in programma 11 zijn er vele. Zo worden alle mutaties uit voor de dekking van kapitaallasten geblokkeerde reserves hier geraamd. Ook de rente die wordt bijgeschreven op reserves wordt hier geraamd. Conform kadernota gebeurt dit nu ook voor de reserve mobiliteitsfonds en de reserve algemene bovenwijkse voorzieningen. Deze extra rentebijschrijvingen, de dekking van invoering van

programmamanagement en de toegenomen beschikking over geblokkeerde reserves leidt voor 2016 tot een nadelig effect ten opzichte van 2015. MUTATIES ALS GEVOLG VAN BELEIDSWIJZIGINGEN COALITIEPROGRAMMA/ KADERSTELLING

11 Financiën 2014 2015 2016 2017 2018

Verlaging van de omslagrente van 3,75% naar 3,5% 0 200.000 200.000 200.000 200.000

In 2015 eenmalig geen rente bijschrijven op de Algemene Reserve 223.500 0 0 0

Voordeel op kapitaallasten door terugbrengen aantal werkplekken 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000

lasten 5.000 428.500 205.000 205.000 205.000Stijging OZB opbrengsten woningen met 2% per jaar 110.000 222.000 334.000 446.000

Baten 0 110.000 222.000 334.000 446.000

Totaal 11 Financiën 5.000 538.500 427.000 539.000 651.000

Inkrimping en aanpassen organisatie 2014 2015 2016 2017 2018

Minder presentiegeld/overwerkvergoeding nodig door werktijden cao 89.000 89.000 89.000 89.000 89.000

Inleveren restant formatie uren DIV 0 0 9.000 9.000

Centraliseren functioneel applicatiebeheer 10.000 10.000 10.000 10.000

Afbouw formatie team Financiën administratie 15.000 23.000 23.000 23.000

Afbouw formatie bestuurssecretaresses 24.000 24.000 24.000 24.000

Afbouw formatie bodedienst 0 12.000 23.000 23.000

Samenvoegen afdelingen (minder leidinggevenden) 220.000 220.000 220.000 220.000

Afbouw formatie Concernstaf door natuurlijk verloop 0 0 20.000 40.000

Afbouw formatie DIV door natuurlijk verloop 10.000 20.000 20.000

Afbouw formatie Publiekszaken door natuurlijk verloop 20.000 50.000 50.000 50.000

Taakstelling directie tot besparing op personeelskosten door organisatieontwikkeling 100.000 200.000 300.000 400.000

Outsources/privatiseren van belastingoplegging/-invordering 150.000 150.000

Afschaffen ouderenadviseur 50.000 50.000 50.000 50.000

CJG valt weg in transities 35.000 35.000 35.000 35.000

Personele afbouw zwembaden door natuurlijk verloop 0 0 21.000 40.000

Stoppen bemensing sluis na pensioen 0 0 44.000 44.000

Afbouw formatie Bedrijven door natuurlijk verloop en afbouw taken 0 14.000 42.000 111.000


Reductie uren 4 senior medewerkers RSO 50.000 40.000 40.000 50.000 50.000

Reductie uren beleidsmedewerker RSO 7.500 7.500 7.500 7.500 7.500

Afbouw formatie RSO 20.000 20.000 20.000 20.000

Totaal inkrimpen en aanpassen organisatie 146.500 694.500 868.500 1.271.500 1.479.500

82

HOOFDSTUK 2

PARAGRAFEN

83

Paragrafen Artikel 9 van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten bepaalt dat in de begroting paragrafen moeten worden opgenomen, waarin de beleidslijnen worden vastgelegd met betrekking tot beheersmatige aspecten en de lokale heffingen. Doel van de paragrafen is dat onderwerpen die versnipperd in de begroting staan, worden gebundeld in een kort overzicht (de paragraaf), waardoor de raad voldoende inzicht krijgt. Op deze wijze geven de paragrafen een dwarsdoorsnede van de begroting. Met de genoemde onderwerpen (de voorgeschreven paragrafen) is telkens een financieel belang gediend. De paragrafen geven daardoor extra informatie voor de beoordeling van de financiële positie op de korte en langere termijn. De voorgeschreven paragrafen zijn: 1. Lokale heffingen 2. Weerstandsvermogen 3. Onderhoud kapitaalgoederen 4. Financiering 5. Bedrijfsvoering 6. Verbonden partijen 7. Grondbeleid De raad heeft besloten om aan deze voorgeschreven paragrafen een paragraaf duurzaamheid en een paragraaf demografische ontwikkelingen toe te voegen 8.Duurzaamheid 9.Demografische ontwikkelingen

84

2.1 Paragraaf Lokale heffingen

Inleiding Deze paragraaf geeft inzicht in de diverse gemeentelijke heffingen en de gevolgen daarvan voor de inwoners. Na de beschrijving van het algemeen belastingbeleid en de ontwikkelingen binnen het belastinggebied wordt stilgestaan bij de lastendruk voor onze inwoners. Hierna worden de diverse belastingen en heffingen besproken. Tot slot wordt nog ingegaan op het kwijtscheldingsbeleid. Wettelijk kader en belastingbeleid gemeente De Gemeentewet en andere bijzondere wetten, zoals de Wet milieubeheer, geven de gemeente de juridische basis om aanslagen op te leggen. De gemeentelijke heffingen zijn vastgelegd in door de gemeenteraad vastgestelde belastingverordeningen. In het coalitieprogramma 2014-2018 is opgenomen dat de gemeente Waalwijk een bescheiden verhoging van de OZB doorvoert, naast de inflatiecorrectie. Tegenover deze verhoging staat een structurele verlaging van het tarief van de rioolheffing en de afvalstoffenheffing vanaf 2015. De tarieven van de overige belastingen en heffingen kennen het principe van 100% kostendekkendheid en worden daarom in principe alleen verhoogd met het inflatiepercentage van 1%. Ontwikkelingen De WOZ-waarden dienen als basis voor de onroerende zaakbelastingen. Jaarlijks worden deze WOZ-waarden opnieuw vastgesteld. Voor 2016 wordt de WOZ-waarde vastgesteld op basis van gerealiseerde verkopen rond 1 januari 2015. De totale WOZ-waarde voor het berekenen van de OZB-tarieven is ten tijde van het opstellen van de begroting nog niet bekend.

In 2012 is de reclamebelasting ingevoerd. De opbrengst van de reclamebelasting heeft geen budgettaire consequenties. De gehele opbrengst, behoudens perceptiekosten, komt ten goede aan het Centrummanagement. In 2015 wordt de reclamebelasting geëvalueerd met het centrummanagement en de ondernemers. Rapport Commissie Financiële Ruimte (Commissie Rinnooy Kan) Op verzoek van de VNG heeft de commissie Financiële Ruimte voor zich gebogen over de veranderende situatie binnen het gemeentelijke landschap van met name lokale belastingen. Er vindt aan de ene kant een verschuiving plaats van verantwoordelijkheden en taken naar gemeenten, terwijl aan de andere kant de (financiële) mogelijkheden van de gemeenten om aan te sluiten bij de lokale voorkeuren onvoldoende aanwezig zijn of zelfs worden ingeperkt. De Commissie pleit daarom voor “meer flexibiliteit in het financiële domein” met het oog op “het versterken van de lokale democratie”. Gemeenten krijgen weliswaar een uitgebreider pakket aan taken opgelegd waarbij een grote mate van beleidsvrijheid is toebedeeld. Maar daar staat tegenover dat gemeenten nog steeds in grote mate afhankelijk zijn van de financiële middelen van het Rijk en slechts in geringe mate zelf financiële afwegingen kunnen maken en keuzes voor kunnen leggen aan hun inwoners die aansluiten bij het gewenste voorzieningenniveau en de lokale voorkeuren. Dit uitgangspunt heeft de Commissie in het advies nader uitgewerkt langs vier sporen en binnen elk van deze sporen zijn vervolgens nadere aanbevelingen gedaan. Spoor 1: Meer ruimte voor belastingen op lokaal niveau

Aanbeveling 1: Substantiële verruiming van het lokaal belastinggebied Aanbeveling 2: De herziening van het belastingstelsel als aangrijpingspunt Aanbeveling 3: Invoering ingezetenenbelasting en verbreding van de OZB Aanbeveling 4: Vereenvoudiging van de overige (kleine) lokale belastingen Aanbeveling 5: Gedecentraliseerd kwijtscheldingsbeleid

Spoor 2: Meer ruimte voor investeringen

Aanbeveling 6: Meer mogelijkheden om waardestijging van niet-woningen toe te laten vallen aan gemeenten

Aanbeveling 7: Versterking van directe relatie tussen kosten en baten Spoor 3: Meer ruimte binnen de financiële verhoudingen

Aanbeveling 8: Vereenvoudiging verdelingssystematiek gemeentefonds Aanbeveling 9: Aanpassing groeivoet gemeentefonds Aanbeveling 10: Meer stabiliteit in de uitkering gemeentefonds

Spoor 4: Meer ruimte door het verleggen van geldstromen

Aanbeveling 11: Onderzoek naar decentralisatie van de verhuurderheffing Aanbeveling 12: Onderzoek naar gedeeltelijke verlegging van de opbrengsten

energiebelasting Aanbeveling 13: Onderzoek naar versterking van de horizontale sleutelrol van gemeenten

De adviezen worden nader uitgewerkt en leiden op termijn mogelijk tot wijzigingen, waaronder op het gebied van het lokale belastingstelsel. De termijnen omtrent besluitvorming en invoering zijn onbekend.

85

Belastingdruk en opbrengsten belastingen In vergelijkende overzichten van gemeenten in Nederland wordt vaak de lokale lastendruk van een gemiddelde woning als maatstaf genomen. Jaarlijks stelt het Centrum voor Onderzoek van de Lagere Overheden (COELO)

de ‘Atlas van de lokale lasten” op en geeft hiermee inzicht in de ontwikkeling van de lokale lastendruk. De gemeente Waalwijk staat op het punt van de netto woonlasten voor een meerpersoonshuishouden in 2015 op plaats 76 van de goedkoopste gemeenten in Nederland. De onderstaande tabel toont de woonlasten voor een meerpersoonshuishouden, zoals berekend door het COELO. Deze berekening is gebaseerd op de volgende uitgangspunten:

De berekening van de OZB is gebaseerd op een gemiddelde WOZ-waarde van € 213.000; Bij de afvalstoffenheffing wordt uitgegaan van het gemiddelde vast recht bedrag, aangevuld met de

gemiddelde hoeveelheid afval per huishouden, zoals geregistreerd wordt door het CBS. Uitgangspunt is dat de container voor restafval van 240 liter 11,7 keer aan de straat is gezet en voor GFT-afval 2,1 keer. In totaal werd er door zo’n huishoudens in een jaar 469 kilo restafval aangeboden en 100 kilo GFT-afval;

Bij de rioolheffing wordt uitgegaan van het vast recht en een waterverbruik tussen 0 en 500 m3; Hondenbelasting wordt niet meegenomen in de totale woonlasten per meerpersoonshuishouden.

Waalwijk Heusden Oosterhout Loon op Zand

Dongen

Totale woonlasten meerpersoonshuishoudens

€ 649,00 € 582,00 € 762,00 € 780,00 € 705,00

Plaats op ranglijst 76 14 256 291 154

Tarief OZB eigenaar woning (in%)

0,1205 0,1061 0,1172 0,1367 0,1319

Afvalstoffenheffing meerpersoonshuishouden

€ 274,00 € 167,00 € 284,00 € 228,00 € 258,00

Het onderstaande overzicht toont een verdere specificatie van de lokale lasten in Waalwijk. De lokale lasten zijn gebaseerd op de uitgangspunten die het COELO hanteert. Deze woonlasten zijn inclusief hondenbelasting.

Belasting/heffing 2014 2015 2016 Stijging t.o.v. 2015

Absoluut In %

OZB eigenaar woning € 252,56 € 256,67 € 261,83 € 5,16 2,0%

Afvalstoffenheffing € 294,00 € 274,00 € 259,00 € -15,00 -/- 5,5%

Rioolheffing € 122,37 € 118,00 € 119,55 € 1,55 1,0%

Hondenbelasting € 43,08 € 43,94 € 44,38 € 0,44 1,0%

Lokale lastendruk € 712,01 € 692,61 € 684,76 € -7,85 -/- 1,2%

Voorheen werd binnen de begroting de lokale belastingdruk op basis van andere uitgangspunten berekend:

De berekening van de OZB is gebaseerd op een gemiddelde WOZ-waarde van € 180.000; Bij de afvalstoffenheffing wordt uitgegaan van het werkelijke gemiddelde aanslagbedrag per

huishouden. Dit gemiddelde aanslagbedrag bevat het vast recht, aangevuld met de werkelijke aangeboden hoeveelheid afval per huishouden;

Bij de rioolheffing wordt uitgegaan van het vast recht en een waterverbruik tussen 0 en 500 m3; Voor de hondenbelasting wordt uitgegaan van één hond.

Het onderstaande overzocht toont de lokale lastendruk op basis van de eerder gehanteerde uitgangspunten:

Belasting/heffing 2014 2015 2016 Stijging t.o.v. 2015

Absoluut In %

OZB eigenaar woning € 211,00 € 217,33 € 221,66 € 4,33 2,0%

Afvalstoffenheffing € 217,00 € 208,50 € 174,51 € - 33,99 - 16,3%

Rioolheffing € 122,37 € 118,00 € 119,55 € 1,55 1,0%

Hondenbelasting € 43,08 € 43,94 € 44,38 € 0,44 1,0%

Lokale lastendruk € 593,45 € 587,77 € 560,10 € - 27,67 - 4,7%

Onroerende zaakbelastingen (OZB) Op 1 januari 2016 begint een nieuw WOZ-tijdvak met waardepeildatum 1 januari 2015. De WOZ-waarde is de grondslag voor de OZB. Op basis van de totale WOZ-waarde binnen de gemeente, worden de OZB-tarieven voor 2016 bepaald. In de begroting 2016 wordt uitgegaan van een OZB-opbrengst die 2% hoger ligt dan in 2015. De OZB wordt berekend naar een percentage van de waarde van de onroerende zaak. Omdat de waardeontwikkeling van woningen en niet-woningen (bijvoorbeeld bedrijven en scholen) geen gelijke tred houden, wordt tariefdifferentiatie toegepast. Dit heeft een evenwichtige lastendruk voor burgers en bedrijven tot gevolg.

86

Afhankelijk van de totale nieuwe WOZ-waarde worden in de raadsvergadering van december 2015 de definitieve tarieven OZB voor 2016 vastgesteld. Indien rekening wordt gehouden met het inflatiepercentage van 1% en de in het coalitieprogramma opgenomen verhoging van 1%, bedraagt de te realiseren OZB-opbrengst voor 2016 € 10.672.083,=.

Rioolheffing De kosten van de gemeentelijke taken op het gebied van inzameling en transport van afvalwater, de verwerking van hemelwater en overtollig grondwater in het bebouwd gebied kan de gemeente op haar inwoners verhalen door middel van een rioolheffing. Deze heffing is gebaseerd op de Wet gemeentelijke watertaken van 2008. Eind 2010 heeft de gemeenteraad het nieuwe Gemeentelijk Riolerings Plan vastgesteld. Op basis hiervan en de kostenontwikkeling wordt het tarief voor 2016 bepaald. Uitgangspunt is 100% kostendekkendheid. Ten opzichte van 2015 zijn de tarieven voor de rioolheffing met 1% inflatiecorrectie verhoogd. De geraamde opbrengst voor 2016 bedraagt € 2.814.569,=.

Tarief rioolheffing eigenaar 2015 2016

Vast bedrag per eigendom € 88,45 € 89,34

Tarief rioolheffing gebruiker 2015 2016

Gebruik 1 tot 500 m3 € 29,92 € 30,22

Gebruik 500 tot 1.000 m3 € 240,48 € 242,89

Gebruik 1.000 tot 2.000 m3 € 512,16 € 517,28

Afvalstoffenheffing/reinigingsrechten Op basis van de Wet milieubeheer is de gemeente verplicht wekelijks de huishoudelijke afvalstoffen in te zamelen en af te voeren. De gemeente heft de volgende belastingen:

Een vast bedrag per jaar (vastrecht); Een variabel bedrag, afhankelijk van het aantal ledigingen en/of het aantal kilo’s (Diftar).

Reinigingsrecht wordt in rekening gebracht voor het gebruik van de milieustraat en het ophalen van grof huisvuil. Ook is reinigingsrecht van toepassing voor het beschikbaar stellen en ledigen van minicontainers bij bedrijven. In het coalitieprogramma is een verlaging van de afvalstoffenheffing opgenomen. Deze verlaging bestaat uit een verlaging van het kilotarief voor GFT-afval. Daarnaast wordt restafval sinds 2015 eenmaal per vier weken opgehaald. Voorheen was dit eenmaal per twee weken. Het nieuwe beleid zorgt voor een grotere bewustwording bij het scheiden van afval, met als gevolg dat de opbrengst sinds 2015 lager is. De tarieven voor afvalstoffenheffing en reinigingsrechten worden in 2016 verhoogd met een inflatiecorrectie van 1%. De geraamde opbrengst voor 2016 bedraagt € 3.532.219,=.

Tarieven afvalstoffenheffing 2015 2016

Vast recht € 106,56 € 107,63

Lediging container € 1,46 € 1,47

Aanbied. Ondergrond. container € 1,14 € 1,15

Kilotarief groen € 0,05 € 0,05

Kilotarief grijs € 0,23 € 0,23

Tarieven reinigingsrecht

Wekelijks ledigen container € 291,75 € 294,67

Hondenbelasting De hondenbelasting wordt als algemeen dekkingsmiddel beschouwd. De opbrengst wordt benut om kosten te dekken voor de uitvoering van het hondenbeleid. De tarieven worden ten opzichte van 2015 voor 2016 verhoogd met 1%. De geraamde opbrengst voor 2016 bedraagt € 167.877,=.

Tarieven hondenbelasting 2015 2016

Eerste hond € 43,94 € 44,38

Elke volgende hond € 66,72 € 67,39

Kennel € 110,04 € 111,14

Woonforensenbelasting De woonforensenbelasting is een belasting die wordt geheven van personen die niet in de gemeente wonen maar wel een woning bezitten. Van belang is dat de woning gemeubileerd is en dat die woning minstens 90 dagen per jaar de eigenaar of zijn familie ter beschikking staat. Op het tarief voor 2016 is de inflatiecorrectie toegepast van 1%. De geraamde opbrengst bedraagt € 14.838,=.

Tarief woonforensenbelasting 2015 2016

Per gemeubileerde woning € 442,35 € 446,77

87

Toeristenbelasting Deze heffing wordt in rekening gebracht bij personen die overnachten in een hotel of pension binnen de gemeente en die niet woonachtig zijn in de gemeente. De toeristenbelasting is een vast bedrag per persoon per

overnachting. Het tarief voor de toeristenbelasting is voor 2016 verhoogd met 1% inflatiecorrectie. De geraamde opbrengst bedraagt € 122.104,=.

Tarief toeristenbelasting 2015 2016

Per persoon per nacht € 1,68 € 1,70

Precariobelasting Precariobelasting wordt geheven bij bedrijven en instanties die gebruikmaken van gemeentegrond. Enkele voorbeelden hiervan zijn reclame-uitingen op de weg, lichtbakken bij winkels, terrassen en bouwen sloopmaterialen op de weg. Ook wordt precariobelasting geheven bij (commerciële) evenementen, die op gemeentegrond worden georganiseerd. De tarieven van de precariobelasting zijn voor 2016 verhoogd met de inflatiecorrectie van 1%. De geraamde opbrengst bedraagt € 188.587,=.

Tarief precariobelasting 2015 2016

Lichtbakken, uithangborden € 28,35 € 28,63

Reclamebelasting Op verzoek van de ondernemers uit Waalwijk is een ondernemersfonds voor het centrum opgericht. Alle ondernemers in het centrum betalen mee aan de reclamebelasting. De reclamebelasting wordt geheven in het centrum van Waalwijk en de aanloopgebieden. De straten zijn in overleg met de ondernemers bepaald. De opbrengst van de reclamebelasting wordt onder andere gebruikt voor evenementen en activiteiten en voor de promotie daarvan. Voor de begroting is de reclamebelasting budgettair neutraal. Op het tarief van 2015 is de inflatiecorrectie van 1% toegepast. De geraamde opbrengst bedraagt € 102.515,--.

Tarieven reclamebelasting 2015 2016

Kernwinkelgebied € 583,64 € 589,49

Aanloopstraat € 291,84 € 294,01

Grafrechten Voor het gebruik van de begraafplaats heft de gemeente grafrechten. Voor 2016 wordt het tarief verhoogd met

een inflatiecorrectie van 1%. Parkeerbelasting In het kader van de parkeerregulering is de heffing van parkeerbelasting ingevoerd. Belastingplichtigen betalen via de parkeerautomaat of via een parkeervergunning. De opbrengst van de parkeerbelasting vloeit naar de reserve Mobiliteitsfonds. Deze reserve is bedoeld om uitvoering te geven aan mobiliteitsbevorderende maatregelen. De begroting is inmiddels geheel vrijgemaakt van opbrengsten wegens parkeren. Daarmee vormen de parkeeropbrengsten in Waalwijk geen algemeen dekkingsmiddel voor de begroting. De meeropbrengst wegens parkeren (= positief verschil tussen opbrengsten en kosten) wordt toegevoegd aan de reserve Mobiliteitsfonds. Vanaf het moment dat de Gebiedsontsluiting Oostelijke Langstraat (GOL) is gerealiseerd, is het bedrag geheel benodigd voor de dekking van kapitaallasten van de GOL. Aan het Mobiliteitsfonds zelf liggen nog geen verplichtingen ten grondslag. De totale exploitatiekosten bedragen € 1.097.118,=. De geraamde netto-opbrengst bedraagt € 1.799.985,=. Haven- en kadegelden Voor het gebruik van de haven en voor het gebruik van de gemeentelijke kaden en loswallen voor de overslag van goederen heft de gemeente Waalwijk haven- en kadegelden. Op het tarief van 2015 is de inflatiecorrectie van 1% toegepast. De geraamde opbrengst bedraagt € 105.382,=. Marktgelden Voor het hebben van een standplaats wordt marktgeld geheven. Sinds 2011 wordt ook reclamegeld geheven van iedere standplaatshouder op de weekmarkt. Dit geld wordt teruggegeven aan de standplaatshouders die daarvoor activiteiten ontplooien. Hierdoor trekt de markt meer bezoekers. Op het tarief van 2016 is de inflatiecorrectie van toegepast. De geraamde opbrengst bedraagt € 44.523,=. Leges Over diensten die op verzoek worden aangevraagd worden leges geheven. De meest bekende producten waarvoor leges worden geheven zijn paspoorten, rijbewijzen en voor vergunningen. De gemeente streeft naar een zo groot mogelijke kostendekkendheid van de leges, waarbij de gemeente in een aantal gevallen is gehouden is landelijke regelgeving (bijv. maximering leges paspoorten). Het tarief voor de leges is voor 2016 verhoogd met 1% inflatiecorrectie. Jaarlijks wordt de kostendekkendheid bekeken. Indien nodig worden aanpassingen in de nieuwe legesverordening meegenomen.

88

Kwijtscheldingsbeleid Het kwijtscheldingsbeleid van de gemeente is in overeenstemming met de richtlijnen die door het Rijk zijn opgesteld. Bij de hondenbelasting wordt alleen voor de eerste hond kwijtschelding verleend. Bij de afvalstoffenheffing bedraagt de kwijtschelding maximaal € 200,=. Voor 2016 is een bedrag van € 128.143,=

geraamd voor kwijtscheldingen

89

2.2 Paragraaf Weerstandsvermogen

Inleiding In deze paragraaf wordt nader ingegaan op de weerstandscapaciteit afgezet tegen de risico’s die de gemeente loopt in zowel de exploitatie- als investeringssfeer. De gemeenteraad heeft 18 juni 2015 het kader voor deze paragraaf vastgesteld en heeft instructies gegeven voor de wijze waarop met risico’s en risicomanagement moet worden omgegaan. Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen van een gemeente kan worden omschreven als de mate waarin een gemeente in staat is financiële tegenvallers (risico’s) op te vangen teneinde haar taken te kunnen voortzetten. Het weerstandsvermogen geeft de mate van robuustheid van de financiële huishouding weer. Dit is van belang als zich een financiële tegenvaller voordoet. Door aandacht te hebben voor het weerstandsvermogen kan worden voor-komen dat elke financiële tegenvaller dwingt tot bezuinigen. Voor het beoordelen van de robuustheid van de begroting is inzicht nodig in de omvang en in de achtergronden van de risico’s en de aanwezige weerstandscapaciteit. Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten die onverwachts en substantieel zijn te kunnen dekken. Het gaat om die elementen waarmee tegenvallers eventueel bekostigd kunnen worden zoals de algemene reserve, maar ook de onbenutte belastingcapaciteit en de stille reserves. Onderscheid kan worden gemaakt in incidentele (ten behoeve van opvang eenmalige tegenvallers) en structurele (ten behoeve van structurele tegenvallers) weerstandscapaciteit. Op grond van de nu bekende gegevens kan het volgende overzicht worden gegeven: bedragen per 1 januari 2016 (x € 1.000,--).

Weerstandscapaciteit Incidenteel Structureel

Reserve capaciteit

Algemene reserve1 (incl. € 500.000 reservering RKC) 7.354

AR Grondexploitatie 5.000

Stille reserves 5.360

Totaal reserve capaciteit

Onbenutte belastingcapaciteit

- Onroerende zaakbelastingen (100% verhoging) 10.000 10.000

Onvoorzien 100

Totaal weerstandscapaciteit 17.714 10.100

Per 1 januari 2016 bedraagt de totale weerstandscapaciteit € 27.814.000 (€ 17.714 plus € 10.100 = € 27,814 miljoen). De norm voor de onbenutte belastingcapaciteit is gebaseerd op de norm die het Rijk stelt voor gemeenten die in aanmerking willen komen voor een bijdrage op grond van artikel 12 Financiële Verhoudingswet. Naast de reeds op de balans staande reserves kennen we stille reserves. Deze maken ook deel uit van het weerstandsvermogen maar zijn niet altijd duidelijk kwantificeerbaar. Te denken valt bijvoorbeeld aan de marktwaarde van het effectenbezit en deelnemingen. De stille reserves zijn geactualiseerd en bedragen thans € 5,3 miljoen, met name de verkoop van panden/gronden en de toe- of afname van WOZ-waarde beïnvloedt de omvang van de stille reserves. Verkoop van een pand/grond leidt tot een lagere stille reserve echter de opbrengst wordt toegevoegd aan de AR en daarmee wijzigt de reserve positie feitelijk niet. Met ingang van 2016 worden de compensatiegronden niet meer als stille reserve aangemerkt. De boekwaarde van de compensatiegronden is namelijk nagenoeg gelijk aan de marktwaarde en daarnaast zijn deze gronden vast verpacht en dus niet vrij beschikbaar. Het is dus niet reëel om deze gronden als stille reserve aan te merken. Door deze wijziging neemt het weerstandsvermogen met € 2 miljoen af.

De stille reserves worden teruggebracht van € 11 miljoen naar € 5,3 miljoen. De verlaging is het gevolg van verkoop van gemeentelijke panden o.a. Stationsstraat 43a/45 (€ 0,6 miljoen), mr. Van Coothstraat 29 (€ 1 miljoen) en het consequent niet meenemen van panden die verhuurd zijn als maatschappelijk vastgoed ( € 1,8 miljoen). Daarnaast worden zoals gemeld de compensatiegronden ad € 2 miljoen niet meer als stille reserve aangemerkt Bovenstaande berekening van de weerstandscapaciteit is uiteraard een momentopname. De genoemde bedragen kunnen van jaar tot jaar fluctueren. Voor de afdekking van risico’s heeft de gemeenteraad normen vastgelegd voor de noodzakelijke omvang van de algemene reserve. De bekende risico’s die betrekking hebben op de bouwgrondexploitatie zijn ook meegenomen bij de weerstandscapaciteit. De Algemene reserve grondexploitatie van € 5 miljoen maakt onderdeel uit van de

90

weerstandscapaciteit. Tevens vindt jaarlijks door middel van de nota grondexploitatie herijking plaats van de bouwgrondexploitatie en worden verliezen genomen en voorzieningen getroffen indien redelijkerwijs mag worden aangenomen dat t.z.t. een verlies manifest zal worden.

Risico’s In het BBV wordt een toelichting gegeven op de risico’s die relevant zijn voor het weerstandsvermogen. De risico’s relevant voor het weerstandsvermogen zijn die risico’s die niet anderszins zijn ondervangen. Reguliere risico’s – risico’s die zich regelmatig voordoen en die veelal vrij goed meetbaar zijn – maken geen deel uit van de risico’s in de paragraaf weerstandsvermogen. Hiervoor kunnen immers verzekeringen worden afgesloten of voorzieningen worden gevormd. Voorbeelden van risico’s die wel tot de paragraaf weerstandsvermogen horen zijn ondernemersrisico’s (of bedrijfsrisico’s) en hangen vooral samen met grondexploitatie, gebiedsuitbreiding, publiek – private samenwerking (PPS), sociale structuur (bij neergaande conjunctuur) en open einderegelingen. Risicomatrix begroting 2016 Bij zowel begroting, bestuursrapportages als bij de jaarrekening wordt periodiek een risicomatrix opgesteld. De risicomatrix is een instrument dat systematisch inzicht geeft in de categorisering van aanwezige risico’s. Teneinde het risicomanagement te borgen wordt met ingang van 2013 bij het opstellen van het interne controleplan per te controleren proces een risicoanalyse gemaakt en deze analyse wordt gehanteerd bij de uitvoering van de interne controle. Zoveel mogelijk zijn de risico’s in beeld gebracht en is inzichtelijk gemaakt in welke mate deze risico’s beheerst worden. Nadere acties blijven nodig om tot verdere risicobeheersing te komen. Aan de hand van de programmabegroting en –rekening zijn per programma de meest essentiële risicoterreinen aangegeven en geplaatst in de risicomatrix. Onderstaand is een opsomming opgenomen van de geïdentificeerde risico’s welke van belang zijn voor het weerstandsvermogen. Toename risico’s Als gevolg van de transities (WMO huishoudelijke hulp, Jeugdzorg, AWBZ begeleid wonen en Participatiewet) nemen de risico’s voor de gemeente toe. Het betreft open einderegelingen en er is nog onvoldoende ervaring opgedaan met de uitvoering van de regelingen en de geraamde budgetten zijn nog indicatief waarbij niet onvermeld mag blijven dat door het Rijk bij de overdracht kortingen zijn doorgevoerd omdat het Rijk er vanuit gaat dat gemeenten deze taken efficiënter en daarmee goedkoper kunnen uitvoeren. Dat moet de komende jaren nog blijken. Reservering risicobeheersing RKC Als het rekeningresultaat dat toelaat, wordt minimaal € 500.000,= vanuit de onderuitputting op de kapitaallasten in de Algemene Reserve gestort t.b.v. risico-beheersing RKC en op basis van het rekeningresultaat zal jaarlijks worden bezien of een hoger bedrag kan worden gereserveerd. In navolgende risicomatrix zijn de risico’s naar omvang van het financieel belang en kans van optreden gerubriceerd. Status: O = ongewijzigd en G = gewijzigd N = nieuw t.o.v. begroting 2015.

Nr. Risico Kans van optreden Bedrag miljoen

Status

1 LVH Bodemverontreiniging. De milieu- en bodemsaneringen kunnen door fouten leiden

tot extra voorzieningen of schades. Taak wordt door OMWB uitgevoerd maar gemeente is bevoegde gezag en dus aansprakelijk.

Voormalige stortplaats Gansoyensesteeg: Kan mogelijk

verontreiniging van het grondwater tot gevolg hebben, waardoor voorzieningen dienen te worden getroffen. Het betreft al jaren een stationaire situatie. De verontreiniging loopt niet uit in d omgeving.

Beheersingsmaatregel Bij alle aangeven risico's kan worden verondersteld, dat dit nauwelijks zal voorkomen. Echter gezien de kans op grote gevolgschades zijn deze toch benoemd.

Onwaarschijnlijk Onwaarschijnlijk

Onbekend Onbekend

O O

2 LVH Schade veroorzaakt door verkeerde handhaving of door niet-handhaving. Fouten, die gemaakt worden bij vergunningverlening of

handhaving en die schadeclaims en/of schades tot gevolg

Onwaarschijnlijk

< 0,1

O

91


Status

hebben worden afgedekt met een WA verzekering waarbij het eigen risico € 2.500 bedraagt. Overigens dient hierbij nadrukkelijk te worden aangegeven, dat de opdrachtgever verantwoordelijk blijft voor de uitgevoerde constructies en bouwplannen. In deze gevallen is dus de gemeente geen risicodrager.

Beheersingsmaatregel De meest risicovolle bedrijven worden frequent op deze risico’s gecontroleerd.

3 CFO Communicatie. Misbruik huisstijl: Organisatie doet zich voor als zijnde de

gemeente. Verkeerde tekst in gemeentelijke uitgaven (gemeentegids,

gemeentepagina, folders, internet): lezers stellen gemeente aansprakelijk / imagoschade bestuurders.

Beheersingsmaatregel Huisstijl is gedeponeerd bij het Benelux Merken Bureau. Fouten worden afgedaan met een rectificatie of het middel wordt voorzien van tekst dat het met uiterste zorg is gemaakt maar dat er fouten in kunnen staan waar de gemeente niet voor aansprakelijk kan worden gesteld. Op internet is een disclaimer opgenomen. Het bovenstaande maakt dat het risico dat de gemeente loopt gering is. Door cluster communicatie worden de social media gevolgd m.b.t. berichtgeving over de gemeente

Waalwijk.

Mogelijk Onwaarschijnlijk

Onbekend Onbekend

O O

4 LVH Rampenbestrijding en financiële aansprakelijkheid. Omvang risico is afhankelijk van de ramp. Optreden van een calamiteit vergelijkbaar met de brand van Chemie-Pack op bedrijventerrein Moerdijk in januari 2011 met forse milieuschade als gevolg. De rechter zal de mate van aansprakelijkheid beoordelen tenzij we zelf schuld bekennen. Beheersingsmaatregel Voorziening actuele rampenplannen en een adequate rampenorganisatie zowel kwantitatief als kwalitatief.

Onbekend

< 2,5

O

6 RSO Evenementenbeleid en kermissen. De elektrische of mechanische attracties die een grote snelheid en/of hoogte kunnen bereiken kunnen een veiligheidsrisico vormen. Een ander risico vormt de diversiteit van deze attracties, het gaat om uiteenlopende attracties met mogelijk allemaal verschillende veiligheidsinstructies. Van toepassing is het Besluit "veiligheid van attracties- en speeltoestellen". Volgens de Arbowetgeving moeten de attracties een periodieke inspectie krijgen, de kermisexploitanten zijn verplicht om een logboek bij zich te hebben waarin staat aangegeven wanneer deze inspecties zijn uitgevoerd. Een mogelijke aansprakelijkheid voor de gemeente valt niet uit te sluiten. Volgens de brancheorganisatie zijn alle kermisexploitanten verzekerd en worden alle attracties periodiek op veiligheid gekeurd. De controle van het logboek waaruit zulks blijkt ligt bij de gemeente. Wanneer die controle, om wat voor reden dan ook niet of onvoldoende plaatsvindt, kan er mogelijk toe leiden dat de gemeente mede aansprakelijk is bij

een ongeval. Daarbuiten is het begrip evenementen rekbaar. Tijdens de kermis kan het goed geregeld zijn doch is dit niet altijd het geval bij andere evenementen. Bovendien; als een aanvraag voor een evenement niet of niet volledig is ingediend en daardoor risico’s niet worden gezien, kan schade als gevolg van een evenement niet worden uitgesloten. Ook wanneer een evenement 'klein' lijkt te zijn en naar verwachting ook 'klein' zal blijven, kan een onverwacht grote toestroom van bezoekers en daarmee mogelijk gepaard gaande risico's niet worden uitgesloten. In dergelijke gevallen is (mede)aansprakelijkheid niet uit te sluiten. Beheersingsmaatregel Regelgeving afwachten. Tijdens de kermissen in Waalwijk dient er op worden toegezien dat de exploitanten in het bezit zijn van

mogelijk

< 0,5

O

92


Status

een logboek wat up to date is. Exploitanten worden privaat getoetst door een volgens het Warenwetbesluit Attractie en speeltoestellen aangewezen keuringsinstelling. De nVWA is verantwoordelijk voor toezicht op de kermissen. Zij controleren afgegeven certificaten. Vanuit vergunningverlening wordt gevraagd dergelijke certificaten te overhandigen. Grote en risicovolle evenementen worden getoetst in het evenementenoverleg waaraan ook politie en de brandweer deelnemen. Bij alle grote evenementen en bij evenementen waarvan het vermoeden bestaat dat er risicovolle activiteiten (kunnen) plaatsvinden wordt voorafgaand aan vergunningverlening aan de exploitant een veiligheidsplan gevraagd en wordt de exploitant op het voldoende (verzekeringstechnisch) afdekken van risico's gewezen. Vervolgens worden deze evenementen door toezichthouders gecontroleerd op veiligheidsaspecten. Indien veiligheidsrisico’s niet of niet voldoende aantoonbaar kunnen worden afgedekt dan wordt geen vergunning verstrekt. Maar als een aanvraag niet of niet volledig is ingediend en daardoor risico’s niet worden gezien, kan schade als gevolg van een evenement niet worden uitgesloten. In dergelijke gevallen is (mede)aansprakelijkheid niet uit te sluiten.

7 RSO

Realisering Oostelijke insteekhaven Er wordt momenteel gewerkt aan de ontwikkeling van een

insteekhaven. De definitieve beslissing over go/no go is nog niet genomen. Er ligt momenteel een sluitende business case. De raad heeft inmiddels besloten het aanbestedingstraject op te starten en aansluitend het gunningsproces. Zodra wordt besloten tot gunning van het project moet een inschatting van de risico's worden gemaakt. Het risico zal met name aanwezig zijn tijdens de realisatie van het project. Daarna ligt het risico bij de exploitanten van de haven. Zodra de realisatie is afgerond kan de risicokaart vervallen. Het risico is nu nog niet te kwantificeren.

Beheersingsmaatregel Bij dergelijke projecten worden go en no go momenten ingebouwd, zodat tijdig een project kan worden beëindigd dan wel worden bijgestuurd. In de gemeentelijke P&C-cyclus zijn maatregelen getroffen om tijdig bij te kunnen sturen. Dat gebeurt onder andere door middel van projectenrapportages, waarin zowel het college als de raad periodiek worden geïnformeerd over de majeure projecten.

