Vorming Cometa-model (2 september 2014)

121
HET COMETA - MODEL Het maken van beschrijvingen op (deel)collectieniveau David Coppoolse Stafmedewerker ontsluiting en digitalisering Vlaamse Erfgoedbibliotheek Vormingstraject 'Duurzaam Digitaal Beheren' Module 1 | 2 september 2014

Transcript of Vorming Cometa-model (2 september 2014)

Page 1: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

HET COMETA-MODELHet maken van beschrijvingen op

(deel)collectieniveauDavid Coppoolse

Stafmedewerker ontsluiting en digitaliseringVlaamse Erfgoedbibliotheek

Vormingstraject 'Duurzaam Digitaal Beheren' Module 1 | 2 september 2014

Page 2: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 2|

IN DEZE PRESENTATIE

Wat is het Cometa-model? Waarom beschrijven op collectieniveau? Wat is een (deel)collectie?

Welke elementen vind je in Cometa? Welke aanvullende standaarden gebruik je het best? Overeenkomsten met internationale standaarden?

Hoe verzamel je gegevens? Hoe verwerk je die in een (online) toepassing? Welke collectieregisters bestaan er al?

Praktijkvoorbeelden

Page 3: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 3|

WAAROM COMETA?

Page 4: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 4|

EEN BEETJE GESCHIEDENIS | 1

2010

Werkgroep ‘Collecties’ (binnen Prisma-traject)

ADVN, Archiefbank Vlaanderen, CAG, CRKC, Erfgoedcel Leuven, Erfgoedcel Waasland, FARO, KADOC, PACKED, Resonant, Vlaamse Erfgoedbibliotheek, VVBAD

Afstemmen aanpak, methoden, modellen

Onderzoek huidige praktijk en internationale modellen

Technische subwerkgroep

FARO, PACKED, Vlaamse Erfgoedbibliotheek

Gemeenschappelijk model voorstellen

Page 5: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 5|

EEN BEETJE GESCHIEDENIS | 2

2011/2012

Operationalisering van het model

FARO, PACKED, Vlaamse Erfgoedbibliotheek

Documenteren model

Introductie in de cultureel-erfgoedsector

‘Cometa’ (= Collectiemetadata)

Page 6: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 6|

EEN BEETJE GESCHIEDENIS | 3

2013 >

Vorming organiseren

Concreet gebruik Cometa inventariseren

Gebruikersgroep bijeenbrengen

Ervaringen en ‘best practices’ verzamelen

Verbeterpunten identificeren

Update voorbereiden

Van model naar standaard?

Page 7: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 7|

WAT IS COMETA?

Een model voor het maken van beschrijvingen op collectieniveau

Vertrekpunt, geen doel op zich

Inhoudelijk model, geen technische standaard

Bedoeld als ‘best practice’

Een ‘campagne’

Een brochure

Een online informatiedossier

Vormingsmomenten

Page 8: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 8|

DOEL VAN COMETA

Promoten van beschrijven op collectieniveau

‘Cometa’ (= Collectiemetadata)

Op een gelijkvormige manier

Gegevensmodel (≠ standaard!)

Werkwijze

Tools

Binnen de Vlaamse cultureel-erfgoedsector

Alle soorten erfgoedorganisaties

Professionals en amateurs

Page 9: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 9|

UITGANGSPUNTEN VAN HET MODEL

Efficiëntie Eenvormigheid bevorderen

Hergebruik voor verschillende toepassingen

Uitwisseling met andere organisaties

Standaardisering Uitwisseling data via bestaande standaarden

Voor tenminste de basisset Op basis van RSLP Collection Description

Of ISAD(G), EAD, Dublin Core

Brede toepasbaarheid Moet óók kunnen voorzien in specifieke behoeften

Page 10: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 10|

WAAROM COLLECTIE-BESCHRIJVINGEN MAKEN?

Page 11: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 11|

OBJECT / COLLECTIE

Instellingscollectie

Deelcollectie Deelcollectie Deelcollectie

Deelcollectie Deelcollectie

Colle

ctieb

esch

rijv

ing

en

Ob

jectb

eschrijv

ingen

Page 12: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 12|

INDIVIDUELE OBJECTEN BESCHRIJVEN

Niet altijd haalbaar

Geeft geen informatie over groepen objecten en hun onderlinge relaties

Geeft niet altijd het gewenste overzicht voor beheer van en beleid rond collecties

Page 13: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 13|

ALTERNATIEF: BESCHRIJF COLLECTIE A HEEL

Collectiebeschrijvingen Gegevens die van toepassing zijn op

Alle items

De set van items

Bijvoorbeeld Collectieomschrijving

Materiaaltypes

Omvang

Herkomst

Collectiebeleid

Bewaarplaats

Trefwoorden

Page 14: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 14|

WAT IS EEN (DEEL)COLLECTIE?

