scheikunde.....

.... 0f ....

En nu moeten jullie kiezen.... Jullie hebben in de opdrachten voor Klassieke Talen kennis gemaakt met Latijn, mythologie en een beetje Grieks. Voor natuurkunde zijn jullie bezig geweest met electriciteit en hebben jullie met ballonnen en schoenendozen allerlei proefjes gedaan. Heb je scheikunde gedaan? Dan ben je bezig geweest met allerlei stofjes en heb je een rode-kool-met-ei-proef gedaan. Nu moeten jullie nog iets maken om aan anderen te laten zien wat je kan. In dit boekje vinden jullie vijf keuzeopdrachten, drie onderwerpen gaan over Klassieke Talen en twee over Scheikunde. Scheikunde gaat over materialen en stoffen, en wat er gebeurt als je sommige materialen combineert. Jullie kiezen als groepje van 2, 3 of 4 leerlingen één van de keuzeonderwerpen. Jullie moeten de opdracht af hebben voor de slotbijeenkomst. Dat is dus even goed doorwerken. Tijdens de slotbijeenkomst bij ons op het gymnasium worden alle werken tentoongesteld. Dan mogen ook jullie ouders en leerkrachten komen kijken. Veel plezier en succes met deze laatste opdracht!

Keuzeopdracht 1: Kettingreactie

Met een paar stoffen kun je al een scheikunde-experiment uitvoeren! In het blok staat welke spulletjes je nodig hebt voor dit proefje.

Jullie opdracht: Op de voorkant van dit boekje zie je aanwijzingen voor een experiment. Voer dat experiment uit en maak ervan een (foto)verslag. Hoe gaan jullie aan het werk? Lees de aanwijzingen voor het experiment goed door

en zorg dat je alle spullen hebt. Hiernaast vinden jullie een lijst met alles wat jullie nodig hebben. Bewaar wat rodekoolsap die jullie gemaakt hebben in de koelkast totdat je dit experiment uitvoert.

Voordat jullie het experiment uitvoeren, moeten

jullie bedenken hoe jullie er straks een verslag van willen maken. Jullie kunnen foto’s maken. Regel dan een (digitale) camera, of jullie kunnen tekenen wat er gebeurt. Zorg dan voor kleurpotloden in allerlei kleuren.

Voer het experiment uit. Maak na elke stap een foto

of een tekening. Tenslotte zetten jullie het verslag op een poster (A2 of A1). Zorg dat de volgorde klopt.

Zet erbij wat jullie gedaan hebben. En jullie kunnen natuurlijk proberen te verklaren wat er gebeurt. Bij een aantal stappen moet dat lukken met de kennis die jullie opgedaan hebben bij de andere scheikundeproefjes.

Als jullie meer willen weten, kijk dan op www.c3.nl\kids bij de proefjes.

o Rodekoolsap

o Maïzena (zetmeel van mais)

o Water

o Ammonia (VOORZICHTIG!

Irriteert ogen en neus)

o Schoonmaakazijn

o Zuiveringszout

(verkrijgbaar bij de drogist)

o Betadine (jodium)

o Vitamine C bruistablet

o 6 glazen

o 1 theelepel

o 1 eetlepel

Keuzeopdracht 2: Meer dan 100 elementen = 12 miljoen stoffen Alle voorwerpen zijn gemaakt van een of andere stof. Zo kan een stoel van hout zijn, een fiets van ijzer en een bloemenvaas van glas. Ook lucht, water uit de kraan en benzine in een autotank zijn stoffen. Sommige stoffen komen in de natuur voor, anderen zijn gemaakt in een fabriek. Er zijn zo’n 12 miljoen verschillende stoffen. Al deze stoffen zijn gemaakt uit een klein aantal basisstoffen, die we elementen noemen. Er zijn in totaal ongeveer 100 elementen. Je kunt dit vergelijken met de 26 letters van het alfabet, waarmee ongelooflijk veel woorden gemaakt kunnen worden. De stof keukenzout is samengesteld uit de elementen natrium en chloor. Om dat duidelijk aan te geven wordt keukenzout bij scheikunde daarom aangeduid met NaCl. Elk element heeft een eigen symbool, hier staat de Na voor natrium en de Cl voor chloor. Jullie opdracht: Maak een poster over een van de elementen uit het rijtje hiernaast. Hoe gaan jullie aan het werk? Zoek op internet, in een encyclopaedie of scheikunde boek informatie op over het door jullie gekozen element. Probeer van het element in ieder geval te vinden:

de naam in een aantal talen het symbool hoe het element aan zijn symbool is gekomen door wie en wanneer het is ontdekt het nummer (wat betekent dat nummer?) in welke stoffen het voorkomt waar dit element of de stof waarin dit element voorkomt voor gebruikt kan

worden Plak op een groot vel papier (A2 formaat) de informatie die jullie hebben gevonden.