Onbekend

Onbekend

O

8 HII Achterstanden archivering Achterstanden in zowel dynamisch als semi-statisch analoog archief. Hierdoor vormt de betrouwbaarheid van informatieverstrekking aan de burgers, organisaties en voor de (ondersteuning van de) bedrijfsvoering een risico. Kans op precedentwerking en financiële en juridische gevolgen zijn onvoorspelbaar. Zo ontstaat er een grotere kans op claims in het kader van de Wet dwangsom en beroep en imago schade voor de gemeente(rapportages van accountant, interne controle, archiefinspectie of rekenkamer) Beheersingsmaatregel Zorgdragen dat het management (zowel afdelingshoofden als teamleiders) sturen op digitaal en zaaksgewijs werken volgens geldende afspraken. Afspraak: er worden geen achterstanden

meer opgebouwd.

Onbekend

Onbekend

O

12 Bedrijven Exploitatie sportaccommodaties: Continuïteit van de sportaccommodaties. Aansprakelijkheid jegens derden. Publieke rechten op juiste wijze afgekondigd. Beheersingsmaatregel

Onwaarschijnlijk Onwaarschijnlijk Onwaarschijnlijk

Onbekend Onbekend Onbekend

O O O

93


Status

Afdeling Bedrijven werkt conform de arbo en maakt periodiek een Risicoinventarisatie. Zwembaden voldoen aan de eisen WHVBZ. Keuringsdienst van Waren voert controles uit. Rechten en plichten zijn geregeld en worden in de voorzieningen aan het publiek kenbaar gemaakt.

13 RSO Parkmanagement / ParkNed. Een deel van de financiering Parkmanagement is afhankelijk van de winsten die ParkNed moet genereren. Beheersingsmaatregel Werken conform de statuten en regels m.b.t. verbonden partijen.

Mogelijk

< 1,0

O

14 OBV Te ondiepe havens, kwetsbaar sluiscomplex. Door onvoldoende onderhoud uit te voeren aan de

vaargeulen in de verschillende havens loopt de gemeente het risico dat zij aansprakelijk wordt gesteld voor schade aan schepen en/of schroeven. Tevens worden bedrijven hierdoor

onbereikbaar. De sluis beschikt over zgn. nooddeuren. Hierdoor kan bij een

grote schade aan een van de eb- dan wel vloeddeuren snel worden gehandeld. Bij plaatsing van deze nooddeuren kunnen schepen de haven van Waalwijk dan niet verlaten dan wel binnen varen. In 2015 wordt de sluis van de Waalwijkse haven vervangen/gerenoveerd en daarmee kan dit risico eind 2016 komen te vervallen.

Beheersingsmaatregel Bij extreem hoog water of bij schade aan de reguliere deuren worden de nooddeuren geplaatst. Bij plaatsing van deze nooddeuren is de sluis niet te gebruiken

Mogelijk

Mogelijk

< 0,5

< 0,5

O

O

15 OBV Onderhoud van de openbare ruimte: Aansprakelijkheid voor achterstallig onderhoud. Onvoldoende vaktechnisch onderhoud. Onvoldoende onderhoud trottoirs/fietspaden. Pompunits defect. Beheersingsmaatregel De beheerder dient beheerplannen voor de totale gemeente

op te stellen waarin met name het vaktechnisch onderhoud is geborgd.

Het uitvoeren van zgn. VTA controles is vastgelegd in beleid Het uitvoeren van veiligheidsinspecties. M.b.t. de gemalen zijn goede contracten afgesloten met

gespecialiseerde onderhoudsbedrijven. Er wordt maximale voorlichting verstrekt aan bewoners en

bedrijven Zolang beschikt wordt over ervaren krachten zijn risico’s beheersbaar.

Mogelijk Onwaarschijnlijk Onwaarschijnlijk Onbekend

< 0,5 < 0,1 < 0,1 < 2,5

O O O O

16 OBV Risico's t.a.v. speeltoestellen / plaatsen: Speeltoestellen worden intensief gebruikt, het onderhoud en het uitvoeren van veiligheidsinspecties zijn essentieel bij deze toestellen. Beheersingsmaatregel Voor zowel de uitvoering van de veiligheidscontroles alsmede het uitvoeren van onderhoud zijn goede contracten afgesloten met gespecialiseerde onderhoudsbedrijven.

Onbekend

< 0,1

O

17 OBV Bereikbaarheid: Claims vanwege onbereikbaarheid tijdens werkzaamheden aan projecten waarbij de weg wordt afgezet. Beheersingsmaatregel Er wordt maximale voorlichting verstrekt aan bewoners en bedrijven. Een bevredigende oplossing is ondanks alle inspanningen niet altijd mogelijk.

Onwaarschijnlijk

< 0,5

O

18 OBV Civieltechnische werken: Planschadeverzoeken art. 49 WRO. Aanbestedingsproces verkeerd gevolgd. Fricties met aannemer. Schade aan bezittingen van anderen.

Mogelijk Mogelijk Mogelijk Onbekend

< 0,5 < 0,1 Onbekend Onbekend

O O O O

94


Status

Ketenaansprakelijkheid: premies en belastingen. Beheersingsmaatregel De beheerder dient beheerplannen voor de totale gemeente

op te stellen waarin met name het vaktechnisch onderhoud is geborgd.

Het uitvoeren van zgn. VTA controles is vastgelegd in beleid. Het uitvoeren van veiligheidsinspecties. M.b.t. de gemalen zijn goede contracten afgesloten met

gespecialiseerde onderhoudsbedrijven. Er wordt maximale voorlichting verstrekt aan bewoners en

bedrijven. Zolang beschikt wordt over ervaren krachten zijn risico’s beheersbaar.

Mogelijk < 0,1 O

19 RSO Risico’s bestemmingsplannen en bouwgrond-exploitatie. Jaarlijks worden via de nota grondexploitatie de resultaten herijkt en indien nodig voor voorzienbare verliezen voorzieningen getroffenen. De voorzieningen worden, indien het rekeningresultaat het toelaat, verrekend met het rekeningresultaat anders dient over de AR te worden beschikt. Beheersingsmaatregel. De exploitaties worden frequent gemonitord en indien verliezen voorzienbaar zijn dan worden die genomen of er worden maatregelen getroffen die erop gericht zijn de verliezen te beperken.

Mogelijk Waarschijnlijk

< 2,5 < 2,5

O O

20 RSO Tijdige betaling erfpachtcanon: Door een verslechterd economisch klimaat bestaat er een risico voor het niet of niet tijdig betalen van de canon. Hierdoor is een structureel risico aanwezig wegens het niet ontvangen van de canon. Concentratie bij een partij verhoogt het risico. Dit risico kan niet afgedekt worden uit de grondexploitatie omdat deze gronden geen deel uitmaken van de grondexploitatie ze zijn immers “verkocht”. Boekhoudkundig staat erfpacht gelijk aan verkoop. Beheersingsmaatregel Alertheid bij invordering. Bij verstrekken van erfpacht soliditeit (solvabiliteit) ondernemer toetsen. Bij nieuwe erfpachten voorkomen dat de erfpachter de erfpacht kan beëindigen zonder dat sprake is van faillissement.

Mogelijk

< 1,0

O

21 RSO Compensatiegronden: Waardedaling van de grond waarbij de boekwaarde hoger is dan de feitelijke marktwaarde. Beheersingsmaatregel De hoeveelheid compensatiegronden afstemmen op het grondbeleid zodat strategische aankopen mogelijk gemaakt kunnen worden, onnodige compensatiegronden dienen, indien mogelijk, verkocht te worden zodat risico wordt gematigd. Jaarlijkse toetsing aan actuele waarden landbouwgrond.

Mogelijk

Onbekend

O

22 CFO Garanties sportverenigingen (voetbal, handbal, tennis en hockey), garanties rechtspersonen op maatschappelijk vlak (WSW, Casade, St. Maasduinen, Thuishoven) en overige. Beperkt risico op het in liquiditeitsproblemen of faillissement

geraken van sportverenigingen. Zeer beperkte kans op faillissement en liquiditeits-

problemen, echter de omvang van de uitstaande leningen is aanzienlijk.

Het risico van het niet in beeld hebben van een gewaarborgde geldlening.

Beheersingsmaatregel Instellingen waarvoor de gemeente Waalwijk een garantie heeft afgegeven zijn verplicht jaarlijks een saldobiljet te verstrekken en de geldgevers dienen de gemeente onmiddellijk te berichten

Onwaarschijnlijk Onwaarschijnlijk Onbekend

< 0,1 < 2,5 Onbekend

O O O

95


Status

indien betalingsproblemen ontstaan. Bij een aantal instanties wordt met ingang van 2013 de jaarrekening en accountantsverklaring opgevraagd.

23 CFO Verzekeringen Onverzekerde calamiteit. CAR-verzekering door aannemer. Eigenrisicodrager: vandalisme/glasschade Beheersingsmaatregel Aannemers toetsen op betrouwbaarheid. Trachten te achterhalen wie de schade heeft veroorzaakt en dat verhaal toepassen. Beveiligingsmaatregelen doorvoeren.

Onwaarschijnlijk Mogelijk Mogelijk

< 2,5 < 1,0 < 0,1

O O O

24 CFO Onzekerheid accres / financiële crisis, ontoereikende middelen bij beleidswijzigingen en / of nieuw beleid, stagnatie veronderstelde eigen groei. Uitgaande van de “trap op, trap af-systematiek”, de

koppeling van het gemeentefonds aan de netto-gecorrigeerde rijksuitgaven, dragen gemeenten op evenredige wijze bij in mee- en tegenvallers die optreden bij het rijk.

In de regel voert het rijk bij beleidswijzigingen zgn. efficiency - kortingen door, waardoor vaak een extra beslag op gemeentelijke middelen wordt gelegd. De komende jaren worden in het kader van de transities Jeugdzorg, AWBZ en participatie budgetten naar de gemeenten overgeheveld met forse kortingen. Het moet nog blijken of gemeenten in staat zijn om deze besparing te realiseren en daar komt nog bij dat het open einderegelingen betreft.

Stagnatie van de groei vertaalt zich snel in een teruglopende algemene uitkering uit het gemeentefonds. De lasten voor de gemeente lopen hiermee niet parallel terug. Bijkomend effect is dat hoge lasten voor groot onderhoud van investeringen, die bij de eerste aanleg bekostigd zijn uit de grondexploitatie, onafwendbaar zijn en een steeds zwaarder beslag op de algemene middelen gaan leggen.

Beheersingsmaatregel Zodra een en ander bekend is, worden de consequenties opgevoerd in de meerjarenbegroting. Een realistische meerjarenbegroting moet de continuïteit verzekeren.

Waarschijnlijk Onbekend Mogelijk

Onbekend Onbekend Onbekend

O O O

25 CFO Renterisico en liquiditeitsrisico. Openstaande posities in het geval van een stijgende markt

(liquiditeitstekort). Indien op enig moment leningen moeten worden geherfinancierd en de marktrente is hoger dan de rekenrente dan ontstaan er tekorten. Openstaande posities in het geval van een dalende markt (liquiditeitsoverschot).

De liquiditeitsprognose is sterk afhankelijk van het doorgaan van de geplande transacties. Temporiseren of uitstellen van projecten leidt tot onnodige renteoffers. De praktijk leert dat met name de onzekerheid bij enkele grote projecten op het terrein van de grondexploitatie de planning in hevige mate kan verstoren. De markt is echter niet volledig in de vingers te krijgen. De kredietcrisis voegt aan dit risico nog een extra dimensie voor de grondexploitatie toe.

Beheersingsmaatregel Aan de hand van rentevisies van grootbanken wordt een inschatting van de markt gemaakt, waarbij zo nodig de risico’s van openstaande posities worden ingedekt of beperkt.

Mogelijk Mogelijk

< 0,5 < 0,5

O O

26 CFO Aanslag BTW/OB: onjuist uitgevoerde structuur leidt tot extra BTW –heffing. Verkeerde labels in de financiële administratie kunnen bij

een steekproef tijdens een periodieke controle leiden tot een naheffingsaanslag die velen malen groter is dan de feitelijke fout.

Voor diverse werkvelden werkt de BTW kostprijsverhogend. Het is niet ongebruikelijk en dus ook geoorloofd te zoeken naar mogelijkheden om de te betalen BTW tot een minimum

Mogelijk Mogelijk

< 0,5 < 0,1

O O

96


Status

te beperken. Het op deze wijze toepassen van de weten regelgeving is niet geheel zonder risico.

Beheersingsmaatregel De fiscale wetgeving blijft in beweging (jurisprudentie). Door regelmatig een belastingadviseur in de arm te nemen wordt getracht de risico’s zoveel mogelijk te beperken.

27 RSO Zijn we goed voorbereid op een calamiteit/pandemie: Rijksvergoeding bij inzet voor een epidemie/calamiteit is niet kostendekkend. Beheersingsmaatregel Zorgen voor adequate kostenregistratie zodat verhaal mogelijk is.

Mogelijk

< 0,1

O

28 RSO BVO RKC. Het niet meer kunnen voldoen door de BVO RKC van de

verschuldigde huur en rente en aflossing.

Beheersingsmaatregel Er is vanuit de gemeente een rapporteur aangesteld die inzage heeft in de financiën van RKC. Het invorderingsbeleid stringent toepassen. Er is een intern coördinator aangesteld m.b.t. contacten met RKC. De raad heeft 2 september 2014 een amendement aangenomen waarin het toezicht op de BVO RKC is aangescherpt. Bij de behandeling van de gemeentebegroting 2015, november 2014 heeft de raad besloten jaarlijks minimaal € 500.000,= vanuit de onderputting kapitaallasten te reserveren t.b.v. risicobeheersing RKC, echter alleen als het rekeningresultaat het toelaat, bedrag wordt aan AR toegevoegd.

Waarschijnlijk

< 6,2

O

29 OBV Boete afvalverwerker Attero a. In mei 2012 is besloten een contract voor de verwerking van gft-afval rechtstreeks voort te zetten tot 1 februari 2017 en daarmee af te zien van aanbesteding. Shanks is echter van mening dat het rechtstreeks voortzetten van het bestaande contract onrechtmatig is (bodemprocedure en een kort geding). b. In aanvulling op het genoemde onder 2a is Shanks van mening dat Attero staatssteun ontvangt door het rechtstreeks voortzetten van het bestaande contract. a. Nog geen eindoordeel Hof (in tweede aanleg). Wel tussenarrest. Het Hof is voorshands van oordeel dat geen sprake is van strijd met het aanbestedingsrecht. Inmiddels heeft er een aanbesteding plaatsgevonden voor de verwerking van GFT-afval vanaf 1 februari 2017. Shanks heeft hier echter niet op ingeschreven. Dit gegeven pleit niet voor hen als het gaat om de beantwoording van de vraag wat het belang van Shanks in deze is. b. Nog geen uitspraak. Wel heeft Europese Commissie al tot twee keer toe aan Shanks aangegeven dat zij uit al hetgeen er is aangedragen tot de conclusie komt dat er in het geheel geen sprake lijkt te zijn van staatssteun. Beheersingsmaatregel Indien nodig externe expertise inzetten.

Waarschijnlijk

< 0,1

O

30 RSO Transitie AWBZ - Wmo 2015 Kunnen we zorgplicht beperken / afbakenen: Het betreft een open einderegeling en daarmee bestaat het risico dat het aantal gehonoreerde aanvragen niet in overeenstemming is met het beschikbare budget. De hoogte van het financieel risico is gebaseerd op de Rijkskortingen die voor de uitvoering van deze regeling zijn doorgevoerd. Met ingang van 2016 zal op basis van de ervaringscijfers 2015 eventuele beleidsaanpassingen worden voorgesteld om eventuele tekorten te beperken. Privacy wetgeving belemmert de gewenste efficiencyslag: Eén gezin één plan kan bij het niet verstrekken van de noodzakelijke informatie moeilijk worden gerealiseerd. Risico meegenomen in bovenstaande. Beheersmaatregel

Waarschijnlijk

< 0,5

O

97


Status

Periodieke uitgaven toetsen aan beleid en beschikbaar budget (conform P&C-cyclus). 2.Door middel van rapportagetool permanent monitoren en rapporteren aan management en bestuur.

31 RSO Transitie jeugdzorg Kunnen we zorgplicht beperken / afbakenen: Het betreft een open einderegeling en daarmee bestaat het risico dat het aantal gehonoreerde aanvragen niet in overeenstemming is met het beschikbare budget. De hoogte van het financieel risico is gebaseerd op de Rijkskortingen die voor de uitvoering van deze regeling zijn doorgevoerd. Met betrekking tot het regionale deel is met regiogemeenten afgesproken een solidariteits compensatie te hanteren van 2% van het gemeentelijk budget. Met de regio is de afspraak gemaakt om na een periode van drie jaar af te rekenen, gedurende deze periode worden eventuele tekorten door de regio voorgefinancierd. Met ingang van 2016 zal op basis van de ervaringscijfers 2015 eventuele beleidsaanpassingen worden voorgesteld om eventuele tekorten te beperken. Privacy wetgeving belemmert de gewenste efficiencyslag: Een gezin een plan kan bij het niet verstrekken van de noodzakelijke informatie niet worden gerealiseerd. Risico meegenomen in bovenstaande. Beheersmaatregel

Periodieke uitgaven toetsen aan beleid en beschikbaar budget (conform P&C-cyclus). 2.Door middel van rapportagetool permanent monitoren en rapporteren aan management en bestuur.

Waarschijnlijk

< 0,5

O

32 RSO Wmo-huishoudelijke hulp Kunnen we zorgplicht beperken / afbakenen: Er is geen zorgplicht meer, maar een compensatiebeginsel. Het betreft een open einderegeling en daarmee bestaat het risico dat het aantal gehonoreerde aanvragen niet in overeenstemming is met het beschikbare budget. De hoogte van het financieel risico is gebaseerd op de Rijkskortingen die voor de uitvoering van deze regeling zijn doorgevoerd. Voor de Wmo is dat: 40% van het landelijke budget huishoudelijke verzorging. M.b.t. deze korting zijn inmiddels m.b.t. huishoudelijke hulp maatregelen doorgevoerd die de korting grotendeels compenseren. Het is een open einderegeling en op basis van ervaringscijfers wordt gerekend met een restrisico van € 200.000,=. Privacy wetgeving belemmert de gewenste efficiencyslag: Eén gezin één plan kan bij het niet verstrekken van de noodzakelijke informatie niet worden gerealiseerd. Beheersmaatregel Periodieke uitgaven toetsen aan beleid en beschikbaar budget (conform P&C-cyclus). 2.Door middel van rapportagetool permanent monitoren en rapporteren aan management en bestuur.

Waarschijnlijk

< 0,2

O

33 RSO Participatie Kunnen we zorgplicht beperken / afbakenen: Het betreft een open einderegeling en daarmee bestaat het risico

dat het aantal gehonoreerde uitkeringsaanvragen niet in overeenstemming is met het beschikbare budget. Daarnaast wordt er een risico gelopen op de bestaande WSW populatie. WSW Rijkssubsidies worden jaarlijks afgebouwd met € 500,= per WSW-er. De lasten blijven echter constant of worden hoger. Uitstroommogelijkheden voor WSW-ers zijn minimaal. Met een oplopend uitkeringsbestand en een dalende Rijksbijdrage (BUIG-budget) neemt het financieel risico toe. Risico is sterk conjunctuurgevoelig. Privacy wetgeving belemmert de gewenste efficiencyslag: Eén gezin één plan kan bij het niet verstrekken van de noodzakelijke informatie niet worden gerealiseerd. Risico meegenomen in bovenstaande. Beheersmaatregel

Waarschijnlijk

< 1,0

O

98


Status

1. Periodieke uitgaven toetsen aan beleid en beschikbaar budget (conform P&C-cyclus). 2.Door middel van rapportagetool permanent monitoren en rapporteren aan management en bestuur.

34 Vervallen

35 CNC Data beveiliging Klantgegevens is één van de meest waardevolle bezittingen. Klantgegevens maken het mogelijk om beter invulling te geven aan de behoefte van de klant, geeft de mogelijkheid tot gerichte communicatie en kan gebruikt worden als een onderbouwing voor de begroting. Technologische ontwikkelingen zoals mobiel internet, social media, big data, proces mining en "the internet of things" geven de organisatie de mogelijkheid voor het verzamelen, verwerken en analyseren van meer en meer persoonlijke klant data. Als gevolg van deze trends stelt de maatschappij vragen bij de beveiliging van privacy. Een gebrek

aan privacy beveiligingsmaatregelen kan leiden tot imago schade, boetes en rechtszaken. Het heroverwegen van privacy is essentieel om gelijke tred te houden met de huidige veranderende realiteit. Organisaties moeten hun privacy benadering opnieuw evalueren en inzicht verkrijgen in de nieuwe bedreigingen en mogelijkheden die een digitale wereld met zich mee brengt. EU regels raken ook de gemeente Waalwijk. Er komt een EU-brede General Data Protection Regulation (GDPR) die naar verwachting binnen een jaar wordt aangenomen. Een van de verplichtingen wordt het aanstellen van een functionaris gegevensbescherming. boetes: Organisaties die de verordening overtreden riskeren een hoge boete van maximaal 5% van de jaaropbrengst met een maximum van € 100 miljoen. Beheersmaatregel Aanstellen informatiemanager/beveiligings-functionaris die risico's bewaakt, implementeren Baseline Informatie Beveiliging gemeenten en investeren in bewustwording bij medewerkers.

Onbekend

< 0,1

O

36 LVH Explosieven De Burgemeester heeft vanuit zijn verantwoordelijkheid voor openbare orde/veiligheid verzocht na te gaan of een gemeente breed onderzoek naar mogelijke locaties van explosieven (historisch onderzoek) noodzakelijk is. Er zal een korte behoefte peiling plaatsvinden, risico's zullen worden ingeschat en zo mogelijk onderzoek laten uitvoeren. Daarna vervolgstappen bepalen. Het is nog niet mogelijk om een mogelijk risico in een bedrag uit te drukken. Beheersmaatregel Onderzoeksgegevens benutten bij planontwikkeling en verkoop van gronden om schade te beperken en claims te voorkomen.

Onwaarschijnlijk

Onbekend

N

37 CFO Vennootschapsbelasting (Vpb) De rijksoverheid voert per 1 januari 2016 de vennootschapsbelasting in voor overheidsbedrijven. Dit betekent dat de gemeente Waalwijk voor die activiteiten waarbij zij optreedt als ondernemer, vennootschapsplichtig wordt. Onduidelijk is nog voor welke activiteiten de gemeente vennootschapsplichtig wordt en tot welk bedrag. De wet leidt tot veel onduidelijkheden en dus ook ruimte voor interpretatie. Eerst de komende jaren zal via jurisprudentie duidelijk worden welke activiteiten belastingplichtig zijn en op welke wijze de aangifte bepaald moet worden. Op het moment dat inzage ontstaat in de feitelijke belastingplicht gaat deze vanaf dat moment deel uitmaken van de normale bedrijfsvoering.

Onbekend

Onbekend

N

99

Beoordeling beschikbare weerstandsvermogen

Met onderstaande ratio kan een norm gesteld worden voor een aanvaardbare relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en de risico’s. Beschikbare weerstandscapaciteit Ratio= ------------------------------------- Benodigde weerstandscapaciteit Een ratio voor het weerstandsvermogen van 1.0 tot 1.4 wordt voldoende geacht. Een ratio van 0.8 tot 1.0 wordt als matig bestempeld, terwijl een ratio boven 1.4 aangemerkt wordt als ruim voldoende. Het benodigde weerstandsvermogen kan als volgt berekend worden:

Risicoklasse Kans op schade

Aantal Geïnventariseerde schades

Maximale Omvang max. totale schade

Percentage meegenomen

waarschijnlijk 1 X per 5 jaar

10,5 schades € 11,0 miljoen 80% € 8,8 milj.

mogelijk 1 X per 10 jaar

21 schades € 10,0 miljoen 60% € 6,0 milj.

onwaarschijnlijk 1 X per 15 jaar

13 schades € 5,9 miljoen 40% € 2,4 milj.

onbekend 1 X per 10 jaar

9 schades € 5,2 miljoen 20 % € 1,0 milj.

€ 32,1 miljoen

€ 18,2 miljoen

€ 27.813.928 Ratio --------------- = 1,52 € 18.200.000 Voor de gemeente Waalwijk bedraagt de ratio voor het weerstandsvermogen in 2016 derhalve 1,52 en is daarmee te kwalificeren als ruim voldoende.

100

Financiële kengetallen en de relatie met het BBV

Netto schuldquote

Bij begroting ultimo jaar Rekening

2014 Begroting

2015 Begroting

2016

A Vaste schulden (cf. art. 46 BBV) 177.387.358 159.102.357 171.092.158

B Netto vlottende schuld (cf. art. 48 BBV) 14.403.343 48.733.989 46.883.893

C Overlopende passiva (cf. art. 49 BBV) 9.420.146 0 0

D Financiële activa (cf. art. 36 lid d, e en f) 35.057.419 35.107.786 34.504.215

E Uitzettingen < 1 jaar (cf. art. 39 BBV) 10.688.073 0 0

F Liquide middelen (cf. art. 40 BBV) -950.843 0 0

G Overlopende activa (cf. art. 40a BBV) 2.962.710 0 0

H Totale baten cf. art. 17 lid c BBV (dus excl. mutaties reserves) 114.546.222 127.978.460 124.347.041

Netto schuldquote (A+B+C+D+E+F-G)/H x 100% 217,35% 189,83% 203,04%

De netto schuld weerspiegelt het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen. De netto schuldquote geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. Voor toelichting op de cijfers wordt verwezen naar de tabel Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen.

Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen

Bij begroting ultimo jaar Rekening 2014 Begroting 2015

Begroting 2016

A Vaste schulden (cf. art. 46 BBV) 147.206.358 128.870.931 141.463.854

B Netto vlottende schuld (cf. art. 48 BBV) 14.403.343 48.733.989 46.883.893

C Overlopende passiva (cf. art. 49 BBV) 9.420.146 0 0

D Financiële activa (cf. art. 36 lid d, e en f) 4.876.360 4.876.360 4.875.910

E Uitzettingen < 1 jaar (cf. art. 39 BBV) 10.688.073 0 0

F Liquide middelen (cf. art. 40 BBV) -950.843 0 0

G Overlopende activa (cf. art. 40a BBV) 2.962.710 0 0

H Totale baten cf. art. 17 lid c BBV (dus excl. mutaties reserves) 114.546.222 127.978.460 124.347.041

Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen (A+B+C+D+E+F-G)/H x 100%

164,66% 142,59% 155,39%

101

De netto schuldquote geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie en de hoogte van de investeringen uit het nabije verleden. Bij een netto schuldquote hoger dan 130% wordt het zaak om de schulden af te bouwen. Dus terughoudend investeringsbeleid en het afbouwen van voorraden bouwgrond. In voormelde tabel wordt gerekend met een financieringstekort van ca. € 47 miljoen, deze schuld bestaat nog niet maar wordt veroorzaakt doordat

op begrotingsbasis de investeringen allemaal met 1 januari plaatsvinden en dat is in werkelijkheid niet zo. Daar komt bij dat het werkelijke financieringstekort altijd lager is omdat investeringen achterlopen en gronden worden verkocht waardoor de boekwaarde zakt en er dus minder vreemd vermogen nodig is. De boekwaarde van de niet in exploitatie genomen bouwgronden en bouwgronden in exploitatie bedraagt € 44 miljoen. De economie vertoont een sterk herstel en de woningmarkt trekt ook weer aan en daarmee mag worden verwacht dat de komende jaren de boekwaarde van de gronden substantieel zal afnemen en daarmee ook het benodigde vreemd vermogen. Verder is het niet onbelangrijk om te vermelden dat voor Haven Zeven tot een bedrag van € 21 miljoen in erfpacht is uitgegeven en dat wordt door de gemeente gefinancierd. Bij verkoop zou de schuldpositie dus € 21 miljoen lager zijn geweest. Indien voormelde posten in mindering worden gebracht gaat de netto schuldquote naar 103,12%.

De solvabiliteitsratio

Bij begroting ultimo jaar Rekening 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

A Eigen vermogen (cf. art. 42 BBV) 85.241.277 90.453.131 80.876.346

B Balanstotaal 289.854.770 301.075.000 303.830.000

Solvabiliteits (A/B)x100% 29,41% 30,04% 26,62%

Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Onder de solvabiliteitsratio wordt verstaan het eigen vermogen als percentage van het balanstotaal. Het eigen vermogen bestaat volgens artikel 42 BBV uit de reserves en het resultaat uit het overzicht van baten en lasten. Uit de berekeningswijze blijkt dat het solvabiliteitspercentage 26,62% is. Dit betekent dat van het totale vermogen 26,62% uit eigen vermogen bestaat, ca 75% is dus met vreemd vermogen afgedekt. Bij een uitkomst van 100% zou de gemeente geen schulden hebben.

Kengetal grondexploitatie


Begroting 2015

Begroting 2016

A Niet in exploitatie genomen bouwgronden (cf. art. 38 lid a. punt 1 BBV)

4.497.097 4.497.097 4.497.097

B Bouwgronden in exploitatie (cf. art. 38 lid b BBV) 41.267.169 45.039.743 39.752.740

C Totale baten cf. art. 17 lid c BBV (dus excl. mutaties reserves) 114.546.222 127.978.460 124.347.041

Grondexploitatie (A+B)/c x 100% 39,95% 38,71% 35,59%

De afgelopen jaren is gebleken dat de grondexploitatie een forse impact kan hebben op de financiële positie van de gemeente. De boekwaarde van de gronden is van belang, omdat deze waarde moet worden terugverdiend bij verkoop. De accountant moet ieder jaar beoordelen of de gronden tegen een actuele waarde op de balans zijn opgenomen.

102

Structurele exploitatieruimte


Begroting 2015

Begroting 2016

A Totale structurele lasten 133.850.185 132.281.674 128.588.004

B Totale structurele baten 134.997.685 132.311.674 128.814.572

C Totale structurele toevoegingen aan de reserves 3.078.563 1.865.845 2.080.255

D Totale structurele onttrekkingen aan de reserves 2.333.872 2.769.672 2.085.423

E Totale baten 142.502.185 134.256.674 130.387.187

Structurele exploitatieruimte (B-A) + (D-C)/ (E)* 100% 0,28% 0,70% 0,18%

structurele begrotingsruimte 2016, zie 3.4.5 en 3.4.6 programmabegroting 231.736

Belastingcapaciteit: Woonlasten meerpersoonshuishouden


Begroting 2015

Begroting 2016

A OZB-lasten voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde 211 217 222

B Rioolheffing voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde 122 118 120

C Afvalstoffenheffing voor een gezin 217 209 175

D Eventuele heffingskorting

E Totale woonlasten voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde (A+B+C+D)

550 544 517

F Woonlasten landelijke gemiddelde voor gezin in t-1 704 716 onbekend

Woonlasten t.o.v. landelijke gemiddelde jaar er voor (E/F)*100%

78,13% 75,98%

103

2.3 Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

Algemeen De totale oppervlakte van de gemeente Waalwijk bedraagt 6.772 hectaren. De gemeente heeft binnen dit gebied de openbare ruimte in beheer. In deze openbare ruimte vinden vele activiteiten plaats zoals wonen, werken en recreëren. Om dit te kunnen onderhouden zijn veel kapitaalgoederen nodig. Denk hierbij bijvoorbeeld aan wegen, riolering, water, groen en gebouwen. De kwaliteit van deze kapitaalgoederen en het onderhoud hiervan bepalen enerzijds het voorzieningenniveau binnen onze gemeente, maar anderzijds uiteraard ook de lasten die dit met zich meebrengt. Wegen: Beleidskader Het wegen- en rijwielnet binnen de gemeente beslaat circa 3.441.000 m². De werkzaamheden worden uitgevoerd op basis van door de raad vastgestelde normen. In de raadsvergadering van 02-07-2008 is besloten de “Beeldkwaliteit Onderhoud Wegen” vast te stellen. Eén van de punten in dit raadsbesluit is om voor alle wegen in Waalwijk te komen tot de classificatie “minimaal veilig”. Dit met zo min mogelijk inzet van financiële middelen en met zo min mogelijk maatschappelijke overlast. De prioriteitstelling wordt geleverd vanuit het integraal beheersysteem IBS op basis van reguliere weginspecties. Het Onderhoud wegen (OW) vindt sinds 2005 plaats in samenhang met het gemeentelijk verkeers- en vervoersplan (GVVP) en het gemeentelijk rioleringsplan (GRP), waarbij de werkzaamheden zoveel mogelijk op elkaar worden afgestemd en samengevoegd tot het Integraal Uitvoerings Programma (IUP). Het IUP heeft een planningshorizon van 4 jaar bestaande uit een definitieve planning voor de eerste 2 jaar en een doorkijk naar het 3e en 4e jaar. Dit plan wordt tweejaarlijks aan de raad voorgelegd. Op deze wijze vindt gestructureerd renovatie van het wegennet plaats. In 2014 is het IUP voor de periode 2015-2016 met een doorkijk naar 2017-2018 door de raad vastgesteld. Daarnaast bevat de begroting de middelen om jaarlijks noodzakelijk onderhoud

te plegen ingeval van schades die plotseling optreden. In 2016 wordt een nieuw IUP aangeboden waarbij het uitvoeringsplan 2017-2018 wordt vastgesteld en een doorkijk wordt aangeboden voor de periode 2019-2020. Daarbij zal overigens niet meer het GVVP leidend zijn maar het - ten tijde van dit schrijven - nog vast te stellen mobileitsplan. Tevens zal het in het eerste kwartaal van 2016 vast te stellen nieuwe GRP leidend zijn. De uit het beleidskader voortvloeiende financiële consequenties Teneinde het IUP meerjarig en in volle omvang te kunnen blijven uitvoeren, is het noodzakelijk om jaarlijks extra middelen op de begroting te brengen ter dekking van kapitaallasten. Het bedrag daarvoor bedroeg aanvankelijk ruim € 280.000 maar is door dalende rente bijgesteld naar € 260.000. Naast deze investeringscapaciteit is binnen de exploitatie een structureel budget aanwezig voor klein onderhoud aan het wegen en rijwielnet van € 450.000. Ten behoeve van het beheer en onderhoud van kunstwerken is er een bescheiden budget beschikbaar van c.a. € 34.000. Daarvan wordt onderhoud gepleegd op basis van visuele inspecties. Daar waar zich grote onderhoudskosten aandienen zal de raad separate voorstellen tegemoet kunnen zien. Voor onkruidbestrijding (bijdrage OOR vanuit onderhoud wegen) is € 225.000 beschikbaar. Onkruidbestrijding is onderdeel geworden van het integrale onderhoudsbestek. De vertaling van de financiële consequenties in de begroting Alle financiële consequenties, inclusief de lasten van uitvoering van het IUP tot en met 2018, zijn in de begroting verwerkt.

Riolering:

Beleidskader

Binnen de gemeente is ruim 376 km (321 km vrijverval riool en 55 km drukriool) riolering aanwezig. De normen voor kwaliteit en het onderhoudsniveau zijn vastgelegd in het gemeentelijk rioleringsplan. In het plan zijn voor een tijdsperiode van 5 jaar onder meer de investeringen m.b.t. vervanging, verbetering en de aanleg van (druk)riolering gepland en worden zoveel mogelijk in samenhang met het eerder genoemde GVVP en Onderhoud Wegen (IUP) gepland. Conform het plan worden en zijn financiële middelen ter beschikking gesteld, welke in de vorm van kredieten worden geregistreerd. De kapitaallasten welke hieruit voortvloeien zijn gedekt binnen de exploitatie. In de begroting is een en ander gedekt op basis van het GRP tot en met het jaar 2015. In december 2010 heeft de raad het plan voor de periode 2011-2015 vastgesteld. Voor de begroting 2016 gelden de bedragen die zijn gerelateerd aan de maatregelen zoals vastgelegd in het IUP. In het eerste kwartaal van 2016 zal het GRP 2016 aan uw raad ter vaststelling worden aangeboden.

De uit het beleidskader voortvloeiende financiële consequenties

De financiële consequenties zijn geheel gedekt binnen de begroting c.q. door het rioolrecht dat burgers en bedrijven jaarlijks betalen. In 2013 is in overleg met de accountant de bestaande voorziening riolering opgeheven door hiervan gebruik te maken om de oudste investeringen in riolering af te boeken. Het principe dat nu gehanteerd wordt is dat er direct ten laste van de rioolrechten geïnvesteerd wordt. Daarvoor is jaarlijks een bedrag noodzakelijk van € 1.200.000. Voor de tijd dat er nog kapitaallasten van eerdere

investeringen in riolering op de begroting drukken, worden die kapitaallasten ten laste van voormeld bedrag van € 1.200.000 gedekt en het restant gebruikt om investeringen direct te dekken. Voor zover de ruimte daartoe er niet is, wordt geactiveerd en afgeschreven.

104

De vertaling van de financiële consequenties in de begroting

De begroting bevat de noodzakelijke middelen om tot vervanging te kunnen overgaan (€ 1.200.000). Daarnaast is er € 460.000 beschikbaar voor onderhoud en € 145.000 voor inspecties van de riolering.

Water:

Beleidskader

Het wateroppervlak binnen de gemeente is ruim 1.185.000 m², bestaande uit bermsloten, hoofdwatergangen en vijvers. Dit is inclusief de waterlopen die in beheer zijn bij de Waterschappen. Voor deze waterlopen geldt overigens wel een wettelijke ontvangst- en afvoerplicht van bagger voor de gemeente. Alle overige en niet waterafvoer gerelateerde kosten van waterlopen komen voor rekening van de gemeente.


Binnen de exploitatie is een structureel budget beschikbaar om de kosten af te dekken.


Er zijn budgetten beschikbaar voor het onderhoud van natuurlijke waterlopen (€ 75.000), van stedelijke waterlopen (€ 20.000) en voor uitvoering van het baggerplan (€ 60.000).

Groen:

Beleidskader

De gemeente onderhoudt afgerond 3.930.000 m² openbaar groen, waarbij bermen, gazons en bosplantsoenen de grootste onderdelen vormen. Het onderhoud vindt plaats op basis van afgesproken basisniveaus welke zijn vertaald in beeldbestekken.


Deze zijn gedekt binnen de begroting.


Voor het onderhoud van plantsoenen is jaarlijks € 4.900.000 beschikbaar inclusief apparaatskosten en

kapitaallasten.

Gebouwen:

Beleidskader

Het bruto vloeroppervlak van gemeentelijk Vastgoed wat op dit moment wordt beheerd en onderhouden bedraagt ruim 100.000 m². Per 1-1-2015 is, als gevolg van gewijzigde onderwijsfinanciering, de betrokkenheid bij het onderhoud aan bassischolen tot een minimum beperkt. In de 2e helft van 2014 is er, door oplevering van enkele nieuwbouwcomplexen en verhuizing van nieuwbouw Moller en Walewyc, ruim

17.000 m2 (tijdelijk) te beheren vloeroppervlak bijgekomen. De gemeentelijke (kantoor)gebouwen beslaan nu een oppervlak van ca. 15.000 m2. De openbare gebouwen zoals buurthuizen, culturele centra, bibliotheken en sportaccommodaties zijn samen goed voor ruim 40.000 m². Ten behoeve van het onderhoud van de gemeentelijke gebouwen is een meerjarenplanning opgesteld, mede met behulp van een beheersysteem (PLANON). De uit het beleidskader voortvloeiende financiële consequenties

Er dient meerjarig jaarlijks € 1.040.000 beschikbaar te zijn.

