Vlaams Parlement Commissie Openbare Werken en Mobiliteit ...17 maart 2009 – 12de...

17 maart 2009 – 12de Voortgangsrapportage

Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel Rijnkaai 37 2000 Antwerpen Tel. 03 203 00 30 Fax. 03 203 00 31

Vlaams Parlement Commissie Openbare Werken en

Mobiliteit

12de voortgangsrapportage 17.03.2009

of 46


Inhoudstafel 1. HOOFDSTUK 1 - BASISKENMERKEN MASTERPLAN ......... 5

1.1. Algemeen ....................................................................................................................... 5 1.2. Globaal overzicht Masterplanprojecten.......................................................................... 6

2. HOOFDSTUK 2 – SCOPEWIJZIGINGEN VAN HET MASTERPLAN ANTWERPEN .......................................................... 7

2.1. Overzicht van de scopewijzigingen ................................................................................ 7 2.2. Evolutie in selectie en concretisering van projecten ...................................................... 7 2.3. Wijzigingen in de aanpak of omvang van verschillende projecten ................................ 7

3. HOOFDSTUK 3 - DE MASTERPLANPROJECTEN ................ 9 3.1. Overzicht van de belangrijkste genomen en geplande beslissingen door BAM (Raad van bestuur) ................................................................................................................................. 9 3.2. Beslissingen Vlaamse Regering .................................................................................... 9 3.3. Overzicht planning.......................................................................................................... 9 3.3.1. Masterplan ................................................................................................................. 9 3.3.2. Oosterweelverbinding ................................................................................................ 9 3.3.3. Brabo I-projecten ..................................................................................................... 11 3.3.4. Brabo II-projecten .................................................................................................... 11 3.3.5. Watergebonden projecten........................................................................................ 11 3.4. Beschrijving stand van zaken projecten....................................................................... 12 3.4.1. Oosterweelverbinding .............................................................................................. 12 3.4.2. Projecten in het kader van de Oosterweelverbinding .............................................. 14 3.4.3. Openbaar vervoerprojecten Brabo .......................................................................... 16 3.4.4. Waterinfrastructuur .................................................................................................. 19 3.4.5. Fietsprojecten .......................................................................................................... 22

4. HOOFDSTUK 4 - FINANCIËN: KOSTPRIJS EN FINANCIERING VAN HET MASTERPLAN ANTWERPEN............. 23

4.1. Actuele uitgaven en kostprijsraming investeringskosten verschillende infrastructuurprojecten Masterplan Antwerpen .......................................................................... 23 4.2. Actuele uitgaven en budgettering voor voorbereidingskosten, overheadkosten, exploitatiekosten en kosten flankerend beleid ........................................................................... 23 4.2.1. Budget 2009............................................................................................................. 23 4.3. Overzicht nieuw aangegane verbintenissen (overheidsopdrachten, gronden, …) ...... 27 4.3.1. Onteigeningen.......................................................................................................... 27 4.3.2. Gunningen ............................................................................................................... 27 4.4. Overzicht onvoorziene kosten: aanwending van “budget onvoorzien”, provisies en reservefondsen, indicaties van dreigende kostenoverschrijdingen ........................................... 27 4.5. Overzicht van wijzigingen in financieringsbronnen: kapitaalinbreng Vlaams Gewest, inbreng in natura, tolheffing, schaduwtol, subsidies, leningen, bijzondere financiële transacties, effectisering................................................................................................................................ 27

5. HOOFDSTUK 5 - RISICO’S VAN HET MASTERPLAN ANTWERPEN EN RISICOBEHEERSING ....................................... 29

5.1. Resultaten van recente risicoanalyses: nieuwe risico’s en gewijzigde risico’s ............ 29 5.2. Geplande en uitgevoerde audits (cfr. BAM-decreet).................................................... 29 5.3. Overzicht belangrijkste bedreigingen, impact, geplande en genomen beheersmaatregelen vanuit invalshoeken, zowel voor projectrisico’s als voor algemene werking en doelstellingen ........................................................................................................................ 29 5.3.1. Masterplan ............................................................................................................... 29 5.3.2. Oosterweelverbinding en DBfM ............................................................................... 36 5.3.3. Brabo I-projecten ..................................................................................................... 40

of 46


of 46

5.3.4. Brabo II-projecten .................................................................................................... 40 5.3.5. Watergebonden projecten........................................................................................ 41 5.4. Risicobeheersing volgens gekozen aanpak................................................................. 42 5.4.1. Inrichting van een overkoepelend risicomanagement systeem............................... 42 5.4.2. Risicomanagement BAM en projectorganisatie OWV ............................................. 42

6. HOOFDSTUK 6 - PROJECTORGANISATIE VOOR HET MASTERPLAN ANTWERPEN ........................................................ 45

6.1. Wijzigingen in organen BAM en overlegorganen......................................................... 45 6.1.1. Organen van BAM: .................................................................................................. 45 6.1.2. Overlegorganen: ...................................................................................................... 45 6.2. Overzicht bijkomende bijzondere opdrachten BAM..................................................... 45 6.3. Overzicht uitbestede taken en opdrachten .................................................................. 45 6.4. Evolutie in de samenwerking met andere partijen of overheden ................................. 45 6.4.1. Protocollen m.b.t. Oosterweelverbinding ................................................................. 45 6.4.2. Protocollen m.b.t. andere projecten......................................................................... 46


HOOFDSTUK 1 - BASISKENMERKEN MASTERPLAN

1.1. Algemeen Het Masterplan Antwerpen is opgesteld door het Vlaams Gewest met als doelstellingen: • het garanderen van de bereikbaarheid van stad en haven; • het verhogen van de verkeersveiligheid; • het herstellen van de leefbaarheid. Van in het begin is gekozen voor een geïntegreerde, multimodale aanpak. Dit betekent onder meer dat in het Masterplan Antwerpen alle vervoersmogelijkheden aan bod komen. • Voor personenverkeer:

wegverkeer; openbaar vervoer

• Voor goederenverkeer: • binnenscheepvaart

wegtransport spoortransport

Speciale aandacht gaat naar de zachte weggebruiker: voetgangers en fietsers. In en rond Antwerpen ondervinden al deze verschillende vervoersmodi hinder ten gevolge van congestie en knelpunten. De projecten welke binnen het kader van het Masterplan Antwerpen worden uitgewerkt, hebben tot doel de belangrijkste knelpunten op te lossen. Ook wordt ernaar gestreefd om een ‘modal shift’ te stimuleren, die het gebruik van alle vervoersmogelijkheden op optimale wijze nastreeft, voornamelijk om het wegvervoer zoveel mogelijk te ontlasten. Om de congestie op de Ring op te lossen, zal in de eerste plaats de Ring ten noorden van Antwerpen worden gesloten: deze nieuwe “Oosterweelverbinding” is hoofdzakelijk bedoeld voor vrachtwagenverkeer. Aangezien het spoorverkeer niet tot de bevoegdheid van het Vlaams Gewest behoort, worden geen projecten m.b.t. spoorinfrastructuur uitgewerkt, maar in alle overwegingen wordt het spoor steeds mee in beschouwing genomen. De geïntegreerde aanpak maakt het mogelijk de verschillende projecten op mekaar af te stemmen. Zo wordt onder meer de functie van de Singel herbekeken, evenals de relatie tussen de Ring en de Singel, teneinde de afwikkeling van het bestemmingsverkeer naar de stad Antwerpen, de randgemeenten en de haven te verbeteren. Tal van knelpunten belemmeren een goede doorstroming van het openbaar vervoer. Het oplossen van deze (vaak lokale) knelpunten, evenals het aanleggen van eigen tram- en busbanen zal deze doorstroming verbeteren, wat essentieel is om het gebruik van het openbaar vervoer te stimuleren. De knelpunten voor de binnenscheepvaart op het Albertkanaal zullen verder worden weggewerkt: verruimen van de doorvaartbreedte in het algemeen en ter plaatse van de bruggen in het bijzonder. Deze aanpak zal gepaard gaan met verbeteringen ter

of 46

17 maart 2009 – 12de voortgangsrapportage

of 46

optimalisatie van het wegverkeer langs en over het Albertkanaal. Ook de Van Cauwelaertsluis en de Royerssluis zullen ingrijpend worden gerenoveerd, om voldoende verschuttingscapaciteit te verzekeren in alle omstandigheden.

1.2. Globaal overzicht Masterplanprojecten


HOOFDSTUK 2 – SCOPEWIJZIGINGEN VAN HET MASTERPLAN ANTWERPEN

2.1. Overzicht van de scopewijzigingen Er zijn geen scopewijzigingen te melden.

2.2. Evolutie in selectie en concretisering van projecten Geen wijzigingen t.o.v. de 11de voortgangsrapportage.

2.3. Wijzigingen in de aanpak of omvang van verschillende projecten

Geen wijzigingen t.o.v. de 11de voortgangsrapportage.

of 46


HOOFDSTUK 3 - DE MASTERPLANPROJECTEN

3.1. Overzicht van de belangrijkste genomen en geplande beslissingen door BAM (Raad van bestuur)

De Raad van bestuur van BAM vergaderde op 21 november 2008, 19 december 2008 en 20 februari 2009. De belangrijkste beslissingen van de Raad van Bestuur sinds de vorige rapportering, zijn de volgende: • Masterplan

Goedkeuring samenwerkingsprotocol Job- en opleidingscentrum Goedkeuring regeling subsidiëring voor verplaatsing bepaalde

nutsleidingen

• Financiering Masterplan Goedkeuring aanpak prehedge

• Oosterweelverbinding

Goedkeuring bijakte protocol Gemeentelijk Havenbedrijf

• Openbaar vervoerprojecten – Brabo 1 Goedkeuring gunning Brabo I aan THV Silvius Goedkeuring Terechtwijzend bericht nr. 3 (wijzigingen financiële luik van

het bestek) Goedkeuring samenwerkingsovereenkomst Infrabel

• Interne organisatie

Gunning overeenkomst inzake juridische adviesverlening Goedkeuring budget 2009 Goedkeuring personeelskader 2009 Goedkeuring aanpak communicatie Goedkeuring bestek IT-infrastructuur Goedkeuring onvoorzienbare prestaties Marsh Goedkeuring deelcontracten 28 TV SAM

3.2. Beslissingen Vlaamse Regering • Goedkeuring Terechtwijzend Bericht nr. 3 aanbesteding Brabo I

3.3. Overzicht planning

3.3.1. Masterplan We verwijzen hier naar de planning zoals vermeld in de bijlage aan de Kaderovereenkomst goedgekeurd dd. 2 maart 2007.

3.3.2. Oosterweelverbinding De hieronder vermelde planning heeft als uitgangspunt dat de Vlaamse Regering na de bekendmaking van de resultaten van het Alternatievenonderzoek, voorzien begin maart,

of 46


een beslissing neemt m.b.t. het tracé voor de Oosterweelverbinding zoals door BAM uitgewerkt.

