Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8...

28
Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg 2017

Transcript of Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8...

Page 1: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg2017

Page 2: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

2 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

2. Plan van aanpak 4

3. Feiten & cijfers 5

6. Kennisdeling 10

7. Vooruitblik

2018 13

4. Beleid 7

5. Uitvoering 9

Page 3: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

3 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

1. Inleiding

Demografische ontwikkelingen, de opkomst van het internetwinkelen en de economische crisis hebben de afgelopen jaren geleid tot een snel oplopende winkelleegstand. Vrijwel alle steden en kernen in Limburg hebben met winkelleeg-stand te maken. De verschillen tussen gemeenten en winkelgebieden zijn daarbij groot. Analyses maken duidelijk dat er een neerwaartse spiraal kan ontstaan die de Zuid-Limburgse samenleving uiteindelijk zo’n miljard euro kan gaan kosten.* Bij de aanpak van de winkelleegstand zijn marktpartijen en gemeenten de cruciale partijen. Zij zijn het die, op het niveau van individuele panden, winkelstraten of winkel- gebieden de noodzakelijke maatregelen moeten treffen om de leegstand aan te pakken. De Provincie wil daarbij aanjagen, verbinden (van partijen, kennis en oplossingsrichtingen) en faciliteren.

Provinciale Staten hebben in het kader van de Programmabegroting 2017 extra financiële middelen vrijgemaakt voor de aanpak van winkelleegstand in Limburg samen met gemeenten en marktpartijen. De beoogde aanpak is op 24 februari 2017 sonderend in de Statencommissie voor Ruimte, Landbouw en Natuur (RLN) besproken en vervolgens is het definitieve plan van aanpak door Gedeputeerde Staten (GS) vastgesteld op 16 mei 2017. De financiële middelen (€ 2 mln.) worden met name ingezet om partijen te stimuleren en te ondersteunen bij de aanpak van winkelleegstand. Waar mogelijk in combinatie met de inzet van middelen vanuit andere portefeuilles, zoals het programma Stedelijke Ontwikkeling. Deze eerste voortgangsrapportage beschrijft wat er in het kader van de Aanpak Winkelleegstand in 2017 is gedaan en geleerd en geeft een vooruitblik op de inzet voor 2018.

De rapportage begint met een korte samenvatting van de aanpak en de actuele feiten en cijfers. Vervolgens wordt een beeld geschetst van het beleid in uitvoering: Het provinciaal beleid zelf én het beleid waarin we samenwerken met de regionaal samenwerkende gemeenten, interprovinciaal en het Rijk. Vervolgens wordt de stand van zaken van de projecten die worden ondersteund vanuit de Limburgse aanpak van winkelleegstand besproken. Daarna wordt er specifiek ingegaan op innovatie en kennisdeling. Er wordt lering getrokken uit de opgedane ervaring en kunnen er dwarsverbanden worden gelegd. Afgesloten wordt met een korte vooruitblik op 2018.

“In 2017 is de winkel- leegstand in Overijssel en Limburg het sterkst gedaald. De Limburgse aanpak werkt!”

Hans Teunissen,

Gedeputeerde

Provincie Limburg

* “Position Paper detailhandel Zuid-Limburg: opmaat POL-afspraken; Aan Bestuurlijk overleg Ruimtelijke

Economie regio Zuid-Limburg; Auteurs: Stec Groep, samen met ambtelijke werkgroep winkels

Zuid-Limburg; 6 juli 2015”

Page 4: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

4 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

2. Plan van aanpak

In het Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL) 2014 is de volgend ambitie opgenomen: een gezonde detailhandelsmarkt die bijdraagt aan de aantrekkelijkheid voor consumenten, de leefbaarheid van woongebieden en de werkgelegenheid. Het creëren van een nieuwe balans in de winkelstructuur, waarbij het gaat om de ruimtelijke vertaling van economische ontwikkelingen met oog voor de aantrekke-lijkheid van binnensteden en de leefbaarheid van dorpen en buurten. In het verlengde daarvan zijn in het Plan van Aanpak Winkelleegstand de fundamenten gelegd voor de drie pijlers van onze aanpak van de detailhandel:1. Sturen met beleid: via POL, regiovisies en regionale afspraken en - indien

nodig - via de verordening.2. Ondersteunen en aanjagen van de uitvoering: door de inzet van financiële

middelen voor projecten, pilots en experimenten.3. Faciliteren met kennisdeling: leren en ontwikkelen.

Bij de aanpak van de winkelleegstand zijn marktpartijen en gemeenten de cruciale partijen. Samenwerken met andere overheden en marktpartijen is de sluitsteen waarmee wij de drie pijlers met elkaar verbinden en versterken en onze gemeen-schappelijke ambitie willen waarmaken.

Samenwerken: verbinden

en versterken van de aanpak

winkelleegstand

Page 5: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

5 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

3. Feiten en cijfers

Onderstaande cijfers schetsen de ontwikkeling van de winkelvoorraad en leegstand in aantallen in Limburg en de huidige stand van zaken per regio. Deze cijfers zijn gebaseerd op de winkelmonitor Limburg (2013 – 2016). Uit de cijfers blijkt dat de aanvankelijk toenemende leegstand vanaf het jaar 2014 is omgebogen naar een daling. Voor een deel kan dat effect worden toegewezen aan het economische herstel, maar voor een deel toont het ook aan dat de Limburgse aanpak succesvol is. Cijfers van Locatus* over het jaar 2017 laten immers zien dat de daling van winkelleegstand in Limburg, samen met Overijssel, het sterkste is.

Tabel 1 laat de ontwikkeling van de totale winkelvoorraad in Limburg zien tussen 2013-2016. Hierbij worden de cijfers van de winkelvoorraad in aantallen winkel-panden weergeven. In deze tabel valt te zien dat sinds 2013 het leegstands-percentage enigszins is toegenomen om vervolgens vanaf 2015 weer af te nemen. Dit terwijl het aantal panden tussen 2013–2016 steeds is toegenomen. Figuur 1 geeft grafisch het huidige leegstandspercentage per gemeente weer in een hittekaart. Figuur 2 laat het leegstandspercentage (in winkelvoorraad) per regio zien in de afgelopen vier jaar. Zowel in Midden- als Zuid-Limburg valt de trend waar te nemen dat het leegstandspercentage in eerste instantie regionaal toeneemt, maar vanaf 2015 weer afneemt. In Noord-Limburg neemt het leegstandpercentage na 2013 ook in eerste instantie toe maar blijft het tussen 2015 en 2016 gelijk.

