Voorbeeld - nen.nl · Nederlandse voornorm NVN 12056 (nl) Binnenriolering – Verkenning van de...

16
Nederlandse voornorm NVN 12056 (nl) Binnenriolering – Verkenning van de Europese normen EN 12056-1, -2, -3, -4 en -5 versus de Nederlandse norm NEN 3215 Gravity drainage systems inside buildings – Investigation of the European standards EN 12506-1,-2, -3, -4 en -5 in regard of the Dutch standard NEN 3215 ICS 01.040.91; 91.140.80 juli 2008 Voorbeeld Preview Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded.

Transcript of Voorbeeld - nen.nl · Nederlandse voornorm NVN 12056 (nl) Binnenriolering – Verkenning van de...

Nederlandse voornorm

NVN 12056 (nl)

Binnenriolering – Verkenning van de Europese normen EN 12056-1, -2, -3, -4 en -5 versus de

Nederlandse norm NEN 3215

Gravity drainage systems inside buildings – Investigation of the European standards

EN 12506-1,-2, -3, -4 en -5 in regard of the Dutch standard NEN 3215

ICS 01.040.91; 91.140.80

juli 2008

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Dit

do

cum

ent

mag

sle

chts

op

een

sta

nd

-alo

ne

PC

wo

rden

gei

nst

alle

erd

. Geb

ruik

op

een

net

wer

k is

alle

en.

toes

taan

als

een

aan

vulle

nd

e lic

enti

eove

reen

kom

st v

oo

r n

etw

erkg

ebru

ik m

et N

EN

is a

fges

lote

n.

Th

is d

ocu

men

t m

ay o

nly

be

use

d o

n a

sta

nd

-alo

ne

PC

. Use

in a

net

wo

rk is

on

ly p

erm

itte

d w

hen

a su

pp

lem

enta

ry li

cen

se a

gre

emen

t fo

r u

s in

a n

etw

ork

wit

h N

EN

has

bee

n c

on

clu

ded

.

NVN 12056:2008

Normsubcommissie 349 165 21 “Binnenriolering en kringlopen binnen perceelsgrenzen” Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation.

Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute.

Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht.

Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven.

©2008 Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) 2 690 390, Fax (015) 2 690 190

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NVN 12056:2008

3

Inhoud

Nederlands voorwoord.....................................................................................................................................9 EN 12056-1 t.m. -5 Voorwoord ..................................................................................................................11 NEN 3215 Voorwoord.................................................................................................................................11 1 Onderwerp en toepassingsgebied ..............................................................................................15 1.1 EN 12056-1 t.m. -5 1 Onderwerp en toepassingsgebied ...........................................................15 1.2 NEN 3215 1 Onderwerp en toepassingsgebied .........................................................................16 2 Normatieve verwijzingen ..............................................................................................................17 2.1 EN 12056-1 t.m. -5 2 Normatieve verwijzingen..........................................................................17 2.2 NEN 3215 2 Normatieve verwijzing............................................................................................18 3 NEN 3215 3 Termen, definities en symbolen .........................................................................19 3.1 EN 12056-1, -2 -5 3 Termen en definities ..................................................................................19 3.2 NEN 3215 3.1 Termen en definities ...........................................................................................19 3.2.1 EN 12056-1, -2, -5 3.1 Algemeen...............................................................................................20 3.2.2 EN 12056-1, -2, -5 3.2 Buizen en hulpstukken...........................................................................21 3.2.3 EN 12056-1, -2, -5 3.3 Leidingstelsel voor ontspanning ............................................................24 3.2.4 EN 12056-1, -2, -5 3.4 Voorzieningen........................................................................................25 3.2.5 EN 12056-1, -2, -5 3.5 Berekening.............................................................................................27 3.2.6 EN 12056-3 3.1 Termen en definities.........................................................................................28 3.2.7 EN 12056-4 3.1 Termen en definities.........................................................................................30 3.3 EN 12056-3 3.2 Symbolen .........................................................................................................30 3.4 EN 12056-4 3.2 Symbolen .........................................................................................................32 3.5 NEN 3215 3.2 Symbolen ............................................................................................................33 EN 12056-1 Hoofdstukken 4 t.m. 6 ...........................................................................................................37 4 EN 12056-1 4 Algemene eisen.................................................................................................37 4.1 NEN 3215 4 Voorwaarden voor de berekening van de afvoercapaciteit van het

toegepaste leidingsysteem..............................................................................................................37 4.1.1 NEN 3215 4.1 Algemeen............................................................................................................37 4.2 EN 12056-1 4.1 Energie- en waterverbruik ................................................................................37 4.3 EN 12056-1 4.2 Afvoer onder vrij verval.....................................................................................37 4.4 EN 12056-1 4.3 Gemengde en gescheiden systemen...............................................................37 4.5 NEN 3215 4.1.2 Scheiding van het leidingsysteem voor huishoudelijk afvalwater en

hemelwater......................................................................................................................................37 4.6 EN 12056-1 4.4 Nationale en plaatselijke omstandigheden ......................................................37 4.7 EN 12056-1 4.5 Condensaten ....................................................................................................38 4.8 EN 12056-1 4.6 Kwaliteits- en kwantiteitseisen voor effluenten ................................................38 4.9 NEN 3215 4.1.6 Voedselrestenvermalers ..................................................................................38 5 EN 12056-1 5 Prestatie-eisen...................................................................................................38 5.1 EN 12056-1 5.1 Algemeen .........................................................................................................38 5.2 EN 12056-1 5.2 Functie..............................................................................................................39 5.3 NEN 3215 4.1.3 Gemeenschappelijk leidingsysteem ................................................................39 5.4 EN 12056-1 5.3 Hygiëne ............................................................................................................39 5.5 EN 12056-1 5.4 Veiligheid..........................................................................................................39 5.5.1 EN 12056-1 5.4.1 Voorkomen van verspreiding van brand en rook ..........................................40 5.5.2 EN 12056-1 5.4.2 Water- en gasdichtheid .................................................................................40 5.5.3 NEN 3215 8 Eis aan en bepalingsmethode voor de dichtheid van het leidingsysteem.............40 5.5.4 EN 12056-1 5.4.3 Situering van leidingstelsels..........................................................................41 5.6 EN 12056-1 5.5 Wateroverlast ...................................................................................................41 5.6.1 EN 12056-1 5.5.1 Wateroverlast vanuit de buitenriolering.........................................................41 5.6.2 NEN 3215 4.1.4 Hoogteligging van lozingstoestellen ................................................................41 5.6.3 NEN 3215 4.1.11 Ontlastput.......................................................................................................42 5.6.4 EN 12056-1 5.5.2 Wateroverlast in de binnenriolering...............................................................42 5.6.5 EN 12056-1 5.5.3 Voorkomen van wateroverlast.......................................................................42 5.6.6 NEN 3215 4.3.1.5 Aansluitingen ................................................................................................42