Gestructureerd geheel

Van erfgoedobjecten of -data

Waartussen een aanwijsbaar verband bestaat Thema (‘mode’)

Herkomst (‘abdij van Tongerloo’)

Materiaaltype (‘handgedrukte boeken’)

Soort objecten (‘landbouwwerktuigen’)

Bewaarinstelling (‘museum M’)

Mogelijk hybride Digitaal en fysiek, originelen en kopieën

Page 15: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 15|

ONDERVERDELING COLLECTIES

Collectie Deelcollecties Altijd hiërarchisch (1:n)

Moeder/Dochter of Super/Sub

Synoniemen (in Cometa-context):

(archief)bestand, fonds, (deel)verzameling

Wat is een deelcollectie? Doel van beschrijving bepaalt segmentering, bijv.

Onderzoek, reconstructie Herkomst

Behoud, bewaring Materiaaltype

Verzamelfocus, ontsluiting Thema

Page 16: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 16|

ONDERVERDELING COLLECTIES

Verschillende tendensen per sector

Archiefinstellingen

Herkomstprincipe (‘Archief van politicus X’)

Bibliotheken

Herkomst (‘Bibliotheek van schrijver Y’)

Materiaaltype (‘Plannen en kaarten’)

Musea

Materiaaltype (‘Prentencollectie’)

Periode (‘Romeinse tijd’)

Thema (‘Industriële vormgeving‘)

Page 17: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 17|

ONDERVERDELING COLLECTIES

Gerelateerde collecties

= Gedeelde herkomstgeschiedenis

≠ Thematische of materiële overeenkomsten

Conclusie

Wees pragmatisch en werk in de eerste plaats met de reeds bestaande segmentering

Deelcollecties van een fictieve erfgoedinstelling

Page 18: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 18|

OPDRACHT

Maak een schets van de ‘stamboom’ van de (deel)collecties die je tegenkomt in je werkomgeving

Deelcollecties van een fictieve erfgoedinstelling

Page 19: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 19|

COLLECTIEBELEID EN -BEHEER | 1

Weten wat er in huis is

Inventarissen van individuele objecten zijn overweldigend

Verband tussen objecten en onderdelen van de collectie wordt duidelijker

(Gebrek aan) interne organisatie van de collectie komt aan het licht

© Heemkunde Vlaanderen

Page 20: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 20|

COLLECTIEBELEID EN -BEHEER | 2

Ontwikkelen van specifiek beleid voor deelcollecties

Prioriteiten stellen tussen deelcollecties Sterktes valoriseren, zwaktes ondervangen

Kerncollectie identificeren

Acquisitiebeleid hierop aanpassen

Samenwerkingsmogelijkheden identificeren Onderlinge afspraken rond collectiebeleid en

andere vormen van samenwerking

Ontwikkelen van een sectorbeleid

Page 21: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 21|

VINDBAARHEID

Collecties zonder objectbeschrijvingen ontsluiten

Ontdekbaarheid van (deel)collecties verhogen

Zoeken van bepaalde types collecties

Versus bepaalde types objecten

Atypische collecties vinden

Bijv. taxidermische collectie in een bibliotheek

Overkoepelend collectieregister wordt mogelijk

Zoeken naar collecties over instellingen heen

Page 22: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 22|

CONTEXTUALISERING

Samenhang, belang, relevantie van groep objecten duidelijk maken

Koppeling van objectbeschrijvingen via collectiebeschrijvingen

‘Toon info over de collectie waarin dit object zich bevindt’

‘Toon (andere) objecten uit de collectie’

Samenhang tussen (deel)collecties duidelijk maken

Page 23: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 23|

HOE ZIET COMETA ERUIT?