Tabel 1. Winkelvoorraad in aantallen

Winkelvoorraad Leegstand winkelvoorraad Percentage leegstand

2013 7819 822 10,5 %

2014 7815 908 11,6 %

2015 7902 880 11,1 %

2016 7992 824 10,3 %

Tabel 2a en b geeft een overzicht van de winkelvoorraad per regio. Tevens wordt naast de winkelvoorraad in aantal panden de winkelvoorraad in verhuurbare vloeroppervlakte (VVO) en winkelvloeroppervlakte (WVO) in m2 weergeven. Bij de verhuurbare vloeroppervlakte (VVO) gaat het om de oppervlakte van een ruimte of een groep ruimte, gemeten op vloerniveau, tussen de opgaande scheidingscon-structies die deze ruimtes omhullen.

Laag Hoog

Figuur 1 - Hittekaart leegstands-

percentage per gemeente

Ontwikkeling totale winkelvoorraad

in Limburg (2013-2016)

Figuur 2 - Percentage ontwikkeling

leegstand per regio

* http://www.locatus.com/blog/aantal-lege-winkelpanden-daalt-derde-jaar-op-rij/

Page 6: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

6 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Onder winkelvloeroppervlakte (WVO) wordt het oppervlak van een (winkel)unit dat voor publiek vrij toegankelijk is verstaan, danwel zichtbaar is inclusief de ruimten die direct met de verkoop samenhangen.

Tabel 2a. Winkelvoorraad per regio (31-12-2016)

Regio Percentage leegstand (aantal)

Winkel voorraad (aantal)

Leegstand (aantal)

Noord-Limburg 12,2% 1.738 212

Midden-Limburg 10,7% 1.821 194

Zuid-Limburg 9,4% 4.433 418

Maastricht & Mergelland 7,5% 1.702 127

Parkstad Limburg 10,8% 1.614 175

Westelijke Mijnstreek 10,4% 1.117 116

Totaal 10,3% 7.992 824

Tabel 2b. winkelvoorraad in WVO en VVO per regio (31-12-2016)

Regio Percentage leegstand (VVO)

Winkelvoorraad (VVO, m2)

Leegstand (VVO, m2)

Percentage leegstand (WVO)

Winkelvoorraad (WVO, m2)

Leegstand (WVO, m2)

Noord-Limburg 8,4% 818.867 68.654 10,5% 591.159 62.337

Midden-Limburg 8,9% 742.520 65.902 10,2% 531.975 54.510

Zuid-Limburg 8,9% 1.670.672 149.379 9,7% 1.256.870 121.918

Maastricht & Mergelland 5,2% 509.485 26.605 7,5% 378.303 28.471

Parkstad Limburg 9,5% 728.303 69.150 10,0% 549.999 54.864

Westelijke Mijnstreek 12,4% 432.884 53.624 11,7% 328.568 38.583

Totaal 8,8% 3.232.059 283.935 10,0% 2.380.004 238.765

Page 7: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

7 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

4. Sturen met beleid

POL 2014

De belangrijkste opgave is het zorgen voor een afname van het aantal winkels en gelijktijdig een kwaliteitsslag in het winkelaanbod te realiseren. De sleutel daarbij is dynamisch voorraadbeheer. Dat is, om in beelden te spreken, een combinatie van de kraan dichtdraaien én dweilen. Deze aanpak vereist maatwerk: • kansrijke en minder kansrijke winkelgebieden benoemen;• verborgen plancapaciteit in beeld brengen en het schrappen van overbodige

plannen; • de aanpak van leegstand;• het compacter maken van winkelgebieden en laten verkleuren van aanloop-

straten;• het verplaatsen van solitaire vestigingen naar perspectiefrijke gebieden;• kwaliteitsverbetering in winkelgebieden.Daarom hebben Provinciale Staten aangegeven dat het belangrijk is dat gemeenten in regioverband concreet invulling geven aan dynamisch voorraadbeheer voor detailhandel. De eerste stappen daartoe zijn gezet door het maken van bestuursaf-spraken en het opstellen van regionale visies.

Bestuursafspraken en regionale visies

In april 2016 zijn bestuursafspraken gemaakt over de regionale uitwerking van het POL2014 tussen gemeenten. Hierin is onder meer overeengekomen dat er regionale visies komen voor detailhandel. De bestuursafspraken zijn geborgd in de Provinciale Omgevingsverordening. De actualiseringen zijn voorzien voor het voorjaar van 2018. Hieronder volgt een korte toelichting op de visies per regio.

“Regionale detailhandelsvisie Noord-Limburg”.In Noord-Limburg is een intergemeentelijke visie opgesteld (met zelfbindende werking) ten behoeve van toetsing van initiatieven voor (de uitbreiding van) winkels en voor de actualisering van bestemmings-plannen. De regionale detailhandelsvisie is in juli 2017 door alle gemeenteraden vastgesteld.

“Regionaal beleidskader werklocaties Midden-Limburg” In Midden-Limburg wordt gewerkt aan een beleidskader voor bedrijventerreinen, winkels en kantoren. Onder dit beleidskader vallen:• afsprakenkader voor regionale samenwerking;• zelfbindend beleidskader als uitgangspunt voor lokaal gemeentelijk beleid.Vaststelling door colleges en raden wordt voorzien in 2018.

“Samenwerking door bundeling van krachten en delen van kennis is een belangrijke voorwaarde voor een toekomst-bestendig (winkel)centrum. Hierbij betrekken we iedereen die een bijdrage kan leveren aan een leefgemeenschap waar het goed wonen, werken, en recreëren is.”

Jan Bouten,

Centrummanager

Panningen

Page 8: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

“Structuurvisie Ruimtelijke Economie Zuid-Limburg ”.De Zuid-Limburgse gemeenten hebben gekozen voor een uitwerking met een formele status: een intergemeentelijke structuurvisie ruimtelijke economie. Dit is landelijk uniek. De Structuurvisie is in december 2017 vastgesteld door alle gemeen-teraden. Hiermee is onder meer duidelijk op welke locaties uitbreiding van winkels, kantoren en bedrijventerreinen aan de orde kan zijn. Door met elkaar samen te werken versterken deze 18 gemeenten de economische kracht van Zuid-Limburg en wordt verdere leegstand tegengegaan.

