VredesMagazine3-2016 17-06-2016 14:52 Pagina 1 redesredes … · 2016. 6. 18. · Maar de waarheid...

VredesMagazineredes agazineJaargang 9 nummer 3 3e kwartaal 2016 Prijs euro 2,50

Dossier: KEERPUNT WARSCHAU

Grenzeloze muzikanten in beeldGrenzeloze muzikanten in beeld

TTTTeeeeggggeeeennnnaaaappppaaaarrrrtttthhhheeeeiiiidddd

VredesMagazine3-2016 17-06-2016 14:52 Pagina 1

2 VREDESMAGAZINE nr. 3-2016

VREDESMAGAZINE 10 JUNI 2016 Uitgave van de vereniging VredesMedia waarin samenwerken: Haags Vredesplatform (HVP), Humanistisch Vredes-beraad (HVB), Vredesbeweging Pais, Samenwerkingsverband Stop de Wapenwedloop, Antimilitaristies Onderzoekskollektief VD AMOK, Women’s InternationalLeague for Peace and Freedom (WILPF) afdeling Nederland. REDACTIE: Jan Bervoets, Hans Feddema, Benno Houweling, Kees Kalkman, Klaas Meijer, AnkePolak, Martijn de Rooi, Jan Schaake, Guido Schokker, Thelanie Vink, Egbert Wever. AAN DIT NUMMER WERKTEN NAAST DE AUTEURS MEE: David Jan Donner,Chris Geerse. De auteur is verantwoordelijk voor de inhoud van een geplaatst stuk. De tekst van artikelen mag worden overgenomen op voorwaarde van bron-vermelding. Copyrights van foto’s en tekeningen berusten bij de desbetreffende fotograaf/illustrator. FOTOREDACTIE: Anne Vaillant. FOTOGRAFEN ENILLUSTRATOREN: Jan Bervoets, Erik Söberberg, Dave Granlund, Beatrice Mock, Len Munnik, William Ngendandumwe, Lars Smook, Anne Vaillant. VORM-GEVING: Jimmy Slothouwer. DRUKKER: Drukkerij Mezclado, Tilburg. ABONNEMENTEN: Een jaarabonnement op VredesMagazine (4 nummers) kost10 euro. U kunt een abonnement nemen via [email protected] of 015 7850137.GIFTEN: Bedragen die abonnees meer overmaken worden beschouwdals gift voor het werk van de in VredesMagazine samenwerkende organisaties. CONTACT VREDESMEDIA: Vlamingstraat 82, 2611 LA Delft, 015 7850137,[email protected]. REDACTIEADRES: Lauwerecht 55, 3515 GN Utrecht, 030 8901341, artikelen naar [email protected]. KOPIJSLUITING VOLGENDNUMMER: 3 augustus 2016. VERSCHIJNINGSDATUM VOLGEND NUMMER: 6 september 2016. ISSN 1876-0724C

olo

fo

nc

om

me

nt

aa

r

Lieve lezer, het kan zijn dat het bladdat u in uw hand heeft, beledigendis voor een zeker staatshoofd

waarmee onze regering verdragen vanvriendschap, handel en hulp aanvluchtelingen sluit en onderhandelingenvoert over toetreding tot de EuropeseUnie. Dat komt doordat Vredes-Magazine ageert voor een wereldordedie voor vrede, voor mensenrechten entegen oorlog is, en voor een situatie diejuist die vluchtelingenstroom teweeg-brengt. En daarbij komen oorlogs-handelingen aan de orde waarover datstaatshoofd, dat – dank zij de wijzeregels van wijlen Kemal Atatürk – tevensbevoegd is zijn rechters aanwijzingen tegeven over de vonnissen die zij vellen,bepaalt dat protesten daartegenbeledigend zijn voor het leger en hetvaderland. Maar de waarheid mag nietverzwegen worden.Op 1 december 2015 roept de Turkseregering onderwijzend personeel in hetoostelijk gebied met Koerdischemeerderheid op, het gebied te verlaten.De steden worden grotendeels totspergebied verklaard. FrederikeGeerdink, die zich in de buurt bevindt,wordt opgepakt wegens aanwezigheid inverboden gebied en het land uitgezet.Daarna geldt er een permanent – somsonaangekondigd – uitgaansverbod voor24 uur per dag voor de inwoners, ookvoor de voorziening van levens-middelen. Wie zich op straat begeeft ofzelfs voor een raam gaat staan, wordtstandrechtelijk geëxecuteerd ofvermoord door sluipschutters, zelfsbeschoten door tanks of doorbombarderende helikopters. Voor Cizre(Jazirat) heeft die situatie ruimanderhalve maand geduurd. Binnen hetspergebied worden huizenblokken

afgezet, waarbij legereenhedenwoningen binnenvallen, neerschietenwat er zich op hun weg bevindt (metname vrouwen en kinderen) enmeenemen wat of wie van hun gading is– menig ‘agent’ is seksueel aan zijn geriefgekomen of goud en enige juwelenrijker. Uiteindelijk worden de huizenstukgeschoten of anderszins onbewoon-baar gemaakt. Met name schiet depolitie op mensen met witte vlaggen diemedische hulp verlenen, die men dan bijde stervende gewonden laat liggen.In Cizre hebben rond de jaarwisselinghonderden mensen twee weken langtussen doden en gewonden in keldersgezeten. Via hun telefoon vroegen zehulp omdat ze werden uitgehongerd ofomdat hun doden of gewonden inontbinding begonnen te gaan. Omdatdergelijke berichten beledigend zijnvoor het leger en dus strafbaar, heeft demilitie met brandbommen daaraan eeneinde gemaakt. Gerapporteerd zijn 120doden. Als de regering op 15 februariaankondigt dat Cizre is gepacificeerd, isvan het oorspronkelijke bewonersaantalvan 200.000 mensen slechts een tiendenog levend aanwezig. De stad ziet eruitals Gaza of Kobani. Het laatste nieuws isdat in het voorjaar bulldozers de doorbommen en granaten verwoeste pandenmet lijken en al opruimen voor eenwederopbouwplan. Er komen etnischeTurken te wonen.De zaak Cizre is inmiddels aangemeldbij de Commissie voor de Mensen-rechten van de Verenigde Naties. Diemeldt rond Pinksteren (15 mei) dat zeover voldoende gegevens beschikken omeen aanklacht bij het internationaalstrafhof in Den Haag voor te bereiden.Er zijn in Oost-Turkije zeven stedenwaarin zich dergelijke spergebieden

Terroristenbestrijding op zijn Turksbevinden, waaronder middeleeuwsDyarbarkir (Amed) of Nusaybin(Nisibin), waarin zich Romeinse enoud-christelijke bouwwerken bevinden.Geen enkele archeoloog die reageert. Destad, die aan de zuidkant grenst aan hetSyrisch-Koerdische Qamishli, is daarvandoor een aan Berlijn denkende muurafgesloten, maar dat belet niet dat menvanuit Qamishli de vliegtuigen metverboden fosforbommen kanwaarnemen die op Nusaybin wordenneergelaten.Als u, lezer, hoort dat er krijgs-handelingen zijn tussen de Turkseregering en de PKK, dan gaat het om ditsoort krijgshandelingen waartegenKoerdische burgers zich moetenverweren. Het zijn de krijgsmiddelenwaarmee het bevriende staatshoofdprobeert de absolute macht teveroveren. Er was vroeger een radio-commentator die na opsommingen vandit alles afsloot met de wens “Ik wens uallen smakelijk eten.” Laat ik het daarmaar op houden om alles niet nogminder verteerbaar te maken.

Jan Bervoets

VOORPAGINA:

Schilderij dat WilliamNgendandumwe gemaakt heeftvoor Musicians without Borders.

Foto: Musicians without Borders


VREDESMAGAZINE nr. 3-2016 3

inh

ou

dTERRORISTENBESTRIJDING OP ZIJN TURKS 2De krijgsmiddelen waarmee een bevriendstaatshoofd probeert de macht te veroveren

Jan Bervoets

“ERGER DAN APARTHEID” 4Interview met ANC-veteraan Ronnie Kasrils overde strijd tegen het apartheidsregime en de Israëlischeonderdrukking van de Palestijnen

Adri Nieuwhof

DE VOLGENDE “BAAS” VAN DE VN 7Een vrouw met goede ideeën maakt kans

Anke Polak

EEN DEMOCRATISCH GAT INHET EUROPEES VEILIGHEISBELEID 8Tijdens het Nederlands voorzitterschap verdringtde roep om harde maatregelen de democratische controle

Jan Schaake

BOMBARDEMENTEN TREFFEN BURGERS 11DeWereldMorgen besteedt aandachtaan de overdracht van de F-16 taak in Irak en Syrië

Dirk Adriaensens

DE ZAAK MEINDERT STELLING 12“…Geen recht waar plicht is opgeheven…” enhet Hof van Discipline

Jan Bervoets

VEILIGHEID ZONDER LEGER 14Een basisidee dat door een vogelwereld vanverschillende pluimage in diverse tonen wordt rondgezongen

Jan Bervoets

NEE IS GEEN OPLOSSING 16Reactie op de nee-stem bij het Oekraïne-referendum

Bart Horeman en Jan Schaake

FOTOPAGINA’S PALESTINA PLAYGROUND 18Foto’s Musicians without Borders

DOSSIER 21Koude oorlog 2.0 – keerpunt Warschau

Mark Akkerman, Kees Kalkman, Henk van der Keur,Bas van der Plas, Jan Schaake, Andreas Zumach

EN VERDER:

COLUMN HANS FEDDEMA 10COLUMN JOS VAN DIJK 13WAPENHANDEL VOOR BEGINNERS, DEEL 5 10

Martin Broek

SPRINGSTOF 17Mark Akkerman

OVERZICHT VAN AANGESLOTEN ORGANISATIES 20KORTE BERICHTEN 33SIGNALERINGEN 35Landmachtdagen in binnensteden – Journalist voor de Vrede

GEDICHT 36Els Moors

Foto

: Mus

icia

ns w

itho

ut B

orde

rs MUSICIANS

WITHOUTBORDERS OEFENENVOOR DEGROTE UITVOERING.PALESTINA, 2015



apartheidsregime maakte hij van 1994tot 2008 als (vice-)minister deel uit vanverschillende kabinetten.1

In die jaren bezocht Kasrils meermalenIsraël en Palestina, en uitte hij publieke-lijk zijn zorgen over de Israëlische onder-drukking van de Palestijnse strijd voorzelfbeschikking en de voortgaande bezet-ting van Palestijns land. In 2001 schreefhij het pamflet Gewetensverklaring vanZuid-Afrikanen van joodse afkomst, datdoor honderden joodse Zuid-Afrikanenwerd ondertekend.2

ERGER DAN IN ZUID-AFRIKAKasrils beseft hoe gevoelig het aanduidenvan Israël als een apartheidsstaat ligt.Maar, zegt hij, kijk naar de definitie vanapartheid van de Verenigde Naties, en deconclusie is onontkoombaar dat Israëlapartheidspraktijken toepast. In deApartheid Conventie van de VN3 uit1973 wordt de ‘misdaad van apartheid’

gedefinieerd als “inhumane daden dieworden bedreven met het doel overheer-sing van een raciale groep personen dooreen andere groep personen te vestigen ente handhaven en hen stelselmatig te on-derdrukken. Tot de daden die onder ditmisdrijf vallen, behoren onder meer wet-telijke maatregelen die onderscheid ma-ken op politiek, sociaal, economisch encultureel gebied, en maatregelen die debevolking langs raciale lijnen verdeeltdoor de instelling van gescheiden woon-gebieden.

Ook over het feit dat apartheid geldtals een misdaad tegen de menselijkheidbestaat geen misverstand, beklemtoontKasrils. “Dat standpunt nam de Algeme-ne Vergadering van de VN al in 1966 in,en de Veiligheidsraad heeft het in 1984bekrachtigd. Ook volgens het internatio-naal recht is apartheid overigens een mis-

“Z eker zijn die er!” Ronnie Kasrilsheeft weinig bedenktijd nodigna mijn vraag naar overeen-

komsten tussen het Zuid-Afrikaanseapartheidsregime en het beleid van Israëltegenover de Palestijnen die op de Weste-lijke Jordaanoever, in Gaza en in Israëlwonen.“Kijk naar de scheiding van men-sen, de rijen bij de checkpoints, de verne-derende behandeling, de mate van on-derdrukking van Palestijnen. In Israëlzelf worden Palestijnen als tweederangsburgers behandeld. Er bestaan enormevooroordelen en discriminerende wet-ten. Palestijnen zijn bijvoorbeeld uitge-sloten van de militaire dienstplicht endaardoor ook van de daaraan verbondenvoordelen op het gebied van huisvesting,studiebeurzen en werk. Het simpele feitdat Israël iedereen die niet-joods is uit-sluit van bepaalde voorrechten, is preciesapartheid.”

Kasrils weet waarover hij praat. Hijwerd in 1938 in Johannesburg geboren,als kleinzoon van joodse immigrantenuit Letland en Litouwen die eind 19eeeuw voor de tsaristische pogroms naarZuid-Afrika vluchtten. Al op jonge leef-tijd stond zijn leven in het teken van destrijd tegen het Zuid-Afrikaanse apart-heidsregime. Hij sloot zich aan bij deCommunistische Partij, het African Na-tional Congres (ANC) en de gewapendetak van het ANC, de Umkhonto we Sizwe(‘Speer van de Natie’, afgekort MK). Alsleider van tal van ondergrondse operatiesvan de MK werd hij door de politie ge-zocht en was hij gedwongen enige tijd inballingschap te leven. Na de val van het

“Erger dan apartheid”In een vorig leven bevocht hij hetapartheidsregime en bekleedde hijministersposten in de Zuid-Afrikaanseregering. Nu geeft hij lezingen overhet leven onder de apartheid en overde overeenkomsten met de Israëlischeonderdrukking van de Palestijnen.Tijdens een recent bezoek aanAmsterdam lichtte Ronnie Kasrilszijn ervaringen en denkbeeldentegenover het VredesMagazine toe.

Anti-apartheidsveteraan Ronnie Kasrils pleit voor boycot van Israël

KASRILS SOLIDAIR MET BDS


daad, en in het Statuut van Rome, het op-richtingsstatuut voor het InternationaalStrafhof, wordt het ook als zodanig om-schreven.”

De overeenkomsten tussen het apart-heidsregime in Zuid-Afrika en Israël vie-len niet alleen Kasrils op, maar tal vanZuid-Afrikanen die bij de vrijheidsstrijdbetrokken waren en Palestina en Israëlbezochten. Kasrils: “Desmond Tutu con-cludeerde dat de situatie daar eigenlijkerger is dan apartheid, en vele anderenmet hem. Wij zagen zelden dat er bom-men werden afgeworpen op mensen inde townships, of dat tanks met zwaar ge-schut vuurden, zoals in Gaza. Dat was inZuid-Afrika onvoorstelbaar. Er hebbenafgrijselijke slachtingen plaatsgevonden,zoals in 1960 in Sharpeville, waarbij 69mensen omkwamen. En er waren mo-menten dat de noodtoestand werd afge-kondigd, de bewegingsvrijheid van men-sen werd beperkt en townships zoals So-weto werden belegerd, maar dat duurdehooguit een paar weken. Niet jarenlang,zoals in Gaza en op de Westelijke Jor-daanoever. Wij herkennen de maatrege-len, maar we zien dat het voor de Palestij-nen slechter is.”

“In Zuid-Afrika hadden wij de vreselij-ke Group Areas Act, die mensen fysiekscheidde. Afrikanen, Indiërs en mensenvan gemengde afkomst mochten niet inbepaalde gebieden wonen en werdennaar arme gebieden verdreven. Dat is watwe ook in Israël zien. Israël probeert hettoe te dekken met voorbeelden van Pales-tijnen die in een Israëlisch ziekenhuisworden behandeld, maar dat valt in hetniet bij de omstandigheden waaronderde Palestijnen leven.”

“En op dit moment zien we een toene-mend racisme, waarbij de joods-Israëli-sche bevolking en ook ministers hun ra-cisme op extreme wijze ten toon sprei-den. Afschuwelijk. In Zuid-Afrika warenzulke grove uitlatingen van de apartheid-leiders uitzonderlijk.”

AS VAN APARTHEIDAls voormalig vice-minister van Defen-sie heeft Kasrils een duidelijk beeld vande militaire samenwerking tussen hetZuid-Afrikaanse apartheidsregime en Is-raël. Dat er ook op nucleair gebied sa-menwerking bestond, staat als een paalboven water, zegt hij. “Israël heeft Zuid-Afrika geholpen bij de productie van zeskernwapens. Zuid-Afrika had dat nooitop eigen kracht gekund, en het was be-reid om de wapens te gebruiken. Geluk-

kig is het nooit zo ver gekomen. Wij noe-men dit het ‘onheilige verbond’ tussenTel Aviv en Pretoria, de as van apartheid.”

Andersom stond het apartheidsregimeIsraël militair bij. “Na de Suez-oorlog in1973, waarbij Israël een groot verliesleed, was het land uit balans en vond hetde toenmalige Zuid-Afrikaanse premierJohn Vorster bereid om te helpen. Op-merkelijk, want Vorster werd tijdens deTweede Wereldoorlog als nazi-sympathi-sant geïnterneerd. Israël ontving tallozewapens uit Zuid-Afrika. Vanaf dat mo-ment zien we de samenwerking tussen dewapenindustrieën in beide landen op-bloeien. Zij hielpen elkaar bij de opbouwen ontwikkeling van hun capaciteit, fi-nancieel en op onderzoeksgebied. Het re-sultaat werd zichtbaar toen in 1977 het

wapenembargo tegen het Zuid-Afri-kaanse apartheidsregime van krachtwerd en ook Frankrijk zijn leverantiesmoest stoppen. Met hulp van Israël konZuid-Afrika de Franse Mirage 21-vlieg-tuigen ombouwen tot het in Israël ont-wikkelde Kfir-gevechtsvliegtuig. Tijdensde oorlog in Angola in 1988 merkten wijdat dit niet zulke goede vliegtuigen wa-ren. De Cubaanse en Angolese troepenhadden de overhand met hun Migs uit deSovjet-Unie.”

“Israël was ook een belangrijke leve-rancier van handvuurwapens, en voor-zag Zuid-Afrika van marineschepen. DeZuid-Afrikaanse marine had die schepenniet nodig, maar door de paranoia overRussische aanvallen moest men de mari-ne en de bevolking bewijzen dat het landverdedigd kon worden tegen de ‘terroris-ten’, de Russen.”De overeenkomsten tussen het oudeZuid-Afrika en Israël leiden onafwend-

baar tot de vraag of een internationaleboycot een recept is dat ook succesvol opIsraël kan worden toegepast. In Zuid-Afrika riep de bevrijdingsbeweging ANCal in 1959 op tot een internationale boy-cot van het land. Die oproep was een lo-gisch gevolg van de binnenlandse boycotvan aardappels en tabak, die was uitge-roepen nadat onderzoeksjournalistenRuth First en Joe Gqabi onthulden hoezwarte gevangenen als slaven moestenwerken op aardappel- en tabaksplantagesvan witte boeren.

De internationale acties voor boycot,desinvestering en sancties (BDS) tegenZuid-Afrika hadden overduidelijk effect,stelt Kasrils. “Zeker, die maatregelenwerkten geweldig. Ik ben daar zo zekervan omdat een lid van de regerende Na-

tionale Partij het mij destijds vertelde.Hij zei: ‘Toen Barclays Bank besloot zichuit Zuid-Afrika terug te trekken, was dathet laatste strootje dat de rug van de ka-meel brak.’ Barclays vertrok in 1986, nameer dan 150 jaar in Zuid-Afrika geves-tigd te zijn geweest.”