Page 24: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 24|

UITGANGSPUNTEN VAN HET MODEL

Door en voor de sector Toepasbaar in de brede cultureel-erfgoedsector

Efficiëntie Hergebruik voor verschillende toepassingen Uitwisseling met andere organisaties

Standaardisering Uitwisseling data via bestaande standaarden Voor tenminste de basisset

Op basis van RSLP Collection Description Of ISAD(G), EAD, Dublin Core

Brede toepasbaarheid Moet óók kunnen voorzien in specifieke behoeften

Page 25: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 25|

GEBRUIKSNIVEAUS

1. Staalkaart Gegevens die mogelijk interessant zijn in

collectiebeschrijvingen

2. Gemeenschappelijk model Gestandaardiseerde elementen

Uitwisseling en hergebruik van informatie

3. Hulpmiddel voor aggregatie Uitwisseling van data Gebaseerd op RSLP Collection Description

Correspondentie met ISAD(G) en EAD

Toen

eme

nd

e stand

aardiserin

g

Page 26: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 26|

DE TRAPPEN VAN HET MODEL

De

tailn

ivea

u

Uitwisselbaarheid

Veel detailMinder uitwisselbaar

Weinig detailMeer uitwisselbaar

Page 27: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 27|

DE TRAPPEN VAN HET MODEL

De

tailn

ivea

u

Uitwisselbaarheid

Veel detailMinder uitwisselbaar

Weinig detailMeer uitwisselbaar

Page 28: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 28|

BASIS, PLUS, EXTRA

Cometa Basis Minimale gegevensset

Publieke ontsluiting van erfgoedcollecties

Maximale uitwisselbaarheid Via internationale standaarden

Cometa Plus Uitgebreide gegevensset

Beheersfuncties en beleidsontwikkeling

Uitwisselbaar binnen Vlaanderen O.a. voor Cijferboek Cultureel-erfgoed

Page 29: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 29|

BASIS, PLUS, EXTRA

Cometa Extra

Aanvullende gegevens

Instellings- of subsectorspecifiek

Geen of beperkte uitwisseling

Onderlinge afspraken noodzakelijk

Collectie langspeelplaten, Bibliotheca Wasiana vzw – Sint-Niklaas© Vlaamse Erfgoedbibliotheek – Fotografie: Stefan Tavernier

Page 30: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 30|

SECTIES

1. Algemeen

2. Agenten

3. Relaties

4. Inhoud

5. Collectiebeleid

6. Ontsluiting

7. Rechten

8. Behoud en beheer

Collectie Ernest Closson (1870-1950)Conservatorium Brussel - Erasmushogeschool

© Vlaamse Erfgoedbibliotheek - Fotografie: Stefan Tavernier

Page 31: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 31|

ELEMENTEN | SECTIE 1-2

Sectie Cometa Basis | Cometa Plus

1. Algemeen NaamIdentificatienummerCollectietypeBeschrijvingBeheerhistoriek (Provenance)MaterialenTaalVerzamelperiodeOuderdomOpmerkingenLocatieEigendom

2. Agenten EigenaarBeheerderCollectievormer

Page 32: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 32|

ELEMENTEN | SECTIE 3-4

Sectie Cometa Basis | Cometa Plus

3. Relaties SupercollectieSubcollectieGerelateerde collectieGerelateerde publicatie

4. Inhoud ConceptObjectNaamPlaatsPeriode

5. Collectiebeleid AcquisitiestatusOnderdeel kerncollectie?Collectiebeleidsplan?Samenvatting collectiebeleid

Page 33: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 33|

ELEMENTEN | SECTIE 6-7

Sectie Cometa Basis | Cometa Plus

6. Ontsluiting RegistratiesysteemRegistratiegraadDigitaliseringgraadRaadpleegbaarheid fysieke objectenRaadpleegbaarheid digitale objecten

7. Rechten RegimeRechthebbenden

8. Behoud en beheer Passieve conservatie (preservering)Actieve conservatie & restauratieDigitaal depot

Page 34: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 34|

GEGEVENS PER MATERIAALTYPE

Cometa Basis: Alleen omvang

Cometa Plus: Ook ontsluiting, digitalisering, behoud

Materiaaltype Omvang Ontsluiting Digitalisering BehoudG

ereg

istr

eerd

/ B

esch

reve

n

On

line

bes

chre

ven

Off

line

bes

chre

ven

Dig

itaa

l/

Ged

igit

alis

eerd

Off

line

toeg

anke

lijk

On

line

toeg

anke

lijk

In d

igit

aal d

epo

t

Te b

ehan

del

en

fysi

eke

ob

ject

en

Ree

ds

beh

and

eld

e fy

siek

e o

bje

cten

Filmopnames (diverse formaten)

# uur % % % % % % % % %

Filmrollen/-banden, andere dragers

# exemplaren % % % % % % % % %

Video-opnames (diverse formaten)