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NVN 12056:2008

4

5.7 EN 12056-1 5.6 Prestatie-overwegingen....................................................................................42 5.7.1 EN 12056-1 5.6.1 Afvoercapaciteit van het systeem .................................................................42 5.7.2 EN 12056-1 5.6.2 Geluid ............................................................................................................43 5.7.3 EN 12056-1 5.6.3 Ontspanning van de riolering ........................................................................43 5.7.4 NEN 3215 4.1.1 Ontspanning van de binnenriolering ................................................................43 5.7.5 NEN 3215 9 Eis aan de plaats van de uitmonding van een ontspanningsleiding in

relatie tot ventilatie-openingen ........................................................................................................43 5.7.6 NEN 3215 10 Eis aan de plaats van de uitmonding van een ontspanningsleiding in

relatie tot een buitenruimte..............................................................................................................45 5.7.7 EN 12056-1 5.6.4 Duurzaamheid ...............................................................................................46 5.7.8 EN 12056-1 5.6.5 Condensatie ..................................................................................................46 5.7.9 EN 12056-1 5.6.6 Bereikbaarheid voor inspectie, beproeving en onderhoud............................46 5.7.10 NEN 3215 4.1.10 Voorzieningen voor controle en onderhoud...................................................46 5.8 EN 12056-1 5.7 Mechanische weerstand en stabiliteit ..............................................................46 5.8.1 EN 12056-1 5.7.1 Chemische en fysische weerstand................................................................46 5.8.2 EN 12056-1 5.7.2 Stabiliteit gedurende installatie .....................................................................47 5.8.3 EN 12056-1 5.7.3 Stabiliteit gedurende het functioneren...........................................................47 5.9 EN 12056-1 5.8 Bescherming tegen vorst .................................................................................47 6 EN 12056-1 6 Beproeving.........................................................................................................47 EN 12056-2 Hoofdstukken 4 t.m. 6 ...........................................................................................................49 7 EN 12056-2 4 Rioleringsconfiguraties ....................................................................................49 7.1 EN 12056-2 4.1 Algemeen .........................................................................................................49 7.2 EN 12056-2 4.2 Rioleringstypen.................................................................................................49 7.3 EN 12056-2 4.3 Configuraties ....................................................................................................50 7.3.1 EN 12056-2 4.3.1 Configuraties riolering met primaire ontspanning .........................................50 7.3.2 EN 12056-2 4.3.2 Configuraties riolering met secundaire ontspanning.....................................50 7.3.3 EN 12056-2 4.3.3 Configuraties verzamel- en/of aansluitleidingen zonder

ontspanning.....................................................................................................................................51 7.3.4 EN 12056-2 4.3.4 Configuraties verzamel- en/of aansluitleidingen met ontspanning ...............51 8 EN 12056-2 5 Ontwerpregels ...................................................................................................52 8.1 NEN 3215 4.1.5 Aansluitvolgorde van lozingstoestellen............................................................52 8.2 NEN 3215 4.1.7 Toiletspoeling...................................................................................................52 8.3 NEN 3215 4.2 Leidingsysteem voor de afvoer van huishoudelijk afvalwater.............................52 8.3.1 NEN 3215 4.2.1 Leidingbeloop van liggende leidingen..............................................................52 8.3.2 NEN 3215 4.2.2 Leidingbeloop van standleidingen ...................................................................54 8.3.3 NEN 3215 4.2.3 Aansluitleidingen..............................................................................................58 8.3.4 NEN 3215 4.2.4 Verzamelleidingen en grondleidingen..............................................................61 8.3.5 NEN 3215 4.2.5 Standleidingen .................................................................................................63 8.3.6 NEN 3215 4.2.6 Ontspanningsleidingen ....................................................................................64 8.3.7 NEN 3215 4.2.7 Omloopleiding ..................................................................................................66 8.4 EN 12056-2 5.1 Naleving van Europese normen.......................................................................67 8.5 EN 12056-2 5.2 Bescherming tegen wateroverlast....................................................................67 8.6 EN 12056-2 5.3 Geur..................................................................................................................67 8.7 EN 12056-2 5.4 Waterslot ..........................................................................................................67 8.8 NEN 3215 4.1.8 Stankafsluiters .................................................................................................67 8.9 EN 12056-2 5.5 Vermindering van de nominale middellijn ........................................................67 8.10 NEN 3215 4.1.9 Vernauwingen ..................................................................................................67 8.11 EN 12056-2 5.6 Ontspanning .....................................................................................................67 8.12 EN 12056-2 5.7 Beluchters ........................................................................................................67 9 EN 12056-2 6 Berekening.........................................................................................................68 9.1 NEN 3215 5 Eis aan en bepalingsmethode voor de afvoercapaciteit van een

leidingsysteem voor huishoudelijk afvalwater .................................................................................68 9.1.1 NEN 3215 5.1 Eis aan de afvoercapaciteit.................................................................................68 9.1.2 NEN 3215 5.2 Belasting .............................................................................................................68 9.2 EN 12056-2 6.1 Algemeen .........................................................................................................68 9.3 EN 12056-2 6.2 Basisgegevens .................................................................................................68 9.3.1 EN 12056-2 6.2.1 Buismiddellijn ................................................................................................68 9.3.2 EN 12056-2 6.2.2 Afvoereenheden............................................................................................70