“De BDS-campagne stuitte uiteraardop weerstand, en maakte de witte bevol-king van Zuid-Afrika razend. Maar jegaat door en put het regime uit. Dankomt het moment dat ze het niet meerverdragen, en verandering willen. Dat iswat er gebeurde in Zuid-Afrika, en waar-om ik en vele andere Zuid-Afrikanen deBDS-campagne tegen Israël voluit steu-nen.”

Kasrils kent de beschuldigingen vanantisemitisme die om de haverklap overde BDS-beweging worden uitgestort.“We moeten niet in die val lopen”, zegt


RONNIE KASRILS SPREEKT MENIGTE TOE, 2015.



hij. “BDS tegen Zuid-Afrika was niet te-gen de witte bevolking gericht. We warener duidelijk over dat we geen racisten wa-ren. Het ging er om het systeem te veran-deren. En we hebben gezien dat Zuid-Afrika veranderde, en de blanken zijnniet de zee in gedreven. We wilden hetsysteem van apartheid veranderen enhebben nu een democratisch Zuid-Afri-ka.”

“Ook in Israël en Palestina willen wedat het systeem verandert, en niet dat dejoden weg moeten. Met de protesten te-gen de maatregelen die Israël sinds 1948tegen het Palestijnse volk heeft genomen,zeggen we: het systeem is fout. De protes-ten gaan over het afpakken van land vande oorspronkelijke bewoners, de etnischezuivering, de opsluiting van mensen inhet concentratiekamp Gaza, de behande-ling van Palestijnen die op de WestelijkeJordaanoever en in de Negev leven. Het iserg belangrijk dat we die boodschapoverbrengen, en dat we er zeer duidelijk

over zijn dat Israël en het zionisme nietgelijk worden gesteld met het joodsevolk.”

JOODSE PROTESTENGelukkig, merkt Kasrils op, zijn er ookjoodse Israëliërs die protesteren. “Hetgaat misschien om een klein aantal, maarwij waren als blanke democraten die inverzet kwamen tegen de apartheid ookniet met veel. Het protest heeft echter eengrote symbolische waarde. Kunnen wezeggen dat de joodse burgers van Israëldie in opstand komen tegen dit beleidantisemitisch zijn? Dat is gewoonweg bi-zar, idioot. Ook elders komen steedsmeer joden op voor de rechten van Pales-tijnen, zoals in de Verenigde Staten,Zuid-Afrika, Groot-Brittannië en Neder-land. Zij vormen nog een minderheid,maar ze laten hun stem horen.”

“Het zionisme is een politieke doctrinedie ook aanvankelijk niet op algemenesteun van joden kon rekenen. Rabbi’s

spraken zich ertegen uit toen TheodorHerzl er aan het eind van de 19e eeuwvoor pleitte. In de loop der jaren verwierfhet meer steun, maar ook vandaag zijn errabbi’s die het zionisme, de creatie vaneen staat alleen voor joden, verwerpen.Zij vinden dat mensen naast elkaar moe-ten kunnen en mogen leven. En zo zijn ertal van voorbeelden die duidelijk makendat het onjuist is om critici van het zio-nisme, of van Israëls onmenselijke beleiden praktijken, gelijk te stellen aan antise-mieten of zelfhatende joden. De criticistaan voor rechtvaardigheid, voor fat-soen, voor de rechten van alle mensen.”

“Eigenlijk kun je zeggen dat de zionis-ten de ergste vijand van het joodse volkzijn. Zij scheppen de voorwaarden voorhet kwaadaardige Israëlische beleidwaaronder de Palestijnen zo lijden enwaardoor zij Israël als een staat alleenvoor joden gaan zien. De Palestijnen zou-den dan gemakkelijk de neiging kunnenhebben om dit gelijk te stellen met wat dejoden willen en geloven.”

“Wanneer mensen zien dat er jodenzijn die naast de Palestijnen staan, zal datveel bijdragen aan het doorprikken vandie misvatting van antisemitisme. Ikdenk dat alle acties voor de rechten vanhet Palestijnse volk aantonen dat joden,moslims, christenen en mensen van wel-ke gezindte dan ook samen kunnen le-ven, elkaar kunnen vinden en in eenheiden vrede kunnen leven. In deze tijd vangrote conflicten, waarin mensen lijdenonder honger, armoede en oorlogen, ishet zó belangrijk dat we over mensen-rechten kunnen praten, dat we mensensamen kunnen brengen. We moeten geenmensen uitsluiten. En dat laatste is helaaswaar Israël voor staat.”

Adri Nieuwhof

Adri Nieuwhof werkte van 1978-1991bij het Komitee Zuidelijk Afrika, en zet zich

in voor erkenning van de rechten van hetPalestijnse volk. Zij schrijft voor de

nieuwssite The Electronic Intifada. Bo-venstaand artikel is geschreven op basis

van een lang gesprek met Kasrils. Eentweede artikel is als blog verschenen op

The Electronic Intifada.

1 Meer informatie: http://www.sahistory.org.za/people/ronald-ronnie-kasrils

2 Zie: http://www.pij.org/details.php?id=10973 De officiële naam van de Apartheid Conventie

luidt ‘Internationale Conventie voor de On-derdrukking en Bestraffing van het MisdrijfApartheid’

KASRILS ONTVANGT VAN PRESIDENT ZUMA DE MILITAIRE VETERANENDECORATIE.BLOEMFONTEIN, 2 AUGUSTUS 2012.

Foto

: Fot

o: s

a.go

v.za



Er wordt volgens sommigen te veelgeld verspild en wandaden vanmedewerkers of militairen op vre-

desmissies vormen een zwarte bladzijdein het boek van de idealistische organisa-tie. Dit jaar gaan er echt dingen verande-ren, transparanter en voor ieder te volgenzoals bij de verkiezing van de nieuwe lei-der van de VN.

Secretaris-generaal Ban Ki-moon zalhet voorzitterschap van het secretariaatvan de VN eind 2016 neerleggen na tweetermijnen van vijf jaar. In deze functieben je onder andere verantwoordelijkvoor de uitvoer van plannen van de ver-schillende organen van de VN, zoals deVeiligheidsraad of de Algemene Vergade-ring of vredesmissies. Contact met de he-le wereld is natuurlijk ook vereist.

Volgens het VN-handvest benoemt deAlgemene Vergadering de nieuwe SG diedoor de Veiligheidsraad vooraf is geko-zen. De president van dit laatste orgaan,Mogen Lykketoft, stimuleert de transfor-matie agenda van 2030. Dit vraagt hijook van de nieuwe kandidaten. De trans-formatie agenda vereist aandacht vooreen duurzame ontwikkeling, vrede enveiligheid, mensenrechten en goed be-stuur. Daarnaast wil hij deze verkiezingmoderniseren door open sollicitaties entransparantie en inclusiviteit.

Kandidaten zijn al aangemeld, de aan-bevelingen staan online. Zij moeten inte-gere leiders zijn met internationale erva-ring, diplomatiek, communicatief enmeertalig zijn. Vrouwen en regionale di-versiteit hebben voorkeur en de selectiezal eind juli plaats vinden.

Intussen kan de hele wereld meekijkennaar de negen kandidaten, waarvan viervrouwen. De meeste kandidaten komenhoofdzakelijk uit Oost-Europese landen,

de zij het belangrijkste vindt: mensen,mensen en mensen...

Over conflict oplossen heeft zij de vol-gende visie: is directe actie nodig? Houdaltijd contact en vertrouw op het early-warning systeem. Verder vind zij zichzelfpragmatisch en resultaat gericht. Haarverkiezing wordt algemeen positief inge-schat, eindelijk een vrouw met goedeideeën. Een beletsel is de traditionele ver-deling van posten. Nieuw-Zeeland is nietaan de beurt...

Een andere kandidate was Irina Boko-va uit Bulgarije. Zij ziet de humanistischebenadering als weg om uitdagingen enbedreigingen aan te kunnen. Ze heeft er-varing als directeur van de UNESCO enziet diplomatie als beste aanpak voor vre-de.

Danilo Türk (kandidaat uit Slovenië)ziet vooral veel in partnerships, dus hori-zontale lijnen, en versterking van de Al-gemene Vergadering. Verder wil hij opkorte termijn een wereld aanpak van hetvluchtelingenprobleem. Verdere infor-matie is te vinden op voornoemde websi-te, maak er gebruik van.

Anke Polak

Portugal en Nieuw-Zeeland. Alles is tevolgen via: www.un.org/pga/70/SG.

Hun persoonlijke aanbeveling is tezien, maar ook de informele dialoog metleden van de Algemene Vergadering, ver-schillende VN organisaties en andere be-langstellenden die in april plaats vond.Uiteraard wordt gevraagd naar hun visieover veiligheid, duurzaamheid, mensen-rechten en intermenselijke respons metde verschillende VN organisaties.

Interessant is dit jaar het aantal vrou-welijke kandidaten. Helen Clark, voorge-dragen door Nieuw-Zeeland, wordt veelgenoemd als grote kanshebber. Eerderwas ze al baas van de UNDP, een ontwik-kelingsorganisatie van de VN. Al jong ac-tief als actievoerder in de anti-apart-heidsorganisatie werd zij later eerste mi-nister van Nieuw-Zeeland. Ze vervolgdehaar carrière in de VN en ziet het belangvan de VN als organisatie van de hoop, deverwachting, saamhorigheid en de vrede.

Ook is ze van plan om de VN nog meerte vernieuwen. Moderniseren en effectie-ver werken wordt haar missie als ze dekans krijgt. Daarnaast gelooft ze stellig inkansen voor jongeren. Er zijn drie dingen

Erik

Söd

erbe

rg

De verkiezing van de volgende‘baas’ van de VN

Iedereen zal het toejuichen dat er eenvernieuwingsslag in de Verenigde Natiesplaats vindt. Het zou niet gek zijn als er eenbezem door de bureaucratischewereldorganisatie zou worden gehaald. DeVeiligheidsraad kan nauwelijks beslissen en deverkiezingen van de belangrijkste baantjes zijnondoorzichtig zoals die van de Secretaris-generaal van de VN.



Democratisch tekortin Europeesveiligheidsbeleid

Het Nederlands voorzitterschap van de Europese Unie loopt deze maand ten einde. Ophet gebied van het Europese Buitenlands- en Veiligheidsbeleid stond het voorzitterschapvooral in het teken van omstreden maatregelen om de vluchtelingen tegen te houden dievia Turkije of de Afrikaanse noordkust naar Europa willen oversteken. Maatregelen diedoordrenkt zijn van opportunisme en korte termijn denken. Die vooral zijn ingegevendoor de druk die de regeringsleiders vanuit bepaalde delen van hun bevolking ervoerenzonder zich veel gelegen te laten liggen aan de humanitaire waarden waar de EuropeseUnie zich in haar binnenlands en buitenlands beleid op zegt te baseren. De vraag is hoerepresentatief de dominante geluiden zijn die vanuit die bevolking opstijgen en waarblijven de parlementen in dit geheel?

Die laatste vraag is al vaker tersprake gekomen in de artikelendie ik in het VredesMagazine

schrijf over de steeds verdergaande ont-wikkelingen van het gezamenlijke Euro-pese Buitenlands- en Veiligheidsbeleiden het daaronder vallende Europese De-fensiebeleid. Het Europees Parlementheeft er niets over te zeggen. Het beleidwordt vormgegeven en in concrete maat-regelen vertaald door maandelijks met deHoge Vertegenwoordiger voor het EU-buitenlandbeleid, Frederica Mogherini,vergaderende EU-ministers van Buiten-landse Zaken. In Nederland stuurt de mi-nister van Buitenlandse Zaken elkemaand een ‘geannoteerde’ (van allerleitoelichtingen voorziene) agenda van devolgende en een verslag van de vorigevergadering die met de commissie voorBuitenlandse Zaken wordt besproken.De toestand in de wereld passeert daar intwee uur de revue en de minister legt uitwat zijn inzet is en doet toezeggingen aande Kamerleden. Slechts bij hoge uitzon-dering wordt een motie ingediend om deminister tot bepaald handelen te dwin-gen. Voor de minister van Defensie geldtiets dergelijks, maar dan met een veel la-gere frequentie.

KAMERAGENDAAlleen de anti-vluchtelingenmaatregelenmet Turkije kwamen plenair aan bod,maar die vielen dan ook onder de minis-ter-president en op EU-niveau onder deraad van regeringsleiders.Voor het overi-ge komt de ‘toestand in de wereld’ pas op

de plenaire Kameragenda als er een vol-doende grote politieke lobby is om hetover de situatie in een specifiek land ofals besloten moet worden over het sturenvan militaire eenheden naar een bepaaldconflictgebied. Alle stappen voorafgaandaan zo’n militaire missie vinden in diemaandelijkse twee uurtjes plaats. Dangaat het om de eerdere analyses van hetbetreffende conflict dat zich kennelijkzodanig heeft ontwikkeld dat er uitein-delijk militairen naar toe moeten wordengestuurd. En ook om de beschikbaarheidvan militaire capaciteiten die je dan uit-eindelijk, als puntje bij paaltje komt, inkunt zetten.

Dat je eigenlijk al in een veel eerder sta-dium uitgebreid over een bepaald con-flict zou moeten spreken, met analyses enover (niet-militaire) maatregelen om eenverdere escalatie tegen te gaan, wordt alvele jaren vanuit de vredesbeweging enbijvoorbeeld ook door ontwikkelingsor-ganisaties en denktanks bepleit. In dehierboven beschreven handelwijze doetde Tweede Kamer dat in rudimentairevorm waarbij de te nemen preventieve enniet-militaire maatregelen feitelijk wor-den overgelaten aan de politieke discus-sie in de raad van 28 EU-ministers vanBuitenlandse Zaken en aan de overigenssterk toegenomen mogelijkheden van deEuropese Dienst voor Extern Optredendie onder mevrouw Mogherini valt. Ergaapt in die zin een grote afstand tussenhet debat in de Tweede Kamer over eenconflict elders in de wereld en concretemaatregelen die daaromtrent in Euro-

pees verband worden genomen, waarbijhet ook nog kan voorkomen dat eenmeerderheid in de raad van ministers ietsheel anders wil dan de Nederlandse mi-nister van Buitenlandse Zaken en deTweede Kamer.

VEILIGHEIDSSTRATEGIEDaarom is het van belang om niet alleenover concrete crisissituaties te spreken,maar ook over de uitgangspunten vanhet buitenlands- en veiligheidsbeleid énover de instrumenten om daar handenen voeten aan te geven. Kort na de intro-ductie van het Europees Buitenlands- enVeiligheidsbeleid werd in 2003 door deEuropese regeringsleiders een gemeen-schappelijk Europese Veiligheidsstrate-gie vastgesteld: ‘Een veilig Europa in eenbetere wereld’. Al jaren wordt gesprokenover de noodzaak om tot een nieuwe, ge-actualiseerde Europese veiligheidsstrate-gie te komen en het Nederlands voorzit-terschap heeft het op zich genomen omdeze aan het eind van haar periode, in ju-ni 2016, te presenteren. Volgens ministerHennis-Plasschaert van Defensie hoortdaar ook een uitwerking bij in de richtingvan beschikbare Europese militaire capa-citeiten.

Er is echter nog geen concepttekst voordeze nieuwe strategie beschikbaar. De



door mevrouw Mogherini gecoördineer-de discussie bestaat vooral uit losse ad-viezen van uiteenlopende instanties, dis-cussiebijeenkomsten en een website waariedereen zijn of haar ideeën mag aanleve-ren. Mocht het in juni tot een vaststellingvan de tekst komen, dan hebben de af-zonderlijke parlementen nauwelijks detijd om hierover met hun respectievelijkeregeringen een goed inhoudelijk debat tevoeren en wordt het gemeenschappelijkeEuropese Buitenlands- en Veiligheidsbe-leid de komende jaren wederom gevoerdbinnen de richtlijnen van een veilig-heidsstrategie die geen noemenswaardi-ge parlementaire behandeling heeft ge-had.

Zoals ik al eens eerder schreef organi-seert het parlement van de lidstaat die ge-durende een halfjaar het voorzitterschapbekleedt, sinds 2012 een interparlemen-taire conferentie over het Europese Bui-tenlands- en Veiligheidsbeleid. Afgelo-pen halfjaar was dat het Nederlandseparlement. De conferentie ging van startop de dag van het referendum over hetAssociatieverdrag met Oekraïne enduurde tot 8 april. In de slotconclusieswordt uitgebreid ingegaan op de Europe-se Veiligheidsstrategie en worden de no-dige wensenlijstjes ingebracht voor deinhoud ervan. Met name door Midden-

en Oost-Europese lidstaten (die in 2003nog niet aan boord waren) wordt aan-dacht gevraagd voor de door hen ervarenbedreiging van Rusland voor de Europe-se veiligheid.Vanuit andere landen wordtjuist een vergaande integratie tussen in-terne en externe veiligheid bepleit waar-bij vermoedelijk (want niet met zoveelwoorden) vooral aan ISIS wordt gedacht.Opmerkelijk is dat deze conferentie vanparlementariërs uit EU-lidstaten in deslotverklaring steun geeft aan de oproepvan de NAVO-top van 2014 in Wales aande NAVO-lidstaten om hun defensiebe-grotingen te verhogen naar 2% van hetbruto nationaal inkomen (een normwaar tot dusverre vrijwel geen enkeleEU-lidstaat aan voldoet).

EU-BATTLEGROUPSKortom, de parlementariërs lijken in hunslotconclusies vooral de angst en de roepom harde maatregelen te willen vertol-ken en wijken hierin af van eerdere slot-conclusies waar het nog om de democra-tische controle op het buitenlands beleiden de defensie-inspanningen ging. Eenvraag die tijdens veel eerdere interparle-mentaire conferenties speelde was hoe denationale parlementaire zeggenschap ge-waarborgd kon worden bij de besluitvor-ming over militaire missies die door ver-

schillende Europese landen uitgevoerdzouden worden. Het is voor één enkel na-tionaal parlement lastig om niet akkoordte gaan met een missie die uitgevoerdwordt door een coalitie waarmee het eer-der wel akkoord is gegaan. Een voorstelvan de Belgische delegatie om vooraf-gaand aan zo’n concrete militaire missieeen gezamenlijke bijeenkomst van debetrokken parlementen te organiserenkwam niet in de slotverklaring terecht.In plaats daarvan wordt in de slotcon-clusie de volgende gastheer, Slowakije,opgeroepen om concrete en praktischevoorstellen hiertoe op de agenda te plaat-sen.

POLITIEKE OEFENINGTwee jaar geleden hadden minister Hen-nis-Plasschaert en de defensiecommissievan de Tweede Kamer overeenstemmingbereikt om bij één van de halfjaarlijkseEU-Battlegroups die in 2016 actief zouzijn naast de militaire oefeningen van de-ze multinationale gevechtseenheden,ook een politieke oefening te houdendoor, bij wijze van oefening, de betrok-ken nationale parlementen een discussiete laten houden over de mogelijke inzet.Dat zou dan tijdens het Nederlandsvoorzitterschap, afgelopen halfjaar, moe-ten plaatsvinden, maar toen de defensie-commissie een week na de interparle-mentaire conferentie met de minister omtafel zat bleek van dit enthousiasme wei-nig over. Het was volgens de minister nietgelukt om hier een goede datum voor tevinden en hopelijk slaagt het Slowaaksevoorzitterschap er wel in om tot een der-gelijke politieke oefening te komen. Datzou dan de Battlegroup zijn die komendnajaar actief is en bestaat uit Oostenrijk,Duitsland, België, Tsjechië, Ierland,Luxemburg en Kroatië. Niet uit Neder-land en ook niet uit Slowakije. Dat laatsteland zat het afgelopen halfjaar in eenBattlegroup met Tsjechië, Hongarije, Po-len en Oekraïne. Deze twee verschillendesamenstellingen laten ook zien dat eenpolitieke discussie over de inzet in hetene geval nogal anders uit kan pakkendan in het andere geval. Maar of het ooitvan een dergelijke politieke discussiekomt, is zeer de vraag.