# uur % % % % % % % % %

Videobanden, andere dragers

# exemplaren % % % % % % % % %

Muziek-/ geluidsopnames

# uur % % % % % % % % %

Voorbeeld voor een audiovisuele collectie

Page 35: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 35|

OPDRACHT

Vul voor een (deel)collectie in je werkomgeving het Cometa-enquêteformulier in

Page 36: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 36|

SECTIE 1: ALGEMEEN

Identificatie en beschrijvende gegevens van de collectie Elementen:

Naam → Hulptabel Agent Identificatienummer → Tekst, bijv. ISIL Collectietype → Cometa-lijst Beschrijving → Tekst Beheerhistoriek (Provenance) → Tekst Materialen → Tabel Taal → Lijst, bijv. ISO 639 Verzamelperiode → Jaartal Ouderdom → Jaartal Opmerkingen → Tekst Locatie → Hulptabel Locatie Eigendom → Cometa-lijst

Page 37: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 37|

SECTIE 2: AGENTEN

Bij de collectie betrokken personen en organisaties

Elementen:

Eigenaar

Beheerder Hulptabel Agent

Collectievormer

Page 38: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 38|

SECTIE 3: RELATIES

Samenhang met andere collecties

Elementen:

Moedercollectie

Deelcollectie

Gerelateerde collectie

Gerelateerde publicaties → Tekst

Tekst (Naam, ID) of Link

Page 39: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 39|

SECTIE 4: INHOUD

Inhoudelijke trefwoorden Elementen

Concept abstract begrip → Lijst, bijv. AAT-NED, UDC

Object naam specifiek ding → Tekst

Naam persoon of organisatie → Lijst, bijv. ODIS, RKD

Plaats geografische locatie → Lijst, bijv. TGN, NIS

Tijd tijdstip of periode → Lijst, bijv. AAT-NED

Page 40: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 40|

SECTIE 5: COLLECTIEBELEID

Ontwikkeling van de collectie

Elementen:

Acquisitiebeleid

Acquisitiemethode

Kerncollectie?

Collectiebeleidsplan

Samenvatting collectiebeleid → Tekst

Cometa-lijsten

Page 41: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 41|

SECTIE 6: ONTSLUITING

Raadpleging van de collectie

Elementen:

Registratiesysteem → Hulptabel Systeem

Raadpleegbaarheid fysieke objecten → Cometa-lijsten

Raadpleegbaarheid → Cometa-lijstdigitale objecten → Link

Registratiegraad → %

Digitaliseringsgraad → %

Page 42: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 42|

SECTIE 7: RECHTEN

Intellectueel eigendom

Elementen:

Regime → Cometa-lijst

Rechthebbenden gekend/achterhaalbaar → %

Page 43: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 43|

SECTIE 8: BEHOUD EN BEHEER

Conservering en preservering

Elementen:

Passieve conservering → Cometa-lijst

Te behandelen objecten → %

Reeds behandelde objecten → %

Digitaal depot → %

Page 44: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 44|

HULPTABELLEN EN RELATIES

Page 45: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 45|

HULPTABEL: LOCATIE

De (fysieke of digitale) bewaarplaats van de collectie

Elementen:

Locatienaam

Postadres

Postcode

Land → bijv. ISO 3166

URL

Beheerder → Hulptabel Agent

Toegangsvoorwaarden

Zie ook

Page 46: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 46|

HULPTABEL: AGENT

Gerelateerde personen en organisaties

Elementen Naam

Identificatienummer

Rol

Organisatie

Telefoonnummer → bijv. E.123

Faxnummer → bijv. E.123

E-mailadres → bijv. E.123

Biografie/Geschiedenis

Zie ook

Page 47: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 47|

HULPTABEL: SYSTEEM

Registratiesysteem

Elementen:

Systeemnaam

Publieke raadpleegbaarheid → Cometa-lijst

URL

Toelichting

Type systeem → Cometa-lijst

Herkomst systeem → Cometa-lijst

Standaarden

Page 48: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 48|

ELEMENTEN – WERKWIJZE

Leg vast welke elementen je gebruikt Basis, Plus, Extra

Wat wel, wat niet

Leg vast hoe je ze gebruikt Invoerregels

Eigen lijsten

Gebruik standaarden Standaardterminologieën

Standaardcodes

Raadpleeg CEST!