• Planning aanbesteding DBfM-co Oosterweelverbinding

Actie 11de VR 12de VR Resultaat Alternatievenonderzoek

Februari 1ste week maart ‘09

Bouwvergunningsprocedure Maart 09 – September 09 April ‘09 – oktober ‘09 Contractvorming t.e.m. November 09 April ‘09 –april ‘10 Contractsluiting December 09 Mei 2010 aanvang van werfinrichting en voorbereidende werkzaamheden

1 augustus 2010

start van de hoofdwerkzaamheden

1 november 2010

Ingebruikstelling Oosterweelverbinding

Januari 2015

• Planning Aanbesteding Verzekeringen

Actie 11de VR 12de VR Uitsturen TWB Eind februari 2009 April 2009 Bilaterale gesprekken 1ste kwartaal 2009 2de kwartaal 2009 Indienen offerte leidende verzekeraars

2de kwartaal 2009 3de kwartaal 2009

Vastleggen ‘preferred’ leidende verzekeraar


Indienen offerte medeverzekeraars


Vastleggen ‘preferred’ medeverzekeraar

4de kwartaal 2009 1ste kwartaal 2010

Finale contractbesprekingen

4de kwartaal 2009 en 1ste kwartaal 2010

1ste kwartaal 2010

Contractsluiting 1ste kwartaal 2010 2de kwartaal 2010

• Planning aanbesteding financiering Omwille van de crisis in de internationale financiële markten en de hertekening van de financieel-juridische structuur waartoe BAM daardoor wordt genoodzaakt, dient een nieuwe aanbestedingsprocedure te worden opgestart. In functie van de beslissingen te nemen door de Raad van Bestuur inzake de financiële structuur zal een aanbestedingsproces worden uitgetekend waarmee naar een financial close in mei 2010 kan worden toegewerkt.

of 46


3.3.3. Brabo I-projecten Actie 11de VR 12de VR Eerste fase (1st offer) Indienen eerste offerte 8 februari ‘08 8 februari ‘08 Boordeling eerste offerte en uitvraag BAFO

8 februari ’08 – 21 april ‘08 8 februari ’08 – 21 april ‘08

Tweede fase (BAFO) 6 juni ‘08 Indienen BAFO 6 juni ‘08 6 juni ‘08 Beoordeling BAFO en aanduiding preferred bidder

juni – augustus 2008 Juni - september ‘08

Goedkeuring voor gunning 21 november ‘08 Goedkeuring TWB 3 9 januari ‘09 Contractsluiting december 2008 Juni ‘09 Start der werken februari - maart 2009 Augustus ‘09

3.3.4. Brabo II-projecten Een indicatieve timing van uitvoering werd in de Stuurgroep besproken en goedgekeurd. Zij wordt binnenkort samen met de samenwerkingsovereenkomst en de projectfiche aan de Vlaamse Regering voorgelegd.

3.3.5. Watergebonden projecten Actie 11de VR 12de VR Noorderlaanbrug

Werken gestart 18 februari ‘08 18 februari ‘08 Einde der werken Voorjaar 2010 Voorjaar 2010 Van Cauwelaertsluis

Werken (hoofdfase) gestart 07 april ‘08 07 april ‘08 Einde der werken Voorjaar 2011 Voorjaar 2011 Kattendijksluis

Offertevraag 15 april ‘08 15 april ‘08 Gunning november ‘08 november ‘08 Start der werken februari ‘09 februari ‘09 Openstelling sluis Februari 2011 Februari 2011

of 46


3.4. Beschrijving stand van zaken projecten

3.4.1. Oosterweelverbinding

3.4.1.1. Alternatievenonderzoek De resultaten van het Alternatievenonderzoek uitgevoerd door het studiebureau ARUP-SUM werden aan de Vlaamse Regering op 4 maart 2009 gepresenteerd. Ook BAM, de actiegroep Straten-Generaal en de stad Antwerpen kregen in de namiddag een toelichting over de resultaten. Op het ogenblik van opmaak van deze schriftelijke rapportage nemen de diverse betrokken actoren kennis van de resultaten van deze studie. Aan BAM, Stad Antwerpen en Straten-Generaal is gevraagd om tegen uiterlijk 13 maart 2009 hun reacties op de studie aan de Vlaamse regering te bezorgen.

3.4.1.2. Bouwvergunning Het dossier voor de vergunningsaanvraag voor de stedenbouwkundige vergunning voor de OWV werd op 1 september 2008 door Noriant bij BAM ingediend, is inmiddels door BAM gevalideerd. Er wordt nog gewacht op enkele voorafgaande adviezen en beslissingen van derden. Zo dient het Bestuursorgaan Tunnelveiligheid in het kader van het Tunneldecreet van 1 juni 2007 de veiligheidsdocumentatie van het ontwerp van de Oosterweeltunnel goed te keuren. (Zie hierover verder) Evenzeer zal de beslissing van de Federale Minister van Binnenlandse Zaken moeten worden afgewacht die oordeelt over het verzoek tot afwijking van de basisnormen voor brandpreventie en ontploffing. (Zie hierover verder) Het overleg met de Vlaamse Bouwmeester over het ontwerp van het bouwaanvraagdossier is gepland op 25 maart 2009 (art. 4 Besl. Vl. Reg. 5 mei 2000 tot aanwijzing van de werken, handelingen of wijzigingen van algemeen belang en tot regeling van het vooroverleg met de Vlaamse Bouwmeester). De Raad van Bestuur van BAM zal de resultaten van het alternatievenonderzoek afwachten alvorens de bouwaanvraag in te dienen. Dit kan dus pas ten vroegste in maart 2009 op voorwaarde dat op dat ogenblik de noodzakelijke goedkeuringen en beslissingen van de bevoegde instanties inzake tunnelveiligheid voorliggen (zie verder punt 5.3.2.5.).

3.4.1.3. Design Sign-off Noriant In de onderhandelingen met Noriant voor de realisatie van de Oosterweelverbinding is begin maart een akkoord tot stand gekomen over de Realisatie- en Instandhoudingskosten en de contractvoorwaarden.Dit akkoord vormt de noodzakelijke basis om de volgende stappen in de onderhandelingsprocedure te zetten, met name het verwerven van de nodige vergunningen en van de financiering. De Realisatiekosten vallen binnen de financiële ruimte die BAM voor de investeringskosten van de Oosterweelverbinding had bepaald en waarbij de financiering voor de andere

of 46


projecten van het Masterplan in een gestabiliseerde marktomgeving als haalbaar wordt geacht. De Realisatie- en instandhoudingskosten zijn tevens in overeenstemming met onafhankelijke kostenberekeningen van BAM en met de door de Vlaamse overheid gedefinieerde en geactualiseerde CAP op de ontwerp – en bouwkosten. Met Noriant is een concreet en haalbaar tijdsschema opgesteld waarbij contractsluiting incl. financiering voorzien is tegen mei 2010, de aanvang van werfinrichting en voorbereidende werkzaamheden op 1 augustus 2010 en de start van de hoofdwerkzaamheden op 1 november 2010. Met deze planning kan de Oosterweelverbinding in januari 2015 opengesteld worden. Het akkoord met Noriant (Design Sign-off) zal op de eerstvolgende Raad van Bestuur van BAM ter bekrachtiging worden voorgelegd.

of 46


3.4.2. Projecten in het kader van de Oosterweelverbinding

3.4.2.1. Middenvijver Het project Middenvijver werd uitgevoerd in het kader van de mitigerende maatregelen en de natuurontwikkeling van het Masterplan Antwerpen, zoals opgelegd in het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) “Oosterweelverbinding” van 16 juni 2006 en de Plan-Mer. Zoals in de vorige rapportage gemeld werd dit project opgeleverd binnen timing en budget. De beperkte aanpassingen om de toegankelijkheid van het domein voor rolstoelgebruikers te optimaliseren en de veiligheid van de fietsers te garanderen zijn bijna afgerond (kleine vertraging omwille van de weersomstandigheden in de winterperiode).

Het gebied werd na oplevering van de werken overgedragen aan het Agentschap Natuur en Bos.

3.4.2.2. Burchtse Weel Deze werken gebeuren in het kader van de mitigerende maatregelen en de natuurontwikkeling van het Masterplan Antwerpen, zoals opgelegd in het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) “Oosterweelverbinding” van 16 juni 2006 en de Plan-MER.

Burchtse Weel wordt omgevormd tot een slikken- en schorrengebied dat onder invloed komt te staan van de getijdenwerking van de Schelde. Een grote in- en uitwateringsconstructie brengt Burchtse Weel opnieuw in contact met de Schelde. Rond de waterplas komt een dijk op Sigmahoogte (9,25 meter). Om het achterliggende gebied beter te beschermen tegen overstromingen, wordt er ook een pompstation gebouwd en een bufferbekken voorzien. Burchtse Weel zal ook ruimte bieden voor nieuwe wandel- en fietspaden. De aanleg van twee schorren ( een grote plaat en een kleinere) is bijna klaar. De werken aan de dijken rondom Burchtse Weel gaan de volgende maanden door. Er is gestart aan de huidige Scheldedijk met de werken voor de verbinding van de Schelde met Burchtse Weel onder de Beatrijslaan door. Ook de werken aan het pompstation (om het water eventueel versneld weg te pompen) zijn gestart.

3.4.2.3. De Schijn De werken aan de Schijn gebeuren ter voorbereiding van de werken aan de Oosterweelverbinding en de Stedelijke Ringweg. Gezien de Schijn hier in een ondergrondse koker stroomt, bestaat de kans dat deze beschadigd wordt door de pijlers van de Lange Wapper. De waterloop 1ste categorie wordt doorgeknipt tussen het Lobroekdok en de IJskelder. De lege Schijnkoker vormt een gigantisch bufferbekken voor 42 miljoen liter water. Daarnaast komen er twee extra vijzelgemalen, een type van pompstation, die de waterhuishouding in Merksem en Ekeren sterk zullen verbeteren. De uitvoering van de werken werd gegund aan de THV Herbosch-Kiere en NV Deckx Werkhuizen voor een bedrag van 6.265.482 € excl. BTW. De werken zijn gestart op 5 augustus 2008. De uitvoering van het project wordt voorzien op 10 maanden.

of 46


Dit project bestaat uit twee grote werfzones: Werfzone Lobroekdok:

waar er een bypass gemaakt werd voor de Schijn. In december/januari is deze bypass in gebruik genomen, waardoor de aannemer in het afgesloten deel van de kokers het nieuwe vijzelgemaal kon beginnen te bouwen. De ruwbouw van het nieuwe bedieningsgebouw en de betonstructuren voor de vijzels zijn bijna klaar. In de tweede helft van maart worden de vier vijzels in het vijzelgemaal geplaatst. Intussen zijn de werkzaamheden gestart om de Kleine Schijn te verleggen naar het nieuwe vijzelgemaal.

Werfzone IJskelder: waar de aannemer een nieuw vijzelgemaal bouwt en er een uitstroom maakt vanaf dat gemaal tot in het Albertkanaal. Dat gebeurt via een lange verbindingskoker. De werken aan het vijzelgemaal en de verbindingskoker zijn intussen ver gevorderd. De vier vijzels worden in de tweede helft van maart geplaatst. De bouw van de uitstroomconstructie naar het Albertkanaal is begin november opgestart en neemt enkele maanden in beslag..

3.4.2.4. Stedelijke Ringweg Noord deel b1 Het project SRWn-B1 is een milderende maatregel uit het Project-MER Oosterweelverbinding. De aansluiting van de E313 met de R1, richting noorden, dient gerealiseerd te zijn bij de ingebruikname van de Oosterweelverbinding. In de studie wordt de volledige knoop ontworpen, zowel voor de tijdelijke tussenfases als voor de definitieve fase, wanneer de stedelijke ringweg, richting Kennedytunnel, volledig is afgewerkt. Cruciaal in de opmaak van de nieuwe knoop is de vernieuwing van de brug aan de Turnhoutsebaan. Door de brug te verschuiven en te verhogen, kan een zeer compacte knoop gerealiseerd worden, met een minimale hinder voor de omgeving. Bij de opmaak van het voorontwerp van de brug is tevens rekening gehouden met een tramaansluiting voor De Lijn op de tot nu toe ongebruikte metrokoker. De knoop werd verder geoptimaliseerd om te komen tot een minimale ruimte-inname zowel in planzicht als in hoogte. In de knoop is een afrit voorzien naar de Turnhoutsebaan, die exclusief voorbehouden wordt aan de snelbussen van De Lijn. Het ontwerp beantwoordt tevens volledig aan de uitgangspunten en stroomschema’s door de stuurgroep “Tactische studie E313” (met de goedkeuring van alle actoren) naar voor worden geschoven.

