Stichting Vrienden van Nadirkonyen

Straatkinderenproject “Nadirkonyen”Lodwar, Kenia

Beleidsplan 2007-2008Datum: juli 2007

1

Voorwoord

Ons blijven inzetten voor de straatkinderen van Lodwar. Dat is wat wij wilden nadat wij terugkwamen van een periode vrijwilligerswerk bij het straatkinderenproject “Nadirkonyen”. We besloten om samen een stichting op te richten om op deze manier het project te blijven steunen. Op 7 maart 2007 is de stichting “Vrienden van Nadirkoyen” officieel opgericht.

Als stichting werken wij samen met de coördinator van het project, frater Hans Wennekens. Hij is tevens de oprichter van het project en is bijna elke dag op het centrum te vinden.

Het project is afhankelijk van sponsoren. Om die reden willen wij als stichting het centrum financieel steunen door op zoek te gaan naar sponsoren. Deze financiële ondersteuning zien wij breed. Van extra middelen voor de inrichting van het centrum tot aan het sponsoren van jongeren die de middelbare school hebben afgerond en de capaciteiten hebben om te gaan studeren.

Wij hopen de komende jaren, met uw hulp, een heleboel kinderen in Lodwar een nog grotere kans op een goede toekomst te geven!

Het bestuur van Stichting Vrienden van Nadirkonyen,

Rosa Eversteijn (voorzitter)Nike Mineur (secretaris)Enneken Visser (penningmeester)Fokke Woudstra (lid)Marleen Eppink (lid)

Stichting Vrienden Van NadirkonyenNotarieel opgericht op 7 maart 2007, statutair gevestigd in TilburgBankrekeningnummer: 444050477Inschrijving KvK:

Website: www.nadirkonyen.nlEmail: info@nadirkonyen.nl

2

Inhoudsopgave

1 Het leven in het Turkanadistrict......................................................................................41.1 Het Turkanadistrict.............................................................................................41.2 Voeding...............................................................................................................41.3 Handel.................................................................................................................51.4 Lokale drank.......................................................................................................61.5 Éénoudergezinnen...............................................................................................71.6 Oorzaken voor het leven op straat.......................................................................81.7 De kinderen op de straat.....................................................................................91.8 De kinderen in de straat......................................................................................9

2. Het project.....................................................................................................................112.1 Nadirkonyen......................................................................................................112.2 Aankomst van het kind in het centrum.............................................................122.3 Contact met de familie......................................................................................122.4 School...............................................................................................................142.5 Studie................................................................................................................14

3 Doelstellingen...............................................................................................................153.1 Waarom Stichting Vrienden van Nadirkonyen.................................................153.2 Doelstelling.......................................................................................................153.3 Hoe gaan wij deze doelen realiseren?...............................................................15

4 Publiciteit......................................................................................................................16

3

1 Het leven in het Turkanadistrict

In 1989 werd in Lodwar een onderzoek uitgevoerd in opdracht van het bisdom Lodwar, om zichtbaar te maken hoeveel straatkinderen er waren. Het bleken er zoveel te zijn, dat frater Hans Wennekes de opdracht kreeg om een project voor hen op te zetten. Dat werd Nadirkonyen. Om werkelijk te kunnen begrijpen hoe de Turkanakinderen op straat terecht komen, is inzicht nodig in de barre levensomstandigheden van de Turkana en begrip voor hun cultuur. Dit beleidsplan begint dan ook met een hoofdstuk over het leven in het Turkanadistrict, om vervolgens in te gaan op de specifieke problemen van de kinderen van de Turkanastam.

1.1 Het Turkanadistrict

Lodwar is de grootste plaats in het district Turkana. Dit district is met een oppervlakte van 72.000 vierkante kilometer twee keer zo groot als Nederland. In het oosten wordt Turkana begrensd door Uganda, in het noorden door Soedan en Ethiopië en in het oosten door het Turkanameer. Zuidelijk van Turkana ligt het land van de Pokotstam waarmee de Turkana bijna altijd in conflict zijn door wederzijdse gewapende veediefstallen. Turkana is een uitgestrekt en onherbergzaam gebied. De journalist Negley Farson noemde het district treffend een plek die zo dicht bij de hel ligt, als je op aarde maar kunt komen. Als je door het landschap reist, zie je rotsachtige, puntige bergen en heuvels van zwart lavagesteente, die oprijzen uit een bodem van geel woestijnzand. Er groeien wat doornige bomen en struiken, maar deze voegen nauwelijks groen toe aan de aardetinten van het landschap. De termieten bouwen er fantasierijke kastelen en de lucht is er voornamelijk bevolkt door roofvogels. In Turkana schijnt de zon onverbiddelijk; de temperatuur ligt meestal tussen 34 en 38 graden Celsius in de schaduw - als er al schaduw te vinden is - en 's nachts rond 28 graden Celsius. Regen is er zelfs in de regentijd nauwelijks; soms valt er niet meer dan een enkele stevige bui per jaar. De hitte zou ondraaglijk zijn als er niet altijd een wind stond. Omdat de wind hier even vaak waait als er in andere plaatsen regen valt, wordt de wind wel de regen van Turkana genoemd.