Page 49: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 49|

ELEMENTEN – INTERNATIONALE STANDAARDEN

Uitgangspunt Cometa Basis = uitwisselbaar via bestaande

internationale standaarden

‘Cross-walks’ beschikbaar voor RSLP-Collection Description

Archief, Museum, Bibliotheek (UK) Basis voor Cometa

ISAD(G) & EAD Archief

Dublin Core Sectoroverschrijdend

Tip: Kies je internationale standaard en breidt die uit met de bijkomende Cometa-elementen

Page 50: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 50|

AANVULLENDE STANDAARDEN

Page 51: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 51|

CEST

Cultureel ErfgoedStandaarden Toolbox

www.projectcest.be

Overzicht van standaarden voor digitaal erfgoed

Standaard =

Erkende afspraken, specificaties, criteria

Over een product, dienst of methode

Aangevuld met praktijkmaterialen

Voortdurend in ontwikkeling

Page 52: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 52|

WWW.PROJECTCEST.BE

Page 53: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 53|

CEST PRAKTIJK

CEST Praktijk: Ik wil collecties…

inventariseren

digitaliseren

bewaren

toegankelijk maken

Welke standaarden, handleidingen, modeldocumenten, evaluatietools, case studies gebruik ik dan best?

Vormingstraject PACKED / FARO

Page 54: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 54|

CEST PRAKTIJK

Page 55: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 55|

CEST COMETA

Page 56: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 56|

DEN

Digitaal Erfgoed Nederland

Hoe goed digitaliseren?

http://www.den.nl/digitaliseren

Set van minimale eisen voor digitalisering van erfgoed

http://www.den.nl/debasis

Goed beschrijven goed digitaliseren

Page 57: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 57|

WWW.DEN.NL

Page 58: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 58|

HOE BEGIN JE AAN HET BESCHRIJVEN VAN (DEEL)COLLECTIES?

Page 59: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 59|

1. MAAK EEN PLAN

Objectieven

Mensen en middelen

Doelpubliek

Breed publiek? Onderzoekers? Erfgoedbeheerders? Beleidsmakers?

Detailniveau

Volledigheid Herbruikbaarheid

Diepgang Tijdsinvestering

Actualiteitswaarde Nu of later?

Page 60: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 60|

2. KIES EEN MODEL

Gebruik Cometa

Welke elementen gebruik je?

Welke voeg je toe? (= Cometa Extra)

Kies je standaardterminologie

Zie CEST en DEN voor bronnen

Documenteer je schema

Wat wel / niet / toegevoegd?

Interpretatiemarge

Page 61: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 61|

WWW.DEN.NL/TERMINOLOGIEBRONNEN

Page 62: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 62|

3. REGEL OPSLAG EN TERBESCHIKKINGSTELLING

Gestructureerd formaat

Spreadsheet, databank

Ga online indien mogelijk

Toegangsrechten

Integreer met andere gegevens en systemen

Objectregistratie

CollectiveAccess, Brocade, Adlib, …

Dossiers, Bibliotheca Wasiana vzw – Sint-Niklaas© Vlaamse Erfgoedbibliotheek – Fotografie: Stefan Tavernier

Page 63: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 63|

COLLECTIVE ACCESS

Webtoepassing voor ontsluiten en beheren van collecties

Open source-software www.collectiveaccess.org

Installatieprofielen FARO geschikt voor Cometa Integratie van

collectie- en objectregistratie

[email protected]

Schermafdruk CollectiveAccess Providence

Catalogiseer- en databeheermodule

Page 64: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 64|

4. VERZAMEL DE GEGEVENS

Systematische aanpak Welke instellingen?

Welke (deel)collecties?

Via een formulier Sjabloon op www.cometamodel.be

Hergebruik bestaande gegevens Uit de eigen instelling(en)

Uit bestaande collectieregisters

Strategie voor actualisering Peildatum

Page 65: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 65|

VOORBEELD SJABLOON ENQUÊTE

Page 66: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 66|

HERGEBRUIK GEGEVENS

Vlaamse Collectieregisters Archiefbank Vlaanderen

www.archiefbank.be

Collectiewijzer Erfgoedbibliotheken Vlaamse Erfgoedbibliotheek www.collectiewijzer.be

Muziekbank Vlaanderen Resonant www.muziekbankvlaanderen.be

Verborgen schatten. Repertorium van lokale erfgoedhouders in de provincie Antwerpen Provincie Antwerpen / Heemkunde Gouw Antwerpen www.lokaalerfgoed.be

