Nederlandse norm

NEN-EN-ISO 12100 (nl)

Veiligheid van machines - Algemene ontwerpbeginselen - Risicobeoordeling en

risicoreductie (ISO 12100:2010)

Safety of machinery - General principles for design - Risk assessment and risk reduction

(ISO 12100:2010)

Vervangt NEN-EN-ISO 12100-1:2003; NEN-EN-ISO 12100-1:2003/A1:2009; NEN-EN-ISO 12100-2:2003; NEN-EN-ISO 12100-2:2003/A1:2009; NEN-EN-ISO 14121-1:2007;NEN-EN-ISO 14121-1:2007/C1:2007;

NEN-EN-ISO 12100:2009 Ontw.

ICS 01.040.13; 13.110; 13.110-01

november 2010

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Dit

do

cum

ent

mag

sle

chts

op

een

sta

nd

-alo

ne

PC

wo

rden

gei

nst

alle

erd

. Geb

ruik

op

een

net

wer

k is

alle

en.

toes

taan

als

een

aan

vulle

nd

e lic

enti

eove

reen

kom

st v

oo

r n

etw

erkg

ebru

ik m

et N

EN

is a

fges

lote

n.

Th

is d

ocu

men

t m

ay o

nly

be

use

d o

n a

sta

nd

-alo

ne

PC

. Use

in a

net

wo

rk is

on

ly p

erm

itte

d w

hen

a su

pp

lem

enta

ry li

cen

se a

gre

emen

t fo

r u

s in

a n

etw

ork

wit

h N

EN

has

bee

n c

on

clu

ded

.

NEN-EN-ISO 12100:2010

Nederlands voorwoord

Dit document bevat de vertaling in het Nederlands van de Europese norm EN ISO 12100:2010. De Europese norm EN ISO 12100:2010 heeft de status van Nederlandse norm.

In deze vertaling is bijlage ZA opgenomen. Deze bijlage ZA vermeldt de relatie tussen deze Europese norm en de fundamentele eisen van de Richtlijn 2006/42/EG van de EU.

Doordat er in deze bijlage ZA niet is vermeld welke specifieke fundamentele eisen van de Machinerichtlijn overeenkomen met de relevante delen van de norm, zou kunnen worden geconcludeerd dat het hanteren van deze norm het vermoeden van overeenstemming met alle fundamentele eisen van de Machinerichtlijn oplevert. Hooguit zou conformiteit met (delen van) de artikelen van de Machinerichtlijn I.1.1.2 en I.1.7.4 kunnen worden aangenomen. Deze omissie is reeds aangemeld bij de normcommissie.

Het vertalen van het woord ‘manual’ in combinatie met het woord ‘control’. Tijdens de vertaling is een aantal woorden als ‘manual’ vertaald als ‘hand’, ‘handmatig’, terwijl ook bediening met andere ledematen of lichaamsdelen wordt bedoeld. Het woord ‘control’ kan zowel ‘besturen’ als ‘bedienen’ betekenen. Uit de context kan worden opgemaakt welke betekenis van toepassing is.

Engelse woorden als ‘logic solver’, ‘hardware’, ‘software’, ’actuator’ zijn zodanig in het vakjargon verankerd dat deze onvertaald zijn overgenomen.

Bij de vertaling van de woorden ‘part’, ‘component’ en ‘element’ is zo veel mogelijk recht gedaan aan de bedoeling van het woord in de gegeven context door gebruik van de woorden ‘onderdeel’, ‘(machine)deel’, ‘component’.

De originele Engelse tekst is leidend in geval van discussie. Voor de in deze norm vermelde normatieve verwijzingen bestaan in Nederland de volgende equivalenten: vermelde norm Nederlandse norm titel IEC 60204-1:2005 NEN-EN-IEC 60204-1:2006 Veiligheid van machines - Elektrische uitrusting van

machines - Deel 1: Algemene eisen Normcommissie 341 018 "Machineveiligheid"

THIS PUBLICATION IS COPYRIGHT PROTECTED

DEZE PUBLICATIE IS AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD

Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation.

Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute.

Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht.

Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven.

©2012 Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) 2 690 390, Fax (015) 2 690 190

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

E U R O P E S E N O R M EN ISO 12100

E U R O P Ä I S C H E N O R M

E U R O P E A N S T A N D A R D

N O R M E E U R O P É E N N E november 2010

ICS 13.110 Vervangt EN ISO 12100-1:2003, EN ISO 12100-2:2003, EN ISO 14121-1:2007

Nederlandse versie

Veiligheid van machines – Algemene ontwerpbeginselen – Risicobeoordeling en risicoreductie (ISO 12100:2010)

Sicherheit von Maschinen – Allgemeine Gestaltungsleitsätze – Risikobewertung und Risikominderung (ISO 12100:2010)

Safety of machinery – General principles for design – Risk assessment and risk reduction (ISO 12100:2010)

Sécurité des machines – Principes généraux de conception – Appréciation du risque et réduction du risque (ISO 12100:2010)

Deze norm is de Nederlandse versie van de Europese norm EN ISO 12100:2010. Hij is vertaald door NEN. Hij heeft dezelfde status als de officiële versies.

Deze Europese norm is door de CEN aangenomen op 9 oktober 2010. De CEN-leden zijn verplicht zich te houden aan het huishoudelijk reglement van de CEN/CENELEC, waarin is vastgelegd onder welke voorwaarden aan deze Europese norm, zonder veranderingen, de status van nationale norm moet worden gegeven.

Bijgewerkte lijsten van en bibliografische gegevens betreffende zulke nationale normen kunnen op aanvraag worden verkregen bij het managementcentrum van CEN-CENELEC en bij elk CEN-lid.

Deze Europese norm bestaat in drie officiële versies (Duits, Engels en Frans). Een versie in een andere taal, die onder verantwoordelijkheid van een CEN-lid in zijn landstaal is gemaakt en die is aangemeld bij het managementcentrum van CEN-CENELEC, heeft dezelfde status als de officiële versies.

Leden van de CEN zijn de nationale normalisatie-organisaties van België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, IJsland, Italië, Kroatië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland.

CEN

Europees Comité voor Normalisatie

Europäisches Komitee für Normung

European Committee for Standardization

Comité Européen de Normalisation

Managementcentrum: Marnixlaan 17, B-1000, Brussel

© 2010 CEN Alle rechten van gebruik, in welke vorm en op welke wijze Ref. nr. EN ISO 12100:2010 nl dan ook, zijn voorbehouden aan de CEN-leden.

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NEN-EN-ISO 12100:2010

2

(blanco)

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NEN-EN-ISO 12100:2010

3

Inhoud

Voorwoord ......................................................................................................................................................... 5

Inleiding ............................................................................................................................................................. 6

1 Onderwerp en toepassingsgebied ................................................................................................ 7

2 Normatieve verwijzingen ................................................................................................................ 7

3 Termen en definities ....................................................................................................................... 7

4 Strategie voor risicobeoordeling en risicoreductie ................................................................... 15

5 Risicobeoordeling ......................................................................................................................... 19 5.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 19 5.2 Informatie voor een risicobeoordeling ............................................................................................. 19 5.3 Bepaling van de grenzen van de machine ...................................................................................... 20 5.3.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 20 5.3.2 Gebruiksgrenzen ............................................................................................................................. 20 5.3.3 Ruimtelijke grenzen ......................................................................................................................... 21 5.3.4 Tijdgrenzen ...................................................................................................................................... 21 5.3.5 Andere grenzen ............................................................................................................................... 21 5.4 Identificatie van gevaren ................................................................................................................. 22 5.5 Risico-inschatting ............................................................................................................................ 24 5.5.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 24 5.5.2 Risicofactoren .................................................................................................................................. 24 5.5.3 Bij risico-inschatting te beschouwen aspecten ............................................................................... 27 5.6 Risico-evaluatie ............................................................................................................................... 29 5.6.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 29 5.6.2 Voldoende risicoreductie ................................................................................................................. 29 5.6.3 Risicovergelijking............................................................................................................................. 30