Hierdoor wordt zowel aan de westzijde als aan de zuidzijde van de knoop een belangrijke grondoppervlakte vrij gemaakt voor andere (groene) bestemmingen. Om tot een goede invulling te komen van deze vrij gekomen ruimtes, en om een kwalitatief waardevolle verbinding te realiseren met het Rivierenhof, is door de stad Antwerpen, de provincie en BAM, in samenwerking met de Vlaams bouwmeester, een open oproep gelanceerd voor de aanstelling van een landschapsontwerper (open oproep januari 2009). De opgestarte procedure moet leiden toe de aanstelling van een ontwerper tegen eind september 2009.

of 46


3.4.3. Openbaar vervoerprojecten Brabo

3.4.3.1. Brabo I

De vorige voortgangsrapportage eindigde met de melding dat de contractbesprekingen met de voorkeursbieder in een finale fase waren getreden. Het was toen de bedoeling om zo spoedig mogelijk tot contractsluiting en tot Financial Close over te gaan, zodat de werken in het voorjaar 2009 (februari – maart) hadden kunnen worden aangevat. In dit kader beslisten de Vlaamse Regering evenals de Raden van Bestuur van De Lijn en van BAM op 21 november 2008 om de opdracht Brabo I te gunnen aan de THV SILVIUS, op basis van de door haar ingediende BAFO van 6 juni 2008 en de optimalisering van deze BAFO naar aanleiding van de finale onderhandelingen. Nog dezelfde dag werd deze beslissing kenbaar gemaakt aan de THV D.A.N.K. (die op 6 juni 2008 ook een conforme bieding had ingediend) en ging een standstill termijn in van 10 dagen. Hierbij dient wel opgemerkt dat de gunning van de opdracht aan de THV SILVIUS slechts voltooid zou geworden zijn door ondertekening van de definitieve contractdocumenten door THV SILVIUS en door de betrokken overheden. Op 1 december 2008 heeft de Aanbestedende Overheid evenwel vastgesteld dat, omwille van externe marktomstandigheden, met name de publiek bekende fundamentele verstoring van de financiële markten op wereldniveau, de THV SILVIUS er niet in slaagde om de nodige externe financiering te vinden. Vervolgens heeft de Aanbestedende Overheid ook moeten vaststellen dat de THV D.A.N.K. om dezelfde redenen evenmin in dergelijke gestanddoening zou slagen. De Aanbestedende Overheid heeft daarop met elk van de bieders afspraken gemaakt om een nieuwe BAFO-ronde te organiseren middels een nieuw terechtwijzend bericht. Daarbij werd voornamelijk vastgelegd dat de drie bieders geen procedurele stappen zouden ondernemen tegen de vroegere gunningsbeslissingen. Met T.H.V. D.A.N.K. werd bovendien vastgelegd dat dit consortium er zich toe verbond om afstand te doen van het verzoekschrift van 18 november 2008 ter schorsing en vernietiging van de aanduiding van de voorkeursbieder. In het openbaar belang dat met de realisatie van het project Brabo 1 gepaard gaat, werd dan ook onderzocht in welke mate de financierbaarheid ("bankability") van het project Brabo 1 kon worden verhoogd binnen de grenzen van de ESR-neutraliteitsvereiste en de overheidsopdrachtenreglementering. Daartoe werden onder meer ook peilende gesprekken gevoerd met voormelde bieders in de maand december 2008, inclusief met de THV TRAVANT (die op 6 juni 2008 een niet conforme BAFO had ingediend). Voormeld onderzoek is uitgemond in een Terechtwijzend Bericht 3, met wijzigingen aan voornamelijk de financieel gerelateerde bepalingen van het bestek en op basis waarvan de drie bovenvermelde bieders werden uitgenodigd tot het indienen van een nieuwe BAFO. Hoewel de BAFO van THV TRAVANT in het verleden door de Aanbestedende Overheid formeel was geweerd omwille van de niet-conformiteit van de door haar ingediende initiële BAFO, werd in het licht van de vigerende overheidsopdrachtenreglementering, de beginselen inzake gelijke behandeling, mededinging en transparantie, en gelet op de aard en het belang van de aanpassingen vervat in Terechtwijzend Bericht 3 inzonderheid op het vlak van de (structurering van de) financiering, ook de THV TRAVANT tot deelname aan de nieuwe BAFO-ronde uitgenodigd.

of 46


Het project Brabo 1 zal bijgevolg worden gegund aan de op basis van het - middels Terechtwijzend Bericht 3 en gebeurlijke bijkomende terechtwijzende berichten aangepaste- bestek, economisch meest voordelige bieder. Op 2 januari 2009 is het ontwerp van Terechtwijzend Bericht 3 goedgekeurd door de Stuurgroep Brabo 1, en op 9 januari 2009 was het goedgekeurd door de Vlaamse Regering en door de Raden van Bestuur van De Lijn en van BAM. Op 12 januari 2009 werd het dan aan de drie bieders overgemaakt. Met elk van de drie bieders had een toelichtingsmoment plaats op 22 januari 2009 en op 20 februari 2009. Het volgende toelichtingsmoment met elk der bieders is gepland voor 4 en 5 maart 2009. Afhankelijk van de informatie die hierbij wordt verkregen zal wellicht een Terechtwijzend Bericht 4 aan de Vlaamse Regering en aan de Raden van Bestuur van De Lijn en BAM ter goedkeuring worden voorgelegd. De Offerten worden verwacht op 3 april 2009. Ten einde het procesrisico in de mate van het mogelijke te beheersen, is in het Terechtwijzend Bericht 3 de gunningsprocedure in die zin bijgestuurd dat er nog slechts één enkele beslissing zal worden genomen. Uiteindelijk zal in één en dezelfde formele beslissing uitspraak worden gedaan omtrent (i) de formele regelmatigheid en conformiteit van de ingediende Offerten en (ii) de rangschikking van de formeel regelmatige en conforme Offerten met aanduiding van de economisch meest voordelige bieder, aan wie de opdracht uiteindelijk wordt toegewezen.

of 46


3.4.3.2. Brabo II Zoals reeds in de vorige voortgangsrapportage gemeld, besliste de Vlaamse Regering op 9 mei 2008 met betrekking tot het project Brabo II onder meer tot: de overheveling van het tramtracé doorheen Ekeren tot aan het eindpunt Leugenberg naar de tweede fase van het Masterplan, dit met het oog op het ontwikkelen van een breed maatschappelijk draagvlak voor de tracékeuze,

de overheveling van een aantal stedelijke tramlijnen op het Eilandje en op de Singel Zuid naar de eerste fase van het Masterplan, zodat deze samen met Leien fase 2 en tramlijn Ekeren tot en met “De Mieren” binnen het project Brabo II kunnen gerealiseerd worden,

de opdracht aan BAM voor het uitwerken van een analyse van alle mogelijke kosten, risico’s en voor- en nadelen van het al dan niet afbreken van het Hardenvoortviaduct (tussen Noorderplaats en IJzerlaan),

En finaal uitgewerkt analyserapport werd ondertussen door de stuurgroep Brabo II bekrachtigd. Bovendien werd ook een samenvattende projectfiche uitgewerkt, waarin op klare en duidelijke wijze de begrenzingen en de ramingen van de verschillende deelprojecten van het geactualiseerde project Brabo II bepaald worden. In één gezamenlijk pakket met het princiepsontwerp van samenwerkingsovereenkomst zullen deze documenten binnenkort ter goedkeuring worden voorgelegd aan de Vlaamse Regering. Voor het project Operaplein heeft de ontwerper, Manuel De Solà-Morales, op 5 november 2008 zijn eerste conceptvoorstel ingediend. Op 11 december 2009 werd dit concept voorgesteld aan alle betrokken partijen, op 17 februari 2008 werd het voorgesteld aan de stuurgroep Operaplein, en op 19 februari 2009 werd het door de stuurgroep Brabo II bekrachtigd voor toevoeging aan het dossier met de andere bovenvermelde documenten voor het project Brabo II. Tenslotte wordt ook opgemerkt dat de studies voor het traject van de Leien tot in Ekeren (‘de Mieren’) voorlopig niet werden verder gezet in afwachting van de goedkeuring van de in opmaak zijnde samenwerkingsovereenkomst (met bijhorende projectfiche) door de Vlaamse regering.

of 46


3.4.4. Waterinfrastructuur

3.4.4.1. Noorderlaanbrug Begin 2008 gingen de werken aan de Noorderlaanbrug van start. Het project Noorderlaanbrug omvat de bouw van 2 nieuwe bruggen: een brug voor wegverkeer aan de westzijde en een brug voor openbaar vervoer aan de oostzijde.

De bestaande Noorderlaanbrug bestaat uit twee gescheiden brughelften. Nadat alle verkeer op de oostelijke brughelft werd gebracht, werd de westelijke brughelft afgebroken en werd gestart met de bouw van de nieuwe wegbrug op die plaats. Zodra de nieuwe wegbrug in gebruik genomen wordt, zal de bestaande oostelijke brug afgebroken worden en wordt op die vrijgekomen zone een nieuwe fietsbrug gebouwd.

In januari werd de metalen draagstructuur van de nieuwe wegbrug in drie delen over het water aangevoerd, gemonteerd en afgelast. Op dit ogenblik legt de aannemer een betondek aan op de draagstructuur en beëindigt hij de grondwerken en de keerconstructies van de aanloophellingen. De komende maanden zullen de wegverhardingen op de brug en de aanloophellingen worden aangelegd, evenals de verlichting, de borstweringen, de signalisatie,… Nog voor de zomer zal het verkeer stadinwaarts over de brug rijden. In juli/augustus volgt dan het verkeer richting staduitwaarts.

Daarna start de tweede hoofdfase van de werken, namelijk de bouw van de brug voor openbaar vervoer.

Doordat de grondmechanische kwaliteit van de ondergrond nadeliger was dan vooraf ingeschat en de fundering van de bestaande brug anders was dan op basis van de beschikbare informatie verwacht kon worden, werden bijkomende funderingswerken uitgevoerd.

Tijdens de werken wordt ook de lokale vernauwing onder de bestaande brug weggenomen door de vervanging van de bestaande kaaimuur door een nieuwe kaaimuur erachter. Ter plaatse van de nieuwe wegbrug is dit reeds gebeurd..

3.4.4.2. Bruggen Albertkanaal De volgorde van uitvoering van de Theunisbrug (Sportpaleis) en de brug Deurne-Bal (Azijn) werd omgewisseld. Door deze ingreep in de planning zal een vlottere afwikkeling van het autoverkeer, de scheepvaart en het openbaar vervoer mogelijk zijn tijdens de realisatie van de projecten. Door deze omwisseling wordt de Deurne-Bal brug uitgevoerd in de eerste fase van het Masterplan en de Theunisbrug in de tweede fase. Deze omwisseling werd positief onthaald op de Stuurgroep Masterplan van 25 juni 2008 en op de Stuurgroep Impactmanagement op 7 augustus 2008, en bekrachtigd door de Raad van bestuur van BAM op 17 oktober 2008. In fase 1 van het Masterplan worden bijgevolg de volgende bruggen uitgevoerd:

Noorderlaanbrug IJzerlaanbrug Spoorbruggen Deurne-Bal brug

In fase 2 volgen dan:

Theunisbrug Kruiningenbrug Hoogmolenbrug

of 46


3.4.4.3. Ijzerlaanbrug De bestaande Ijzerlaanbrug wordt vervangen door een brug voor de zachte weggebruiker (voetgangers en fietsers). Die nieuwe brug wordt ingeplant naast de bestaande brug. De huidige brug wordt niet afgebroken alvorens de zachte weggebruiker over de nieuwe brug het kanaal kan oversteken.

Het voorontwerp van de Ijzerlaanbrug is opgemaakt. De voorlopige richtlijnen van de Open Oproep werden hierbij als uitgangspunt gehanteerd.