1.2 Voeding

Het spreekt voor zich dat de traditioneel levende Turkana voortdurend rondtrokken en voor een groot deel nog steeds rondtrekken op zoek naar water voor zichzelf en voedsel voor hun vee. Om geschikt gras voor bijvoorbeeld een kudde ezels te vinden, moeten de Turkana soms wel drie weken lopen. Zij trekken zo nodig weken rond zonder voedsel, met enkel water bij de hand. Alleen al hieruit blijkt hoe taai deze stam is en hoe groot het vermogen van de mensen om extreme situaties en moeilijkheden te verduren.

4

Hun lage hutten in de vorm van halve bollen, zijn in een halve dag op te trekken uit boomstammen, takken, grassen en palmboomblad. De behuizing is klein, maar de meeste Turkana slapen in de open lucht en ook bijvoorbeeld het koken gebeurt buiten. In tijden van extreem langdurige droogte is het deel van de Turkana dat traditioneel leeft, aangewezen op het vlees, de gedroogde melk en het bloed van hun geiten, koeien, ezels of kamelen en van enkele wilde vruchten die in de bomen naast de rivieren te vinden zijn. Om water te vinden, graaft men putten waarbij drie tot soms wel zeven mensen boven elkaar staan om van beneden naar boven zand door te geven. Meer dan eens raken hierbij mensen bedolven. De diepe betekenis die het vee voor de Turkana heeft, is voor bewoners van industriële landen nauwelijks te bevatten. De lotsverbondenheid tussen de mensen en hun vee is traditioneel bijzonder groot in deze streek. Het aantal ezels, kamelen, koeien en geiten van een familie bepaalde altijd direct de overlevingskansen van een familie. Het bepaalt ook nog steeds de status van een gezin, meer dan geld en andere bezittingen zouden kunnen doen. Als de regen te lang uitblijft, teren hele kuddes uit door gebrek aan water en voedsel en blijven mensen volkomen berooid achter. Het zou vanuit een Westers oogpunt gezien, gunstig zijn als zij hun vee voor de droge tijd verkochten en aan het begin van de regentijd nieuwe dieren aanschaften, maar de gedachte om zonder vee te zijn is voor een Turkana-man meestal zo onverdraaglijk, dat hij zich zelfs onder barre omstandigheden niet gemakkelijk tot verkoop kan zetten. Zelfs niet als dit ten koste van zichzelf gaat. Sommige Turkana sterven van de honger, terwijl ze toch nog dieren nalaten. Anderen kopen zelfs geen laken – het meest goedkope kledingstuk dat een Turkana kan dragen – en lopen liever naakt rond dan een dier voor wat kleding te moeten offeren. Hoewel de Turkana er echt sterk naar verlangen hun kinderen naar school te laten gaan, kan een vader het toch niet gemakkelijk over het hart verkrijgen om voor het schoolgeld een geit te verkopen. Een kudde geiten geeft meer status en meer houvast dan welk bedrag op de bank dan ook zou kunnen doen. Bovendien kunnen de belangrijkste zaken in het leven vaak alleen met vee worden betaald.

Land- en tuinbouw zijn in Turkana niet mogelijk, behalve hier en daar langs de seizoensrivieren zolang deze niet helemaal droog staan. Zonder de voedselhulp van de Wereld Voedsel Organisatie zouden veel mensen van de honger omkomen. Maar ook met deze basale voedselhulp die bestaat uit maïs, bruine bonen, gedroogde erwten, maïsmeel en sorghum ligt de gemiddelde levensverwachting niet boven de 45 jaar.

1.3 Handel

Heel wat mensen beschikken niet of niet meer over vee en hebben dus ook geen reden meer om rond te trekken. Zij vestigen zich in de dorpen en in de stad Lodwar. Het grootste deel van Lodwar is net als de buitengebieden niemands bezit. Iedereen kan er voor kortere of langere tijd een nomadenhut neerzetten. Families die zich definitief willen vestigen, mogen wat grond kopen voor een klein bedrag en hierop permanente huizen bouwen met lemen of zelfs stenen muren en met daken van riet of golfplaat. Deze mensen zoeken andere bronnen van inkomsten, maar in Turkana zijn de mogelijkheden zeer beperkt, want een industrie is er niet. De hogere banen in de administratieve sfeer, het onderwijs en de hulpverlening worden meestal bezet door mensen van andere stammen, die uit andere delen van Kenia komen. Turkanajongeren kunnen in Lodwar alleen sponsors vinden via onafhankelijke hulpverleningsorganisaties en tot het einde van hun middelbare schooltijd. Voor een