Retailagenda, RetailDeals en IPO

Ook op nationaal niveau sluit de Provincie Limburg aan bij de inspanningen die geleverd worden in de aanpak van winkelleegstand. De Retailagenda is een initiatief van het ministerie van Economische Zaken, betrokken organisaties en marktpartijen die streven naar een gezonde retailsector. Aanleiding voor de Retailagenda zijn de grote structurele veranderingen in de retail. Deze veranderingen vereist een nauwe samenwerking tussen alle betrokken partijen. De Retailagenda bestaat uit 21 afspraken die er op gericht zijn om samen de aantrekkelijkheid van winkelgebieden te vergroten. Één van die afspraken betreft de regierol van provincies bij toekomst-bestendige winkelgebieden. Om dit te stimuleren hebben alle provincies op 5 oktober 2016 de provinciale RetailDeals getekend. Dit vormde de start van een gezamenlijk traject van de provincies (IPO) met de andere partijen achter de Retailagenda, waarin partijen leren van elkaar, elkaar ondersteunen en naar elkaar toe groeien. Dit groeimodel laat ruimte voor verschillen in aanpak tussen provincies. Reeds bij de ondertekening kon geconstateerd worden dat aanpak van de provincie Limburg vooropliep op de inspanningsverplichtingen van de provinciale RetailDeals. De Nederlandse Raad van Winkelcentra (vertegenwoordigd in de Retailagenda) heeft de Limburgse aanpak in haar publicatie ‘Succesvolle transitie van winkel- gebieden door regionale afstemming’ (NRW; 3-10-2017) vermeld als één van de acht best practices (p.42-44).1

Met ingang van 1 januari 2018 is de Retailagenda verlengd met twee jaar. Voor de nieuwe periode worden de volgende thema’s nader uitgewerkt:• regionale sturing• lokale transformatie• flexibilisering van de huurmarkt• Human Capital Agenda

1 http://nrw.nl/wp-content/uploads/2017/10/NRW-publicatie-Regionale-afstemming.pdf

Page 9: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

9 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

5. Uitvoering

Projecten, pilots en experimenten

In het plan van aanpak is aangegeven dat de Provincie een verbindende en aan- jagende rol wil vervullen om partijen en oplossingen bijeen te brengen. De eerste stap daartoe was het initiatief voor zes pilotgemeenten in samenwerking met MKB-Limburg, die van start zijn gegaan in 2016. Door Provinciale Staten is vervolgens € 2 mln. vrijgemaakt voor de periode 2017, 2018, 2019 ten behoeve van concrete projecten voor de aanpak van winkelleegstand. Daarbij wordt ingestoken op zoveel mogelijk synergie met de inzet vanuit andere portefeuilles.

Daarnaast zijn er ook diverse projecten die zonder beroep op provinciale onder-steuning opgezet, de pilot projecten, die van waarde zijn om de daarmee opgedane kennis en ervaring te delen of actief in contact te brengen met andere partijen. Dat geldt tevens voor projecten in andere provincies of in het buitenland. Het actief opsporen, onderzoeken, documenteren en met elkaar verbinden van dergelijke initiatieven, willen wij in 2018 meer systematisch opzetten (zie “vooruitblik 2018”).

In de tabel in bijlage 1 valt de huidige leegstand in m2 verkoopvloeroppervlak (VVO) en aantallen winkels per gemeente af te lezen. De groen geduide gemeenten zijn gemeenten waar op dit moment al concrete projecten worden uitgevoerd, de gele geduide gemeenten zijn gemeenten waarmee wij in gesprek zijn en bij de niet geduide gemeenten lopen nog geen projecten waarbij de ondersteuning van de provincie wordt gevraagd. De gemeenten die gemarkeerd zijn met een * zijn de eerdergenoemde pilotprojecten. Voor een korte beschrijving van alle lopende projecten verwijzen wij naar bijlage 2.

Bijdrage van MKB-Limburg aan de versterking van de Limburgse retailstructuur

Onze aanpak van winkelleegstand gebeurt in een nauwe samenwerking met MKB-Limburg. In 2017 is een samenwerkingsovereenkomst getekend voor een project van drie jaar voor de aanpak van winkelleegstand, om de samenwerking tussen de provincie, gemeenten en retailers een extra impuls te geven.

Concrete acties die MKB-Limburg in de gezamenlijke aanpak gaat uitvoeren zijn het opstellen van kansenkaarten en daaruit voortvloeiende actieplannen om vooral de kansrijke winkelgebieden te versterken. Zo ook het uitvoeren en ondersteunen van projecten en het organiseren van kennisbijeenkomsten om het ondernemerschap verder te professionaliseren en daarmee ook het functioneren van winkelgebieden te versterken. Samenwerking met het Retail Innovation Center (RIC) staat hierbij voorop.

“Kracht van een Pilot ligt aan de medewerking van ondernemers en eigenaren”

Angely Waajen,

Wethouder Roermond

“MKB pakt graag de handschoen op om samen met Provincie, gemeenten, vastgoedeigenaren en ondernemers een nieuw kansrijk perspectief te ontwikkelen voor onze detailhandel”

Monique Princen,

Voorzitter MKB-Limburg

Page 10: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

10 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

6. Kennisdeling: leren en ontwikkelen

In de Limburgse aanpak van winkelleegstand is kennisontwikkeling en –deling een belangrijk aspect. De Provincie pakt hierin een actieve verbindende rol door het bij elkaar brengen van partijen, succesvolle aanpakken met elkaar te delen, maar ook de knelpunten en uitdagingen die in Limburg en daarbuiten spelen onder de aandacht te brengen. Daarnaast wordt actief ingespeeld op huidige kennisbe-hoeften doormiddel van het organiseren van (kennis)bijeenkomsten en het ontsluiten van de juiste monitoringscijfers.

Cijfers, data, monitoring

Om de programmering en planning van winkels en winkellocaties te sturen is onder meer inzicht nodig in de detailhandelsector en het winkelvastgoed in Limburg. Daartoe wordt door de Provincie jaarlijks de winkelmonitor* opgesteld en het daarin opgenomen ‘Winkelregister Limburg’, waarin de basisgegevens voor het monitoren van de Limburgse winkelmarkt zijn opgenomen. Daarbij wordt nadrukkelijke aandacht besteed aan de weergave en toegankelijk van deze cijfers in de vorm van een gebruiksvriendelijk dashboard. Het streven is om het dashboards in 2018 beschikbaar te maken.

Symposia, workshops en bijeenkomsten

In de aanpak van winkelleegstand vervult de Provincie ook een actieve rol in het delen van kennis en ervaringen in Limburg. Vanuit de leeromgeving Expeditie Ruimte wordt door het organiseren van bijeenkomsten en workshops invulling gegeven aan actuele kennisbehoefte die (mede) ontstaat vanuit de gezamenlijke leegstandsaanpak. Binnen dit kader zijn in de afgelopen periode meerdere (kennis)bijeenkomsten georganiseerd in samenwerking met partners en experts. Daarbij wordt ook de samenwerking met onderwijsinstellingen gezocht. Zo is eind 2017 samen met JULES en Maastricht University de ‘Challenge X: Retail & Jongeren’ uitgevoerd. Middels een prijsvraag werden jongeren actief betrokken bij de leegstandsaanpak en werd aan deze doelgroep gevraagd om bij te dragen aan deze maatschappelijke opgave door het indienen van vernieuwende ideeën.