Page 67: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 67|

COLLECTIEBESCHRIJVINGEN IN DE PRAKTIJK

Page 68: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 68|

WWW.COLLECTIEWIJZER.BE

Page 69: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 69|

COLLECTIEWIJZER ERFGOEDBIBLIOTHEKEN

Insteek: Type collectie (‘bibliotheek’) 2006/2007:

Project ‘Collecties Online’ VVBAD, Erfgoedbibliotheken Vlaanderen

Voor het eerst gestandaardiseerde kwalitatieve en kwantitatieve

informatie over (deel)collecties van erfgoedbibliotheken

Opgenomen in Vlabidoc (VVBAD) Gebaseerd op RSLP-Collection Description

2010 Verbeterde ontsluiting via afzonderlijke website

Op basis van Drupal 6

Page 70: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 70|

COLLECTIEWIJZER ERFGOEDBIBLIOTHEKEN

2011/12 Herformatering records op basis van Cometa

Nog niet ‘Cometa compliant’

Integratie met STCV- en Abraham-databank Objectregistratie

2013-2017 Cometa (Plus) implementeren

Update op basis van Traject collectiebeleid partnerbibliotheken Vlaamse

Erfgoedbibliotheek

Sectorbevraging (?)

Page 71: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 71|

AFBAKENING SCOPE VAN HET REGISTER

Definitie van ‘erfgoedbibliotheekcollectie’ Een erfgoedbibliotheekcollectie is een verzameling cultureel en/of

wetenschappelijk documentair patrimonium van geschreven en gedrukte publicaties (handschriften, boeken en periodieken), gedigitaliseerde en elektronische publicaties en publicaties op andere dragers van regionaal, nationaal of internationaal belang en die met de intentie van een lange-termijnbewaring wordt beheerd (eventueel aangevuld) en (in mindere of meerdere mate) wordt beschikbaar gesteld.

Criteria

Vormelijk

Inhoudelijk

Page 72: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 72|

CRITERIA VOOR INCLUSIE

Vormelijk

De collectie is fysiek en/of bibliografisch te scheiden van de algemene bibliotheekcollectie

Inhoudelijk

Manuscripten en historische fondsen tot 1830 = altijd erfgoedcollectie

Collecties van na 1830

Erkend als een belangrijke bron

Begrenst onderwerpsveld

Zo volledig mogelijk

Page 73: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 73|

CRITERIA VOOR EXCLUSIE

Collecties van knipsels, efemera en documentair en/of archivalisch materiaal

Utilitaire collecties (zoals vakbibliotheek museum)

Algemene collecties (bijv. openbare bibliotheek)

Collecties die niet kunnen worden afgescheiden van de algemene bibliotheekcollectie

Zeer kleine collecties

Privé-collecties

Page 74: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 74|

COLLECTIEWIJZER – RSLP-CD – COMETA

Page 75: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 75|

COLLECTIEWIJZER – RSLP-CD – COMETA

Page 76: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 76|

WWW.VLAAMSE-ERFGOEDBIBLIOTHEEK.BE/DOSSIER/COLLECTIEWIJZER

Page 77: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 77|

INHOUD

174 instellingen

Bevraagd via papieren enquête

Feedback wisselend van kwaliteit

288 collectiebeschrijvingen

Van zeer globaal tot vrij granulair

Inhoud velden niet altijd even eenvormig

Onderscheid deelcollecties wisselt per instelling

Herkomst, Materiaaltype, Thema

Omvang (aantallen) eerder indicatief

Page 78: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 78|

WWW.COLLECTIEWIJZER.BE

Page 79: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 79|

WWW.COLLECTIEWIJZER.BE/COLLECTIE/7089

Page 80: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 80|

WWW.COLLECTIEWIJZER.BE/COLLECTIE/7089

Page 81: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 81|

WWW.COLLECTIEWIJZER.BE/COLLECTIES/SEARCH

Page 82: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 82|

WWW.LOKAALERFGOED.BE

Page 83: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 83|

WWW.LOKAALERFGOED.BE

Insteek: Collectiebewarende instellingen(‘Heemkundige kringen provincie Antwerpen)

Eén beschrijving per organisatie

Contactgegevens

Documenttypes

Uitgebreide beschrijving (lopende tekst)

Enquêteformulier per organisatie

Meer gedetailleerde gegevens

Page 84: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 84|

WWW.LOKAALERFGOED.BE

Page 85: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 85|

WWW.LOKAALERFGOED.BE

Page 86: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 86|

WWW.MUZIEKBANKVLAANDEREN.BE

Page 87: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 87|

MUZIEKBANK VLAANDEREN

Insteek: Thematisch (‘muziek’)