Ook de uitwerking van een ontwerp is lopende. Op dit ogenblik worden een aantal technische keuzes verder afgestemd met de betrokken partijen Stad Antwerpen en NV De Scheepvaart.

Doordat ten gevolge van de Open Oproep een aantal toevoegingen werden gedaan aan het project, worden hierover budgettaire besprekingen gevoerd met de betrokken partners AWV, Stad Antwerpen en NV De Scheepvaart.

De bestaande wegbrug blijft in elk geval in gebruik tot de voltooiing van de werken aan de Noorderlaanbrug in de eerste helft van 2010. Door de vele interferenties dient de timing verder te worden afgestemd op de werken van de Oosterweelverbinding.

3.4.4.4. Spoorbruggen De overeenkomst tussen BAM, Infrabel en NV De Scheepvaart voor de vernieuwing van de spoorbruggen voor de lijnen 12 en 27A over het Albertkanaal is ondertekend nadat ook de Raad van Bestuur van Infrabel op 19 februari 2009 ze heeft goedgekeurd. Dit is meteen de start voor de verdere uitwerking van het voorontwerp tot een ontwerp en een aanbestedingsdossier. Tegelijk met de vernieuwing van de spoorbruggen over het Albertkanaal, zullen ook de spoorbruggen over de Merksemsestraat en over de Ijzerlaan vernieuwd worden. De vernieuwing van de spoorbruggen over de Ijzerlaan wordt gefinancierd door Infrabel. De vernieuwing van de spoorbruggen over de Meksemsestraat is noodzakelijk door de wijziging van het lengteprofiel ten gevolge van de verhoging van de bruggen over het kanaal en wordt bijgevolg gefinancierd door BAM. De spoorbruggen interfereren rechtstreeks met de projecten Ijzerlaanbrug en Oosterweelverbinding en een overleg hierover wordt georganiseerd met Infrabel.

3.4.4.5. Kattendijksluis De aanleiding voor het heropenen van de Kattendijksluis is het bereikbaar houden van het Kattendijkdok voor schepen hoger dan 14 meter zodra de bouw van de Oosterweelverbinding de toegankelijkheid voor dergelijke schepen via de Siberiabruggen onmogelijk maakt.

De heropening van de Kattendijksluis houdt voornamelijk de bouw in van een beweegbare brug en het vervangen van de sluisdeuren en hun bewegingsmechanismen, rekening houdend met het realiseren van het nieuwe sigmapeil. Er werd gekozen voor een rolbrug over het benedenhoofd net naast de bestaande sluiswachtershuisjes. De structuur van de brug bestaat uit twee evenwijdige vakwerkliggers met laaggelegen draagvloer. Tussen de liggers liggen 2x1 rijstroken en erbuiten in uitkraging aan de ene zijde een voetpad en aan de andere een fietspad.

Een overeenkomst tussen Waterwegen en Zeekanaal (W&Z) enerzijds en BAM anderzijds, bepaalt dat W&Z bouwheer en aanbestedende overheid is en dat BAM W&Z schadeloos stelt ten belope van maximaal 15 miljoen euro.

of 46


De opdracht werd gegund aan THV NV Roegiers – NV Victor Buyck Steel Construction – NV Egemin voor een bedrag van 17.223.671 euro. Begin april zal de aannemer zijn werfinstallatie plaatsen waarna hij de werken ter plaatse kan opstarten.

3.4.4.6. Van Cauwelaertsluis Met de renovatie wordt de sluis, die in 1928 in gebruik werd genomen, voorzien van nieuwe sluisdeuren en een nieuwe mechaniek om de deuren te bedienen. De sluiswanden worden ook aangepakt, net zoals het systeem om het water in en uit de sluis te laten. En daarnaast komen er twee nieuwe technische gebouwtjes en nieuwe signalisatie voor de scheepvaart en het wegverkeer. De gerenoveerde sluis zal het groeiend aantal vrachtschepen snel en efficiënt kunnen verwerken. Hierbij zullen extreme weersomstandigheden, zoals hevige regen en wind, niet langer het functioneren van de sluis bemoeilijken. De (voorbereidende) werken zijn gestart in april 2008, de hoofdwerken zijn nu in volle uitvoering. De opdracht voor de renovatie van de Van Cauwelaertsluis werd toegewezen aan de tijdelijke vereniging THV Roegiers NV – Victor Buyck Steel Construction NV – Egemin voor het bedrag van 57.972.809,2 EUR (excl. BTW). De projectleiding ligt in handen van AMT. De renovatie zal 3 kalenderjaren in beslag nemen.

of 46


of 46

3.4.5. Fietsprojecten De Vlaamse regering heeft in het kader van het Masterplan Antwerpen in totaal 12,4 miljoen euro gebudgetteerd voor fietsprojecten (excl. BTW, prijspeil 2005).

In het oorspronkelijke Masterplan was reeds de aanleg van fietspaden opgenomen in doortochtprojecten waar de doorstroming van het openbaar vervoer verbeterd diende te worden. Er bestaan echter ook heel wat secties waar het openbaar vervoer reeds goed scoort of waar er weinig openbaar vervoer is, maar waar de fietsinfrastructuur nog veel te wensen overlaat.

In overleg met de betrokken partners worden volgende grotere eenheden van fietsroutes geselecteerd om van een veilige en vlotte fietsinfrastructuur te voorzien. Deze routes werden geselecteerd in het kader van het functioneel fietsroutenetwerk of omdat zij zinvol zijn als minder hinder maatregel voor de andere Masterplanwerken:

Verbinding van de Oosterweeltunnel door de haven naar Berendrecht.

Twee ringen rond de stad, één door de districten en één door de eerste gordel randgemeenten

Aansluitingen op de nieuwe fietsverbindingen zoals de Kruiningebrug, IJzerlaanbrug en Oosterweeltunnel

Voor de havenroute is de startnota goedgekeurd op PAC (25 september 2008). Het project kost ongeveer 2 miljoen euro (plus onteigeningen), gedeeltelijk gesubsidieerd door provincie en gewest. Voor het gedeelte zonder onteigeningen verwacht BAM volgend jaar te kunnen starten met de werken. Voor dit project wordt subsidie aan provincie en gewest gevraagd via het fietsfonds. Een deel van deze route wordt reeds door het Gemeentelijk Havenbedrijf uitgevoerd, namelijk de Noorderlaan tussen Oosterweelsteenweg en Kruisweg.

Voor de route Linkeroever-Beatrijslaan-Burcht is er een akkoord over de principes met de stad en gemeente Zwijndrecht, en wordt de startnota later dit voorjaar voorgelegd aan GBC en PAC. Ook hier verwacht BAM volgend jaar te kunnen starten. Ook hier is een Fietsfondsdossier in voorbereiding en legt de gemeente een deel aan met eigen middelen in het kader van rioleringswerken en een volledige heraanleg van de Heirbaan/Kruibeeksesteenweg.

Voor de routes VIIe Olympiadelaan-Hoboken-Hemiksem en de Districtenroute vond de startvergadering plaats op 3 februari en verwacht BAM dat deze projecten kort zullen volgen op de andere twee. Hiervoor wordt ook een Fietsfondsdossier voorbereid.


HOOFDSTUK 4 - FINANCIËN: KOSTPRIJS EN FINANCIERING VAN HET MASTERPLAN ANTWERPEN

4.1. Actuele uitgaven en kostprijsraming investeringskosten verschillende infrastructuurprojecten Masterplan Antwerpen

Voor een overzicht van de investeringskosten verwijzen we naar de tabel in bijlage, waarin deze zijn opgenomen per 31 december 2008. In vergelijking met de tabel van de investeringskosten per 30 september 2008, zoals die was bijgevoegd bij de elfde voortgangsrapportage, wijzen we op volgende elementen:

• de gedane uitgaven voor uitgevoerde werken werden bijgewerkt tot 31 december 2008, en bevat aldus dezelfde status als dewelke zal gebruikt worden voor de afsluiting van de jaarrekening over het boekjaar 2008

• voor deelproject Tramlijn Ekeren werden werken gerealiseerd ten belope van EUR 1,88 mln. Het betreft werkzaamheden die in het kader van de aanneming voor de Noorderlaanbrug worden uitgevoerd, maar die tot het tramproject behoren en uiteindelijk door BAM zullen worden ingebracht in / verkocht aan een op te richten SPV Brabo II.

• de raming voor de Belgasite werd opgehoogd met een jaarlijks huurbedrag ad EUR 100, dat gedurende 4 jaar betaald wordt aan de N.V. De Scheepvaart.

• inzake de Van Cauwelaertsluis werd de raming aangepast aan het finaal gegunde bedrag ad EUR 57,97 mln

• de raming voor de spoorbruggen werd opgehoogd van EUR 33,10 mln tot EUR 36,64 mln om rekening te houden met de afbraak en nieuwbouw van kaaimuren, onteigeningen en grondsaneringen

• het bedrag uitgevoerde studies en opvolging (aandeel BAM) omvat een correctie ad EUR 12,4 mln in min, omdat hierin verkeerdelijk de onteigeningskosten inzake de Oosterweelverbinding vervat waren, terwijl deze reeds als een afzonderlijke post in het overzicht worden opgevoerd..

4.2. Actuele uitgaven en budgettering voor voorbereidingskosten, overheadkosten, exploitatiekosten en kosten flankerend beleid

4.2.1. Budget 2009 Op 19 december 2008 keurde de Raad van Bestuur het budget voor het boekjaar 2009 goed. We hernemen hieronder op hoofdlijnen de samenstelling van dit budget. De reële uitgaven over het boekjaar 2008 en de vergelijking ervan met het budget voor 2008 volgt zoals steeds in een latere voortgangsrapportage wanneer de jaarrekening over 2008 zal zijn afgesloten en goedgekeurd door de Raad van Bestuur en de Algemene Vergadering. Alle bedragen in duizenden, tenzij anders vermeld.

of 46


4.2.1.1. Investeringsbudget

Budget voor de te activeren studiekosten:

Studies Masterplan 2009

Investeringen Gebudgetteerde investeringsuitgaven Wegenwerken 3.100 Openbaar Vervoer 2.850 Waterinfrastructuur 980 Algemeen 670

Totaal 7.600

Investeringsbudget projecten:

bedragen in 'miljoen EUR Budget 2009 1. Oosterweeldeverbinding - Middenvijver 0,20 - Burchtse weel 8,90 - Onteigeningen totaal OWV (*) 24,40 - Afbraak gebouwen 0,40 - Nutsleidingen OWV 6,80 - Herinrichting Belgasite 0,20 - Schijn 4,10 - Site Vaartkaai (huur 0,10 - Concessie grond stad Antwerpen 0,06 Totaal Oosterweeldeverbinding 45,16 2. Openbaar vervoer - Noorderlaanbrug traminfra (op de brug) 0,65 - Noorderlaanbrug aanloophellingen (tram) 2,56 Totaal Openbaar vervoer 3,21 3. Bruggen Albertkanaal - Noorderlaanbrug 16,00 - Spoorbruggen 3,00 - Ijzerlaanbrug 3,00 - Huur Noorderlaanbrug (concessie GHA Asiadok) 0,10 - Onteigeningen Spoorbruggen 0,50 Totaal Bruggen Albertkanaal 22,60

4. Sluizen - Van Cauwelaertsluis (fase 1) 26,00

of 46


- Kattendijksluis (fase 1) 5,45 Totaal Sluizen 31,45 5. Overige - Nutsleidingen 2,30 Totaal Overige 2,30 6. SRW - Deel B Noord PM 7. Financiering - Compensatie bij stopzetting aanbestedingsprocedure 1,00 financiering Totaal Financiering 1,00 TOTAAL Masterplan Projecten BAM 105,71

Inzake de Oosterweelverbinding, meer specifiek het DBfM-contract, werden vooralsnog geen bedragen opgenomen. De kostprijs voor de overdracht van gronden voor de Stedelijke Ringweg Noord deel B en de Yzerlaanbrug werd pro memorie opgenomen, vermits er terzake nog geen afspraken met het Vlaams Gewest werden gemaakt. Ook hier zal later een concreet voorstel aan de Raad van Bestuur worden voorgelegd. Inzake het project Noorderlaanbrug merken we op dat de aanneming werken omvat die in de budgetopstelling van BAM worden toegerekend aan enerzijds het project Albertkanaal, en anderzijds het project Tramlijn Ekeren. De investeringen die toerekenbaar zijn aan Openbaar Vervoersprojecten uit eerste fase zullen worden ingebracht in SPV’s onder Lijninvest en als zodanig finaal in de boeken van BAM worden opgenomen als financieel vaste activa. Inzake financiering voorzien we de verwachte kosten verbonden aan het stopzetten van de aanbestedingsprocedure.