5

beroepsopleiding is bij de fondsen nauwelijks geld beschikbaar gesteld, de studietoelage van het rijk is heel gering en de meeste Turkana zijn te arm om het schoolgeld uit eigen zak te betalen. Maar weinig Turkana zien dus kans om een hogere opleiding te volgen. Er liggen vrijwel alleen mogelijkheden in de handel. Lodwar, een plaats met ongeveer 30.000 inwoners, telt vele honderden winkeltjes en honderden straatverkopers, die allemaal min of meer hetzelfde assortiment hebben: kruidenierswaren, groenten en fruit. De winkeliers hebben meestal niet voldoende geld om voorraden in te slaan via de groothandel en soms worden ze op grond van het feit dat zij Turkana zijn door groothandelaren geweerd. Zij kopen hun waren zelf in gewone winkels in Kitale en Kisumu of via handelaren die de producten naar Lodwar transporteren. Het wegdek tussen Kitale en Lodwar is schrikbarend slecht. Bovendien is het een geliefd traject voor overvallers, zodat er in konvooi gereden moet worden. Dit leidt tot hoge transportkosten, die de toch al hogere prijzen nog eens extra doen stijgen. Voor groenten en fruit geldt hetzelfde verhaal. De enorme concurrentie en de armoede van hun klanten maken ook het leven van een handelaar tot een moeizaam bestaan. Bovendien ligt het analfabetisme in Lodwar op tenminste 50 procent. De meeste ouderen kunnen niet lezen en schrijven. Dezelfde mensen hebben ook nooit leren rekenen, met als gevolg dat zij eenvoudig te bedriegen zijn als zij iets kopen of verkopen.De enige ambachtelijke producten van Turkana zijn de originele en zeer fraaie matten, manden en boodschappentassen die vrouwen en kinderen maken van gedroogd en geverfd palmboomblad. Deze vinden gretig aftrek in andere delen van het land, maar er wordt zeer slecht voor betaald.Voor het overige leven mensen van tijdelijke karweitjes als het sjouwen van zakken voedsel voor de Wereld Voedsel Organisatie, kratten frisdrank en bier voor de plaatselijke ondernemer, het versjouwen van goederen met een handkar of het werken bij een van de kleine timmerwerkplaatsen, reparatiebedrijven of eethuizen. Voor wie nooit naar school is geweest, zijn er nauwelijks andere mogelijkheden. Niet zelden gaan mensen er toe over inbraken en overvallen te plegen. Alle kinderen die niet naar school kunnen, worden door de omstandigheden als het ware het criminele pad op gestuurd.

1.4 Lokale drank

Eén handelssector floreert helaas wel en dat is de verkoop van zelf gebrouwen alcoholische dranken. De grondstof van de alcoholische brouwsels is in Turkana maïsmeel of meel van sorghum, niet zelden afkomstig uit voedselhulp. De drank verlicht tijdelijk de zorgen, doet de frustraties vergeten, verdrijft de verveling en vermindert bovenal de honger. Vrouwen maken deze dranken aan huis en verkopen die ter plekke. Volgens medewerkers van Nadirkonyen is 60 tot 80% van de volwassen mannen en vrouwen in Lodwar iedere avond dronken en begint een aanzienlijk deel zelfs al in de vroege morgen met een borrel. Het alcoholmisbruik ontwricht gezinnen, ondermijnt de gezondheid en verhoogt nog de armoede die toch al zo extreem is. Zelfs kinderen drinken vaak al sterke drank, bijvoorbeeld als lunch. Het lijkt of de Turkana niet werkelijk beseffen welke schade de drank aanricht in hun leven. Volgens de medewerkers van Nadirkonyen probeert niemand van de drank af te komen.

Overigens dankt Nadirkonyen indirect haar naam aan deze lokale drankbrouwers. Nadirkonyen is de naam van de wijk waarin het straatkinderproject ligt. Het betekent in het Kiturkana ‘scherp oog’ en het verwijst naar de kunst om in het pikkedonker drank over te gieten uit een pan in een fles, zonder ook maar een druppel te morsen. In het

6

straatkinderproject bedoelen we met Nadirkonyen ook ‘scherp oog’, maar dan een scherp oog voor kinderen. Het laat zich raden dat het aantal mensen met een leveraandoening in Turkana relatief hoog is, terwijl ook Aids, malaria, tbc, tyfus, cholera en andere ziekten veel slachtoffers maken. Na een grote zandstorm worden veel mensen tegelijk ziek, omdat zij via het stof ziektekiemen binnen krijgen. Het opwaaiende zand veroorzaakt ook veel oogziekten. Door de eenzijdige voeding hebben mensen weinig weerstand tegen infecties.