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NVN 12056:2008

5

9.3.3 NEN 3215 5.2.3 Basisafvoer lozingstoestel ...............................................................................71 9.3.4 EN 12056-2 6.2.3 Afvoer van utilitaire lozingstoestellen............................................................72 9.4 EN 12056-2 6.3 Afvoerberekening .............................................................................................73 9.4.1 EN 12056-2 6.3.1 Samengestelde afvoer Qww ...........................................................................73 9.4.2 NEN 3215 5.2.2 Samengestelde afvoer van lozingstoestellen ..................................................73 9.4.3 EN 12056-2 6.3.2 Gelijktijdigheidscoëfficiënt K..........................................................................73 9.4.4 EN 12056-2 6.3.3 Totale afvoer Qtot ...........................................................................................74 9.4.5 EN 12056-2 6.3.4 Berekeningregels ..........................................................................................74 9.4.6 NEN 3215 5.3 Bepaling van de afvoercapaciteit........................................................................74 9.4.7 NEN 3215 5.3.1 Algemeen.........................................................................................................74 9.4.8 NEN 3215 5.3.2 Aansluitleidingen..............................................................................................75 9.4.9 NEN 3215 5.3.3 Verzamelleidingen en grondleidingen..............................................................75 9.5 EN 12056-2 6.4 Ontwerp van verzamel- en/of aansluitleidingen ...............................................76 9.5.1 EN 12056-2 6.4.1 Verzamel- en/of aansluitleidingen zonder ontspanning ................................76 9.5.2 EN 12056-2 6.4.2 Verzamel- en/of aansluitleidingen met ontspanning .....................................79 9.5.3 EN 12056-2 6.4.3 Beluchters voor verzamel- of aansluitleidingen ............................................82 9.6 EN 12056-2 6.5 Ontwerp van standleidingen.............................................................................83 9.6.1 NEN 3215 5.3.4 Standleidingen .................................................................................................83 9.6.2 EN 12056-2 6.5.1 Standleidingen met primaire ontspanning.....................................................84 9.6.3 EN 12056-2 6.5.2 Vereveningsleidingen....................................................................................85 9.6.4 EN 12056-2 6.5.3 Beluchters voor standleidingen .....................................................................85 9.6.5 EN 12056-2 6.5.4 Leidingstelsel voor ontspanning....................................................................85 9.7 EN 12056-2 6.6 Ontwerp van grondleidingen ............................................................................85 9.7.1 EN 12056-2 6.6.1 Algemeen ......................................................................................................86 EN 12056-3 Hoofdstukken 4 t.m. 7 ...........................................................................................................87 10 EN 12056-3 4 Afvoerberekeningen..........................................................................................87 10.1 NEN 3215 6 Eisen aan en bepalingsmethoden voor de afvoercapaciteit van

leidingsystemen voor hemelwater van daken .................................................................................87 10.1.1 NEN 3215 6.1 Eis aan en bepalingsmethode voor de afvoercapaciteit van een

leidingsysteem volgens het principe van overlaatstroming voor hemelwater van daken ...............87 10.1.2 EN 12056-3 4.1 Af te voeren hoeveelheid hemelwater..............................................................87 10.1.3 NEN 3215 6.1.2 Belasting ..........................................................................................................87 10.1.4 EN 12056-3 4.2 Regenintensiteit r .............................................................................................88 10.1.5 NEN 3215 6.1.2.3 Oppervlakte Ad ..............................................................................................89 10.1.6 EN 12056-3 4.3 Effectieve oppervlakte dakvlak A .....................................................................90 10.1.7 NEN 3215 6.1.2.4 Reductiefactor ß voor de dakbreedte ...........................................................92 11 EN 12056-3 5 Hydraulisch ontwerp.........................................................................................93 11.1 NEN 3215 4.3 Leidingsystemen voor de afvoer van hemelwater ..............................................93 11.1.1 NEN 3215 4.3.1 Systemen met overlaatstroming ......................................................................93 11.2 EN 12056-3 5.1 Overhangende goten........................................................................................95 11.3 EN 12056-3 5.2 Zak- en dakopstandgoten ................................................................................98 11.4 EN 12056-3 5.3 Dakafvoerpunten ............................................................................................103 11.5 EN 12056-3 5.4 Afvoerpunten van vlakke daken .....................................................................105 12 EN 12056-3 6 Hemelwaterafvoerleidingen ...........................................................................109 12.1 NEN 3215 6.1.3 Bepaling van de afvoercapaciteit...................................................................109 12.1.1 NEN 3215 6.1.3.1 Algemeen....................................................................................................109 12.1.2 NEN 3215 6.1.3.2 Hemelwaterstandleidingen .........................................................................110 12.1.3 NEN 3215 6.1.3.3 Verzamelleidingen ......................................................................................111 12.2 EN 12056-3 6.1 Gedeeltelijk gevuld (zonder UV-systeem)......................................................113 12.3 EN 12056-3 6.2 UV-systemen..................................................................................................115 12.4 EN 12056-3 6.3 Grondleidingen ...............................................................................................116 12.5 NEN 3215 4.3.2 UV-systemen .................................................................................................116 12.6 EN 12056-3 6.4 Aansluiting op leidingstelsel voor huishoudelijk afvalwater............................117 12.7 NEN 3215 7 Eis aan en bepalingsmethode voor de afvoercapaciteit van een

leidingsysteem voor huishoudelijk afvalwater en hemelwater ......................................................118 12.7.1 NEN 3215 7.1 Eis aan de afvoercapaciteit...............................................................................118 12.7.2 NEN 3215 7.2 Belasting ...........................................................................................................118 12.7.3 NEN 3215 7.3 Bepaling van de afvoercapaciteit......................................................................118