Kabels en leidingen Kabels en of leidingen worden in gemeentelijke openbare gronden aangelegd. In specifieke uitzonderingen zullen hoofdleidingen op privaatgronden aangelegd worden. Voor het leggen en onderhouden van kabels en of leidingen is binnen de gemeente Waalwijk een verordening opgesteld, de Algemene verordening ondergrondse infrastructuren (AVOI) die voor een deel voortkomt uit de Telecommunicatie verordening. De overlast in de openbare ruimte dient tot een minimum beperkt te blijven. De ruimte voor het leggen van leidingen wordt om niet ter beschikking gesteld. In de openbare ruimte zal een strook gereserveerd moeten worden voor kabels en of leidingen. Voor de uitvoering van werkzaamheden is een vergunning of instemmingsbesluit nodig. In het kader van de brandveiligheid is er een afspraak tussen de gemeente Waalwijk en Brabant Water. Er dienen brandkranen op het leidingnet geplaatst te kunnen worden. Indien dit niet mogelijk blijkt, dan moet de gemeente middels een NORTON put de brandveiligheid garanderen. Het is dus van groot maatschappelijk belang dat er ruimte voor kabels en leidingen gereserveerd is en dat deze ruimte gewaarborgd blijft. Vanuit dat belang is de ondergrondse inrichting minimaal zo belangrijk als de bovengrondse inrichting. Na oplevering van de werkzaamheden worden per werk de straat en degeneratiekosten in rekening gebracht.

Openbare verlichting In 2014 is opnieuw een inventarisatie uitgevoerd naar de toestand van de openbare verlichting, waarbij is bepaald welke middelen jaarlijks noodzakelijk zijn om de openbare verlichting meerjarig in goede staat te houden. Er is een onderscheid gemaakt tussen regulier onderhoud en planbaar onderhoud. Voor het eerste is jaarlijks € 110.000 nodig, voor planbaar onderhoud € 150.000. Rekening houdend met de aanwezige voorziening kan volstaan worden met een jaarlijkse storting van € 120.000. Deze middelen zijn in de begroting geraamd.

105

2.4 Paragraaf Financiering (en treasury)

Inleiding Bij de financieringsparagraaf gaat het om de wijze waarop de gemeente benodigde geldmiddelen aantrekt en (tijdelijk) overtollige geldmiddelen uitzet. De financieringsparagraaf is verplicht bij de begroting en hangt samen met de Wet financiering decentrale overheden (Wet FIDO). Deze financieringsparagraaf is, in samenhang met het door de raad op 1 maart 2011 vastgestelde Treasurystatuut, een belangrijk instrument voor het transparant maken en daarmee voor het sturen, beheersen en controleren van de financierings- of wel treasuryfunctie. De uitvoering ervan vereist beslissingen in een complexe gelden kapitaalmarkt. Aan de uitvoering zijn ook budgettaire gevolgen verbonden. Dit is onder meer afhankelijk van het risicoprofiel. Onder deze functie valt niet het garanderen van en het verstrekken van leningen aan derden. Deze activiteiten vallen onder het betreffende programma. Treasurystatuut In het treasurystatuut worden de volgende doelen van de treasuryfunctie nader uitgewerkt:

1. Het verzekeren van duurzame toegang tot financiële markten tegen acceptabele condities; 2. Het beschermen van gemeentelijke vermogens- en (rente-)resultaten tegen ongewenste financiële

risico’s zoals renterisico’s, koersrisico’s, kredietrisico’s en liquiditeitsrisico’s; 3. Het minimaliseren van de interne verwerkingskosten en externe kosten bij het beheren van de

geldstromen en financiële posities; 4. Het optimaliseren van de renteresultaten binnen de kaders van de Wet Fido en de richtlijnen van

het treasurystatuut.

Financieringsparagraaf De uitvoering van de gemeentelijke financieringsfunctie dient uitsluitend de publieke taak. Het beheer is prudent en is gericht op het voldoen aan de kasgeldlimiet en de renterisiconorm.

Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet wordt berekend als percentage (wettelijk 8,5%) van het begrotingstotaal per 1 januari van het begrotingsjaar. Op basis hiervan bedraagt de limiet voor 2016 afgerond € 11 miljoen. Geraamd is dat voor het bedrag dat als kasgeld mag worden aangehouden een rente van 1% (Nota van uitgangspunten) wordt betaald. Voor het aangaan van kasgeld is een zogenaamde “dienstverleningsovereenkomst” gesloten met de BNG. Het is niet toegestaan langer dan twee opeenvolgende kwartalen de kasgeldnorm te overschrijden. Renterisiconorm De renterisiconorm begrenst de rentegevoeligheid van de vaste schuldpositie van de gemeente. Het renterisico wordt bepaald door de som van het bedrag aan aflossing en het bedrag aan renteherziening op de vaste schuld. De renterisiconorm bedraagt 20% van het begrotingstotaal bij aanvang van het jaar. Dit houdt in dat maximaal 20% van het totaal van de begroting aan rentegevoeligheid onderhevig mag zijn. Voor Waalwijk is de norm € 25.8 miljoen. Zoals uit onderstaande tabel blijkt, voldoet Waalwijk ruimschoots aan de norm.

Bedragen x € 1.000

2016 2017 2018 2019

Begrotingstotaal 129.000

Het bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 20 %

Renterisiconorm 25.800 25.800 25.800 25.800

Toets Renterisiconorm

Renterisiconorm 25.800 25.800 25.800 25.800

Renterisico op vaste schuld 17.141 15.774 15.482 18.644

Ruimte (+) / Overschrijding (_) 8.659

10.026 10.318 7.156

Renteherziening Er is in 2016 geen contractueel vastgelegde mogelijkheid tot renteherziening. Mogelijkheden vervroegde aflossing Er zijn in 2016 geen contractueel vastgelegde mogelijkheden tot vervroegde aflossing. Gemeentefinanciering Afgaande op de liquiditeitsplanning per medio juli 2015 moet voor de periode 2016 tot en met 2019 rekening worden gehouden met een totale financieringsbehoefte van ruim €115 miljoen. Dit is met inbegrip van de gebiedsontwikkeling voor de Oostelijk Langstraat, een nieuwe Oostelijke insteekhaven en een verplaatsing van het schoenenmuseum naar het centrum. Schommelingen in de feitelijke financieringsbehoefte in deze jaren zullen zoveel als mogelijk worden opgevangen met kortgeldfinanciering. Maatgevend is de liquiditeitsplanning maar ook de renteontwikkeling op de gelden kapitaalmarkt. Het volgen van een goede strategie is zeer

106

complex. Vooral een liquiditeitsplanning is sterk gevoelig voor allerlei wijzigingen in de (des)investeringssfeer. Zo is de verkoop van gronden sterk afhankelijk van de economische omstandigheden. In de liquiditeitsplanning zijn zowel de investeringsplannen (huisvestingsplan onderwijs, integraal uitvoeringsplan) als de activiteiten van de grondexploitatie (Driessen, revitalisering Haven I tot en met VI,

Haven Zeven, Waesgeerd en De Rugt) opgenomen. Met de herfinanciering van de aflossingen over de komende vier jaren is overigens de grootste post gemoeid; bij elkaar circa € 60 miljoen. Strategische vraagstukken op het gebied van de financiering, de keuzes rondom de aflossingsvarianten en de looptijden van nieuw aan te trekken leningen worden voorbereid in het treasury-comité, alvorens beslissingen te nemen. Minimaal eenmaal per kwartaal wordt de strategie nader afgestemd. Bij financieringsvraagstukken wordt gehandeld volgens de bepalingen van het door de gemeenteraad vastgestelde treasurystatuut. Rente en rentevisie De rentevisie van de gemeente wordt jaarlijks opgesteld op basis van de rentevisie van minimaal 2 vooraanstaande financiële instellingen. De rente per ultimo juni 2015 bedraagt voor lang geld (looptijd >1 jaar) 1,2 % en voor kort geld (looptijd < 1 jaar) 0 %. Gelet op de ontwikkelingen in de wereldeconomie wordt voor 2016 een beperkte stijging van de rente verwacht. Volgens prognoses zal de lange rente zich rond 1½ % en de korte rente zich rond 0,05% bewegen. Het is overigens gebruikelijk dat de korte rente lager is dan de lange rente. Afhankelijk van de marktontwikkelingen en de –verwachtingen wordt een substantieel gedeelte van de financieringsbehoefte gedekt met kort geld. Nieuwe en recente ontwikkelingen Schatkistbankieren In december 2013 heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel verplicht schatkistbankieren aangenomen, waarna de Wet verplicht schatkistbankieren is gepubliceerd in het Staatsblad. Per 15 december 2013 is de wet in werking getreden. Tevens is de ministeriële regeling schatkistbankieren voor decentrale overheden gepubliceerd in de Staatscourant. De regeling, die de details van het verplicht schatkistbankieren regelt, is tegelijkertijd met de wet van kracht geworden. Voor decentrale overheden betekent dit dat zij voortaan verplicht zijn om hun overtollige middelen bij de schatkist aan te houden. Gemeenten hoeven pas te schatkistbankieren als ze meer dan 0,75% van hun begrotingstotaal aan overtollige middelen hebben. Voor Waalwijk gaat het om een grensbedrag van circa € 970.000. Er is in Waalwijk vooralsnog geen sprake van overliquiditeit. Ook op langere termijn wordt geen overliquiditeit verwacht. Houdbare gemeentefinanciën De VNG is betrokken bij de samenstelling van de handreiking Houdbare gemeentefinanciën. Het thema Houdbare gemeentefinanciën is onderdeel van de Financiële Agenda van de VNG en één van de prioriteiten. De houdbaarheidstest gemeentefinanciën bij deze handreiking is met hulp van vier pilot gemeenten door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten ontwikkeld. De test geeft gemeenten inzicht of hun financiën robuust genoeg zijn om financiële tegenslagen in de toekomst op te vangen. De test kijkt daarvoor naar de geldstromen van de gemeente en de ontwikkeling van de gemeenteschuld bij een slecht weer scenario. Wat zijn houdbare gemeentefinanciën, kan men zich afvragen. We spreken over houdbare gemeentefinanciën als een gemeente ook bij een scenario met economisch slecht weer genoeg geld overhoudt om de schuldverplichtingen te blijven voldoen zonder dat de noodzakelijke publieke voorzieningen in de knel komen. Deze benadering voor een oordeel over de gezondheid van de financiën die veel bij landen en staten wordt toegepast, is voor de Nederlandse gemeenten nieuw. Voor gezonde gemeentefinanciën is alleen sturen op baten en lasten niet genoeg. Er naast moet de blik op de

geldstromen en op de hoogte van de schuld worden gericht, is de boodschap. Gemeenten houden hun financiën bij in baten en lasten. Met sturen op baten en lasten is niets mis. Maar op de middellange en lange termijn hangt de houdbaarheid van de gemeentefinanciën af van de vraag of in de toekomst jaarlijks genoeg geld overblijft om naast de noodzakelijke uitgaven voor publieke voorzieningen de schuldverplichtingen in de vorm van rente en aflossingen te betalen. Daarom moet een gemeente naast baten en lasten letten op de geldstromen en de hoogte van de schuld. In Waalwijk is circa 70% van de bezittingen met schulden beladen, wat lang niet onverantwoord is. De rente voortvloeiende uit de netto-schuld als aandeel van de exploitatie is hoog vanwege het aandeel van de rente van de boekwaarde van de grondexploitatieprojecten. Wordt die factor geëlimineerd dan is sprake van een normaal patroon. Verder is de schuld per inwoner hoger dan gemiddeld. Wordt het aandeel van de grondexploitatie opzij gezet, dan is sprake van een genormaliseerde uitkomst. De gemeente Waalwijk heeft een stresstest laten uitvoeren. Hierin zijn kengetallen opgenomen over de financieringspositie van de gemeente. Jaarlijks bij de rapportage over de jaarrekening wordt inzicht verschaft in het verloop van de ratio’s en kengetallen zoals vermeld in de stresstest.

107

Wet HOF De Wet Houdbare Overheidsfinanciën bevat strengere regels om te zorgen dat het Nederlandse begrotingstekort beperkt wordt tot 3%.

EMU-saldo medeoverheden

Tekortnorm In het financieel akkoord dat VNG, IPO en UvW in januari 2013 met het Rijk hebben gesloten, is vooruitlopend op het inwerking treden van de wet houdbare overheidsfinanciën (wet Hof) een afspraak gemaakt over de normering van het EMU-saldo van de decentrale overheden gezamenlijk voor de duur van deze kabinetsperiode. Realisatiecijfers van het CBS laten zien dat in 2013 en 2014 de decentrale overheden de ambitie voor het EMU-saldo hebben gerealiseerd. Voor de jaren 2015, 2016 en 2017 wordt, op basis van ramingen van het Centraal Planbureau, verwacht dat de decentrale overheden binnen de afgesproken norm blijven van het financieel akkoord.

EMU-saldo medeoverheden in % bbp 2013 2014 2015 2016 2017

Ambitie voor EMU-saldo medeoverheden gezamenlijk

-0.5 -0.3 -0.3 -0.2 -0.2

Afgesproken tekortnorm voor deze kabinetsperiode

-0.5 -0.5 -0.5 (-0.4)* (-0.3)*

Realisatie (o.b.v. CBS Statline) -0.3 -0.3

Raming (o.b.v. CPB - CEP 2015) -0.3 -0.2 -0.2

In het financieel akkoord is ook afgesproken dat eind 2015 wordt bezien of de geprojecteerde daling van de tekortnorm in 2016 en 2017 verantwoord en mogelijk is. In de aanloop naar het bestuurlijk overleg in het najaar van 2015 worden voorbereidingen getroffen om invulling te geven aan deze afspraak. Realisatiecijfers van het CBS en ramingscijfers van het CPB zullen hierbij als basis dienen. Verder komen de aandachtspunten zoals genoemd in de wet Hof aan bod, waaronder de investeringsopgaven van de decentrale overheden en de schulden vermogenspositie van de decentrale overheden.

Beheersingsmaatregelen In het Bestuurlijk overleg financiële verhoudingen (Bofv) van 19 mei 2014 is het eindrapport van de ambtelijke werkgroep ‘Beheersing EMU-saldo decentrale overheden’ vastgesteld. Tijdens het Bofv van 10 september 2014 is besloten dat er twaalf opties ter verbetering van de beheersing van het EMU-saldo door decentrale overheden uit het rapport op korte termijn worden uitgevoerd. Inmiddels zijn voor enkele maatregelen de acties vergevorderd, zoals het opnemen van de geprognosticeerde balans in de begroting. Gemeenten, provincies, waterschappen, het CBS en het Rijk beogen in 2015 deze beheersingsmaatregelen verder uit te werken en sturen aan op vlotte implementatie.

108

2.5 Paragraaf Bedrijfsvoering

HRM Algemeen Het team HRM adviseert, ondersteunt en faciliteert het integraal management bij ‘het realiseren van een moderne, transparant en adequaat werkende organisatie’ (HRM partner in business). De ambitie is om te komen tot een betekenisvolle organisatie die zelfbewust aan de weg timmert en waar het goed werken en leren is. Dit vraagt; Vitale medewerkers die verantwoordelijkheid nemen voor hun werk, dat van hun collega’s en de

organisatie in zijn geheel; Inspirerend management dat mensen stimuleert om het maximale uit zichzelf te halen. Een adequaat en eigentijds HRM-beleid dat ruimte biedt in plaats van beperkingen oplegt. Eind 2014 is deze ambitie vertaalt in het organisatieontwikkelingsprogramma ‘Vanzelfsprekend Waalwijk’. In dit kader is ook nagegaan welke competenties van essentieel belang zijn om dit te realiseren. Onderstaand staan deze kort omschreven. Flexibel Dit gaat over het vlot en doeltreffend in kunnen spelen op nieuwe actuele ontwikkelingen en opgaven. Ondernemend Dit gaat over het verantwoordelijkheid nemen voor prestaties van jezelf, je team en de organisatie in zijn geheel. Betrokken Dit gaat over werken met hart voor de stad en voor de inwoners van de stad.

Partner in coproductie Dit gaat over het samen met inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties werken aan de stad. Komend jaar zal deze organisatieontwikkeling verder worden uitgewerkt. Dit zal voornamelijk plaatsvinden langs een drietal pijlers, te weten: Cultuur, Sturing en Structuur. Begin dit jaar is hiermee gestart. Met de invoering van de nieuwe managementstructuur en programmamanagement per 2015 is het onderdeel Structuur afgerond. De verwachting is dat het onderdeel Sturing in 2015 wordt afgerond. Voor wat betreft Cultuur is de verwachting dat dit nog enkele jaren in beslag zal nemen. De komende jaren zullen verdere acties worden uitgewerkt en uitgevoerd. Deze organisatieontwikkeling vraagt ook zeker iets van HRM. Om het team hiervoor klaar te maken en ‘futureproof’ te laten zijn is een verbeterplan opgesteld. Implementatie van dit plan zorgt ervoor dat het team moderner, slimmer, efficiënter en kwalitatief beter gaat functioneren. In het voorjaar van 2015 moet dit zijn afgerond. Mensen met een publieke taak liggen steeds vaker onder vuur. Ook is met enige regelmaat sprake van agressie incidenten. Waalwijk hecht er aan dat medewerkers hun taak veilig kunnen uitvoeren. Daarom is preventief de medewerkers een training aangeboden om de weerbaarheid en handelingsbekwaamheid te verhogen. Deze training wordt met enige regelmaat herhaalt en op maat gemaakt naar gelang de behoefte van de medewerkers. Daarnaast wordt geïnventariseerd of nog meer acties nodig zijn. De belangrijkste speerpunten van de HR agenda naast de reguliere advisering voor 2015 zijn: Implementatie vernieuwd HRM instrumentarium Vanzelfsprekend Waalwijk Uitwerking verbeterplan team HRM met hierin onder meer:

Implementatie wijziging arbeidsvoorwaarden: Gemeenten gaan hun arbeidsvoorwaarden harmoniseren zodat het verschil in arbeidsvoorwaarden geëlimineerd wordt. Dit maakt de weg vrij voor mobiliteit en samenwerking.

Implementatie HRM selfservice voor medewerkers en management: Management en medewerkers krijgen toegang tot digitale processen wat de administratieve processen vereenvoudigt en efficiënt maakt. Bovendien hebben leidinggevenden en medewerkers zo meer inzicht in de processen.

Vernieuwde, vereenvoudigde werkprocessen HRM nieuwe stijl: lean processen met zo min mogelijk overdrachtsmomenten

HRM-beleid aanpassen aan Vanzelfsprekend Waalwijk: Om de ambities te kunnen realiseren is het nodig de HRM-instrumenten en –afspraken zo in te richten dat zij ondersteunend zijn.

Introductie Individueel Keuze Budget: medewerkers krijgen de mogelijkheid zelf keuzes te maken over de inzet van arbeidsvoorwaarden. Uit laten betalen? En wanneer dan? Of toch liever meer verlof? Medewerkers hebben inzicht in de opties en geven zelf aan wat zij willen.

Participatiewet Net als andere organisaties is het ook voor gemeenten van belang om kansen te bieden aan mensen met een arbeidsbeperking. Hiervoor zijn ondersteunende maatregelen beschikbaar zoals loonkostensubsidie, job coaches en aanpassingen van de werkplek. Op dit gebied werken we samen met Heusden en Baanbrekers.

109

Vitaliteitsbeleid: De pensioenleeftijd ligt steeds hoger, het tempo van verandering neemt toe en we vragen veel van onze mensen. Om vitale medewerkers te hebben en houden investeren we in op mobiliteit en ontwikkeling.

Relevante beleidsnota’s / informatie Coalitieakkoord 2014- 2018; “Krachten Bundelen”, 2014 Visiedocument Vanzelfsprekend Waalwijk 2014

Planning en control Algemeen “Vanzelfsprekend Waalwijk” sturingsfilosofie Dit gaat over de wijze waarop er in onze organisatie gestuurd wordt door directie en management. Sturen op basis van vertrouwen en verantwoordelijkheid biedt de beste kansen voor goede resultaten. Vertrouwen geven aan het management én aan de medewerkers, waarbij verantwoording vanzelfsprekend is. Verantwoording over datgene wat in het managementcontract is afgesproken en waar de leidinggevende of directeur zich aan heeft gecommitteerd. Verantwoording over de prestaties die een medewerker heeft geleverd. Dat is het uitgangspunt van de sturingsfilosofie binnen Waalwijk. Deze filosofie is gebaseerd op sturen middels kaders, ondersteuning en toezicht. De kaders geven de randvoorwaarden aan waarbinnen je opereert en focussen zich op de vraag WAT er aan resultaat bereikt moet worden. HOE is aan management en medewerkers. Ondersteuning is de helpende hand die het management verder op weg helpt in het autonoom sturing kunnen geven. En als laatste toezicht middels het verantwoorden van datgene wat als resultaat bereikt is met de daarvoor bestemde middelen. Dit geldt op alle niveaus: van directeur naar leidinggevende, van leidinggevende naar hun teams, van beleidsadviseurs naar gesubsidieerde instellingen, van opdrachtgevend team naar uitvoerend team en van de gemeente naar de gemeenschappelijke regeling. Deelproject sturing “vertrouwen en verantwoordelijkheid” Teneinde voormelde sturingsfilosofie handen en voeten te geven is medio 2015 het deelproject sturing opgestart. Het project dient concreet de kaders (afspraken, opdrachten, beleidsregels) op te leveren en inzicht te verschaffen in de wijze van ondersteuning en toezicht. Daarnaast dient een nieuwe managementcyclus te worden opgeleverd.

Opdrachtformulering: Kaders

Bestaande kaders onderzoeken op nut en noodzaak Zijn nieuwe kaders noodzakelijk De kaders beschrijven die gehanteerd gaan worden en de daarvoor benodigde formats ontwerpen

Ondersteuning

De bestaande ondersteuning die nu geboden wordt beschrijven Vaststellen waaraan behoefte is, generiek en per team Per team de ondersteuning die geboden gaat worden beschrijven

Toezicht

Aan de hand van de kaders de verantwoordingsinstrumenten ontwerpen Vaststellen welke toetsing hierop moet plaatsvinden

Inrichten van de managementcyclus

Het managementcontract nieuwe stijl (maatwerk per team) ontwerpen De wijze waarop het managementassessment wordt vorm gegeven beschrijven.

Bij aanvang van 2016 dient minimaal het nieuwe managementcontract en een aantal essentiële kaders, instrumenten en de bijbehorende ondersteuning operationeel te zijn. In 2016 zal e.e.a. worden geoperationaliseerd en worden gefinetuned. Actualiseren financiële kaders: In 2016 zullen de financiële kaders worden geactualiseerd en afgestemd op voormelde besturingsfilosofie en tevens zal aansluiting worden gezocht bij de voorstellen van de commissie Depla (wijzigingsvoorstellen BBV). Daarnaast zullen de gevolgen van de Vpb (vennootschapsbelasting) en de gewijzigde voorschriften m.b.t. de verantwoording van de grondexploitatie worden geïmplementeerd.

110

Te actualiseren kaders: Nota waardering en afschrijvingsbeleid Nota kostentoerekening Richtlijnen budgetoverheveling

Richtilijnen afsluiten kredieten Benchmark Openspending In 2015 is gestart met deelname aan “openspending”. Met Openspending.nl is het mogelijk om uitgaven en inkomsten van overheden digitaal te ontsluiten en onderling te vergelijken. Steeds meer gemeenten, provincies en andere overheden ontsluiten hun financiële gegevens en worden toegevoegd aan het platform. Vensters voor bedrijfsvoering Vanaf 2015 wordt ook deelgenomen aan “vensters voor bedrijfsvoering”. Het geeft een totaalbeeld van de bedrijfsvoering in één oogopslag. Met prestatie-indicatoren en benchmarkinformatie. Cijfers over financiën, ambtelijk apparaat, overhead, inhuur, HRM, flexibiliteit, duurzaamheid en bijvoorbeeld de ict-kosten en kwaliteit. Maar ook over de verbetermogelijkheden in de bedrijfsvoering, op basis van zes pijlers: strategie, organisatie, besturing, kennis, innovatie en cultuur. Vensters Dienstverlening In september 2015 is de pilot Vensters Dienstverlening gestart, waaraan ook Waalwijk deelneemt: dit is een strategisch instrument voor het management van de gemeente. Het benchmarkmodel van Vensters Dienstverlening biedt een overzicht van het volledige gemeentelijke takenpakket vanuit vijf invalshoeken bekeken:

Productie: wat levert de gemeente? Tegen welke kosten? Met welke kwaliteit? Hoe verloopt het proces? En in welke mate is het gedigitaliseerd?

Zo ontstaat bijvoorbeeld inzicht in de formatie voor de diverse taken per inwoner, de sturing op de gemeentelijke kanalen (van fysiek naar digitaal), het aantal vierkante meters onderwijshuisvesting per kind, de klanttevredenheid van burgers en ondernemers, de kosten van belastinginning, de doorlooptijden van vergunningen, het percentage klachten en andere indicatoren. Zo kunnen de ‘scores’ vergelijken worden met de scores van andere deelnemende gemeenten. Interne Controle Algemeen IC verricht jaarlijks interne controle op de bedrijfsprocessen van de gemeente Waalwijk. De bevindingen en aanbevelingen uit deze controles zullen in 2016 twee keer via een standaard samenvatting per proces gerapporteerd worden aan Directieteam (DT) en college. Ontwikkeling en uitvoering Interne Controle De basis van de interne controle werkzaamheden is de IC-monitor, een beleidsinstrument waarmee de

prioritering van de diverse processen wordt bepaald. Per proces wordt in deze monitor het begrotingsrisico o.b.v. de financiële omvang en de stand van zaken van de AO/IC vastgelegd. Op basis van deze IC-monitor, de beschikbare capaciteit van de afdeling IC en de afstemming van de te verrichte controles met de accountant, wordt jaarlijks een planning met prioritering gemaakt voor de verbijzonderde interne controle. Per jaar kunnen wijzigingen of verschuivingen plaatsvinden in de te controleren processen, de mate van controle en omvang steekproef. Tot 2015 werden alle eerstelijnscontroles uitgevoerd door afdeling IC. Omdat de gemeente Waalwijk naar een zelf-controlerende organisatie wil, is in 2015 gestart met de overdracht van de eerstelijnscontroles. Voor 2015 is gekozen, na goedkeuring door DT, om een start te maken met de controles aangaande de gemeentelijke belastingen. De kwaliteitsmedewerker van de afdeling LVH voert vanaf 2015 de deelwaarnemingen, volledigheidscontroles en aansluiting met het financiële systeem uit en rapporteert haar bevindingen aan IC. In 2016 wil IC de overdracht van eerstelijnscontroles ook naar andere afdelingen uitbreiden. IC gaat zich meer richten op de administratieve organisatie van de processen, de afstemming met de afdelingen en de verbeteracties. Naast de uitvoering van de controles draagt IC zorg voor advies op het terrein van administratieve organisatie en interne controle. Rechtmatigheidscontroles Een belangrijk onderdeel van de IC is de rechtmatigheidscontrole. Voor de jaarrekening 2014 is een goedkeurende accountantsverklaring voor zowel getrouwheid als rechtmatigheid verkregen. In 2015 en 2016 zal vooralsnog voor dezelfde aanpak worden gekozen. Voor de rechtmatigheidscontrole wordt van elk proces nadrukkelijk bekeken of er in de deelwaarnemingen onrechtmatigheden of rechtmatigheidsrisico’s zijn geconstateerd en wat daarvan de financiële gevolgen zijn.

111

Getoetst wordt op de criteria recht, hoogte en duur. Oorzaken van rechtmatigheidsfouten worden geanalyseerd en vervolgens worden aanbevelingen ter verbetering geformuleerd en adviezen uitgebracht om o.a. in procesbeschrijvingen en instructies de AO/IC- en rechtmatigheidsaspecten te waarborgen. Tevens wordt bekeken in hoeverre rechtmatig handelen via maatregelen in het proces is gewaarborgd.

Verbeterplannen Per proces zijn eerdere IC-bevindingen, aanbevelingen en adviezen omgezet naar verbeterplannen. Bij de interne controle op een proces wordt de voortgang van de verbeterplannen getoetst door IC en nieuwe adviezen toegevoegd. Ook in 2016 zullen de verbeterplannen een belangrijk aandachtspunt blijven. Deze verbeterplannen worden vanaf 2015 besproken met de desbetreffende teammanagers na afloop van de controle. ICT Wat willen we bereiken? Doelstellingen / beoogd maatschappelijk effect. Team ICT heeft tot taak de gemeentelijke ICT en informatievoorziening zo te organiseren, dat deze ondersteuning biedt voor een efficiënte, betrouwbare en integere bedrijfsvoering en dienstverlening aan burgers en ondernemers. In onderstaande figuur zijn de doelstellingen voor de komende jaren (2015-2018) op deze terreinen schematisch weergegeven.

Relevante beleidsnota’s/informatie

Bedrijfsplan team ICT 2010 Dienstverleningsvisie Waalwijk 2010-2015 Visie document Geo 2012-2015 Informatiebeveiligingsplan (januari 2013) Visiebrief Digitale overheid 2017 (mei 2013) Meerjarenplan ICT 2015-2018

112

Wat gaan we daarvoor doen in 2016?

Communicatie (drs. A. Kleijngeld) WAT WILLEN WE BEREIKEN EN WANNEER ZIJN WE SUCCESVOL? Inzet van de juiste interne en externe communicatiemiddelen leidt bij alle doelgroepen tot een helder, positief

en volledig beeld van het bestuur en zijn beleid, de organisatie en van de stad. Dit positieve beeld heeft invloed op de aantrekkingskracht van Waalwijk voor (toekomstige) inwoners, bezoekers en ondernemers. Communicatie strekt zich uit van voorlichting en interactieve beleidsvorming tot public relations en marketing (en alles wat daar tussen ligt). Prestatie indicator nulmeting 2014 streefwaarden

2015 2016 2017 2018

Het aantal bezoekers www.waalwijk.nl per dag 2394 2500 2600 2700 2800

Oordeel van de inwoners over duidelijkheid van informatie 2012: 6,9 2014: 6,9 7.0 7.0 7.0 7.0

Oordeel van inwoners over toegankelijkheid informatie 2012: 6,9 2014: 7,1 7.0 7.0 7.0 7.0

Oordeel van inwoners over gemeentelijke informatie via lokale kranten

2012: 6,7 2014: 7,0 7.0 7.0 7.0 7.0

Oordeel van inwoners over informatie via website 2012: 7,0 2014: 7,1 7.2 7.2 7.2 7.2

Reële cijfers

Waarstaatjegemeente 2012 en 2014

WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN IN 2016? Online communicatie krijgt wat ons betreft in 2016 een wat ander accent dan tot nu toe. Social media als Twitter en Facebook, maar ook waalwijk.nl zijn de afgelopen jaren vooral gebruikt als zendmiddel, maar nog nauwelijks als instrument om daadwerkelijk interactie met inwoners, ondernemers en instanties te bereiken. Zodat er meer begrip en draagvlak ontstaat voor het gemeentelijke beleid. In het coalitieprogramma wordt burgerparticipatie nadrukkelijk als speerpunt benoemd, het is tijd dat nu meer structureel in te zetten. Duidelijk is dat dit een organisatiebrede samenwerking betreft, onder regie van Bureau Communicatie. Er zijn immers legio projecten van de inhoudelijke afdelingen waarin online communicatie een belangrijke rol speelt bij het betrekken van doelgroepen bij het gemeentelijke beleid. De mate van de gewenste participatie is uiteraard een randvoorwaarde. In nauwe samenwerking met RSO wordt in 2016 een bescheiden digitaal inwonerpanel opgezet, zodat ‘buiten’ meer ‘binnen’ komt. De in 2015 gerealiseerde gemeentelijke toptakensite is de basis voor onze online communicatie. De site gaat uit van het principe dat de meest gevraagde informatie telkens herkenbaar op de site staat. Daarbij worden

113

logischerwijs ook social media ingezet om mensen snel naar de juiste informatie te leiden. Het monitoren van die media gebeurt al langer, in 2016 gaan we een verdieping maken met het meer analyseren en duiden van reacties, meningen en stellingen op social media. Daarbij worden ook relevante afdelingen (denk aan Publiekszaken, inclusief KCC, LVH, OBV, etc.) nadrukkelijk betrokken.

Ook wil Bureau Communicatie in 2016 een nadrukkelijke communicatieve bijdrage leveren aan de programma’s Binnenstad, Economie en Veiligheid, gelet op hun importantie voor de stad. Deze programma’s hebben een lange termijn focus en daarin is het noodzakelijk dat communicatie nog meer aan de voorkant zit. Factor C, een methodiek die vroegtijdige en heldere communicatie in beleidstrajecten centraal stelt, helpt daarbij en kan de brug tussen ondersteuning en beleid slaan. De inzet van Factor C wordt in 2016 uitgebouwd.

Tot slot: de toegankelijkheid van interne communicatie krijgt in 2016 een impuls. Er komt een nieuw intranet waarin de nodige social media componenten worden verwerkt. Dit alles om ervoor te zorgen dat de organisatie goed op de hoogte blijft van alle relevante (beleids)ontwikkelingen. Bijzondere aandacht is er daarbij voor de organisatieontwikkeling Vanzelfsprekend Waalwijk waarin heldere en tijdige communicatie - net als in 2015 – bijdraagt aan het bereiken van de gewenste cultuurverandering.

114

2.6 Paragraaf Verbonden partijen

In 2012 heeft de raad de nota verbonden partijen vastgesteld. Het aangaan van banden met (verbonden) derde partijen komt altijd voort uit het publieke belang. Verbindingen met derde partijen zijn een manier om een bepaalde publieke taak uit te voeren. Het merendeel van de huidige verbonden partijen heeft allemaal een historische bestaansgrond. Bij nieuwe deelnemingen wordt bij de besluitvorming door de raad de publieke taak expliciet aan de orde gesteld op grond van de visie/doelstellingen van de deelneming. Als gevolg van een wijziging in het besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) is het met ingang van het begrotingsjaar 2015 specifieke financiële informatie over de verbonden partijen te vermelden. In een aantal gevallen betreft dit niet de meest recente informatie (van 2016) omdat instellingen er nog niet op ingericht zijn de gevraagde informatie tijdig en op korte termijn te verstrekken. Wij hebben inmiddels wel maatregelen genomen om vanaf nu tijdig in het bezit te worden gesteld van de voorgeschreven financiële informatie. Onderstaand treft u twee tabellen aan. In de eerste tabel wordt u geïnformeerd over visie op de verbonden

partij, de bestuurlijke betrokkenheid en de beleidsvoornemens/ontwikkelingen, in de andere tabel is per verbonden partij de voorgeschreven financiële informatie vermeld. De financiële gegevens worden door de verbonden partijen vaak niet tijdig aangeleverd of zijn niet openbaar i.v.m. bedrijfsbelang en daarom is in een aantal gevallen gebruik gemaakt van cijfers van voorgaande jaren.

Overzicht verbonden partijen van de gemeente Waalwijk

Naam instelling / relatie met programma

Visie op de verbonden partij Bestuurlijke betrokkenheid

Beleidsvoornemens van de verbonden partij

Veiligheidsregio Postbus 3208 5003 DE Tilburg Aantal deelnemers: 26 Totaal aantal inwoners: 1.087.306 Percentage Waalwijk: 4,3% Programma 1

De Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant is een samenwerkingsverband tussen 26 gemeenten (waaronder de gemeente Tilburg) en de hulpdiensten. Om de veiligheid in de regio Midden- en West- Brabant te vergroten en beter voorbereid te zijn op rampen en crises, bundelen de 26 gemeenten, de GHOR (Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen), de brandweer en de politie de krachten. Dit houdt in dat in de Veiligheidsregio MWB deze verschillende diensten en besturen intensief samenwerken op het gebied van crisisbeheersing, rampenbestrijding, brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening bij rampen en handhaving van openbare orde en veiligheid. Per 1 januari 2010 heeft de overdracht van de lokale brandweer naar de Veiligheidsregio plaatsgevonden.

Lid bestuur vanuit het college aangewezen door college.

De Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant (VRMWB) richt zich in de periode 2015-2019 op drie risico’s: 1. Uitval elektriciteitsvoorziening; 2. Uitval spraak- en communicatiedata; 3. Grootschalige uitbraak infectieziekten. De VRMWB richt zich bij de aanpak van deze risico’s op preventie en risicobeheersing.

Regionale Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB) Spoorlaan 181 5038 CB Tilburg [email protected] Aantal deelnemers: 22 Totaal aantal inwoners: 1.130.471 Percentage Waalwijk:

4,1% Programma 1

De bestuurlijk juridische verankering van de OMWB is geborgd middels een gemeenschappelijke regeling. Doel is om een verdere verbetering tot stand te brengen in de dienstverlening bij de uitvoering van de vergunningverlening, toezicht- en handhavingstaken en in de kwaliteit en veiligheid van de werken leefomgeving.

Portefeuillehouder maakt onderdeel uit van het Algemeen Bestuur.

Optimalisering bedrijfsvoering.

Streekarchief Langstraat Heusden Altena Pelsestraat 17, 5256 AT Heusden [email protected] Aantal deelnemers:

Doelstellingen: -De zorg voor het beheer van de overgebrachte archiefbescheiden -het toezicht op het beheer van de niet-overgebrachte archiefbescheiden -het bevorderen van lokaal en streek historisch onderzoek/ het optreden als historisch informatiecentrum voor de

Portefeuillehouder is lid van het bestuur.

-verdere versterking digitale dienstverlening -realiseren e-depot -archieven en collecties op orde -verdere efficiëntie van bedrijfsvoering -aandacht voor erfgoed

mailto:[email protected]


115




5 Totaal aantal inwoners: 143.321 Percentage Waalwijk: 32,4% Programma 3

gemeente Waalwijk. en cultuurhistorie

GGD Hart van Brabant Ringbaan West 227 5037 PC Tilburg [email protected] Aantal deelnemers: 27 Totaal aantal inwoners: 1.038.915 Percentage Waalwijk: 4,5% Programma 4

De GGD Hart voor Brabant is een gemeenschappelijke regeling van 29 Brabantse gemeenten met als doel een bijdrage te leveren aan de openbare gezondheidszorg, zoals voorgeschreven door de Wet collectieve preventie volksgezondheid. De GGD beschikt over een goede vermogenspositie.

Lid bestuur vanuit het college aangewezen door het college.