Jan Schaake

MINISTER JEANINE HENNIS-PLASSCHAERTONTVANGT EU COMMISSARIS MOGHERINI IN HETSCHEEPVAARTMUSEUM, AMSTERDAM.

Foto

: EU

201

6



Laatst stuurde iemand meeen foto op uit 1988. Ik zatsamen met andere Neder-

landers, Iraniërs, Irakezen enKoerden achter een stapel bran-dende autobanden voor de in-gang van Muiden Chemie, des-tijds een bekende kruitfabriekdie leverde aan beide partijen inde oorlog tussen Iran en Irak(1980-1988). De blokkade mis-lukte (er was nog een achterin-gang), maar er werd wel een ste-vig punt tegen die handel ge-maakt.

Je kan je punt ook maken bijpakkende teksten. Een jaar gele-den zei de Ierse vertegenwoordi-ger bij de Verenigde naties dat ie-der jaar wereldwijd voldoendemunitie wordt gemaakt om elkmens minstens twee maal te do-den. Ieder jaar opnieuw! Er zijnmensen die hier boos van wor-den. En er zijn mensen die hiereen cartoon over kunnen makendie mensen aan het denken zet enals een virus door de sociale me-dia gaat.

Er zijn anderen die diepgra-vende teksten schrijven en deontwikkelingen analyseren. Wel-ke bedrijven verdienen aan depolitiek om vluchtelingenstro-men te controleren en beheer-sen? Wie maakt onderdelen vankernwapens? Wijs ze aan: ze zit-ten in uw buurt. Zelf rondde iknet een stuk af over de Neder-lands/Europese regelgeving rondwapenexporten en deed nieuwekennis op. Dat levert aangrij-pingspunten op.

De boosheid of het medelevenmoet omgezet worden in een ac-tiviteit. Je kan beginnen bij eenland. Geen wapens naar SaoediArabië of Turkije bijvoorbeeld.Of je neemt een wapensysteem.Geen kernwapenproductie of ro-botwapens. Mogelijk begin je bijregelgeving en/of de verankering

Eliminatie van Turksesoefi-beweging

Religies ontstonden vanaf 800 voor Christus enrichten zich oorspronkelijk op vrijheid en meer

menswording. Dit via spiritualiteit door in verbindingmet de Bron te leven. In de woorden van Boeddha: “Jeeigen licht te zijn.” Maar het duurde niet lang of religiesverwerden tot onderdrukking. Met claims als enige de‘waarheid’ te bezitten, gevolgd door publiekeverbranding, ‘kruistochten’ en oorlogen, omdat “Godhet wil.” We kennen onze geschiedenis als Europa.Tegelijk zien we ook een evolutie ten goede via internecivilisatie van religie zoals sociologen het noemen. Vaakeen geweldloos proces, ook al was er bij die hervormingook (enig) geweld, denk ook aan de beeldenstorm bijons. Toch heeft de interne civilisatie bij ons gewerkt.Vormen van censuur, het denken van anderen sterkveroordelen, projectie vanuit eigen onbehagen enandere subtiele vormen van verbaal geweld komen nogwel voor, maar Europa lijkt niettemin redelijk vrij vansektarisch geweld.In de islam zit die evolutie van interne civilisatie nog ineen andere fase. Mede vertraagd omdat politiekemachthebbers als Atatürk en Nasser eeuwenlangprobeerden haar te ‘beheersen’. Vaak ook om ‘uit tezenden’, zoals nu nog vanuit Saoedië-Arabië met hetwahabisme. Wat anderen als bedreigend zien. Dekoning van Marokko maakte daarom onlangs eenvrijzinnige vorm van islam tot ‘mainstream’ in het land.Leuk, ook al toonde Assad aan, dat hij als Aleviet samenmet christenen heel lang de orthodoxe islam in Irakheeft kunnen ‘beheersen’. President Erdogan doet nu innaam van democratie – door hem vergeleken met “eenbus, waar je uitstapt, als je je bestemming hebt bereikt”– hetzelfde jegens de Turkse Soefi’s. Hij is een geslepenautocraat: het vredesproces met de Koerden bewustterugdraaien gaf hem indirect extra macht. Hij‘gedoogt’ de Alavieten nog, maar de in zijn ogen teinvloedrijke Hizmet- of Gülen beweging met een sterkemystieke inslag verkettert hij als ‘geen religie’. Terwijlprediker Gülen, een belangrijke emancipator van hetplatteland van Anatolië, en de Hizmet-beweging zichricht op geweldloosheid, dialoog, verzoening endemocratie, maakte Erdogan, ‘trias politica’ of niet, deer aan verbonden journalisten, wetenschappers enofficieren van justitie brodeloos. En plaatste hij 27 meij.l. deze religieus-sociale beweging zelfs formeel onderde misbruik-gevoelige anti-terrorisme-wet, die de EUterecht vervangen wil zien. Laat de EU asjeblieft aandeze eis vasthouden. Anno 2016 geeft het immers geenpas (religieuze) ‘dissidenten’ zo ‘tricky’ uit teschakelen, zeker als je zelf in een corruptieschandaalbent verwikkeld en dat uit alle macht toedekt.(De schrijver deed recent sociologisch onderzoek in Turkije)

Hans Feddema

Co

lu

mn

FE

DD

EM

AWapenhandel voor beginners, deel 5

Wat kan je er tegendoen?

daarvan in beleid. Of een combi-natie van alle drie. Je kan denken,schrijven of actievoeren. Datlaatste kan gaan van het meeden-ken over Kamervragen en lobby-en op het ministerie, tot het weg-halen van voedsel tijdens een re-ceptie van wapenbedrijf om datsymbolisch naar de vluchtelin-genkampen in Calais te brengenof het aanspannen van een pro-ces.

Wapens worden gemaakt doorbedrijven die lang niet altijd ookeen consumententak hebben.Damen, een van de grootste wa-penproducenten van Nederland,maakt civiele en militaire sche-pen. Dat maakt het moeilijk ommensen te betrekken. Financie-ring van wapens is daarom eenbelangrijk aanleiding gewordenom actie te kunnen voeren. Hetgaat om beleggingen, bijvoor-beeld door pensioenfondsen enom financiering door banken viaexportkredieten. Thales maaktmilitaire radar en vuurleiding, ende poortjes om het station in tegaan. Met enige fantasie is daarwel een actie op te bouwen.

Als je het kan: organiseer, werksamen, maak je zo sterk mogelijk.Actievoeren kost geld, vergeet datniet; een beetje ondernemer zijnvoor het goede doel moet kun-nen. Maar ook de enkelingen diemet verstand kleine steentjesnaar het waterhoofd van de wa-penindustrie slingeren, kunnenheel wat bereiken. Wat je ookdoet, doe het efficiënt met oogvoor het effect, en probeer hetook nog een beetje leuk te vin-den. Visie, creativiteit, kennis enorganisatie gebruiken voor ver-andering, daar gaat het om. Wa-penhandel is daarbij een goedonderwerp. Succes!

Martin Broek



Adriaensens stelt dat sinds het na-jaar van 2015 de Amerikaanseluchtmacht nieuwe, lossere re-

gels toepast in Syrië en Irak. Bevelhebberluitenant-generaal McFarland heeft im-mers een order uitgevaardigd dat lucht-aanvallen, die naar verwachting maxi-maal 10 burgers zouden doden, geenvoorafgaande toestemming meer hoevente krijgen van het hogere hoofdkwartierCentral Command in de VS. Daarmee ishet hek van de dam voor moord zondergrenzen. B52-bommenwerpers wordenopnieuw ingezet tegen de Iraakse stadMosoel. Belgische F16’s zullen daar nunog een schep bovenop doen. De burger-bevolking wordt opnieuw het eersteslachtoffer.

ESCALATIEAmerikaanse functionarissen verklaar-den op 19 april dat als gevolg van denieuwe gedragsregels, de zogenaamderules of engagement meer burgers zullenworden gedood door luchtbombarde-menten. Onder deze nieuwe regels is ereen escalatie aan de gang van de bombar-dementen op Mosoel, een Iraakse stadvan ongeveer 1,5 miljoen mensen, diesinds medio 2014 wordt bezet door de Is-lamitische Staat (IS). Meldingen overhonderden burgerslachtoffers bij Ameri-kaanse luchtaanvallen onthullen demenselijke kosten van de Amerikaanseluchtoorlog en deze nieuwe rules of en-gagement.

Amerikaanse functionarissen blijvenondertussen beweren dat bij de meer dan40.000 Amerikaanse bombardementenin Irak en Syrië slechts 26 burgers zou-den zijn omgekomen. Dat is een belache-lijk en absurd laag cijfer, omdat een aan-

zienlijk aantal burgerslachtoffers onver-mijdelijk zijn in een luchtoorlog die zes-duizend gebouwen heeft verwoest metmeer dan 40.000 bommen en raketten.Aan de hand van gegevens van de websi-te Airwars.org, die gedetailleerde infor-matie over de luchtaanvallen van de in-ternationale coalitie tegen Daesh (IS) ar-chiveert, constateert Adriaensens dat vanjuni 2014 tot 27 april 2016 in Mosoeltussen 682 en 1.008 burgers door deluchtbombardementen slachtoffer zijngemaakt.

HUMANITAIRE RAMPVer van schijnwerpers van de media vol-trekt zich ondertussen een absolute hu-manitaire ramp in diverse steden in Syriëen in de Iraakse steden Ramadi, Fallujah,Hit, Kirkuk, Tel Afar, Baquba en op ande-re plaatsen. Bedenk daarbij dat reedssinds 1991 Irak onafgebroken werd ge-bombardeerd. Hoeveel doelwitten blij-ven er nog over om aan flarden te schie-ten? Het internationaal humanitair rechtis absoluut duidelijk: militaire aanvallenop burgers, civiele gebieden en de civieleinfrastructuur zijn ten strengste verbo-den. De aanwezigheid van enkele duizen-den IS-strijders in een stad van 1,5 mil-joen mensen kan geen willekeurige bom-bardementen en aanvallen op burger-doelen rechtvaardigen. De VN-missie in

Irak waarschuwde de Amerikanen al ineen mensenrechtenrapport in 2007: “Deaanwezigheid van individuele strijdersonder een groot aantal burgers veranderthet civiele karakter van een gebied niet.”

Het bombarderen van voedselopslag-plaatsen, meelfabrieken en waterzuive-ringsinstallaties zijn eveneens oorlogs-misdaden. Jean Ziegler, de speciale VN-rapporteur voor het recht op voedsel,protesteerde in 2005, toen de Ameri-kaanse troepen diverse steden belegerdenin Irak: “Een drama vindt plaats in volle-dige stilte in Irak, waar de bezetter dooreen volledige blokkade, uithongering enafsluiting van voedsel en water gebruiktals oorlogswapen.”

Bewerking: Kees Kalkman

Dirk Adriaensens is lid van het uitvoerend comité

van het Brussells Tribunal.

Lees het artikel van Adriaensens bij

Vredesnieuws tinyurl.com/vredesnieuws01 of bij

DeWereldMorgen.be tinyurl.com/adriaensens

Defensie weigert aan de media gegevens te

verstrekken over door de Nederlandse luchtmacht

veroorzaakte burgerslachtoffers, behalve dat hier

van “in twee gevallen” sprake zou zijn.

Bombardementen treffenburgers

Onder de titel ‘Bombardementen Syrië en Iraktreffen vooral burgers heeft Dirk Adriaensenseen artikel op de site van DeWereldMorgengeschreven. De aanleiding is de komendeoverdracht per 1 juli van de F-16 taak in Irak enSyrië van de Nederlandse luchtmacht aan deBelgische. Het houdt onder meer in dat ook deBelgen nu in Syrië gaan bombarderen.

HET VERWOESTE HEILIGDOM VAN JONA,MOSUL, 2015



Zij hebben daarom een stelsel vantuchtcolleges gevormd, die –evenals bij andere vrije beroepen

zoals de medici het geval is – ervoorwaakt dat advocaten in de eerste plaats debelangen van hun cliënten waarborgen.Deze tuchtcolleges bestaan uit de plaat-selijke Raad voor Discipline, waartegenberoep kan worden aangetekend bij hetHof van Discipline. Hoe die in zijn werkgaat, heeft iedereen in de media kunnenvolgen over de familie Moszkowicz.

In het geval van Meindert Stelling isechter iets anders aan de hand. Het lijkterop dat de Orde zelf zijn autonomie terdiscussie stelt en zich dreigt op de stellenals een politiek apparaat.

Inzet van de procedure is de verdedi-ging die Meindert Stelling voor de recht-bank voert voor arrestanten van actiesvan burgerlijke ongehoorzaamheid. Hetgaat met name om demonstranten diezich verzetten tegen de aanwezigheid vankernwapens, en die soms optreden als‘burgerinspecteurs’. Zoals bij de lucht-machtbasis Volkel, waar intussen welduidelijk is dat er zich kernwapens be-vinden. Daarvoor bezetten ze verbodenterreinen, verspreiden ze pamfletten enroepen ze de bevolking op om zich bijhun actie aan te sluiten.

In 1996 heeft het Internationaal Ge-rechtshof in Den Haag bepaald dat hetgebruik van en dreigen met atoomwa-pens, met name op steden met een bur-gerbewolking, een oorlogsmisdaad is.Volgens Meindert Stelling is het dan ookrechtsplicht van burgers om een oorlogs-misdrijf tegen te gaan. Wanneer dat nietgebeurt, is er reden om de instanties diehet gebruik van kernwapens verdedigenaan te klagen voor collaboratie met dezemisdaden. En omdat de Nederlandse wet

daar niet in mee, omdat er situatiesdenkbaar waren waarin het gebruik vankernwapens te rechtvaardigen was. Oor-logsmisdrijven mochten dus, hoordeStelling en ging dus met de Hoge Raadeen proces aan wegens medewerking aanoorlogsmisdrijven. Daarom bleef hij inde verdediging van nieuwe activisten te-gen de atoombom, tegen de uitspraakvan de Hoge Raad handelen. Hij wraakterechters en stelde ze waar mogelijk instaat van beschuldiging. Want het vonnisvan het Internationaal Gerechtshof moetnaar zijn opvatting wel degelijk gelijkworden gesteld als uitspraken van de tri-bunalen van Neurenberg en Tokio. Diewaren immers niet alleen een afrekeningmet de AS-mogendheden, maar ook alstoekomstige normen. En dat geldt danook voor de Nederlandse magistratuur,die zich met deze normen moet spiegelenaan de tribunalen van bijzondere rechts-pleging van na 1945.

De deken van de Orde van Advocaten

toestaat aan gerechtelijk vervolgden ooktegenklachten tegen de aanklagers of an-deren in te dienen, doet Stelling dat danook. Zijn pleidooien voor aangeklaagdenin Volkel hebben vaak de toon van eenprocureur-generaal tegen de werkelijkemisdadigers in het spel die niet terechtstaan, ongeacht het feit dat ze deel uitma-ken van de magistratuur.

VERBODSBEPALINGENDaarnaast voeren demonstranten als inVolkel hun processen door tot in de Ho-ge Raad. Tot 12 mei 2014 werd noch inhoger beroep noch door de Hoge Raadde uitspraak van het Internationaal Ge-rechtshof in beschouwing genomen. In-tussen waren er in Engeland verschillen-de mensen, waaronder leden van WarResisters’ International, vrijgesproken,omdat de rechter het vonnis van het In-ternationaal Gerechtshof een redelijkmotief vond om verbodsbepalingen teovertreden. Maar de Hoge Raad ging

“…geen recht waar plicht is opgeheven…”

Op 2 september vindt in Utrecht hethoger beroep plaats dat de advocaatMeindert Stelling heeft ingesteldtegen zijn uitzetting uit het tableauvan de Orde van Advocaten. Dezeorde is een publiekrechtelijke vak-organisatie, waarin advocatenonderling hun integriteit waarborgen.

De zaak Meindert Stelling

MEINDERT STELLING TIJDENS EEN DEMONSTRATIE VAN HET TRIBUNAAL VAN DE VREDE EN HETHVP VOOR HET PALEIS VAN JUSTITIE. DE HOGE RAAD LEGT WEDEROM EEN BEROEP OP

UITSPRAKEN VAN HET INTERNATIONAAL GERECHTSHOF COMMENTAARLOOS TERZIJDE.DEN HAAG, 22 JUNI 2012

Foto

: Jan

Ber

voet

s



Bas Martens heeft na een rechtbankinci-dent tegen bezetters van Volkel aanlei-ding gezien maatregelen te nemen tegenMeindert Stelling. Aanvankelijk stelde hijdat die daadwerkelijk het belang van zijncliënten zou schaden. Maar de Raad wil-de er aanvankelijk niet aan, omdat decliënten zelf bezwaar aantekenden tegende aanklacht van de deken. De Raad enhet Hof van Discipline leggen hem welstraffen en verboden op wegens ‘onbe-hoorlijke’ uitlatingen tegen de magistra-tuur. Dat is volgens Meindert in strijdmet artikel 7 van de Grondwet inzakevrijheid van meningsuiting. En dat geldtzeker als er argumenten aan de orde zijndie ‘het vaderland in gevaar’ brengen of-wel de rechtsorde, zoals die door de tri-bunalen onder Zaaijer en Belinfante zijnomschreven als verdedigers van de vrij-heid – ook door verantwoordelijke be-ambten en bureaucraten. Dus is er eenvaderland met een rechtsmacht die nietzwijgt voor atoomgevaar als daartegenwordt geageerd, en dus – zoals hij het zelfstelt – niet collaboreert. Hij komt niet al-leen op voor de verdedigende partij, indit geval de anti-atoombomactivisten,maar ook voor een maatschappij dieatoombommen niet verzwijgt, maarweert zoals men misdaad bestrijdt. Al-leen definieert hij die in de termen uit debevrijdingstijd en is voor hem een ande-re maatschappij – die oorlogsmisdadenaanvaardt of ‘gerechtvaardigd’ acht –moreel onverdedigbaar.

Daarom vindt hij de Raad van Disci-pline – en zeker de deken – niet bevoegdom hem in zijn meningsuiting te beper-ken.

De zaak is na processen over en weergeëscaleerd. Op 21 maart werd Mein-dert Stelling mede om dat verweer tegeneerdere disciplinaire vonnissen door deRaad van Discipline in Den Haag uit zijnfunctie van advocaat gezet. Hij heeft ho-ger beroep aangetekend bij het Hof vanDiscipline, dat op 2 september zittingzal houden. Tal van organisaties roepennu iedereen op die zich verzet tegenkernwapens of anderszins voor de vredeen tegen oorlog is, een petitie te tekenenom Meindert Stelling te steunen in zijnstrijd voor vrijheid van meningsuiting.De belangrijkste organisatie is Tribunaalvoor de vrede.

Voor steun, demonstraties of versprei-ding van materiaal is er een website:www.eerherstelmeindertstelling.nl.