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NVN 12056:2008

6

13 EN 12056-3 7 Ontwerp............................................................................................................119 13.1 EN 12056-3 7.1 Algemeen .......................................................................................................119 13.2 EN 12056-3 7.2 Dakgoten ........................................................................................................119 13.3 EN 12056-3 7.3 Dakafvoerpunten ............................................................................................119 13.3.1 NEN 3215 4.3.1.1 Aantal dakafvoerpunten per dakoppervlak .................................................119 13.4 EN 12056-3 7.4 Noodafvoerpunten..........................................................................................119 13.5 EN 12056-3 7.5 Bereikbaarheid ...............................................................................................119 13.6 EN 12056-3 7.6 Leidingstelsels................................................................................................120 13.7 EN 12056-3 7.7 Kabelverwarming............................................................................................120 13.8 EN 12056-3 7.8 Verandering in het gebruik van het gebouw ..................................................120 EN 12056-4 Hoofdstukken 4 t.m. 8 .........................................................................................................121 14 EN 12056-4 4 Bescherming tegen terugstroming ...............................................................121 15 EN 12056-4 5 Installatie..........................................................................................................122 15.1 EN 12056-4 5.1 Algemene eisen..............................................................................................122 15.2 EN 12056-4 5.2 Leidingstelsels................................................................................................123 15.3 EN 12056-4 5.3 Ontspanning ...................................................................................................124 15.4 EN 12056-4 5.4 Grondleidingen ...............................................................................................125 15.5 EN 12056-4 5.5 Elektriciteitsaansluitingen...............................................................................125 16 EN 12056-4 6 Keuze van afvalwaterpompinstallaties .........................................................125 16.1 EN 12056-4 6.1 Bepaling van het pompdebiet QP ...................................................................125 16.2 EN 12056-4 6.2 Bepaling van de stijghoogte bij afvoer HP ......................................................126 16.2.1 EN 12056-4 6.2.1 Berekeningsprocedure voor de stijghoogte bij afvoer HP............................126 16.2.2 EN 12056-4 6.2.2 Statische stijghoogte Hgeo............................................................................127 16.2.3 EN 12056-4 6.2.3 Verliezen in afsluiters en hulpstukken HV,A .................................................128 16.2.4 EN 12056-4 6.2.4 Wrijvingsverliezen in afvoerleidingstelsel HV,R ............................................129 16.3 EN 12056-4 6.3 Bepaling van de nuttige inhoud V ..................................................................130 17 EN 12056-4 7 Inbedrijfstelling................................................................................................132 18 EN 12056-4 8 Inspectie en onderhoud..................................................................................132 18.1 EN 12056-4 8.1 Inspectie .........................................................................................................132 18.2 EN 12056-4 8.2 Onderhoud .....................................................................................................132 18.3 EN 12056-4 8.3 Onderhoudscontract.......................................................................................133 EN 12056-5 Hoofdstukken 4 t.m. 11 .......................................................................................................135 19 EN 12056-5 4 Opslag en transport ........................................................................................135 20 EN 12056-5 5 Algemene eisen...............................................................................................135 20.1 EN 12056-5 5.1 Algemeen .......................................................................................................135 20.2 EN 12056-5 5.2 Afvoerleidingstelsel voor afvalwater...............................................................135 20.3 EN 12056-5 5.3 Afschot ...........................................................................................................135 20.4 EN 12056-5 5.4 Lozingstoestellen............................................................................................135 20.5 EN 12056-5 5.5 Veiligheidsmaatregelen..................................................................................135 20.6 EN 12056-5 5.6 Stabiliteit leidingstelsel voor huishoudelijk afvalwater....................................135 21 EN 12056-5 6 Installatie van afvalwaterleidingen ................................................................136 21.1 EN 12056-5 6.1 Bevestiging.....................................................................................................136 21.2 EN 12056-5 6.2 Verbindingen ..................................................................................................136 21.3 EN 12056-5 6.3 Bevestiging en ondersteuning........................................................................136 21.4 EN 12056-5 6.4 Richtingveranderingen en leidingaansluitingen .............................................136 21.5 EN 12056-5 6.5 Aansluiting van buizen van verschillende materialen en afmetingen ............136 21.6 EN 12056-5 6.6 Thermische beweging ....................................................................................136 21.7 EN 12056-5 6.7 Installatie in beton of andere vullingen...........................................................136 22 EN 12056-5 7 Installatie van lozingstoestellen ....................................................................136 22.1 EN 12056-5 7.1 Bevestiging.....................................................................................................136 22.2 EN 12056-5 7.2 Aansluiting......................................................................................................136 23 EN 12056-5 8 Bescherming tegen brand..............................................................................137 24 EN 12056-5 9 Geluidisolatie...................................................................................................137

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NVN 12056:2008

7

25 EN 12056-5 10 Instructies voor het functioneren, het onderhoud en het gebruik...........137 26 EN 12056-5 11 Beproeving.....................................................................................................137 26.1 NEN 3215 8.2 Meetmethode voor de dichtheid van binnenrioleringen....................................137 26.1.1 NEN 3215 8.2.1 Beginsel .........................................................................................................137 26.1.2 NEN 3215 8.2.2 Proef...............................................................................................................138 26.1.3 NEN 3215 8.2.3 Verwerken van de meetresultaten .................................................................141 26.2 NEN 3215 8.3 Meetmethode voor de dichtheid van hemelwaterafvoersystemen ...................141 Bijlage A EN 12056-2 Bijlage B (informatief) Afvoercapaciteiten van grondleidingen en

waarden van samengestelde afvoeren .....................................................................................143 Bijlage B EN 12056-3 Bijlage C (informatief) Afvoercapaciteit van grondleidingen ........................147 Bijlage C EN 12056-4 Bijlage A (informatief) Drukhoogteverlies .......................................................149 Bijlage D EN 12056-2 Bijlage C (informatief) Voorbeeldberekening afmeting stand- en

grondleiding.................................................................................................................................153 Bijlage E EN 12056-3 Bijlage D (informatief) Stappenplannen...........................................................157 Bijlage F EN 12056-3 Bijlage A (normatief) Beproeving van dakgoten en dakafvoerpunten..........173 Bijlage G EN 12056-2 Bijlage D (informatief) Aanvullende Europese normen .................................175 Bijlage H EN 12056-1 en -2 Bijlage A, EN 12056-3 Bijlage B (informatief) Nationale en

internationale voorschriften en gewoonten .............................................................................179 Bibliografie EN 12056-4 ...........................................................................................................................185 Bibliografie NEN 3215...............................................................................................................................185

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NVN 12056:2008

8

(blanco)

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NVN 12056:2008

9

Nederlands voorwoord

In deze publicatie zijn zowel alle vijf delen van de EN 12056-reeks uit 2000 opgenomen als NEN 3215:2002.