Regionale Ambulance-voorziening Brabant Midden-West-Noord (hoofdvestiging) Postbus 3166 5203 DD Den Bosch Aantal deelnemers: 46 Totaal aantal inwoners: 1.742.238 Percentage Waalwijk: 2,7% Programma 4

De Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden-West Noord (RAV Brabant Midden-West-Noord) is een gemeenschappelijke regeling van 47 Brabantse gemeenten met als doel het verlenen van ambulancezorg. Vanaf 2012 leveren de gemeenten die deelnemen aan de gemeenschappelijke regeling geen bijdrage meer.

Lid bestuur vanuit het college aangewezen door het college.

Baanbrekers Zanddonkweg 14, 5144 NX Waalwijk [email protected] Aantal deelnemers: 3 Totaal aantal inwoners: 112.743 Percentage Waalwijk: 41,2% Programma 4 en 7

Instelling per 1 januari 2013 gevormd d.m.v. fusie van de voormalige WML en ISD. Integrale uitvoering WSW alsmede de uitvoering van de Wet WWB o.a. activiteiten op het vlak van sociale zekerheid, arbeidstoeleiding, arbeidsreïntegratie en aangepaste arbeid.

Een wethouder zitting in het DB. Twee wethouders + twee raadsleden hebben zitting in het AB

3.1. Doelstellingen Strategisch plan 2015-

2018 :

Benutten van de

loonwaarde van de

Wsw-ers en

personen met

uitkering.

Creëren beschutte

werkplekken nieuwe

stijl , als regulier

werken niet haalbaar

is.

First supplier (TOP-

5) voor werkgevers

voor flexibel

personeel.

Bedrijfsvoering

ondersteunt

efficiënte en

effectieve

dienstverlening.




116




Uitkomen met de Rijksmiddelen en beperken financieel risico gemeenten.

Parkmanagement en ParkNed Taxandriaweg 6, 5141 PA Waalwijk [email protected] Aantal deelnemers: 1 Totaal aantal inwoners: 46.498 Percentage Waalwijk: 100% Programma 7 en programma 8

Parkmanagement is een besloten vennootschap die als hoofdactiviteit het beheer van Haven Zeven uitvoert. In ParkNed, een BV die een glasvezelnetwerk exploiteert, is Parkmanagement 100% aandeelhouder. Parkmanagement is voor een deel gefinancierd door de gemeente Waalwijk. Daarnaast betaalt de gemeente een in de begroting geraamde jaarlijkse vergoeding aan Parkmanagement voor het onderhoud van de openbare ruimte op Haven Zeven.

De functie van Algemene vergadering van Aandeelhouders berust bij het college.

Parkmanagement is voor haar resultaten en het kunnen voldoen aan haar verplichtingen voor een deel afhankelijk van de exploitatieresultaten van ParkNed.

BNG Koninginnegracht 2, 2514 AA Den Haag [email protected] Programma 11

BNG is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang met de hoogst mogelijke score voor kredietwaardigheid (AAA). Echter door de aankomende verscherpte Europese regels voor banken zal de BNG vóór2018 op zoek moeten naar één miljard euro om het eigen vermogen van 2 naar 3 procent te versterken.

Aandeelhouder Begin 2012 heeft de BNG aangekondigd niet langer in staat te zijn om het huidige dividendniveau van 50 procent van de netto winst (pay out ratio) te handhaven. Banken dienen op grond van Europese eisen hogere reserves aan te houden. De bank heeft geconcludeerd dat de noodzakelijke groei van het eigen vermogen opgebracht zal moeten worden door een groter deel van de winst te houden.

Intergas NV

Warandelaan 2, 4904 PC Oosterhout Nb : Programma 11

Intergas beheert gasnetten. Op 16 juni 2011 heeft de aandeelhoudersvergadering van Intergas B.V. ingestemd met het overnamebod van Enexis en het voorstel tot verkoop van de aandelen Intergas B.V. Er is nog een tijdelijke beheerstructuur voor de overblijvende holding die de verkooptransactie afwikkelt.

Aandeelhouder.

De afwikkeling van Intergas Holding BV zal naar verwachting duren tot circa 2020. Voor mogelijke risico’s is uit de verkoopopbrengst een bedrag achter de hand gehouden.

Enexis Holding N.V. Spiegeltuin 1, 5223 MZ, 's-Hertogenbosch [email protected] Programma 11

Het in stand houden van netwerken voor de levering van energie. Het gas- en elektriteitsnetwerk van Essent is ondergebracht in Enexis Holding NV (‘splitsingswet’) en is in 2009 niet betrokken in de verkoop aan RWE, omdat aandelen in handen moeten blijven van overheidslichamen.

Aandeelhouder Toezicht van de Energiekamer is zeer stringent, zo moet de solvabiliteitsratio 40% zijn en het risico is daarom zeer klein. Enexis keert een vrijwel constant dividend uit.

Vordering op Enexis B.V. Spiegeltuin 1, 5223 MZ, 's-Hertogenbosch [email protected] Programma 11

De aandeelhouders van Enexis Holding N.V. hebben in 2009 aan Enexis Holding N.V. in 4 tranches een bruglening verstrekt van in totaal € 1,8 mld. Begin 2012 is hier inmiddels € 450 miljoen op afgelost. Deze vennootschap is in het leven geroepen om de bruglening te beheren.

Aandeelhouder Naast de rente wordt geen dividend uitgekeerd. Enexis Holding NV is een overheidsgedomineerde vennootschap, de deelneming in de Vordering op Enexis BV is daarom niet risicovol.

CBL Vennootschap BV Brabantlaan 1, 5216

De vennootschap vertegenwoordigt sinds 2009 de verkopende

Aandeelhouder De vennootschap keert geen rente en geen









117




TV ’s-Hertogenbosch [email protected] Programma 11

aandeelhouders van Essent, naast RWE, Enexis en Essent in de afwikkeling van Cross Border Leases aangelegenheden.

dividend uit.

Verkoop Vennootschap BV Brabantlaan 1 5216TV ’S-HERTOGENBOSCH [email protected] Programma 11

Deze vennootschap is in 2009 in het leven geroepen voor een efficiënte afwikkeling van de rechten en verplichtingen van de verkopende aandeelhouders van Essent.

Aandeelhouder Één van de taken van de vennootschap is het beheer van de General Escrow van € 800 miljoen.

Publiek Belang elektriciteits productie BV Brabantlaan 1, 5216 TV ’s-Hertogenbosch [email protected] Programma 11

Essent had een belang van 50% in de kerncentrale in Borssele (EPZ). Delta, met ook een belang van 50%, heeft de verkoop vooralsnog via een juridische procedure tegengehouden. Daarop is het belang door de verkopende aandeelhouders van Essent in een aparte vennootschap ondergebracht.

Aandeelhouder De aandelen in deze vennootschap zijn per 30 september 2011 verkocht aan RWE. Aandeelhouders hebben hiervoor een interim-dividend uitgekeerd gekregen. Overgebleven is de Holding waarin de aandeelhouders belang hebben.

Claim Staat Vennootschap Brabantlaan 1, 5216 TV ’s-Hertogenbosch [email protected] Programma 11

De primaire taak van de vennootschap

is het voeren van een

schadevergoedingsprocedure (op

grond van invoering Wet Onafhankelijk

Netbeheer ‘Splitsingswet’) tegen de

Staat der Nederlanden namens de

oude aandeelhouders van Essent.

Aandeelhouder Zie visie op verbonden

partij.

Brabant Water NV Hoofdkantoor 's-Hertogenbosch Magistratenlaan 200 5223 MA ’s-Hertogenbosch

: Programma 11

Brabant Water wint, zuivert, transporteert en levert drinken industriewater van hoge kwaliteit vanuit 33 waterproductiebedrijven aan ruim 2,4 miljoen inwoners en bedrijven in Noord-Brabant. Daarnaast

levert het bedrijf water op maat en watergerelateerde producten en diensten in de gebonden en vrije markt. De omzet bedraagt € 200 miljoen.

Aandeelhouder In samenspraak tussen bestuur en aandeelhouders is in 2011 nieuw financieel beleid ontwikkeld. Of de onderneming over kan

gaan tot het uitkeren van dividend is mede afhankelijk van een rechterlijke uitspraak over de overnameprijs van de Tilburgse Waterleidingmaatschappij De schadeloosstelling aan NV TWM vormt voor Brabant Water een financieel risico.

ROM/Hart van Brabant Reitseplein 1 5037 AA Tilburg [email protected] Aantal deelnemers: 9 Totaal aantal inwoners: 438.432 Percentage Waalwijk: 10,6% Hulpkostenplaats Algemene

Het vorm geven van regionale samenwerking op beleidsmatig en strategisch gebied tussen de acht deelnemende gemeenten in Midden-Brabant. Hiervoor zijn tien prioritaire projecten benoemd waaraan de komende jaren gewerkt gaat worden. Voor de economische projecten is daarbij een link met Midpoint. Tevens het mede afleggen van verantwoording over de besteding van subsidiegelden die door andere overheden met het oog op de samenwerking worden toegekend.

De burgemeester is lid / vicevoorzitter van het Algemeen Bestuur. Daarnaast zijn er vier maal per jaar Hart van Brabantdagen waarop portefeuillehouders-overleggen plaatsvinden.

Uitvoeringsprogramma 2016 Midpoint Brabant Uitvoeringsprogramma 2016 Regio Hart van Brabant De programma's richten zich met name op bevordering van innovatie, energie-efficiëntie en hernieuwbare energie (in de gebouwde omgeving), milieubescherming en efficiënte omgang met hulpbronnen,











118




Organisatiekosten plattelandsontwikkeling en werkgelegenheid. Bedrijven krijgen via de programma's bijvoorbeeld de ruimte om nieuwe producten te ontwikkelen en te vermarkten, ook over de grens. Bovendien worden efficiënt gebruik van hulpbronnen, koolstofarme technologieën en het verbeteren van de aansluiting van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt gestimuleerd.

Financiële informatie verbonden partijen 2016

Veiligheidsregio

De verwachte omvang van het Eigen Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 17.541.975

€ 16.069.320

De verwachte omvang van het Vreemd Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 49.095.481

€53.747.927

De verwachte omvang van het financiële resultaat van de verbonden partij in het begrotingsjaar

€ 0,00

Regionale Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB) * cijfers 2015

De verwachte omvang van het Eigen Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 514.000,= -/-

€ 23.000,= -/-


€ 15.690.000


€ onbekend

Streekarchief Land van Heusden en Altena (SALHA)

De verwachte omvang van het Eigen Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 170.613,=

€ 166.843,=

De verwachte omvang van het Vreemd Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 83.197,=

€ 83.197,=


€ 0,00

GGD Hart van Brabant

De verwachte omvang van het Eigen Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 9.858.140,=

€ 8.375.606,=

De verwachte omvang van het Vreemd Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € n.v.t.

119

€ n.v.t.


€ 0,00

Regionale Ambulance voorziening Brabant Midden-West-Noord


€ 9.767.000,=

De verwachte omvang van het Vreemd Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 31.367.000,=

€ 32.330.000,=


€ 255.000,= -/-

Baanbrekers * cijfers 2014

De verwachte omvang van het Eigen Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 487.000

€


€


€ 1.445.000,= -/-

Parkmanagement * cijfers 2014


€


€


€ 90.851,=

ParkNed

De verwachte omvang van het Eigen Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 864.000,= -/-

€ 702.000,= -/-

De verwachte omvang van het Vreemd Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 1.100.000,=

€ 900.000,=


€ 162.000,=

Bank Nederlandsche Gemeenten (BNG) * gebaseerd op 2014

De verwachte omvang van het Eigen Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 3.430 miljoen

€ 3.582 miljoen

De verwachte omvang van het Vreemd Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 127.721 miljoen

€ 149.891 miljoen


€ 126 miljoen

Intergas N.V..

120


€ 10.012.000,=


€ 175.000,=


€ 75.000,= -/-

Enexis Holding N.V.

De verwachte omvang van het Eigen Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 3.616 mln

€ 3.716 mln

De verwachte omvang van het Vreemd Vermogen (begin 2016 en eind 2016) Hiervan is geen reële inschatting te maken


€ 200 mln

Vordering op Enexis B.V.

De verwachte omvang van het Eigen Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 45.000

€ 25.000

De verwachte omvang van het Vreemd Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 860 mln

€ 355 mln


€ -/- 20.000

CBL Vennootschap B.V.

De verwachte omvang van het Eigen Vermogen (begin 2016 en eind 2016) USD 9 mln

USD 0 mln

De verwachte omvang van het Vreemd Vermogen (begin 2016 en eind 2016) USD 100.000

USD 0


USD -/- 800.000

Verkoop Vennootschap B.V.

De verwachte omvang van het Eigen Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 70 mln

€ 0 mln

De verwachte omvang van het Vreemd Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 65 mln

€ 0 mln


€ -/- 100.000

CSV Amsterdam B.V. (voorheen Claim Staat

Vennootschap B.V.)

De verwachte omvang van het Eigen Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € -/- 40.000

€ -/- 90.000

121

De verwachte omvang van het Vreemd Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 80.000

€ 130.000


€ -/- 50.000

Publiek Belang Elektriciteitsproductie B.V.

De verwachte omvang van het Eigen Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 1,6 mln

€ 0 mln

De verwachte omvang van het Vreemd Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 100.000

€ 0K


€ -/- 20.000

Brabant Water N.V. * cijfers 2015

De verwachte omvang van het Eigen Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 476.000.000

€


€


€ 38.000.000,= (2013)

ROM Hart van Brabant * cijfers 2014

De verwachte omvang van het Eigen Vermogen (begin 2016 en eind 2016) € 601.119,=

€


€


€ 466.706,=

122

2.7 Paragraaf Grondbeleid

1.2.7.1 Algemeen Een belangrijke taak van de gemeente als lokale overheid is de ruimtelijke ordening van het grondgebied van de gemeente. Daartoe beschikt de gemeente over de Wet ruimtelijke ordening inclusief de Grondexploitatiewet en in het bijzonder over het bestemmingsplan of een projectbesluit. Om tot uitvoering te komen van het bestemmingsplan is het noodzakelijk om aanvullend op het bestemmingsplan over grondeigendommen te beschikken dan wel het kostenverhaal op orde te hebben indien particuliere eigenaren zelf ontwikkelen. Publieke doelen kunnen dan eenvoudiger gerealiseerd worden op een wijze zoals de gemeente die voor ogen staat in een perspectief van een goede ruimtelijke ordening van haar grondgebied. Doelstellingen Grondbeleid is geen doel op zich, maar een middel om mede tot een gewenste ruimtelijke invulling te komen. De doelstellingen van het grondbeleid in het algemeen en van het grondbeleid van de gemeente Waalwijk in het

bijzonder zijn: - Het bevorderen van een maatschappelijk gewenst ruimtegebruik (realisatie van - bestemmingen en

beleidsinhoudelijke doelstellingen) - Het verhogen van de kwaliteit van het ruimtegebruik - Het bevorderen van een rechtvaardige verdeling van kosten en opbrengsten over gebruikers, eigenaren,

ontwikkelaars en overheid. De gemeente wenst deze doelstellingen te realiseren met behulp van de haar ter beschikking staande publiekrechtelijke en privaatrechtelijke instrumenten. Mogelijkheden voor het voeren van beleid Door middel van het grondbeleid kan de gemeente haar invloed uitoefenen op de wijze waarop de grond wordt gebruikt. Sturing van het grondgebruik door middel van het grondbeleid is wenselijk omdat het kan bijdragen aan de realisering van (publieke) doelstellingen op het gebied van volkshuisvesting, infrastructuur, werkgelegenheid, milieu, financiën etc. Actief grondbeleid Gelet op het belang van de gemeente om zo maximaal mogelijk sturing te kunnen geven aan onder meer ruimtelijke, economische en natuurontwikkelingen zal de gemeente zoveel mogelijk trachten een actief grondbeleid voeren. Dit betekent dat de gemeente zelf de gronden in eigendom verwerft, tijdelijk beheert, bouwrijp maakt en vervolgens verkoopt. Een actief grondbeleid geeft de gemeente meer mogelijkheden tot sturing dan een passief of wel een faciliterend grondbeleid waarbij de sturing over het algemeen beperkt blijft tot het faciliteren middels het publiekrechtelijk instrumentarium. De rol van de gemeente beperkt zich in dit geval tot een voorwaardenscheppende en toezichthoudende. Bij een actief grondbeleid gaat het initiatief van de gemeente uit en kan de gemeente naast publiekrechtelijke eisen ook in privaatrechtelijke zin eisen stellen. Voor het antwoord op de vraag of de gemeente al dan niet zelf de gronden moet verwerven en exploiteren is met name het maatschappelijk belang bepalend. De gemeente heeft in de hoedanigheid van overheidslichaam het algemeen maatschappelijk belang te dienen. Dit betekent dat de gemeente op dit vlak ontwikkelingen stimuleert die anders vanwege het uitblijven van belangstelling van derden, geen kans van slagen hebben. Van een actief grondbeleid kan worden afgezien als sprake is van een te verwachten negatief exploitatieresultaat ten gevolge van bijvoorbeeld hoge verwervingskosten, hoge sloop- en saneringskosten en er sprake is van planologische risico’s. Het maatschappelijk belang kan echter dusdanig groot zijn dat een te verwachten negatief exploitatieresultaat wordt geaccepteerd om het te realiseren doel te bereiken. Indien noodzakelijk zal de gemeente, voor de uitvoering van haar actieve grondbeleid bij de verwerving van gronden, gebruik maken van instrumenten als de Wet Voorkeursrecht Gemeenten (WVG) en de Onteigeningswet. Bouwclaimmodel Deze bijzondere vorm van actief grondbeleid wordt veelal gekozen als marktpartijen grondposities hebben in het plangebied. In het bouwclaimmodel verkopen de marktpartijen hun grond aan de gemeente onder de voorwaarde dat zij bij de gronduitgifte een aantal bouwrijpe kavels kunnen afnemen tegen normale exploitatieprijzen, waarmee zij hun bouwrechten veilig stellen. Evenals bij het zuiver actieve grondbeleid voert de gemeente een eigen grondexploitatie en draagt zij zorg voor het bouwen woonrijp maken van het gebied. De marktpartijen nemen, net als bij het zuiver actieve grondbeleid, de realisatie van het vastgoed voor hun

rekening. PPS De gemeente kan ook besluiten om in samenwerking met private partijen over te gaan tot exploitatie van grond en/of het realiseren van vastgoed. Dergelijke Publiek Private Samenwerking (PPS) kent meerdere verschijningsvormen. De samenwerking kan plaatsvinden op basis van een samenwerkingscontract of door de oprichting van een gezamenlijke rechtspersoon. Bij de vorming van een gezamenlijke entiteit brengen de betrokken partijen veelal de in bezit zijnde gronden gelegen binnen het plangebied in. Deze entiteit verwerft de overige benodigde gronden, maakt de gronden bouwen woonrijp en geeft deze weer uit of zorgt voor de daadwerkelijke realisatie van vastgoed. De partners

123

binnen een entiteit kunnen op basis van de aandelenverhoudingen aanspraak maken op de uiteindelijk gerealiseerde waardeontwikkeling. Vaak zijn de feitelijke eigendomsverhoudingen, de beschikbaarheid van specifieke deskundigheid, het verdelen van het risico en de wens om de regie over de ontwikkeling te voeren van begin tot het eind, de motieven voor

deze vorm van grondbeleid. Prestatieafspraken met woningcorporaties De in onze gemeente gevestigde woningcorporatie Casade wordt gezien als maatschappelijke partner, met wie samenwerking nadrukkelijk wordt nagestreefd. Deze samenwerking is gericht op enerzijds het realiseren van goede en betaalbare huurwoningen (of koopwoningen) voor doelgroepen, maar waar mogelijk wordt samen opgetrokken als het gaat om het ontwikkelen van andere woningen/woonvormen, vervangende nieuwbouw en flankerende voorzieningen. De hiervoor benodigde gronden (en opstallen) kunnen reeds in eigendom zijn van de woningcorporatie, dan wel door de gemeente worden geleverd. Over de te hanteren kavelprijzen zijn in 2010 prijsafspraken gemaakt. Passief (faciliterend) grondbeleid Bij faciliterend grondbeleid heeft de gemeente een voorwaardenscheppende rol bij de ontwikkeling van de stad. Op grond van de Wet ruimtelijke ordening maakt de gemeente bestemmingsplannen, past deze aan en neemt projectbesluiten waarmee ontwikkelingen worden toegelaten en sturing plaats vindt binnen het plangebied. Wanneer gekozen wordt voor faciliterend grondbeleid laat de gemeente de aankoop en exploitatie volledig over aan de private partijen. Tevens is het mogelijk dat de gemeente het initiatief tot bepaalde ontwikkelingen stimuleert, maar er zelf niet actief deel aan neemt. In dergelijke gevallen worden de kaders geschapen voor de activiteiten van de private partijen. Hierbij valt te denken aan het opstellen/wijzigen van bestemmingsplannen, het vervaardigen van besluiten tot het verlenen van vrijstelling van een bestemmingsplan, de aanleg van voorzieningen van openbaar nut en voorbereiding, advies en toezicht. De daarmee gepaard gaande kosten worden via overeenkomst ten laste gebracht van de private partij. Keuze vorm van grondbeleid en de rol van het college daarin Voor de gemeente Waalwijk zijn alle vormen van grondbeleid (actief, passief of een mengvorm) in principe aanvaardbaar. De feitelijke keuze voor een specifieke vorm van grondbeleid is afhankelijk van de situatie, zoals die door het College op basis van een analyse wordt beoordeeld. Uitgangspunt is actief grondbeleid, tenzij dit op grond van één of meerdere redenen ongewenst of niet goed mogelijk is. Factoren die bij deze afweging van grondbeleid worden betrokken zijn:

1. De mogelijkheid, gelet op de marktsituatie, tot het verwerven van grond binnen het plangebied. 2. Het gemeentelijk ambitieniveau voor wat betreft de locatie en/of de omgeving. 3. De noodzaak tot sterke gemeentelijke sturing om de gemeentelijke doelen te bereiken. 4. Het risicoprofiel. 5. De prijs van het onroerend goed. 6. De mogelijkheid tot waardeontwikkeling voor de gemeente. 7. Specifiek benodigde deskundigheid. 8. De ontwikkelingstermijn. 9. Bepaalde ruimtelijke en maatschappelijke doelstellingen kunnen het risico waard zijn om actief

grondbeleid te overwegen 10. Bij een volledig faciliterend grondbeleid is de kans groot dat de marktpartijen de zogeheten ‘krenten

uit de pap’ halen, waardoor de gewenste ruimtelijke ontwikkeling niet volledig wordt uitgevoerd. 11. Ook bij faciliterend grondbeleid loopt de gemeente, in beperktere mate, een financieel risico. 12. Als een ontwikkellocatie reeds in handen van de gemeente is en/of van bepaalde marktpartijen.

Bij de vaststelling van het bestemmingsplan wordt de Raad in het kader van de paragraaf financieel-

economische uitvoerbaarheid inzicht gegeven in de door het College gemaakte keuze tussen actief grondbeleid, passief grondbeleid of een eventuele mengvorm. In Waalwijk voeren we tot dusverre, voor wat betreft de uitleggebieden, overwegend een actief grondbeleid wat impliceert dat de gemeente de binnen de diverse te exploiteren bestemmingsplannen gelegen gronden in eigendom wil verwerven, omzetten naar bouwgrond en ze vervolgens wil uitgeven. Middels de Nota’s grondexploitatie 2013, 2014 en 2015 heeft de raad besloten om, in relatie tot de economische (vastgoed)crisis, alleen maar aankopen te doen indien deze voor reeds in gang gezette projecten van wezenlijk belang zijn. Voor alle overige gronden wordt gekozen voor een passief verwervingsbeleid. Mochten zich toch ‘kansen’ voordoen, wordt de raad geïnformeerd en de mogelijkheid geboden om te reageren. Jaarlijks bij de op te stellen nota grondexploitatie zal bovenstaande werkwijze geëvalueerd worden. Met name bij binnenstedelijke herstructurering laat de gemeente veelal de exploitatie over aan projectontwikkelaars. Door de veelal hoge verwervingskosten, sloopkosten en eventuele saneringskosten wordt hier veelal gekozen voor passief grondbeleid waarbij de gemeente faciliteert en het risico dus bij de ontwikkelende partij zit. Strategische grondaankopen In wezen is iedere aankoop een strategische aankoop ervan uitgaande dat het aankopen geen doel op zich is. De gemeente heeft altijd een doel voor ogen wanneer zij besluit een onroerende zaak wel of niet aan te kopen. De mate van concreetheid van het doel kan wel verschillen. Verwerving die plaatsvindt teneinde een reeds vastgesteld plan te realiseren bijv. de aankopen in uitbreidingsgebieden, worden onderscheiden van de aankopen van locaties waarvoor nog geen concreet plan is vastgesteld. Deze laatste categorie noemen we de strategische aankopen.

124

Om binnen een kort tijdsbestek duidelijkheid te krijgen of verwerving door de gemeente al dan niet gewenst is, wordt een quick-scan uitgevoerd. De quick-scan geeft antwoord op de volgende vragen :

- Is het maatschappelijk belang met de aankoop gediend; - Is het, om het maatschappelijk belang te dienen, noodzakelijk/gewenst dat de gemeente de gronden

verwerft; - Is het financiële risico van de aankoop verantwoord; - Is medewerking van derden (hogere overheden en/of particulieren) noodzakelijk en zo ja, is die naar

verwachting te verkrijgen. Voor het bepalen van het risicoprofiel wordt onderscheid gemaakt tussen bebouwd en onbebouwd. Het beleid ten aanzien van strategische verwerving is door de raad vastgesteld. Dit beleid is, mede vanwege de huidige omstandigheden in de vastgoedmarkt, bijgesteld. Dit impliceert dat er meer voor een passieve opstelling wordt gekozen. Er vinden alleen nog maar verwerving plaats als deze gronden zijn gelegen binnen de complexen ‘BIE (bouwgrond in exploitatie)’ en ‘NIEGG (niet in exploitatie genomen gronden)’. Mochten er zich desondanks toch ‘kansen’ voordoen, dan zal het college de raad daarvan in kennis stellen middels een raadvoorhangbrief teneinde de raad de mogelijkheid te bieden om op de eventuele aankoop te reageren. Jaarlijks bij de Nota Grondexploitatie zal worden ingegaan op de noodzaak om bovenstaande werkwijze te continueren of bij te stellen. Uitgangspunten Onderstaand worden de door de raad als beleid vastgestelde uitgangspunten met betrekking tot de grondexploitatie nog eens aangehaald. Actualisatie kostprijsberekeningen Door de afdeling RSO worden jaarlijks alle kostprijsberekeningen (grondexploitaties) geactualiseerd. Deze actualisatie vindt plaats op een zodanig tijdstip dat de hieruit voortkomende gevolgen in de jaarrekening van het voorafgaand jaar verwerkt kunnen worden. De geactualiseerde kostprijscalculaties zullen in de vorm van een nota grondexploitatie aan de raad worden voorgelegd, gelijktijdig met de behandeling van de jaarrekening van desbetreffende jaar. De herziene kostprijsberekeningen worden samengesteld onder verantwoordelijkheid van het hoofd van de afdeling RSO. Het nemen van gerealiseerde winsten Winstneming vindt plaats op het moment dat de exploitatie van een complex wordt beëindigd of wanneer tussentijds met zekerheid vast te stellen is, dat er winst gerealiseerd wordt. Conform het geldende beleid dienen de gerealiseerde winsten tussentijds genomen te worden tot maximaal 80% van de contante waarde van de te verwachten winst bij planafsluiting. Door de accountant is erop gewezen dat deze methodiek risico’s met zich meebrengt als toekomstige opbrengsten en kosten tegenvallen. Onderzoek heeft uitgewezen dat een aantal gemeenten de winst sneller nemen dan de gemeente Waalwijk, echter zijn er ook gemeenten die de winst pas nemen bij definitieve planafsluiting of een methodiek hebben die nog minder risico’s met zich mee neemt. Geconstateerd kan worden dat de huidige gedragslijn zeker niet onverantwoord is en daarom voortgezet kan worden. Jaarlijks wordt beoordeeld of op basis van de gestelde criteria al dan niet winst genomen kan worden. De winstneming wordt in de nota grondexploitatie toegelicht en toegevoegd aan de Reserve Grondexploitatie. Treffen voorzieningen voor te verwachten verliezen Indien in het kader van de jaarlijkse actualisatie van de kostprijsberekeningen verliezen per einde looptijd van

een complex worden geprognosticeerd, dan zullen voor deze verliezen dekkingsmiddelen moeten worden aangewezen. Wanneer uit deze actualisatie namelijk blijkt dat er binnen een bepaald complex een negatief resultaat per einde looptijd onafwendbaar is, dient per direct, ter grootte van dat verlies op eindwaarde, een voorziening te worden getroffen ten laste van de Reserve Grondexploitatie. Risico’s Algemeen Bij uitvoering van het gemeentelijk grondbeleid wordt een aantal risico’s gelopen. Deze risico’s vloeien voort uit de bij de opstelling van de exploitatieopzet niet voorziene aspecten. Het is moeilijk om alle risico’s op voorhand te benoemen. Wel kan men in zijn algemeenheid stellen dat hoe langer de looptijd van een plan is, hoe problematischer het inschatten van de te lopen risico’s is. Een aantal van de risico’s die bij grondexploitatie een rol spelen wordt onderstaand opgesomd. Conjunctuur De onroerendgoedmarkt kan aan grote schommelingen onderhevig zijn. Dit kan een landelijke tendens zijn maar het kan soms ook regio gebonden zijn. Het is zaak om bij veranderingen in de onroerendgoedmarkt hier adequaat op in te spelen en de risico’s zoveel als mogelijk te beperken. Op de onroerendgoedmarkt spelen met name twee elementen een rol bij de risico’s die gelopen worden. Het zijn enerzijds de vraag- en aanbodzijde en anderzijds de prijsvorming. Beide aspecten kunnen niet los van elkaar worden gezien. Het is derhalve belangrijk om de ontwikkelingen op de vastgoedmarkt goed in de gaten te houden waarbij de risico’s die de gemeente loopt niet onderschat mogen worden.

125

Loon- en prijsontwikkelingen Vooral bij grondexploitaties met een lange looptijd moet de ontwikkeling voor lonen en prijzen bij de start van het plan voor een lange termijn ingeschat worden. Over het algemeen is er weinig aan de hand als de ontwikkeling van de kosten gelijk is aan de ontwikkeling van de opbrengsten. Het is zaak om, ter voorkoming

van deze risico’s, exploitatieberekeningen regelmatig (jaarlijks) te actualiseren zodat tijdig eventuele afwijkingen onderkend worden en bijgesteld kunnen worden. Financieringslasten Over het algemeen vormen de financieringslasten, of wel de rente een behoorlijke kostenpost binnen de grondexploitatie. Immers veelal gaan de kosten voor de baten uit. Doordat de kosten van met name grondverwerving bij langdurige projecten meestal ver voor de opbrengsten uitlopen, kunnen de rentekosten hoog oplopen. Immers, indien sprake is van een boekwaarde waarbij de tot dan gemaakte kosten hoger zijn als de tot dan gerealiseerde opbrengsten, is over het verschil rente verschuldigd welke ten laste gaat van het exploitatieresultaat. Het is derhalve zaak om de kosten zo laat mogelijk te maken en te trachten de opbrengsten zo vroeg mogelijk te realiseren. Ook wordt er rente bijgeschreven op de ‘niet in exploitatie genomen gronden’. Risico hierbij is dat ontwikkeling van deze gronden dusdanig lang duurt dat de vervaardigingsprijs per m² (verkrijgingsprijs na toevoeging van diverse kosten zoals rente) dusdanig is opgelopen dat de marktwaarde wordt overstegen. Indien dit zich voordoet dient de vervaardigingsprijs te worden afgewaardeerd tot de marktwaarde. De lasten die hiermee gemoeid zijn, komen dan ten laste van de Reserve Grondexploitatie. Jaarlijks vindt monitoring van de prijzen per m² plaats om een dergelijke afwaardering te voorkomen. Een andere rentetarief wat indirect raakvlakken heeft met de grondexploitatie is de hypotheekrente. Wanneer deze rente stijgt, kan dit een verminderde vraag naar woningbouw tot gevolg hebben. Indirect kan stijging van de hypotheekrente dus invloed hebben op het exploitatieresultaat van de grondexploitatie. Tevens kan de landelijke discussie met betrekking tot de aftrekbaarheid van de hypotheekrente van invloed zijn op de verkoopbaarheid van woningen. Milieuwetgeving De steeds strenger wordende milieuwetgeving op het gebied van bodem, water, lucht, geluid, klimaatbeheersing en duurzaamheid veroorzaakt hoge kosten die hun weerslag hebben op de grondexploitaties. Een probleem is dat op voorhand moeilijk in te schatten is hoe deze eisen zich zullen ontwikkelen. Wel kan aangenomen worden dat de milieueisen in de toekomst alleen maar strenger zullen worden. Vooral bij langlopende projecten kan men geconfronteerd worden met aangescherpte milieueisen waardoor aanvullende maatregelen noodzakelijk zijn. Voorbeelden hiervan zijn de discussie over luchtkwaliteit en externe veiligheid. In het geval van bodemverontreiniging doet zich het probleem voor dat de aard en omvang veelal niet in te schatten zijn bij de aanvang van het plan. Om dit risico zo goed mogelijk in te schatten is het van belang een gedegen bodemonderzoek te verrichten op de te ontwikkelen locaties. Indien de kosten in het kader van milieuwetgeving niet verhaald kunnen worden op derden, dienen deze ten laste van de grondexploitatie gebracht te worden voor zover de grondexploitatie dit toestaat. Indien de middelen ontoereikend zijn, moet of een voorziening voor het tekort worden getroffen ten laste van de Reserve Grondexploitatie of moet er een heroverweging plaatsvinden. Wetgeving en procedures Wetgeving kan leiden tot langere procedures als welke voor de technische uitvoering van een plan noodzakelijk zijn. Het risico hiervan is niet geheel in te schatten omdat vooraf niet bekend is of gebruik gemaakt wordt van de diverse rechtsbeschermingsprocedures zoals bijv. in de Wet ruimtelijke ordening. Het gevolg van deze lange doorlooptijden van planontwikkelingen kan zijn dat vooraf gecalculeerde planontwikkelingskosten beduidend hoger uitvallen. Vooral bij binnenstedelijke ontwikkelingen worden

gemeenten hiermee geconfronteerd. Planschade Aanvragen om vergoeding van planschade vormen een toenemend risico. Vooral bij binnenstedelijke ontwikkelingen nemen de verzoeken om planschade toe. Wanneer de gemeente grondeigenaar is van het te ontwikkelen gebied, wordt er vooraf een inventariserend planschadeonderzoek gedaan. Hierbij wordt een reële inschatting gemaakt van de planschade voor omliggende percelen. Kosten van dit onderzoek en mogelijke uitbetaling van planschade worden ten laste gebracht van de exploitatieopzet of de Reserve Grondexploitatie (Algemene Reserve). Bij projecten waarbij de gemeente geen grondeigenaar is wordt een planschadeovereenkomst gesloten met de initiatiefnemer. Hierdoor heeft de gemeente geen nadelige financiële gevolgen van mogelijke planschade. Planschade staat ook op de lijst van de te verhalen kosten bij derden binnen de Grondexploitatiewet. Archeologische monumenten Indien er bij de ontwikkeling van een locatie een archeologisch monument wordt aangetroffen, dienen de kosten, indien deze niet verhaald kunnen worden op derden, ten laste van de grondexploitatie te worden gebracht. Een en ander kan leiden tot verliessituaties waarbij een beroep moet worden gedaan op de Reserve Grondexploitatie.

126

Huidige economische crisis In relatie tot een aantal hierboven geschetste risicofactoren, o.a. vastgoedmarkt, inflatie en rente, ontkomt ook de gemeente Waalwijk er niet aan om te reageren op de kredietcrisis. Dit heeft er toe geleid dat de looptijd van een aantal langlopende complexen is verlengd. Het rentepercentage is verlaagd naar

3,25% per jaar en het inflatiepercentage voor kosten is op 1% gesteld. Er is gerekend dat de opbrengsten tot 2019 niet zullen stijgen, hierna wordt gerekend met een opbrengststijging van 1%. Conclusies

1. Om de hierboven opgesomde algemene risico’s zoveel mogelijk beheersbaar te houden worden jaarlijks de kostprijscalculaties van de diverse onderhanden en toekomstige exploitaties bijgesteld. Uitgangspunt is dat sprake moet zijn van reële ramingen, de normale en algemene bedrijfsrisico’s inbegrepen.

2. Gelijktijdig met het jaarrekeningproces wordt jaarlijks een totale bundel van de lopende grondexploitaties aan de raad ter goedkeuring voorgelegd. Eventuele verliezen worden hiermee tijdig inzichtelijk gemaakt. De Reserve Grondexploitatie is beschikbaar als buffer.

3. Nieuwe exploitaties worden afzonderlijk ter goedkeuring aan de raad voorgelegd. Jaarlijks wordt een overzicht op hoofdlijnen van de afwijkingen ten opzichte van de laatst vastgestelde opzet vervaardigd en toegelicht.

4. Voor benoemde en onafwendbare risico’s wordt, indien van toepassing, per plan een voorziening getroffen ten laste van de Reserve Grondexploitatie.

5. Voor alle overige risico’s geldt de Reserve Grondexploitatie als buffer. Een saldo beneden het minimum van 5 miljoen euro is niet toegestaan en dient dan ook direct aangevuld te worden vanuit de Algemene Reserve tot dit bedrag van 5 miljoen euro.

Het kostenverhaal is gewaarborgd door toepassing te geven aan de mogelijkheden die de Grondexploitatiewet biedt. Naast het private traject van de anterieure en de posterieure overeenkomsten met initiatiefnemers geldt het publieke spoor van kostenverhaal via de bouwvergunning als een soort vangnet om kosten te verhalen. Reserve Grondexploitatie Binnen het grondbedrijf is een ‘algemene’ of ‘vrije’ reserve gevormd om eerder genoemde algemene risico’s op te vangen. Voeding van deze reserve geschiedt door (tussentijdse) winstnemingen van de diverse complexen binnen het grondbedrijf. Bij verlieslatende complexen volgt echter een onttrekking. De Reserve Grondexploitatie is de enige vrije reserve binnen de grondexploitatie. Deze is te vergelijken met de Algemene Reserve op concernniveau. De inzetbaarheid van de Reserve Grondexploitatie beperkt zich tot zaken die een duidelijk raakvlak hebben met het taakgebied grondexploitatie. Aan de reserve worden onafwendbare verliezen onttrokken en (tussentijdse) winstnemingen toegevoegd gedurende het jaar. Door de raad is besloten het saldo van de Reserve Grondexploitatie op het moment van opstellen van de Nota grondexploitatie op 5 miljoen te bepalen. Voor zover het saldo van deze reserve uitstijgt boven het maximum zal het meerdere worden afgestort naar de concernreserves. Wanneer het saldo beneden deze 5 miljoen bedraagt, dient dit saldo aangevuld te worden tot dit minimum. Deze methodiek zal tijdelijk toegepast worden. Als de economische situatie verbetert, zal heroverweging plaatsvinden m.b.t. deze reserve. Tevens zal de hoogte van de Reserve Grondexploitatie jaarlijks worden bekeken in relatie tot de Nota grondexploitatie. Om de benoemde risico’s die gelopen worden af te dekken is het noodzakelijk dat er voorzieningen worden getroffen (plannen met een, op basis van nu bekende gegevens, tekort). De Reserve Grondexploitatie is inzetbaar voor de overige risico’s.