* https://www.limburg.nl/onderwerpen/economie/detailhandel/

Page 11: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

11 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Onderwerpen Datum

Retailsymposium 1Kick-off van zes Limburgse pilotgemeenten, kennisdeling en ontwikkeling

april 2016

Kennisbijeenkomst: zorgvuldig reduceren van overbodige planvoorraad. Georganiseerd in samenwerking met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), de Juridische Expertpool Planschade en Stec Groep

september 2016

Expertmeeting: supermarktontwikkelingen Zuid-LimburgBijeenkomst met in Zuid-Limburg opererende supermarkten, ontwikkelaars en andere marktpartijen onder leiding van Simone van Trier

oktober 2016

Retailsymposium 2Ervaringen van de van zes Limburgse pilotgemeenten, aandacht voor consumentengedrag en leegstand vanuit vastgoedoptiek

november 2016

Retailsymposium 3              Ervaringen van de van zes Limburgse pilotgemeenten en aandacht voor de (jonge) innovatieve ondernemer

maart 2017      

Meet up ‘Flirten met Leegstand’Een inspirerende en interactieve bijeenkomst met diverse stakeholders over het leegstandsvraagstuk i.s.m. Zuyd Hogeschool, Maastricht, Sittard-Geleen en Heerlen

maart 2017

Kennisbijeenkomst: risicobeperking planschadeIntroductie van “De lessen uit 6 jaar toegepaste theorie” van de Juridische Expertpool Planschade. Georganiseerd in samen-werking met de RVO

juni 2017

Werkbezoek Home of Retail AntwerpenInspiratiemiddag met gemeenten MKB-Limburg, ondernemers en onderwijs

september 2017

Retailsymposium 4Ervaringen van de van zes Limburgse pilotgemeenten, cross-industry innovation en de retailchallenge (Challenge X) in samenwerking met JULES en Maastricht University

november 2017

Kennisbijeenkomst: de ladder voor duurzame verstedelijkingOver de praktische gevolgen van de wijzigingen de Besluit ruimtelijke ordening en toelichting op de Structuurvisie Ruimtelijke Economie Zuid-Limburg

november 2017

Finale Challenge X: Leegstand en Jongeren Pitchevenement waarin jongeren de beste vijf ideeën in de aanpak van winkelleegstand in de Limburgse binnensteden pitchen voor overheden en ondernemers. Een samenwerking met JULES en Maastricht University

december 2017

Overzicht activiteiten vanuit

Expeditie Ruimte of in directe

samenwerking met partners:

Page 12: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

12 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Retail Innovation Center

Ook het Retail Innovation Center (RIC) vervult een belangrijke rol in het onderdeel ‘leren en ontwikkelen’ en wordt daarom door de provincie ondersteund. In de ontwikkeling van het RIC naar een provincie-breed kenniscentrum voor de retail-branche is de provincie actief betrokken. Op deze wijze wordt, in nauwe samenwerking met de Provincie, MKB-Limburg en onderwijsinstelling, vernieuwing en innovatie actief bijgehouden en gedeeld onder belanghebbenden. Daarnaast wordt het aankomende landelijke ‘Retail Innovation Festival’ dat in 2018 plaatsvindt samen het RIC (en gemeente Roermond) georganiseerd.

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Kennis en gerichte juridische ondersteuning op het gebied van planschade en het creëren van voorzienbaarheid is een actuele en Limburg-brede behoefte (evenals de leegstandsaanpak). Samen met de Rijksdienst (van) voor Ondernemend Nederland (RVO) en de  Juridische Expertpool Planschade (JEP; initiatief van (onderdeel van) Ministerie BZK). Door het organiseren van kennisbijeenkomsten over dit onderwerp en het bundelen en uitgeven van geleerde lessen in de afgelopen jaren wordt samen antwoord gegeven op de aanwezige kennisbehoefte.

“Het belang van het RIC wordt onderstreept door de snelheid waarmee de retail zich ontwikkeld. De enige manier om hier als retailer mee om te kunnen gaan is samen aan de slag te gaan en vernieuwing te omarmen. Het RIC is hiervoor de aangewezen plek.”

Vivienne Curvers,

Programmamanager RIC

“De provincie en RVO.nl hebben in de afgelopen periode in een goede samen-werking actief invulling gegeven aan kennisontwikkeling en kennisdeling over het thema planschade. Daarin loopt Limburg voorop.”

Jessica Sloof, Adviseur RVO

Page 13: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

13 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

7. Vooruitblik 2018

Sturen met beleid 2018

De wijze waarop we sturen met beleid zullen we in 2018 bestendigen. Gemeenten worden in regionaal verband door de provincie ondersteund bij de verdere concretisering en uitvoering van hun regionale visies en de daaruit voorvloeiende plannen. De positieve aandacht die in publicaties en in de media is ontvangen rondom “de Limburgse aanpak” zien wij als een bevestiging daarvoor. In het verlengde daarvan laten wij het vooralsnog aan de desbetreffende regionale besturen over om al dan niet een onafhankelijke adviescommissie in stellen. Met ingang van 1 januari 2018 is de Retailagenda verlengd met twee jaar. Wij zullen de in dat verband opgestarte thematische uitwerkingen actief volgen en u daarover informeren.

Uitvoering in 2018

Aanpak van de winkelleegstand blijkt beter te werken als dit gebeurt in breder verband. Wanneer we de projecten beschouwen waarbij we betrokken zijn blijkt er meer slagkracht te worden gegenereerd indien gekozen wordt voor een integrale ruimtelijke aanpak van een stad- of dorpsdeel (b.v. Urban Experience Heerlen, Mosaïque Bergen, Nuth-centrum, Zitterd ReviSited). Anderzijds blijkt dit ook bereikt te kunnen worden door juist te focussen, door het kiezen voor een thematische aanpak (‘cultuur in de etalage’ Venray, ‘thuis in Panningen’).

Beide aanpakken geven aan dat de aanpak van de detailhandelsproblematiek een betere kans van slagen heeft als er aandacht besteed wordt aan het op elkaar afstemmen en versterken van ruimtelijke en economische functies. In beide gevallen blijkt dat het bundelen van menskracht en financiële middelen leidt tot synergie en de efficiëntie en effectiviteit vergroot. Energieke individuele trekkers (b.v. centrummanagement Panningen) of groepen van aanjagers (b.v. Streetwise, vastgoedvereniging Venray, Nederweerste ondernemersvereniging) blijken belang-rijke katalysators te zijn. Het is zaak deze op te sporen en indien gewenst te faciliteren. Duidelijk is dat de vraag het best van onderop geformuleerd kan worden. Vervolgens is het belangrijk dat er draagvlak ontstaat, alle benodigde partijen kunnen participeren en in de positie worden gebracht dat ze de van hen verwachte inbreng leveren. Lopende projecten zullen daarom worden voortgezet; concepten en initiatieven voor nieuwe projecten zullen we gereedmaken voor besluitvorming en uitvoering.