NEN 3215 is in het kader van het Bouwbesluit voor Nederland maatgevend. Via het gelijkwaardigheids-beginsel uit het Bouwbesluit is het mogelijk in bepaalde gevallen van NEN 3215 af te wijken. Daarom is in deze publicatie aangegeven welke onderdelen uit de Europese normenreeks EN 12056-1 tot en met -5 gelijkwaardig zijn aan, vergelijkbaar zijn met of tegenstrijdig zijn aan NEN 3215. Voor zover relevant is dit ook gedaan voor NTR 3216, NEN 3287 en NPR 5075.

Op basis van een grondige vergelijking van de EN 12056-reeks met NEN 3215 zijn per deel de volgende bevindingen gedaan.

— Algemeen: De dimensioneringsmethoden van de EN 12056-reeks zijn binnen Europa niet getoetst voor toepassing bij torenbouw.

— Deel 1: Het geheel is voor het merendeel gelijkwaardig. De aanvullende eisen leveren geen problemen op. Slechts een aantal eisen is tegenstrijdig en kan daarom niet worden toegepast.

— Deel 2: De uitgangsprincipes voor het ontwerp en de dimensionering zijn van een andere orde en niet vergelijkbaar met het primaire ontspanningssysteem volgens NEN 3215. De toepassing op basis van het gelijkwaardigheidsprincipe kan alleen door uit te gaan van de gegeven technische specificaties. Daarbij moeten wel de aansluitvolgorde en de aansluitingsvrije zones van lozingstoestellen conform NEN 3215 zijn en is het niet mogelijk in Nederland de hoofdbeluchting op basis van beluchters te regelen.

— Deel 3: De uitgangsprincipes voor het ontwerp en de dimensionering zijn van een andere orde en nog minder vergelijkbaar dan bij deel 2. De volgende belangrijke verschillen zijn geconstateerd.

1) Er wordt onderscheid gemaakt in gebouwfuncties voor overstromingsrisico’s. Voor NEN 3215 maakt het niet uit of het om een woning of om een ziekenhuis gaat. Risicofactoren met betrekking tot constructieve veiligheid die vragen om strengere eisen aan de hemelwaterafvoer dan uit oogpunt van gezondheidsrisico’s is een aspect dat in Nederland tot de verantwoordelijkheid hoort van onder andere de constructeur.

2) De berekening van de bergingscapaciteit van de goten, via constructie, vorm, plaats en afschot is in Nederland niet het uitgangspunt. De afvoercapaciteit wordt volgens NEN 3215 berekend op basis van de standleidingen en de daarop aangesloten leidingen.

3) De dimensioneringsgrondslagen zijn uitgebreider.

4) Het verdient aanbeveling om de risicofactoren genoemd in tabel 2 en de minimale eisen voor ‘vrijboord’ (verschil tussen goot- en ontwerpwaterhoogte) genoemd in tabel 5 ook voor de Nederlandse situatie in acht te nemen, ter voorkoming van inwatering.

De toepassing van dit deel op basis van het gelijkwaardigheidsprincipe kan alleen door uit te gaan van alle gegeven technische specificaties, omdat de uitgangspunten van een andere orde zijn dan voor NEN 3215.

— Deel 4: Het geheel is aanvullend en levert bij toepassing geen problemen op.

De toepassing van dit deel in Nederland kan vooral voor de utiliteitsbouw van nut zijn, waar mogelijk gecombineerd met bijlage D van NTR 3216.

— Deel 5: Het merendeel is aanvullend en levert bij toepassing geen problemen op.

Beide laatste delen liggen vooral in het verlengde van NTR 3216.

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NVN 12056:2008

10

Deze publicatie is zoveel mogelijk synchroon gehouden aan de opbouw van de EN 12056-reeks, waarbij herhalingen zijn vermeden. Zo zijn de voorwoorden en de hoofdstukken 1 en 2 van de EN 12056-reeks samengevoegd en zijn per deel de hoofdstukken vanaf 3 van EN 12056 achtereenvolgend opgenomen.

Per artikel of hoofdstuk is voor eenduidigheid en status de desbetreffende norm genoemd.

Doordat de toegevoegde delen van NEN 3215 zijn opgehangen aan de structuur van de EN 12056-reeks is de opbouw van NEN 3215 in deze publicatie moeilijker traceerbaar. Daarom wordt aanbevolen om NEN 3215 naast deze publicatie beschikbaar te hebben. Hiermee kunnen ook de verwijzingen makkelijker worden getraceerd.

Deze publicatie heeft zijn eigen hoofdstuk- en paragraafindeling, veroorzaakt door het kiezen van de structuur van de EN 12056-reeks. Via een is aangegeven wat het werkelijke hoofdstuk is van de Europese normdelen of van NEN 3215. Figuren en tabellen hebben geen aparte nummering voor deze publicatie. Ook hier wordt met een duidelijk met welk(e) norm(deel) de figuur of tabel correspondeert. Indien in de tekst verwijzingen zijn opgenomen, corresponderen die met onderdelen die onder het/de desbetreffende norm(deel) vallen. Dus er zijn geen verwijzingen opgenomen naar de nieuwe hoofdstuk- en paragraafindeling van deze publicatie.