Slot In 2015 is de nota grondbeleid geactualiseerd. Nieuwe uitgangspunten uit deze nota zijn in deze paragraaf nog niet vermeld aangezien tijdens het opstellen van deze begroting 2016 deze uitgangspunten nog niet door de raad waren vastgesteld.

127

2.8 Paragraaf Duurzaamheid en milieu

Inleiding Waalwijk wil zich ontwikkelen tot een duurzame gemeente. Wij beschouwen het als onze plicht om de ontwikkeling van de generaties na ons niet te belemmeren door de impact van onze huidige activiteiten en keuzes op milieu. Daarmee is duurzaamheid voor ons een leidend principe. In het handelen van de gemeente is de intrinsieke waarde natuur en milieu in balans met een gezonde economische ontwikkeling en het welzijn van onze burgers. Wij zoeken in Waalwijk naar evenwichtige groei van de kwaliteit van milieu, leven en economie. Dit is een zeer brede ambitie, die zowel sociale en culturele aspecten als milieu-aspecten en financieel- economische aspecten meeneemt. Deze drie pijlers van duurzame ontwikkeling worden vaak aangeduid met People, Planet en Profit. Bij een duurzame ontwikkeling wordt een groei gerealiseerd op het terrein van zowel People, Planet als Profit, waarbij de groei van de ene pijler niet ten koste mag van de groei van de andere twee pijlers.

In een duurzame samenleving moet iedereen mee kunnen doen, moet iedereen zich kunnen ontplooien met respect en waardering voor de cultuur van de ander en met respect voor natuur en milieu. Hoe het duurzame handelen in alle gemeentelijke taken is verweven wordt in deze paragraaf toegelicht. In het programma Kernwaarden verwoorden wij onze ambities voor wat betreft duurzaamheid en milieubeleid (Planet). We focussen ons vooral op wat we zelf kunnen doen; zelf het goede voorbeeld geven en anderen bewegen dit ook te doen. Duurzaam uitvoeren van gemeentelijke taken Programma 1 Kernwaarden Gezondheid blijft een belangrijke focus. Hierbij gaat om activiteiten op het gebied van bodem, geluid, lucht

en externe veiligheid. Zo wordt in 2016 het externe veiligheidsbeleid geactualiseerd (People). Voor energie en klimaat wordt binnen de gemeentelijke organisatie gekeken naar mogelijkheden voor

verdere energiebesparing bij gemeentelijke gebouwen (Planet). Programma 2 Wonen Bij de verduurzaming van de woningvoorraad wordt in regionaal verband samengewerkt aan het realiseren

van Nul op de meter Woningen (Planet). In de uitvoering van het Regionale Woonkader Hart van Brabant wordt aandacht besteed aan betaalbaar

wonen en samenwerken aan wonen met zorg (People).

Programma 3 Welzijn In 2015 is onder mantelzorgers een behoefte onderzoek uitgevoerd. In 2016 wordt op basis hiervan

invulling gegeven aan ondersteuning en waardering van mantelzorgers (People). Voor de borging van Dementievriendelijke gemeente Waalwijk worden onder andere wandelingen met

inwoners met dementie en hun mantelzorgers georganiseerd. Ook komt er een Ambassadeurs Programma dat over de inzet van vrijwilligers getraind in dementie gaat (People).

Programma 4 Zorg en volksgezondheid

In 2015 is de regionale en lokale jeugdhulp van start gegaan. In 2016 wordt een aantal actiepunten toegevoegd, zoals het overdragen van de drangaanpak GGA aan team WijZ. Veilig Thuis wordt verder ingericht (People).

In de Regionale nota Gezondheidsbeleid 2016-2019 (eind 2015 vastgesteld) wordt de focus gelegd op bestrijding van overgewicht en alcoholgebruik bij jongeren. (People).

Programma 5 Scholing In 2015 start de voorbereiding voor vervangende nieuwbouw van de basisschool Pater van der Geld en OBS

van der Heijden (Planet en People). Programma 6 Sport We gaan met het maatschappelijk middenveld in gesprek om ‘sport als middel’ op andere beleidsterreinen in

te zetten (People).

Programma 7 Werken De detailhandelsvisie wordt geoptimaliseerd en bezien in samenhang met andere beleidsontwikkelingen

zoals het centrumplan, zodat Waalwijk zich stevig kan positioneren als gemeente met een sub-regionale winkelfunctie (Profit).

De dienstverlening aan bedrijven willen we verbeteren door een gerichte inzet van Big Data. Daardoor kunnen we beter inzicht krijgen waar de behoefte ligt van bedrijven en betere informatie verstrekken aan bedrijven (Profit).

Programma 8 Beheer Openbare Ruimte Voor het uitvoeren van onderhoud in het gebied van de eigen dienst worden pilots uitgevoerd op het gebied

van burgerparticipatie (Planet en People).

128

Programma 9 Verkeer Er wordt voorbereidend werk verricht voor de snelfietsroute Tilburg-Waalwijk (Planet). Het parkeren en opladen van elektrische voertuigen wordt in het centrum verder gefaciliteerd (Planet).

Voor de bereikbaarheid van de Oostelijke Insteekhaven wordt een afrondend ontwerp gemaakt van de Noordelijke Randweg (Profit).

Programma 10 Ruimtelijke strategie Binnen het programma ruimtelijke strategie vinden op regionaal en lokaal allerlei ontwikkelingen plaats die

een bijdrage leveren aan alle drie de pijlers. Het gaat om ontwikkelingen die vaak meerdere jaren lopen en die moeten zorgen voor een Waalwijk als stedelijk knooppunt en een vitale schakel in het regionale netwerk van Midden Brabant. (People, Planet, Profit)

We gaan ons oriënteren op wat de nieuwe Omgevingswet voor ons gaat betekenen. (People, Planet, Profit) Elk programma is zelf verantwoordelijk voor het borgen van duurzaamheid in hun onderwerp. Waalwijk heeft geen duurzaamheidscoördinator die alle duurzaamheids-activiteiten in de gaten houdt en op elkaar afstemt.

129

2.9 Paragraaf Demografische ontwikkelingen

Algemeen De raad heeft besloten tot het instellen van een paragraaf Demografische Ontwikkelingen in Waalwijk, uitgesplitst naar kernen wijkniveau. De gedachte hierbij is dat demografische gegevens van groot belang kunnen zijn bij het voeren van beleid. De volgende overzichten zijn in deze paragraaf opgenomen:

1. de meest recente inwonergegevens verbijzonderd naar leeftijden en wijken;

2. de prognoses van het aantal inwoners

3. de prognoses van het aantal woningen

4. de prognoses van de doelgroep leerlingen basisonderwijs

5. de prognoses van het aantal leerlingen scholen in de gemeente

132

Prognose ontwikkeling aantal inwoners gemeente Waalwijk

gebied naam _2014 _2015 _2016 _2017 _2018 _2019 _2020 _2025 _2030 _2035

00 Centrum 4328 4404 4479 4531 4535 4545 4535 4524 4539 4494

01 Besoyen 3380 3406 3482 3479 3448 3451 3435 3373 3382 3393

02 Baardwijk 2224 2185 2169 2142 2132 2132 2128 2126 2111 2120

03 Laageinde 3666 3652 3624 3668 3650 3652 3633 3609 3621 3612

04 Antoniusparochie 2245 2249 2249 2266 2267 2274 2290 2288 2309 2315

05 Bloemenoord/Groenewoud 3057 3034 3007 2969 2981 2987 3006 3024 3056 3056

06 Zanddonk 5232 5184 5106 5044 4978 4936 4854 4644 4625 4624

07 Meerdijk 2786 2762 2729 2694 2677 2667 2636 2538 2560 2563

08 De Hoef 2097 2076 2073 2049 2043 2029 2021 1984 1957 1942

09 Verspreide Huizen Waalwijk 127 131 132 148 197 193 194 192 205 216

20 Sprang 2782 2839 2805 2821 2800 2793 2773 2734 2733 2729

23 Landgoed Driessen 2827 3028 3297 3567 3860 4069 4400 5254 5065 4890

30 Vrijhoeve 4509 4474 4433 4391 4371 4360 4340 4257 4289 4296

40 Capelle/Nieuwevaart 2343 2321 2325 2310 2291 2288 2267 2218 2229 2217

50 Waspik 3827 3828 3791 3753 3719 3703 3674 3582 3578 3578

60 Waspik Zuid 1097 1098 1122 1133 1145 1140 1147 1157 1161 1163

Totaal 46527 46671 46823 46965 47094 47219 47333 47504 47420 47208

135

HOOFDSTUK 3

FINANCIËLE BEGROTING

136

FINANCIËLE BEGROTING 3.1 Kerngegevens

Rekening

2013 Rekening

2014

Primitieve Begroting

2015


2016

A.Sociale structuur

Aantal inwoners 46.495 46.712 46.800 47.000

Waarvan: van 0-64 jaar 37.617 37.574 38.000 38.000

van 65 jaar en ouder 8.878 9.138 8.800 9.000

Aantal werklozen 1.425 1.340 1.500 1.500

Bijstandsgerechtigden:

- algemene bijstand 706 697 700 700

- IOAW, IOAZ, BZ 36 48 40 40

- Arbeidsongeschiktheid 2.125 2.143 2.000 2.000

B.Fysieke structuur

Oppervlakte gemeente (ha) 6.772 6.772 6.772 6.772

Aantal woningen 19.869 19.926 20.350 20.500

Waarvan in bezit van woningbouwcorporaties 6.103 6.134 6.100 6.200

Wegen (m² x 100) 33.981 33.981 33.900 34.000

Aantal hectaren openbaar groen 398 395 400 400

Rekening

2013 Rekening

2014


2015


2016

C.Financiële structuur (euro)

Gewone uitgaven (totaal) 148.161.000 136.519.000 134.256.679 130.387.187

Gewone uitgaven exclusief grondexploitatie 130.319.000 131.412.000 117.719.861 118.077.174

Idem per inwoner 2.803 2.813 2.515 2.774

Opbrengst afvalstoffenheffing/reinigingsrecht 4.159.000 4.213.000 4.222.672 3.572.219

Opbrengst rioolrechten 2.813.000 2.864.000 2.786.702 2.814.569

Opbrengst begraafrechten 404.000 374.000 374.129 377.871

Leges publiekszaken 491.000 465.000 490.646 513.432

Leges bouwvergunningen 1.365.000 1.081.000 1.137.033 1.216.234

Opbrengst belastingen : 12.132.000 12.161.000 13.009.185 12.974.692

Waarvan Onroerende zaakbelastingen 9.861.000 9.915.000 10.400.149 10.690.880

Waarvan Hondenbelasting 145.000 149.000 166.215 167.877

Waarvan Precariobelasting 66.000 171.000 191.926 193.846

Waarvan Parkeerbelasting 1.953.000 1.839.000 2.130.000 1.799.985

Waarvan Toeristenbelasting 107.000 87.000 120.895 122.104

Belastingen per inwoner 260 260 278 227

Algemene uitkering gemeentefonds (totaal) 46.326.000 43.857.000 54.602.003 61.961.892

Idem per inwoner 996 938 1.167 1.318

Boekwaarde geactiveerde kapitaaluitgaven 212.294.000 218.762.000 239.967.753 243.285.646

Boekwaarde gronden 54.127.000 57.335.000 49.536.840 44.249.837

Idem per inwoner 1.164 1.227 1.058 941

Vaste schuld (totaal) 165.310.000 177.387.000 159.102.351 171.092.158

Idem per inwoner 3.556 3.797 3.400 3.640

Eigen financieringsmiddelen (totaal) 90.204.000 85.243.000 90.453.131 80.876.346

Idem per inwoner 1.940 1.824 1.933 1.721

137

3.2 De begrotingen 2016 –2019 op hoofdlijnen

Financieel perspectief kadernota In de kadernota 2015 en vervolgens naar aanleiding van de meicirculaire 2015 werd het volgende financieel perspectief voor de begroting 2016 en volgende jaren geschetst:

2016 2017 2018 2019

Begrotingspositie in kadernota 32.000 183.000 150.000 69.000

Effecten meicirculaire 2015 -305.000 -662.000 -441.000 -314.000

Financieel perspectief -273.000 -479.000 -291.000 -245.000

Financieel perspectief concept begroting Na de kaderstelling door de raad is vervolgens de begroting in concept samengesteld samen gesteld. Het beeld van die begroting is als volgt:

2016 2017 2018 2019

Begrotingspositie ( - = tekort ) -669.000 -889.000 -702.000 647.000

Toelichting op afwijkingen: In afwijking van de kadernota hebben zich in de conceptbegroting de volgende mutaties voorgedaan: Rentenadeel gronden nog niet in exploitatie

In 2013 zijn gronden overgebracht van nog niet in exploitatie genomen gronden naar de voorraden gronden. Vanaf dat moment kon de rente niet meer worden bijgeschreven op de gronden, maar kwam deze ten laste van de begroting. In meerjarig perspectief is ervan uitgegaan dat de gronden m.i.v. 2016 weer zouden kunnen worden overgebracht naar de grondexploitatie, waardoor het rentenadeel zich slechts in 2014 en 2015 zou voordoen. In dit rentenadeel is in deze jaren ter dekking van het nadeel voor een bedrag van jaarlijks € 225.000 over de Algemene Reserve beschikt. Nu het rentenadeel zich ook in 2016 zal voordoen (de gronden zijn nog niet overgebracht naar de grondexploitatie) treedt in de conceptbegroting ten opzichte van de kadernota een nadeel op van € 225.000 hetgeen opnieuw vanuit de Algemene Reserve gedekt kan worden. Pensioenen voormalig wethouders De pensioenen van voormalig wethouders zijn voor 2016 aanzienlijk hoger dan in 2015. Hierin was in de kadernota niet voorzien. In de kadernota 2015 is wel vermeld dat op termijn (waarschijnlijk in 2018) de pensioenen worden ondergebracht in het APPA fonds. Dit fonds neemt dan de verplichtingen over. De gemeente Waalwijk dient in het fonds een bedrag van € 429.974 te storten en hierin is ook voorzien in de begroting. In 2016 kunnen daarom dan ook de pensioenverplichtingen als incidenteel worden beschouwd en kan hierin de Algemene Reserve voor een bedrag van € 213.000 bijdragen. Na verwerking van deze mutaties ontstaat een financieel beeld dat in lijn ligt met kadernota na meicirculaire. Er resteert dan dus nog steeds een tekort op de begroting. Het is mogelijk om de tekorten door inbreng van eigen vermogen te dekken of taakstellingen op de begroting te brengen, maar beter leek het ons om de uitgangspunten nog eens kritisch tegen het licht te houden met de kennis van dat moment, een half jaar nadat ze werden samengesteld. En dan ligt het natuurlijk voor de hand om met name nog eens naar de rente te kijken. Rente In de kadernota zijn we al eerder op de rente en rente-effecten voor de begroting ingegaan. Veel van de rente ligt vast in de vorm van bestaande leningen. Rentevoordelen ontstaan eigenlijk uitsluitend als oude leningen zijn afgelost en nieuwe leningen tegen lagere percentages worden aangegaan. Zoals u weet is de rente die betaald moet worden op aangegane geldleningen momenteel laag. Onderstaand een overzicht van de geldleningen die wij in 2014 en 2015 hebben aangetrokken.

Stortingsdatum Leningbedrag Soort lening Looptijd Rentepercentage

27 januari 2014 2.000 Lineair 10 jaar 1,890%

31 januari 2014 4.000 Lineair 10 jaar 1.870%

28 februari 2014 5.000 Lineair 10 jaar 1.760%

18 juli 2014 4.000 Lineair 30 jaar 2.460%

29 augustus 2014 4.000 Lineair 30 jaar 2.124%

31 oktober 2014 2.000 Lineair 30 jaar 2.030%

138

28 november 2014 2.000 Lineair 30 jaar 1.839%

10 december 2014 3.000 Lineair 30 jaar 1.850%

19 december 2014 3.000 Lineair 30 jaar 1.765%

30 januari 2015 5.000 Lineair 30 jaar 1.360%

30 april 2015 3.000 Lineair 30 jaar 1.110%

29 mei 2015 2.000 Lineair 25 jaar 1.360%

27 augustus 2015 4.000 Lineair 25 jaar 1.587%

In de begroting is er op basis van de uitgangspunten rekening mee gehouden dat een rentepercentage van 3,25% betaald kan worden op aan te trekken geldleningen. Dit percentage is afgeleid van het zogenaamde omslagpercentage dat de afgelopen jaren een dalend verloop kent en voorzichtigheidshalve voor 2016 (aan de hoge kant) werd ingeschat op 3,25%. Inmiddels is het voor de begroting 2016 daadwerkelijk berekend en op basis van ondermeer een percentage van 3,25% op aan te trekken leningen geeft het een uitkomst van 2,78%. Indien voor aan te trekken leningen een lager percentage wordt gehanteerd zal de gemiddelde rente verder dalen. Al bij al, mede in aanmerking nemend dat de samenstelling van de begroting 2016 en volgende jaren tot tekorten heeft geleid en vaststellend de rente die in 2014 en in 2015 op aangegane leningen moet worden vergoed, achten wij het verantwoord het percentage voor aan te trekken leningen te stellen op 2,5%. Dit leidt

tot een verbetering van de begrotingspositie met jaarlijks € 276.629 en daarmee tot sluitende begrotingen in de jaren 2016 en 2019 en een overzienbaar tekort in 2017 en 2018. Invoering Vennootschapsbelasting (Vpb) Verder hebben wij in afwijking van de uitgangspunten een bedrag van structureel € 40.000 geraamd voor uitbreiding van de formatie van het team Financiën met een 0,5 fte. Door vaststelling van de begroting autoriseert de raad het college nog niet om de middelen te besteden. Hiertoe zal de raad op korte termijn een concreet voorstel worden voorgelegd. In de raadsvergadering van mei 2015 is uw raad reeds kenbaar gemaakt dat met de invoering van de vennootschapsbelastingplicht voor gemeenten in de toekomst structurele uitvoeringskosten gemoeid zullen zijn. Jaarlijks zal voor alle activiteiten die onder de VPB vallen de exploitaties en de balansen opgezet moeten worden volgens de fiscale spelregels. Deze spelregels wijken in vele opzichten af van de huidige boekhoudvoorschriften (BBV). Bij het aangaan van nieuwe activiteiten (vaak in de grondexploitatie) zal beoordeeld moeten worden op welke wijze invulling gegeven moet worden aan beleid ter voorkoming van onnodige belastingdruk. Jaarlijks zal ook aangifte gedaan moeten worden. Jurisprudentie de komende jaren zal overigens duidelijkheid moeten verschaffen over de VPB. In de begroting 2016 hebben wij daarom rekening gehouden met de uitbreiding van 0,5 fte. Noch voor de kosten van invoering noch voor de jaarlijkse uitvoeringskosten ontvangt de gemeente Waalwijk enige vergoeding van het Rijk. Op korte termijn – indien enigszins mogelijk in de raadsvergadering van december - wordt de raad nader geïnformeerd over de impact van invoering van de Vpb en wordt een concreet voorstel voorgelegd om hiervoor middelen beschikbaar te stellen. Er ontstaat vervolgens het volgende eindbeeld van de begroting 2016: Financieel perspectief begroting Het eindbeeld van de begroting is als volgt:

2016 2017 2018 2019

Concept begroting ( - = tekort ) -669.000 -889.000 -702.000 -647.000

Dekking renteverlies voorraden gronden 225.000 225.000 225.000 225.000

Dekking pensioenen wethouders 213.000 213.000 213.000 213.000

Rente financieringstekort 276.000 276.000 276.000 276.000

Invoering Vennootschapsbelasting -40.000 -40.000 -40.000 -40.000

Begrotingspositie 2016 ( - = tekort ) 5.000 -215.000 -28.000 27.000

Geoormerkte bedragen in de algemene uitkering uit het gemeentefonds Voor wat betreft de geoormerkte bedragen volgen wij een consistente lijn. Wij zetten ze in eerste instantie apart en maken een onderscheid tussen negatieve oormerkingen (= korting op het gemeentefonds wegens het vervallen van taken) en positieve oormerkingen (extra geld in het gemeentefonds i.v.m. nieuwe taken). We stellen de organisatie in de gelegenheid om aan te tonen dat extra middelen ook daadwerkelijk benodigd zijn en dat het niet mogelijk is om kortingen op het Gemeentefonds door te vertalen naar concrete budgetverlagingen in de begroting. In raadsinformatiebrief 28 van 2015 door middel waarvan de raad is geïnformeerd over de uitkomsten van de meicirculaire 2015, is het hierna volgend overzicht van in de Algemene Uitkering begrepen geoormerkte bedragen weergegeven:

139

OVERZICHT GEOORMERKTE BEDRAGEN Bedragen x € 1.000

circulaire 2015 2016 2017 2018 2019

Centra voor jeugd en gezin 12/2014 930 930 930 920 920

Centra voor jeugd en gezin DU 12/2014 -970 -970 -970 -970 -970

Generieke digitale infrastructuur 05/2015 -10 -10 -10 -10

Gezond in de stad 05/2015 40 40 40

Huishoudelijke hulp toelage 05/2015 230 250

WMO (met name huishoudelijke hulp) 05/2015 110 250 250 250

Decentralisatie AWBZ naar WMO 05/2015 -50 390 600 410 350

Decentralisatie Jeugdzorg 05/2015 -440 -730 -420 -290 -260

Decentralisatie Participatiewet 05/2015 -80 -130 -150 -190 -260

Individuele studietoeslag 05/2015 10 10 10

Totaal geoormerkte bedragen -340 -120 280 130 30

Af te zonderen voor areaalontwikkelingen 50 50 40 40

Af te zonderen voor prijs- en

loonontwikkeling

200 200 200 200

Verschil t.o.v. kadernota 2015 -340 130 480 370 270

Toetsingskader van de Provincie Noord-Brabant voor de begroting 2016 In 2014 is het nieuwe gemeenschappelijk toezichtkader (GTK) “Kwestie van evenwicht” vastgesteld. Het vorige GTK dateerde van 2008. Sinds die tijd zijn de Gemeentewet en het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (diverse malen) aangepast. In het nieuwe GTK zijn deze wijzigingen doorgevoerd. De belangrijkste verschillen zijn:

Het begrip structureel en reëel begrotingsevenwicht is in de Gemeentewet opgenomen; Voorwaarden voor inzet van de Algemene Reserve; Een negatieve Algemene Reserve is onder een aantal voorwaarden toegestaan, mits het tekort in

maximaal 10 jaar kan worden weggewerkt. Evenals in voorgaande jaren hebben GS van Noord-Brabant de raden geïnformeerd – bij brief van 24 april 2015 - op welke wijze en met welke uitgangspunten de begrotingen en meerjarenramingen zullen worden getoetst. Onderstaande informatie is ontleend aan de brief van GS. Vaststellingsbesluit begroting Het vaststellingsbesluit van de begroting moet een volledig beeld geven van de besluitvorming door de raad. Indien van toepassing dient dit besluit ook de volgende zaken te bevatten:

welke wijzigingen aangebracht zijn op de conceptbegroting (dit kan uiteraard ook via een afzonderlijke begrotingswijziging);

investeringskredieten die bij vaststelling van de begroting beschikbaar gesteld worden; als de meerjarenraming in evenwicht is en het begrotingsjaar een tekort heeft, de wijze waarop het

begrotingsjaar sluitend is gemaakt (bijvoorbeeld door een onttrekking aan de algemene reserve). Structureel en reëel evenwicht Het reëel evenwicht houdt in dat de ramingen volledig, realistisch en haalbaar moeten zijn. Wanneer wij van oordeel zijn dat ramingen onvoldoende reëel zijn, kunnen wij een negatieve bijstelling doorvoeren op het structureel begrotingssaldo. Dit kan mogelijk betekenen dat wij van oordeel zijn dat uw begroting niet meer structureel en reëel in evenwicht is en dat uw gemeente niet meer in aanmerking komt voor repressief toezicht. Bezuinigingsmaatregelen/taakstellingen Veel gemeenten nemen bezuinigingsmaatregelen en taakstellingen op in de begroting en/of eerjarenramingen. Voor de bepaling van het structureel en reëel begrotingssaldo beoordelen wij deze maatregelen op hardheid en haalbaarheid. Het is noodzakelijk dat u de raming van dergelijke bezuinigingsmaatregelen/taakstellingen reëel onderbouwt. Deze moeten concreet op programmaniveau zijn ingevuld en ook het proces dat bij het concretiseren gevolgd gaat worden moet vastliggen. Indien wij de ramingen onvoldoende reëel onderbouwd vinden zullen wij de gepresenteerde begrotingssaldi negatief bijstellen. Deze negatieve bijstelling kan tot gevolg hebben dat de (meerjaren)begroting naar ons oordeel niet meer structureel en reëel in evenwicht is en u niet meer in aanmerking komt voor repressief toezicht. Bezuiniging onderhoud kapitaalgoederen Wij kunnen alleen een positief oordeel geven over bezuinigingen op het jaarlijks en groot onderhoud van kapitaalgoederen, indien aannemelijk is gemaakt dat de verlaging van het kwaliteitsniveau van het onderhoud

van de kapitaalgoederen niet zal leiden tot achterstallig onderhoud en/of juridische claims. Daarnaast zal

140

actualisatie van het beheerplan op basis van de door de raad vastgestelde verlaging van het kwaliteitsniveau noodzakelijk zijn. Bezuiniging verbonden partijen Taakstellingen die u oplegt aan verbonden partijen, zoals gemeenschappelijke regelingen, beoordelen wij niet als reëel, tenzij de desbetreffende verbonden partij of gemeenschappelijke regeling op bestuurlijk niveau heeft besloten of en hoe deze opgelegde taakstelling daadwerkelijk wordt ingevuld. Kapitaalgoederen De paragraaf “onderhoud kapitaalgoederen” bevat de belangrijkste informatie over de kapitaalgoederen, ten minste van wegen, riolering, water, groen en gebouwen. In tijden van financiële krapte neemt de kans toe dat gemeenten minder prioriteit geven aan het beheer en onderhoud van kapitaalgoederen, met als mogelijk gevolg achterstallig onderhoud en/of kapitaalvernietiging. Bij de begroting 2015 is daarom door de financieel toezichthouders landelijk extra aandacht geschonken aan de kwaliteit van deze paragraaf door het opvragen van informatie over het onderhoudsniveau, de opgenomen budgetten en achterstallig onderhoud. Na deze nulmeting kijken wij nu specifieker naar de vertaling van de opgevraagde informatie in de (meerjaren)begroting 2016. Weerstandsvermogen en risicobeheersing Voor het bepalen van de beschikbare weerstandscapaciteit nemen wij de geraamde stand per 1 januari van het begrotingsjaar als uitgangspunt. Dit betekent dat verwachte positieve saldi van de (meerjaren)begroting geen onderdeel zijn van de beschikbare weerstandscapaciteit. De inventarisatie van de risico’s wordt beoordeeld op volledigheid van opgenomen risico’s en de financiële vertaling daarvan. PM-posten moeten voorkomen worden. Kengetallen (rapport commissie Depla) Naar verwachting wordt het BBV binnenkort gewijzigd naar aanleiding van het rapport van de Commissie Depla (http://www.vng.nl/files/vng/20140422- vernieuwing-van-de-begroting.pdf). Aan de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing” worden kengetallen toegevoegd die zicht geven op de financiële positie van uw gemeente. Daarmee dragen deze kengetallen bij aan de controlerende en kaderstellende taak van de raad. Het zal gaan om de kengetallen netto schuldquote en netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen, solvabiliteitsratio, structurele exploitatieruimte, belastingcapaciteit en grondexploitatie. Daarnaast bieden deze kengetallen de mogelijkheid om gemeenten onderling te vergelijken. Grondexploitatie In de paragraaf grondbeleid van de begroting en de jaarrekening is het van belang dat u de actualiteit van de parameters (naar het inzicht van heden) jaarlijks evalueert en zo nodig herziet. Decentralisaties Rijkstaken Als gevolg van de drie decentralisaties binnen het sociale domein zijn er grote verantwoordelijkheden en budgetten naar de gemeenten overgekomen. In de loop van 2015 zullen wij de budgettaire ontwikkelingen met betrekking tot de decentralisaties van uw gemeente volgen en betrekken bij de beoordeling van de begroting 2016. Aanpassingen Wet gemeenschappelijke Regelingen

De aangepaste wet is per 1 januari 2015 in werking getreden. De wet sluit meer aan op de gemeentelijke planning en control cyclus, doordat de algemene financiële en beleidsmatige kaders voor de begroting en de voorlopige jaarrekening voortaan al vóór 15 april aan de raden van de deelnemende gemeenten worden aangeboden. De datum voor het inzenden van de begroting van de GR aan Gedeputeerde Staten is gewijzigd van 15 juli naar 1 augustus. Voor de jaarrekening blijft de datum 15 juli. Tenslotte zijn de colleges bij brief van 9 juli 2015 geïnformeerd over het bestuurlijk toezicht in brede zin. Voor wat betreft het financieel toezicht als een van de onderdelen is vermeld dat in 2015 bij 35 gemeenten, waaronder Waalwijk, de vorm van toezicht is bepaald op basis van een structureel en reëel evenwicht in het begrotingsjaar. Bij 25 gemeenten gebeurde dit op basis van een structureel en reëel sluitende laatste jaarschijf van de meerjarenraming. Bij 5 gemeenten was er naar het oordeel van de provincie geen sprake van een structureel en reëel sluitende (meerjaren)begroting 2015 - 2018. Na overleg met deze gemeenten zijn de begrotingen aangepast, waardoor er alsnog sprake was van een structureel en reëel sluitende (meerjaren)begroting. Het preventief toezicht van één gemeente is voor 2015 gehandhaafd. Begrotingsevenwicht Van belang is dat de begroting reëel sluitend c.q. structureel in evenwicht is. Indien dit het geval is, wordt niet getoetst op duurzaam (in de meerjarenbegroting) financieel evenwicht. Indien de begroting niet sluitend is, moet het aannemelijk zijn dat het evenwicht uiterlijk in 2018 tot stand wordt gebracht. Ter beantwoording van de vraag of er sprake is van structureel evenwicht, maakt de provincie gebruik van het overzicht van incidentele baten en lasten. Dit overzicht sluit met een per saldo nadelige beïnvloeding van de begroting met € 226.000. Dit betekent dat het begrotingsoverschot in structurele zin € 226.000 hoger kan worden gesteld. Ter beantwoording van de vraag of taakstellingen onderdeel kunnen zijn van het begrotingssaldo, dienen deze voldoende concreet en haalbaar te zijn en gebaseerd te zijn op een door de raad vastgesteld besluit. Wij zijn van mening dat de in de begroting verwerkte taakstellingen daaraan voldoen.

http://www.vng.nl/files/vng/20140422-

141

Bezuiniging op jaarlijks- en groot onderhoud Naar onze mening is in Waalwijk het onderhoudsniveau voldoende en zijn op de begroting toereikende middelen aanwezig om het onderhoud van kapitaalgoederen in voldoende mate uit te voeren. Rente grondexploitatie Voor de begroting 2013 wees de provincie voor de eerste maal op het hanteren van te hoge rentepercentages voor de doorberekening van rente aan de grondexploitatie. Op basis van de door de raad vastgestelde uitgangspunten bedraagt het rentepercentage dat in de begroting 2014 gehanteerd werd 3,75%, voor de begroting 2015 3,5% en voor de begroting 2016 is gerekend met 3,25%. Wij streven ernaar om volgens een bestendige gedragslijn ter voorkoming van grote schommelingen, het rentepercentage in de komende jaren verder af te bouwen. Onderuitputting kapitaallasten De mogelijke onderuitputting van kapitaallasten hebben wij niet geraamd. Mocht onderuitputting zich voordoen, dan wordt deze beschouwd als incidentele baat die tot uitdrukking komt in het jaarrekeningresultaat c.q. de toevoeging aan de Algemene Reserve. Incidentele baten en lasten in de begroting 2016 Hiervan is een overzicht opgenomen in deze begroting onder paragraaf 3.4.6. Dit overzicht sluit met een totaal aan incidentele lasten van € 2.012.183 en een totaal aan incidentele baten van € 1.785.614. Het begrotingsresultaat 2016 is hiermee voor het saldo van baten en lasten met een bedrag van € 226.569 in negatieve zin beïnvloed. Voor de jaren daarna is eveneens sprake van een negatieve beïnvloeding met hetzelfde bedrag. Taakstellende bezuinigingen Voor het juiste inzicht hebben wij een overzicht gemaakt van alle in de begroting 2016 begrepen taakstellingen. Dit treft u aan in paragraaf 3.7.7. Bij de taakstellende bezuinigingen willen wij nog het volgende opmerken. Van de taakstellingen tot en met het begrotingsjaar 2015 (ruim € 4.000.000) resteert nog een bedrag van € 500.000. Van de taakstelling in 2016 tot een bedrag van ruim € 600.000 is reeds € 100.000 voor aanvang van het begrotingsjaar gerealiseerd, zodat ook hier € 500.000 resteert. De taakstellingen komen uit het coalitieprogramma 2014-2018. Dit programma heeft gediend als document waarmee de raad de kaders voor de begrotingen 2015 en 2016 heeft gesteld. De raad heeft in de betreffende vergadering zijn beschouwingen op het programma gegeven en is niet afgeweken van de ombuigingen waarover coalitiepartijen eerder overeenstemming bereikten. In de begroting 2016 is geen enkele taakstelling geraamd die niet eerder aan de raad ter kennis is gebracht c.q. waarmee de raad niet eerder heeft ingestemd. Naar onze mening zullen alle taakstellingen worden gerealiseerd. De bezuiniging op personeelslasten is op basis van overeenstemming tussen directie en afdelingsmanagement concreet aan afdelingen toebedeeld en zal op basis van geaccordeerde realisatieplannen daadwerkelijk gerealiseerd worden. Grondexploitatie Of er voorzieningen voor de grondexploitatie moeten worden getroffen, wordt jaarlijks bezien aan de hand van de boekwaarde van de gronden in relatie tot de marktwaarde en tot gecalculeerde resultaten van in exploitatie

zijnde complexen. De meest recente actualisatie is naar de situatie 31 december 2014. Vanaf eind 2011 wordt periodiek veel energie gezet op het beschouwen van de relevante grondexploitaties. Tijdens controles van de jaarrekeningen wordt door de accountant specifiek aandacht geschonken aan een juiste balanspresentatie van de grondvoorraden. In dat kader is een belangrijk deel van de grote woningbouwlocatie Landgoed Driessen afgewaardeerd en overgeboekt naar de grondvoorraad. Er mag vanuit gegaan worden dat de voorzieningen die momenteel (per 31 december 2014) getroffen zijn, onder voorbehoud van zich in nadelige zin sterk wijzigende omstandigheden, toereikend zijn. Tarieven Op basis van de door de raad vastgestelde uitgangspunten voor de samenstelling van de begroting 2016 worden alle tarieven met 1,0% wegens inflatie verhoogd. Hierop zijn de volgende uitzonderingen: Parkeertarieven

De tarieven zullen ten opzichte van 2015 niet worden verhoogd. Daarnaast zijn de volgende in het coalitieprogramma vermelde aanpassingen onverkort overgenomen:

OZB voor zowel woningen als niet-woningen Zodanige tariefaanpassingen dat een extra opbrengst ten opzichte van 2015 van 1% wordt

gerealiseerd (en daarnaast 1% wegens inflatie); Zwembaden

De tarieven worden ten opzichte van 2015 met 3% verhoogd (en daarnaast met 1% wegens inflatie);

142

Nieuwe investeringen Zie paragraaf 3.5.1. van deze begroting.

3.3 Autorisatie door de raad van de begroting 2016

Budgetten Door vaststelling van de begroting autoriseert de raad alle in de begroting opgenomen budgetten. Deze budgetten zijn op het niveau van totalen per programma weergegeven in de overzichten van baten en lasten na elk programma en als recapitulatie op producten programmaniveau.

Investeringen Ten aanzien van autorisatie van voorgenomen investeringen en de hiermede verbonden lasten dient een onderscheid te worden gemaakt tussen vervangingsinvesteringen en nieuwe investeringen. Vervangingsinvesteringen De begroting bevat de ruimte om in 2016 tot noodzakelijk geachte vervangingsinvesteringen over te gaan. Indien vervangen kan worden binnen de door de raad eerder aangegeven kaders, is het college gemachtigd de investeringen te doen. Indien dit niet het geval is, zullen de raad in de loop van 2016 separaat voorstellen worden voorgelegd. Het overzicht van vervangingsinvesteringen is opgenomen in paragraaf 3.5.1. Nieuwe investeringen In het overzicht van nieuwe investeringen in paragraaf 3.5.1. zijn de investeringen aangegeven die in de loop van 2016 en daarop volgende jaren met afzonderlijke voorstellen aan de raad zullen worden voorgelegd. Begrotingsruimte 2016 De begroting 2016 sluit met een ruimte van afgerond € 5.000 (€ 5.168). Ten laste van de begroting (parkeeropbrengsten) is in de reserve mobiliteitsfonds gespaard voor een bedrag van ruim € 700.000. De begroting is daarmee geheel vrij van exploitatieresultaten (baten minus lasten) wegens parkeren. Het begrotingsresultaat is door incidentele lasten negatief beïnvloed voor een bedrag van € 1.799.183 en door incidentele baten positief met € 1.572.614. Per saldo heeft dus een negatieve beïnvloeding plaats gevonden van € 226.569.

3.4 overzichten van baten en lasten

In het programmaplan (deel 2) zijn na elk programma het totaal van de voor uitvoering van het programma naar verwachting benodigde baten en lasten vermeld. In dit hoofdstuk is een viertal financiële recapitulaties opgenomen, te weten: De begroting 2016 naar functionele indeling De begroting 2016 naar producten en programma’s De begroting 2016 naar baten- en lastensoorten De begroting 2016 en daarbij behorende meerjarenramingen 2017, 2018, 2019 naar producten en programma’s Evenals vorig jaar zijn in de meerjarenbegroting in afzonderlijke kolommen per product de mutaties voor de jaren 2017, 2018 en 2019 vermeld. Dit verhoogt de inzichtelijkheid van de meerjarenramingen. Tenslotte treft u aan: Het geraamd resultaat voor en na bestemming

Het overzicht van incidentele baten en lasten

143

3.4.1 Recapitulatie functionele indeling

In de programmabegroting zijn de totalen per product ondergebracht in de diverse programma’s. In het Besluit Begroten en Verantwoorden (BBV) wordt echter voorgeschreven dat er ook een indeling moet worden gemaakt naar functies. Deze functionele indeling heeft vooral tot doel de onderlinge vergelijkbaarheid van gemeenten te vergroten. De provincie, het rijk en het centraal bureau voor de statistiek maken gebruik van de gegevens volgens deze functionele indeling.