Samenwerken met andere overheden en partijen is de sluitsteen waarmee we de drie pijlers van onze aanpak winkelleegstand met elkaar verbinden en versterken en onze gemeenschappelijke ambitie waarmaken. Daarvoor is goede en effectieve communicatie essentieel. In dit verband werpt het samenwerkingsverband met MKB-Limburg zijn vruchten af. In 2018 zullen we deze samenwerking verbeteren door het maken van een goede taakverdeling in het aanjagen van projecten (met een focus op kansrijke gebieden), het enthousiasmeren en betrekken van bestaande en potentiële marktpartijen bij Limburgse winkelgebieden.

“Voor het aanpakken van de leegstand in elk winkelcentrum is het essentieel dat de gemeente samenwerkt met actieve ondernemers en verenigingen”

Thijs Linsen, Voorzitter

ondernemersvereniging

Nederweert

Page 14: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

14 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Kennisdeling: leren en ontwikkelen in 2018

Zoals reeds beschreven in ‘Kennisdeling’ zal de winkelmonitor worden door vertaald naar een gebruiksvriendelijk dashboard zodat de cijfers op een gebruiksvriendelijke en interactieve manier worden weergeven. De ontwikkeling van het dashboard bevindt zich in de testfase en zal in de komende periode digitaal worden ontsloten.

In 2018 zetten we een systematiek op voor het actief opsporen, onderzoeken, documenteren en het met elkaar verbinden van projecten die van waarde kunnen zijn. Dit om de daarmee opgedane kennis en ervaring te delen of actief in contact te brengen met andere partijen. Dat geldt ook voor sommige projecten in andere provincies of in het buitenland. Het doel daarvan is het snel en doelmatig kunnen zoeken, vinden en uitwisselen van quick wins (copy paste adapt). Ditzelfde geldt voor het volgen van trends en ontwikkelingen, samen met ondernemers en gemeenten en vanzelfsprekend met MKB-Limburg en het RIC, maar ook waar mogelijk met andere belangenorganisaties en overheden (b.v. in IPO-verband) en in aansluiting met de RetailAgenda.

Page 15: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

15 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Bijlage 1: Leegstand per gemeente in Limburg

Overzicht leegstand per gemeente in Limburg gesorteerd op percentage leegstand VVO (31-12-2016)

Gemeente VVO in m2 Indicatie leegstand VVO in m2

Percentage leegstandVVO

Winkel- voorraad(aantallen)

Leegstand winkel-voorraad

Percentage Leegstandwinkelvoorraad

Beesel 30.582 10.415 34,1% 65 12 18,5%

Brunssum 62.240 13.184 21,2% 165 17 10,3%

Sittard-Geleen 314.565 49.933 15,9% 775 101 13,0%

Weert 165.074 25.613 15,5% 399 62 15,5%

Venray* 113.303 14.159 12,5% 245 45 18,4%

Kerkrade 128.718 14.260 11,1% 326 28 8,6%

Meerssen 28.277 3.022 10,7% 105 20 19,0%

Echt-Susteren 79.820 7.266 9,1% 215 24 11,2%

Nederweert* 36.981 3.237 8,8% 99 13 13,1%

Heerlen* 401.038 33.338 8,3% 734 93 12,7%

Landgraaf 71.850 5.750 8,0% 188 23 12,2%

Venlo 364.793 28.725 7,9% 811 103 12,7%

Roermond* 299.057 23.111 7,7% 715 75 10,5%

Schinnen 10.429 792 7,6% 51 5 9,8%

Voerendaal 14.649 1.011 6,9% 56 5 8,9%

Gennep 44.969 2.990 6,6% 110 9 8,2%

Leudal 69.676 4.491 6,4% 173 11 6,4%

Peel en Maas 109.098 6.481 5,9% 243 22 9,1%

Maastricht 339.430 19.903 5,9% 1.152 83 7,2%

Bergen* 31.801 1.777 5,6% 59 6 10,2%

Onderbanken 8.055 438 5,4% 18 3 16,7%

Vaals 27.339 1.353 4,9% 104 10 9,6%

Valkenburg aan de Geul 35.281 1.353 3,8% 149 11 7,4%

Stein 43.257 1.593 3,7% 142 4 2,8%

Mook en Middelaar 4.131 150 3,6% 16 1 6,3%

Roerdalen 41.209 1.402 3,4% 95 3 3,2%

Horst aan de Maas 120.191 3.957 3,3% 189 14 7,4%

Gulpen-Wittem 24.743 771 3,1% 88 2 2,3%

Simpelveld 17.848 531 3,0% 65 5 7,7%

Nuth* 23.904 638 2,7% 62 1 1,6%

Beek 64.635 1.306 2,0% 149 6 4,0%

Maasgouw 50.711 782 1,5% 125 6 4,8%

Eijsden-Margraten 54.415 203 0,4% 104 1 1,0%

Totaal 3.232.072 283.935 8,8% 7.992 824 10,3%

n = Project in uitvoering n = Project in verkenning * = Pilotproject

Page 16: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

16 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Bijlage 2: Overzicht huidige projecten aanpak winkelleegstand

In deze bijlage wordt een korte beschrijving gegeven met betrekking tot de lopende projecten in het kader van de aanpak van de winkelleegstand.

Gemeente Bergen

ProjectHet verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit en het functioneren van Mosaïque, het centrum van Nieuw-Bergen. Er is een overaanbod aan vierkante meters winkel- oppervlak. Naast reeds manifeste winkelleegstand dreigt nieuwe leegstand.

DoelDe gemeente Bergen wil actief gaan sturen op het terugdringen van de leegstand in de winkelvoorraad. Daartoe onderzoekt de gemeente of op termijn winkelruimte in de oudere delen(aanloopstraat) van Mosaïque kan worden omgevormd naar woningen en of nog ontbrekende kansrijke winkelbranches kunnen worden aangetrokken. MKB-Limburg benadert daartoe ondernemers en eigenaren. Resultaatafspraken (projectvoorstel nog in voorbereiding)

• Onttrekken van 812 m2 winkeloppervlak• Toevoegen woonruimte in het dorpshart• Verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit

Bijdrage provincie vanuit de aanpak winkelleegstandProjectvoorstel voor aanpak winkelleegstand in voorbereiding. Gemeente Bergen, provincie en MKB-Limburg werken hierbij samen.