1.5 Éénoudergezinnen

Onder de Turkana is het aantal eenoudergezinnen hoog. Veel ouders sterven op jonge leeftijd aan Aids of aan een andere ziekte. Anderen komen om bij een gewapend conflict of een veeroof. Daarnaast zijn scheidingen schering en inslag; naar schatting 40% van de huwelijken eindigt doordat man en vrouw uit elkaar gaan. De redenen voor echtscheiding zijn legio: alcoholmisbruik, ernstige echtelijke conflicten, de veel voorkomende vrouwen- en kindermishandeling, conflicten tussen de verschillende vrouwen van een man, enzovoorts. Misschien mogen we constateren dat liefde niet gemakkelijk stand houdt in extreme armoede. Ook Aids kan een aanleiding voor scheiding zijn. Uit angst om via de partner besmet te raken met Aids of om zelf voor een HIV-positief persoon te worden gehouden, verlaten partners elkaar zodra de diagnose is gesteld.Zolang het echtpaar niet officieel gehuwd is en de man niet voor de kinderen heeft betaald met vee, zijn de kinderen het eigendom van familie van de vrouw. Als de vrouw echter een nieuwe man vindt, zal deze haar kinderen er meestal niet bij willen nemen, zeker niet als de eigenlijke vader nog leeft. Hij zal misschien tijdelijk sympathie voor de kinderen voorwenden om de liefde van een vrouw te winnen, maar op de lange termijn houden de mannen meestal niet van hun stiefkinderen. Zij wijzen de kinderen van een andere man af, omdat zij nooit zeggenschap over deze kinderen zullen krijgen en niet op de zorg van deze kinderen zullen kunnen rekenen als zij oud zijn. Dat lijkt hard, maar het is begrijpelijk als je bedenkt dat Kenia bijna geen oudedagsvoorzieningen kent en oude mensen voor hun overleving volkomen afhankelijk zijn van hun eigen kinderen en kleinkinderen. Bovendien zijn de ziektekostenverzekeringen dermate duur, dat vrijwel geen Turkana tegen de kosten van (ouderdoms)ziektes verzekerd is. Ook voor behandeling en verpleging en de bekostiging daarvan zijn zij volledig aangewezen op hun eigen directe familie. Voor een vrouw alleen is het heel moeilijk om na een scheiding in leven te blijven en ook nog haar kinderen te voeden en op te voeden. Het is een klein wonder dat het nog zo vaak goed gaat. Het vee dat het kapitaal van het gezin is, blijft na een scheiding in handen van de man. Meer dan eens kiest een vrouw daarom voor een leven met een nieuwe man en verstoot zij desnoods min of meer de kinderen die ze heeft gekregen tijdens haar vorige verbintenis. Soms zorgen de ouders van de vrouw dan voor haar kinderen, op kosten van de natuurlijke vader. Haar ouders kunnen ook besluiten om de kinderen van de vrouw gratis aan de natuurlijke vader te schenken. In zo'n geval kan de vader de kinderen niet weigeren. De nieuwe vrouw van de vader krijgt dan al zijn eerdere kinderen erbij, iets waar ze meestal niet happig op is. Het komt ook wel voor dat een vrouw haar kinderen aan haar nieuwe man voorstelt als zijnde haar broertjes en zusjes of haar neefjes en nichtjes en pas nadat zij kinderen van de nieuwe

7

man heeft gekregen, hun ware identiteit onthult. Zodra de man achter dit bedrog komt, is de kans niet gering dat hij haar verlaat. De vrouw zal dan op zoek gaan naar een nieuwe man, waarbij de hele geschiedenis zich herhaalt. Zo kan een situatie ontstaan waarin een vrouw acht kinderen heeft van acht verschillende mannen. Het omgekeerde komt ook vaak voor: een man heeft acht kinderen bij acht verschillende vrouwen.Daarnaast raken nogal wat meisjes al op jonge leeftijd zwanger zonder dat dit tot een huwelijk leidt. Ook dit verhoogt het aantal eenoudergezinnen. Meestal nemen hun moeders de opvoeding van hen over. Ondanks de grote moeilijkheden, houden alleenstaande moeders hun kinderen meestal bij zich, terwijl zij in economisch opzicht het slechtst zijn toegerust voor hun opvoeding. Meestal kunnen zij het schoolgeld niet opbrengen. Het basisonderwijs is sinds 2003 gratis, dit betekend dat er geen schoolgeld voor hoeft te worden betaald maar overige kosten zoals schooluniformen, pennen, schriften en boeken moeten wel worden aangeschaft terwijl dit in verhouding tot het inkomen extreem dure producten zijn.

1.6 Oorzaken voor het leven op straat

Voor nogal wat kinderen is het zo moeilijk om in hun familie te functioneren, dat zij voor een leven op straat kiezen. Een kind met een stiefvader is, zoals gezegd, zelden geliefd bij de nieuwe vader en kan door hem als een slaafje worden gebruikt om alle vervelende klusjes op te knappen. Het kind kan zich onwelkom voelen doordat de nieuwe vader of moeder het eigenlijk liever kwijt dan rijk is. Hij kan gemakkelijk het slachtoffer worden van ernstige kindermishandeling, zeker als de (stief)ouders ook nog een alcoholprobleem hebben. Vooral meisjes lopen het risico door hun stiefvader seksueel te worden misbruikt. En dan zijn er nog de extreme armoede, de eenzijdige en te karige voeding, het gebrek aan geld om naar school te gaan, de echtscheidingsconflicten, de ernstige ziektes waaraan een of beide ouders kunnen leiden. Niet zelden leunen zieke ouders of oude en gebrekkige grootouders volledig op een enkel kind, zowel voor de verzorging als voor het inkomen. Veel van de kinderen die hun ouders verloren hebben of niet meer bij hen kunnen verblijven, vinden onderdak bij wat de 'extended family' wordt genoemd: ooms, tantes, opa's, oma's, oudere broers of zussen, maar vaak is er dan geen geld voor kleding en onderwijs. Jongens worden ingezet om het vee te hoeden. Meisjes worden niet zelden de onbetaalde huishoudsters van het nieuwe gezin, waarin ze van 's morgens vroeg tot 's avonds laat keihard moeten werken. Sommigen lopen om die reden weg. Als het kind in zijn nieuwe omgeving zijn draai niet weet te vinden, wordt het soms ook zonder pardon op straat gezet.