Jan Bervoets

Stemmen uitde oorlogOp Koningsdag zond de VPRO een

indrukwekkende documentaire uit onder detitel “Censored Voices”. De film gaat overgesprekken die de Israëlische schrijver Amoz Ozdirect na de zesdaagse oorlog in 1967 heeftopgenomen met teruggekeerde soldaten. HetIsraëlische leger verbood publicatie van het grootstedeel van hun verhalen. Nu heeft Mor Loushy de tapesongecensureerd tezamen met archiefmateriaal uit deoorlog gebruikt voor een bitter stemmende terugblikop de glorieuze overwinning van Israël op zijnArabische vijanden. Hadden ze daar toen maar beternaar geluisterd, schrijft de VPRO bij deze uitzending. Geen van de soldaten komt in die eerste weken na deoorlog met een heldenverhaal. Niemand ziet na deoorlog een betere toekomst voor het land. Zijn wegedoemd om te leven tussen weerkerende oorlogen,of zijn er andere oplossingen, vraagt iemand zich af.Een constante oorlogstoestand kan een volk ookvernietigen, zegt een ander. Een soldaat vreest detoekomst na deze oorlog, waarin Israël Gaza, deSinaï, de Golan hoogte en de Westbank aan zijnterritorium toevoegde. Er zullen nieuwe oorlogenkomen en die zullen veel wreder zijn dan deze, zegthij met vooruitziende blik, “omdat we een leger zijngeworden dat verovert.” Bijna vijftig jaar later tonende voormalige soldaten zich na het beluisteren vande banden sceptisch over het zionisme. “We zijn nietvrij zo lang we anderen onderdrukken.” Opmerkelijk is dat twee soldaten onafhankelijk vanelkaar de vergelijking maken met de Shoah. Tijdensde oorlog zijn hele dorpen gedeporteerd. Een soldaatdie daarvan getuige is maakt de vergelijking met wathij zelf als klein kind heeft meegemaakt. Een anderzegt met verwijzing naar de Tweede Wereldoorlogdat hij zich kan voorstellen wat de Palestijnen numeemaken. Deze reacties van Israëlische soldatenzijn opmerkelijk omdat een vergelijking tussen dewijze waarop Israël omgaat met de Palestijnen en deShoah, vandaag, in 2016, beschouwd wordt als eenlaakbare uiting van antisemitisme. In Zweden is eronlangs nog een minister voor afgetreden. Wat “Censored Voices” laat zien is dat de levendeherinnering aan onderdrukking, geweld en het levenals vluchteling mensen gevoelig maakt voor anderenals zij zelf het slagveld worden opgestuurd. Hetbevestigt nog maar weer eens het enorme belang bijconflicten om het perspectief van de ander te lerenzien. Of omgekeerd: daar waar geen sprake meer isvan pogingen om zich in te leven in de ander isoorlog niet meer ver weg.

Jos van Dijk

Co

lu

mn

VA

N D

IJK



ten, waarin iemand klaar staat om teschieten. En een mentaliteit die in eersteinstantie gericht is op het beschermenvan exclusieve groepen, vaak onderlingnog handgemeen over wie erbij hoort enwie moet worden buitengesloten.

ANTWOORDAls antwoord op deze situatie zijn de vre-desbewegingen een gesprek begonnenover een werkstuk waarin het wapenwordt uitgebannen. Wij gaan het woordveiligheid een nieuwe inhoud geven. Vei-ligheid is in onze opvatting onverenig-baar met uitsluiting van de ander en metgewapende ‘garanties’ voor die uitslui-ting. De samenleving kan alleen maarveilig worden als zijzelf actief werkt aaneen samenspraak die iedereen insluit endus een veiligheid zonder vijandigheid

staat nog niet op papier. Wel is er het ver-slag van de vergadering van 8 april,waarin wat bouwstenen zijn opgenomen.Aan de hand hiervan zal ik proberen meteen persoonlijke projectie van het dis-cussiemateriaal de deadline van dit bladte halen.

WAT IS VEILIGHEID?De vredesbewegingen keren zich geza-menlijk tegen een ideologie die hoe lan-ger hoe meer de maatschappij in zijngreep houdt en de samenleving ver-stoort: de ideologie van de gewapendeveiligheid als een vorm van gewapendevrede. Overal roept men om veiligheid,waarbij men de verantwoordelijkheidlegt bij legers, politieagenten, rechters,gevangenisbewaarders, kortom: een vanGod of ‘de Rede’ opgelegde overheid.Vei-ligheid is een consumptiemiddel, datpassief wordt verteerd onder een regimevan toenemende en strengere regelge-ving en uiteindelijk meer discipline,waardoor de maatschappij zelf een legerwordt: paraat om de onveiligheid, de an-der, misschien wel de niet-gehoorzamemens buiten te sluiten als vreemdeling,als gevaar, als vijand.

In plaats van de vrede te bevorderenbrengt de regering niets anders dan eenstaat van oorlog teweeg, zo geen staat vanbeleg. Zij staat garant voor de veiligheiden verovert zich door toepassing vanhaar gezag en door regeringsbeleid daar-van het monopolie. Het uiterlijke beeldvan die garantie is het pantser en het wa-pen. Ook al dragen burgers geen wapen,zoals in de Verenigde Staten gebruikelijkis, achter dit veiligheidsbegrip schuiltnog altijd de moraal van het Wilde Wes-

Veiligheid zonder leger

Naar een collectiefstuk tegen de oorlog

Jaarlijks komen tientallen landelijke vredesbewegingen in delegatiesbijeen. Tijdens deze bijeenkomsten, die telkens door een andere bewegingworden georganiseerd, welt in toenemende mate de behoefte op om ietsgezamenlijks te doen of een gezamenlijk standpunt in te nemen. Nogmooier zou een document zijn als pact om de gezamenlijke strijd tegen deoorlog en voor een maatschappij met vrede als kernideaal te bezegelen.

Het Genootschap der Vrienden(Quakers), dat dit jaar de ont-moeting zouden organiseren,

had hiervoor het initiatief genomen. Op25 maart werd in Amersfoort de wense-lijkheid van een gezamenlijke tekst uitge-sproken. Op 6 april werd deze vergade-ring voortgezet. Daar hielden een twin-tigtal personen als vertegenwoordigersvan twaalf zowel de kerkelijke als de niet-kerkelijke vredesbewegingen een brain-storm. Doel was een document om daar-mee de straat op te gaan, politieke oppo-sitie te voeren en aansluiting te zoekenmet andere bewegingen als bijvoorbeeldmilieudefensie en de partij voor de die-ren.

Dit stuk zou op de ontmoetingsdagvan 28 mei worden voorgelegd. We zou-den het daarna naar onze eigen achter-bannen laten zien, en ook aan anderepartners in onze netwerken die daar kri-tisch naar zouden kijken.

Maar zover kwam het niet – het stuk

FONDS VREDES-PROJECTENHEEFT U NODIG!

Nog altijd voeren er mensen actie voor vrede.Zij kunnen uw steun goed gebruiken!Fonds Vredesprojecten steunt kleine radicalevredesacties aan de basis. Help mee.

IBAN NL54 INGB 0004738565t.n.v. Fonds Vredesprojecten



opbouwt. Dus geen maatschappij als eennatie die zichzelf verdedigt door murenop te werpen en de grenzen geslotenhoudt, en daarmee de exclusiviteit van denatie verdedigt. Maar ‘inclusieve veilig-heid’, dat wil zeggen een veiligheid die ie-dereen omvat of ‘insluit’ en waardoor descheidsmuren komen te vervallen.De veiligheid die we ervaren is hard. Stel-len we die harde kant ter discussie dankrijgen we alleen maar harde antwoor-den, die ons buiten sluiten. We lijken welopstandelingen.

Daartegenover stellen we onze zachteveiligheid, maar voorlopig geeft definitiealleen maar negatieve antwoorden op hetbestaande racisme, vreemdelingenhaaten de accumulatie van angst. Hoe onzezachte krachten te omschrijven als de ba-sis voor een positieve samenleving?

Er ontstaan over verschillende kwestiesdiscussies met uitspraken en het verslagdaarvan leidt tot mooie oneliners. Zeker:wij gaan met onze aspiraties tegen soeve-reiniteitsbeginselen van de bestaandemacht in. Tegen de economie, de ideolo-gie van een blinde markt die door mono-polisten wordt geleid. Maar er komen uitde discussies verschillende antwoorden.Bijvoorbeeld: als er een ‘overheid’ zoumoeten bestaan, zegt een van ons, danzou zij een zorgplicht moeten hebben,waaronder ook de veiligheid staat. Com-mentaar weer daarop: “Daar moeten wehelder in zijn, dat het niet gaat om zorgaf-hankelijk te worden en een aangeleerdehulpbehoevendheid.” Op politiek niveau,zegt een ander, kunnen ze zelfs in het hui-dige parlementaire stelsel niet verder ko-men dan ‘harde maatregelen’ propageren.Moeten we niet meer doen met burger-initiatieven en referenda? Andere midde-len zijn aanzetten van actie tot onderopen wederzijdse aansluiting van die acties,met een perspectief van maatschappij-verandering. Ook wordt de hoop gesteldop vredeseducatie, in een schoolstelselwaarin het leger schaamteloos werft.

Kunnen we een algemene strategie for-muleren? Dat lijkt twijfelachtig. Inclusie-ve veiligheid speelt zowel op lokaal alsmondiaal niveau; we spreken hier op zo-wel Nederlands als Europees niveau.Maar pragmatisch gezien is het gemak-kelijker om op lokaal niveau te beginnen.Deze brede visie zal ook door een breedplatform moeten worden verbreid. In-dien we het platform niet verbreden,sluiten we zelf uit. Het gezelschap waarinwe tijdens de bijeenkomst verkeren be-staat voor het merendeel uit ouderen vanhet blanke ras. De kans is dat daarvooreen groot deel van de Nederlandse bevol-king zich niet bij deze discussie betrok-ken voelt.

De Quakers voeren zelf nog aan: “Er iseen breder begrip van veiligheid, het be-doelt niet alleen human security overmensen, maar de volledige schepping.”Anders zeggen we opnieuw: “De mensstaat centraal en dan zijn we eerder eendeel van het probleem dan de oplossinggeworden.” Met de uitbreiding van ditconcept naar de aardse planeet kunnende vredesbewegingen een verbinding leg-gen naar de milieubewegingen, die op ditmoment grotere aanhang hebben. Perslot van rekening zijn oorlogsrampenook milieurampen en zijn er onweerleg-bare milieuargumenten tegen de atoom-bom.

Het is duidelijk dat de bijeenkomstenvan maart en april geen sluitend verhaalhebben voortgebracht dat als een vastomschreven visie kan dienen. Daarombesloten de deelnemers een opsteller vanhet stuk aan te wijzen, die zich daarvoorbereid verklaarde. Voor het eerste ont-werp was een deadline gesteld van 20april. Daarna zouden meelezers huncommentaar geven, terwijl ook zou wor-den geprobeerd kennissen van buiten hetgezelschap bij de discussie te betrekken.Maar zoals gezegd is zelfs die eerste dead-line is niet gehaald. En daarom ging deontmoetingsbijeenkomst van 28 meiover andere zaken, zoals vredeseducatieof het bereiken van jongeren, thema’s diejaarlijks terug komen.

BASISIDEEHet tekstplan dat in de maanden april enmei is opgesteld is voldoende inspirerendom deze poging voort te zetten. Een ge-meenschappelijke basisidee dat door eenvogelwereld van een verschillend plui-mage in diverse tonen wordt rondgezon-gen. Het lijkt voor mij een voortzettingvan de brede antimilitaristische discussiedie in de jaren ’80 en ’90 is aangegaandoor de anarchist en vrijdenker TinusVeenstra (1896-1999). Dat was een pa-pieren eenmansactie met een nalaten-schap van een kleine meter archief waar-in hij voor het eerst radiosprekers vankerkgenootschappen, vrijdenkende vre-desorganisaties en tal van politici tot zelfsin Paleis Noordeinde met zijn actie lastigviel. Iedereen die ergens het woord ‘vre-de’ in de mond nam, stelde hij voor dekeuze: de oorlog direct uitbannen of heteinde tegemoet met kernwapens. Daarkomt nu de nog niet weerlegde hypothe-se van het klimaatdebat bij: “Stijgt de we-reldtemperatuur met vijf graden, danverandert ons klimaat onomkeerbaar indat van de planeet Venus.” En de krijgs-verrichtingen van de afgelopen jaren, dieer in bij wijze van veiligheidsmaatregelzijn uitgevoerd met fosforbommen enander giftig materiaal, dragen ook daar-toe bij.

Daarover nadenken en deze confron-tatie voortzetten als aanvalsmiddel op deheersende veiligheidsideologie zou weliets kunnen zijn voor de voorbereidingvan de volgende ontmoetingsdag. Envoor de gewenste mobilisatie tegen deoorlog.

Jan Bervoets

Teke

ning

: Len

Mun

nik



Nu de uitslag van het Oekraïnereferendum bekend is, hoop ikvan harte dat in het volgend

nummer aan mij uitgelegd gaat wordenhoe het “Nee” tegen het Associatiever-drag met Oekraïne een bijdrage gaat le-veren aan de ontspanning tussen Europaen Rusland en hoe dat “Nee” ervoor gaatzorgen dat de oorlog in Oekraïne gaateindigen en Oekraïne een leukere demo-cratie gaat worden.

Het ongevraagd stemadvies dat ik inhet zwarte OorlogIsGeenOplossingkrantje toegezonden kreeg, stemt mij ui-terst droevig. Het zich afzetten tegen 4

De redactie heeft mij verzochtkort op je brief te reageren. Jebegint met de vraag hoe de

Nederlandse afwijzing van het Associa-tieverdrag zal bijdragen aan ontspan-ning tussen Europa en Rusland, beëindi-ging van de oorlog in Oekraïne en ver-betering van de democratie in Oekraïne.Die vraag is moeilijk te beantwoordenomdat de Nederlandse regering zich nogsteeds aan het beraden is over de beteke-nis van de referendumuitslag. Wel heeftRutte in de eerste dagen na de uitslag la-ten weten “dat hij vooral ‘recht wil doen’aan twee argumenten die hij veel heeft

gehoord in de campagne: de vrees datOekraïne op termijn lid wordt van deEU en de vrees dat Europa met de defen-sieparagraaf in het associatieverdragzorg moet dragen voor de verdedigingvan dat land.”

Ook in andere (voorlopige) interpre-taties van de uitslag van het referendumstaan de artikelen over vèrgaande mili-taire samenwerking tussen de EU-lidsta-ten en Oekraïne voluit in de aandacht.Deze vallen niet onder het handelsdeelvan het Associatieverdrag en zouden op-nieuw uitonderhandeld moeten kunnenworden. Dat lijkt me een belangrijk punt

Nee is geen oplossingBeste redactie van Vredesmagazine,

Beste Bart,

Ja-stemmers (waarvan 3 in dit referen-dum niet stemgerechtigd waren) is geenenkel argument om iemand te overtui-gen om Nee te stemmen. Het is eigenlijkeen vredesactivist onwaardig om in ditsoort wij-zij stramien te denken.

Genetische manipulatie? OK, danhebben we het ergens over, maar dat iswel een heel klein onderdeeltje. Associë-ren met Oekraïense machthebbers? Hetis toch eerder reden om Ja te stemmenen solidariteit te tonen met de Maidan-demonstranten die ook van die ouder-wetse corrupte oligarchie af willen? NA-VO versus Rusland? Ik zie hier absoluut

geen éénduidig argument in om hetzijvoor, dan wel tegen het Associatiever-drag te zijn.

Ik begrijp dat inmiddels mensen hunabonnement op Vredesmagazine heb-ben opgezegd. Dat gaat mij te ver. Maarals mensen in de vredesbeweging zich zovoor karretjes van de anti-EU campag-nes van Thierry Baudet cum suis latenspannen, dan hebben zij wel wat uit teleggen. Zeker nu de uitslag Nee is. Ik benbenieuwd.

Met vriendelijke groet,

Bart Horeman

voor de Nederlandse vredesbewegingom aandacht voor te blijven vragen. Inde oorlog die in het oosten van Oekraïnewordt gevoerd hebben de EU-lidstatenreeds partij gekozen en door de militairebanden met Oekraïne te versterken drei-gen we verder in die oorlog getrokken teworden.

De campagnes van de vóórstandersvan het Associatieverdrag weerspiegel-den de bij zo’n oorlog behorende reto-riek: Rusland als agressor waartegen eendemocratisch Oekraïne verdedigd moestworden. De vraag is hoe je een dergelijkpropagandaslag het beste aan de kaakkunt stellen: door een evenwichtig ver-haal over propaganda of door een cam-pagnekrant uit te brengen waarin je diepropaganda spiegelt? De meegestuurdecampagnekrant beoogt dat laatste.

De vraag die op 6 april voorlag was ofje voor of tegen het Associatieverdragwas. Niet of je voor of tegen het referen-dum, de EU of Thierry Baudet was. Devraag voor of tegen het Associatiever-drag liet zich, vanwege de militairesamenwerking met Oekraïne, in onzeogen enkel negatief beantwoorden.

Met vriendelijke groet,

Jan Schaake

Beeldredacteur gevraagdDe beeldredactie van VredesMagazine wordt nu gevormd door Anne Vaillant. De beeld-redactie zoekt in overleg met auteurs en redactie naar foto’s, kaartjes en cartoons bij deartikelen die in ons kwartaalblad verschijnen. De beeldredactie doet voorstellen voor devoorpagina en de fotopagina. De beeldredactie legt contacten en regelt de copyrights.Zij heeft haar eigen fotobudget. Tijdsbeslag is vooral de laatste drie weken voorinlevering aan de vormgever.

Wij zoeken versterking. Het gaat om een vrijwilligersfunctie met alleen onkosten-vergoeding. Wil je aan de slag met fotomateriaal en deel uit maken van een enthousiastteam? Stuur een bericht naar [email protected] met als onderwerp ‘Sollicitatiebeeldredacteur’ en vertel wat over jezelf en waarom je denkt dat het leuk is ombeeldredacteur bij VredesMagazine te worden.



Springstof Samenstelling: Mark Akkerman, www.stopwapenhandel.org

Eind februari publiceerde een Groupof Personalities (GoP) een adviesrap-

port over Europees militair onderzoek.Deze groep, ingesteld door de EuropeseCommissie, bepleit het opnemen vanmilitair onderzoek in de volgende ronde(startend in 2022) van het EU-financie-ringsprogramma voor onderzoek entechnologische ontwikkeling. Tot nu toewas zulk onderzoek uitgesloten van dezeprogramma’s, al wist de wapenindustrieal flink wat subsidies binnen te slepenonder de pijler ‘security.’ Inmiddels is alwel een proef met subsidie voor twee mi-litaire projecten gestart.

Negen van de 16 leden van de GoPzijn vertegenwoordigers vanuit de mili-taire en security-industrie, waaronderAirbus, Thales, BAE Systems, Finmecca-nica en het Nederlandse TNO. Organisa-ties uit het maatschappelijk middenveldzijn niet vertegenwoordigd.

Het rapport reflecteert dan ook duide-

Wapenindustrie wil EU-onderzoeks-financiering

lijk de wensen van de wapenindustrie.Met een beroep op de Europese veilig-heid, de internationale concurrentiepo-sitie van de industrie en (vermeende)werkgelegenheid wil men dat de EU eenhalf miljard euro per jaar steekt in mili-tair onderzoek.

In tegenstelling tot huidige regels metbetrekking tot gefinancierd onderzoekzouden de uitkomsten van militair on-derzoek grotendeels geheim moeten blij-ven.

Daarnaast wil de industrie een vingerin de pap in het vorm geven van EU mili-tair beleid voor de toekomst.

Europees Parlement:WapenembargoSaoedi-Arabië

Eind februari stemde een ruime meer-derheid van het Europees Parlement

voor een oproep om een wapenembargotegen Saoedi-Arabië in te stellen. Eengroot aantal mensenrechten-, vredes- enanti-wapenhandelorganisaties zettenzich hier al maanden voor in.