Bergen

Peildatum % leegstand (aantal) % leegstand (VVO) % leegstand (WVO)

2013 5,2% 1,9% 2,1%

2014 4,8% 4,6% 6,4%

2015 8,8% 4,9% 5,2%

2016 10,2% 5,6% 6,8%

Verschil 5,0% 3,7% 4,7%

Page 17: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

17 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Gemeente Heerlen

ProjectGemeente Heerlen streeft naar een ‘urban experience’. Het streven van de Urban Experience is een compact en daardoor levendig gebied waar het winkel- en horeca-aanbod trendy, eigentijds maar vooral zeer divers van karakter is

DoelCompacter en levendig winkel- en horecagebied. Trendy, eigentijds en zeer divers van karakter. Heerlen = Urban.

Resultaatafspraken (looptijd van 11 oktober 2016 t/m 1 juli 2019)

• Compacter maken van het kernwinkelgebied;• Uit de markt halen van 40.000 m2 retail in het centrum waarvan 20.000 m2

in 2020;• Terugdringen leegstand in kernwinkelgebied van 30% (27.600 m2) in 2016

via 19% (17.250 m2) in 2019 naar 8% (7.150 m2) in 2025;• Stimuleren van innovatie en nieuwe concepten in de winkelsector;• De ambitie om in het centrum minimaal 20 nieuwe winkelformules toe te

voegen waarvan 10 nieuwe starters die het urban profiel versterken.

Bijdrage provincie vanuit de aanpak winkelleegstand€ 200.000

Heerlen

Peildatum % leegstand (aantal) % leegstand (VVO) % leegstand (WVO)

2013 13,7% 7,3% 7,3%

2014 12,9% 6,8% 6,4%

2015 12,7% 7,4% 6,9%

2016 12,7% 8,3% 8,4%

Verschil -1,0% 1,0% 1,1%

Page 18: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

18 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Gemeente Nederweert

ProjectAanpak leegstand van het kernwinkelgebied. Het supermarktaanbod voldoet niet meer aan de eisen van de huidige tijd. Het project is gericht op het op orde brengen van de basisvoorwaarden. Het Centrumplan:• Compacter maken van het centrum met een duidelijke keuze voor een

kernwinkelgebied met sterke publiekstrekkende winkels (supermarkten) aan de randen.

• Aanpak van de verkeerscirculatie en parkeervoorzieningen.• Continue verbetering van samenwerking tussen ondernemers(vereniging),

brancheverenigingen, vastgoedeigenaren, MKB Limburg, gemeente en provincie.

DoelActiviteitenplan ‘pilot leegstand gemeente Nederweert’ Gedragen door een Overleg op vaste basis van gemeente en verenigingen van vastgoedeigenaren, horeca en ondernemers, met activiteiten via twee sporen:Spoor A: Het aanjagen van lokaal ondernemerschap door:• Verfraaiing / opwaardering van winkelpuien.• Aantrekken van nieuwe ondernemers / winkels door actieve werving en

ondersteuning door een kwartiermaker.• Het opstellen van een winkelmonitor “plus”.• Ontwikkelen van alternatieve pandinvulling in het centrum.

Spoor B: Het weg- en/of herbestemmen van leegstaand winkelareaal; Hierbij zal expertise ingewonnen worden bij de Juridische Expertpool Planschade (JEP) via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en bij de provincie.

Resultaatafspraken (looptijd van 10 maart 2014 t/m 1 juli 2018)

Het voornoemde activiteitenplan is tijdens het Retailsymposium van 14 november aangeboden door de gemeente.

Bijdrage provincie vanuit de aanpak winkelleegstand€ 100.000

Nederweert

Peildatum % leegstand (aantal) % leegstand (VVO) % leegstand (WVO)

2013 18,8% 11,0% 16,9%

2014 14,0% 9,8% 10,5%

2015 17,8% 12,3% 10,2%

2016 13,1% 8,8% 8,7%

Verschil -5,7% -2,2% -8,2%

Page 19: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

19 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Gemeente Nuth

ProjectRevitalisering van het kernwinkelgebied. De gemeente Nuth heeft de ambitie om de kwaliteit van het voorzieningenaanbod te behouden en (kwalitatief) te verbeteren en de leegstand te minimaliseren in het centrum van Nuth. De gemeente Nuth wil dit bereiken door middel van concrete stappen, gericht op de optimalisatie van het centrumgebied in zowel functionele als ruimtelijke zin.

Doelen • Een omgeving inrichten waar winkels en andere bedrijven goed kunnen

bestaan • De verkeers- en parkeersituatie veilig en ruim inrichten. • Een aantrekkelijke ruimtelijke omgeving creëren

Stappen• In kaart brengen hoeveel winkels, horeca en overige voorzieningen er in de

toekomst nodig zijn om te voorzien in primaire en secundaire behoeften.• Inzicht verkrijgen in ruimtelijke en stedenbouwkundige contouren waarmee

bij herontwikkeling rekening moet worden gehouden.

Resultaatafspraken (Looptijd van 29 juni 2017 t/m 31 maart 2018)

• Een functionele, economische en ruimtelijke visie voor het kernwinkelgebied in Nuth.

• Ruimtelijke en stedenbouwkundige contouren voor herontwikkeling

Een kwalitatief goed onderzoeksrapport is ruim binnen de afgesproken tijd opgeleverd. Het zal benut worden voor de beoogde aansluitende planontwikkeling

Bijdrage provincie vanuit de aanpak winkelleegstand€ 10.550

Nuth

Peildatum % leegstand (aantal) % leegstand (VVO) % leegstand (WVO)

2013 4,6% 8,5% 11,0%

2014 7,8% 6,6% 5,8%

2015 4,9% 4,9% 3,2%

2016 1,6% 2,7% 1,2%

Verschil -3,0% -5,8% -9,8%

Page 20: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

20 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Gemeente Roermond

ProjectPlan van aanpak ‘Vitale Binnenstad Roermond’ met als integraal onderdeel de aanpak winkelleegstand in de binnenstad vanuit drie deelprojecten (zie ‘doelen’).

DoelenDe focus ligt op de Hamstraat. Het doel is om de historische binnenstad toekomst-bestendig te maken door middel van een intensieve samenwerking tussen ondernemers, eigenaren, citymanagement, MKB Limburg, Provincie Limburg en gemeente Roermond. De volgende zaken met betrekking tot winkelleegstand worden in ieder geval opgepakt:• Investeringsregeling (monumentale) panden• Collectieve aanpak leegstand en lokaal beheer• Uniformiteit in straatbeeld en aankleding

Resultaatafspraken (Looptijd 3 juli 2017 t/m 1 juli 2019)

• Vermindering van de winkelleegstand in het centrumgebied met minimaal 7.000 m2;

• Zichtbare opwaardering Hamstraat en verblijfsduur van winkelend publiek is met 5% toegenomen. Het opwaarderingsproject wordt uitgevoerd in samen-werking tussen gemeente, ondernemers, eigenaren, city management en MKB Limburg;

• Vestigingsklimaat wordt versterkt doordat eigenaren duurzaam investeren in hun panden, minimaal 15 panden in het kernwinkelgebied zijn aangepakt;

• Startende ondernemers en bestaande winkeliers krijgen ondersteuning (of kunnen een beroep doen op) vanuit het bestaande ondersteuningsaanbod waaronder het MKB-Limburg en Retail Innovation Center.