6 Risicoreductie ................................................................................................................................ 30 6.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 30 6.2 Inherent veilige ontwerpmaatregelen .............................................................................................. 31 6.2.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 31 6.2.2 Rekening houden met geometrische factoren en fysische aspecten ............................................. 31 6.2.3 Rekening houden met de algemene technische kennis over het ontwerpen van

machines ......................................................................................................................................... 33 6.2.4 Het kiezen van een geschikte technologie ...................................................................................... 33 6.2.5 Toepassing van het beginsel van de gedwongen mechanische wisselwerking ............................. 34 6.2.6 Bepalingen voor stabiliteit ............................................................................................................... 34 6.2.7 Bepalingen voor de onderhoudsvriendelijkheid .............................................................................. 34 6.2.8 Rekening houden met ergonomische beginselen. .......................................................................... 35 6.2.9 Elektrische gevaren ......................................................................................................................... 36 6.2.10 Pneumatische en hydraulische gevaren ......................................................................................... 36 6.2.11 Toepassing van inherent veilige ontwerpmaatregelen op besturingssystemen ............................. 37 6.2.12 Minimaliseren van de kans op storing van veiligheidsfuncties ....................................................... 42 6.2.13 Beperking van de blootstelling aan gevaren door betrouwbaarheid van apparatuur ..................... 43 6.2.14 Beperking van blootstelling aan gevaren door mechanisatie of automatisering van laad-

en losactiviteiten .............................................................................................................................. 44 6.2.15 Beperking van blootstelling aan gevaren door plaatsing van afstel- en

onderhoudspunten buiten gevaarlijke zones .................................................................................. 44 6.3 Beveiliging en aanvullende beschermende maatregelen ............................................................... 44 6.3.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 44 6.3.2 Keuze en uitvoering van afschermingen en beschermende voorzieningen ................................... 44 6.3.3 Eisen aan het ontwerp van afschermingen en beschermende voorzieningen ............................... 51 6.3.4 Beveiliging door vermindering van emissies ................................................................................... 53 6.3.5 Aanvullende beschermende maatregelen ...................................................................................... 54 6.4 Informatie voor het gebruik ............................................................................................................. 57 6.4.1 Algemene eisen ............................................................................................................................... 57

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NEN-EN-ISO 12100:2010

4

6.4.2 Plaats en aard van de informatie voor het gebruik ......................................................................... 57 6.4.3 Signalen en waarschuwingsinrichtingen ......................................................................................... 57 6.4.4 Markeringen, symbolen (pictogrammen) en schriftelijke waarschuwingen .................................... 58 6.4.5 Begeleidende documenten (in het bijzonder – gebruiksaanwijzing) ............................................... 59

7 Documentatie van risicobeoordeling en risicoreductie ............................................................ 62

Bijlage A (informatief) Schematische weergave van een machine .......................................................... 64

Bijlage B (informatief) Voorbeelden van gevaren, gevaarlijke situaties en gevaarlijke gebeurtenissen .............................................................................................................................. 65

Bijlage C (informatief) Viertalig alfabetisch register van de in ISO 12100 gebruikte vaktermen en begrippen ............................................................................................................... 77

Bijlage ZA (informatief) Relatie tussen deze Europese norm en de fundamentele eisen van de Richtlijn 2006/42/EG van de EU .............................................................................................. 92

Bibliografie ...................................................................................................................................................... 93

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NEN-EN-ISO 12100:2010

5

Voorwoord

Dit document (EN ISO 12100:2010) is opgesteld door Technische Commissie ISO/TC 199 “Safety of machinery” in samenwerking met Technische Commissie CEN/TC 114 “Safety of machinery”, waarvan het secretariaat door DIN wordt gevoerd.

Aan deze Europese norm moet uiterlijk in mei 2011 de status van nationale norm worden gegeven, door publicatie van een identieke tekst of door bekrachtiging, en strijdige nationale normen moeten uiterlijk in november 2013 worden ingetrokken.