De meeste straatkinderen komen uit Lodwar en directe omgeving. Maar er lopen op de straten van Lodwar ook kinderen rond die van ver afgelegen gebieden in Turkana komen. Zij zijn misschien weggelopen voor problemen thuis of misschien hebben ze de opdracht gekregen een ouder of een ander familielid op te zoeken om een boodschap te brengen of om er een tijdje bij te gaan wonen. De Turkanakinderen zijn vroeg zelfstandig. Ze zijn niet bang om te verdwalen of om honderden kilometers van huis op een onbekende plaats terecht te komen. Dat is geen wonder, want zo jong als ze zijn hoeden ze al het vee en krijgen ze dus te maken met gewapende veedieven, met hyena’s en wolven die wel trek in een geit hebben, enzovoorts. Ze zijn dan ook uitzonderlijk moedig.Boodschappen worden meestal persoonlijk gebracht, want over communicatiemiddelen als telefoons beschikken de meeste Turkana niet en post kunnen zij alleen ontvangen als ze over

8

een (dure) postbus beschikken. Overigens zijn ook de postzegels erg duur. Een bezoek is dus noodgedwongen onaangekondigd. Gelukkig zijn de Turkana zeer gastvrij. Iedereen is op elk moment welkom en kan gerust blijven slapen en eten zolang dat nodig is, zelfs als het gastgezin nauwelijks voldoende voedsel heeft voor zichzelf. Ook de kinderen in het centrum delen heel gemakkelijk dingen met elkaar. Maar in een nomadische cultuur is het niet altijd eenvoudig om familieleden op te sporen. Het is goed mogelijk dat het kind zijn familie in Lodwar niet meer aantreft en niet weet te achterhalen waar ze heen zijn gegaan. Het kan dan niet verder reizen, maar ook niet terug gaan bij gebrek aan geld voor het vervoer. Het is ook mogelijk dat het kind van huis is gevlucht, omdat het bijvoorbeeld om de honger te stillen een geit heeft gestolen en opgegeten wat een ernstig misdrijf is. Overigens zijn de Turkana ook heel vergevingsgezind. Na de oorspronkelijke woede dragen zij de mensen geen kwaad hart meer toe. Een Turkanagezegde luidt dan ook: wie om drie uur een gevecht begint, moet om vier uur weer vrienden zijn.

1.7 De kinderen op de straat

De straten van Lodwar zijn de hele dag en avond bevolkt met kinderen. De meeste straatkinderen van Lodwar vallen onder wat Unicef 'de kinderen op de straat' noemt. Het grootste probleem van deze kinderen is de armoede thuis. Deze kinderen verlaten hun huis 's morgens om 05.00 uur en blijven dan op straat totdat om 03.00 uur 's nachts de bussen naar Kitale of Lokichoggio zijn vertrokken. Deze kinderen slapen regelmatig zomaar ergens op straat of in de beschutting van een huis, maar zij hebben een woning, een thuis waarnaar ze terug kunnen keren. Op straat proberen zij geld te verdienen voor zichzelf, hun ouders, broers en zusjes of voor hun gebrekkige grootouders. Ze verkopen op commissie donuts, gekookte eieren, bananen, de manden, tassen en matten van palmboomblad, zelfgemaakte ringetjes of kettinkjes van kleine kralen, takkenbezems enzovoorts. Omdat deze kinderen zich goed schoonhouden, is het voor hen eenvoudig om dit soort werk te vinden. In feite zijn ook dit bijzonder moedige en intelligente kinderen, met een grote zelfstandigheid en een enorm verantwoordelijkheidsgevoel voor het welzijn van hun familie. Overigens komen wel veel zakkenrollers uit deze groep kinderen. Ze opereren in groepjes van twee of drie en zijn bijzonder gehaaid in het rollen van zakken op het moment dat ze iets aan het verkopen zijn. Dat is niet goed te keuren, maar wel enigszins begrijpelijk. 1.8 De kinderen in de straat

Maar een klein deel van de straatkinderen is 24 uur per dag straatkind. Hieronder vallen ook de kinderen die van een afgelegen gebied komen. Deze 24-uurs straatkinderen worden door Unicef de 'kinderen in de straat' genoemd. Zij hebben geen enkele andere plek om te slapen dan de straat. Deze kinderen kunnen niet aan voedselhulp komen, want voedsel wordt alleen