Bijdrage provincie vanuit de aanpak winkelleegstand€ 100.000

Roermond

Peildatum % leegstand (aantal) % leegstand (VVO) % leegstand (WVO)

2013 10,2% 7,8% 9,2%

2014 11,6% 7,5% 7,9%

2015 10,5% 7,4% 7,3%

2016 10,5% 7,7% 9,3%

Verschil 0,3% -0,1% 0,1%

Page 21: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

21 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Gemeente Venray

ProjectDe gemeente wil met het project “Cultuur in de etalage”:Leegstaande (winkel)panden tijdelijk en permanent invullen met “cultureel onder-nemerschap”;Een kunstroute realiseren, aangevuld met kunstzinnige uitingen in de openbare ruimte;Een of meer nieuwe, jaarlijks terugkerende evenementen rond kunst en cultuur realiseren

DoelenVenray centrum ‘compact, compleet en comfortabel’ maken. De basis hiervoor vormen een centrumvisie een uitvoeringsprogramma met de nadruk op drie transformatiegebieden en op de transformatie van winkelpanden in de aanloop-straten. Dit wordt ondersteund door een aanjaagteam.

Resultaatafspraken(looptijd van 10 juli 2017 tot 1 januari 2021):

• Herinvulling van het voormalige AH-pand en verbeteren van de verbinding tussen Gouden Leeuw en centrum (herinrichten voetgangersverbinding Gouden Leeuwpad, vergroening Gouden Leeuwplein, toegang parkeer-garage). In dit kader zullen in ieder geval:

- Herbestemming ca. 2.000 m2 leegstaande winkelmeters door verplaatsing van de bibliotheek, de realisatie van een fietsenstalling en invulling met maatschappelijke functies;

- Opwaardering ca. 4.500 m2 openbare ruimte door vergroening van het Gouden Leeuwplein en transformatie van het Gouden Leeuwpad;

- Verbetering van de entree naar én de zichtbaarheid van de parkeergarage.• Aanpak winkelleegstand en verlevendigen van het centrum. In dit kader

zullen in ieder geval: - minimaal 5 (winkel)panden duurzaam getransformeerd zijn èn - minimaal 5 (winkel)panden tijdelijk ingevuld zijn met kunst/cultuur èn

uitingen van kunst en cultuur in openbare ruimte zijn gerealiseerd waarmee (ook) bovengenoemde kunstroute wordt versterkt.

• Daarnaast zal de gemeente een fonds instellen waarmee de structurele transformatie van winkelpanden wordt gestimuleerd. Tweeledig doel:

- transformatie van panden naar wonen en/of andere functies (niet zijnde detailhandel) door middel van een bijdrage aan de verbouwingskosten.

- stimuleren van verplaatsingen van winkels van aanloopstraten naar kernwinkelgebied door middel van een bijdrage aan de verhuiskosten.

Bijdrage provincie vanuit de aanpak winkelleegstand € 100.000

Venray

Peildatum % leegstand (aantal) % leegstand (VVO) % leegstand (WVO)

2013 11,3% 8,8% 10,4%

2014 15,7% 8,5% 8,4%

2015 17,8% 10,2% 10,3%

2016 18,4% 12,5% 11,8%

Verschil 7,1% 3,7% 1,4%

Page 22: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

22 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Gemeente Echt-Susteren

ProjectMultifunctioneel centrum Echt: Monument ‘Plats 1’ transformeren in een cultureel/maatschappelijk centrum, dat voorziet in de behoeften aan culturele, maatschap-pelijke en zorg gerelateerde activiteiten.

DoelenOndernemers eigenaren en de gemeente hebben een akkoord bereikt over een gezamenlijke aanpak om het centrum van Echt toekomstbestendig te maken. In deze afspraken wordt ook het belang van het behouden van een centrale ontmoe-tingsplek onderschreven. Een aanpassing van ‘Plats 1’ naar een cultureel centrum past binnen de gezamenlijke centrumaanpak en versterkt de aantrekkelijkheid van het centrum.

Resultaatafspraken (looptijd van 15 juli t/m 1 juli 2018)

Volledige verbouwing en oplevering van het monument ‘Plats 1’ conform projectplan.

Bijdrage provincie vanuit de aanpak winkelleegstand€ 50.000

Echt-Susteren

Peildatum % leegstand (aantal) % leegstand (VVO) % leegstand (WVO)

2013 13,9% 8,3% 11,0%

2014 13,9% 11,0% 11,6%

2015 13,1% 9,0% 9,0%

2016 11,2% 9,1% 9,6%

Verschil -2,7% 0,8% -1,4%

Page 23: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

23 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Gemeente Meerssen

ProjectIn de 5 kernen van gemeente Meerssen is sprake van leegstaande panden. De gemeente heeft ondersteuning gezocht bij een extern specialistisch bureau (Streetwise) om deze leegstand terug te dringen.

DoelToekomstbestendigheid van het winkelgebied op lange termijn waarborgen.

Resultaatafspraken (15 december 2017 t/m 15 december 2018)

Uitvoering van fase 2 en 3 (Project aanpak leegstaande winkelpanden, sfeervol Meerssen)

Fase 2: Implementatiefase• visies omzetten in de praktijk• bijeenkomsten met werkgroep• verbeteren ondernemersklimaat• voorkomen van winkelleegstand door ondersteunen huidige ondernemers • structureel oplossen winkelleegstand door aantrekken en begeleiden van

nieuw ondernemerschap• centraliseren van kernwinkelgebied

Fase 3: Overdrachtsfase• zelfstandige werkgroep van ondernemers• aantrekkelijk ondernemers en vestigingsklimaat• afname winkelleegstand in de kerngebieden• verrijking retail en horeca aanbod door structureel gevestigde nieuwe

concepten • toekomstbestendige retailstructuur met een duidelijk profiel en identiteit.

Bijdrage provincie vanuit de aanpak winkelleegstand€ 35.000

Meerssen

Peildatum % leegstand (aantal) % leegstand (VVO) % leegstand (WVO)

2013 5,7% 4,5% 3,8%

2014 7,2% 5,0% 4,0%

2015 10,9% 7,7% 6,8%

2016 19,0% 10,7% 10,1%

Verschil 13,3% 6,2% 6,3%

Page 24: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

24 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Gemeente Peel en Maas

ProjectPanningen – Thuis in Panningen. Maatregelen rondom centrum.