Beschrijving van ‘bestanden’ Archieven en collecties

Momenteel 368 (conversie oude databank nog lopend)

Beperkt aangevuld met beschrijving ‘objecten’ Topstukken of bijzondere stukken uit een bestand

Standaarden: ISAD(G) en Cometa Cometa is volledig geïmplementeerd

Uitwisseling met Archiefbank Vlaanderen in ontwikkeling

Systeem CollectiveAccess (databank)

Drupal (website)

Page 88: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 88|

WWW.MUZIEKBANKVLAANDEREN.BE

Page 89: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 89|

WWW.MUZIEKBANKVLAANDEREN.BE

Page 90: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 90|

WWW.MUZIEKBANKVLAANDEREN.BE

Page 91: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 91|

WWW.ARCHIEFBANK.BE

Page 92: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 92|

ARCHIEFBANK VLAANDEREN

Online databank sinds 2005

Vlaamse private archiefbestanden en collecties

Doel

Hulpmiddel voor onderzoekers en geïnteresseerden

Overzicht van bewaarde Vlaamse erfgoed

Stimuleren van ‘archival awareness’

Volumes (2011)

7844 archieffiches

2554 bewaarplaatsen

380 invoerders

Page 93: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 93|

ARCHIEFBANK VLAANDEREN

Standaarden ISAD(G): Archiefbestand / Collectie

ISAAR: Archiefvormers / Verzamelaars

ISDIAH: Bewaarplaats

Cometa Archiefbank-velden =

Cometa Basis + enkele Cometa Plus-velden

Invoer Door bewaarder (begeleiding, handleiding)

Door medewerker Archiefbank

Page 94: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 94|

CASE HEEMKUNDIGE KRINGEN

Project i.s.m. Heemkunde Gouw Antwerpen en Provincie Antwerpen (2005)

Heterogene collecties

Archieven

Documenten opgemaakt en ontvangen door een persoon of organisatie bij het uitvoeren van zijn taken of activiteiten

Collecties

Documenten of voorwerpen (vaak rond een thema) doelbewust verzameld door iemand

Page 95: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 95|

HETEROGENE COLLECTIES

Heemkring bewaart Bidprentjesverzameling Vlaggen Geschonken archief familie X Geschonken archief fanfare Y In bewaring gegeven archief brouwerij Z Prentencollectie Tijdschriften Knipselcollectie

Museum bewaart Museale objecten Archieven van kunstenaars

Page 96: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 96|

REGISTRATIEMETHODE

Eén (archief)fiche per heemkring

Inhoudsbeschrijving opgedeeld:

Bibliotheek

Archieven

Genealogisch materiaal

Iconografisch materiaal

Pers

Andere

Page 97: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 97|

WWW.ARCHIEFBANK.BE

1.01 Naam

1.02 Identificatienr

1.09 Ouderdom

1.03 Collectietype

1.06 Materialen

1.11 Locatie

Page 98: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 98|

WWW.ARCHIEFBANK.BE

1.04 Beschrijving

Page 99: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 99|

WWW.ARCHIEFBANK.BE

1.04 Beschrijving

Page 100: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 100|

ERVARINGEN

Gevolg één fiche: verborgen collecties

Waardevolle en omvangrijke archieven en deelcollecties niet afzonderlijk zichtbaar

Sinds 2011: functionaliteit om collecties en deelcollecties te onderscheiden

collectie

deelcollectie

archief

deelarchief

fonds

virtuele collectie

Page 101: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 101|

ERVARINGEN

Voordelen

Verwantschap duidelijk

Rijkdom zichtbaar

Extra context per onderdeel

Moeilijkheid

Wanneer deelcollectie maken?

collectie

deelcollectie

archief

deelarchief

fonds

virtuele collectie

Page 102: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 102|

ANDERE COMETA-INITIATIEVEN IN VLAANDEREN

Provincie West-Vlaanderen

Erfgoeddatabank en -website met registratie op (deel)collectieniveau

Uitbreiding van AdLib Enterprise 7

Stad Antwerpen / Universiteit Antwerpen

Uitbreiding bibliotheekcatalogus met (deel)collectiebeschrijvingen

Nieuwe module binnen de Anet Brocade-software

Page 103: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 103|

ANDERE COMETA-INITIATIEVEN IN VLAANDEREN

Erfgoedcel CO7 (zuidelijke Westhoek)