Investeringsbudget informatica Tenslotte wordt een bedrag ad EUR 379 gebudgetteerd voor informatica.

4.2.1.2. Algemene kosten (exploitatiebudget) Het exploitatiebudget voor 2009 ziet er als volgt uit:

Budget 2008 Budget 2009Diensten en diverse goederen 1.478 1.858Communicatie 3.025 2.050Permanente omkadering TVSAM 1.346 1.050Financieel advies 1.413 1.298Juridisch advies 1.360 1.130Personeelskosten 3.075 4.074

De daling van de erelonen is deels toe te schrijven aan een versterking van het eigen personeelseffectief. Uiteraard heeft dat zijn weerslag op de personeelskosten en ook op de

of 46


kostprijs voor diverse goederen die gedeeltelijk begroot wordt in functie van het aantal medewerkers. De adviesverlening door Groep C wordt afgebouwd. Het budget betreft enkel prestaties in de eerste maanden van 2009. De afbouw van de externe dienstverlening wordt opgevangen door de versterking van de interne communicatiedienst. Het budget Permanente Omkadering TV SAM weerspiegelt de daling in het kader van de afspraken gemaakt naar aanleiding van de verhuis van TV SAM naar de kantoren van BAM. De budgetten voor financieel en juridisch advies en ondersteuning gaan uit van de idee dat de Oosterweelverbinding kan worden gerealiseerd in het huidige tracé, met contractsluiting en financial close in de eerste jaarhelft van 2010. Verder werden budgetten voorzien voor het verdere verloop van de aanbestedingsprocedure voor Brabo I en de voorbereiding voor Brabo II.

of 46


4.3. Overzicht nieuw aangegane verbintenissen (overheidsopdrachten, gronden, …)

4.3.1. Onteigeningen Het totale budget voor onteigeningen bedraagt 40,66 miljoen EUR (2007 + 2008). Van dit bedrag heeft 40 miljoen EUR betrekking op OWV en 0,66 miljoen EUR op de bruggen Albertkanaal. Per 18/11/2008 werd in totaal 12.924.911,60 EUR aan onteigeningsvergoedingen betaald (12.831.601,40 EUR voor project OWV en 93.310,20 EUR voor project bruggen Albertkanaal).

4.3.2. Gunningen

overeenkomst juridische dienstverlening

4.4. Overzicht onvoorziene kosten: aanwending van “budget onvoorzien”, provisies en reservefondsen, indicaties van dreigende kostenoverschrijdingen

Niet van toepassing

4.5. Overzicht van wijzigingen in financieringsbronnen: kapitaalinbreng Vlaams Gewest, inbreng in natura, tolheffing, schaduwtol, subsidies, leningen, bijzondere financiële transacties, effectisering

De internationale financiële crisis heeft BAM ertoe verplicht om haar financieel-juridische structuur in heroverweging te nemen, om de slaagkansen van de financiering te verzekeren. De problematiek werd reeds geschetst in de elfde voortgangsrapportage. Daarnaast maakte Eurostat bekend dat zij de initieel vooropgezette structuur voor met name de ESR-neutraliteit van de overige projecten negatief adviseert. Het is evenwel zo dat de hertekening van de financieel-juridische structuur waartoe BAM door de marktomstandigheden wordt gedwongen, op zich reeds tot gevolg heeft dat de initieel aan het INR en Eurostat voorgelegde structurering niet aangehouden kan worden. Ondertussen heeft BAM aanpassingen aan de financieel-juridische structuur voorbereid, die de oorspronkelijke vereisten en randvoorwaarden van het Masterplan Antwerpen maximaal verzoenen met de nieuwe realiteit in de financiële markten. Er werd daarbij veel aandacht besteed aan de flexibiliteit om in te spelen op verdere evoluties in de financiële markten. Zo wil BAM bijvoorbeeld de mogelijkheid openhouden om een gedeelte van de financiering in te vullen door middel van een private plaatsing van een obligatie-uitgifte bij investeerders zoals pensioenfondsen, om hiermee de schaarste in de bancaire kredietverstrekking te compenseren.

of 46


of 46

BAM zal de voorstellen inzake de hertekening van de financieel-juridische structuur eerstdaags aan haar Raad van Bestuur voorleggen.


HOOFDSTUK 5 - RISICO’S VAN HET MASTERPLAN ANTWERPEN EN RISICOBEHEERSING

5.1. Resultaten van recente risicoanalyses: nieuwe risico’s en gewijzigde risico’s

Om de diverse activiteiten binnen BAM inzake risicoanalyse en risicomanagement te consolideren, heeft BAM aan haar financieel adviseur Deloitte de opdracht gegeven om een globaal en allesomvattend riskmanagement-programma uit te werken. Eenzelfde oefening vindt momenteel ook plaats inzake andere grote infrastructuurprojecten. Er wordt hierbij een methodologie gehanteerd die zijn oorsprong vindt bij Rijkswaterstaat Nederland (zie 5.3).

5.2. Geplande en uitgevoerde audits (cfr. BAM-decreet) Op dit ogenblik zijn er geen audits lopende.

5.3. Overzicht belangrijkste bedreigingen, impact, geplande en genomen beheersmaatregelen vanuit invalshoeken, zowel voor projectrisico’s als voor algemene werking en doelstellingen

5.3.1. Masterplan Risicomanagement is geen nieuw gegeven voor BAM. Reeds in 2005 en 2006 werd een uitgebreide analyse en inventarisatie gemaakt van de risico’s waar BAM mee te maken zou krijgen (cfr. Raad van bestuur van 20 januari 2006). Dit werd verder op een meer ad hoc basis en per afzonderlijk project geïnventariseerd en beoordeeld. BAM besteedde dus al ruim aandacht aan risico’s en het beheersen van risico’s maar dit diende op een aantal belangrijke onderdelen verder gestructureerd te worden. Om deze gestructureerde aanpak op gang te brengen werd beroep gedaan op Deloitte. Het resultaat van deze werkzaamheden is vastgelegd in het rapport “Rapport over het uitvoeren van een risicoanalyse en het formuleren van beheersmaatregelen voor de Oosterweelverbinding” dd. 20 november 2008 en de daarbij aansluitende risico-inventarislijst (RIL). Dit rapport bevat 14 aanbevelingen m.b.t. te nemen risicobeheersingmaatregelen. Deze zijn onderverdeeld in drie categorieën:

• De inrichting van het proces van risicomanagement • De beheersing van de organisatierisico’s • De beheersing van de kritieke risico’s, zijnde hoofdzakelijk maatschappelijke,

financiële en juridische risico’s De inrichting van het proces van risicomanagement Door de risicomanager wordt momenteel gewerkt aan een globaal plan van aanpak voor de inrichting van het proces van risicomanagement (zie ook rubriek 5.4.2). De beheersing van de organisatierisico’s

of 46


Voor elk van de aanbevelingen is een werkfiche opgesteld. Deze fiche bevat specifieke vragen die moeten beantwoord worden en/of specifieke acties die moeten ondernomen worden om de aanbeveling te implementeren. Anderzijds wordt, in de lijn van de risicogeoriënteerde aanpak van de projectorganisatie OWV, de link gelegd tussen de organisatorische risicobeheersingsmaatregelen enerzijds en de projectorganisatie OWV anderzijds. Vertrekkend ondermeer van de organisatorische risicobeheersingsmaatregelen werden de spelregels vastgelegd die de basis vormen van waaruit zowel de overlegstructuren als de processen van de projectorganisatie zullen worden uitgetekend. Deze spelregels werden vastgesteld tijdens een meeting dd. 2 februari 2009 met de algemeen manager, de manager financiële zaken en de manager bestuurlijke zaken van BAM. Dit alles wordt thans meer concreet uitgewerkt door de risicomanager. De beheersing van de kritieke risico’s, zijnde hoofdzakelijk maatschappelijke, financiële en juridische risico’s Ook met betrekking tot deze risico’s werden individuele werkfiches per aanbeveling opgesteld. Een aantal aspecten m.b.t. deze categorie risico’s wordt eveneens ondervangen in het kader van het plan van aanpak “projectorganisatie OWV”.

5.3.1.1. Financiering We verwijzen naar de toelichting bij de impact van de heersende financiële crisis in sectie 4.5.

5.3.1.2. Indekking renterisico ‘Prehedge’ Zoals reeds in het verleden gebeurde, heeft de Raad van Bestuur op 21 november 2008 opnieuw beslist om de prehedge aan te passen in functie van de herziene timing van contractsluiting en financial close. Twee van de vijf renteswaps werden daaropvolgend aangepast. De tegenpartij van de resterende drie renteswaps was echter niet zonder meer bereid om de contracten te verlengen. De interne risicomodellen van de bank (gebaseerd op VaR (Value at Risk)) toonden immers een potentieel aanzienlijk kredietrisico op BAM, waartoe de bank niet bereid was zonder compenserende maatregelen. Dit is te verklaren door de zeer grote mate van volatiliteit en onzekerheid in de financiële markten. Het kredietrisico op de swaps is voornamelijk functie van de toekomstige evolutie van de lange termijnrente. Wat dat betreft zijn er twee nogal extreme visies aanwezig in de markt. De éne visie ziet de lange termijnrente naar het einde van het jaar fors aantrekken in functie van inflatievrees. De andere visie gaat uit van een doorgedreven deflatiescenario (cfr. Japan), waarbij de lange termijnrente mogelijks zakt tot net boven 2%. In dat laatste geval betekent dit via een negatieve marktwaarde van het swapcontract een te groot kredietrisico op BAM. Compenserende maatregelen in de vorm van swaptions werden door BAM niet aanvaard wegens de prohibitieve premiekost. Vandaar dat BAM op 27 januari 2009 heeft ingespeeld

of 46


op een plotse en korte opportuniteit in de vorm van een gestegen lange termijnrente om deze drie renteswaps af te wikkelen. Hieruit werd een positief resultaat van 8,35 mln EUR ontvangen. In functie van verdere ontwikkelingen zal BAM opnieuw de opportuniteit beoordelen om een nieuwe hedge aan te gaan.

5.3.1.3. Maatschappelijk Draagvlak Grote infrastructuurwerken hebben steeds een belangrijke invloed op de omgeving. Het creëren van maatschappelijk draagvlak is dan ook een essentiële opdracht voor BAM. Hier worden dan ook zeer grote inspanningen voor geleverd door informatieverstrekking, overleg met betrokkenen en gerichte communicatieacties.

Doelgroepenoverleg In de vorige voortgangsrapportage werd uitvoerig toegelicht hoe het doelgroepenoverleg is opgezet als een interactief overleg met de verschillende doelgroepen (regionaal, thematisch en sectorieel georganiseerd).