Er wordt gewezen op de mogelijkheid dat sommige elementen van dit document onderwerp kunnen zijn van patentrechten. CEN [en/of CENELEC] is niet verantwoordelijk voor identificatie van dergelijke patentrechten.

Dit document vervangt EN ISO 12100-1:2003, EN ISO 12100-2:2003, EN ISO 14121-1:2007.

Deze tweede uitgave van ISO 12100 trekt in en vervangt ISO 12100-1:2003, ISO 12100:2003/Amd.1:2009, ISO 12100-2:2003, ISO 12100-2:2003/Amd.1:2009 en ISO 14121:2007 waarvan het een samenvoeging zonder technische wijzigingen vormt. Documentatie (bijvoorbeeld risicobeoordeling, type C-normen) die op deze vervangen documenten zijn gebaseerd hoeven niet te worden bijgewerkt of te worden gewijzigd.

Dit document is opgesteld onder een door de Europese Commissie en de Europese Vrijhandelsassociatie aan de CEN verleend mandaat en steunt fundamentele eisen van een of meer EU-richtlijnen.

Voor de relatie met een of meer EU-richtlijnen, zie de informatieve bijlage ZA, die een integraal deel van deze norm vormt.

Volgens het huishoudelijk reglement van de CEN/CENELEC zijn de normalisatie-instituten van de volgende landen verplicht deze Europese norm in te voeren: België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, IJsland, Italië, Kroatië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland.

Verklaring van bekrachtiging

De tekst van ISO 12100:2010 is zonder wijzigingen door de CEN als EN ISO 12100:2010 aanvaard.

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NEN-EN-ISO 12100:2010

6

Inleiding

Het voornaamste doel van deze internationale norm is om ontwerpers te voorzien van een allesomvattend kader en een leidraad voor het nemen van beslissingen tijdens het ontwerpproces van machines en hen in staat te stellen machines te ontwerpen die veilig zijn voor hun bedoelde gebruik. Deze norm voorziet ook in een strategie voor de opstellers van normen en kan helpen bij het opstellen van consistente en toepasselijke type B- en type C-normen.

Het concept van machineveiligheid beschouwt het vermogen van een machine om de bedoelde functie(s) tijdens de levensduur te vervullen waarbij het risico afdoende is verkleind.

Deze internationale norm is de basis voor een reeks normen die de volgende structuur heeft:

— type A-normen (fundamentele veiligheidsnormen) die de basisbegrippen, ontwerpbeginselen en algemene aspecten geven die voor alle machines kunnen worden toegepast;

— type B-normen (generieke veiligheidsnormen) die één veiligheidsaspect of één type beveiligingsvoorziening behandelen dat voor een breed scala van machines kan worden gebruikt:

— type B1-normen die specifieke veiligheidsaspecten behandelen (bijvoorbeeld veiligheidsafstanden, oppervlaktemperatuur, geluid;

— type B2-normen over die veiligheidsvoorzieningen behandelen (bijvoorbeeld tweehandenbediening, vergrendelings-inrichtingen, drukgevoelige voorzieningen, afschermingen);

— type C-normen (machine veiligheidsnormen) die gedetailleerde veiligheidseisen voor een bepaalde machine of groep van machines behandelen.

Deze internationale norm is een type A-norm.

Indien een type C-norm afwijkt van een of meer technische bepalingen die door deze internationale norm of door een type B-norm worden behandeld, heeft de type C-norm voorrang.

Het is wenselijk dat er naar deze internationale norm wordt verwezen in opleidingen en handboeken om de basisbegrippen en algemene ontwerpmethoden aan ontwerpers over te dragen.

Met ISO/IEC Guide 51 is bij het opstellen van deze internationale norm zo veel mogelijk rekening gehouden.