Inventarisering lokale erfgoedcollecties ter

Voorbereiding regionaal erfgoeddepot

Overleg Cultuur regio Kortrijk

In kaart brengen lokale archeologische vondstenensembles

Universiteitsbibliotheek Leuven

Beschrijven erfgoedcollecties

Opname in het LIBIS-bibliotheeksysteem

Page 104: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 104|

ANDERE COMETA-INITIATIEVEN IN VLAANDEREN

Erfgoedcel Brussel

Beschrijven van collecties in de Erfgoedbank Brussel

Page 105: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 105|

COMETA NEXT…

Page 106: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 106|

GEBRUIKERSGROEP

Eerste bijeenkomst actieve gebruikers April 2013

Officiële gebruikersgroep Sinds september 2013

Faronet (via www.cometamodel.be)

Doelen Feedback op model verzamelen

Expertise uitwisselen

Ontwikkeling model begeleiden

Coördinatie: Bart De Nil (Faro)

Page 107: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 107|

UPDATE COMETA

Geen grote aanpassingen (2.0)

Verfijning op basis van reële ervaringen (1.1) Technische aspecten

Organisatorische aspecten

Omgevingsaspecten

Verwachte ‘ingrepen’: Verduidelijken documentatie

Kleine aanvullingen (bijv. keuzelijsten)

Page 108: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 108|

UPDATE COMETA: WERKWIJZE

Een redactie van vijf personen Cometa-promotoren

Bart De Nil (Faro)

Henk Vanstappen (PACKED)

David Coppoolse (Vlaamse Erfgoedbibliotheek)

Gebruikers Livia Snauwaert (Provincie West-Vlaanderen)

Cor van Istendael (Erfgoedcel Noorderkempen)

Eén of twee ‘draft proposals’

Twee of drie feedbackrondes

Afhankelijk van soort

en hoeveelheid

aanpassingen

Page 109: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 109|

UPDATE COMETA: FEEDBACK

Feedback op Cometa ‘1.0’ blijft welkom

Vragen, opmerkingen, aanvullingen, onduidelijkheden, postitieve/negatieve aspecten, technische/organisatorische problemen, …

Page 110: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 110|

WIKI.COMETAMODEL.BE

Page 111: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 111|

WWW.COMETAMODEL.BE

Inleidende brochure

Details van de elementen van het model

Sjablonen

‘Cross walk’ met internationale standaarden

Links en achtergrondinformatie

Gebruikersgroep

Contactgegevens

Page 113: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

Dit document wordt ter beschikking gesteld onder Creative Commons-licentie‘Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 2.0 België (CC BY-NC-SA 2.0)’

<http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/2.0/be/deed.nl> met als bijkomende bepaling dat de afbeeldingen met een copyrightvermelding niet voor afgeleide werken of andere

doeleinden mogen worden gebruikt zonder voorafgaande toestemming van de rechthebbenden.

Dit document bouwt voort op een presentatie van 31 januari 2012 en bevat bijdragen van Henk Vanstappen (PACKED), Bart De Nil (FARO) en Katrien Weyns (Archiefbank).

Page 114: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 114|

OVER DE VLAAMSE ERFGOEDBIBLIOTHEEK

Page 115: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 115|

VLAAMSE ERFGOEDBIBLIOTHEEK

Provinciale Bibliotheek

Limburg (Hasselt)

Universiteits-bibliotheek

Leuven

Universiteits-bibliotheek

Gent

Openbare Bibliotheek

Brugge

Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience

(Antwerpen)

Universiteits-bibliotheekAntwerpen

Page 116: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 116|

VLAAMSE ERFGOEDBIBLIOTHEEK

Netwerk van erfgoedbibliotheken Opgericht in 2008 op vraag Vlaamse overheid

Vanuit de samenwerking tussen de partnerbibliotheken zorgen voor Zichtbare erfgoedbibliotheeksector

Expertiseontwikkeling en -deling Collectiebeleid

Duurzame bewaring

Bibliografische ontsluiting

Digitale collecties

Publiekswerking

Page 117: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 117|

WWW.VLAAMSE-ERFGOEDBIBLIOTHEEK.BE

Page 118: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 118|

WWW.FLANDRICA.BE

Page 119: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 119|

WWW.STCV.BE

Page 120: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 120|

WWW.ABRAHAM-ONLINE.BE

Page 121: Vorming Cometa-model (2 september 2014)

2013-04-11 121|

WWW.COLLECTIEWIJZER.BE