Functie Begroting 2014 Begroting 2015 Begroting 2016

* VDM_001 Bestuursorganen 1.536.284 1.552.448 1.619.706

* VDM_002 Bestuursonderst. college B&W 1.577.608 1.619.609 1.626.937

* VDM_003 Burgerzaken 1.331.509 1.365.978 1.141.636

* VDM_004 Baten secretarieleges burgerzaken 424.312- 448.318- 513.432-

* VDM_005 Bestuurlijke samenwerking 377.478 446.951 449.373

* VDM_006 Bestuursonderst. raad en rekenkamer 585.011 561.280 628.319

** HF0 Algemeen Bestuur 4.983.578 5.097.948 4.952.539

* VDM_120 Brandweer en rampenbestrijding 2.240.351 2.455.287 2.525.464

* VDM_140 Openbare orde en veiligheid 1.751.099 1.757.164 2.044.406

** HF1 Openbare orde en veiligheid 3.991.450 4.212.451 4.569.870

* VDM_210 Wegen, straten, pleinen en verkeer 11.655.377 6.452.049 6.110.607

* VDM_214 Parkeren 969.862 1.113.413 1.097.119

* VDM_215 Baten parkeerbelasting 1.799.985- 1.799.985- 1.799.985-

* VDM_221 Binnenhavens en waterwegen 199.397 334.339 579.263

* VDM_240 Waterkering, afwatering en landaanwinning 161.474 170.402 195.133

** HF2 Verkeer, vervoer en veiligheid 11.186.125 6.270.218 6.182.136

* VDM_310 Handel en ambacht 3.010.477 1.365.825 893.110

* VDM_311 Baten marktgelden 43.218- 44.082- 44.523-

** HF3 Economische zaken 2.967.259 1.321.743 848.587

* VDM_420 Basisonderwijs excl. huisvesting 16.988 12.896 13.012

* VDM_421 Basisonderwijs onderwijs huisvesting 2.006.978 2.407.747 2.607.355

* VDM_430 Spec.(voortgezet)onderw.excl.huisvesting

* VDM_431 Spec.(voortgezet)onderwijs huisvesting 59.035 217.537 137.726

* VDM_441 Voortgezet onderwijs huisvesting 2.518.693 2.310.851 2.217.026

* VDM_480 Gemeensch.baten en lasten v/d onderwijs 1.281.239 269.956 1.054.173

* VDM_482 Volwasseneneducatie 8.433 9.179 9.185

** HF4 Onderwijs 5.891.366 5.228.166 6.038.477

* VDM_510 Openbaar bibliotheekwerk 889.542 953.869 968.984

* VDM_530 Sport 4.552.596 4.626.807 4.283.109

* VDM_531 Groene sportvelden en terreinen 890.513 616.264 658.343

* VDM_540 Kunst 1.829.462 1.953.864 2.094.920

* VDM_541 Oudheidkunde/musea 322.757 302.047 343.824

* VDM_560 Openbaar groen en openlucht / recreatie 5.203.485 5.064.160 5.409.474

* VDM_580 Overige recreatieve voorzieningen 29.835 30.163 30.749

** HF5 Cultuur en recreatie 13.718.190 13.547.174 13.789.403

* VDM_610 Bijstandsverl. inkomensvoorz. en subsidies 2.958.196 737.288 666.830

* VDM_611 Sociale werkvoorziening 222.955 3.306.371 9.159.137

* VDM_614 Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid 1.572.599 2.021.928 1.546.262

* VDM_621 Vreemdelingen 216.859 341.201 181.732

* VDM_623 Reintegraie en particpatievoorz. -Paricipatiewet 31.410 7.878.950 976.032

* VDM_650 Kinderopvang 834.535 833.743 844.415

* VDM_661 Maatwerkvoorz. Natura materieel WM 1.953.307 590.587 660.587

* VDM_662 Maatwerkvoorz. Natura immaterieel 3.104.249 4.788.963 7.536.526

* VDM_667 Eigen bijdr. maatwerkvoorz./opvang 938.543- 1.147.145-

* VDM_670 Algemene voorzieningen WMO en Jeug 5.556.619 7.346.415 7.033.288

* VDM_671 Eerstelijnsloket WMO en Jeugd 2.397.146 2.198.373

* VDM_672 PGB WMO en Jeugd 3.853.953 3.961.510

* VDM_682 Ind.voorzieningen natura Jeugd 4.650.767 4.179.625

* VDM_683 Veiligheid Jeugdreclas.en opvang Jeugd 945.257 849.498

* VDM_687 Ouderbijdr. indiv. voorz./opvang Jeugd 61.579- 55.341-

** HF6 Sociale voorzieningen en maatsch. Dienstverlening 16.450.729 38.692.447 38.591.328

144

Functie Begroting 2014 Begroting 2015 Begroting 2016

* VDM_714 Openbare gezondheidszorg 993.926 971.291 807.788

* VDM_715 Centra voor Jeugd en gezin 695.208 699.363 681.301

* VDM_721 Afvalverwijdering en -verwerking 3.754.871 4.362.575 3.372.220

* VDM_722 Riolering 2.301.260 2.386.701 2.414.569

* VDM_723 Milieubeheer 1.177.026 1.152.687 1.041.271

* VDM_724 Lijkbezorging 359.640 410.341 506.188

* VDM_725 Baten reinig.recht. en afv.stofheffing 4.222.672- 4.222.672- 3.572.219-

* VDM_726 Baten rioolrechten 2.886.702- 2.786.702- 2.814.569-

* VDM_732 Baten begraafplaatsrechten 366.793- 374.129- 377.871-

** HF7 Volksgezondheid 1.805.764 2.599.455 2.058.678

* VDM_810 Ruimtelijke ordening 2.171.817 1.438.727 1.619.890

* VDM_820 Woningexploitatie/woningbouw

* VDM_821 Stads- en dorpsvernieuwing 464.656 259.657 330.823

* VDM_822 Overige volkshuisvesting 4.482.440 3.827.974 2.280.501

* VDM_823 Bouwvergunningen 1.282.149- 1.204.192- 1.216.234-

* VDM_830 Bouwgrond exploitatie 4.811.853- 993.187- 698.154-

** HF8 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting 1.024.911 3.328.979 2.316.826

* VDM_911 Geldleningen en uitzettingen < 1 jaar 24.088 24.564 24.816

* VDM_913 Overige financiele middelen 50.001- 5.898- 7.277-

* VDM_914 Geldleningen en uitzettingen >= 1 jaar 3.794.535- 4.734.997- 4.333.473-

* VDM_921 Uitkeringen gemeentefonds 43.719.520- 39.620.727- 40.214.610-

* VDM_922 Algemene baten en lasten 2.143.183 923.756 825.793-

* VDM_923 Uitkering deelfonds Sociaal Domein 22.570.000- 21.747.282-

* VDM_930 Uitvoering Wet WOZ 413.191 402.364 401.687

* VDM_931 Baten onroerende zaakbelast. Gebruikers 1.887.777- 1.944.410- 1.963.584-

* VDM_932 Baten onroerende zaakbelast. Eigenaneren 8.136.640- 8.455.739- 8.727.296-

* VDM_935 Baten forensenbelasting 14.403- 14.691- 14.838-

* VDM_936 Baten toeristenbelasting 119.108- 120.895- 122.104-

* VDM_937 Baten hondenbelasting 163.759- 166.215- 167.877-

* VDM_938 Baten reclamebelasting 100.000- 101.505- 102.515-

* VDM_939 Baten precariobelasting 188.653- 191.926- 193.846-

* VDM_940 Lasten heffing/invordering belastisting 243.372 215.968 216.304

* VDM_960 Saldo van kostenplaatsen 837.551 1.120.967 176.194

* VDM_970 Saldo van de rekening van baten/lasten

* VDM_980 Mut. reserves vhm hoofdfunctie 0-9 7.506.361- 5.059.197- 1.746.351-

* VDM_990 Resultaat v/d rekening van baten/lasten

** HF9 Financiering /algemene dekkingsmiddelen 62.019.372- 80.298.581- 79.347.845-

*** (Hoofd)Functies

145

3.4.2 Recapitulatie programmabegroting

Op deze pagina’s wordt een totaaloverzicht gegeven per programma.

Programma Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo* PR001 Bestuursorganen: Raad 591.447 591.447 616.521 616.521 539.997 539.997

* PR002 Bestuursondersteuning raad 624.912 624.912 561.280 561.280 628.319 628.319

* PR003 College van B&W 938.356 938.356 935.927 935.927 1.079.709 1.079.709

* PR004 Publiekszaken 1.225.509 616- 1.224.893 1.205.780 1.205.780 1.115.562 1.115.562

* PR005 Leges publiekszaken 355.057 820.377- 465.320- 154.303 602.621- 448.318- 401.730 915.162- 513.432-

* PR006 Verkiezingen 134.219 134.219 160.198 160.198 26.074 26.074

* PR007 Representatie 188.741 1.871- 186.870 182.649 182.649 184.526 184.526

* PR008 Communicatie 531.468 2.764- 528.704 543.771 543.771 549.259 549.259

* PR009 Ondersteuning bestuursorgaan 481.660 481.660 490.500 490.500 495.423 495.423

* PR010 Bestuurlijke samenwerking 343.262 343.262 446.951 446.951 449.373 449.373

* PR101 Brandweer en rampenbestrijding 2.327.946 29.825- 2.298.121 2.480.128 24.841- 2.455.287 2.550.553 25.089- 2.525.464

* PR102 Openbare orde en veiligheid 1.694.373 815- 1.693.557 1.718.494 1.718.494 2.005.349 2.005.349

* PR103 Dierenbescherming 44.617 44.617 38.670 38.670 39.057 39.057

* PR708 Milieu 1.098.777 79.374- 1.019.402 1.157.831 5.144- 1.152.687 1.074.906 33.635- 1.041.271

* PR801 Opbrengst omgevingsvergunning 1.081.273- 1.081.273- 1.204.192- 1.204.192- 1.216.234- 1.216.234-

* PR802 Vergunningen 0 13.606- 13.605- 38.980- 38.980- 0 39.370- 39.370-

* PR803 Handhaving 693.131 117.780- 575.352 302.411 302.411

* PR804 Gebiedsgericht werken 135.229 135.229 190.740 190.740 146.252 146.252

* PR805 Gegevensbeheer belastingen 219.833 219.833 145.364 145.364 98.979 98.979

* PR807 Werkzaamheden kadaster 357.663 23.437- 334.226 363.644 32.637- 331.007 278.937 32.963- 245.974

* PR811 Bouwen 1.594.331 1.594.331 1.681.961 1.681.961 1.596.962 1.596.962

* PR901 Werkzaamheden wet WOZ 399.097 399.097 402.364 402.364 401.687 401.687

* PR916 Heffing precariorechten 170.927- 170.927- 191.926- 191.926- 193.846- 193.846-

** P01P Producten programma 1 13.979.629 2.342.666- 11.636.963 13.779.487 2.100.341- 11.679.146 13.662.655 2.456.299- 11.206.356

** P01R Mutaties reserve programma 1 175.118 340.345- 165.227- 184.210 578.607- 394.397- 183.275 532.636- 349.361-

*** P01 Kernwaarden 14.154.747 2.683.010- 11.471.737 13.963.697 2.678.948- 11.284.749 13.845.930 2.988.935- 10.856.995

* PR806 Leningen woningbouw 507.880 507.880- 0 501.931 501.931- 326.085 326.085-

* PR808 Stedelijke vernieuwing 496.407 386.526- 109.881 112.005 112.005 96.992 96.992

* PR809 Wonen 537.948 26.059- 511.889 1.427.983 21.772- 1.406.211 399.946 21.990- 377.956

** P02P Producten programma 2 1.542.235 920.464- 621.770 2.041.919 523.703- 1.518.216 823.024 348.075- 474.948

** P02R Mutaties reserves programma 2 9.037 477.147- 468.110- 1.452.503- 1.452.503- 452.959- 452.959-

*** P02 Wonen 1.551.272 1.397.611- 153.660 2.041.919 1.976.206- 65.713 823.024 801.034- 21.989

* PR505 Evenementen en kermissen 222.989 52.509- 170.480 233.458 60.684- 172.774 237.884 61.291- 176.593

* PR507 Openbare leeszaal en bibliotheek 1.193.551 311.075- 882.475 1.214.402 260.533- 953.869 1.234.084 265.100- 968.984

* PR508 Mediabeleid 29.335 396- 28.939 30.163 30.163 30.749 30.749

* PR509 Kunst en kunstzinnige vorming 2.393.460 646.797- 1.746.662 2.595.767 641.903- 1.953.864 2.748.278 653.358- 2.094.920

* PR510 Oudheidkunde en volksfeest 404.821 82.646- 322.175 387.473 85.426- 302.047 430.830 87.006- 343.824

* PR512 Monumenten en archeologie 383.103 383.103 224.368 224.368 233.831 233.831

* PR513 Gemeentearchief 374.434 374.434 402.689 402.689 397.729 397.729

* PR604 Sociaal cultureel werk 209.410 1.004- 208.406 268.538 5.849- 262.689 278.548 5.934- 272.614

* PR606 Ouderenbeleid 468.472 69.895- 398.577 399.516 42.816- 356.700 250.809 36.254- 214.555

* PR607 Allochtonenbeleid 14.525 15.000 29.525 125.482 125.482 107.858 107.858

* PR609 Jeugdwerk 1.490.428 259.040- 1.231.388 1.453.072 263.426- 1.189.646 1.548.527 267.902- 1.280.625

* PR610 Kinderopvang 850.701 16.312- 834.389 854.600 20.857- 833.743 855.468 11.053- 844.415


** P03R Mutaties reserves programma 3 2.500.000 2.753.790- 253.790- 900.000 1.054.993- 154.993- 273.750- 273.750-

*** P03 Welzijn 10.535.229 4.178.465- 6.356.764 9.089.528 2.436.487- 6.653.041 8.354.595 1.661.648- 6.692.947

* PR601 Huishoudelijke verzorging 3.592.222 759.851- 2.832.370

* PR602 Gehandicaptenzorg 1.841.928 133.579- 1.708.349

* PR605 Maatschappelijke werk 1.283.267 4.292- 1.278.975 954.732 4.084- 950.648 813.597 4.084- 809.513

* PR608 Samenlevingsopbouw 916.099 81.398- 834.702 896.395 98.635- 797.760 862.639 100.397- 762.242

* PR611 Woonzorgzones 226.042 30.000- 196.042 257.738 257.738 123.691 123.691

* PR612 Maatschappelijke zorg en begeleiding 46.097 46.097 215.719 215.719 73.874 73.874

* PR613 Participatiewet 1.346.479 1.309.021- 37.458 7.878.950 7.878.950 976.032 976.032

* PR614 Inkomensvoorzieningen 13.667.158 10.689.403- 2.977.755 10.893.342 10.156.054- 737.288 11.076.531 10.409.701- 666.830

* PR615 Minimabeleid/armoedebeleeid 1.241.821 3.593- 1.238.228 2.021.928 2.021.928 1.546.262 1.546.262

* PR616 Uitstroombevordering 7.268.820 7.245.548- 23.272 2.851.905 117.729- 2.734.176 8.597.692 8.597.692

* PR661 Maatwerkvz.natura materieel 590.587 590.587 660.587 660.587

* PR662 Maatwerkvz. natura immaterieel 4.788.963 4.788.963 7.536.526 7.536.526

* PR667 Eigen bijdrage maatwerkvz. en opvang WMO 938.543- 938.543- 1.147.145- 1.147.145-

* PR670 Algemene voorzieningen WMO 3.065.939 3.065.939 3.226.488 3.226.488

* PR671 Eerstelijnsloket WMO en Jeugd 3.784.565 1.387.419- 2.397.146 3.665.633 1.467.260- 2.198.373

* PR672 PGB WMO en Jeugd 3.853.953 3.853.953 3.961.510 3.961.510

* PR682 Individuele voorzieningen 4.650.767 4.650.767 4.179.625 4.179.625

* PR683 Veiligheid,jeugdreclass. en opvang Jeugd 945.257 945.257 849.498 849.498

* PR687 Ouderbijdragen ind.voorz/opvang Jeugd 61.579- 61.579- 55.341- 55.341-

* PR701 Volksgezondheid (openbare ruimte) 91.518 91.518 116.921 116.921 104.434 104.434

* PR709 Volksgezondheid: subsidie 778.234 60.746- 717.488 854.370 854.370 703.354 703.354

* PR710 Jeugdgezondheidszorg 696.547 696.547 699.363 699.363 681.301 681.301

* PR711 Jeugd en gezin WMO 598.854 70.176- 528.678 465.295 465.295 343.560 343.560


** P04R Mutaties reserves programma 4 299.863- 299.863- 532.316 2.097.583- 1.565.267- 571.256 771.071- 199.815-

*** P04 Zorg en volksgezondheid 33.595.084 20.687.469- 12.907.614 50.319.005 14.861.626- 35.457.379 50.554.090 13.954.999- 36.599.091

* PR401 Leerlingenvervoer 669.017 4.585- 664.432 600.267 1.426- 598.841 606.406 1.440- 604.966

* PR402 Leerplicht 439.191 109.115- 330.076 363.223 109.857- 253.366 340.272 110.956- 229.316

* PR403 Openbare basisonderwijs 5.573 5.573 1.253 1.253 1.253 1.253

* PR404 Bijzonder basisonderwijs 22.150 22.150 11.643 11.643 11.759 11.759

* PR405 Speciaal basisonderwijs 44.832 44.833- 0- 43.816 43.816- 43.485 43.485-

* PR406 Huisvesting openbaar basis 654.405 661.522- 7.117- 700.718 69.309- 631.409 661.076 64.558- 596.518

* PR407 Huisvesting bijzonder basis 1.573.613 86.976- 1.486.637 1.882.137 105.799- 1.776.338 2.093.353 82.515- 2.010.838

* PR408 Huisvesting speciaal basis 81.668 40.682- 40.986 217.537 217.537 137.726 137.726

* PR409 Huisvesting voortgezet onderwijs 2.203.461 2.203.461 2.310.851 2.310.851 2.217.026 2.217.026

* PR410 Huisvesting onderwijs algemeen 124.201 1.765- 122.435 763.626- 763.626- 48.402 48.402

* PR411 Lokaal onderwijsbeleid 680.818 511.787- 169.030 690.843 509.468- 181.375 680.957 509.468- 171.489

* PR412 Volwasseneneducatie 8.433 8.433 9.179 9.179 9.185 9.185

** P05P Producten programma 5 6.507.362 1.461.266- 5.046.096 6.067.841 839.675- 5.228.166 6.850.899 812.422- 6.038.477

** P05R Mutaties reserves programma 5 1.380.511 85.127- 1.295.384 924.657- 924.657- 724.280- 724.280-

*** P05 Scholing 7.887.873 1.546.393- 6.341.480 6.067.841 1.764.332- 4.303.509 6.850.899 1.536.702- 5.314.197

* PR501 Zwembaden 2.857.737 973.278- 1.884.459 2.776.024 1.029.960- 1.746.064 2.477.885 1.064.500- 1.413.385

* PR502 Sporthallen en sportzalen 2.396.655 1.087.212- 1.309.443 2.816.290 964.056- 1.852.234 3.021.587 901.029- 2.120.558

* PR503 Sportparken 1.105.497 256.412- 849.085 880.120 263.856- 616.264 924.839 266.496- 658.343

* PR511 Sportbeleid 912.586 912.586 1.028.509 1.028.509 749.165 749.165


** P06R Mutaties reserves programma 6 11.184 1.027.560- 1.016.376- 11.408 861.727- 850.319- 11.522 541.189- 529.667-

*** P06 Sport 7.283.659 3.344.462- 3.939.197 7.512.351 3.119.599- 4.392.752 7.184.999 2.773.214- 4.411.785


146

Programma Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo* PR208 Exploitatie havencomplex 406.501 211.399- 195.102 438.677 104.338- 334.339 684.645 105.382- 579.263

* PR301 Straatmarkten 90.968 90.968 111.670 111.670 113.926 113.926

* PR302 Opbrengst straatmarkten 32.833- 32.833- 44.082- 44.082- 44.523- 44.523-

* PR303 Handel en ambacht 4.149.077 523.968- 3.625.109 1.763.519 509.364- 1.254.155 1.122.962 343.778- 779.184

* PR603 Stedelijke werkgelegenheid 185.002 56.190- 128.813 572.195 572.195 561.445 561.445

* PR812 Erfpachtsgronden 899.822 1.014.651- 114.829- 828.501 713.000- 115.501 759.160 617.896- 141.264

* PR813 Beheer diverse percelen 3.006.546 1.624.526- 1.382.020 1.600.684 1.524.489- 76.195 1.194.331 837.048- 357.283

* PR850 Bouwgrondexploitatie stads/dorpsvern. 1.523.308 2.269.275- 745.968- 2.308.218 2.384.934- 76.716- 1.310.000 1.310.000-

* PR851 Algemene kosten bouwgrondexploitatie 8.343 8.343 220.942 120.942- 100.000 335.451 235.451- 100.000

* PR852 Bouwgrondexploitatie 7.383.851 7.147.075- 236.776 12.736.964 13.945.652- 1.208.688- 10.644.562 11.583.980- 939.418-


* P07R Mutaties reserves programma 7 4.288.989 7.721.654- 3.432.666- 375.000 861.562- 486.562- 996.991- 996.991-

* P07R Mutaties reserves grondexploitatie 5.091.145 4.590.296- 500.848 1.305.908 120.504- 1.185.404 939.418 100.000- 839.418

*** P07 Werken 27.033.552 25.191.867- 1.841.685 22.262.278 20.328.867- 1.933.411 17.665.900 16.175.049- 1.490.851

* PR201 Straatreiniging 108.610 6.598- 102.012 136.128 136.128 137.332 137.332

* PR202 Gladheidsbestrijding 77.528 4.750- 72.778 211.038 211.038 210.754 210.754

* PR203 Onderhoud wegen,straten 3.518.400 658.401- 2.859.998 3.228.502 70.818- 3.157.684 3.100.530 71.286- 3.029.244

* PR204 Openbare verlichting 698.847 698.847 883.997 883.997 934.659 934.659

* PR209 Afwatering, waterlossing 272.487 272.487 170.402 170.402 195.133 195.133

* PR504 Onderhoud openbaar groen 5.129.709 39.283- 5.090.426 4.562.049 4.562.049 4.891.504 4.891.504

* PR506 Recreatieve voorzieningen 312.806 36.090- 276.716 329.337 329.337 341.377 341.377

* PR702 Vuilophaal en -afvoer 4.628.393 1.004.345- 3.624.048 5.315.914 953.339- 4.362.575 4.108.608 736.388- 3.372.220

* PR703 Reinigingsrecht/afvalstoffenheffing 4.213.205- 4.213.205- 4.222.672- 4.222.672- 3.572.219- 3.572.219-

* PR704 Begraafplaatsen 416.055 416.055 417.492 7.151- 410.341 513.411 7.223- 506.188

* PR705 Begraafplaatsrechten 374.019- 374.019- 374.129- 374.129- 377.871- 377.871-

* PR706 Riolering en waterzuiver 2.747.067 111.428- 2.635.638 2.386.701 2.386.701 2.514.569 100.000- 2.414.569

* PR707 Rioolrechten 2.863.532- 2.863.532- 2.786.702- 2.786.702- 2.814.569- 2.814.569-


** P08R Mutaties reserves programma 8 952.892 1.162.718- 209.826- 66.254 712.874- 646.620- 66.917 208.638- 141.721-

*** P08 Beheer openbare ruimte 18.862.794 10.474.370- 8.388.424 17.707.814 9.127.685- 8.580.129 17.014.792 7.888.194- 9.126.598

* PR205 Verkeersmaatregelen 4.762.739 96.302- 4.666.437 1.906.777 34.315- 1.872.462 1.686.770 34.403- 1.652.367

* PR206 Parkeervoorzieningen 818.670 818.670 1.113.413 1.113.413 1.097.119 1.097.119

* PR207 Parkeervergunningen/heffingen 46.330- 1.839.404- 1.885.734- 1.799.985- 1.799.985- 1.799.985- 1.799.985-

** P09P Producten programma 9 5.535.079 1.935.706- 3.599.373 3.020.190 1.834.300- 1.185.890 2.783.888 1.834.388- 949.500

** P09R Mutaties reserves programma 9 1.951.973 4.103.407- 2.151.434- 782.422 295.850- 486.572 702.866 88.085- 614.781

*** P09 Verkeer 7.487.052 6.039.113- 1.447.939 3.802.612 2.130.150- 1.672.462 3.486.754 1.922.473- 1.564.281

* PR810 Ruimtelijke beleidsplannen 1.390.830 29.685- 1.361.145 1.382.532 20.000- 1.362.532 1.282.807 20.200- 1.262.607

** P10P Producten programma 10 1.390.830 29.685- 1.361.145 1.382.532 20.000- 1.362.532 1.282.807 20.200- 1.262.607

** P10R Mutaties reserves programma 10 74.447- 74.447- 96.000- 96.000- 89.700- 89.700-

*** P10 Ruimtelijke strategi 1.390.830 104.132- 1.286.698 1.382.532 116.000- 1.266.532 1.282.807 109.900- 1.172.907

* PR902 Lasten gemeentelijke belastingen 398.234 117.078- 281.156 331.389 115.421- 215.968 332.879 116.575- 216.304

* PR903 Opbrengst OZB gebruikers 1.708.063- 1.708.063- 1.944.410- 1.944.410- 1.963.584- 1.963.584-

* PR904 Opbrengst OZB eigenaren 8.206.757- 8.206.757- 8.455.739- 8.455.739- 8.727.296- 8.727.296-

* PR905 Toeristenbelasting 87.047- 87.047- 120.895- 120.895- 122.104- 122.104-

* PR906 Hondenbelasting 148.838- 148.838- 166.215- 166.215- 167.877- 167.877-

* PR907 Forensenbelasting 14.352- 14.352- 14.691- 14.691- 14.838- 14.838-

* PR908 Reclamebelasting 83.881- 83.881- 101.500- 101.500- 102.515- 102.515-

* PR909 Beleggingen en deelnemingen 20.916 90.199- 69.283- 19.102 25.000- 5.898- 17.723 25.000- 7.277-

* PR910 Verstrekte geldleningen 24.780 25.971- 1.191- 22.413 22.413- 17.686 17.686-

* PR911 Rente en Treasury 77.708 88.809- 11.101- 39.564 15.000- 24.564 39.816 15.000- 24.816

* PR912 Rente 4.413.588- 4.413.588- 4.734.997- 4.734.997- 4.333.473- 4.333.473-

* PR913 Onvoorziene lasten 50.000 50.000 100.000 100.000

* PR914 Algemene uitkering 43.677.590- 43.677.590- 39.620.727- 39.620.727- 40.214.610- 40.214.610-

* PR915 Algemene baten en lasten 112.015 112.015 873.756 873.756 925.793- 925.793-

* PR917 Resultaat op kostenplaats 491.325 491.325 1.120.967 1.120.967 176.194 176.194

* PR923 Integratie-uitkering sociaal domein 22.570.000- 22.570.000- 21.747.282- 21.747.282-

* PR950 Saldo voor bestemming 2.873.512 2.873.512- 2.061.206 2.061.206- 1.746.351 1.746.351-

* PR963 Saldo na bestemming 3.109.720 3.109.720

** P11P Producten programma 11 7.108.210 61.535.684- 54.427.474- 4.518.397 79.968.219- 75.449.822- 1.504.856 79.314.191- 77.809.335-

** P11R Mutaties reserves programma 11 5.611.883 5.319.609- 292.274 5.588.419 5.748.274- 159.855- 1.818.541 1.260.847- 557.694

*** P11 Financieel evenwicht 12.720.094 66.855.294- 54.135.200- 10.106.816 85.716.493- 75.609.677- 3.323.397 80.575.038- 77.251.641-

Totaal 142.502.185 142.502.185- 144.256.393 144.256.393- 130.387.187 130.387.187-


147

3.4.3 Recapitulatie naar baten en lastensoorten

De begrotingscijfers zijn in voorgaande overzichten steeds gepresenteerd per (hoofd)functie dan wel per programma. Financieel gezien kan het totaal ook worden gerubriceerd naar baten- en lastensoorten:

Primaire

begroting

Primaire

begroting

Primaire

begroting

2014 2015 2016

Lasten (bedragen x € 1000)

4000 Niet in te delen lasten 103 12577 -2120

4110 Loonbetalingen en sociale premies 1659 1449 1578

4120 Sociale uitkeringen personeel 138 213

4210 Werkelijk betaalde rente 15 15

4300 Personeel van derden 345 341 359

4310 Energie 1069 1148 1143

4332 Aankoop gronden 162 54

4333 Overige duurzame goederen 10468 8922 7368

4341 Betaalde belastingen 771 367 404

4343 Niet duurzame goederen en diensten 14650 14269 14640

4411 Inkomensoverdrachten aan het Rijk 151 154 402

4421 Subsidies aan marktproducenten 643 648 645

4422 Sociale uitkeringen in geld 122 127 128

4423 Sociale verstrekkingen in natura 8030 7837 13494

4424 Overige inkomensoverdrachten overheid 28471 33536 37539

4425 Overige inkomensoverdrachten 4465 1272 1298

4600 Reserveringen 6661 7044 6958

4610 Kapitaallasten 17254 15812 14837

4621 Doorbelasting aan investeringsprojecten 1389 1561

4622 Overige doorbelasting van kostenplaatsen 26056 24009 26584

4630 Overige verrekeningen -5288 3039 3286

115630 134257 130387

Baten (bedragen x € 1000)

8211 Werkelijk ontvangen rente (en winstuitkeringen) 651 584 458

8212 Winstuitkeringen 25

8220 Toegerekende rente 4708 4450 4333

8321 Huren 4344 4790 4197

8322 Pachten 1801 1579 1195

8331 Opbrengst grondverkopen 15857 12787

8332 Overige duurzame goederen 9077 459 97

8340 Overige goederen en diensten 10366 10552 9742

8401 Belasting op producenten 10882 11088 11385

8402 Belasting op inkomens van gezinnen 2600 2503 2528

8411 Inkomensoverdracht van het Rijk 62214 73059 72881

8421 Vergoeding/verhaal sociale uitkering 821 1204

8422 Overige inkomensoverdrachten overheid 484 55 55

8423 Overige inkomensoverdrachten 703

8432 Overige investeringsbijdragen 10

8600 Reserveringen 7611 8339 7786

8630 Overige verrekeningen 189 121 1703

115630 134257 130387

149

MEERJARENBEGROTING

150

3.4.4 Meerjarenbegroting

Meerjarenbegroting 2016 2016

Programma/Product

Primaire

begroting Mutaties MJB Mutaties MJB Mutaties MJB

* PR001 Bestuursorganen: Raad 539.997 539.997 539.997 539.997

* PR002 Bestuursondersteuning raad&rekenk. 628.319 628.319 628.319 628.319

* PR003 College van B&W 1.079.709 1.079.709 89.331- 990.378 990.378

* PR004 Publiekszaken 1.115.562 1.115.562 1.115.562 1.115.562

* PR005 Leges publiekszaken 513.432- 50.000- 563.432- 87.000 476.432- 20.000 456.432-

* PR006 Verkiezingen 26.074 48.419 74.493 74.493 74.493

* PR007 Representatie 184.526 184.526 184.526 184.526

* PR008 Communicatie 549.259 549.259 549.259 549.259

* PR009 Ondersteuning bestuursorganen 495.423 495.423 495.423 495.423

* PR010 Bestuurlijke samenwerking/int. contacten 449.373 449.373 449.373 449.373

* PR101 Brandweer en rampenbestrijding 2.525.464 2.525.464 2.525.464 2.525.464

* PR102 Openbare orde en veiligheid 2.005.349 42.000 2.047.349 2.047.349 2.047.349

* PR103 Dierenbescherming 39.057 39.057 39.057 39.057

* PR708 Milieu 1.041.271 1.041.271 1.041.271 1.041.271

* PR801 Opbrengst omgevingsvergunning 1.216.234- 1.216.234- 1.216.234- 1.216.234-

* PR802 Vergunningen 39.370- 39.370- 39.370- 39.370-

* PR803 Handhaving 42.000- 42.000- 42.000- 42.000-

* PR804 Gebiedsgericht werken 146.252 146.252 146.252 146.252

* PR805 Gegevensbeheer belastingen 98.979 98.979 98.979 98.979

* PR807 Werkzaamheden kadaster 245.974 245.974 245.974 245.974

* PR811 Bouwen 1.596.962 1.596.962 1.596.962 1.596.962

* PR901 Werkzaamheden wet WOZ 401.687 401.687 401.687 401.687

* PR916 Heffing precariorechten 193.846- 193.846- 193.846- 193.846-

** P01P Producten programma 1 11.206.356 1.581- 11.204.775 2.331- 11.202.444 20.000 11.222.444

* PR951 Mutaties reserves programma 1 349.361- 349.361- 349.361- 349.361-

*** P01 Kernwaarden 10.856.995 1.581- 10.855.414 2.331- 10.853.083 20.000 10.873.083

* PR806 Leningen woningbouw

* PR808 Stedelijke vernieuwing 96.992 96.992 96.992 96.992

* PR809 Wonen 377.956 377.956 377.956 377.956

** P02P Producten programma 2 474.948 474.948 474.948 474.948

* PR952 Mutaties reserves programma 2 452.959- 452.959- 452.959- 60.000 392.959-

*** P02 Wonen 21.989 21.989 21.989 60.000 81.989

* PR505 Evenementen en kermissen 176.593 176.593 176.593 176.593

* PR507 Openbare leeszaal en bibliotheek 968.984 968.984 968.984 968.984

* PR508 Mediabeleid 30.749 30.749 30.749 30.749

* PR509 Kunst en kunstzinnige vorming 2.094.920 107.359- 1.987.561 1.987.561 1.987.561

* PR510 Oudheidkunde en volksfeesten 343.824 342.000 685.824 200.000 885.824 885.824

* PR512 Monumenten en archeologie 233.831 233.831 233.831 233.831

* PR513 Gemeentearchief 397.729 51.000- 346.729 14.000- 332.729 332.729

* PR604 Sociaal cultureel werk 272.614 15.000- 257.614 257.614 257.614

* PR606 Ouderenbeleid 214.555 214.555 214.555 214.555

* PR607 Allochtonenbeleid 107.858 107.858 107.858 107.858

* PR609 Jeugdwerk 1.280.625 1.280.625 1.280.625 1.280.625

* PR610 Kinderopvang 844.415 15.000- 829.415 829.415 829.415

** P03P Producten programma 3 6.966.697 153.641 7.120.338 186.000 7.306.338 7.306.338

* PR953 Mutaties reserves programma 3 273.750- 130.000 143.750- 143.750- 143.750-

*** P03 Welzijn 6.692.947 283.641 6.976.588 186.000 7.162.588 7.162.588

* PR605 Maatschappelijke werk 809.513 809.513 809.513 809.513

* PR608 Samenlevingsopbouw 762.242 762.242 762.242 762.242

* PR611 Woonzorgzones 123.691 123.691 123.691 123.691

* PR612 Maatschappelijke zorg en begeleiding 73.874 73.874 73.874 73.874

* PR613 Participatiewet 976.032 976.032 976.032 976.032

* PR614 Inkomensvoorzieningen 666.830 666.830 666.830 666.830

* PR615 Minimabeleid/armoedebeleid 1.546.262 1.546.262 1.546.262 1.546.262

* PR616 Uitstroombevordering 8.597.692 8.597.692 8.597.692 8.597.692

* PR661 Maatwerkvz.natura materieel WMO 660.587 660.587 660.587 660.587

* PR662 Maatwerkvz. natura immaterieel WMO 7.536.526 7.536.526 7.536.526 7.536.526

* PR667 Eigen bijdrage maatwerkvz.en opvang WMO 1.147.145- 1.147.145- 1.147.145- 1.147.145-

* PR670 Algemene voorzieningen WMO/Jeugd 3.226.488 3.226.488 3.226.488 3.226.488

* PR671 Eerstelijnsloket WMO en Jeugd 2.198.373 2.198.373 2.198.373 2.198.373

* PR672 PGB WMO en Jeugd 3.961.510 3.961.510 3.961.510 3.961.510

* PR682 Individuele voorzieningen natura Jeugd 4.179.625 4.179.625 4.179.625 4.179.625

* PR683 Veiligheid,jeugdreclass.en opvang Jeugd 849.498 849.498 849.498 849.498

* PR687 Ouderbijdragen ind.voorz./opvang Jeugd 55.341- 55.341- 55.341- 55.341-

* PR701 Volksgezondheid (openbare ruimte) 104.434 104.434 104.434 104.434

* PR709 Volksgezondheid: subsidies/bijdragen 703.354 12.400- 690.954 24.000- 666.954 666.954

* PR710 Jeugdgezondheidszorg 681.301 681.301 681.301 681.301

* PR711 Jeugd en gezin WMO 343.560 343.560 343.560 343.560

** P04P Producten programma 4 36.798.906 12.400- 36.786.506 24.000- 36.762.506 36.762.506


*** P04 Zorg en volksgezondheid 36.599.091 12.400- 36.586.691 24.000- 36.562.691 36.562.691

2017 2018 2019

151


Programma/Product

Primaire


* PR401 Leerlingenvervoer 604.966 604.966 604.966 604.966

* PR402 Leerplicht 229.316 229.316 229.316 229.316

* PR403 Openbare basisonderwijs excl.huisvesting 1.253 1.253 1.253 1.253

* PR404 Bijzonder basisonderwijs excl.huisvesting 11.759 11.759 11.759 11.759

* PR405 Speciaal basisonderwijs excl.huisvesting

* PR406 Huisvesting openbaar basisonderwijs 596.518 596.518 596.518 596.518

* PR407 Huisvesting bijzonder basisonderwijs 2.010.838 2.010.838 2.010.838 2.010.838

* PR408 Huisvesting speciaal basisonderwijs 137.726 137.726 137.726 137.726

* PR409 Huisvesting voortgezet onderwijs 2.217.026 2.217.026 2.217.026 2.217.026

* PR410 Huisvesting onderwijs algemeen 48.402 4.000 52.402 4.000- 48.402 4.000 52.402

