VM A.1 ALTMANN - Parantee-Psylos...• Met name mogelijk niet haalbaar voor tetraparese •...
11
06/01/2020 1 Wetenschappelijke onderbouw voor de sporter met ruggenmergletsel (SCI) Viola Altmann 1,2,3 , 1 Loughborough University, U.K. 2 International Wheelchair Rugby Federation. 3 Klimmendaal, Arnhem. Overzicht 1. Definitie en epidemiologie 2. Classificatie SCI 3. Wat is anders bij inspanning na SCI 4. Evidence based richtlijn voor inspanning na SCI 5. Mogelijkheden voor sport na SCI 6. Barrières voor inspanning en sport na SCI 7. Vragen/ discussie 1 2
Transcript of VM A.1 ALTMANN - Parantee-Psylos...• Met name mogelijk niet haalbaar voor tetraparese •...
06/01/2020
1
Wetenschappelijke onderbouw voor de sporter met ruggenmergletsel (SCI)
Viola Altmann1,2,3,
1Loughborough University, U.K. 2International Wheelchair Rugby Federation. 3Klimmendaal, Arnhem.
Overzicht1. Definitie en epidemiologie
2. Classificatie SCI
3. Wat is anders bij inspanning na SCI
4. Evidence based richtlijn voor inspanning na SCI
5. Mogelijkheden voor sport na SCI
6. Barrières voor inspanning en sport na SCI
7. Vragen/ discussie
1
2
06/01/2020
2
Definitie en epidemiologie• Dwarslaesie – ruggenmergletsel
• Incidentie traumatisch
VS 54/106
Nederland 14/106
• Incidentie niet traumatisch gelijk in Nederland
• Incidentie oncologisch 10 x zo hoog in Nederland
• Man : vrouw = 3:1
• Prevalentie
8000 in Nederland
3000 in Vlaanderen
12.500.00 wereldwijd
• Leeftijd bij ontstaan gemiddeld 27 (1970) → 43 (2019 VS) 62 (NL)
Epidemiologie• Oorzaken traumatisch (Nederland):
– Val 53%
– Verkeer 22%
– Sport 14%
– Geweld 2%
– Onbekend 3%
– Anders 4%
3
4
06/01/2020
3
Epidemiologie• Overleving sterk toegenomen sinds WO II
– Decubitus
– Urogenitale problemen
• Overleving beperkt door
– Cardiovasculair
– Pulmonaal
– Long embolieën
– Kanker
Classificatie SCI• Hoogte
• Compleetheid
– AIS A-E
– Klinische
syndromen
5
6
06/01/2020
4
Classificatie SCI
Epidemiologie naar classificatie• 62 % incompleet (AIS B-D)
• 69% cervicaal, 20 % compleet
• 31% thoracolumbaal, 50 % compleet
• Toename ouderen met incomplete tetraparese
7
8
06/01/2020
5
Classificatie SCI• Autonome zenuwstelsel
– Sympathicus
– Parasympathicus
• Compleetheid leasie ANS
≠
compleetheid motore/sensore laesie!
Krassioukov AV et all. Anatomy of the autonomic nervous system Phys Med Rehabil, 1996
Wat is anders bij inspanning• Kracht
– afhankelijk van laesiehoogte en compleetheid
– Benen, romp en armen
– Impact op
• Prestatie vermogen
• Blessure gevoeligheid
• Spiertonus
– Hypotonie
– Hypertonie
9
10
06/01/2020
6
Wat is anders bij inspanning• Sensibiliteit
– Propriocepsis
– Decubitus
– Overige (huid)laesies
Wat is anders bij inspanning• Ademhaling
– Intercostaal spieren innervatie thoracaal
– Diafragma innervatie C4
– Accessoire ademhalingsspieren hersenzenuwen
– Bronchiën autonome innervatie
11
12
06/01/2020
7
Wat is anders bij inspanning• Autonome zenuwstelsel
– Vooral bij laesie boven Th6
– Centrale aansturing parasympaticus in tact, maar sympaticus niet!
– Impact op
• Hartfrequentie/ cardiac output
• Bloeddruk regulatie
• Temperatuur regulatie
• Vrijmaken glucose uit de lever
West CR, Cardiovascular control, autonomic function and elite enduranceperformance in SCI, Scand J Sci Sports 2015
Wat is anders bij inspanning• Autonome zenuwstelsel
– Autonome dysregulatie
– Boosting
Gee CM et all. Boosting in elite athletes with SCI: a critical review of physiology and testing procedures. Sports Med, 2015
13
14
06/01/2020
8
Wat is anders bij inspanning• Autonome zenuwstelsel
– Controle blaas
– Controle darm
Evidence Based Richtlijn voor bewegen eninspanning bij SCI• WHO richtlijn: per week 150 minuten matige of 75 minuten intensieve aerobe
activiteit en 2 x 20 minuten kracht training
• “Individuele aanpassingen nodig voor personen met beperkingen, vanwege
– Verminderd inspannings vermogen
– Specifieke gezondheidsrisico’s”
• Literatuur review: kan bewegen/ inspanning fitness, cardiometabole gezondheid
en bot kwaliteit verbeteren bij volwassenen met SCI?
• Onderscheid Acute SCI (≤ 12 maanden) en chronische SCI (> 12 maanden)
Van der Scheer JW et all. Effects of exercise on fitness and health of adultswith SCI A systematic review. Neurology, 2017.
15
16
06/01/2020
9
Evidence Based Richtlijn voor bewegen eninspanning bij SCI
Martin Ginnis KA et all. Evidence-based scientific exerciseguidelines for adults with SCI: an update and new guideline, Spinal Cord 2018
Evidence Based Richtlijn voor bewegen eninspanning bij SCI
Bewijs niveau volgens GRADE
• Acute SCI– Onvoldoende bewijs voor verbetering van alle parameters
• Chronische SCI– Matig-goed bewijs voor fitheid → “sterke aanbeveling”
• Cardiorespiratoir
• Prestatie vermogen
• Spierkracht
– Matig-goed bewijs voor cardiovasculaire gezondheid → “voorwaardelijke aanbeveling”
• Lichaamssamenstelling
• Cardiovasculair risico
– Onvoldoende bewijs voor botkwaliteit
17
18
06/01/2020
10
Evidence Based Richtlijn voor bewegen eninspanning bij SCI
Beperkingen in toepasbaarheid
• Vrijwel geen personen > 65 jaar
• Vrijwel geen personen met AIS C-D
• Geen onderscheid mogelijk tussen cervicale laesie en thoracolumbale laesie
• Vrijwel geen personen met conus-cauda laesies
Vrijwel geen bijwerkingen
• Musculoskeletale pijn
Richtlijn is minimale frequentie en intensiteit en duur!
Mogelijkheden voor sport
Paralympische sportwijzer NOC*Nsf
19
20
06/01/2020
11
Barrières voor sport
Bekende barrières
• Toegankelijke faciliteiten en apparatuur
• Kosten van lidmaatschap en uitrusting
• Vervoer
Feedback op richtlijn van stakeholders
• Met name mogelijk niet haalbaar voor tetraparese
• Verwarring vanwege twee adviezen
• Fysieke activiteit versus sport
Vragen en discussie
21
22