“Job- & Opleidingscentrum” Met dit project wil de stad Antwerpen en de Vlaamse Overheid vernieuwde stimulansen en instroomtrajecten voor tewerkstelling creëren in het kader van de omvangrijke infrastructuurwerken voor het Masterplan Mobiliteit Antwerpen. Het is de bedoeling om werkzoekenden op korte termijn de vereiste competenties aan te leren via werkplekleren en volwaardig inzetbaar te maken op de verschillende werven van het Masterplan; dit gebeurt in een gedeeld engagement met de betrokken bouwbedrijven/aannemers. De aansturing en coördinatie gebeuren vanuit een samenwerkingsverband met de werkgeversorganisaties van de sector bouw: Confederatie Bouw Antwerpen en de Bouwunie; het Fonds voor Vakopleiding in de Bouw (FVB); de VDAB; de werknemersorganisaties van de sector bouw: ABVV-AC, ACV Bouw & Industrie en ACLVB; de Lijn (m.b.t. de tramprojecten); de Onderwijsraad Antwerpen en de BAM.

De BAM staat in voor de begeleiding vanuit het standpunt van de bouwheer en de stroomlijning met de planning, fasering en voortgang van de Masterplanwerken; alsook om samen met de overige partners invulling te geven aan de communicatie van het project.

Minder Hinder-aanpak Bij de opmaak van de projectbestekken voor Noorderlaanbrug, Oosterweelverbinding en Brabo I is de verkeerssituatie tijdens de werken grondig geëvalueerd op doorstroming, veiligheid en leefbaarheid van de betrokken wijken. Deze evaluatie is in de eerste plaats kwalitatief gebeurd en verder ook met de eerste voorlopige resultaten van de verkeersmodellen. Deze evaluatie heeft geleid tot een gericht pakket projectspecifieke maatregelen die in de bestekken zijn opgenomen.

Naast deze projectspecifieke maatregelen werden bij de evaluatie ook een aantal overkoepelende flankerende maatregelen voorgesteld die niet aan een specifiek project

of 46


konden toegewezen worden. Hier gaat het bij voorbeeld om het afstemmen van de timing van projecten binnen en buiten het masterplan en om enkele faciliteiten voor Park en Ride. Deze laatste zijn belangrijk om een alternatief te bieden voor de wagen die ongetwijfeld hinder zal ondervinden van de werken. Over deze maatregelen werd met de betrokken partners overlegd en het resultaat van deze overlegronde wordt verwerkt in het draaiboek Impactmanagement. Uit het overleg met de partners blijkt dat een aantal van de overkoepelende maatregelen door de partners op reguliere begroting kunnen gedragen worden. Er zijn echter ook enkele maatregelen waarvoor bijkomende middelen moeten gezocht worden.

Bij de opvolging van de projecten die reeds gestart zijn zoals Noorderlaanbrug en Nutsleidingen wordt erover gewaakt om het verkeer zo weinig mogelijk te hinderen en tijdig te communiceren met stakeholders en weggebruikers wanneer verkeerssituaties wijzigen

Leefmilieu De Plan-MER en de Project-MER hebben in 2005 en 2006 uitgebreid het effect van het Masterplan, respectievelijk de Oosterweelverbinding op de luchtkwaliteit geëvalueerd en gerapporteerd. De wetenschap en wetgeving op gebied van luchtkwaliteit evolueert echter zeer snel. Zo was het bijvoorbeeld drie jaar geleden niet mogelijk om PM 2.5 apart op te nemen in de modellering. Net zomin kon toen de slijtage van remmen en banden gemodelleerd worden. Vandaag kan dit wel, en blijkt ook uit wetenschappelijke studies dat deze aspecten belangrijk kunnen zijn. Daarom heeft BAM in september aan TVSAM en VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) gevraagd om de nieuwe wetenschappelijk inzichten en wetgeving op te lijsten en de fijnstofmodellering te hernemen volgens de laatste stand der wetenschap.

Het rapport van deze studie is opgeleverd en op 29 januari 2009 voorgesteld aan de pers. Het VITO rapport is opgesteld in het kader van zorgvuldig bestuur. Hoewel BAM als initiatiefnemer aan de wettelijk voorgeschreven project - MER procedure heeft voldaan, heeft BAM beslist om te toetsen of de snelle evolutie in het onderzoek naar luchtkwaliteit de resultaten van de project – MER al dan niet zou beïnvloeden. De actualisatie van de meetresultaten inzake fijn stof, zoals deze door de VITO-studie werd doorgevoerd, heeft geen invloed gehad op de resultaten van de project-MER welke door deze studie minstens bevestigd werden.

Op 14 mei 2008 had BAM een ontmoeting met het Bureau Ecologie en Landbouw Wageningen (BELW) en ES-Consulting. Deze Nederlandse organisaties hebben samen technieken ontwikkeld die de luchtkwaliteit langs wegen en in steden merkelijk (15 à 20%) kunnen verbeteren en geluidsoverlast kunnen beperken. Ze doen dit door middel van een strategische aanplanting van technische vegetatiesystemen en door de keuze van vegetatie aangepast aan de specifieke problemen van elk projectgebied.

In een overleg met de vergunningverlenende overheden, AWV, ANB en Noriant op 22 januari 2009, is een plan van aanpak opgemaakt om het maximaal ontwerp van ES-consulting in te passen in de randvoorwaarden van ontwerp. Er wordt uit de aanwezigen een selecte groep samengesteld met deskundigen van ANB, AWV en de stad Antwerpen om samen met de ontwerpers van Noriant de voorgestelde inrichting uit de bouwvergunning te optimaliseren op verschillende vlakken: landschappelijk, ecologisch, naar onderhoud en werking i.f.v. fijn stof. Noriant werkt een eerste voorstel uit, dat in deze groep wordt afgetoetst en nadien verder wordt geoptimaliseerd door Noriant. Dit zal leiden tot een ontwerp dat door de verschillende adviesverleners wordt begeleid en kan worden onderschreven.

Het EUREGIOPROJECT / INTERREG IV- PROJECT GRENSREGIO VLAANDEREN – NEDERLAND FUNCTIONEEL GROEN is in december 2008 niet weerhouden bij de

of 46


provincie Antwerpen. Dit project kan dus niet langer toegepast worden in de provincie. BAM en de stad Antwerpen moeten dit project dus staken. Dit weerhoudt uiteraard niet dat de kennis die is opgedaan bij het ontwerp van functioneel groen voor de Oosterweelverbinding wordt toegepast op toekomstige projecten.

Communicatie

In november heeft de communicatie-adviseur, Groep C, onderaannemer van TV SAM, gemeld deze functie niet meer op zich te willen nemen. Met TV SAM en Groep C werden onmiddellijk de nodige afspraken gemaakt over de afbouw van deze dienstverlening met betrekking tot de continuïteit van werking, de overdracht van dossiers naar BAM-medewerkers en de loyaliteit in samenwerking. De Raad van bestuur heeft in december een communicatiestrategie (doelstellingen, principes en kernboodschappen) goedgekeurd vertrekkend vanuit de missie, visie en strategische doelstellingen van de organisatie (RvB feb.2007) en rekening houdend met de huidige context. Op strategisch vlak wordt er onderscheid gemaakt tussen vier grote communicatievelden :

• maatschappelijke communicatie, die het bevorderen en verstevigen van het maatschappelijk draagvlak beoogt en zich richt op maatschappelijke actoren;

• projectcommunicatie, die voor het project concrete betrokkenheid en participatie

nastreeft en zich richt naar de rechtstreeks betrokken actoren zoals omwonenden, handelaars, bedrijven, instellingen, e.d.m.;

• netwerkcommunicatie, met als doel een optimale en loyale samenwerking en

spontane wederzijdse afstemming te bekomen met alle (publieke) partners en overheden;

• interne communicatie binnen de BAM-organisatie (BAM en zijn adviseurs) zodat

alle medewerkers op eenzelfde informatiepeil en met duidelijke afspraken kunnen opereren.

Op dit ogenblik zijn de onderdelen projectcommunicatie en netwerkcommunicatie het verst uitgewerkt, met operationele structuren, goede en eenduidige afspraken op het vlak van communicatie en succesvolle projecten (bv. Noorderlaanbrug).

De kernboodschappen binnen de communicatiestrategie vertrekken inhoudelijk vanuit de visie en missie van BAM, nl.

• Verbeteren van de mobiliteit en bereikbaarheid van de Antwerpse regio • Het verbeteren van de leefbaarheid in de Antwerpse regio • Het verhogen van de verkeersveiligheid

Daarnaast dient ook de coördinerende rol van BAM centraal te staan. BAM is verantwoordelijk voor de meeste grote infrastructuurwerken in de Antwerpse regio in het komende decennium. De vereiste coördinatie en afstemming met andere werken verdient bijzondere aandacht, teneinde hinder te beperken en bereikbaarheid te garanderen. De wijze van financiering is eveneens een belangrijke kernboodschap. Het Masterplan wordt grotendeels gefinancierd met tolinkomsten, zonder effect op de (Vlaamse) begroting, waardoor Vlaanderen haar middelen vrij heeft voor andere beleidsinitiatieven.

of 46


BAM gebruikt volgende structuren en instrumenten voor haar communicatie

• Maatschappelijke communicatie BAM beschikt over verschillende breed toegankelijke communicatiekanalen, zoals het mobiliteitsjournaal op de regionale televisie, de websites, de permanente publieke infotentoonstelling Oosterweelverbinding (Felixhuis), e.d.m. BAM beschikt over de mogelijkheid en de middelen om informatiecampagnes te organiseren. Deze communicatie-instrumenten moeten echter meer doelgericht ingezet worden. Het ontbreekt tevens aan informatie over de effectiviteit van deze inspanningen. Communicatie is vaak te statisch en defensief. Het verbeteren van de inhoud, het beter onderling op mekaar laten inspelen van de verschillende kanalen, het moderniseren van de website en het doelgerichter maken van het geheel vormen de voornaamste prioriteiten. De recente uitbreiding van de Voortgangsrapportages in het Vlaamse Parlement naar het brede publiek (BAM Publiek) en naar lokale besturen is succesvol onthaald. Deze aanpak waarbij BAM in debat gaat dient als principe doorgetrokken te worden. Doelgroepencommunicatie vergt een aparte benadering voor elk van de te bereiken doelgroepen. BAM heeft tot heden deze doelgroepencommunicatie te zeer verengd tot hindercommunicatie in functie van de geplande of lopende werven. Doelgroepencommunicatie moet ook op het maatschappelijke niveau gevoerd worden.

• Projectcommunicatie

De geïntegreerde aanpak inzake communicatie en minder hinder tijdens de voorbereiding, het ontwerp en uitvoering van werken is reeds toonaangevend. De communicatie is ook verticaal geïntegreerd, met een sterke lokale werking. De aanpak heeft zijn deugdelijkheid bewezen, maar moet met nog meer discipline ten aanzien van de interne afspraken en de communicatieprincipes volgehouden worden, nog proactiever en met een betere integratie in de algemene communicatiekanalen van BAM.

• Netwerkcommunicatie

Het Masterplan voorziet vandaag reeds in overlegstructuren, zoals Stuurgroep Masterplan, managementteam, overlegfora Communicatie en Minder Hinder en de diverse stuurgroepen voor de deelprojecten (Brabo, Bruggen Albertkanaal, Sluizen, Operaplein, Tunnelveiligheid, …). De stuurgroep Masterplan is geëvolueerd naar een ambtelijke werkgroep met alle betrokken administraties en agentschappen. De Vlaamse regering heeft beslist een Task Force op het niveau van de Leidend Ambtenaar hieraan toe te voegen, hoewel dit origineel de opzet van de Stuurgroep Masterplan was. Deze Task Force moet er zeker komen. Tevens kan een beter uitgewerkte staf de noodzakelijke coördinatie en voorbereiding leveren, waarnaar ook het Rekenhof vraag.