* PR411 Lokaal onderwijsbeleid 171.489 171.489 171.489 171.489

* PR412 Volwasseneneducatie 9.185 9.185 9.185 9.185

** P05P Producten programma 5 6.038.477 4.000 6.042.477 4.000- 6.038.477 4.000 6.042.477


*** P05 Scholing 5.314.197 4.000 5.318.197 4.000- 5.314.197 4.000 5.318.197

* PR501 Zwembaden 1.413.385 27.000- 1.386.385 25.000- 1.361.385 1.361.385

* PR502 Sporthallen en sportzalen 2.120.558 2.120.558 2.120.558 2.120.558

* PR503 Sportparken 658.343 658.343 75.000- 583.343 583.343

* PR511 Sportbeleid 749.165 15.300 764.465 15.300- 749.165 749.165

** P06P Producten programma 6 4.941.452 11.700- 4.929.752 115.300- 4.814.452 4.814.452


*** P06 Sport 4.411.785 11.700- 4.400.085 115.300- 4.284.785 4.284.785

* PR208 Exploitatie havencomplex 579.263 579.263 579.263 579.263

* PR301 Straatmarkten 113.926 113.926 113.926 113.926

* PR302 Opbrengst straatmarkten 44.523- 44.523- 44.523- 44.523-

* PR303 Handel en ambacht 779.184 779.184 779.184 779.184

* PR603 Stedelijke werkgelegenheidsprojecten 561.445 561.445 561.445 561.445

* PR812 Erfpachtsgronden 141.264 377.000- 235.736- 235.736- 235.736-

* PR813 Beheer diverse percelen en panden 357.283 225.000- 132.283 132.283 132.283

* PR850 Bouwgrondexploitatie stads/dorpsvernieuwing

* PR851 Algemene kosten bouwgrondexploitie 100.000 100.000 100.000 100.000

* PR852 Bouwgrondexploitatie 939.418- 939.418- 939.418- 939.418-

** P07P Producten programma 7 1.648.424 602.000- 1.046.424 1.046.424 1.046.424

* PR957 Mutaties reserves programma 7 996.991- 562.000 434.991- 434.991- 434.991-

* PR962 Mutaties reserves grondexploitatie 839.418 839.418 839.418 839.418

*** P07 Werken 1.490.851 40.000- 1.450.851 1.450.851 1.450.851

* PR201 Straatreiniging 137.332 137.332 137.332 137.332

* PR202 Gladheidsbestrijding 210.754 210.754 210.754 210.754

* PR203 Onderhoud wegen,straten en pleinen 3.029.244 3.029.244 3.029.244 3.029.244

* PR204 Openbare verlichting 934.659 934.659 934.659 934.659

* PR209 Afwatering, waterlossingen etc. 195.133 195.133 195.133 195.133

* PR504 Onderhoud openbaar groen 4.891.504 75.000 4.966.504 75.000 5.041.504 75.000 5.116.504

* PR506 Recreatieve voorzieningen 341.377 341.377 341.377 341.377

* PR702 Vuilophaal en -afvoer 3.372.220 167.054- 3.205.166 3.205.166 3.205.166

* PR703 Reinigingsrecht/afvalstoffenheffing 3.572.219- 3.572.219- 3.572.219- 3.572.219-

* PR704 Begraafplaatsen 506.188 5.817 512.005 3.163 515.168 515.168

* PR705 Begraafplaatsrechten 377.871- 377.871- 377.871- 377.871-

* PR706 Riolering en waterzuivering 2.414.569 2.414.569 2.414.569 2.414.569

* PR707 Rioolrechten 2.814.569- 2.814.569- 2.814.569- 2.814.569-

** P08P Producten programma 8 9.268.319 86.237- 9.182.082 78.163 9.260.245 75.000 9.335.245


*** P08 Beheer openbare ruimte 9.126.598 86.237- 9.040.361 78.163 9.118.524 75.000 9.193.524

* PR205 Verkeersmaatregelen 1.652.367 1.652.367 1.652.367 1.652.367

* PR206 Parkeervoorzieningen 1.097.119 1.097.119 1.097.119 1.097.119

* PR207 Parkeervergunningen/heffingen 1.799.985- 1.799.985- 1.799.985- 1.799.985-

** P09P Producten programma 9 949.500 949.500 949.500 949.500

* PR959 Mutaties reserves programma 9 614.781 614.781 614.781 614.781

*** P09 Verkeer 1.564.281 1.564.281 1.564.281 1.564.281

* PR810 Ruimtelijke beleidsplannen 1.262.607 1.262.607 1.262.607 1.262.607

** P10P Producten programma 10 1.262.607 1.262.607 1.262.607 1.262.607


*** P10 Ruimtelijke strategie 1.172.907 1.172.907 1.172.907 1.172.907

2017 2018 2019

152


Programma/Product

Primaire


* PR902 Lasten gemeentelijke belastingen 216.304 216.304 216.304 216.304

* PR903 Opbrengst OZB gebruikers 1.963.584- 1.963.584- 1.963.584- 1.963.584-

* PR904 Opbrengst OZB eigenaren 8.727.296- 187.000- 8.914.296- 187.000- 9.101.296- 75.000- 9.176.296-

* PR905 Toeristenbelasting 122.104- 122.104- 122.104- 122.104-

* PR906 Hondenbelasting 167.877- 167.877- 167.877- 167.877-

* PR907 Forensenbelasting 14.838- 14.838- 14.838- 14.838-

* PR908 Reclamebelasting 102.515- 102.515- 102.515- 102.515-

* PR909 Beleggingen en deelnemingen 7.277- 7.277- 7.277- 7.277-

* PR910 Verstrekte geldleningen

* PR911 Rente en Treasury (leningen korten 1 jr) 24.816 24.816 24.816 24.816

* PR912 Rente (leningen gelijk of langer 1 jr) 4.333.473- 4.333.473- 4.333.473- 4.333.473-

* PR913 Onvoorziene lasten 100.000 100.000 100.000 100.000

* PR914 Algemene uitkering 40.214.610- 454.399 39.760.211- 1.228 39.758.983- 320.511- 40.079.494-

* PR915 Algemene baten en lasten 925.793- 592.023- 1.517.816- 443.567- 1.961.383- 476.156- 2.437.539-

* PR917 Resultaat op kostenplaatsen 176.194 176.194 176.194 176.194

* PR923 Integratie-uitkering sociaal 21.747.282- 370.310 21.376.972- 478.567 20.898.405- 331.276 20.567.129-

* PR950 Saldo voor bestemming

** P11P Producten programma 11 77.809.335- 45.686 77.763.649- 150.772- 77.914.421- 540.391- 78.454.812-

* PR961 Mutaties reserves programma 1 557.694 163.572 721.266 100.000 821.266 325.000 1.146.266

*** P11 Financieel evenwicht 77.251.641- 209.258 77.042.383- 50.772- 77.093.155- 215.391- 77.308.546-

* PR970 HKP rente en afschrijving

* PR971 HKP huisvesting

* PR972 HKP automatisering 50.000- 50.000- 50.000-

* PR973 HKP algemene personeelskosten 129.159- 129.159- 205.000- 334.159- 334.159-

* PR974 HKP algemene organisatiekosten

* PR975 HKP directie

* PR976 HKP bedrijfsvoering en control

* PR977 KP communicatie,financiën,ondersteuning

* PR978 HKP HRM, informatiebeheer en ICT

* PR979 KP publiekszaken

* PR980 KP leefbaarheid,veiligheid,handhaving

* PR981 KP sportbedrijf

* PR982 KP bedrijven uitvoerende dienst

* PR983 KP OBOR en vastgoed

* PR984 KP ruimtelijke en sociale ontwikkeling

*** K99 Kostenplaatsen 129.159- 129.159- 255.000- 384.159- 384.159-

**** Programma's/producten totaal 215.822 215.822 187.240- 28.582 56.391- 27.809-

2015 2016 2017 2018

Begrotingsruimte 5.168 -215.822 -28.582 27.809

2017 2018 2019

153

3.4.5 Geraamd resultaat voor en na bestemming

Conform de voorschriften worden stortingen in- en onttrekkingen uit reserves niet meer via meerdere producten verwerkt, maar worden deze per programma in de begroting afzonderlijk inzichtelijk gemaakt. Op deze wijze wordt zichtbaar hoe het begrotingsresultaat is vóórdat de mutaties in de reserves zijn verwerkt, én nadat de stortingen / onttrekkingen in reserves zijn geboekt. Met andere woorden, het begrotingsresultaat wordt transparanter. Daarnaast heeft deze gewijzigde presentatie als voordeel dat de toezichthouder (provincie) door de duidelijke, uniforme verwerking van stortingen/onttrekkingen in reserves de begrotingsresultaten van opeenvolgende jaren, maar ook van overeenkomstige gemeenten, beter kan vergelijken en interpreteren. Voor het begrotingsjaar 2016 is het resultaat voor en na bestemming en mutaties reserves: 2016 Begrotingsresultaat vóór bestemming (Totaal van de functies 001 t/m 960) nadelig € 1.746.351 Stortingen in reserves € 4.293.795 Onttrekkingen uit reserves € 6.040.146 € 1.746.351 Resultaat na bestemming € nihil In het begrotingsresultaat is begrepen de post onvoorzien van € 100.000 en het geparkeerd begrotingsresultaat van € 5.168.

154

3.4.6 Overzicht van geraamde incidentele baten en lasten

In artikel 19 van het besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten is bepaald dat in de begroting een overzicht moet worden opgenomen van de geraamde incidentele baten en lasten. Door een indicatie te geven van de incidentele baten en lasten wordt informatie gegeven die relevant is voor het beoordelen van de financiële positie c.q. het daadwerkelijk sluitend zijn van de begroting. Het overzicht 2016 is als volgt:

2016 Incidentele Lasten

Incidentele wachtgelden / WW uitkeringen 256.543

Tijdelijke bovenformatieve personele formatie i.v.m. realiseren taakstellingen 346.569

De op grond van de begroting 2016 van Baanbrekers door Waalwijk verschuldigde bijdrage in het nadelig resultaat van Baanbrekers geeft ten opzichte van 2014 een stijging (verhoogde bijdrage) van € 771.071 (in 2015 was dit nog € 1.700.000). Vanaf het begrotingsjaar 2017 is volgens de meerjarenbegroting van Baanbrekers geen extra bijdrage meer verschuldigd

771.071

Er zijn gronden vanuit de GREX teruggeboekt naar voorraden gronden in afwachting van het in exploitatie kunnen nemen. Er is getemporiseerd in afwachting van het aantrekken van de

economie en het op voormalig niveau kunnen verkopen van bouwgronden. Het is zeker voor een substantieel deel van de gronden een tijdelijke situatie. Aannemelijk is dat een deel van de rentelast (ruim € 400.000) van de naar voorraden overgeboekte gronden op korte termijn weer kan worden bijgeschreven op de boekwaarden van de gronden. Dit betreft een last van € 225.000

225.000

Er wordt vooralsnog tijdelijk tot en met deze bestuursperiode (medio 2018) programmamanagement ingevoerd. De kosten bedragen in totaliteit € 500.000 waarvan € 200.000 in 2016, € 200.000 in 2017 en € 100.000 in 2018

200.000

Tot en met 2017 worden de pensioenlasten van voormalig wethouders gedekt uit de Algemene Reserve. Vanaf 2018 zijn ze structureel gedekt vanuit het APPA fonds.

213.000

Totaal 2.012.183

Incidentele baten

De algemene reserve biedt dekking voor de incidentele wachtgelden / WW uitkeringen 256.543

Uit de algemene reserve wordt in 2014, 2015 en 2016 onttrokken ter tijdelijke dekking van tijdelijke bovenformatieve lasten. Het restant van de tijdelijke bovenformatieve lasten ad € 226.569 komt ten laste van de exploitatiebegroting 2016

120.000

Incidenteel verhoogde bijdrage aan Baanbrekers in 2016 wordt gedekt vanuit de Algemene Reserve.

771.071

In 2012 en in 2013 zijn tot substantiële bedragen gronden overgeboekt van nog niet in exploitatiegenomen gronden naar de voorraden gronden. De rentelast verschuift daarmee van de grondexploitatie (rentebijschrijving op boekwaarden) naar de exploitatie. Het betreft een rentelast van € 404.985. In dit nadeel voor de begroting draagt de Algemene Reserve in 2014, 2015 en in 2016 (incidenteel) voor een bedrag van € 225.000 bij.

225.000

Incidentele kosten invoering programmamanagement ten laste van de Algemene Reserve 200.000

Tijdelijk gemis opbrengst erfpachtgronden -337.000

Dekking tijdelijk gemis opbrengst erfpachtgronden uit Algemene Reserve 337.000

Dekking pensioenlasten voormalig wethouders uit Algemene Reserve 213.000

Totaal

1.785.614

155

Het begrotingsjaar 2016 is voor een bedrag van € 226.569 negatief beïnvloed door het saldo van incidentele baten en lasten.

2017-2018-2019

Deze begrotingsjaren zijn samengesteld vanuit de bestendiging van bestaand beleid (geen budgetaanpassingen tenzij expliciet afgesproken in het

coalitieprogramma 2014-2018); volledige verwerking van alle voornemens vanuit het coalitieprogramma (nieuw beleid en

taakstellingen); het volledig ramen van alle lasten (kapitaallasten en exploitatielasten) voortkomend uit nieuw beleid; geen ramingen wegens onderuitputtingen van kapitaallasten en personeelslasten; een stelpost van € 200.000 wegens niet in tarieven en Algemene Uitkering gedekte loon- en

prijsontwikkeling; een stelpost van structureel jaarlijks € 75.000 extra i.v.m. onderhoud wegens areaaluitbreiding; een stelpost van structureel jaarlijks € 260.000 (in 2018 € 250.000) extra voor uitvoering van het

Integraal Uitvoeringsplan wegen; Ook in de begrotingsjaren 2017 tot en met 2019 zijn de lasten van bovenformatief personeel zoals deze zich naar verwachting in 2016 voordoen, geraamd. Indien de lasten zich niet voordoen ontstaat ruimte in de begroting tot maximaal € 226.569. Op basis hiervan komen wij tot het volgende beperkt overzicht van incidentele baten en lasten begrepen in de de meerjarenramingen 2017 tot en met 2019: 2017 Incidentele Lasten

Invoering programmamanagement 200.000

Tijdelijke bovenformativiteit in personele formatie 226.569

Pensioenlasten voormalig wethouders 213.000

Totaal 639.569

Incidentele baten

De algemene reserve biedt dekking voor invoering programmamanagement 200.000

Pensioenlasten voormalig wethouders ten laste van algemene reserve 213.000

Totaal

413.000

2018 Incidentele Lasten

Invoering programmamanagement 100.000


Totaal 326.569

Incidentele baten

De algemene reserve biedt dekking voor invoering programmamanagement 100.000

Totaal

100.000

2019

Incidentele Lasten


Totaal 226.569

Incidentele baten

Geen 0

156

Het volgende begrotingsbeeld kan dan ontstaan:

2016 2017 2018 2019

Begrotingspositie ( - = tekort ) 5.000 -215.000 -28.000 27.000

Per saldo nadelig beïnvloed door incidentele lasten

226.569 226.569 226.569 226.569

Begrotingspositie 231.569 11.569 198.569 253.569

Vastgesteld kan worden dat de begrotingsjaren 2017 tot en met 2019 in structurele zin sluitend kunnen worden, dat er vanuit het voorzichtigheidsprincipe geraamd is en dat de begrotingen ruimte bieden om keuzes te maken die het resultaat verder kunnen verbeteren.

157

3.5 Bezittingen en Vermogen

De begroting bevat op grond van de voorschriften geen balans. Dit is ook niet mogelijk omdat een balans inzicht dient te geven in alle bezittingen en vermogensbestanddelen die op een bepaalde datum daadwerkelijk aanwezig zijn. Om toch enig inzicht te geven in de ramingen van de standen van bezittingen en vermogen volgen hierna twee overzichten:

1. De feitelijke balans per 31 december 2014 2. De begrotingsbalans per 1 januari 2016

WERKELIJK PER 31 DECEMBER 2014

ACTIVA PASSIVA

Vaste activa

Vaste passiva

Bezittingen 218.762.000

Eigen vermogen 85.242.000

Voorzieningen 3.402.000

Vaste schulden 177.387.000

Vlottende activa Vlottende passiva

Voorraden 57.335.000

Vlottende schulden 24.109.000

Vorderingen 10.563.000

Liquide middelen

Liquide middelen 3.480.000

Totaal generaal 290.140.000 Totaal generaal 290.140.000

BEGROTING PER 1 JANUARI 2016

ACTIVA PASSIVA

Vaste activa

Vaste passiva

Bezittingen 248.008.000

Eigen vermogen 80.876.000

Voorzieningen 4.977.000

Vaste schulden 171.092.000

Vlottende activa Vlottende passiva Voorraden grondexploitatie 44.250.000

Vlottende schulden

Voorraden overig 11.571.000

Liquide middelen

Liquide middelen

Financieringstekort 46.884.000

Totaal generaal 303.829.000 Totaal generaal 303.829.000

158

3.5.1 Investeringen en dekking

In 2016 zal een aantal bedrijfsmiddelen worden vervangen. Deze vervangingen moeten plaatsvinden om de lopende bedrijfsprocessen doorgang te laten vinden. Met de vervanging is dus alleen sprake van handhaving van bestaand beleid. Om die reden is het niet meer noodzakelijk dat de betreffende investeringen via afzonderlijke begrotingswijzigingen aan de raad worden voorgelegd. Derhalve is het uitgangspunt dat de raad, met het vaststellen van de begroting 2016, tevens goedkeuring verleent aan de jaarschijf 2016 van het “overzicht vervangingsinvesteringen”.

Een overzicht van de voor het doen van vervangingsinvesteringen door volledige afschrijving vrijvallende middelen voor het jaar 2016 welke meer bedragen dan € 10.000 is onderstaand weergegeven. Door vaststelling van de begroting geautoriseerde vervangingsinvesteringen

Omschrijving Jaar Afschr.

Termijn

Investering

(excl. BTW)

Kapitaallasten

Krediet raadsnet (smartsite) 2016 5 37.603 8.743

VI2016 Sportparken 2016 30 73.993 4.871

Hondenscoopreiniger 2016 8 48.434 7.628

GFT betoncocons & containers 2016 12 259.171 30.021

VI minicontainers 2016 8 21.896 3.449

VI microstation IBOR 2016 5 94.624 22.000

VI inventaris Bibliotheek 2016 15 17.904 1.775

VI inrichting de Lees 2016 15 56.428 5.596

VI ICT hardware 2016 3 229.587 83.990

VI ICT software 2016 5 175.876 40.891

VI audiovisuele middelen raadszaal 2016 5 205.348 47.743 Overigens is het geen automatisme dat onmiddellijk nadat investeringen afgeschreven zijn, vervanging plaats vindt. Niet altijd is dit nodig. Er worden afwegingen gemaakt over nut en noodzaak, waarbij de te verwachten hogere onderhoudskosten bij het langer in bedrijf houden van bedrijfsmiddelen worden afgezet tegen de

kapitaallasten van nieuwe aanschaffingen. Indien het niet noodzakelijk is om tot vervanging over te gaan, kunnen de vrijvallende kapitaallasten worden ingezet ter dekking van hogere onderhoudskosten of vrijvallen ten gunste van het rekeningresultaat. Niet altijd is het mogelijk om te vervangen tegen oorspronkelijke aanschafwaarde. Ook komt het voor dat de kosten van vervanging gedekt kunnen worden uit het vrijvallend oorspronkelijk krediet + restwaarde van het te vervangen bedrijfsmiddel, maar de restwaarde niet als dekkingsmiddel kan worden ingezet omdat verkoopopbrengsten uit bedrijfsmiddelen volgens de voorschriften als incidentele baat in de exploitatie moeten worden verantwoord. Indien vervanging niet binnen de vrijvallende investeringsmiddelen en/of kapitaallasten heeft kunnen plaatsvinden, maakt het college daarvan bij het voorjaars- dan wel najaarsbericht in de afwijkingenrapportage melding. Nieuwe investeringen, onontkoombaarheden en wensen Ook de lasten verband houdend met nieuwe investeringen zijn in de (meerjaren)begroting verwerkt. Door vaststelling van de begroting geeft u de intentie aan deze investeringen te gaan uitvoeren. De definitieve besluitvorming door de raad over investeringen zal eerst plaatsvinden op basis van voorstellen die het college in de loop van het begrotingsjaar zal voorleggen. Voor de bestuursperiode 2014-2018 staan slechts drie nieuwe investeringen op het programma. Ter voorbereiding van- en als aanzet tot deze investeringen heeft de raad reeds middelen beschikbaar gesteld. Het betreft:

Realisering van de gebiedsontsluiting oostelijke-Langstraat (GOL); Aanleg van een oostelijke insteekhaven; Verplaatsing van het leder- en schoenenmuseum naar nieuw concept SLEM.

Over deze investeringen en de voortgang daarin wordt de raad regelmatig geïnformeerd. Voor wat betreft de financiële kaders van dit moment kunnen wij verwijzen naar de kadernota. De lasten van deze voorgenomen investeringen zijn op basis daarvan alle in de begroting verwerkt en gedekt.

159

Volledigheidshalve vermelden wij ook de overzichten van onontkoombaarheden en wensen die door middel van de kadernota in deze begroting zijn verwerkt. Door middel van vaststelling van de begroting accordeert u deze:

2016 2017 2018 2019

ONONTKOOMBAAR

1 Verlenging geldigheidstermijn paspoorten en ID kaarten Besparing op personele kosten

-18.000 -68.000 -31.000 92.000

p.m.

2 Implementatie informatiebeveiliging in de organisatie

47.000 47.000 47.000 47.000

3 Opbouw voorziening verplichtingen APPA 89.331 89.331

4 Investeringen nieuwe inzameling afvalstoffen

5 Verhoging storting onderhoudsfonds gemeentelijke gebouwen

80.000 80.000 80.000 80.000

6 Instandhoudingsonderhoud duikers en overkluizingen

15.000 15.000 15.000 15.000

7 Renovatie brandweerkazerne p.m. p.m. p.m.

8 Ruimen van graven begraafplaats Heistraat Sprang-Capelle

5.817 5.817 5.817

9 Ruimen van graven begraafplaats Tilburgseweg Sprang-Capelle

3.163 3.163

10 Aanleg bodembescherming Kerkvaartsehaven 13.455 13.455 13.455

124.000 182.603 222.766 256.435

2016 2017 2018 2019

WENSEN

1 Programmamanagement Dekking: Algemene Reserve

200.000 -200.000

200.000 -200.000

100.000 -100.000

2 Verhoging jaarlijks subsidie aan SJW t.b.v. invulling functie stafmedewerker 77.000 77.000 77.000 77.000

3 Modules NotuBiz in kader faciliteren van de raad. Implementatie in 2015. Jaarlijkse lasten vanaf 2016 21.000 21.000 21.000 21.000

4 Intensivering van activiteiten op het terrein van (sociale) veiligheid en fysieke leefomgeving 146.000 188.000 188.000 188.000

5 Bijdrage van de gemeente in camerabewaking centrum van Waalwijk p.m. p.m. p.m. p.m.

TOTAAL 244.000 286.000 286.000 286.000

3.5.2 De belangrijkste reserves

Het overzicht van de per 1 januari 2015 (werkelijk aanwezig per 31-12-2014) en per 1 januari 2016 (raming per 31 december 2015) aanwezige reserves treft u op de volgende bladzijde aan.

160

Naam reserve Saldo Mutaties Begrotings Toevoeging Saldo

begin prim. begroting wijzigingen rente 2015 begin

dienstjaar 2015 2015 dienstjaar

1-1-2015 en overige 3,50% 1-1-2016

mutaties

Bestemmingsreserves

Reserve bouwfonds 789.590 -162.804 50.850 677.636

Reserve ruimtelijke beleidspl.05/08 444.213 444.213

Reserve personeelsfeest 31.765 31.765

Egalisatiereserve ICT-beleid 1.292.575 -279.255 -781.839 231.481

Reserve historische publicaties 5.113 5.113

Reserve pc vergoedingen raadsleden 36.364 5.682 42.046

Reserve dagarrangementen Balada 79.009 79.009

Reserve inburgering nieuwkomers 17.190 17.190

Onderhoud atletiekbaan 40.173 5.790 45.963

Reserve onderwijshuisvesting 7.401.690 -537.936 -302.535 6.561.219

Onderhoud kunstgrasveld hockey 36.660 5.618 42.278

GOA: gem onderw.achtst. Beleid 311.085 311.085

Reserve Sociale Peiler ISV 4.604 4.604

Egalisatiereserve baggerplan 25.581 25.581

Res. restauratie gem. monumenten 114.704 114.704

Reserve sociale woningbouw 1.500.025 -112.836 -500.000 887.189

Res.eniergiebesp. maatregelen huursector 1.000.000 -60.000 -455.000 485.000

Reserve leefbaarheid WOP/DOP 1.078.364 -196.928 881.436

Reserve N261 3.200.000 3.200.000

Reserve Haven Waalwijk 3.691.530 129.204 3.820.734

Reserve Kerkvaartse haven 266.189 266.189

Reserve milieusubsidies 75.000 75.000

Reserve transities 0 532.316 532.316

Reserve bouwgrondexploitatie 5.011.060 -116.394 -4.894.666 0

Reserve bovenwijkse voorz. 3.403.241 436.341 8.916 3.848.498

Reserve cultuur 212.434 69.283 -4.109 277.608

Reserve parkmanagement 4.441.073 31.390 155.438 4.627.901

Reserve groen (grondexploitatie) 52.873 79.946 4.910 137.729

Reserve revitalisering haven I-VI 1.071.516 517.889 32.145 1.621.550

Reserve mobiliteitsfonds 5.610.565 963.966 -280.544 6.293.987

Reserve 3 schoollocaties Waalwijk 824.660 824.660

Reserve locaties Waspik 62.976 62.976

Totaal 42.131.822 649.752 -6.672.551 367.636 36.476.659

Algemene reserves

Algemene reserve 7.147.447 -1.949.340 7.156.280 0 12.354.387

Reserve nog te bestemmen resultaat 3.109.720 -3.109.720 0

Totaal 10.257.167 -1.949.340 4.046.560 0 12.354.387

Geblokkeerde reserves

Gebouw brandweer post Sprang-C 960.805 -58.264 33.628 936.169

Geblokk.res.vb.kred.sporth.Driessen 559.675 -38.245 19.589 541.019

Geblokk.res.nieuwb.gemeentehuis 12.449.552 -712.390 435.734 12.172.896

Geblokk.res.aanp.sc Waspik/turnac 130.350 -16.412 4.562 118.500

Boekwinst verk.aand.bouwfonds 4.077.420 -142.393 142.710 4.077.737

Geblokk.res.bvb overdekt zwembad 708.000 -46.905 24.780 685.875

Geblokk.res.nieuwb.zwembad 4.026.110 -259.329 140.914 3.907.695

Geblokk.res. tijd. huisv P. van Haaren 112.730 -20.050 3.946 96.626

Geblokk.res.kunstgrasveld KMHC 29.358 -5.921 1.028 24.465

Geblokk.res.De Vest 248.000 -21.080 8.680 235.600

Geblokk.res.onderwijs (MIP) 1.050.957 -264.137 36.783 823.603

Geblokk.res.Kerkvaartse Haven 265.532 -24.914 9.294 249.912

Geblokk.res.kleine zaal De Leest 2.500.000 -87.500 87.500 2.500.000

Geblokk.res.sluis/vloeddeuren 330.000 -19.800 11.550 321.750

Geblokk.res.parkeren De Els 1.238.000 -90.676 -3.000 43.330 1.187.654

Geblokk.res.renovatie sluis haven Ww 4.165.800 0 0 4.165.800

Totaal 32.852.289 -1.808.016 -3.000 1.004.027 32.045.300

Totaal reserves 85.241.278 -3.107.604 -2.628.991 1.371.663 80.876.346

161

Toelichting: Zoals vermeld is in de kadernota, is er in de begroting 2016 vanuit gegaan dat de reserve Grondexploitatie is overgeheveld naar de Algemene Reserve. Feitelijke besluitvorming hierover heeft de raad opgeschort tot de behandeling van de nota Grondbeleid in de raadsvergadering van september en inmiddels is duidelijk dat de raad de reserve grondexploitatie als specifieke reserve in stand wil laten. In begrotingstechnische zin zijn er overigens geen consequenties van het wel of niet overhevelen van de reserve grondexploitatie naar de algemene reserve. Vanaf 2016 wordt de wegens het bezit van de reserves Algemene Bovenwijkse Voorzieningen en Mobiliteitsfonds bespaarde rente niet meer ten gunste van de exploitatie gebracht, maar op de reserves bijgeschreven. Dit heeft als groot voordeel dat de reserves zonder negatieve gevolgen voor de exploitatie kunnen worden aangewend. Algemene Reserve De mutatie in 2015 bestaat uit een vermeerdering wegens het toevoegen van de reserve grondexploitatie, een vermeerdering van € 500.000 i.v.m. (geraamde) onderuitputting van kapitaallasten, een vermindering wegens het negatief resultaat van Baanbrekers in 2015(€ 1.250.000), een vermeerdering wegens het afstorten van de reserve ICT in de AR (€ 825.000) en enkele verminderingen i.v.m. incidentele dekking van incidentele uitgaven op 2015. Het jaarrekeningresultaat 2014 (€ 3.100.000) is toegevoegd aan de Algemene Reserve en de vanuit 2014 naar 2015 overgehevelde budgetten (€ 1.600.000) alsmede een bedrag van € 250.000 i.v.m. organisatie-frictiekosten zijn daaraan onttrokken. De Algemene Reserve is een zogenaamde vrije reserve. Zij vormt het belangrijkste bestanddeel van het weerstandsvermogen. Wij brengen nog het volgende onder de aandacht: Naar het zich op basis van de informatie van dit moment laat aanzien, dient in 2016 nog eenmalig voor een bedrag van bijna € 800.000 beschikt te worden over de AR wegens een hogere bijdrage aan Baanbrekers en eenmalig voor € 337.000 wegens een nadeel in de erfpachtopbrengsten (canons) door het in eigendom terugkrijgen/-nemen van eerder in erfpacht uitgegeven gronden. Als uitvloeisel van het coalitieprogramma 2014-2018 wordt de komende jaren nog een bedrag van € 825.000 onttrokken i.v.m. bijdragen die vanuit de –inmiddels aan de AR toegevoegde - reserve ICT ten gunste van de exploitatie komen. Afhankelijk van besluitvorming kan de AR dienen als dekkingsmiddel voor eenmalige kosten ad € 500.000

i.v.m. het organisatieontwikkelingstraject. Ook zal de AR jaarlijks ingezet worden om incidentele kosten te dekken. Mogelijk dient op grond van een in 2014 aangegane allonge behorend bij de samenwerking- en participatieovereenkomst Lokaal Herstructurerings Fonds Waalwijk, op enig moment vanuit de Algemene Reserve een bedrag van € 1.000.000 ingebracht te worden. Met dit alles rekening houdend kan de omvang van de AR theoretisch gesteld worden op ruim € 9.000.000. Reserve Bovenwijkse Voorzieningen De reserve willen wij gebruiken ter dekking van investeringen in leefbaarheid van de kernen. In 2013 is een bedrag van € 2.500.000 uit de reserve Majeure Projecten geoormerkt naar de reserve Algemene Bovenwijkse Voorzieningen gegaan voor De Leest en een bedrag van € 1.375.000 ten gunste van het Leerpunt. In 2013 is een bedrag van € 128.000 onttrokken aan de reserve ABV als bijdrage in de aanpassing van het SLEM en in 2014 is € 2.500.000 onttrokken voor uitbreiding van De Leest met een kleine zaal. In het verloop van de reserve naar 1 januari 2016 toe is er rekening mee gehouden dat in 2015 vanuit grondverkopen € 400.000 wordt toegevoegd aan de reserve en € 900.000 wordt onttrokken als voorbereidingskrediet voor het SLEM. Reserve Haven Waalwijk / Reserve revitalisering / Reserve renovatie sluis en reserve sluis/vloeddeuren Er moet vanuit gegaan worden dat er geen enkele vrije ruimte voor andere dan de vermelde bestemmingen/aangegane verplichtingen in de vermelde reserves aanwezig is. Reserve Haven Waalwijk In 2013 is vanuit de DUB subsidie de reserve Haven Waalwijk gevormd. Reserves renovatie sluis en bestaande haven In 2014 is vanuit de reserve Revitalisering Haven I-VI en de reserve Lokaal Fonds Herstructurering voor bedragen van respectievelijk € 632.979 en € 3.532.821 een voor Renovatie van de sluis geblokkeerde reserve gevormd van € 4.165.800. Samen met een al eerder beschikbaar gesteld bedrag van € 330.000 is hiermee de dekking gerealiseerd. Reserve revitalisering De reserve is bestemd voor de revitalisering van bestaande bedrijventerreinen. Op 19 december 2013 heeft de raad besloten tot het aangaan van een overeenkomst met de BOM inzake herstructurering van bedrijventerrein, garant te staan voor de storting van twee miljoen euro en deze middelen beschikbaar te houden voor herstructurerings- en gebiedsontwikkelingsactiviteiten. Om die reden is als toelichting bij de Algemene Reserve van de gemeente vermeld dat er mogelijk vanuit de AR € 1.000.000 moet worden overgeheveld naar de reserve revitalisering c.q. een specifiek in te stellen Lokaal Herstructureringsfonds. Voor de aanleg van een oostelijke insteekhaven worden de kosten (piekbetaling + jaarlijkse vergoeding) geraamd op € 15.500.000. De overige kosten, bestaande uit voorbereiding, verwerving, verplaatsing

162

jachthaven, verplaatsing windmolen en een reservering voor risico’s bedragen ongeveer € 8.500.000. Samen dienen dus op termijn € 24.000.000 aan dekkingsmiddelen gerealiseerd te worden. Op hoofdlijnen bestaan die middelen uit: DUB subsidie € 5 miljoen Provinciale garantie € 5 miljoen Reserve mobiliteitsfonds € 5 miljoen * Haven en kadegelden en havenfonds € 4 miljoen € 19 miljoen Benodigd € 24 miljoen Tekort aan dekkingsmiddelen € 5 miljoen *Tijdelijk dekkingsmiddel in afwachting van het nemen van winst op de exploitatie afbouw Haven I-VI. Reserve Mobiliteitsfonds In de reserve is per 1 januari 2015 € 5.600.000 aanwezig. In de reserve wordt jaarlijks het saldo van baten en lasten wegens parkeren gestort. Aan de reserve worden de kapitaallasten die verband houden met de uitvoering van de GOL (Gebiedsontsluiting Oostelijke Langstraat) onttrokken. Op het moment dat voor de raad besluitvorming over deelname aan de GOL en de dekking van de door Waalwijk verschuldigde bijdrage daarin voorlag, was het jaarlijks saldo van baten en lasten wegens parkeren toereikend als dekkingsmiddel. Dit betekende toen dus dat de jaarlijkse storting in de reserve een toereikende dekking bood en de reserve zelf niet als dekkingsmiddel zou hoeven dienen. Inmiddels echter zijn de parkeerinkomsten, zoals eerder gemeld in het najaarsbericht 2014 en ook in het voorjaarsbericht 2015, teruggelopen, waardoor het aannemelijk wordt dat ook de reserve zal moeten worden ingezet voor de lasten van de GOL. Wij verwachten overigens dat de dekking niet eerder nodig zal zijn dan op zijn vroegst in 2017 waardoor de reserve naar verwachting nog in 2015 en in 2016 met jaarlijks € 600.000 zal toenemen tot bijna € 7.000.000. De reserve is dan toereikend om als tijdelijk dekkingsmiddel te kunnen dienen voor investeringen in de Oostelijke insteekhaven in afwachting van het daadwerkelijk kunnen nemen van winst op de grondexploitatie Haven I-VI. Het gaat om een bedrag van

€ 5.000.000. Er resteert dan (tijdelijk) € 2.000.000 als aanvullend (op de parkeerinkomsten) dekkingsmiddel voor de GOL

163

3.6 EMU gegevens

Het EMU-saldo van de overheid is een in Europees verband gehanteerd en gedefinieerd macro-economisch begrip. Het EMU-saldo is het vorderingensaldo van de overheid. In het stabiliteitspact is afgesproken dat een tekort voor de totale sector overheid hoger dan 3 procent van het bruto binnenlands product (BBP) niet is toegestaan. Een goede informatievoorziening is essentieel voor het monitoren en beheersen van het EMU-saldo voor het

onderhoud van het gemeente- en provinciefonds. Daarom ook is in het bestuurlijk akkoord afgesproken dat met ingang van de begroting 2006, onverminderd de bestaande tussentijdse rapportages, een overzicht moet worden verstrekt waarin informatie wordt verstrekt over het begrotingsjaar, het daaraan voorafgaande jaar en het daarop volgende jaar. De toezichthouder, in ons geval GS van Noord-Brabant, toetst hierop en is verplicht de gemeente te wijzen op het niet nakomen van haar verplichtingen, ook die ingevolge de Wet Houdbaarheid Overheidsfinanciën (HOF). Onderstaand is de voorgeschreven informatie van de gemeente Waalwijk voor het begrotingsjaar 2015 opgenomen. In het overzicht is zichtbaar dat het EMU-saldo voor een belangrijk deel bepaald wordt door de investeringen die op de balans worden geactiveerd en het saldo van de uitgaven en inkomsten binnen de grondexploitatie.

2015 2016 2017

Omschrijving x € 1000,- x € 1000,- x € 1000,-

1 -2.061 -1.746 -2.193

2 Afschrijvingen ten laste van de exploitatie 6.690 7.334 7.334

3 1.220 1.382 1.382

4 11.500 15.000 15.000

5

6 Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa:

7 7.500 7.423 7.423

8 Baten bouwgrondexploitatie:

Baten voorzover transacties niet op exploitatie verantwoord 11.000 13.129 13.129

9 Lasten op balanspost Voorzieningen voorzover deze transacties 1.300 1.300 1.300

met derden betreffen

10

11 Verkoop van effecten:

a Gaat u effecten verkopen? (ja/nee)

b Zo ja wat is bij verkoop de verwachte boekwinst op de exploitatie?

-3.451 -3.624 -4.071

Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden

geactiveerd

Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en

overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in

mindering zijn gebracht bij post 4

Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen

verkoopprijs), voor zover niet op exploitatie verantwoord

Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d.

(alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan)

Berekend EMU-saldo

Lasten ivm transacties met derden, die niet via de onder post 1

genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de

reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die

nog niet vallen onder één van bovenstaande posten

Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves

(zie BBV, artikel 17c)

Volgens realisatie

tot en met sept.

2015, aangevuld

met raming

resterende periode

Volgens begroting

2016

Volgens

meerjarenraming

in begroting 2016

Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de

exploitatie

ja nee ja nee ja neeja nee ja nee ja nee

164

3.7 Aanvullende informatie

3.7.1 Uitgangspunten voor het samenstellen van de begroting

Hierna volgen de in dit kader relevante uitgangspunten voor de begroting 2016, die door de raad zijn vastgesteld.

2015 2016

1 Personeelslasten 1.1 Voor de begroting 2016 wordt uitgegaan van 1% salarisverbetering

0%

1,0%

1.2 Voor de jaren daarna wordt geen rekening gehouden met salarisverhogingen

0%

0%

1.3 Wijzigingen in werkgeverspremies kunnen leiden tot beslag op begrotingsruimte. De salariskosten voor de begroting 2016 zullen berekend worden met de kennis van dat moment over de hoogte van werkgeverspremies voor 2016.