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NEN EN ISO 12100:2010

7

Veiligheid van machines – Algemene ontwerpbeginselen – Risicobeoordeling en risicoreductie (ISO 12100:2010)

1 Onderwerp en toepassingsgebied

Deze internationale norm beschrijft de basisterminologie, beginselen en een methodologie om veiligheid bij het ontwerp van machines te bereiken. De norm beschrijft de beginselen van risicobeoordeling en risicoreductie om ontwerpers te helpen dit doel te bereiken. Deze beginselen zijn gebaseerd op kennis en ervaring met het ontwerp, het gebruik, voorvallen, ongelukken en risico’s die met machines samenhangen. Er worden procedures beschreven voor de identificatie van gevaren en het inschatten en beoordelen van risico’s tijdens de relevante fasen in de levenscyclus van een machine, en om gevaren uit te sluiten of voldoende risicoreductie te bereiken. Er worden leidraden gegeven voor de documentatie en verificatie van het risicobeoordelings- en risicoreductieproces.

Deze internationale norm is ook bedoeld om te worden toegepast als basis voor het opstellen van type B- of type C-veiligheidsnormen.

De risico’s van schade aan huisdieren, eigendommen of het milieu worden niet behandeld.

OPMERKING 1 Bijlage B geeft in aparte tabellen voorbeelden van gevaren, gevaarlijke situaties en gevaarlijke gebeurtenissen aan om deze begrippen te verduidelijken en de ontwerper te ondersteunen bij het proces van gevaarsidentificatie.

OPMERKING 2 In ISO/TR 14121-2 wordt de praktische toepassing van een aantal methoden bij iedere fase van de risicobeoordeling beschreven.

2 Normatieve verwijzingen

De volgende documenten waarnaar wordt verwezen zijn onmisbaar voor de toepassing van dit document. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde versie van toepassing. Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste versie van het document (met inbegrip van wijzigingsbladen) waarnaar wordt verwezen van toepassing.

IEC 60204-1:2005 Safety of machinery – Electrical equipment of machines – Part 1: General requirements

3 Termen en definities

Voor de toepassing van dit document gelden de volgende termen en definities.

3.1 machine een samenstel, voorzien van, of bestemd om te worden voorzien van, een aandrijfsysteem van met elkaar verbonden onderdelen of componenten waarvan er ten minste één kan bewegen, en die zijn samengevoegd voor een bepaalde toepassing

OPMERKING 1 De term ‘machine’ omvat ook een samenstel van machines die, teneinde hetzelfde doel te bereiken, zo zijn opgesteld en worden bestuurd dat zij als één integraal geheel functioneren.

OPMERKING 2 Bijlage A geeft een algemene schematische weergave van een machine.

3.2 betrouwbaarheid vermogen van een machine, zijn onderdelen of uitrusting, om een vereiste functie onder bepaalde omstandigheden en gedurende een gegeven tijdsduur, zonder falen te vervullen

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NEN-EN-ISO 12100:2010

8

3.3 onderhoudbaarheid vermogen van een machine om in een toestand te worden gehouden die het mogelijk maakt om zijn functie te vervullen onder de omstandigheden die bij het bedoeld gebruik horen, of in een dergelijke toestand te worden gebracht waarbij de noodzakelijke onderhoudshandelingen worden verricht volgens voorgeschreven praktijken en met voorgeschreven hulpmiddelen

3.4 bruikbaarheid vermogen van een machine om op weinig ingewikkelde wijze te worden gebruikt dankzij, onder andere, eigenschappen of kenmerken die het mogelijk maken dat de functie(s) op eenvoudige wijze worden begrepen

3.5 schade lichamelijk letsel of aantasting van de gezondheid

3.6 gevaar mogelijke bron van schade

OPMERKING 1 De term ‘gevaar’ kan worden gekwalificeerd om zijn bron vast te stellen (bijvoorbeeld: mechanisch gevaar, elektrisch gevaar) of de aard van de mogelijke schade (bijvoorbeeld gevaar ten gevolge van elektrische schok, snijgevaar, vergiftigingsgevaar, brandgevaar)

OPMERKING 2 Gevaar volgens deze definitie:

— is hetzij voortdurend aanwezig tijdens het bedoeld gebruik van de machine (bijvoorbeeld: bewegen van gevaarlijke bewegende delen, vlamboog tijdens lassen, ongezonde houding, emissie van geluid, hoge temperatuur), of

— kan onverwacht optreden (bijvoorbeeld: explosie, gevaar voor bekneld raken als gevolg van onbedoeld/onverwacht starten, wegvliegen als gevolg van breuk, omvallen als gevolg van een versnelling/vertraging).