9

aan kinderen gegeven via hun ouders of verzorgers. Overdag hangen deze straatkinderen dan ook meestal rond bij de 'hotels' zoals de eethuisjes hier worden genoemd. Daar kunnen ze af en toe wat klusjes doen en in ruil daarvoor krijgen ze dan de etensresten van de borden, soms compleet met flessendoppen, peuken en servetten. Ze wassen er af voor een stuk fruit of ontstoppen de toiletten met hun blote handen voor een oud T-shirtje. Ook vragen ze geld of eten van hotelklanten en passanten.Waar Kisumu nog het Victoriameer heeft om in te baden en te wassen, en Mombassa de oceaan, beschikt Lodwar nauwelijks over openbaar water. De rivieren staan meestal droog en er worden gaten in de droge beddingen gegraven omdat het grondwater hier gemakkelijker te bereiken is. De 'kinderen in de straat' wassen zich vrijwel nooit en ook hun kleren belanden nooit in een sopje. Toiletpapier hebben zij – net als de meeste Turkana - niet en vaak hangt een lucht van urine en fecaliën om hen heen. Water is wel te koop maar daar moet je geld voor hebben en daar beschikken deze kinderen meestal niet over. Omdat de ‘kinderen in de straat’ niet schoon zijn, krijgen zij meestal geen kans om op commissie spulletjes te verkopen.'s Nachts slapen 24-uurs straatkinderen achter hotelletjes, op veranda's, in de nis van het huis van een op straat gemaakte vriend, bij het benzinestation of onder een boom. Een groepje kinderen heeft zelfs een 'nest' hoog in een boom, onbereikbaar voor de dronken en agressieve volwassenen die met velen over straat zwalken zodra het donker is.

10

2. Het project

Dit hoofdstuk gaat in op het straatkinderenproject Nadirkonyen

2.1 Nadirkonyen

Om te achterhalen welke kinderen de 24-uurs straatkinderen zijn, gaat een sociaal werker van Nadirkonyen 's nachts tussen 03.00 uur en 05.00 uur de straat op. De meeste kinderen die iets verkopen, zijn dan naar huis. De sociaal werker legt elke week contact met de kinderen en na enige tijd weet hij precies welke kinderen hij altijd aantreft en welke maar af en toe. Het leggen van contact met de 'kinderen in de straat' valt niet mee. Zij zijn vaak mishandeld - bijvoorbeeld door de politie -, ze zijn vaak misbruikt en ze vertrouwen niemand meer. De sociaal werker probeert eerst hun vertrouwen te verdienen. Daarna polst hij welke kinderen naar het Nadirkonyen Project voor Straatkinderen willen komen. Overdag bezoekt hij deze kinderen opnieuw en hij geeft hen een uitnodigingskaartje waarop hij hun naam schrijft. Met dit kaartje kunnen de kinderen aan de poort van het centrum verschijnen. Het is de uitdrukkelijke bedoeling dat de kinderen niet worden meegenomen, maar op eigen kracht komen, zodat Nadirkonyen zeker is van hun motivatie. Sommige kinderen in nood spreken zelf de coördinator of een van de stafleden aan. De sociaal werker kent ook de meeste 'kinderen op de straat'. Hij weet het vaak wanneer een kind het thuis zo moeilijk heeft, dat het eraan onderdoor dreigt te gaan. Ook dan kan hij een kind uitnodigen om naar het centrum te komen. Nadirkonyen grijpt liefst zo vroeg mogelijk in, om te voorkomen dat kinderen 24-uurs straatkinderen worden en dan veel moeilijker te helpen zijn.

Overzichtsfoto van het centrum

11

2.2 Aankomst van het kind in het centrum

Een kind dat van de straat komt, krijgt in Nadirkonyen eerst de gelegenheid of beter de opdracht om zich goed te wassen. Zijn kleren worden verbrand in verband met ongedierte en ook omdat ze meestal zowat uit elkaar vallen van ellende. De kinderen gaan vervolgens naar de ziekenboeg, waar hun gewicht en lengte worden gemeten en waar hun ogen worden getest. Soms is eerst een medische behandeling nodig, omdat het kind ziek aankomt. Veel straatkinderen hebben huidziekten zoals hoofdschimmels en schurft. Nadirkonyen heeft een ziekenboeg met vijf bedden omdat er bijna altijd wel enkele kinderen ziek zijn. Een gezondheidsmedewerkster zorgt hier voor de kinderen of neemt hen zo nodig mee naar het ziekenhuis.Nadat het kind in schone kleren is gestoken en van het kind een foto is gemaakt, gaat het naar de remedial teacher. Deze schat het onderwijsniveau van het kind in en bepaalt naar welke klas het kind in het centrum zal gaan. Zolang als dat nodig is, zullen ook persoonlijke gesprekken worden gevoerd met een kind, om het te counselen en te begeleiden.Het kind zal moeten wennen aan een dagritme zoals dat ook voor schoolgaande kinderen geldt. Dat is soms een grote opgave, vooral als kinderen al langere tijd op straat hebben geleefd. Deze kinderen zijn eraan gewend geraakt te doen wat ze willen en wanneer ze dat willen. Nadirkonyen biedt de kinderen een volledig dagprogramma aan. De kinderen krijgen - verdeeld over meestal twee groepen - les in de ochtenduren en gedurende een deel van de middag. Het gaat hier niet om een erkende school en ook niet om gediplomeerde leerkrachten, maar de kwaliteit van het onderwijs is hoog genoeg om ervoor te zorgen dat de kinderen bijblijven en in een later stadium op een gewone school ingevoegd kunnen worden zonder dat ze een grote achterstand hebben opgelopen. Kinderen die door een langdurig straatleven of door armoede geen onderwijs of te weinig onderwijs hebben gehad en kinderen met speciale leerproblemen krijgen extra aandacht van de remedial teacher. Ook de vrije tijd van de kinderen wordt actief ingevuld met voetbal, volleybal, korfbal en andere sporten en spelen, met muziek, video, toneelspel, zang, dans, het vertellen van verhalen en natuurwandelingen. Zo worden de talenten van de kinderen ontdekt en dat zijn er heel wat. Het is mooi om te zien hoe volkomen vrij Turkanakinderen zich voelen als zij een dans, een toneelstukje of een lied voordragen. Daarnaast krijgen ze les in het koken van de maaltijden, het schoonhouden van het terrein en de gebouwen en met persoonlijke hygiëne zoals het wassen van zichzelf, het poetsen van de tanden en het wassen en repareren van de eigen kleren. Een van de stafleden is speciaal belast met huishoudonderwijs.