De relaties met NEN 3215 zijn als volgt in de onderdelen uit de EN 12056-reeks aangegeven:

— ongerasterd betekent gelijkwaardig;

— licht gerasterd (of geel gemarkeerd) betekent aanvullend;

— donker gerasterd (of blauw gemarkeerd) betekent geen toepassing mogelijk in Nederland.

De meeste figuren zijn gelijkwaardig en/of aanvullend. De status van de onderdelen valt via de verwijzingen af te lezen.

Alle onderdelen van NEN 3215 zijn toegevoegd op de plaatsen waar dit relevant is of kan zijn 1). Daar waar onderdelen raakvlakken vertonen met NTR 3216, NEN 3287 en NPR 5075 is dit door een verwijzing aangegeven. De toegevoegde onderdelen uit NEN 3215 en de verwijzingen zijn helder gemaakt door iedere keer een balk toe te passen. Dus op die plekken gaat het om de EN 12056-delen of om NEN 3215 of om een verwijzing in het kader van deze publicatie, die niet in de genoemde norm(del)en zijn opgenomen. De grijze balk geeft aan dat het over een nieuw onderwerp gaat. De witte of transparante balk geeft aan dat het om een vergelijkbaar onderwerp gaat.

Met deze publicatie wordt beoogd alternatieven aan te reiken voor NEN 3215 op basis van het gelijkwaardigheidsbeginsel van het Bouwbesluit. Daarbij moet de samenhang van de onderdelen in beschouwing worden genomen. Dat wil zeggen indien in die samenhang donker gerasterde of blauwe onderdelen van wezenlijk belang zijn, dan is het geheel voor de Nederlandse situatie niet altijd mogelijk. Bij onzekerheid wordt aangeraden om terug te vallen op NEN 3215 of NTR 3216.

Deze publicatie is opgesteld onder de verantwoordelijkheid van de normsubcommissie 349 165 21 “Binnenriolering en kringlopen binnen perceelsgrenzen”.

1

1) Voetnoot NVN 12056:2008.

Tijdens de controle van deze publicatie zijn een aantal redactionele inconsistenties ontdekt die in de versie NEN 3215:2007 zijn blijven staan. Die inconsistenties zijn in deze NVN 12056 gecorrigeerd. De redactionele inconsistenties in NEN 3215:2007 zullen worden aangepast zodra zich op termijn een inhoudelijke wijziging zal voordoen. Dit zal gebeuren via een wijzigingsblad of via een nieuwe publicatie van NEN 3215.

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NVN 12056:2008

11

EN 12056-1 t.m. -5 Voorwoord

Deze Europese norm is opgesteld door de Technische Commissie CEN/TC 165 “Wastewater engineering” (“Afvalwatertechniek”), waarvan het secretariaat door DIN wordt gevoerd.

Aan deze Europese norm moet de status van nationale norm worden gegeven, door publicatie van een identieke tekst of door bekrachtiging, uiterlijk in december 2000. Strijdige nationale normen moeten uiterlijk in juni 2001 worden ingetrokken 2).

De reeks EN 12056 'Binnenriolering onder vrijverval’ 3) bestaat uit de volgende vijf delen:

— Deel 1: Algemene en uitvoeringseisen;

— Deel 2: Ontwerp en berekening van huishoudelijk-afvalwaterafvoersystemen;

— Deel 3: Ontwerp en berekening van hemelwaterafvoersystemen;

— Deel 4: Ontwerp en functionering van pompinstallaties voor afvalwater;

— Deel 5: Installaties en beproeving, instructies voor functionering, onderhoud en gebruik.

Volgens het huishoudelijk reglement van de CEN/CENELEC zijn de normalisatie-instituten van de volgende landen verplicht deze Europese norm in te voeren: België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, IJsland, Italië, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland.

2

NEN 3215 Voorwoord

Deze norm geeft eisen en bepalingsmethoden voor de binnenriolering in gebouwen. Deze norm is belangrijk voor de werking van het Bouwbesluit 2003 en de Model-bouwverordening 1992.

De norm is opgesteld rekening houdend met de uitgangspunten van het Bouwbesluit. Daartoe is het prestatiebeginsel in de norm doorgevoerd. Dit houdt in dat voor elk van de beoordelingsaspecten naast een gekwantificeerde eis ook een eenduidige methode is opgenomen waarmee kan worden aangetoond dat aan de eis is voldaan.

In deze norm is een vijftal prestatie-eisen beschreven.

In 5.1, 6.1.1 en 6.2.1 zijn de prestatie-eisen beschreven voor de afvoercapaciteit van een leidingsysteem voor respectievelijk huishoudelijk afvalwater, hemelwater en de combinatie van beide soorten afvalwater.

In 8.1 zijn de prestatie-eisen beschreven voor de dichtheid van gerede en niet-gerede leidingsystemen. Dit uit gezondheidsoverwegingen (stank en vocht).

In 9.1 zijn de eisen voor de plaats van uitmonding van een ontspanningsleiding in relatie tot ventilatie-openingen beschreven. Ook deze eisen hebben een gezondheidsoverweging. 2) Nederlandse voetnoot.

Deze afspraak geldt alleen voor normen die vallen onder de privaatrechtelijke regelgeving. Onderdelen van normen die door het Bouwbesluit zijn aangewezen vallen hier niet onder. Daarom is NEN 3215 niet ingetrokken en moet bij twijfel worden gebruikgemaakt van NEN 3215. Zie voor meer informatie het voorwoord van deze publicatie.

3) Nederlandse voetnoot.

Na de vertaling van de EN 12056-reeks is gebleken dat de titels van de volgende normdelen als volgt vertaald hadden moeten worden: — Deel 2: Leidingstelsels voor huishoudelijk afvalwater – Ontwerp en berekening; — Deel 3: Hemelwaterafvoer – Ontwerp en berekening; — Deel 4: Pompinstallaties voor afvalwater – Ontwerp en functionering.