• Interne communicatie

Interne communicatie is even belangrijk als externe. Alle medewerkers moeten voldoende op de hoogte zijn, de alertheid ontwikkelen om mekaar op de hoogte te houden en interne afspraken inzake informatiedoorstroming na te leven. De interne stroomlijning van de communicatieprocessen, vastgelegd in duidelijke afspraken en processen in een belangrijk en prioritair aandachtspunt.

of 46


Organisatorische aanpak: De organisatie van de communicatie ligt in het verlengde van de evolutie die was ingezet met de versterking van de interne communicatiedienst. De communicatiedienst is een horizontale dienst die:

• algemene richting geeft inzake communicatie en de vastgelegde strategie, communicatieprincipes en afspraken bewaakt;

• het geheel van communicatiemiddelen onderling en op de hedendaagse

cultuur afstemt, en doelgericht en efficiënt inzet;

• de algemene en maatschappelijke communicatie organiseert en opvolgt;

• ondersteunend, faciliterend en stimulerend werkt t.a.v. projecten netwerkcommunicatie;

• de interne communicatie bevordert en het management ondersteunt in het

stroomlijnen en bewaken van interne communicatieprocessen. De communicatiedienst staat onder de leiding van het Hoofd Communicatie. De dienst bevat vervolgens de woordvoerder, de stafmedewerkers en de werfcommunicatoren. De werfcommunicatoren vormen de schakel met de projecten waarbinnen zij werkzaam zijn. De communicatiedienst ressorteert onder de Algemeen Manager. De communicatiedienst zal beroep kunnen doen op externe ondersteuning op het vlak van communicatiemiddelen (grafische productie e.d.m.). Algemene communicatieacties in de voorbije periode: Op 25 februari verscheen de tweede editie van de infokrant Mobiel Antwerpen, een periodieke infokrant om de Antwerpenaar te informeren over het reilen en zeilen van de projecten uit het Masterplan Mobiliteit Antwerpen. De krant verscheen als gratis bijlage bij Gazet Van Antwerpen, Het Laatste Nieuws en Het Nieuwsblad. Extra exemplaren van de krant zijn te vinden in de districten gemeentehuizen, bij de infotentoonstelling in het FelixArchief en op aanvraag via 1700 en de website www.antwerken.be. De eerste editie van van de infoavonden BAM Publiek op 8 en 10 december 2008 trok meer dan 400 geïnteresseerde bezoekers naar Zaal Horta in het Antwerpse stadscentrum en het Ontmoetingscentrum ’t Waaigat in Zwijndrecht. Na een toelichting door de voorzitter en de Algemeen Manager van BAM volgde een debat met het publiek. De avond eindigde met een grote infomarkt waar een ploeg van 15 BAM-experten alle vragen van een antwoord voorzag. De volgende editie van BAM Publiek is voorzien op 24 maart (Zaal Horta) en op 26 maart (Metropolis). BAM bereidt momenteel het jaarverslag van 2008 voor.

of 46

http://www.antwerken.be/


5.3.2. Oosterweelverbinding en DBfM

5.3.2.1. Financiering We verwijzen naar de toelichting bij de impact van de heersende financiële crisis in sectie 4.5

5.3.2.2. Verzekeringen De procedure voor het afsluiten van de verzekeringen is nog altijd on hold gezet in afwachting van de resultaten van het Alternatievenonderzoek.

5.3.2.3. Vergunningen

Bouwvergunning Zie punt 3.4.1.2 Oosterweelverbinding

Tunneldecreet: Goedkeuring veiligheidsdocumentatie “ontwerp” Zie punt 5.3.2.5. hieronder voor een beschrijving van het impact van het uitblijven van een goedkeuring door AWV van deze veiligheidsdocumentatie “ontwerp” op het tijdstip van indienen van de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning.

Commissie Gelijkwaardigheid en Afwijking Zie punt 5.3.2.5. hieronder voor een beschrijving van het impact van het uitblijven van een afwijkingsbeslissing door AWV van deze veiligheidsdocumentatie “ontwerp” op het tijdstip van indienen van de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning.

5.3.2.4. Samenwerkingsovereenkomsten De belangrijkste samenwerkingsovereenkomsten zijn op dit ogenblik reeds afgesloten of in een vergevorderd stadium. Voor een overzicht verwijzen we naar punt 6.4.

5.3.2.5. Veiligheid/ Technische risico’s

Calamiteitenscenario’s Het calamiteitenbestrijdingsplan beschrijft de voor tunnels specifieke organisatorische voorzieningen en maatregelen die moeten genomen worden teneinde de negatieve gevolgen van calamiteiten te minimaliseren. Het geeft aan hoe de participerende organisaties in beleidsmatige en uitvoerende zin functioneren vanaf het in werking treden tot het moment waarop de normale situatie weer is bereikt. Het calamiteitenbestrijdingsplan dient volledig operationeel te zijn bij de in dienst stelling van de tunnel.

BAM nv werkt in regelmatige workshops, samen met de verschillende betrokken instanties (brandweer, politie, medische hulpdiensten, provincie, Vlaams Verkeercentrum), het

of 46


calamiteitenbestrijdingsplan uit. Belangrijk element hierin is de oprichting van een snelle interventiedienst die op vraag van de hulpdiensten een speerpuntfunctie moet hebben in de bestrijding van mogelijke calamiteiten. De snelle interventiedienst zal een belangrijke rol spelen in het veiligheidsconcept van de tunnel.

Veiligheidsbeambte In uitvoering van de Tunnelrichtlijn (Richtlijn 2004/54 van 29 april 2004 inzake minimumveiligheidseisen voor tunnels in het trans –Europese wegennet) dient BAM voor de Oosterweeltunnel rekening te houden met het Decreet van 1 juni 2007 en met het Besluit van 23 november 2007. Als beheerder van de Oosterweeltunnel heeft BAM een veiligheidsbeambte aangesteld. ir. Frank De Schutter werd tijdelijk benoemd in afwachting van de aanstelling van een veiligheidsbeamte via een externe aanwerving. Deze formuleerde op 6 januari 2009 zijn advies over de veiligheidsdocumentatie van de OWV-tunnel die door BAM (tunnelbeheerder) werd gebundeld en samen met dit advies op 7 januari 2009 ter goedkeuring aan AWV (Bestuursorgaan Tunnelveiligheid) werd overgemaakt. Uit de formulering van artikel 11 van het besluit van 23 november 2007, nl. dat “het ontwerp” moet worden goedgekeurd, leidt BAM af dat deze goedkeuring moet worden bekomen vooraleer de stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd. Het bekomen van deze goedkeuring oefent dus een rechtstreekse invloed uit op het tijdstip van het indienen van de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning.

Commissie Gelijkwaardigheid en Afwijking Bij brief van 09/07/2008 oordeelde de Commissie voor Gelijkwaardigheid en Afwijking (FOD Binnenlandse Zaken) dat het KB van 07/07/1994 tot vaststelling van de basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing waaraan de nieuwe gebouwen moeten voldoen (hierna KB Basisnormen), van toepassing is op het project Oosterweelverbinding (tunnel en dubbeldeksviaduct). Gelet op de aard en kenmerken van het project is echter het onmogelijk te voldoen aan meerdere specificaties van dit KB Basisnormen die specifiek op “gebouwen” in de strikte betekenis van het begrip zijn gericht. In toepassing van artikel 4 van het KB Basisnormen en overeenkomstig artikel 5 van het MB van 05/05/1995 tot vaststelling van de procedure inzake gelijkwaardigheid en afwijking van de technische voorschriften van het KB Basisnormen, diende de BAM op 11/09/2008 een verzoek tot afwijking in bij de federale minister van binnenlandse zaken via het adres van de Commissie. De ministeriële beslissing omtrent dit verzoek om afwijking dient overeenkomstig artikel 5, §3, laatste lid van voornoemd MB van 05/05/1995 formeel deel uit te maken van het aanvraagdossier voor de stedenbouwkundige vergunning voor het project. De betekening van de ministeriële beslissing is onderworpen aan een wettelijke vervaltermijn van 90 dagen na ontvangst van de afwijkingsaanvraag bij gebreke waaraan de afwijking wordt geacht geweigerd te zijn (art. 5, §3, eerste en tweede lid MB 05/05/1995). Onder gelding van deze procedure zou de minister zijn beslissing op straffe van verval aan de BAM moeten betekenen tegen uiterlijk 10 december 2008.

of 46


Bij KB van 18 september 2008 (Belgisch Staatsblad 16 oktober 2008) werden de procedureregels voor het bekomen van een afwijking van het KB Basisnormen echter grondig gewijzigd. Deze nieuwe regeling is van kracht vanaf 26 oktober 2008 ll.. Bij gebrek aan duidelijke overgangsbepalingen, stellen zich interpretatieproblemen voor het bepalen van de toepasselijke procedure (oude of nieuwe) op de hangende afwijkingsaanvraag van BAM. Om risico’s inzake onwettigheid van de te nemen beslissing te vermijden, werd geadviseerd om de hangende aanvraag uitdrukkelijk in te trekken en een nieuwe aanvraag in te dienen die dan zonder discussie zal worden behandeld overeenkomstig de nieuwe procedure. De ontvangstmelding van het dossier dateert van 10 december 2008. Bij brief van 9 januari 2009 vroeg de Commissie voor Afwijking bijkomende documenten die bezorgd werd bij brief van 2 februari 2009. Aangezien de minister onder de nieuwe regeling over een langere beslissingstermijn beschikt, die niet meer op straffe van verval wordt gesanctioneerd, betekent één en ander wel dat een afwijkingsbeslissing van de minister ten laatste eind juli of begin augustus 2009 kan verwacht worden. Overeenkomstig de nieuwe regeling is het evenwel niet meer vereist dat de ministeriële afwijkingsbeslissing formeel bij de bouwaanvraagdossier wordt gevoegd. Wel zal met deze beslissing rekening moeten worden gehouden in de vergunningsprocedure van de stedenbouwkundige vergunning. Het betreft immers een document dat mede als grondslag dient voor het nemen van de vergunningsbeslissing. Eén en ander betekent volgens vaste rechtspraak van de Raad van State (o.m. R.v.St., nr. 184.610, 24 juni 2008) dat de afwijkingsbeslissing deel moet uitmaken van het openbaar onderzoek en derhalve best reeds deel uitmaakt van het aanvraagdossier op het ogenblik dat het wordt ingediend. Het tijdstip van indienen van de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning is derhalve afhankelijk van het voor handen zijn van deze afwijkingsbeslissing.

Veiligheidsdossier Overeenkomstig de Europese Tunnelrichtlijn (richtlijn 2004/54/EG) heeft BAM een veiligheidsdossier samengesteld en aan het bestuursorgaan voor advies overgemaakt op 7 januari 2009. Voor Vlaanderen is het agentschap Wegen en Verkeer als bestuursorgaan aangesteld. Voor de samenstelling van dit dossier heeft BAM zich gebaseerd op de Nederlandse praktijk. Het bestuursorgaan heeft deze praktijk ook vastgelegd in zijn dienstorder MOW/AWV/2008/25 van 17 oktober 2008. In het dossier zijn o.a. de risicoanalyses, uitgevoerd door TNO (NL) in opdracht van Noriant, bijgevoegd. Deze tonen aan dat een voldoende veilige tunnel en brug kunnen gebouwd worden. Deze conclusie is bevestigd door een onafhankelijk advies van het Steunpunt Tunnelveiligheid (NL), opgesteld in samenwerking met het bureau Veiligheidsbeambte (NL). Zij komen tot dezelfde conclusie na grondige studie van het dossier.