2.3 Contact met de familie

Meteen in de eerste week wordt een uitgebreid gesprek gevoerd met het kind, om zijn situatie te leren kennen en om zijn redenen om op straat te leven te achterhalen. Kort daarna wordt er ook een bezoek aan de familie van het kind gebracht. Tijdens dat huisbezoek moeten twee stafmedewerkers een zo goed mogelijk beeld zien te krijgen van de thuissituatie. Zij kijken bijvoorbeeld hoeveel hutten er op het terrein staan en wat voor soort hutten het zijn, of er kippen, geiten of ander vee rondlopen enzovoorts. Verder inventariseren zij hoe de familie is samengesteld en hoe de familieleden zich tot elkaar verhouden. Dat valt niet altijd mee, want een kind van een tienermoeder wordt bijvoorbeeld door haar oma opgevoed en zegt dan moeder tegen oma en zus tegen moeder. Het leeftijdsverschil tussen de

12

‘zussen’ is niet vreemd, omdat de Turkana polygaam zijn. De stafleden zoeken ook uit wie de kost verdient en wat hij of zij daarvoor doet. Zij informeren naar de geschiedenis van het kind: zijn scholing, zijn ziektegeschiedenis en belangrijke gebeurtenissen in zijn leven. Ook onderzoeken ze de toekomstverwachtingen en -mogelijkheden van de familie. Nadirkonyen wil graag weten welke mogelijkheden de familieleden hebben om aan werk te komen en of ze meteen of in een later stadium zelf voor het kind kunnen zorgen. Tenslotte letten de stafleden er ook op hoe zijzelf door de familie benaderd worden.Omdat de meeste kinderen uit Lodwar komen en omdat alle stafleden van Nadirkonyen in Lodwar wonen en veel mensen kennen, is het vrij gemakkelijk om snel een goed beeld te krijgen. Alle verkregen informatie wordt bestudeerd met het doel een zo goed mogelijke weg voor het kind uit te stippelen en alle kansen aan te grijpen om het kind weer een plaatsje te geven in zijn familie. Zonder familie is overleven in Turkana erg moeilijk.Veel straatkinderprojecten volstaan ermee het kind weer naar de familie terug te brengen, zonder zich verder nog met de kinderen bezig te houden en zonder voor hun scholing zorg te dragen. In de praktijk is gebleken, dat deze teruggebrachte kinderen binnen afzienbare tijd opnieuw op straat verschijnen, omdat de oorzaak van hun vlucht uit de familie niet weg is genomen.Nadirkonyen probeert net als andere programma’s voor straatkinderen het contact met de familie te herstellen, maar houdt de kinderen in het programma tot de situatie thuis gunstig is geworden voor het kind. Per kind wordt gekeken hoe het in de tussentijd met de familie in contact kan blijven. Een kind met zwaar alcoholistische ouders kan misschien een ochtend per week naar huis omdat de ouders dan nuchter zijn, of aan het einde van de maand omdat ze dan minder geld hebben om drank te kopen. Een weeskind kan misschien niet dagelijks opgevangen worden door zijn in armoe levende tante, maar misschien kan zij hem wel af en toe een weekend in huis nemen of toestaan dat hij af en toe een kort bezoek brengt.

De kinderen van Nadirkonyen houden van dansen en zingen met zelfgemaakte maskers

13

2.4 School

Voor alle kinderen worden erkende scholen gezocht in Lodwar en directe omgeving. Het basisonderwijs is sinds 2003 gratis, dit betekend dat er geen schoolgeld voor hoeft te worden betaald maar overige kosten zoals schooluniformen, pennen, schriften en boeken moeten wel worden aangeschaft. Deze bijkomende kosten zijn erg hoog om zelf bij elkaars te krijgen, als de familie rijk genoeg is om hieraan een bijdrage te leveren, doet het centrum een beroep op hen. Wat zij niet kunnen betalen, wordt door Nadirkonyen bekostigd. Sinds het basisonderwijs in Kenia gratis is gaan er veel meer kinderen naar school, helaas kan het onderwijssysteem deze enorme toestroom niet aan, de klassen puilen uit, er zijn niet genoeg gebouwen en niet genoeg leermiddelen.