De stemming is vooral een belangrijkpolitiek signaal. Het heeft geen bindendewerking, alleen de Raad van Ministerskan op EU-niveau tot een embargo ko-men. Dat lijkt er niet in te zitten. Ook in-dividuele lidstaten zijn niet geneigd delucratieve handel met Saoedi-Arabië, degrootste wapenimporteur van de wereld,te stoppen. Enkele uren na de stemmingliet de Britse premier Cameron nog we-ten trots te zijn op de Britse wapenexportnaar Saoedi-Arabië en die in volle vaartdoor te willen zien gaan.

EU-wapenexport-rapportagete laat enincompleet

Naar aanleiding van het ‘Zeventien-de EU Rapport export van militai-

re technologie en materieel’ heeft het Eu-ropese Netwerk tegen Wapenhandel(ENAAT) forse kritiek op de EuropeseRaad, omdat de raad democratische con-trole op wapenexport niet serieus lijkt tenemen.“Ondanks verzoeken van het Eu-ropees Parlement en maatschappelijk or-ganisaties is het Rapport dit jaar weer telaat gepubliceerd, incompleet en de cij-fers zijn inconsistent,” aldus ENAAT. Ditkomt mede door de liberalisering van deinterne Europese wapenmarkt.

Het Midden-Oosten was de belang-rijkste bestemming van EU wapenexportin 2014, met meer dan 31,5 miljard euroaan exportvergunningen. Daarmee ver-kopen EU-landen de meeste wapens aaneen regio die geplaagd wordt door groteconflicten en autoritaire regimes.

Pensioenfondsenbeleggen in Airbus

Tenminste elf van de 50 grootste Ne-derlandse pensioenfondsen beleg-

gen in wapengigant Airbus, zo blijkt uitnieuw onderzoek van Stop Wapenhan-del. Het ABP spant de kroon met 95 mil-joen euro aan aandelen. Dertien pensi-oenfondsen sluiten beleggen in Airbusexpliciet uit, vooral vanwege de betrok-kenheid bij productie van kernrakettenvoor de Franse krijgsmacht.

Airbus maakt zich ook schuldig aangrootschalige wapenleveringen naar lan-den in het Midden-Oosten, waar oorlogen repressie de dienst uitmaken, en aande verkoop van grensbewakingsmateri-eel om vluchtelingen buiten Fort Europate houden.

Onderzoek in opdracht van Trouwtoonde vorig jaar aan dat liefst 85% vande ondervraagden niet wil dat hun pensi-oenfonds in de wapenindustrie belegt,zelfs wanneer dit een lager rendementzou betekenen.

Wapen-exportbeleidOekraïne

In de aanloop naar het referendum vanafgelopen april over het Associatiever-

drag met de Oekraïne deed Stop Wapen-handel onderzoek naar de wapenexport-regels van het land. Deze lijken veel opdie van de EU, maar de uitvoering wordtgehinderd door corruptie en gebrek aanonafhankelijke controle. Het land heefteen reputatie in het schenden van wape-nembargo’s.

Oekraïne staat sinds zijn onafhanke-lijkheid in de top-tien van grootste wa-penexporteurs. Door de breuk met Rus-land is het land een grote afzetmarktvoor wapens kwijt; een derde van zijn ex-port ging naar Rusland. De wapenindus-trie verkeert nu in transitie.

Europa kan nu al een positieve rol spe-len bij het versterken van controle op wa-penexport vanuit de Oekraïne, als hetland zich lieert aan het EU Gemeen-schappelijk Standpunt Wapenexport.Daarvoor hoeft de Oekraïne geen EU-lidte zijn of een Associatieverdrag te sluiten.Hoewel het EU GemeenschappelijkStandpunt Wapenexport nog veel tekort-komingen kent, zouden illegale export encorruptie op deze manier sneller aan hetlicht kunnen komen.



Muzikale speelplaats in PalestinaMusicians without Borders

organiseren muziek workshops met

kinderen uit vluchtelingenkampen,

afgelegen dorpjes en/of chronisch

zieke kinderen. Sommigen moeten

daarvoor 4 uur per dag door de

woestijn lopen. Het materiaal wordt

eerst in de klas geoefend, en komt

buiten op ‘de Speelplaats’ pas echt

samen, waardoor de kinderen

ervaren hoe de verschillende

stukken muziek samen een mooi

groot feest vormen. Voor meer info:

www.musicianswithoutborders.org

Foto’s: Musicians without Borders



na



VD AMOKLauwerecht 55, 3515 GN Utrecht030 8901341, www.vdamok.nl

VD AMOK is de voortzetting van de samenwerking tussen deVereniging Dienstweigeraars (VD) en het AntimilitaristiesOnderzoekskollektief (AMOK). We doen onderzoek op het gebiedvan oorlog en vrede en leveren zo een bijdrage tot een radicalevredesbeweging in de vorm van berichtgeving en analyses. VoorVredesMagazine maken wij de onderzoeksdossiers.

Giften ter ondersteuning van ons documentatiecentrumen kantoor (waar ook Vredesmagazine wordt gemaakt) zijnwelkom op NL28INGB 0005 5676 07 t.n.v. VD AMOK Utrecht.

Twitter: @keesamok sinds vijf jaar vrijwel dagelijks tweets overkernwapens, wapenhandel en militaire interventies.

Blog: troepenbewegingen.blogspot.nl – enkele malen per weekberichten over militaire bases, troepenverplaatsingen, bewapeningen geheime diensten.

HAAGS VREDESPLATFORMSecretariaat: Jan Bervoets, Valkenboskade 461,2563 JC Den Haag, tel 070-3922102e-mail: [email protected]: www.haagsvredesplatform.nl.

VREDESBEWEGING PAISVredesbeweging Pais is de Nederlandse takvan War Resisters’ International. Onze wortelsgaan terug tot de Eerste Wereldoorlog.

Vredesbeweging Pais staat voor het ideaal van een wereld zonderoorlog en voor een geweldloze, duurzame en rechtvaardige samen-

leving. We zijn daarvoor op vele manieren actief in Nederland envia de WRI in de hele wereld. Wilt u lid worden, ons steunen of zelfmeedoen, kijk dan op: www.vredesbeweging.nl of bel:015-7850137. FOLLOW@vredesbeweging

STOP DE WAPENWEDLOOPStop de wapenwedloop is van oorsprong een"samenwerkingsverband", ontstaan bij deopkomst van de massabewegingen, zoalstegen de neutronenbom aan het eind van dejaren zeventig jaren en die tegen de plaatsingvan kruisraketten, bijna 30 jaar geleden.

Het vraagstuk van de strijd tegen oorlog heeft vele facetten. Hoeoorlog bestreden moet worden, daarover zullen wel verschillendebenaderingen blijven bestaan. Maar deze strijd moet welplaatsvinden, en daartoe blijft een boven partijen en richtingenuitstijgende vredesbeweging een noodzaak.

WILPF- WOMEN’S INTERNATIONALLEAGUE FOR PEACE AND FREEDOM Laan van Nieuw Oost-Indië 252,2593 CD, Den Haag tel: 070 3974682(secretariaat) of 0345 615105 (penningmeester),e-mail: [email protected]

HUMANISTISCH VREDESBERAADPostbus 235, 2300 AE Leiden, 06-31275464,e-mail: [email protected]: www.humanistischvredesberaad.nl

Het Vredesmagazine en zijn organisaties

Wilt u het nieuws van en voor devredesbeweging sneller en uitgebreider?Abonneer u dan gratis op onze

e-mailnieuwsbrief VredesNieuws via:www.vredesbeweging.nl/nieuws/aanmelden.php

VredesNieuws

VredesMagazine wordt gratistoegezonden aan leden van hetHVP, Pais en ook aan donateursvan Stop de Wapenwedloop enVD AMOK. Als u Vredes-Magazine regelmatig op uwdeurmat wilt vinden kunt u duslid of donateur worden van eenof meer van deze organisaties.Zie de beschrijvingen op dezepagina. Een abonnementzonder ergens lid of donateurvan te worden is ook mogelijkvia opgave aan:VredesMagazine, Vlamingstraat82, 2611 LA Delft [email protected].

Abonneeworden


AMOKVDOnderzoeksdossier

Dit dossier is een product van VD AMOK. Redactie: Kees Kalkman, Jan Schaake

KEERPUNT WKEERPUNT WARSCARSC HAHAUU

Verontrustende plannen • Koude Oorlog 2.0• Expansie NAVO kent geen grenzen • Confrontatie

met Rusland

RU

SSIS

CH

E M

ARIN

IER

S M

ET L

AND

ING

SSC

HIP

TIJ

DEN

S O

EFEN

ING

IN D

E B

UU

RT

VAN

KAL

ININ

GR

AD, 2

015



AMOK OnderzoeksdossierVD

Op 8 en 9 juli a.s. vindt in de Poolse hoofdstadWarschau de tweejaarlijkse NAVO-top plaats.De laatste soortgelijke top in de zomer van2014 in Wales besloot tot een aantal militairemaatregelen om Rusland af te houden van eeneventuele ondermijning van de veiligheids-situatie in het oosten van het NAVO-gebied.Of eigenlijk: om de oostelijke NAVO-lidstaten,Polen en de Baltische landen, die zelf opramkoers liggen met hun grote Russischebuur, ervan te overtuigen dat ze bij eventueletoenemende spanningen op hun NAVO-bondgenoten mogen rekenen.

De afgelopen jaren zijn Neder-landse militaire eenheden al di-verse malen betrokken geweest

bij deze officieel als zodanig benoemde‘geruststellingsmaatregelen’ en de helediscussie over de (forse) verhoging vanhet Nederlandse defensiebudget is vooralnaar aanleiding van de top in Wales en devermeende Russische dreiging op ganggekomen. Een NAVO-top in Warschauwekt de verwachting dat deze ontwikke-lingen zich nog zullen intensiveren, maarbijna een maand voorafgaand aan de topis nog weinig officieels bekend over deagenda.

Er zijn echter denktanks waar directbetrokkenen bij beleidsvoorbereidingenen advisering vrijelijk met elkaar van ge-

dachten wisselen en sommige denktanksbrengen die gedachtenwisselingen ver-volgens ook naar buiten.Voor de agenda-top in Warschau lijkt met name het afge-lopen maart verschenen rapport ‘NATOin a World of Disorder – Making the Alli-ance Ready for Warsaw’ van de Ameri-kaanse denktank German Marshall Fundwel relevant. Deze organisatie werd in1972 opgericht dankzij een gift van deDuitse regering ter gelegenheid van de25ste verjaardag van de Marschall-hulpen heeft als doel het bevorderen van sa-menwerking en begrip tussen Noord-Amerika en Europa.

VIJF AANBEVELINGENHet rapport doet een vijftal concreteaanbevelingen voor de NAVO-top:

1. De stationering van twee roulerendebrigades op de oostflank van het NAVO-gebied: één in Polen en één in de Balti-sche staten. Volgens het rapport heeftRusland effectieve maatregelen genomenin antwoord op de NAVO-maatregelenwaartoe twee jaar geleden in Wales werdbesloten en het Westerse bondgenoot-schap zal dus een volgende stap moetenzetten. In plaats van kleine, snel naar hetoosten over te brengen eenheden zal toteen permanente aanwezigheid van NA-VO-troepen besloten moeten wordenmet eigen luchtverdedigings-, inlichtin-

gen-, verkennings- en cyberoorlogs-een-heden. De voorgestelde omvang van dezetwee troepenmachten, elk op het niveauvan een brigade ,wordt in het rapport als“een begin” gezien. Er worden Russischetegenmaatregelen verwacht die tot uit-breiding van deze troepenmachten zul-len nopen.

2. De ontwikkeling van een meer ro-buuste rol op de zuidflank van het NA-VO-gebied. In de eerste plaats zou de ma-ritieme taak die de NAVO al op zich heeftgenomen in de Egeïsche zee uitgebreidmoeten worden naar delen van het oos-telijk en centrale bekken van de Middel-landse Zee (dus voor de kusten van Syriëen Libië). In de tweede plaats zoudennieuwe initiatieven genomen moetenworden om de veiligheid en territorialeintegriteit van Turkije tegen bedreigin-gen te beschermen, waarbij met name degroeiende Russische aanwezigheid in deregio (lees: Syrië) wordt genoemd. En totslot zou de samenwerking tussen de NA-VO en de Arabische regio versterkt moe-ten worden. Vermoedelijk eveneens te-gen de groeiende Russische (en Iraanse)invloed, maar het is nogal een aanbeve-ling als je je realiseert dat de Turkse rege-ring in eigen land en bij de buren een

Cre

dit:

Fot

o: N

AV

O

Verontrustende plannen

HYBRIDE HELIKOPTER OSPREYLANDT BIJ NAVO-TOP. WALES, 2014




oorlog tegen de Koerden voert.3. Het versterken van de NAVO-capa-

citeiten tegen hybride oorlogvoering,waarbij de dreiging niet alleen van om-ringende staten komt maar ook van cri-minele en andere niet-statelijke groepenin de eigen samenleving. De NAVO moetmeer investeren in civiele en militaire in-lichtingendiensten en de Supreme AlliedCommander in Europa zou meer be-voegdheden op dit terrein moeten krij-gen. Een enge ontwikkeling als je je be-denkt dat er ten gevolge van de aanslagenin Parijs en Brussel al weer heftig getorndwordt aan burgelijke vrijheden.

4. Het updaten van het kernwapen be-leid van de NAVO. De afspraken die in2012 hierover zijn gemaakt zouden in-middels al weer helemaal achterhaaldzijn en tijdens de top moeten nieuwe af-spraken gemaakt worden over de nucle-aire bescherming van de lidstaten die totdusverre niet of in hun ogen onvoldoen-de onder de nucleaire paraplu van deNAVO-vielen. Lees: de oostelijke lidsta-ten, maar misschien ook nog wel ande-ren.

5. Nieuw leven blazen in de partner-schappen en de open-deur-politiek. DeZuid-Ossetië-oorlog van 2008 en de oor-log in Oekraïne die in 2014 begon heb-ben een streep getrokken door het moge-lijke NAVO-lidmaatschap van deze enook andere Oost-Europese landen. Vol-gens de denktank zou de NAVO juistmeer geopolitiek moeten gaan denken enhet uitbreidingsproces, met name op deBalkan, weer energiek op moeten pak-ken. Hierdoor neemt ook de invloed vande NAVO buiten haar huidige grondge-bied toe.

Nogmaals: we weten niet zeker of dit alle-maal op de agenda komt van de NAVO-top op 8 en 9 juli in Warschau, maar hetrapport geeft wel een richting aan enslaat ook een taal uit die we bij diverseNAVO-politici tegenkomen. Er is dusvoldoende reden om ons ernstig onge-rust te maken. Een aantal van de hier ge-schetste ontwikkelingen zullen in ditdossier nader worden uitgewerkt en vancommentaar worden voorzien.

Jan Schaake

ALALTERNATERNATIEVE NAVO-TIEVE NAVO-TOPTOPEN DEMONSTRAEN DEMONSTRATIETIE

IN WIN WARSCHAUARSCHAUNee tegen oorlog – Nee tegen militarisme – Ja tegen vluchtelingen

�

Vrijdag 8 juli – Alternatieve topPlenaire vergadering: Waarom wij tegen militarisme zijn.

Sprekers uit Polen, België (Vrede), Engeland (CND), VS (American FriendsService), Frankrijk (Mouvement de la Paix), Duitsland (IMI), Tsjechië, Oekraïne.Werkgroepen over militaire uitgaven, kernwapens en ruimtewapens, oorlogtegen terrorisme, militarisering en vrouwen, vluchtelingen, EU en NAVO,imperiale rivaliteit in Oost-Europa

Openbare bijeenkomst – Vredespolitiek in Europa –Voor een Europa van vrede en sociale gerechtigheid

�

Zaterdag 9 juli – Internationaledemonstratie in het centrum van Warschau

Uit de oproep:De volgende NAVO-top zal plaatsvinden in Warschau op 8 en 9 juli. Deze topwordt gehouden in een periode van oorlog, toenemende wereldwijdeinstabiliteit en conflicten. De oorlogen die het Westen heeft ontketend in hetMidden-Oosten en Afghanistan hebben honderdduizenden doden geëist, deinfrastructuur van deze landen vernietigd en de voorwaarden voor politiekestabiliteit en sociale vrede en rechtvaardigheid geruïneerd. Het terrorisme datzich over de wereld heeft uitgebreid is een verschrikkelijke erfenis van dezeconflicten. Miljoenen vluchtelingen zijn gedwongen om hun huizen teontvluchten op zoek naar een veilige plek om te leven voor hen en hun familie.En als ze de kusten van Europa en de VS bereiken wacht hun vaak vijandigheiden racisme van dezelfde landen die de oorlogen waaraan ze proberen teontsnappen zijn begonnen.(...)Ons doel is een wereld zonder oorlog en kernwapens. We bestrijden de NAVOmet een politiek van gedeelde veiligheid en ontwapening en solidariteit metde wereldwijde bewegingen voor vrede en tegen oorlog en militarisme.

�

Registratie en informatie:

[email protected]

Website:

www.no-to-nato.org

Informatie over plaats en tijden:

www.facebook.com/NotoWAR.NotoNATO



Dat gaat tot aan een permanentestationering van NAVO-onder-delen en wapens in de Oost-Eu-

ropese lidstaten. Dit zou een duidelijkeovertreding niet alleen tegen de geest,maar ook tegen de letter van de in 1997tussen het destijds nog zuiver westelijkemilitaire bondgenootschap en Ruslandovereengekomen Stichtingsakte. Depraktische uitvoering daarvan leidde in2002 tot de oprichting van de NAVO-Rusland Raad. Door middel van dezeStichtingsakte hoopte de NAVO de be-zwaren van Moskou tegen de uitbreidingvan het bondgenootschap naar het oos-ten weg te nemen. Want door die uitbrei-ding van de NAVO was de belofte verbro-ken, waarmee de regeringen Kohl-Gen-scher en Bush-Baker in februari 1990 deinstemming van Gorbatsjov met deDuitse hereniging hadden verkregen.

De regering Merkel-Steinmeier is van


de 28 NAVO-lidstaten één van de sterkstevoorstanders van hernieuwde toenade-ring tot Moskou en matiging in plaatsvan verscherping van de confrontatiepo-litiek. Wel is het zo dat deze lijn af en toewordt getorpedeerd door de bewape-ningsoproepen van de zich neurotischprofilerende militaire minister en aspi-rant-kanselier Von der Leyen. Maar afge-zien van haar, enkele anti-Russische ide-ologen en lobbyisten van de wapenin-dustrie, is in Berlijn inmiddels het ideeingedaald, dat de in de prille zomer van2014 door de NAVO ingeslagen weg vanconfrontatie met Moskou is doodgelo-pen. Noch het opschorten van de NAVO-Rusland Raad en het Russische lidmaat-schap in de G8, noch de door de VS en deEU tegen Moskou afgekondigde econo-mische sancties konden de regering Poe-tin bewegen tot een correctie van zijnOekraïnepolitiek. Daarom was het eenterechte eerste stap, dat de NAVO in aprilvoor het eerst sinds twee jaar weer met

Rusland beraadslaagde in de NAVO-Rus-land Raad.

ESCALATIE KRIJGT EIGEN LOGICAMaar die eerste stap is niet voldoende omde escalatiedynamiek van de laatste tweejaar werkelijk te beëindigen en in zijn te-gendeel te laten verkeren. Die dynamiekheeft intussen een gevaarlijk niveau be-reikt en een eigen logica gekregen, diesteeds meer doet denken aan de KoudeOorlog. Dat geldt voor de operationelemaatregelen op militair terrein (oefenin-gen, troepenverplaatsingen, doelbewusteprovocaties bijvoorbeeld door het lucht-ruim te schenden plus conventionele ennucleaire bewapeningsprojecten). En netzo goed voor het routinematige spraak-gebruik van wederzijdse verwijten enveronderstelde bedreigingen, die dan

Verscherpte confrontatieof ontspanning?