2 Rentepercentages 2.1 Rente ter berekening van kapitaallasten op lopende investeringen,

vervangingsinvesteringen, nieuwe investeringen en als bijschrijving van rente op de boekwaarden van gronden

3,5%

3,25%

2.2 Bespaarde rente door het niet hoeven aantrekken van externe financiering door het bezit van reserves en voorzieningen. De bespaarde rente over reserves en voorzieningen wordt evenals in voorgaande jaren geheel ten gunste van de exploitatiebegroting gebracht.

3,5%

3,25%

2.3 Rente die wordt toegevoegd aan reserves wordt als volgt vastgesteld: Aan de volgende reserves wordt de rente toegevoegd:

- De Algemene Reserve boven een bedrag van € 5 miljoen - De Reserve Revitalisering Haven I tot en met VI voor - De reserve haven Waalwijk - De reserve Mobiliteitsfonds - De reserve Algemene Bovenwijkse Voorzieningen - De Reserve Parkmanagement - De risicoreserve RKC - Alle voor dekking van kapitaallasten op investeringen

geblokkeerde reserves voor Aan voorzieningen wordt geen rente toegevoegd.

3,0% 3,0% 3,5%

3,0%

3,5%

3,25% 3,25% 3,25% 3,25% 3,25% 3,25% 3,25%

3,25%

2.4 Rente financieringspositie over de eerste € 10 miljoen

1,0% 1,0%

2.5 Rente financieringspositie over het meerdere boven € 10 miljoen

3,5% 3,25%

3 Aantallen inwoners en woonruimten 3.1 Aantal inwoners per 1 januari

46.800 47.000

3.2 Aantal woonruimten per 1 januari *inclusief 254 her te bestemmen woningen Spranckelaer

20.350* 20.500*

6a Tariefaanpassingen wegens inflatie

6.1 Alle gemeentelijke tarieven (zowel privaatrechtelijke als publiekrechtelijke) m.u.v. de parkeertarieven worden met het geraamde inflatiepercentage verhoogd. Zie verder hetgeen onder “opmerkingen” terzake kostendekkende tarieven” onder C.6. is gesteld).

2,0%

1,0%

7 Prijscompensatie

7.1 Volgens het CBS (persbericht van november 2014) beweegt het inflatiepercentage zich vanaf januari 2014 rond 1,0%. Het CPB heeft de verwachting dat de inflatie in 2014 en in 2015 uitkomt op 1,0% en de verwachting voor de jaren daarna is dat de inflatie dit vrij constant rond 1,0% blijft.

2,0%

1,0%

165

2015 2016 Dit betekent dat de ramingen 2016 ten aanzien van de categorieën 3.0 tot en met 3.4 en 6.0 de stortingen in reserves en voorzieningen exclusief grondexploitatie, voor 2016 ten opzichte van 2015 met 1,0% worden verhoogd. (2015: 2,0%; 2014: 2,0%; 2013: 2,0%; 2012: 1,5%; 2011; 1%; 2010: 1,5%)

3.7.2 Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds

Door middel van raadsinformatiebrief 28 van 2015 is de raad als volgt geïnformeerd: meicirculaire: Gewoontegetrouw wordt een circulaire over het gemeentefonds aangegrepen om het rijksbeleid bekend te maken en daarover informatie te verstrekken die, ook op termijn, van invloed is op de hoogte van de algemene uitkering die de gemeenten ontvangen uit het gemeentefonds. Hieronder geven we een beschrijving van de gevolgen van deze meicirculaire voor Waalwijk. Eerst gaan we kort in op de werking van het Gemeentefonds. Vervolgens kijken we naar de effecten op de begroting. Werking van het Gemeentefonds Via het Gemeentefonds stelt het Rijk gemeenten in staat om de gemeentelijke taken uit te voeren. Het grootste deel van het Gemeentefonds wordt over de Nederlandse gemeenten verdeeld op grond van de zogeheten maatstaven. Dat zijn statistische gegevens over aantallen inwoners, woningen, uitkeringsgerechtigden, oppervlakte en dergelijke. Daarnaast kent het Gemeentefonds nog twee soorten uitkeringen, integratie-uitkeringen en decentralisatieuitkeringen. De integratie-uitkering wordt ingezet, als een nieuwe taak aan het gemeentelijke takenpakket wordt toegevoegd. Een aparte status daarbinnen heeft de Wmo-uitkering: het betreft een omvangrijke, gemeentelijke taak met een eveneens omvangrijk budget. De decentralisatie-uitkering kan aan een beperkt aantal gemeenten worden toegekend, voor een specifieke taak. De looptijd kan per uitkering verschillen. De verdeling loopt niet via de maatstaven. De uitkering maakt onderdeel uit van de gemeentefondsuitkering, wat betekent dat de gemeente zich niet apart naar het Rijk hoeft

te verantwoorden over de inzet van de middelen. Daarnaast is voor het eerst in 2015 sprake van een zogenaamd “Deelfonds sociaal domein”, welke de integratie-uitkeringen ten behoeve van de nieuwe WMO, Jeugdzorg en Participatiewet bevat. Het deelfonds loopt nog niet volledig mee in de normeringsmethodiek (‘samen de trap op, samen de trap af’). De decentralisatie AWBZ naar WMO en de decentralisatie Jeugd worden m.i.v. 2016 overgeheveld naar de reguliere maatstaven van de algemene uitkering. Door de invoering ervan treden gedurende een aantal jaren afvlakkende herverdeeleffecten op. Gevolgen meicirculaire 2015 De belangrijkste maatstaven voor de raming van onze uitkering uit het Gemeentefonds zijn de aantallen woningen, inwoners en bijstandsontvangers. Het Rijk becijfert de Waalwijkse ontwikkeling van deze maatstaven op basis van de landelijke trends. Afgezien van de mutaties in de werkelijke aantallen voor het jaar 2015 en de belangrijkste aantallen i.v.m. de nota van uitgangspunten voor 2016, zijn dergelijke groei effecten voor ons voor de meerjarenbegroting minder relevant, aangezien zowel aan de lastenkant als aan de batenkant dergelijke effecten niet worden meegenomen. In Waalwijk wordt namelijk een kostenneutraal totaaleffect verondersteld. Verder worden geheel in lijn met het coalitieakkoord de zogenaamde geoormerkte bedragen in principe afgewenteld op of toegevoegd aan de werk-budgetten voor de vakafdelingen al naar gelang of sprake is van een afroming van gelden uit of toevoeging van gelden aan het gemeentefonds. Financieel beeld gemeentefonds Onderstaand is na het opmaken van de cijfers uit de meicirculaire het beeld weergegeven dat ontstaat ten aanzien van de begrotingspost algemene uitkering uit het gemeentefonds:

166

ALGEMENE UITKERING GEMEENTEFONDS Bedragen x € 1.000

2015 2016 2017 20178 2019

1. Septembercirculaire 2014 62.190 61.737 60.869 60.328 60.290

2. December 2014 62.170 61.685 60.813 60.263 60.226

3. Meicirculaire 2015 60.476 61.892 61.137 60.657 60.646

Ontwikkeling AU van septembercirculaire 2014

naar kadernota 2015 (3 – 1)

-1.714 225 268 329 356

Al meegenomen in kadernota (Groot Onderhoud) 400 400 400 400

Verschil t.o.v. kadernota 2015 -1.714 -175 -132 -71 -44

OVERZICHT GEOORMERKTE BEDRAGEN Bedragen x € 1.000

circulaire 2015 2016 2017 2018 2019

Centra voor jeugd en gezin 12/2014 930 930 930 920 920

Centra voor jeugd en gezin DU 12/2014 -970 -970 -970 -970 -970

Generieke digitale infrastructuur 05/2015 -10 -10 -10 -10

Gezond in de stad 05/2015 40 40 40

Huishoudelijke hulp toelage 05/2015 230 250

WMO (met name huishoudelijke hulp) 05/2015 110 250 250 250

Decentralisatie AWBZ naar WMO 05/2015 -50 390 600 410 350

Decentralisatie Jeugdzorg 05/2015 -440 -730 -420 -290 -260

Decentralisatie Participatiewet 05/2015 -80 -130 -150 -190 -260

Individuele studietoeslag 05/2015 10 10 10

Totaal geoormerkte bedragen -340 -120 280 130 30

Af te zonderen voor areaalontwikkelingen 50 50 40 40

Af te zonderen voor prijs- en

loonontwikkeling

200 200 200 200

Verschil t.o.v. kadernota 2015 -340 130 480 370 270

Financieel beeld begrotingspositie Onderstaand is na het opmaken van de cijfers uit de meicirculaire het beeld weergegeven dat ontstaat ten aanzien van de begrotingspositie zoals opgenomen in de kadernota 2014:

CONSEQUENTIES VOOR KADERNOTA Bedragen x € 1.000

2015 2016 2017 2018 2019

Verschil AU t.o.v. kadernota -1.714 -175 -132 -71 -44

Verschil geoormerkte bedragen t.o.v. kadernota -340 130 480 370 270

Per saldo t.o.v. kadernota 2015 -1.374 -305 -662 -441 -314

CONSEQUENTIES VOOR DE BEGROTINGSPOSITIE (pag. 17 “Kadernota 2015”) Bedragen x € 1.000

2016 2017 2018 2019

Begrotingspositie (- = tekort) 32 183 150 69

Effecten meicirculaire 2015 -305 -662 -441 -314

Begrotingspositie nieuw (- =tekort) -273 -479 -291 -245

Samenvatting - Per saldo moet voor de kadernota uitgegaan worden van een bezuinigingstaakstelling van € 0,25 miljoen

in 2019. - De effecten van de meicirculaire verwerken we zoveel mogelijk in de conceptbegroting 2016. - De effecten voor de lopende begroting (2015) verwerken we, zoals gebruikelijk, via een aan te bieden

begrotingswijziging bij het najaarsbericht. Tegen die tijd bestaat er ook meer inzicht in het feit of de geoormerkte geldmiddelen ook daadwerkelijk benodigd zijn voor de betreffende taakvelden.

167

Septembercirculaire: Wellicht ten overvloede maar toch volledigheidshalve zij vermeld dat de Algemene Uitkering voor de begroting 2016 is berekend op basis van de meicirculaire 2015. De uitkomsten van de septembercirculaire worden in principe niet meer betrokken bij de vaststelling van de begroting 2016 in november 2015.

168

3.7.3 Begrotingsposten budgetten inkomensoverdrachten

(bedragen in €)

Product Omschrijving

Primaire

Begroting 2015

Primaire

Begroting 2016

010 Algemene kosten ROM 277.669 160.955

010 Reg.samenwerking De Langstraat, wonen 15.530 15.685

010 Bijdrage Midpoint 22.415 162.130

101 Bijdrage veiligheidsregio (brandweer) 2.156.457 2.291.126

102 Regionaal Haltbureau 10.970 11.162

102 Veiligheidshuis Waalwijk 29.887

303 Toerisme/Uitpunt 72.508 73.849

303 Nat. park Loonse/Drunense duinen 12.608 12.734

401 Leerlingenvervoer 571.357 577.071

411 Onderwijsachterstandenbeleid 601.456 588.066

506 Kinderboerderij Waspik 16.078 16.359

507 Bibliotheek Wilhelminastraat 4 1.141.696 1.142.447

508 Lokale omroep 28.009 28.527

509 Kunstencentrum 705.097 718.141

509 De Leest 1.011.906 1.030.626

509 Cultureel centrum Zidewinde 59.271 60.368

509 Cultuureducatie met Kwaliteit 45.282 45.282

509 Culturele en welzijnsinstellingen 9.402 9.567

509 Dansverenigingen 1.952 1.986

509 Muziekverenigingen 27.245 27.722

509 Toneelverenigingen 8.897 9.053

509 Zangverenigingen 19.215 19.551

509 Amateuristische kunstbeoefening 52.975 48.902

510 Schoenenmuseum Elzenweg 25 356.111 362.699

510 Carnavalsverenigingen 5.660 5.759

510 Heemkundekringen 2.696 3.861

510 Oranjeverenigingen 5.089 5.178

510 Intocht St. Nicolaas 1.988 2.023

510 St. V.O.G.W. (oorlogsgraven) 1.014 1.032

511 Vrijwilligerspunt 112.550 43.337

511 Uitvoering kadernotite sportbeleid 2012-2016 389.383 396.197

512 Instandhoudingsbijdrage Monumenten 86.605 87.471

513 Bijdrage SALHA (archief) 377.046 373.410

604 Kinderboerderij 't Erf 36.059 36.690

604 Culturele evenementen 34.324 34.925

604 Harmonisatie subsidies 6.548 6.548

604 Salariscompensatie subsidiesector 37.837 38.499

604 Kosten ARBO/BHV 10.053 10.053

604 Onvoorziene activiteiten soc.cult.werk 5.546 17.222

604 Sociaal cultureel werk 1.019 1.038

605 St. AMW Juvans 628.027 279.288

605 Slachtofferhulp M.en W-Brabant 8.753 8.906

606 St.Parkpaviljoen Grotestr.154a 9.104 14.351

606 Steunpunt De Blijde Incomste 11.746 11.952

606 St.Welzijn ouderen Sprang-Capelle 65.823 38.975

606 Ouderenorganisaties 15.539 15.811

606 Mantelzorgondersteuning 10.876 0

606 Diensten Bij Wonen met Zorg 23.519 23.931

606 Algemene dagelijkse levensverrichtingen 8.074 8.215

606 Activiteiten dementieconsulent 57.024 48.046

606 Activiteiten Alzheimercafé 3.148 3.203

607 Begeleiding doelgroepen 22.344 22.735

607 Anti-discriminatiebureau 2.666 2.715

607 Anti-discriminatievoorzieningen (oorm.AU) 8.290 8.443

608 Mozaiek/De Twern 744.185 717.952

608 Mozaiek/De Twern (overig buurtwerk) 8.077 8.218

169

(bedragen in €)

Product Omschrijving

Primaire

Begroting 2015

Primaire

Begroting 2016

609 St.Jongerencentra Waalwijk 707.458 797.546

609 t Schooltje (Carmelietenstr.56) 10.713 10.900

609 Jeugdwerk Sprang-C/Waalwijk 26.126 28.646

609 Jeugd- en jongerenwerk 2.165 2.205

609 Vereniging Den Bolder 229.997 234.252

609 Integraal Jeugd-/Jongerenbel. 4.370 4.451

609 Opvoed- en opgroeiondersteuning 72.536 73.878

609 St. Jeugdland 1.949 1.983

609 Scoutingverenigingen 19.205 19.541

609 Dagact.jongeren met psych.problemen 20.264 6.722

610 Creches en peuterspeelzalen 572.010 567.592

615 Jeugdsportfonds Brabant 12.688 51.066

616 Nadelig saldo Soc.Werkvoorz. 5.234 5.286

616 Project Klussenbus 3.447 3.507

616 Bijdrage in exploitatiekosten Baanbrekers 1.725.010 1.687.000

616 Extra bijdrage Baanbrekers in geraamd tekort 1.693.727 1.002.808

709 GGD 641.207 637.023

709 Volksgezondheid 20.820 21.184

709 Maatschappelijke opvang 70.207 27.197

709 Intensieve woonbegeleiding 21.522 0

710 JGZ bijdrage GGD 693.978 675.745

711 JGZ (WMO) 210.479 192.667

803 OMWB (omgevingsdienst M-W-Brabant) 366.889 524.758

804 Buurtbemiddeling 11.617 11.832

809 Wonen, regionale samenwerking ROM 16.887 17.056

810 Wijde Biesbosch/Platform Langstraat 41.754 42.172

17.166.977 16.366.896

Opgemerkt dient te worden dat de bedragen op de begrotingsposten niet altijd één op één

overeenkomen met de te beschikken subsidiebedragen/bijdragen. Dit komt doordat sommige

subsidies/bijdragen uit meerdere budgetten worden betaald en doordat uit sommige budgetten

meerdere zaken worden betaald.

170

3.7.4 Overzicht te ontvangen subsidies

In de door de raad vastgestelde financiële verordening is bepaald:

Artikel 9i. Ontvangen subsidies 1.Het college geeft bij de jaarstukken en de begroting een overzicht van de ontvangen of nog te ontvangen Rijks-, Provinciale en Europese subsidies die een bedrag van € 1.000 te boven gaan.

Subsidie project Subsidieregeling Fase Subsidie

Aanleg binnen haven Europese programma’s EFRO, TEN-T en EFSO (Juncker fonds)

Oriëntatie

Gezondheidspreventie – Wonen en leven in een gezonde wijk

ZonMw Oriëntatie

Opleidingen medewerkers A&O fonds Oriëntatie

Gezondheid en bebouwde omgeving Urbact, ZonMw Oriëntatie

Bestuurlijke samenwerking Veerkrachtig bestuur Oriëntatie

Educatie Halvezolenpad Provinciale programma’s erfgoed Oriëntatie

Toeleiding naar werk ESF Sociale innovatie Oriëntatie

Integratie / huisvesting asielzoekers Asiel, Migratie & Integratiefonds (AMIF)

Oriëntatie

Totaal bedrag


Stages & leerwerkplaatsen A&O fonds Aanvraag 7.000

Ontwikkeltraject leiderschap A&O fonds Aanvraag 4.500

Waalwijk Academy ESF Duurzame Inzetbaarheid Aanvraag 10.000

Zwerfafval 2016 Stichting Afvalfonds Verpakkingen Aanvraag 54.740

Modder op de weg Cofinancieringsregeling Verkeer en Vervoer

Aanvraag -

Glow in the dark De Vest Cofinancieringsregeling Verkeer en Vervoer

Aanvraag -

Mensgerichte maatregelen 2016 Cofinancieringsregeling Verkeer en Vervoer

Aanvraag -

Totaal bedrag 76.240


Fiets-spoorbrug Waalwijk Restauratie Rijksmonumenten Industrieel Erfgoed

Uitvoering 191.709

Fietsvoorzieningen Tilburgseweg Sprang-Capelle

Cofinancieringsregeling Verkeer en Vervoer

Uitvoering 99.500

Aanleg rotonde Tilburgseweg-Kerkstraat-Oosteind Sprang-Capelle


Uitvoering 216.500

Mensgerichte maatregelen 2015 Cofinancieringsregeling Verkeer en Vervoer

Uitvoering 80.400

Fietsparkeervoorzieningen De Els Waalwijk


vb. uitvoering 5.000

Energie installatie locatie zwembad Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+)

Uitvoering 355.350

Energie installatie locatie gemeentewerf

Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+)

Uitvoering 247.200

Energie installatie locatie sporthal Olympia


Uitvoering 370.800

Energie installatie locatie sporthal De Gaard


Uitvoering 409.425

Zwerfafval 2015 Stichting Afvalfonds Verpakkingen Uitvoering 54.740

Sluis / Multimodale haven Decentralisatie Uitkering Binnenhavens (Rijk)

Uitvoering 4.643.000

Garantiestelling Oostelijke Insteekhaven

Provincie Noord-Brabant vb. uitvoering 5.000.000

171

Revitalisering industrieterrein Haven 1-6 en 7 Kloosterheulweg / Oostelijke randweg

Provinciaal Herstructureringsplan Uitvoering 750.000

Kunstroute Halvezolenpad Erfgoed in context (Provincie Noord-Brabant)

Uitvoering 77.000

Totaal bedrag 12.500.624

172

3.7.5 Overzicht mutaties voor de begroting uit kadernota

Ombuigingsoptie2015 2016 2017 2018

1 KernwaardenBudgetruimte WGA verzekering 25.000 25.000 25.000 25.000

Beperken koeriersdienst tussen locaties 5.000 5.000 5.000 5.000

Taakstelling: besparingen door ICT,digitaliseren/procesoptimalisatie 25.000 50.000 50.000 100.000

Verzoektaken OMWB schrappen 0 20.000 20.000 20.000

Onderhoud plantenbakken etc. in eigen beheer 10.000 10.000 10.000 10.000

Zelf uitvoeren van administratief werk OMWB 0 40.000 40.000 40.000

Taakstelling raad/griffie 50.000 50.000 50.000 50.000

Verlagen budget onderzoek en statistiek 30.000 30.000 30.000 30.000

Verlagen budget directie diverse ontwikkelingen 40.000 40.000 40.000 40.000

Afschaffen welstandscommissie 25.000 25.000 25.000 25.000

Standaardiseren Intranet 0 10.000 10.000 10.000

Investeringen ICT temperen 80.000 80.000 80.000 80.000

Afbouwen egalisatiefonds ICT (niet structureel) 150.000 225.000 225.000 225.000

lasten 440.000 610.000 610.000 660.000Raming opbrengst leges niet WABO vegunningen verhogen 20.000 20.000 20.000 20.000

Raming precariobelasting verhogen 25.000 25.000 25.000 25.000

Raming opbrengst leges omgevingsvergunningen verhogen 100.000 100.000 100.000 100.000

Hogere vergoeding voor administratie Parkmanagement 15.000 15.000 15.000 15.000

Baten 160.000 160.000 160.000 160.000

Totaal 1 kernwaarden 600.000 770.000 770.000 820.000

2 WonenDeel apparaatskosten bodem en geluid ten laste van ISV brengen 30.000 30.000 30.000 30.000

Verlagen reserve duurzaamheid huursector 60.000 60.000 60.000 60.000

Baten 90.000 90.000 90.000 90.000

Totaal 2 Wonen 90.000 90.000 90.000 90.000

3 WelzijnBudgettuimte door samengaan jeugdprojecten / CJG 160.000 160.000 160.000 160.000

Budgetruimte integraal jeugdbeleid 10.000 10.000 10.000 10.000

Budget CAO consequenties vervalt door budgetsubsidies 30.000 30.000 30.000 30.000

Door wijziging Wet inburgering geen taalcoaches meer nodig 7.000 7.000 7.000 7.000

Budgetruimte vanuit uitvoering Nota buurthuiswerk 60.000 60.000 60.000 60.000

Lagere bijdrage aan SALHA door vertrek bovenformatieve medewerkers 51.000 65.000

Onbenutte ruimte subsidiebudget amateurfaciliteiten 50% schrappen 0 5.000 5.000 5.000

Lagere bijdrage aan Lokaal Educatieve Agenda 15.000 30.000 30.000 30.000

Geen middelen meer voor de maaltijdservice 12.000 12.000 12.000 12.000

Korting op ontmoetingsfunctie Maasduinen,SWO,Parkpaviljoen 0 28.000 28.000 28.000

Verhogen ouderbijdrage peuterspeelzaal 10.000 25.000 40.000 40.000

Beëindiging bijdrage Startpunt 20.000 20.000 20.000 20.000

Transformatie van buurthuizen naar dienstencentra 0 40.000 75.000 75.000

lasten 324.000 427.000 528.000 542.000

Totaal 3 Welzijn 324.000 427.000 528.000 542.000

4 Zorg en VolksgezondheidBudgetruimte Steunpunt huiselijk geweld 21.000 21.000 21.000 21.000

Budgetruimte WMO uitvoeringsbudget 50.000 50.000 50.000 50.000

Budgetruimte presentiegeld van Platform Zorg dat is opgeheven 6.000 6.000 6.000 6.000

Correctie WMO budgetten 800.000 800.000 800.000 800.000

Budgetruimte AWBZ pakketmaatregel 100.000 100.000 100.000 100.000

Bezuinigingsbijdrage GGD 0 18.600 31.000 55.000

Geen bijdrage meer aan methadonpost 12.000 12.000 12.000 12.000

lasten 989.000 1.007.600 1.020.000 1.044.000

Totaal 4 Zorg en Volksgezondheid 989.000 1.007.600 1.020.000 1.044.000

173

5 Scholing 2015 2016 2017 2018

Leerlingprognoses uitvoeren 1 x per 2 jaar i.p.v. jaarlijks 4.000 4.000 4.000 4.000

Ondersteunend werk leerplicht (deels) afschaffen 15.000 15.000 15.000 15.000

lasten 19.000 19.000 19.000 19.000

Totaal 5 Scholing 19.000 19.000 19.000 19.000

6 SportBudgetruimte onderhoud sportparken 25.000 25.000 25.000 25.000

Beperken kosten horeca en beheer sportaccommodatie door meer flexibele inhuur 25.000 25.000 25.000 25.000

Onderhoud buitensportaccommodaties door verenigingen zelf 0 0 0 75.000

lasten 50.000 50.000 50.000 125.000Verhogen tarieven zwembaden met jaarlijks 3% 24.000 48.000 75.000 100.000

Baten 24.000 48.000 75.000 100.000

Totaal 6 Sport 74.000 98.000 125.000 225.000

7 Werken 2015 2016 2017 2018

Bezuinigingsbijdrage Baanbrekers 0 170.000 170.000 170.000

lasten 0 170.000 170.000 170.000Besparingen op exploitatielasten gemeentelijk vastgoed 60.000 100.000 100.000 100.000

Baten 60.000 100.000 100.000 100.000

Totaal 7 Werken 60.000 270.000 270.000 270.000

8 Beheer openbare ruimteBudgetruimte uitvoering baggerplan 50.000 50.000 50.000 50.000

Besparing op kosten onderhoud openbare ruimte 165.000 165.000 165.000 165.000


Beperking uitgaven beheer openbaar gebied 300.000 300.000 300.000 300.000

Budget Kinderboerderij Zanddonk met 50% korten 0 7.500 15.000 15.000

lasten 591.000 598.500 606.000 606.000

Totaal 8 Beheer openbare ruimte 591.000 598.500 606.000 606.000

10 Ruimtelijke strategie

Lasten 0 0 0 0

Totaal 10 Ruimtelijke strategie 0 0 0 0

11 Financiën 2015 2016 2017 2018

Verlaging van de omslagrente van 3,75% naar 3,5% 200.000 200.000 200.000 200.000

In 2015 eenmalig geen rente bijschrijven op-/ bechiken over de Algemene Reserve 268.500 0 0 0

Voordeel op kapitaallasten door terugbrengen aantal werkplekken 5.000 5.000 5.000 5.000

lasten 473.500 205.000 205.000 205.000Stijging OZB opbrengsten met 1% per jaar 110.000 222.000 334.000 446.000

Baten 110.000 222.000 334.000 446.000

Totaal 11 Financiën 583.500 427.000 539.000 651.000

174

Inkrimping en aanpassen organisatieMinder presentiegeld/overwerkvergoeding nodig door werktijden cao 89.000 89.000 89.000 89.000

Inleveren restant formatie uren DIV 0 0 9.000 9.000

Centraliseren functioneel applicatiebeheer 10.000 10.000 10.000 10.000

Afbouw formatie team Financiën administratie 15.000 23.000 23.000 23.000

Afbouw formatie bestuurssecretaresses 24.000 24.000 24.000 24.000

Afbouw formatie bodedienst 0 12.000 23.000 23.000

Samenvoegen afdelingen (minder leidinggevenden) 220.000 220.000 220.000 220.000

Afbouw formatie Concernstaf door natuurlijk verloop 0 0 20.000 40.000

Afbouw formatie DIV door natuurlijk verloop 10.000 20.000 20.000

Afbouw formatie Publiekszaken door natuurlijk verloop 20.000 50.000 50.000 50.000

Taakstelling directie tot besparing op personeelskosten door organisatieontwikkeling 100.000 200.000 300.000 400.000

Outsources/privatiseren van belastingoplegging/-invordering 150.000 150.000

Coördinatie ouderenadvies in toegang transities incorporeren 50.000 50.000 50.000 50.000

CJG valt weg in transities 35.000 35.000 35.000 35.000

Personele afbouw zwembaden door natuurlijk verloop 0 0 21.000 40.000

Stoppen bemensing sluis na pensioen 0 0 44.000 44.000

Afbouw formatie Bedrijven door natuurlijk verloop en afbouw taken 0 14.000 42.000 111.000


Reductie uren medewerkers RSO 47.500 47.500 57.500 57.500

Afbouw formatie RSO 20.000 20.000 20.000 20.000

Totaal inkrimpen en aanpassen organisatie 694.500 868.500 1.271.500 1.479.500

Totaal generaal 4.025.000 4.575.600 5.238.500 5.746.500

Nieuw beleid 2015 2016 2017 2018

Extra budget voor armoedebeleid 50.000 50.000 50.000 50.000

Budget voor stimulering sociale initiatieven in de wijken 50.000 50.000 50.000 50.000

Extra subsidie voor Den Bolder i.v.m. continuïteit 45.000 45.000 45.000 45.000

Verplaatsing schoenenmuseum (exploitatielasten) 35.000 377.000 577.000

In begrotingsjaar 2018 niet begrepen lasten IUP/GVVP/GRP 260.000

145.000 180.000 522.000 982.000

175

3.7.6 Taakstellingen in begroting 2015

In het coalitieprogramma 2014-2018 zijn tot forse bedragen ombuigingen op de begrotingsjaren voorzien. We kunnen hiervan het volgende overzicht geven:

2015 2016 2017 2018

Benutten bestaande budgetruimte 1.748.000 1.748.000 1.748.000 1.748.000

Efficiëncy en regionale samenwerking 315.000 593.600 657.000 745.000

Inkrimpen en aanpassen organisatie 694.500 868.500 1.271.500 1.479.500

Versobering en eigen verantwoordelijkheid 580.000 690.500 754.000 829.000

Overige maatregelen 707.500 700.000 839.000 976.000

Totaal 4.045.000 4.600.600 5.269.500 5.777.500

Niet alle ombuigingen zijn taakstellingen. Het benutten van bestaande budgetruimte bijvoorbeeld is niet meer dan een correctie op de (te ruime) budgetten. Ook een groot aantal andere ombuigingen is zondermeer te realiseren, al betekent dit niet dat ze geen “pijn” doen. In onderstaand overzicht zijn de nog te realiseren ombuigingen tot en met 2016 vermeld. Door de directie en teammanagement is overeenstemming bereikt over de wijze waarop aan deze taakstellingen invulling wordt gegeven. De voortgang daarvan wordt gemonitord. TAAKSTELLINGEN 2016

5972005 Automatisering 25.000,00 Besparing ICT, digitaliseren/procesoptimalisatie

5973015 Algemeen personeelskosten 220.000,00 Minder leidinggevende door organisatie ontwikkeling

5973015 Algemeen personeelskosten 200.000,00 Besparing personeel door organisatieontwikkeling

5977015 Personele taakstelling team Financien 8.000,00 Afbouw formatie i.v.m. financiele administratie

5977015 Personele taakstelling team ondersteuning 12.000,00 Afbouw bodedienst

5978015 Personele taakstelling DIV 10.000,00 Afbouw natuurlijk verloop

5982025 Overige kosten bedrijven buiten 14.000,00 Afbouw bedrijven formatie via natuurlijk verloop

5984015 Personele taakstelling team REW 20.000,00 Afbouw fte planeconomie

Totaal in 2016 509.000,00

TAAKSTELLINGEN TOT EN MET 2015

5972005 Automatisering 25.000,00 Besparing ICT, digitaliseren/procesoptimalisatie

6504010 Onderhoud plantsoen 300.000,00 Taakstelling OBV 2015

6504010 Onderhoud plantsoen -35.668,00 Realisatie taakstelling OBV 2015

6504010 Onderhoud plantsoen 165.000,00 Taakstelling bedrijven 2015

5984015 Personele taakstelling RSO 47.500,00 Ombuiging 2014

501.832,00

TOTAAL TAAKSTELLINGEN 1.010.832,00

Totaal tot en met 2015 in begroting 2016

3.7.7 Invoering Vennootschapsbelasting per 1 januari 2016

Onder druk van de Europese Commissie is door het Rijk de Wet modernisering Vennootschapsbelastingplicht overheidsondernemingen (Vpb) aangenomen. Dit betekent dat de gemeente Waalwijk vanaf 1 januari 2016 Vpb-plichtig wordt voor die activiteiten waarbij zij optreedt als ondernemer (onder andere grondexploitatie, parkeren). De Vpb-plicht heeft zowel een administratieve als een financiële lastenverzwaring tot gevolg. Hiervoor wordt de gemeente niet gecompenseerd via het gemeentefonds of anderszins. In 2015 is een traject gestart om te bepalen welke activiteiten voor de Vpb in aanmerking komen en wat de omvang van de belastingplicht wordt. Helaas is nog veel onduidelijk en zullen met de Belastingdienst nog veel afspraken gemaakt moeten worden. Uiteraard is het doel om binnen de wettelijke kaders te komen tot minimalisering van de lastenverzwaring. In de begroting is een raming van € 40.000 opgenomen die correspondeert met 0,5 formatieplaats voor de uitvoering van de Vpb. Bij vaststelling van de begroting autoriseert de raad het college nog niet voor de besteding van dit bedrag. Hiertoe zal de raad – zo mogelijk in december – separaat een voorstel worden voorgelegd. Vanwege de grote onduidelijkheid (in de toekomst zal jurisprudentie veel duidelijkheid moeten gaan verschaffen) hebben wij met de Vpb ook al rekening gehouden in onze risicoparagraaf.

176

3.7.8 Voorgenomen herziening Besluit Begroting en Verantwoording Provincies

en Gemeenten (BBV)

Na 10 jaar functioneren onder het huidige stelsel is de conclusie getrokken dat begroting en jaarstukken voor anderen dan financieel deskundigen nog te weinig toegankelijk zijn. Daarnaast werd een aantal ontwikkelingen gesignaleerd die het belang van vernieuwing nog eens extra onderstrepen: de wens de kaderstellende en controlerende rol van de raad te versterken: daarvoor is meer en gemakkelijker inzicht in begroting en verantwoording nodig; de wens tot betere financiële vergelijkbaarheid. Gemeenten moeten vergelijkingen kunnen maken met andere

gemeenten, om beslissingen daar aan af te kunnen wegen; op de democratische rollen van de raad en de vergelijkbaarheid komt nog eens extra druk te staan door de 3 decentralisaties; als gevolg van grotere onzekerheden in vergelijking tot de periode dat het huidige BBV tot stand kwam, is er meer behoefte aan inzicht in de financiële positie van gemeenten en daaraan verbonden risico’s; en de wens van gemeenten meer inzicht te hebben in elkaars financiële positie, om tijdig te kunnen bijsturen als de financiële situatie daar aanleiding toe geeft (om te voorkomen dat gemeenten een beroep moeten doen op steun uit het gemeentefonds); toenemende belangstelling voor verslaglegging in de publieke sector; en vragen rond de huidige praktijk van het rechtmatigheidstoezicht. Naar een vernieuwd BBV

De hiervoor geschetste ontwikkelingen onderstrepen nog eens het belang van een versterking van de positie van de raad: daartoe moet het inzicht in de begroting van raadsleden, maar ook van burgers en bedrijven worden vergroot, zodat een levendige discussie over de beleidskaders en de uitwerking daarvan wordt bevorderd. De voorgenomen wijzigingen in het BBV hebben als rode draad een versterking van de horizontale sturing door de raad. Het doel is meer transparantie van het besluitvormingsproces rond begroting en verantwoording en daarmee een grotere betrokkenheid van alle belanghebbenden bij het besluitvormingsproces. Voor alle betrokkenen beschikbare en hanteerbare informatie over zowel de beoogde als gerealiseerde beleidsresultaten is daarbij essentieel. Een betere vergelijkbaarheid van kosten en beleidsresultaten en daarnaast een versterkt inzicht in de financiële positie van de gemeente - nu en op termijn - staan centraal in de voorliggende vernieuwing van het BBV. De voorstellen richten zich op de uitvoeringsinformatie, beleidsindicatoren, financiële kengetallen, informatie over verbonden partijen en een aantal meer technische onderwerpen. Enkele steekwoorden:

Nieuwe indeling begroting en rekening in uniforme eenheden Niet meer spreken van producten maar van taakvelden Taakvelden worden bij ministeriële regeling vastgesteld Taakvelden zijn ondergebracht in 8 hoofdstukken Deze indeling behoeft niet te worden gehanteerd in de begroting (programma’s) Er komt een voorgeschreven set van beleidsindicatoren Nadruk op 0utcome Gebaseerd op landelijke beschikbare bronnen Basisset van 5 financiële kengetallen + beoordeling van de onderlinge verhoudingen Informatie over verbonden partijen verhuist naar de betreffende beleidsvelden Kosten worden zoveel mogelijk direct toegerekend aan taakvelden (taken/activiteiten) Overhead en rente worden centraal onder één taakveld geregistreerd Gemeenten dienen voor de berekening van tarieven een zelfde systematiek te hanteren Alle investeringen dienen te worden geactiveerd en over de te verwachten levensduur

te worden afgeschreven Een geprognosticeerde balans bij de begroting wordt verplicht

Naar alle waarschijnlijkheid zal sprake zijn van gefaseerde invoering gericht op volledige implementatie per 1 januari 2018. In de begroting 2016 (en de jaarrekening 2015) dient al wel een basisset van 5 financiële kengetallen inclusief de beoordeling van de onderlinge verhoudingen opgenomen te worden.

177

3.7.9 Voornemen tot herziening van de verslaggevingsregels rondom de

grondexploitaties

(Ook) voor wat betreft het voornemen tot herziening van de verslaggevingsregels rondom de grondexploitaties bestaat er op dit moment onzekerheid: De beoogde ingangsdatum zou 1 januari 2016 moeten zijn. Dit lijkt erg ambitieus, zeker waar het betreft de eventuele gevolgen voor de begroting 2016. Gemeenten hebben hun begroting klaar of zijn in een vergevorderd stadium van samenstelling. Het lijkt niet ondenkbaar dat de invoeringsdatum uitgesteld wordt,

zeker voor de begroting. De effecten van de voorstellen voor de begroting kunnen groot zijn. Een eerste doorrekening van het effect van het afschaffen van de categorie “niet in exploitatie genomen gronden” leidt tot een nadelige rentebeïnvloeding voor de begroting van € 138.000 en een eenmalige afboeking van € 1.200.000. Een ander nadelig effect kan zich voordoen als gevolg van aanpassing (verlaging) van het rentepercentage waarmee rente op gronden wordt bijgeschreven. Onlangs is nog ambtelijk overleg met de toezichthouder geweest, waarbij onder meer het rentepercentage van de rente die we in 2016 aan de complexen toerekenen (3,25%) ter sprake is geweest. Dit is voor kennisgeving aangenomen. De door de commissie gedane voorstellen bieden keuzes in de benadering van de rente, maar zullen altijd wel leiden tot een lager percentage dan nu aan de complexen wordt toegerekend. De impact van de voorstellen van de commissie BBV voor de administratie / balans / exploitatie / verantwoording in de jaarrekening van Waalwijk vergt nader onderzoek, maar kan best fors zijn. Nog niet alles is duidelijk, wij kunnen in de begroting in financiële zin nog niet anticiperen, maar niet uitgesloten is dat de voorgestelde wijzigingen tot nadelige gevolgen leiden in de normale exploitatie(begroting/rekening).

Waalwijk | Sprang-Capelle | Waspik - BEGROTING …...Dit programma heeft raakvlakken met alle andere...

Documents

Transcript of Waalwijk | Sprang-Capelle | Waspik - BEGROTING …...Dit programma heeft raakvlakken met alle andere...