Ongeveer 2/3 van de poster moet uit tekst bestaan en daarnaast kan je plaatjes gebruiken om de informatie duidelijker te maken en ter versiering. Kies een goed leesbaar lettertype en eventueel verschillende kleuren. De poster moet van een afstand te lezen zijn. Maak de poster zo flitsend mogelijk. Bedenk iets verrassends.

ijzer

aluminium

waterstof

koolstof

zuurstof

neon

nikkel

koper

zink

chloor

stikstof

zwavel

goud

uranium

Keuzeopdracht 3: Reclame met een klassiek tintje In het werkboekje Klassieke Talen heb je kennis gemaakt met de held Odysseus. In de Klassieke mythologie zijn er nog veel meer heldenverhalen. Jullie opdracht: Ontwerp een krantenpagina of stripverhaal over een held. Kies uit een van volgende helden: Theseus, Perseus, Herakles, Achilles. In een mythologieboek kan je informatie over de helden vinden. Hoe gaan jullie aan het werk? Zoek eerst in het mythologieboek de volgende informatie

Wie waren de ouders van jouw held?

Welke heldendaden heeft jouw held verricht?

Wie waren daarbij de betrokkenen: goden/helden en mensen?

Wie waren de ooggetuigen en/of slachtoffers? Maak een eerste ontwerp van een krantenpagina of een schets van een stripverhaal,

gewoon op een A4-tje. Gebruik de informatie die je uit jouw mythologieboek(en) hebt gehaald. Verzin een titel voor je strip of een naam voor je krant. Het doel moet zijn dat de krant mensen uitnodigt om hem te lezen.

Je kan voor de krantenpagina verschillende artikelen maken: achtergrondverhalen, beschrijvingen van de held en zijn familie, ooggetuigenverslagen, ervaringen van het slachtoffer, interviews met de held, enz.

Voor het stripverhaal kies je één heldendaad uit. En dan maken jullie de echte krant of het echte stripverhaal: Gebruik een vel A2- of A1-

karton of stevig papier. Daarop kunnen jullie het ontwerp in het groot uitvoeren: tekenen, plaatjes plakken, artikelen plakken.

Voor het stripverhaal mag je plaatjes tekenen, maar je mag ook een fotostrip maken.

Dan beeld je zelf met jouw groepsgenoten een verhaal over jouw held uit en maakt daar foto’s van.

Keuzeopdracht 4: Een Griekse vaas Misschien heb je in een museum weleens een Griekse vaas gezien. Daarop staan vaak scenes uit een mythe afgebeeld. Jullie opdracht: Beschilder een vaas en beeld daarop een mythe af. Je mag zelf een verhaal kiezen dat je aanspreekt. Hoe gaan jullie aan het werk? Kies uit al die mythes die jullie gelezen

hebben, er één uit. Misschien vonden jullie een bepaalde scene bijzonder spannend of vreemd. Lees het verhaal nog een keer goed door.

Maak op papier een schets van de tekening

die jullie op de vaas willen zetten. Bedenk ook versieringen voor de randen van de vaas.

Voor deze opdracht moet je een vaas hebben

die je mag beschilderen. Misschien heeft een van jullie thuis nog een oude vaas (wel een beetje een Grieks model) staan die jullie mogen gebruiken. Als jullie niets kunnen vinden, dan hebben wij een kleine voorraad vazen. Vraag jullie PreGymTutor of zij/hij die vaas voor jullie mee wil nemen.

En dan het echte werk. Zet je ontwerp eerst met potlood op de vaas. Als alles klopt, ga

je met verf aan de slag. Tenslotte maken jullie voor de tentoonstelling nog een korte uitleg bij jullie vaas. Zet

daar een samenvatting van de mythe in die je gebruikt hebt en geef aan welke situatie op de vaas afgebeeld is. Het moet zoiets zijn als een bordje dat in een museum naast de voorwerpen staat.

Als je meer wilt weten, kan je op internet bijvoorbeeld met Google zoeken naar ‘Griekse vaas beschilderen’.

Romeinse kopie van een Grieks beeld van Athena

De geboorte van Athena is nogal apart:

Zeus kreeg hoofdpijn, liet zijn schedel

openbreken, en daaruit kwam zijn dochter gekropen.

Keuzeopdracht 5: Een mythologisch recept Misschien kennen jullie kookboeken die gemaakt zijn naar aanleiding van verhalen van Annie M.G. Schmidt of Roald Dahl. Ook met mythologische verhalen kun je hele leuke recepten bedenken. Jullie opdracht: Maak zelf een bladzijde voor zo’n mythologisch kookboek. Op de achterkant van dit boekje zien jullie een voorbeeld. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat je hetzelfde recept gaat maken. Je gaat nu zelf een recept bedenken! Hoe gaan jullie aan het werk? Kies uit al die mythes die jullie gelezen hebben, er één uit. Misschien vonden jullie een

bepaalde figuur of gebeurtenis bijzonder spannend of vreemd. Lees het verhaal nog een keer goed door.

Bedenk een recept dat bij de mythe past die jullie gekozen hebben. Verzin er ook een

leuke naam bij. Maak een ontwerp voor een tekening bij jullie recept. Schrijf een korte samenvatting van de mythe. En dan alles bij elkaar: Maak de bladzijde van een mythologisch kookboek op poster-

formaat (A2 of A1). Schrijf er het recept en de samenvatting op. En versier het met een mooie tekening. Let er op dat je zo groot schrijft dat het ook van een afstand te lezen is. Het is immers een heel erg vergrote bladzijde uit een gewoon kookboek.

Het is misschien ook wel leuk om het recept echt te maken en mee te nemen voor de

tentoonstelling!

Klassieke Talen ?