Ontmanteling, voortzetting of zelfsverscherping van de confrontatiepolitiek tenopzichte van Rusland – dat zijn dealternatieven waaruit de NAVO-top inWarschau begin juli kan kiezen. De Poolsegastheren en -vrouwen roepen om het hardstom een verscherping van de confrontatie, dieverder gaat dan de maatregelen waartoeeerder is besloten en de door de VSaangekondigde eenzijdige stappen.

Wissenschaft und Frieden geldt sinds 1982onbetwist als het leidende Duitstaligewetenschappelijke tijdschrift op het gebiedvan vredesonderzoek, vredespolitiek envredesbeweging. Het wordt multidisciplinairgevoed met bijdragen uit militair-strategische,militair-technische, natuurwetenschappelijke,sociaal-wetenschappelijke en ethisch-filosofische hoek. Het tijdschrift verschijnt vierkeer per jaar en heeft altijd een thema alszwaartepunt (in het laatste nummer: Stad inconflict – Urbane geweldfantasieën) en eendossier (Vredesproces in Turkije).

www.wissenschaft-und-frieden.de

Foto

: Bea

tric

e M

ock

BREGENZ, 6 APRIL 2015.ZUMACH SPREEKT VREDESACTIVISTEN

VAN BODENSEE FRIEDENSWEG TOE.



weer dienen als legitimatie van de eigenescalatiestappen.

De NAVO zou op de bijeenkomst inWarschau iets kunnen doen om de nega-tieve escalatiespiraal in de verhoudingmet Rusland te beëindigen. Een ondub-belzinnig besluit dat de op de topbijeen-komst van 2008 besloten optie voor eentoetreding van Oekraïne, Georgië enMoldavië niet meer van kracht is, zou eenbelangrijk signaal voor ontspanning zijndat Moskou zou kunnen bewegen dehybride oorlogsvoering in de Oekraïne tebeëindigen. Om het sinds twee jaarvoortdurende stijgende gevaar van onbe-doelde militaire incidenten te verminde-ren zou de NAVO Moskou een moratori-um voor oefeningen van beide kanten inde Oostzee en de Zwarte Zee en in hetluchtruim in de buurt van de grenzenmoeten voorstellen.

Nuttig voor een ontspanningsproceskunnen ook voorstellen voor moratoriaof onderhandelingen zijn met betrek-king tot geplande of al op gang gekomenbewapeningsprojecten van beide kantenop nucleair en conventioneel gebied.Hetzelfde geldt voor het overeenkomenvan permanente gedemilitariseerde zo-nes aan beide kanten van de landgrenzentussen Rusland en de Oost-EuropeseNAVO-landen. Op die manier zou hetakkoord over de beperking van de con-ventionele strijdkrachten (CSE) uit 1990nog te redden zijn. Met zulke initiatievenkan de NAVO-top de Russische presidentPoetin, die tot nu toe bij zijn eigen bevol-king veel meer ondersteuning voor zijnOekraïnepolitiek ondervindt dan de re-geringen van de NAVO-landen, tot de-escalerende stappen zonder gezichtsver-lies bewegen. In perspectief op langeretermijn zou een dergelijk ontspannings-proces zelfs kunnen leiden tot een nieuw,deze keer door de OVSE of de VerenigdeNaties georganiseerd referendum over detoekomst van de Krim, waarmee de instrijd met het volkenrecht doorgevoerdeannexatie van het schiereiland door Rus-land zou worden gecorrigeerd.

Andreas Zumach

Andreas Zumach is sinds 1988 corres-pondent van de TAZ en andere Duitstalige

kranten en radiostations in Genève.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen in

Wissenschaft und Frieden 2016-2. Vertaling: Kees

Kalkman.


Op 25 februari van dit jaar tradde vertrekkende opperbevel-hebber van de Amerikaanse

troepen in Europa (EUCOM), generaalPhilip Breedlove, op tijdens een hoorzit-ting van de Commissie voor de Strijd-krachten van het Huis van Afgevaardig-den. Om in de stemming te komen wasde voorzitter van de commissie, de Repu-blikeinse Congreslid Thornberry begon-nen met een citaat uit de beroemde rede-voering van 5 maart 1946 over het IJze-ren Gordijn van Winston Churchill, diewordt gezien als het begin van de KoudeOorlog:

“Ik geloof niet dat Sovjet-Rusland uitis op oorlog. Waar ze op uit zijn, zijn devruchten van de oorlog en de eindelozeuitbreiding van hun macht en ideologie.(...) Uitgaande van wat ik heb gezien vanonze Russische vrienden en bondgeno-ten tijdens de oorlog ben ik ervan over-tuigd dat er niets is dat ze meer bewonde-ren dan kracht en niets waarvoor ze eengrotere verachting hebben dan zwakte, inhet bijzonder militaire zwakte.”

Even afgezien van het niet oninteres-sante feit dat Churchill in deze rede ookeen pleidooi hield voor “goede afsprakenop alle punten met Rusland onder het al-gehele gezag van de organisatie van deVerenigde Naties”, en daarmee in feitevooruitliep op de latere periode van ont-spanningspolitiek van de grootmachtenbegreep de generaal echter wat er vanhem verwacht werd. Hij zei:

“Rusland heeft ervoor gekozen om on-ze tegenstander te zijn en vormt een lang-durige existentiële bedreiging voor deVerenigde Staten en onze Europesebondgenoten. (...) “Om Rusland te pare-ren is EUCOM, samen met bondgenotenen partners, op dit moment in staat omRusland af te schrikken. En om zich voorte bereiden om zo nodig te vechten en tewinnen. Die aantoonbare bereidheid om[de tegenpartij] te verslaan is een essenti-eel bestanddeel van onze afschrikkings-boodschap.”

In dit verband bracht Breedlove ook depositie van de Russische enclave Kalinin-grad ter sprake. Deze ligt tussen Polen enLitouwen en vormt een belangrijk obsta-kel voor NAVO-grondtroepen bij eendoortocht vanuit Polen om de Baltische

staten te hulp te schieten. Breedlovenoemde Kaliningrad, waar een sterkeRussische basis is gevestigd, “een zeer ge-militariseerd stuk grond” en een fort meteen grote concentratie van A2AD. A2ADbetekent anti-access/area denial, dusmiddelen waarmee je de doortocht vaneen vijand kunt verhinderen. Hij noem-de kruisraketten tegen doelen op het vas-teland en op zee en luchtverdedigings-middelen. Sommige daarvan zijn dual-use, dat wil zeggen dat ze zowel geschiktzijn voor conventionele als voor nucleai-re munitie.

Het Duitse liberaal-conservatievemaandblad Cicero meende zelfs gehoordte hebben dat Breedlove Kaliningrad on-der de voet wilde lopen en zette boveneen artikel de kop ‘Kalter Krieg 2.0’.

Met dit soort taal zijn we inderdaadhelemaal terug in de jaren tachtig van devorige eeuw. Waar toen in de strategie deFulda Gap bij Frankfurt een belangrijkerol speelde, hebben we nu de SuwalkiGap in Polen. Er zijn verschillen. De af-stand van Fulda tot Suwalki is 980 km,zover is de NAVO inmiddels dus opge-rukt. En de simulaties rond Fulda Gapgingen over een doorbraak van het War-schau Pakt naar West-Europa, terwijl dieover Suwalki Gap betrekking hebben opeen opmars van de NAVO naar het oos-ten.

Overigens, die hoorzitting ging over deuitgaven van de VS aan het European Re-assurance Initiative, de militaire steun-verlening van de VS aan Europa. Die zijnvoor 2017 verviervoudigd tot 3,4 miljarddollar. De gevaarlijk krijgshaftige taalwas dus ook geadresseerd aan de Europe-anen; een oproep om hun militaire uitga-ven flink op te schroeven.

Kees Kalkman

Koude Oorlog 2.0




Maar er werden nieuwe drei-gingen voor de Westerse we-reld geïdentificeerd. Na de

9/11 aanslagen werd de zogenaamde ‘Asvan het Kwaad’ en wat later het islami-tisch terrorisme opgevoerd als redenvoor het voortbestaan van de NAVO. Datheeft, zacht uitgedrukt, niet geleid totmeer veiligheid en stabiliteit in de we-reld. Door de oorlogen van NAVO-lan-den in het Midden-Oosten is de dreigingvan terroristische aanslagen groter danooit en is de stroom vluchtelingen, mede

eerste uitbreiding van de NAVO na deKoude Oorlog tot stand. Tsjechië, Polenen Hongarije sloten zich in 1999 aan bijhet politieke en militaire bondgenoot-schap. Estland, Letland, Litouwen, Slo-wakije, Slovenië, Roemenië en Bulgarijevolgden in 2004. Vervolgens sloten in2009 Albanië en Kroatië zich aan. En indecember 2015 ontving Montenegro eenformele uitnodiging om tot de NAVO toete treden. Als het zover komt zou dit hetveertiende voormalige Oostblokland zijndat lid wordt van het door de VerenigdeStaten geleide Westerse bondgenoot-schap. Voor veel Europeanen lijkt dit al-lemaal heel vanzelfsprekend, maar dat ishet volstrekt niet. De toenmalige onder-handelaars van de Sovjet-Unie stemdentoe met een verenigd Duitsland in deNAVO, nadat was overeengekomen datde NAVO geen kernwapens zou statione-ren in het oosten van Europa. Bij hen wasde indruk gewekt dat het NAVO-lid-

Expansiehonger NAVO kentgeen grenzen

veroorzaakt door de klimaatopwarming,explosief toegenomen. Nu geldt vooralRusland weer als een gevaar.

Maar in de informatieoorlog in onzemedia wordt dat ‘Russische gevaar’ ergoverdreven. Het Russische defensiebud-get bedraagt nog geen 8% van wat deNAVO uitgeeft en zelfs als we ons beper-ken tot de Europese lidstaten zijn de mi-litaire uitgaven van de Russen nog altijddrie keer minder. Toch geven de Europe-se lidstaten volgens de NAVO nog veel teweinig uit aan wapentuig en daarommoeten de defensie-uitgaven flink wor-den opgeschroefd. Het legt meer dan ooithet offensieve karakter van de NAVObloot. Maar het zijn niet alleen de uitga-ven die de NAVO zo dreigend maken.Ook de expansiezucht van de NAVO kentletterlijk geen grenzen.

Met de inlijving van het voormaligeOost-Duitsland door de BondsrepubliekDuitsland kwam op 3 oktober 1990 de

Na de Koude Oorlog leek er voor de NAVO geenrol meer weggelegd. In rechtse kringen werdaltijd het defensieve karakter van hetbondgenootschap benadrukt. “Liever eenkernraket in de tuin dan een Rus in de keuken”was één van hun leuzen. Met het verdwijnenvan het ‘Rode Gevaar’ had de NAVO dus geenbestaansrecht meer zou je denken.

Dav

e G

runl

and



AMOK OnderzoeksdossierVDdoor NAVO-troepen, dus met instem-ming van Europese leiders. Wat daarbijopvalt, is dat over deze zeer belangrijkekwestie in zowel de Verenigde Staten alsde Europese Unie helemaal geen discus-sie wordt gevoerd.

Wat je ook vindt van een leider als Poe-tin, relatief beschouwd komt de stem vande rede meer uit Oost dan uit West. Rus-land wil niets liever dan rust aan zijngrenzen en goede betrekkingen onder-houden met zijn buurlanden. De econo-mische banden tussen Rusland en hetoosten van Oekraïne zijn al eeuwen oud,vergelijkbaar met de economische ver-houdingen tussen Duitsland en Neder-land. De finale afhandeling van hetMinsk Akkoord, dat de weg moet openennaar een politieke oplossing van het ge-wapende conflict in het oosten van Oe-kraïne, wordt gedwarsboomd door Oe-kraïne en niet door Rusland. In de agen-da van de neoconservatieven past geendiplomatieke oplossing voor de oorlog inhet oosten van Oekraïne. Met hun steunaan de nationalistische regering in Kiev,waarin ook neonazi’s zitting hebben, wil-len ze vooral zoveel mogelijk chaos creë-ren aan de grenzen van Rusland. Zoals zedat ook eerder hebben gedaan in Geor-gië. Ook daar werd een politieke oplos-sing tegengewerkt vanuit Washington.

Met de Amerikaanse presidentsverkie-zingen in het vooruitzicht komt de vraagop hoe de presidentskandidaten denkenover de toekomst van de NAVO en de be-trekkingen met Rusland. Een verontrus-tende ontwikkeling in het kamp van deDemocraten is dat bij de neoliberalebloedgroep, de aanhangers van presi-dentskandidaat Hillary Clinton, steunbestaat voor de agenda van de neocon-servatieve Republikeinen. Niet omdatdeze Democraten de geopolitieke doel-einden van de neoconservatieven steu-nen, maar vanwege samenvallende be-langen. Zij schuwen geen militaire inter-venties tegen landen die zij beschouwenals een obstakel voor de internationale li-berale orde en internationale vrijhandel.Ook niet tegen een grootmacht als Rus-land. Hun belangen vertonen overeen-komsten met die van de neoliberalenbinnen de Europese Unie. Anders gezegdkomt hun agenda neer op de veroveringvan nieuwe markten voor grote interna-tionale bedrijven. De steun tussen de bei-de bloedgroepen binnen de Democrati-sche en de Republikeinse partijen is we-derzijds. Neoconservatieven binnen de

maatschap voor landen van het voorma-lige Oostblok van tafel was. Dat blijkt uitvrijgegeven documenten en uit verkla-ringen van direct betrokken diplomatenen politici. Volgens Jack Matlock, de laat-ste Amerikaanse ambassadeur in de Sov-jet-Unie, committeerde het Westen zichnadrukkelijk aan de afspraak om de NA-VO niet uit te breiden. Als het Westenhaar afspraken met Moskou was nageko-men was de uitbreiding van de NAVO be-perkt gebleven tot het voormalige Oost-Duitsland. Maar ruim een kwart eeuw la-ter lijkt de expansiehonger van de NAVOnog lang niet gestild. Ook Georgië en Oe-kraïne, voormalige Sovjetrepublieken dieaan Rusland grenzen, staan op de nomi-natie om NAVO-lid te worden. Geenwonder dus dat Russen zich belazerd envooral bedreigd voelen door het Westen.

OORLOGDe neoconservatieven, die de Ameri-kaanse buitenlandpolitiek domineren,koersen aan op oorlog met Rusland. Zegebruiken de NAVO als dekmantel en ve-hikel om het Europese deel van Ruslandte omsingelen. Dat uit zich in de opbouwvan steeds meer NAVO-troepen en aan-houdende NAVO-oefeningen langs deoostgrenzen van de Europese Unie, maaruit zich ook met propaganda in de Wes-terse media. Opmerkingen van Poetindat de ontbinding van de Sovjet-Unieeen “geopolitieke tragedie” is en zijnsteun voor de rechten van Russen en an-dere etnische groepen die woonachtigzijn in de voormalige Sovjetrepublieken,waaronder het behoud van het gebruikvan de Russische taal, worden uit hunverband gerukt en getoonzet in een mili-taristische en expansionistische termino-logie. Zo wordt de Russische leider weg-gezet als “een nieuwe Hitler”. De redendaarvoor is dat Poetin de belangrijksteuitdager is van het unipolaire wereldden-ken van de neoconservatieven. Hij wilniet buigen voor de Amerikaanse domi-nantie in de huidige wereldordening. Of-schoon de kijk van Poetin op de politieken de economie niet minder neoliberaalis dan die van de Europese Unie, streefthij naar een wereldordening met gelijkeverhoudingen tussen de verscheidenegrootmachten in de wereld, dus zonderdominantie van één wereldmacht. Maarneoconservatieven dulden geen rivalenen willen opkomende grootmachten dekop indrukken. Hun plannen voor de be-legering van Rusland worden uitgevoerd

Republikeinse Partij moeten niets heb-ben van hun partijkandidaat DonaldTrump. Hillary Clinton kan rekenen opsteun van neoconservatieve Republikei-nen. Zij wordt beschouwd als de kandi-daat van de oorlogsmachine, voor verde-re uitbreiding van de NAVO, en voor hetverder isoleren van Rusland. In haar taal-gebruik is ze nog oorlogszuchtiger danObama.

BELOFTEDemocraat en presidentskandidaat Ber-nie Sanders staat een heel andere politiekvoor dan zijn rivaal Hillary Clinton. Hijis de eerste progressieve Amerikaansepresidentskandidaat sinds mensenheu-genis. Met zijn realistische kijk op defen-

sie zou hij flink gaan snijden in de uitga-ven en uitzicht bieden op een route naarkernontwapening. Hij is de hoop vanveel jongeren binnen het Amerikaanseelectoraat en van de sociale bewegingenen grassroots-organisaties binnen de ci-vil society. Ook als Bernie Sanders geenpresident wordt, zal zijn campagne spo-ren nalaten. Hij heeft de basis gelegd vooreen nieuwe beweging van onderop dieuiteindelijk verandering zal gaan bren-gen in de Amerikaanse politiek.

Henk van der Keur

Foto

: Ann

e V

aill

ant

VREDESDEMONSTRATIE29 OKTOBER 1983, DEN HAAG




De mogelijkheid kernwapens in tezetten vormt al decennialangéén van de hoekstenen van de

algemene strategie van de NAVO. Hetlaatste beleidsdocument, van mei 2012,spreekt over kernwapens als een “centraalonderdeel van de totale NAVO-mogelijk-heden voor afschrikking en verdediging”.Het benadrukt dat de NAVO een nucleai-re alliantie zal blijven zolang kernwapensbestaan en noemt deze de ultieme garan-tie voor de veiligheid van de NAVO-lid-staten.

Hoewel hiermee weinig veranderdeaan het beleid als zodanig, was de toon-zetting ten aanzien van kernwapens weleen die meer hoop gaf op stappen rich-ting ontwapening. Zo stelde de NAVO inhetzelfde document de bereidheid te kij-ken of de hoeveelheid niet-strategische

kernwapens, die bijvoorbeeld in diverseEuropese landen, waaronder Nederland(vliegbasis Volkel in Noord-Brabant),zijn gestationeerd, teruggebracht zoukunnen worden. Voorwaarde was datRusland vergelijkbare stappen zou zet-ten.

RUSSISCHE DREIGING?Vier jaar later liggen de kaarten heel an-ders. De toenemende spanningen tussenRusland en de NAVO en EU doen dezepartijen teruggrijpen naar Koude Oor-log-retoriek, inclusief meer nadruk opkernwapens. Tegelijkertijd wijst men meteen beschuldigende vinger naar de ander.

Zo beschuldigt de NAVO Rusland vanhet dreigen met kernwapens. Het landzou deze zien als compensatie voor deconventionele militaire zwakte ten op-

zichte van de NAVO. Die reageert daaropin de eerste plaats met nog meer troepen-opbouw in Oost-Europa. Ook zou hetbevestigen, zo niet verstevigen, van denucleaire afschrikkingsdoctrine nodigzijn om Oost-Europese landen gerust testellen. Er waren zelfs geruchten dat Po-len gevraagd zou hebben Amerikaansekernwapens binnen de landsgrenzen testationeren. Daarnaast nam de NAVO,tot uitgesproken ongenoegen van Rus-land begin mei een nieuw raketschildsys-teem in Europa in gebruik. De basis vandit systeem bevindt zich in Roemenië.