Als de kinderen eenmaal naar school gaan, is het meestal ook mogelijk geworden dat zij bij familie onderdak vinden. Een kind dat echt helemaal op niemand terug kan vallen, gaat - als het daar klaar voor is - naar een kostschool. De meeste kinderen vinden het heel fijn om naar school te mogen en het verzuim is nihil. Alleen in geval van ziekte, tijdens vakanties en in crisissituaties mogen kinderen terugvallen op het centrum.

2.5 Studie

Een aantal kinderen krijgen na het afronden van hun middelbare school een oproep voor “college” Helaas kan het centrum lang niet al deze ambitieuze kinderen verder laten studeren aangezien de kosten daarvoor te hoog zijn. Om deze reden willen wij onze stichting richten op onder andere deze kinderen. Middels financiële hulp willen wij hen de kans bieden om te gaan studeren en hun kans op de arbeidsmarkt te vergroten.

3 Doelstellingen

3.1 Waarom Stichting Vrienden van Nadirkonyen

Alle bestuursleden van de stichting hebben in de afgelopen jaren als vrijwilliger gewerkt op het centrum voor straatkinderen. Allen wilden toen zij weer terug waren in Nederland iets voor de kinderen blijven doen en hen meer kans te geven op een betere toekomst.

3.2 Doelstelling

De doelstelling volgens de statuten is als volgt:

De stichting heeft ten doel: het verlenen van hulp aan mensen in ontwikkelingslanden op het gebied van onderwijs, huisvesting, mobiliteit, medische zorg, het verlenen van directe inkomenssteun en het stimuleren van het verwerven van een zelfstandig inkomen, en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin des woords.

Bovenstaande houdt in dat wij op zoek gaan naar sponsoren die financiële hulp kunnen geven aan Nadirkonyen.

3.3 Hoe gaan wij deze doelen realiseren?

Het ondersteunen van het project zal met name op financieel gebied zijn. Zoals ook genoemd in het voorwoord moet deze financiële ondersteuning breed worden gezien. Zo kan er gedacht worden aan extra gelden voor de inrichting van het centrum (bijvoorbeeld het bouwen van slaapruimtes etc.) of aan het sponsoren van jongeren die de middelbare school hebben afgerond en de capaciteiten hebben om te gaan studeren. De coördinator van het project geeft aan waar hij geld voor nodig heeft en wij proberen dit via donateurs bij elkaar te krijgen.

- Particuliere donateursVanaf het begin hebben vrienden, familie en kennissen aangegeven onze stichting te willen ondersteunen. Wij bieden de mogelijkheid om donateur te worden door maandelijks een bedrag over te maken.

- Eenmalige actiesWij benutten onze contacten om aan te sluiten bij markten etc. die al georganiseerd zijn. Hierbij kan gedacht worden aan multiculturele dagen waarbij het mogelijk is om een stand te bemannen. Op die manier hopen wij bekendheid te krijgen bij mensen buiten ons netwerk.

Wij zullen het komende jaar gaan onderzoeken welke mogelijkheden er nog meer zijn zoals winkels die oude voorraad kwijt moeten of door kleine fabricagefouten de markt niet op kunnen. Zo zijn wij in contact met een fabrikant van rekenmachines welke al eerder rekenmachines aan het project heeft gegeven.

15

4 Publiciteit

Wij werken aan de publiciteit van Stichting Vrienden van Nadirkonyen middels:

- De websiteNadirkonyen heeft een website, Stichting Vrienden van Nadirkonyen zal deze website rond juli 2007 bijwerken vanaf dan recent houden. De naam van de website is: www.nadirkonyen.nl

Tevens wordt er gewerkt aan een website van Stichting Vrienden van Nadirkonyen. Beide sites worden aan elkaar gelinkt.

- Een nieuwsbriefDe stichting zal een aantal keer per jaar een nieuwsbrief uitbrengen waarin onder andere staat waar de bedragen van de donateurs heen zijn gegaan de afgelopen tijd. De nieuwsbrief zal op de vraag van de donateur per mail of per post worden verstuurd.

- De mailDe stichting en tevens het project zullen te bereiken zijn via de mail. Het mailadres is: info@nadirkonyen.nlHet adres is te vinden op de website.

- Een folderDoor middel van een folder probeert de stichting meer bekendheid te krijgen. Deze folder zal onder andere worden uitgereikt bij acties en verspreid worden bij openbare gebouwen.

- PresentatiesVoor donateurs en andere geïnteresseerden zal de stichting een aantal maal een presentatie houden waar wordt verteld over het straatkinderenproject en over de stichting. Op deze presentaties hopen wij gebruik te kunnen maken van audiovisueel materiaal (foto’s, films)

16