OPMERKING 3 De Franse term ‘phénomène dangereux’ behoort niet te worden verward met de term ‘risque’, die soms in het verleden werd gebruikt.

3.7 relevant gevaar gevaar waarvan wordt vastgesteld dat het aanwezig is bij, of verbonden met de machine

OPMERKING 1 Een relevant gevaar wordt vastgesteld als het resultaat van een processtap als beschreven in hoofdstuk 5.

OPMERKING 2 Deze term is toegevoegd als basisterminologie voor type B- en type C-normen.

3.8 significant gevaar gevaar dat als relevant wordt beschouwd en dat een specifieke actie vereist van de ontwerper om het risico te tot vrijwel nul terug te brengen of te verminderen in overeenstemming met de risicobeoordeling

OPMERKING Deze term is toegevoegd als basisterminologie voor type B- en type C-normen.

3.9 gevaarlijke gebeurtenis gebeurtenis die schade kan veroorzaken

OPMERKING Een gevaarlijke gebeurtenis kan gedurende een korte tijdsperiode of over een langere tijdsperiode optreden.

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NEN-EN-ISO 12100:2010

9

3.10 gevaarlijke situatie omstandigheid waarin een persoon aan ten minste één gevaar wordt blootgesteld

OPMERKING De blootstelling kan onmiddellijk of na verloop van tijd resulteren in schade.

3.11 gevarenzone elke ruimte in en/of rondom een machine waarin een persoon aan een gevaar kan worden blootgesteld

3.12 risico combinatie van de waarschijnlijkheid van optreden van schade en de ernst van die schade

3.13 overblijvend risico risico dat resteert na het uitvoeren van beschermende maatregelen

OPMERKING 1 Deze internationale norm maakt onderscheid tussen

— overblijvend risico nadat beschermende maatregelen zijn uitgevoerd door de ontwerper;

— overblijvend risico nadat alle beschermende maatregelen zijn uitgevoerd.

OPMERKING 2 Zie ook figuur 2.

3.14 risico-inschatting bepaling van de mogelijke omvang van de schade en de kans dat schade optreedt

3.15 risicoanalyse combinatie van bepaling van de grenzen van de machine, identificatie van gevaren en risico-inschatting

3.16 risico-evaluatie beoordeling, op basis van de risicoanalyse, of de doelstellingen van de risicoreductie zijn gehaald

3.17 risicobeoordeling het gehele proces dat een risicoanalyse en risico-evaluatie omvat

3.18 afdoende risicoreductie risicoreductie die ten minste in overeenstemming is met de wettelijke eisen, rekening houdend met de huidige stand der techniek

OPMERKING In 5.6.2 zijn criteria gegeven om vast te stellen of een afdoende risicoreductie wordt bereikt.

3.19 beschermende maatregel maatregel bedoeld om risicoreductie te bereiken, uitgevoerd door:

— de ontwerper (inherent veilig ontwerp, beveiliging en aanvullende beschermende maatregelen, gebruikersinformatie) en/of

— de gebruiker (organisatie: veilige arbeidsmethoden, toezicht, systemen voor werkvergunningen, beschikbaar stellen en gebruiken van aanvullende beveiligingsvoorzieningen, gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen, opleiding)

OPMERKING Zie figuur 2.

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NEN-EN-ISO 12100:2010

10

3.20 inherent veilige ontwerpmaatregel beschermende maatregel die of gevaren wegneemt of risico’s verkleint die aan gevaren zijn verbonden, door wijziging van het ontwerp of operationele kenmerken van de machine zonder afschermingen of beschermende voorzieningen toe te passen

OPMERKING Zie 6.2.