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NVN 12056:2008

12

Deze norm heeft betrekking op binnenrioleringssystemen die werken volgens het primaire ontspanningssysteem. Dit is in Nederland het meest gebruikte systeem. Wanneer een op een ander principe berustend binnenrioleringssysteem wordt geïnstalleerd, is het niet mogelijk om zonder meer gebruik te maken van deze norm. De Europese normenreeks EN 12056-1 tot en met -5 kan in deze situaties worden geraadpleegd. Deze normenreeks is niet door het Bouwbesluit aangewezen en heeft daarmee een beperkte toepassing in Nederland. Indien wordt gekozen om een binnenrioleringssysteem toe te passen uit deze normenreeks dan zal moeten worden aangetoond dat het binnenrioleringssysteem ten minste een gelijkwaardige prestatie levert als beschreven met de prestatie-eisen voor een binnenrioleringssysteem werkend volgens het primaire ontspanningssysteem. De titels van de Europese normenreeks in het Nederlands zijn:

EN 12056-1 Binnenriolering onder vrij verval – Deel 1: Algemene en uitvoeringseisen

EN 12056-2 Binnenriolering onder vrij verval – Deel 2: Ontwerp en berekening van huishoudelijk-afvalwaterafvoersystemen

EN 12056-3 Binnenriolering onder vrij verval – Deel 3: Ontwerp en berekening van hemelwaterafvoersystemen

EN 12056-4 Binnenriolering onder vrij verval – Deel 4: Ontwerp en functionering van pompinstallaties voor afvalwater

EN 12056-5 Binnenriolering onder vrij verval – Deel 5: Installaties en beproeving, instructies voor functionering, onderhoud en gebruik

Volgens de reglementen van de CEN, waarvan NEN het Nederlandse lid is, moet NEN de definitief vastgestelde Europese normen de status van Nederlandse norm geven en de daarmee conflicterende nationale normen met hetzelfde (onderwerp en) toepassingsgebied intrekken. Volgens deze reglementen zou de Europese normenreeks EN 12056-1 tot en met -5 gezamenlijk deze norm vervangen. Deze norm is echter verankerd in de publiekrechtelijke regelgeving Bouwbesluit, waardoor intrekking niet zonder meer mogelijk is. Door deze situatie kunnen een aantal technische specificaties van de Europese normenreeks EN 12056-1 tot en met -5 niet van toepassing worden verklaard in Nederland, omdat ze in tegenspraak zijn met de door het Bouwbesluit direct of indirect aangestuurde onderdelen van deze norm.

Voor de technische specificaties in de Europese normenreeks EN 12056-1 tot en met -5, die in bepaalde omstandigheden in Nederland toepasbaar zijn, komt de normenbundel NVN 12056. NVN 12056 bevat deze norm en de Nederlandse vertaling van de Europese normenreeks EN 12056-1 tot en met -5. Er wordt aangegeven welke specificaties aanvullend, gelijkwaardig of tegenstrijdig zijn.

In het kader van het Bouwbesluit zal voorlopig alleen deze norm van kracht zijn.

De Europese normenreeks EN 12056-1 tot en met -5 speelt in het kader van het Bouwbesluit nog geen rol. De normgebruikers wordt aanbevolen om, indien zij toch deze normenreeks willen toepassen, zich er terdege van te vergewissen of toepassing door de contractpartners of de bevoegde overheidsinstanties wordt geaccepteerd.

De toepassing van deze norm samen met de laatste druk van de Nederlandse technische richtlijn NTR 3216 wordt sterk aanbevolen. NTR 3216 geeft aanvullende informatie over methoden, toe te passen materialen en/of producten. Het geeft uitleg over hoe deze norm het best kan worden geïnterpreteerd en bevat aanvullende prenormatieve onderwerpen die bij gebleken functioneren bij een volgende herziening in deze norm zullen worden opgenomen.

NTR 3216 bevat daarnaast een zoekingang naar de aan het onderwerp verwante normen en andere publicaties, zoals naar de Europese normenreeks EN 12056-1 tot en met -5. In een verwijzingskolom zijn per bladzijde de relaties aangegeven met onder meer deze norm.

In deze versie van NEN 3215 zijn naast correcties, aanpassingen van symbolen, de toevoeging van een symbolenoverzicht en plaatselijk een verbeterde indeling uitbreidingen gegeven, voor een betere aansluiting op de huidige bouwpraktijk. Één van de belangrijkste verbeteringen die anticipeert op de toename van de

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NVN 12056:2008

13

regenintensiteit is de verplichting in de meeste gevallen bij leidingsysteem voor hemelwater van daken een ontlastput toe te passen. Deze norm is uitgebreid met de mogelijkheid voor toepassing van:

— soventstandleidingen in hoogbouw;

— een UV-hemelwaterafvoersysteem, in deze norm aangeduid als UV-systeem.

Een soventstandleiding is uitgevoerd als een standleiding met primaire ontspanning en speciale sovent-T-stukken voor de aansluiting van de liggende leidingen, zie figuur 5. Een sovent-T-stuk heeft de vorm van een terugkerend sprongstuk, waarin een tussenschot zo is aangebracht dat:

a) de stroming in de standleiding vanuit hoger gelegen aansluitingen niet wordt gehinderd door de instroming vanuit de aangesloten liggende leidingen;

b) hydraulische afsluiting van de aangesloten liggende leidingen wordt voorkomen;

c) de toegang voor luchtcirculatie naar de liggende (verdiepings)leidingen blijft gewaarborgd;

d) de snelheid in de standleiding van het afvalwater vanuit hoger gelegen aansluitingen wordt afgeremd en de snelheid van de meegezogen lucht wordt gereduceerd.

De combinatie van deze factoren zorgt er voor dat in de standleiding lagere onder- en overdrukken optreden ten opzichte van een standleiding met standaard-T-stukken. Een soventstandleiding heeft daardoor bij een gelijke middellijn een grotere capaciteit.

Het UV-systeem werkt op basis van volledig gevulde hemelwaterafvoerleidingen, ook wel volvullingssysteem genoemd. Het benut het hoogteverschil tussen het instroomniveau van een UV-dakafvoerpunt en het UV-uittreedpunt. Het systeem sluit aan op een leidingsysteem onder vrij verval, of op een andere voorziening. De afvoer is gebaseerd op het natuurkundige principe van hevelwerking, waarbij door relatief grote drukverschillen hoge stroomsnelheden kunnen ontstaan.