Voor het eerst sinds het einde van deKoude Oorlog oefent de NAVO ook weerde hele zogenaamde ‘escalatieladder’, in-clusief het moment van transitie van eenconventioneel naar een nucleair conflict.Lange tijd werden conventionele en nu-

Op de agenda van de NAVO-topkomende juli in Warschau staatonder meer het bespreken van dekernwapenstrategie van hetbondgenootschap. Van hetoptimisme van een aantal jaren geleden, toen bijvoorbeeld de Amerikaanse president Obama zichuitsprak voor vergaande nucleaire ontwapening, is weinig meer over. Met name oplopende spanningentussen Rusland en de NAVO/EU maken kernwapens weer een urgenter probleem. Extra zorgelijk is datnagenoeg alle kernwapenstaten bezig zijn met een modernisering van hun nucleaire arsenalen, waarbijhet streven naar ‘beter inzetbare’ kernraketten een belangrijke rol speelt.

Kernwapens weercentraler bij NAVO



cleaire oefeningen strikt gescheiden ge-houden.

De verslechterde verhouding tussenRusland en het Westen is niet aan éénkant te wijten. De basis ervoor ligt in hetsteeds verder naar het oosten uitbreidenvan de EU en de NAVO, waarmee princi-peafspraken van na de Koude Oorlog ge-schonden worden. Dit is uiteraard geenvrijbrief voor het Russische optreden inde regio, maar maakt dit wel begrijpelij-ker.

MODERNISERINGNagenoeg alle kernwapenstaten zijn be-zig met een fikse moderniseringsslag vanhun nucleaire arsenalen. Rusland ont-wikkelt de RS-28 Sarmat, een interconti-nentale ballistische kernraket. Deze zoukunnen worden uitgerust met forsekernkoppen (2.000 keer de kracht van debom op Hiroshima) en te geavanceerdzijn om door een raketschild te wordentegengehouden.

Vanuit NAVO-landen wordt de drei-ging die hiervan uitgaat breed uitgeme-ten, maar ze verzwijgen liever hun eigenstappen. In het Verenigd Koninkrijk zithet besluit eraan te komen over de ver-vanging van de Trident-kernwapenon-derzeeërs. De totale kosten hiervoor wor-den inmiddels op minstens 260 miljardeuro geschat. De nieuwe Labour-leiderJeremy Corbyn is fel tegen de nieuwekernwapens, maar kan erop rekenen dateen deel van de parlementariërs van zijnpartij met de Conservatieven mee stemten zo het besluit tot vervanging aan eenruime meerderheid helpt.

De Franse luchtmacht heeft inmiddelsde nieuwe ASMPA-kernraket in gebruikgenomen. Deskundigen waarschuwendat dit tactische kernwapen de drempelvoor inzet zou verlagen. Hetzelfde geldtvoor de ‘beter inzetbare’ opvolger van deoude B61-atoombommen die de Ver-enigde Staten in NAVO-verband nog invier Europese landen (België, Italië, Ne-derland, Turkije) hebben gestationeerd.De B61-12 zou rond 2020 in gebruik ge-nomen moeten worden.

De Verenigde Staten hebben meernieuwe kernwapens op de rol staan. Inhet defensiebudget voor 2017 komt on-der meer een controversiële nieuwekruisraket te voorschijn. Nota bene hetPentagon zelf waarschuwt vervolgens datde nucleaire moderniseringsplannen vanRusland, de VS en India, dat bezig is metnieuwe kernwapenonderzeeërs, de be-

langrijkste drijfveer zijn voor China omook nieuwe nucleaire capaciteiten tegaan ontwikkelen. Een klassieke wapen-wedloop dus.

Deze uitermate gevaarlijke ontwikke-lingen worden verder gevoed door de il-lusie dat een ‘beperkte kernwapenoorlog’mogelijk zou zijn. Kernwapeninzet alsonderdeel van een conventionele oorlogis iets dat eigenlijk altijd terecht als on-mogelijk werd beschouwd.Wanneer een-maal nucleaire wapens ingezet wordenlijkt het onmogelijk te ontsnappen aansteeds verdere escalatie, culminerend intotale vernietiging van de wereld. JuistJens Stoltenberg, secretaris-generaal vande NAVO, stelde recentelijk: “Niemandmoet denken dat het mogelijk is kernwa-pens op beperkte wijze te gebruiken alsdeel van een conventioneel conflict.”

De militaire lobby voor meer geld naardefensie timmert flink aan de weg, enheeft de wind in de rug. Men schrikt erniet voor terug opportunistische de angstvoor kernwapens in te zetten. De Neder-landse Commandant der Strijdkrachten,generaal Tom Middendorp, kwam eindfebruari in een groot interview van Else-vier met de bewering op de proppen datbezuinigingen op defensie de inzet vankernwapens dichterbij hadden gebracht.Hij zei: “De afschrikking met conventio-nele wapens is verminderd. [...] Er ont-breken tredes in de escalatieladder. Deatoomdrempel is nu lager.”

Generaal Richard Shirreff, tot 2014Deputy Supreme Allied Commander inEuropa ging nog een stapje verder en be-weerde dat een kernwapenoorlog tussenRusland en de NAVO binnen een jaar opde loer ligt, tenzij de NAVO zijn militaireaanwezigheid in de Baltische staten flinkzou opvoeren.

NEDERLANDSE STAPPEN?Op globaal politiek niveau lijkt het stre-ven naar een kernwapenvrije wereldsteeds meer naar de achtergrond te ver-dwijnen. Tegelijkertijd pleiten steedsmeer landen, die zelf niet over kernwa-pens beschikken en geen deel uitmakenvan de NAVO, voor een verbod op kern-wapens. Nederland steunde dit voorals-nog niet, met een vaag beroep op het ge-zamenlijk optrekken binnen NAVO-ver-band en wederom wijzen naar Rusland.

Eind april debatteerde de Tweede Ka-mer over een verbod op kernwapens,naar aanleiding van een door Pax ingezetburgerinitiatief. Voor een verbod was

geen Kamermeerderheid te vinden, welvoor andere stappen: het in overleg metde Verenigde Staten afbouwen van deNederlandse kernwapentaak in NAVO-verband, en het initiëren van een nieuwdebat over nucleaire ontwapening bin-nen de NAVO, in de hoop zo ook Ruslandover de streep te trekken. Ook vindt deKamer dat de regering de geheime over-eenkomsten met de VS, op basis waarvankernwapens in Nederland zijn geplaatst,eindelijk openbaar moet maken.

Het is de vraag of de regering deze mo-ties gaat uitvoeren. De afgelopen jarenheeft de Kamer vaker aangedrongen opdergelijke stappen, zoals het verwijderenvan de kernwapens van vliegbasis Volkelof het niet voor kernwapengebruik ge-schikt maken van de F-35 (Joint StrikeFighter). De regering heeft dit steedsnaast zich neergelegd.

De nucleaire dreiging heeft gedurendede Koude Oorlog als een zwaard van Da-

mocles boven de wereld gehangen. Daar-na werden stappen op het vlak van ont-wapening gezet, al bleef de mogelijke in-zet van kernwapens voor de staten die zebezitten altijd het sluitstuk van de mili-taire strategie. In het politieke en publie-ke debat werd steeds vaker gesprokenover het streven naar een kernwapenvrijewereld, maar dit was niet in lijn met watin realiteit gebeurde.

De nucleaire moderniseringsslag diealle kernwapenstaten doorvoeren laatzien dat deze staten in ieder geval nogtientallen jaren over kernwapens willenbeschikken. Het streven naar nieuwekernwapens, die in een conflict ‘beter in-zetbaar’ zouden moeten zijn, is een ge-vaarlijke ontwikkeling. Gekoppeld aanrecente ontwikkelingen, waar oplopendespanningen tussen Rusland en de NAVOvoeding geven aan meer militaire reto-riek en het nadrukkelijker noemen vande mogelijke inzet van kernwapens,vormt dit een potentieel explosieve cock-tail.

Mark Akkerman


Slechte verhouding tussen

Rusland en het Westen niet

aan één kant te wijten




Maar in tegenstelling tot watShirreff beweert is het nietRusland dat steeds verder op-

rukt, maar de NAVO die zijn militairemacht in Oost-Europa uitbreidt tot palaan de Russische grenzen.

Op dinsdag 17 mei 2016 werd door denieuwe snelle interventiemacht van deNAVO, de Very High Readiness JointTask Force (VJTF), begonnen met ma-noeuvres in Polen. Als onderdeel van deoefening ‘Brilliant Jump’, die zal durentot 27 mei, trainen 1.500 soldaten vooreen snelle inzet in Oost-Europa.

De VJTF is direct gericht tegen Rus-land. Het besluit tot oprichting werd ge-nomen in september 2014 tijdens de NA-VO-top in Wales, na de prowestersemachtsovername in Oekraïne. De VJTFbehoort tot de NATO Response Force(NRF), de snelle interventiemacht van deNAVO, waarvan de troepensterkte in fe-bruari 2015 werd verdubbeld tot 30.000soldaten. In geval van nood kan de 5.000man sterke VJTF binnen 48 uur operati-oneel zijn. De manoeuvres in Polen zijnslechts een van de vele NAVO-oefenin-gen die momenteel plaatsvinden inOost-Europa. De manoeuvre ‘SpringStorm’ in Estland, die werd gehouden toten met 20 mei, vond plaats in de buurtvan de Russische grens.Volgens een pers-bericht van de Duitse Federale Strijd-krachten, hebben “ongeveer 6.000 mili-tairen uit verschillende landen” met in-begrip van “professionele en vrijwilligeEstse soldaten, dienstplichtigen en reser-visten” en “eenheden uit acht NAVO-lan-den en Finland” aan de oefeningen deel-

genomen. Uit Duitsland nam een com-pagnie van de Bundeswehr deel.

Van 7 tot en met 17 juni zal een van degrootste oefeningen dit jaar in Polenworden gehouden, de zogeheten ‘Ana-conda’ manoeuvres. Deze oefening volgteen artikel 5-scenario (NAVO artikel 5:een aanval op een lidstaat is een aanval opallen), waarin de NAVO reageert op eengefingeerde aanval op het NAVO-lid Po-len. De omvang van de oefening isenorm. Volgens NAVO-functionarissenzullen er ongeveer 25.000 soldaten deel-nemen aan Anaconda. Daarnaast wor-den er 250 pantservoertuigen ingezet vanhet Amerikaanse leger, waaronder meerdan 90 Abrams M1 gevechtstanks.

ROL BUNDESWEHRDe Bundeswehr neemt steeds meer eenleidende rol op zich bij deze massale NA-VO-inzet tegen Rusland. Eind april 2016bevestigde bondskanselier Angela Mer-kel, na een ontmoeting met de Letse pre-mier Maris Kucinskis, dat Berlijn vanplan is om Duitse troepen naar Litouwente verplaatsen. Volgens Merkel zou deBundeswehr daar het voortouw kunnennemen bij het opbouwen van een NAVO-bataljon.

Naast de al genoemde manoeuvresvinden ook de volgende plaats onder au-spiciën van de NAVO: ‘Persistent Presen-ce’, een permanente aanwezigheid van

Duitse eenheden van compagniesterktein de Baltische staten en Polen van apriltot juni; ‘Baltops’, een marineoefening inde Oostzee; ‘Iron Wolf ’, een defensieve enoffensieve oefening door multinationalegevechtseenheden in Litouwen in juni;‘Sea Breeze’, van 11-21 juli in de ZwarteZee; en ‘Flaming Thunder’, een artillerie-oefening met scherpe munitie van 1 toten met 12 augustus in Litouwen.

Alsof dat niet genoeg is volgen in hetnajaar van 2016 nog de oefening ‘Deto-nator’ in Letland, en de grootschaligeoefeningen ‘Silver Arrow’ (ook in Let-land), ‘Borsuk’ (Polen), en ‘Iron Sword’(Litouwen), waaraan een Duitse tank-compagnie en secties van een gemotori-seerd artilleriebataljon zullen deelnemenmet houwitsers.

Duitsland is ook betrokken bij de mili-taire modernisering en herbewapeningvan de Baltische staten, waar de anti-Russische overheden een belangrijke rolin de NAVO-agressie tegen Moskou spe-len. Zo zal de Duitse regering Litouwenvoorzien van twaalf gepantserde houwit-sers van de Bundeswehr. Dit werd aange-kondigd door de Duitse minister van de-fensie, Ursula von der Leyen, als onder-deel van haar bezoek aan de Litouwsehoofdstad Vilnius op 15 april.

NAVO zoekt confrontatie metRusland

“Europa stevent af op een militaireconfrontatie met Rusland”, beweert de Britsevoormalige NAVO-generaal Alexander RichardShirreff in zijn in mei 2016 verschenen boek‘War with Russia 2017’ waarin hij een scenarioschetst dat Rusland verder oprukt richtingOekraïne en de Baltische Staten en daarmee deconfrontatie met het Westen aangaat. Uit detitel van het boek kunnen we afleiden dat ditconflict al volgend jaar kan plaatsvinden.

Foto

: All

ied

Join

t C

omm

and

Bru

nssu

m

IN ZAGAN (POLEN) ONTVANGT GENERAAL FARINAHOGE NAVO-MILITAIREN, 26 MEI




De permanente aanwezigheid vanWesterse troepen in Oost-Europa, en deenorme herbewapening van de Baltischestaten zijn geen routineoefeningen. DeNAVO is bezig met het in praktijk bren-gen van oorlogsplannen die haar militai-re en geopolitieke strategen hebben uit-gewerkt. In de Estse hoofdstad Tallinnwerd onlangs een rapport gepresenteerdmet als titel ‘Closing NATO’s Baltic Gap’.De auteurs zijn de voormalige leider vande Amerikaanse troepen in Europa (SA-CEUR) en commandant van de NAVO-troepen tijdens de Kosovo-oorlog, We-sley Clark, de voormalige commandantvan het Allied Force Command van deNAVO, Egon Ramm, de voormalige di-recteur van het International Centre forDefense and Security, Jüri Luik en devoormalige NAVO plaatsvervangend ge-allieerd opperbevelhebber voor Europa(DSACEUR), de in de inleiding al ge-noemde generaal Sir Richard Shirreff.

“De alliantie moet handelen met eengevoel van urgentie als het gaat om ver-sterking van haar afschrikkingshoudingin de Baltische staten, waar de NAVO hetmeest kwetsbaar is”, stelt het rapport. Er

wordt dan ook gepleit voor een “effectie-ve strategie van afschrikking die nietslechts een upgrade is van de conventio-nele strijdkrachten in het oosten van Eu-ropa, maar ook een ‘versterking’ op hetgebied van nucleaire wapens en cyberde-fensie omvat”. Dat deze ‘effectieve strate-gie’ gericht is tegen Rusland blijkt uit eenvolgende passage in het rapport:

“De NAVO moet een signaal naar Rus-land geven dat in geval van agressie tegeneen NAVO-bondgenoot er niet zoiets isals een beperkt conflict voor het Bondge-nootschap, maar dat Rusland zal wordenbestreden op alle terreinen en zonder ge-ografische beperkingen.”

Behalve kopstukken van de NAVOsprak ook de Amerikaanse presidentObama zich tegen Rusland uit. Na afloopvan de top met de leiders van Noord-Eu-ropa, de Nordic Summit, zei Obama op14 mei dat de leden van de NAVO ver-enigd blijven in hun bezorgdheid “overde toenemende agressieve militaire aan-wezigheid en houding van Rusland in deBaltisch-Scandinavische regio”. Tijdensdezelfde persconferentie liet Obama we-ten dat de VS heeft gezworen om “Oe-

kraïne te blijven steunen en de sanctiestegen Rusland te zullen handhaven.”

RAKETAFWEERSYSTEEMDe Amerikaanse president deed volgenswaarnemers zijn scherpe opmerkingenals reactie op waarschuwingen van Poe-tin eerder die dag, waarin de Russischeleider zich keerde tegen oprichting vande nieuwe VS-NAVO raketbasis bij Deve-selu, in Roemenië.

Amerikaanse leiders hadden eerder ge-probeerd om het systeem te verdedigendoor te beweren dat het wapensysteemzou zijn gericht tegen Iran en andere‘schurkenstaten’. Het werkelijke doel, eenonderdeel van de voorbereiding voor eenoffensieve en nucleaire oorlog tegen Rus-land, werd duidelijk gemaakt door deAmerikaanse plaatsvervangend ministervan defensie Robert Work, die zei dat hetsysteem bedoeld is voor “de centrale ennoordelijke boog van de NAVO”, dat wilzeggen, de Russische westelijke en arcti-sche flanken.

ZAGAN (POLEN), MEI 2016. OEFENINGBRILLIANT JUMP.

Foto

: All

ied

Join

t C

omm

and

Bru

nssu

m




Het antwoord van de EU op de‘vluchtelingencrisis’ aan de Eu-ropese buitengrenzen ken-

merkt zich door steeds wanhopiger po-gingen om vluchtelingen buiten te hou-den, waarbij de inzet van militaire mid-delen snel toeneemt. Ook de NAVO iseen actievere rol gaan spelen.

Afgelopen februari vroegen Duitsland,Griekenland en Turkije de NAVO mee tegaan patrouilleren op de Egeïsche Zee.De NAVO reageerde snel instemmend ende al in de regio actieve ‘Standing Mariti-me Group number 2’ werd ingezet voorsurveillancemissies, in samenwerkingmet Frontex. Korte tijd later werd de mis-sie, gestart met vijf schepen, uitgebreidnaar Turkse en Griekse wateren.

Jens Stoltenberg, secretaris-generaalvan de NAVO, liet weten dat de NAVO-schepen zich zouden beperken tot sur-veillance en monitoring. Informatiewordt dan doorgegeven aan de Griekseof Turkse kustwacht, die vervolgens opkan treden. De NAVO zelf zou geen sche-pen met vluchtelingen stoppen of terug-duwen. Wel zouden opgepikte vluchte-lingen die via Turkije kwamen naar Tur-kije teruggebracht worden. Deze hou-ding, geheel in lijn met de algemene dealtussen Turkije en de EU over het directterugsturen van vluchtelingen, werd be-kritiseerd door mensenrechtenorganisa-ties. Onder internationaal recht hebbenvluchtelingen het recht hun asielaan-vraag in een EU-lidstaat in te dienen enbeoordeeld te laten worden.

Eind april liet Stoltenberg weten dat deNAVO, op voorspraak van de Ameri-kaanse regering, gaat overwegen degrensbewakingsmissie uit te breiden. Zo-als was te voorzien hebben de pogingende zogenaamde ‘Balkan-route’ via Tur-kije en Griekenland naar de EU af tegrendelen ertoe geleid dat vluchtelingenandere, gevaarlijkere routes, gaan zoe-ken. Er is dan ook sprake van een toena-me van vluchtelingen die vanuit Egypteen Libië proberen naar Europa over testeken. NAVO-schepen kunnen dezevluchtelingenstroom in kaart brengen,aldus Stoltenberg, die ook een actievere

rol voorzag bij het onderscheppen vanmensensmokkelaars. De al lopende anti-terrorisme Operation Active Endeavourin de oostelijke Middellandse Zee, zoudaartoe uitgebreid moeten worden. Er isdaarnaast al een Europese militaire mis-sie, Operation Sophia (ook bekend alsEUNAVFOR MED), om vluchtelingen-schepen vanuit Libië te stoppen.

OPGEKLOPTE RETORIEKNet als de EU benadert de NAVO devluchtelingentragedie allereerst als eenoorlog tegen immigratie. De NAVO-commandant in Europa, de Amerikaansegeneraal Philip Breedlove, maakte hethelemaal bont door te stellen dat vluch-telingen een wapen in handen van Rus-land en het regime van Assad zijn. Dezezouden bewust vluchtelingenstromen opgang brengen om Europa te overweldi-gen en destabiliseren.