5.3.2.6. Maatschappelijk draagvlak

Communicatie-acties De infotentoonstelling over de Oosterweelverbinding in het FelixArchief werd in onderling overleg tussen BAM, het FelixArchief en Stad Antwerpen verlengd. Ook in 2009 kunnen

of 46


geïnteresseerden een bezoek brengen. BAM zal de infotentoonstelling regelmatig uitbreiden met informatie over de andere Masterplanprojecten. Ondertussen lopen ook de gegidste toelichtingen voor actoren en verenigingen door in de tentoonstellingsruimte. Zo’n 50 groepen brachten al een bezoek sinds de start midden 2008. Op 14 januari 2009 organiseerde BAM samen met Stad Antwerpen en Provincie Antwerpen een persconferentie over de Open Oproep van de Turnhoutsepoortknoop en de invulling van 6 hectare bijkomende ruimte aan het knooppunt Antwerpen-Oost. Om de inwoners van noordoost Antwerpen te informeren over de realisatie van de projecten van het Masterplan in hun buurt, maakte BAM een infodossier op. Het ‘infodossier noordoost Antwerpen’ wordt actief verspreid via de vaste infokanalen (website, 1700, BAM Publiek) en de verschillende districten gemeentehuizen. Tijdens een persconferentie op 29 januari 2009 presenteerden de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en BAM de resultaten van de studie ‘Luchtkwaliteit en de Oosterweelverbinding in het licht van de (toekomstige) Europese normen’. De resultaten van deze studie werden meegenomen in het geactualiseerde infodossier over fijn stof (te raadplegen op www.antwerken.be). De studie van VITO is te downloaden op de website www.bamnv.be.

Doelgroepenoverleg Zie punt 5.3.1 Masterplan

Minder Hinder - Oosterweelverbinding De belangrijkste doelstelling van de Minder Hinderstrategie bestaat er in om de werken zo te organiseren dat het mobiliteitssysteem tijdens de werken zo goed mogelijk blijft functioneren. Dit gebeurt door organisatie, fasering, timing en coördinatie. Voor de hinder die onvermijdelijk gepaard gaat met het uitvoeren van infrastructuurwerken dient een draagvlak opgebouwd te worden d.m.v. intensief overleg en tijdige informatie.

Juridische procedures Er deed zich sinds de vorige voortgangsrapportage geen verdere evolutie meer voor in de juridische procedures. Voor de Raad van State zijn enkel nog twee nietigverklaringsprocedures hangende die door THV AB in 2006 ingesteld werden tegen het bestek van de Oosterweelverbinding (discussie enkeldeks- / dubbeldeksviaduct). Deze procedures behouden hun belang in het kader van een eventuele vordering tot schadevergoeding van THV AB voor de burgerlijke rechter indien de Raad van State tot onwettigheid van de bestreden beslissingen zou besluiten.

of 46

http://www.antwerken.be/

http://www.bamnv.be/


5.3.3. Brabo I-projecten

5.3.3.1. Samenwerkingsovereenkomsten

De moedersamenwerkingsovereenkomst tussen het Vlaams Gewest, De Lijn en BAM was al op 19 oktober 2007 goedgekeurd en is door alle betrokkenen ondertekend. De samenwerkingsovereenkomsten met de betrokken steden en gemeenten (Antwerpen, Wijnegem, Mortsel, Boechout) zijn ook reeds door de vier gemeenteraden goedgekeurd, en ondertekend door de burgemeesters en de secretarissen. Verder zijn ook de samenwerkingsovereenkomsten met Infrabel, Aquafin, Pidpa en AWW (Antwerpse Waterwerken) definitief door deze partners goedgekeurd.


Communicatie Voor de Brabo 1 projecten startte BAM met een adviescel in Mortsel en Boechout. Tijdens deze adviescel gaven de werfcommunicator en de projectleider een stand van zaken over de tramprojecten aan diverse betrokken actoren. De adviescel komt periodiek samen en zal tijdens de werken een belangrijk klankbord vormen bij ondermeer de minder hinderaanpak. Ook voor Deurne en Wijnegem wordt een adviescel opgestart. Tegen de start van het schooljaar op 1 september 2009 werkt BAM schoolbereikbaarheidskaarten uit voor leerlingen van Mortsel, Boechout, Wijnegem en Deurne. Deze kaarten geven veilige (fiets)routes aan die de leerlingen tijdens de werken aan de Brabo 1 –tramprojecten kunnen gebruiken.


Juridische procedures Bij arrest nr. 190.210 van 5 februari 2009 werd akte genomen van de afstand van geding door de THV DANK die op 18 november 2008 een schorsings- en nietigverklaringsprocedure was gestart tegen de beslissing van De Lijn om THV SILVIUS als voorkeursbieder aan te duiden.

5.3.4. Brabo II-projecten

5.3.4.1. Samenwerkingsovereenkomsten Op 9 mei besliste de Vlaamse Regering ook om de voorzitter van de stuurgroep Brabo II te gelasten met de uitwerking van een gedragen samenwerkingsovereenkomst tussen de betrokken actoren: het Vlaams Gewest, De Lijn, de Stad Antwerpen en BAM.. Een princiepsontwerp van zulke overeenkomst werd opgesteld en samen met de projectfiche door de stuurgroep Brabo II bekrachtigd. In één gezamenlijk pakket met het analyserapport Hardenvoortviaduct en met de samenvattende projectfiche zal deze binnenkort ter goedkeuring worden voorgelegd aan de Vlaamse Regering.

of 46


5.3.5. Watergebonden projecten


Communicatie-acties

Een nieuwe brochure over de watergebonden projecten uit het Masterplan Mobiliteit Antwerpen is beschikbaar. De brochure ‘Alle kansen voor de scheepvaart’ informeert ondermeer over de renovatie van de sluizen en de bruggen over het Albertkanaal. De brochure is ter beschikking bij de infotentoonstelling in het FelixArchief, de districten gemeentehuizen en via de Antwerken-website

Naar aanleiding van de plaatsing van de nieuwe wegbrug aan de Noorderlaan organiseerde BAM een persconferentie. De plaatsing van de 1.600 ton wegende brug genereerde mediabelangstelling van lokale en nationale tv-zenders en de verschillende Vlaamse kranten. Via bewonersbrieven, zitdagen en adviescellen houdt de werfcommunicator de vinger aan de pols op en rond de werf en staat ze in contact met bewoners, handelaars en bedrijven. Via diverse bereikbaarheidskaarten, ondermeer bij fasewissels tijdens de werken, informeert de werfcommunicator over de wijzigingen van wegsituaties en omleidingen


Minder Hinderaanpak Zie punt 5.3.2 Masterplan

of 46


5.4. Risicobeheersing volgens gekozen aanpak

5.4.1. Inrichting van een overkoepelend risicomanagement systeem

Vertrekkend van de informatie vervat in het “Rapport over het uitvoeren van een risicoanalyse en het formuleren van beheersmaatregelen voor de Oosterweelverbinding” dd. 20 november 2008, opgesteld door Deloitte, wordt door de risicomanager momenteel gewerkt aan een plan van aanpak voor de inrichting van het proces van risico-management. Het proces van risicomanagement omvat de volgende onderdelen:

• Risico-identificatie; • Risico-analyse; • Uitwerken en implementeren van risicobeheersingsmaatregelen op basis van de

resultaten van de risico-identificatie en –analyse; • Opvolgen van de daadwerkelijke toepassing van de geïmplementeerde

maatregelen, beoordeling van hun doeltreffendheid en bijsturen waar nodig (op basis van de PDCA benadering – Plan/Do/Check/Act).

De werkzaamheden van de adviseur Deloitte, samen met een aantal medewerkers van BAM, hebben zich voornamelijk toegespitst op de risico-identificatie en risico-analyse (vastgelegd in de risico-inventarisatielijst – RIL). Daarnaast is ook een eerste aanzet gegeven voor de uitwerking van een aantal risicobeheersingsmaatregelen. Het plan van aanpak dat momenteel in uitwerking is heeft tot doel:

• Nog meer structuur te geven aan het risicomanagement binnen BAM en de diverse projecten die deel uitmaken van het Masterplan;

• De acties te inventariseren die moeten ondernomen worden in het kader van elk onderdeel van het risicomanagement proces om elk van die onderdelen efficiënt te beheersen;

• Op basis van deze geïnventariseerde acties, een actieplan voor de komende maanden vast te leggen;

• Terzelfder tijd na te gaan voor welke specifieke risico’s beheersmaatregelen op min of meer korte termijn zich opdringen en te zorgen dat deze worden uitgewerkt en geïmplementeerd.

In het plan van aanpak wordt ook aandacht besteed aan:

• De ontwikkeling van de instrumenten die nodig zijn om het proces van risicomanagement te ondersteunen;

• De diverse vormen van rapportering die noodzakelijk of wenselijk zijn enerzijds aan de risicomanager en anderzijds vanuit de risicomanager aan het management van BAM.

5.4.2. Risicomanagement BAM en projectorganisatie OWV Bij het opzetten van de projectorganisatie OWV is gekozen voor een risicogeoriënteerde aanpak. Dit weerspiegelt zich in de talrijke beheersmaatregelen die op vandaag reeds zijn getroffen met het oog op de beheersing van de technische, ruimtelijke en organisatorische risico’s.

of 46


of 46

Het is evident dat het overkoepelend risicomanagement BAM en de projectorganisatie OWV blijvend op elkaar moeten aansluiten. Daartoe worden concrete taken- en werkafspraken gemaakt tussen de projectleiders OWV enerzijds en de risicomanager BAM anderzijds


HOOFDSTUK 6 - PROJECTORGANISATIE VOOR HET MASTERPLAN ANTWERPEN

6.1. Wijzigingen in organen BAM en overlegorganen

6.1.1. Organen van BAM: • Aandeelhouders Geen wijzigingen • Raad van Bestuur Geen wijzigingen • Remuneratie- en benoemingscomité Geen wijzigingen. • Audit Comité Geen wijzigingen. • Algemeen Manager en Managementcomité Geen wijzigingen

6.1.2. Overlegorganen: • Politiek overlegforum Geen wijzigingen • Stuurgroep Masterplan Geen wijzigingen

6.2. Overzicht bijkomende bijzondere opdrachten BAM

Er werden geen bijkomende bijzondere opdrachten toegekend aan BAM.

6.3. Overzicht uitbestede taken en opdrachten De belangrijkste (nieuw) uitbestede opdrachten sinds de vorige voortgangsrapportage zijn de volgende:

• Deelcontract 28 met TV SAM • Gunning juridische dienstverlening • Nieuwe aanbesteding financiële dienstverlening (lopend) • Consultancy-opdracht bij het wijzigen en optimaliseren van de IT-

infrastructuur en IT-beheer (lopend)

6.4. Evolutie in de samenwerking met andere partijen of overheden

6.4.1. Protocollen m.b.t. Oosterweelverbinding

of 46


of 46

Afgeronde protocollen • DAB Vloot • Infrabel (Oosterweel) • WenZ • VLM (Middenvijver) • W&Z (Burchtse Weel) • AMT (baggerwerken +ankerzone) • Archeologie • Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen

Protocollen in onderhandeling: • AWV+EMA • VVC • De Lijn • NV De Scheepvaart • MBZ (bouwdok) • TPE/TPA

• Bijakte protocol GHA (insteekdok SAMGA) Stand van zaken:

• AWV+EMA – protocol in opmaak – besprekingen lopend • VVC – protocol in opmaak – besprekingen lopend • NV De Scheepvaart –protocol opgemaakt en bezorgd aan NV De

Scheepvaart • TPE/TPA –finaal voorstel in opmaak – verzekeringsaspect nog verder te

bekijken • Afdeling Natuur en Bos – protocol opgemaakt – finaal overleg gepland • De Lijn – protocol overgemaakt aan De Lijn • MBZ – protocol Bouwdok on hold

6.4.2. Protocollen m.b.t. andere projecten • Moedersamenwerkingsovereenkomst Brabo II in opmaak • Samenwerkingsovereenkomst tussen de Scheepvaart, BAM en Infrabel

m.b.t. de vernieuwing van de Spoorbruggen over het Albertkanaal goedgekeurd

Vlaams Parlement Commissie Openbare Werken en Mobiliteit ...17 maart 2009 – 12de...

Documents

Transcript of Vlaams Parlement Commissie Openbare Werken en Mobiliteit ...17 maart 2009 – 12de...