Deze norm is opgesteld en aanvaard door de normsubcommissie 349 165 21 “Binnenriolering en waterkringloop binnen perceelsgrenzen”, onder verantwoordelijkheid van de normcommissie 349 165 “Afvalwatertechniek”.

3

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NVN 12056:2008

14

(blanco)

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NVN 12056:2008

15

Binnenriolering – Verkenning van de Europese normen EN 12056-1, -2, -3, -4 en -5 versus de Nederlandse norm NEN 3215

1 Onderwerp en toepassingsgebied

1.1 EN 12056-1 t.m. -5 1 Onderwerp en toepassingsgebied

1.1.1 EN 12056-1 t.m. -3 en -5 Deze Europese norm is van toepassing op rioleringen die werken onder vrij verval. Hij is toepasbaar voor rioleringen in woon-, commerciële, institutionele en industriële gebouwen.

1.1.2 EN 12056-1 Het toepassingsgebied van deze Europese norm is aangegeven in figuur 1.

1.1.3 EN 12056-1, -2 en -5 Verschillen in installatiewerk binnen Europa hebben er toe geleid dat een verscheidenheid aan stelsels is ontwikkeld. Enkele van de belangrijkste stelsels die in gebruik zijn zijn beschreven, maar in deze norm is niet geprobeerd de ingewikkeldheid van ieder stelsel nauwkeurig te beschrijven. Gedetailleerde informatie aanvullend op datgene dat is vermeld in deze norm kan worden verkregen door te verwijzen naar de technische documenten die in bijlage A zijn vermeld.

1.1.4 EN 12056-1 Dit eerste deel van de norm stelt de algemene en de prestatie-eisen vast voor binnenrioleringen onder vrij verval.

1.1.5 EN 12056-2 Dit tweede deel van de norm stelt de principes vast die moeten worden gevolgd voor het ontwerp en voor de berekening.

1.1.6 EN 12056-3 Dit derde deel van deze Europese norm beschrijft een methode om de hydraulische geschiktheid van hemelwaterafvoersystemen zonder hevelwerking te berekenen en geeft prestatie-eisen voor hemelwaterafvoersystemen met hevelwerking (UV-systemen). Er worden ook regels gegeven voor het ontwerp en de installatie van hemelwaterafvoer voor zover deze de afvoercapaciteit beïnvloeden.

Dit deel van deze Europese norm is van toepassing op alle hemelwaterafvoersystemen waarvan de dakafvoerpunten groot genoeg zijn om de afvoercapaciteit van de dakgoot niet te beperken (d.w.z. situaties met vrije uitstroming). De norm is ook van toepassing op alle materialen die voor hemelwaterafvoersystemen worden gebruikt.

Gedetailleerde informatie aanvullend op datgene dat is vermeld in deze norm kan worden verkregen door te verwijzen naar de technische documenten die in bijlage B zijn vermeld.

1.1.7 EN 12056-4 Dit deel geeft de ontwerp-, functionerings- en onderhoudseisen voor pompinstallaties voor afvalwater met fecaliën, fecaliënvrij afvalwater en hemelwater binnen gebouwen en terreinen, samen met het daarbij behorend afvoerleidingstelsel en de aansluiting op horizontale afvoerleidingen en grondleidingen. De norm is ook geldig voor afvalwaterpompinstallaties voor beperkte toepassingen.

1.1.8 EN 12056-5 Dit vijfde deel van de norm beschrijft de principes die behoren te worden toegepast bij installatie en onderhoud van afvalwater- en hemelwaterafvoersystemen onder vrij verval. Het gaat om koppelingen, ondersteuningen, beheersing van thermische beweging, bescherming en toegankelijkheid van het systeem.

1.1.9 EN 12056-1 en -2 De norm is beperkt van toepassing voor leidingstelsels die bedrijfsafvalwater afvoeren en voor vloeistoffen die via pompen worden verwijderd.

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NEN Standards Products & Servicest.a.v. afdeling KlantenserviceAntwoordnummer 102142600 WB Delft

Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via www.nen.nl/normshop

Gratis e-mailnieuwsbrievenWilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen,

normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze

e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven

Gegevens Bedrijf / Instelling

T.a.v. O M O V

E-mail

Klantnummer NEN

Uw ordernummer BTW nummer

Postbus / Adres

Postcode Plaats

Telefoon Fax

Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres)

Postbus / Adres

Postcode Plaats

Datum Handtekening

NEN Standards Products & Services

Postbus 50592600 GB Delft

Vlinderweg 62623 AX Delft

T (015) 2 690 390F (015) 2 690 271

www.nen.nl/normshop

RetournerenFax: (015) 2 690 271

E-mail: [email protected]

Post: NEN Standards Products

& Services,

t.a.v. afdeling Klantenservice

Antwoordnummer 10214,

2600 WB Delft

(geen postzegel nodig).

Voorwaarden• De prijzen zijn geldig

tot 31 december 2016,

tenzij anders aangegeven.

• Alle prijzen zijn excl. btw,

verzend- en handelingskosten

en onder voorbehoud bij

o.m. ISO- en IEC-normen.

• Bestelt u via de normshop een

pdf, dan betaalt u geen

handeling en verzendkosten.

• Meer informatie: telefoon

(015) 2 690 391, dagelijks

van 8.30 tot 17.00 uur.

• Wijzigingen en typefouten

in teksten en prijsinformatie

voorbehouden.

• U kunt onze algemene

voorwaarden terugvinden op:

www.nen.nl/leveringsvoorwaarden.

preview - 2016

Bestelformulier

Normalisatie: de wereld op één lijn.

Stuur naar:

Ja, ik bestel

€ 91.45__ ex. NVN 12056:2008 nl Binnenriolering - Verkenning van de Europese

normen EN 12056-1, -2, -3, -4 en -5 versus de Nederlandse norm NEN 3215