Mensensmokkelaars zijn nu de pri-maire vijanden, die onder het uitslaanvan opgeklopte militaire retoriek bestre-den moeten worden. Succes wordt afge-meten aan het aantal onderschepte sche-pen en vluchtelingen, en het verminde-ren van het aantal vluchtelingen dat Eu-ropa weet te bereiken. Voor het welzijnvan de vluchtelingen, die op zoek zijnnaar veiligheid en een leefbare toekomst,is geen aandacht. Voor de redenen waar-om mensen gedwongen zijn op de vluchtte slaan nog minder. Laat staan voor derol die het Westen, inclusief de NAVO,gespeeld heeft en speelt in het veroorza-ken van chaos en geweld in het Midden-Oosten en Noord-Afrika.

Mark Akkerman

Stop Wapenhandel en het Transnational Institute

(TNI) publiceren half juni het rapport

‘Border wars’ over de militarisering van de

Europese grensbewaking en over hoe de militaire

en security-industrie profiteert van de

vluchtelingentragedie. Het rapport is te vinden op

www.stopwapenhandel.org.

Patrouilleschepen van de NAVO spelen al jaren een onopvallende assisterenderol bij de Europese grensbewaking, vooral op de Middellandse Zee. Daarbijwordt samengewerkt met Frontex, het grensbewakingsagentschap van de EU.

NAVO helpt Fort Europa Poetin reageerde daarop met de woor-den “Het zijn geen verdedigingssyste-men, ze maken deel uit van het Ameri-kaanse strategische nucleaire potentieel,dat wordt ingezet op de periferie, inOost-Europa.” In een officiële verklaringveroordeelde het Russische ministerievan Buitenlandse Zaken de nieuwe basisals een “ernstige ondermijning van hetINF-Verdrag”, verwijzend naar het Inter-mediate Nuclear Forces verdrag tussenWashington en Moskou.

Poetin uitte kritiek op de NAVO-lan-den, die hij overigens aanduidde als “on-ze partners”, over de uitbreiding van hunraketinfrastructuur, ondanks de onder-tekening van de nucleaire deal met Iran.“De dreiging is verdwenen, maar de op-richting van het raketafweersysteemwordt voortgezet,” klaagde Poetin.

De huidige impasse tussen de NAVO

en Rusland levert geopolitieke spannin-gen op die inmiddels het beleid van deNAVO bepalen. In officiële NAVO-doc-trines werd eerder dit jaar Rusland al ge-definieerd als een “oplevende en agressie-ve” macht en werd gepleit voor een kwa-litatieve escalatie van de militaire hou-ding van de NAVO richting Moskou, “terafschrikking”. De afgelopen maandenheeft de NAVO deze woorden omgezet indaden, door de militarisering van helegebieden die grenzen aan Rusland: com-mandoposten en grote hoeveelhedenzware wapens in alle Baltische en Oost-Europese landen.

De groeiende dynamiek van de drukvan de NAVO tegen Rusland blijkt uit deverdieping van de banden tussen de Wes-terse machten en de fanatiek anti-Russi-sche regimes in de Baltische staten, Oost-Europa en de regio van de Zwarte Zee,die met enthousiasme de transformatievan hun grondgebied in gewapendekampen aan de zijde van de NAVO omar-men.

Bas van der Plas

De Bundeswehr neemt

steeds meer een

leidende rol bij deze

massale NAVO-inzet



KORTE BERICHTEN

Succesburgerinitiatief

De Nederlandse regering moet zichactief inzetten voor de start van

onderhandelingen over een internatio-naal verbod op kernwapens. Dat is hetgevolg van een motie die 17 mei met eenruime meerderheid in de Tweede Kameris aangenomen naar aanleiding van hetdebat over het burgerinitiatief Teken te-gen Kernwapens.

Ook schaarde de Kamer zich achter hetvoorstel om de geheime verdragen op ba-sis waarvan er kernwapens in Nederlandgeplaatst werden openbaar te maken. Ende motie die de regering verzoekt de on-gewenste modernisering van kernwa-pens in Europa te gebruiken om een im-puls te geven aan wereldwijde nucleaireontwapening kon eveneens op een meer-derheid rekenen. Tenslotte wil de Kamerook dat Nederland zijn kernwapentaakin overleg met de Verenigde Staten gefa-seerd afstoot.

Palestina

Ook het afgelopen kwartaal werd erweer veel actie gevoerd tegen de

bezetting van Palestina door Israël.Op 27 februari werd op de Dam gede-

monstreerd tegen het wegsturen door depolitie van iemand die daar al lange tijdieder weekend in z’n eentje demon-streert. Dat zou gebeurd zijn op verzoekvan Israëlische militairen, die daar alstoerist waren. Deze demonstratie wordttot 1 juli elke zondag en zaterdag her-haald.

Bij de Tweede Kamer werd gedemon-streerd voor een importverbod op pro-ducten uit de illegale Israëlische neder-zettingen (kolonies) in Palestina. Dezezijn illegaal, want ze staan op grond dievan Palestijnen is afgenomen. Er werdenook handtekeningen verzameld ondereen petitie voor hetzelfde doel.

Een tweede petitie was er om tegen-wicht te bieden aan de wereldwijde actiedie Israël heeft ingezet om het de bewe-ging moeilijk te maken die pleit voorboycot van, terugtrekken van investerin-gen uit en sancties tegen Israël. In eenaantal landen w.o. de VS, Groot Brittan-

nië en Canada, is op instigatie van Israëlal repressieve wetgeving tot stand geko-men.

Tenslotte was er een schrijfactie tegende voortgaande vernietiging van Neder-landse hulpprojecten door Israël.

Wapenbedrijfbezet

20 mei vroeg klommen vredesacti-visten op het dak van het wapenbe-

drijf Advionics in het Belgische Oost-kamp. Ze ontrolden er spandoeken ensloegen er hun tenten op. Met hun actieklaagden ze de export van Vlaamse wa-pens naar Saoedi-Arabië aan.

Een hele dag kampeerden ze in zon, re-gen en wind op het dak. Ondertussenkwamen sympathisanten hun steun be-tuigen. Daaronder ook personeelsledenvan Advionics: “Ik had geen idee, dat kaneigenlijk niet. Ik ga er met mijn collega’sover praten. Mag ik mee op het dak?”. Nameer dan 12 uur greep de politie in enontruimde het terrein.

Vredesaffichesen -foto’s

De afgelopen tijd is bij het Museumvoor Vrede en Geweldloosheid veel

werk verzet om een groter deel van decollectie op hun website zichtbaar te ma-ken. Bijna de helft van de ca. 1000 affi-ches zijn beschreven en nu te bekijken.Verder is een begin gemaakt met het opde site plaatsen van de fotocollectie. Zie:www.vredesmuseum.nl.

Hoewel de aantallen affiches, foto’s,films, stickers, buttons, e.d. in de collectieindrukwekkend zijn, mist er ook nogveel. Met name zijn er weinig affiches vanvoor 1980 en foto’s van voor 2000. Be-schikt u wel over materiaal uit die perio-des, overweeg dan eens om dit aan hetmuseum te schenken.

Airbus

Tegenstanders van militaire wapen-productie en -handel hebben 28

april bij de inrit van het Okura Hotel inAmsterdam op luidruchtige wijze aan-

deelhouders van Airbus gewezen op denoodlottige gevolgen van hun investe-ringen. ‘Terwijl Europa vluchtelingen te-rugstuurt, blijven we tegelijkertijd wa-pens exporteren die bijdragen aan hetvluchtelingendrama. En daar wordt noggeld aan verdiend ook!’, zei Wendela deVries van Stop Wapenhandel.

Vredesweek

Van 17 t/m 25 september is het weerVredesweek. Het motto is dit jaar:

Vrede verbindt.Meer info op www.vredesweek.nl.

Conferentie

Van 30 sept. tot 3 okt. 2016 ontvangthet Internationale Vredesbureau

vredesactivisten van over heel de wereldop een congres in Berlijn. Gesprokenwordt over militaire en sociale uitgavenmet als motto “Disarm! For a Climate ofPeace”. Meer info en aanmelden:www.ipb2016.berlin.

Bolivia

Het Boliviaanse Hooggerechtshofdeed onlangs in een zaak tegen een

dienstweigeraar een teleurstellende uit-spraak. Het hof erkende het recht op wei-gering van militaire dienst wegens gewe-tensbezwaren niet. Als reactie daarop gafde Boliviaanse organisatie van dienstwei-geraars een verklaring uit. Daarin weeszij op de Boliviaanse grondwet waarinstaat dat Bolivia een pacifistische staat is,die het recht op vreedzame oplossingenen een vreedzame cultuur bevordert.

Peace SOS

Op 22 april 2016 werd de nieuwevredesorganisatie Peace SOS offi-

cieel opgericht. Peace SOS combineerthet gevoel dat ‘vrede uit het hart komt’met nieuwe kennis en innovatieve oplos-singen. Oprichtster is May-May Meijer.In de oprichtingsfase timmerde zij al aande weg met o.a. het initiatief tot hetschrijven van een Vredesmanifest ‘Laatde kinderen spelen: Investeer in Vrede’dat op de Internationale Dag van de Vre-de 2015 gepresenteerd werd. May-May



wil graag samenwerken met andere vre-desorganisaties.

Meer info: www.peacesos.nl

Vrijspraak

Een Engelse rechter heeft acht vredes-activisten vrijgesproken. De acht

voerden vorig jaar actie tegen de DSEIwapenbeurs door de toegangsweg teblokkeren. De rechter besliste dat ze on-schuldig zijn, omdat hun actie de bedoe-ling had oorlogsmisdaden te voorko-men.

Leger in Dordt

Met de slogan ‘Meer Vrede, MinderLeger’ heeft op 13 april een pro-

test tegen het leger plaatsgevonden inDordrecht. De directe aanleiding was deoefening van het Nederlandse leger indeze stad. De demonstranten zijn vanmening dat meer soldaten, meer wapensen meer legers slechts leiden tot meer ge-wonden, meer doden en meer ontheem-den.

‘Met deze media-vriendelijke oefeningwordt gedaan alsof het leger iets leuks is,terwijl soldaten en wapens wereldwijdvoor dood en verderf zorgen’, Aldus acti-viste Sofie. ‘Burgers worden voorbereidop een constante aanwezigheid van hetleger in de publieke ruimte, waarmee re-pressie toe zal nemen. Onderwijl wordtgedaan als of het allemaal normaal is, wijverzetten ons hier met klem tegen.’

Vredespad

Op 29 mei is de VredesCirkel, on-derdeel van het VredesPad Eind-

hoven, feestelijk geopend. De cirkel biedttal van mogelijkheden om de lokale vre-de en de wereldvrede te vieren. Het is eenplaats voor ontmoeting en samenkomst,voor voordracht, gezang, muziek, thea-ter, dans, dialoog en meditatie. De Vrede-Cirkel heeft van bovenaf gezien de vormvan het vredesymbool, en omgekeerdziet het er uit als een boom

Geweldlozesteden

In de VS is een initiatief gaande om eennetwerk van geweldloze steden te vor-

men. Een paar doen er al mee. Geweldlo-ze steden pakken het geweld in de stede-

lijke samenleving systematisch aan. Zeleren b.v. zowel politie als criminelen devoordelen van geweldloosheid, maarrichten zich ook op het tegengaan vanstructureel geweld zoals racisme en ar-moede.

Dienstweigeraars

Dienstweigeraars uit o.a. Grieken-land, Turkije, Israël, Egypte, Cy-

prus en Italië zeggen in een verklaringdat hun regio genoeg geleden heeft onderoorlog, onderdrukking, armoede en hetontbreken van een sociale infrastructuur.Daarom verheffen zij hun stem voor vre-de en tegen militarisering van de proble-men.

Vredesfietstocht

De Duitse vredesorganisatie DFG-VK organiseert een fietstocht voor

de vrede van 30 juli t/m 6 aug. 2016. Hunslogan is: “In beweging voor vrede enontwapening - voor een civiel Europa,zonder kernwapens en kerncentrales!Voor bescherming van de vrede door be-scherming van het klimaat!” De vredes-fietstocht zal ook een stukje door Neder-land gaan om in Volkel actie tegen dekernwapens daar te voeren. Info en deel-name: [email protected]

Vreedzaam Syrië

Waar blijkt dat gewapende strijdgeen oplossing brengt, gaat de

vreedzame oppositie in Syrië door. Inheel Syrië gingen mensen 4 maart destraat op. Met meer dan 100 protestenwas het een vrijdag die deed denken aande hoogtijdagen van de vreedzame Syri-sche revolutie die in 2011 begon. De de-monstranten lieten zien dat, 5 jaar nadatze in opstand kwamen, hun doelen nietveranderd zijn: vrijheid en de val van hetAssad-regime.

Marshall Islands

In 2015 begon de Republiek van deMarshall Islands een rechtszaak tegen

de VS, Rusland, Groot-Brittannië, Frank-rijk, China, India, Israël, Pakistan enNoord-Korea. Dit zijn de negen landenop de wereld die kernwapens bezitten. DeMarshall Islands vinden dat deze landente weinig doen om te ontwapenen. Nuproberen ze dit via het Internationaal

Gerechtshof af te dwingen. In maart ditjaar vonden in Den Haag de eerste zittin-gen plaats.

Dienstplichtvrouwen

In een aantal Europese landen, waaron-der Nederland, is wetgeving in voor-

bereiding of al van kracht om de militai-re dienstplicht uit te breiden tot vrou-wen. In Zweden zijn groepen feministendaar voor maar de Griekse feministenvan TO MOV zijn er fel tegen. Zij zeggen:gelijkheid in militarisme is niet gunstigvoor gelijkheid van vrouwen maar alleenvoor machthebbers, wapenhandelarenen corruptie.

In de VS heeft het Congres de beslis-sing over de invoering van dienstplichtvoor vrouwen uitgesteld tot na de presi-dentsverkiezingen.

Britten tegenkernwapens

Tienduizenden Britten hebben inLonden gedemonstreerd tegen de

aanwezigheid van onderzeeërs bewa-pend met atoomwapens en de plannenvan de regering om 52 miljard euro uit tegeven om deze te vernieuwen.

Tentoonstellingen

In het Vredesmuseum Gouda, Turf-markt 30 is van 12 juli t/m 30 sept.

2016 ‘LandEscape – Je kunt geen kant op’te zien. Een boeiende tentoonstelling vankunstenaar Marianne Waalwijk overvluchtelingen in deze tijd.

Meer info: www.vredesmuseum.nl of015-785.01.37

Meer en uitvoeriger VredesNieuws vindt u

op: www.vredessite.nl/nieuws.



SIGNALERINGEN

monstranten ten deel. Het leidde tot ge-sprekken met jongeren die al het uitge-stalde materieel kwamen bekijken en ookwel eens wilden weten wat die demon-stranten er eigenlijk tegen hadden. Enmet name dat laatste was iets dat de aan-wezige recruiters van defensie niet leukvonden. Eén van hen hoorden we zeggendat die spandoeken het wervend effectvan de hele manifestatie lieten afnemen.

De berichtgeving in de media stondhelemaal in het teken van de discussietussen de pr-functionarissen van het le-ger en het handjevol vredesactivisten.

Op woensdag 11 mei jongstle-den vonden de decentralelandmachtdagen plaats. Geen

open dag in een afgelegen kazerne of oe-fenplaats, maar een presentatie van land-machtmaterieel in negen Nederlandsebinnensteden, waaronder die van En-schede. Het hele evenement was natuur-lijk bedoeld voor kinderen en jongerendie op tanks mochten klimmen of meteen metaaldetector konden zoeken, maarook het gewone winkelend publiek werdmet dit militaire vertoon geconfronteerden dat leverde veel spontane reacties opin de zin van “Is het hier oorlog?”

De lokale vredesgroep Enschede voorVrede was met twee spandoeken uitge-rukt: “Oorlog is geen Oplossing” en “En-schede voor Vrede”. Het handjevol vre-desactivisten was aangevuld met eenaantal uit Duitsland afkomstige studen-ten die in eigen land betrokken waren bijeen daar veel sterker levende campagne“Kein Werben fürs Sterben” tegen ditsoort wervingsacties door het leger. “Eengebroken geweertje tegenover de 62 tonzware Kodiaktank,” zo begon het verslagvan het evenement de volgende dag in deTwentsche Courant Tubantia. Het pro-test sterkte het winkelend publiek in deopvatting dat dit toch eigenlijk geen pashad en opgestoken duimen vielen de de-

Protest tegen landmachtdagen

Wat vonden de militairen eigenlijk vandie leus “Oorlog is geen Oplossing” enhadden defensie en vredesbeweging nietsamen scholen in de omgeving moetenbezoeken? Onder het oog van de came-ra’s zegde plaatsvervangend comman-dant der strijdkrachten, Martin Wijnen,toe om een keer aan een openbare dis-cussiebijeenkomst van Enschede voorVrede deel te zullen nemen.

Jan Schaake

Journalist voor de Vrede 2016

Elke twee jaar reikt het Humanis-tisch Vredesberaad de ereprijsJournalist voor de Vrede uit aan een

journalist, programmamaker, publicistof cartoonist in het Nederlandse taalge-bied die zich onderscheiden heeft dooronafhankelijke, objectieve en kritischeberichtgeving, en op die manier heeft bij-gedragen aan een cultuur van vrede enrechtvaardigheid.

De wereld van de (foto)journalistiek inoorlogsgebieden is er een vol twijfels enethische vragen. En hoe doe je dat eigen-

lijk, foto’s maken in oorlogsgebied? Foto-journalist Chris de Bode vertelt erover,voorafgaand aan de prijsuitreiking. Hijwerkt al 20 jaar in ontwikkelingslandenen conflictgebieden en vertelt met zijnwerk persoonlijke verhalen. Hij won o.a.de World Press Photo Award en de Zilve-ren Camera.

Ook Nieuwsuur-verslaggever Jan Ei-kelboom vertelt over zijn ervaringen inoorlogs- en crisisverslaggeving, met na-me vanuit het Midden-Oosten. Begin2014 verscheen zijn nieuwe boek ‘Achter

het Front, Mijn leven als oorlogsverslag-gever’ over journalistiek in oorlogs- enconflictgebieden.

Daarna wordt de Prijs voor de Journa-list voor de Vrede 2016 uitgereikt.Zie voor kandidaten en informatie:www.humanistischvredesberaad.nl.

Locatie: de IJzaal in de Tolhuistuin, IJ-promenade 2, Amsterdam, op 26 junivan 14.45 tot 16.00 uur op het festival:www.maghetlichtaanfestival.nl.

Foto

: Lar

s Sm

ook

ENSCHEDE, 11 MEI.


Uit: Liederen van een kapseizend paard.

Uitgave Nieuw Amsterdam 2013.

de kranten doen niet meerdan berichten accepterenen de terreur bepalenen de terreur is juist

er is maar één verhaalde oorlog is voorbij de soldaatteruggekeerd nu slaat hij vrouw en kindof hij verschuilt zich in een grotonder een berenvel

de duivel komt altijd

er zijn twee stedenmen zegt ook wel gisteren en morgenom er vanaf te zijnmij is het om het evenberlijn new york – new york berlijn

als president word je ingemaaktals mensenkind is het zwaar omeen beer naakt weer van je af teschudden het zijn mijn woorden niet

het is de samenlevingvan een door god geschrevenspeech

Els Moors


VredesMagazine3-2016 17-06-2016 14:52 Pagina 1 redesredes … · 2016. 6. 18. · Maar de waarheid...

Documents

Transcript of VredesMagazine3-2016 17-06-2016 14:52 Pagina 1 redesredes … · 2016. 6. 18. · Maar de waarheid...