3.21 beveiliging beschermende maatregel die gebruikmaakt van beveiligingsvoorzieningen om personen te beschermen tegen gevaren die redelijkerwijs niet kunnen worden weggenomen of risico’s die niet voldoende kunnen worden verkleind door inherent veilige ontwerpmaatregelen

OPMERKING Zie 6.3.

3.22 informatie voor het gebruik beschermende maatregel die bestaat uit communicatiemiddelen (bijvoorbeeld tekst, woorden, tekens, signalen, symbolen, schema’s) die afzonderlijk of in combinatie worden gebruikt om informatie aan de gebruiker over te brengen

OPMERKING Zie 6.4.

3.23 bedoeld gebruik gebruik van een machine in overeenstemming met de informatie die in de gebruikershandleiding is vermeld

3.24 redelijkerwijs voorzienbaar verkeerd gebruik gebruik van een machine op een wijze die niet door de ontwerper is bedoeld maar het resultaat kan zijn van gemakkelijk voorspelbaar menselijk gedrag

3.25 taak specifieke activiteit uitgevoerd door een of meer personen aan, of in de nabijheid van, de machine tijdens zijn levensduur

3.26 beveiligingsvoorziening afscherming of beschermende voorziening

3.27 afscherming fysieke hindernis die als deel van de machine is ontworpen om te voorzien in bescherming

OPMERKING 1 Een afscherming kan functioneren ofwel

— zelfstandig, in welk geval hij alleen effectief is indien hij is ‘gesloten’ (bij een beweegbare afscherming) of ‘vast op zijn plaats gehouden’ (bij een vaste afscherming), ofwel

— in samenhang met een blokkeervoorziening met of zonder vergrendeling in welk geval de bescherming wordt gewaarborgd onafhankelijk van de stand van de afscherming.

OPMERKING 2 Afhankelijk van de bouwwijze kan een afscherming worden aangeduid met bijvoorbeeld behuizing, schild, deksel, scherm, deur, omheining.

OPMERKING 3 De termen voor afschermingstypen zijn gedefinieerd in 3.27.1 tot 3.27.6. Zie ook 6.3.3.2 en ISO 14120 voor afschermingstypen en hun eisen.

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NEN Standards Products & Servicest.a.v. afdeling KlantenserviceAntwoordnummer 102142600 WB Delft

Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via www.nen.nl/normshop

Gratis e-mailnieuwsbrievenWilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen,

normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze

e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven

Gegevens Bedrijf / Instelling

T.a.v. O M O V

E-mail

Klantnummer NEN

Uw ordernummer BTW nummer

Postbus / Adres

Postcode Plaats

Telefoon Fax

Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres)

Postbus / Adres

Postcode Plaats

Datum Handtekening

NEN Standards Products & Services

Postbus 50592600 GB Delft

Vlinderweg 62623 AX Delft

T (015) 2 690 390F (015) 2 690 271

www.nen.nl/normshop

RetournerenFax: (015) 2 690 271

E-mail: klantenservice@nen.nl

Post: NEN Standards Products

& Services,

t.a.v. afdeling Klantenservice

Antwoordnummer 10214,

2600 WB Delft

(geen postzegel nodig).

Voorwaarden• De prijzen zijn geldig

tot 31 december 2016,

tenzij anders aangegeven.

• Alle prijzen zijn excl. btw,

verzend- en handelingskosten

en onder voorbehoud bij

o.m. ISO- en IEC-normen.

• Bestelt u via de normshop een

pdf, dan betaalt u geen

handeling en verzendkosten.

• Meer informatie: telefoon

(015) 2 690 391, dagelijks

van 8.30 tot 17.00 uur.

• Wijzigingen en typefouten

in teksten en prijsinformatie

voorbehouden.

• U kunt onze algemene

voorwaarden terugvinden op:

www.nen.nl/leveringsvoorwaarden.

preview - 2016

Bestelformulier

Normalisatie: de wereld op één lijn.

Stuur naar:

Ja, ik bestel

€ 205.65__ ex. NEN-EN-ISO 12100:2010 nl Veiligheid van machines - Algemene

ontwerpbeginselen - Risicobeoordeling en risicoreductie