DoelenGemeente wenst een aantal zwakten als benoemd in de Regionale detailhandels-visie Noord-Limburg, aan te pakken. Dit gebeurt in eerste instantie door de herinrichting en verbetering van het gebied rond het gemeentehuis:Met een proactieve aanpak de winkelleegstand bestrijden en voorkomen, onder de vlag ‘Thuis in Panningen’ (TIP).

Resultaatafspraken (Looptijd van 1 november 2017 t/m 1 juli 2019)

In dit kader zullen in ieder geval:• ervaringen en voorbeelden van centrummanagement aantoonbaar zijn

gedeeld met andere gemeenten en partijen, én • periodiek een imago-onderzoek zijn uitgevoerd, om onder andere de beoogde

toename van het aantal bezoekers en hun verblijfsduur te meten, én• 2 trainingen/workshops voor ondernemers en/of winkelpersoneel zijn

opgezet en uitgevoerd, én• minimaal 2 leegstaande (winkel)panden duurzaam zijn ingevuld dan wel

getransformeerd, én• jaarlijks 5 starters/ondernemers voor bedrijfsopvolging/’stoppers’ zijn

begeleid (‘www.winjewinkelinpanningen.nl’).

Bijdrage provincie vanuit de aanpak winkelleegstand€ 50.000

Peel en Maas

Peildatum % leegstand (aantal) % leegstand (VVO) % leegstand (WVO)

2013 7,6% 6,6% 6,7%

2014 10,4% 6,4% 6,1%

2015 10,2% 7,2% 6,2%

2016 9,1% 5,9% 6,0%

Verschil 1,5% -0,7% -0,7%

Page 25: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

25 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Gemeente Sittard-Geleen

ProjectZitterd ReviSited – Compacter maken kernwinkelgebied en aanpak leegstand stadscentrum Sittard.

DoelEen compact en daardoor levendig stadscentrum waar het winkel- en horeca-aanbod eigentijds maar vooral zeer divers van karakter is en waar openbare ruimte een podium is voor evenementen, experimenten en ontmoetingen

Resultaatafspraken (Looptijd 1 december 2016 t/m 1 juli 2019)

• het compacter maken van het kernwinkelgebied;• een vermindering van de winkelleegstand in het kernwinkelgebied met

minimaal 12.000 m2. in 2019;• stimuleren van innovatie en nieuwe concepten zoals bijvoorbeeld Streetwise

in de winkelsector;• minimaal 25 transformatie projecten/functie wijzigingen in het centrum;• besluitvorming omtrent herbestemming thans leegstaande V&D gebouw (valt

qua telling buiten de genoemde 12.000 m2).

Bijdrage provincie vanuit de aanpak winkelleegstand€ 200.000

Sittard-Geleen

Peildatum % leegstand (aantal) % leegstand (VVO) % leegstand (WVO)

2013 15,6% 10,3% 11,9%

2014 15,6% 14,5% 14,3%

2015 15,0% 14,5% 13,1%

2016 13,0% 15,9% 14,9%

Verschil -2,6% 5,6% 3,0%

Page 26: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

26 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Stadsregio Parkstad Limburg

ProjectUitvoeringsprogramma Retail Parkstad

DoelBinnen de veranderende omstandigheden in Parkstad Limburg (huishoudenssa-menstelling, bevolkingsomvang) het voorzieningenaanbod voor de inwoners van Parkstad Limburg steeds zo optimaal mogelijk te houden, door het • versterken van aangewezen winkelclusters, invullen van leegstaande panden

in winkelclusters, verplaatsing van solitaire vestigingen naar winkelclusters, uit de markt halen van overbodige m2 retail buiten winkelclusters. Twee pijlers staan centraal:

• Versterken van de in de Structuurvisie Ruimtelijke Economie Zuid-Limburg aangewezen winkelclusters (in Parkstad Limburg zijn in totaliteit 27 winkel-clusters aangewezen) o.a. via de regionale aanpak supermarktendossier en uitvoering van pilotprojecten;

• Onttrekken van overtollige winkelmeters (met als doel een gezond leegstandspercentage van 6% te bewerkstelligen; doel is om tot 2025 100.000 m² aan overtollige winkelmeters te herbestemmen / te schrappen), o.a. via uitvoering van pilotprojecten.

Resultaatafspraken (looptijd van 1 januari 2017 tot en met 1 januari 2019)

• Opstellen van een Uitvoeringsprogramma Retail Parkstad (2019-2025) met zicht op middellange termijn doelstellingen: via samenwerking, inzet van instrumentarium, regionale inzet Streetwise, projecten / gebiedsontwikke-lingen, randvoorwaarden / financiering;

• Regionale coördinatie supermarktontwikkelingen (o.a. via het Aldi-Convenant) als ruggengraat van de winkelstructuur;

• Uitvoeren van pilotprojecten gericht op versterking van toekomstbestendige winkelclusters (zie ook onderstaande voorbeelden);

• Aanpak van overtollige plancapaciteit door het inzichtelijk maken van verborgen en onbenutte capaciteiten in bestemmingsplannen en het in gang zetten van planreductie;

• Het voorliggende uitvoeringsprogramma wordt tevens beschouwd als pilot in het kader van de provinciale Retaildeal. Ervaringen met het terugdringen van het aantal winkelmeters worden actief gedeeld met het landelijke platform van de Retailagenda.

Bijdrage provincie vanuit de aanpak winkelleegstand€ 60.000 (+ € 60.000 vanuit het programma stedelijke ontwikkeling)

NB: In de publicatie ‘Succesvolle transitie winkelgebieden door regionale afstemming’ heeft de

Nederlandse Raad van Winkelcentra (NRW) acht best practices beschreven, waaronder het Convenant Aldi

– Stadsregio Parkstad (p. 45). http://nrw.nl/wp-content/uploads/2017/10/NRW-publicatie-Regionale-

afstemming.pdf

Page 27: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

27 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg

Voorbeelden van pilotprojecten Parkstad Limburg

Rumpenerstraat (Brunssum)Transformatie van een voormalig winkellint, waar de ruimtelijke kwaliteit, leefbaarheid en het vastgoed onder druk staan. In samenwerking tussen vastgoedeigenaren, gebruikers, gemeente Brunssum en Stadsregio Parkstad wordt gezocht naar nieuwe impulsen en mogelijkheden voor transformatie.

Hoensbroek-Centrum (Heerlen)Samenwerkingsverband opgezet tussen gemeente Heerlen, Stadsregio Parkstad, Streetwise, MKB Parkstad en ondernemersvereniging Hartje Hoensbroek. Ook de supermarktketens zijn aangehaakt. Het gezamenlijke doel is om het ruimte-lijk-economisch functioneren van het winkelcluster te versterken.

’t Loon (Heerlen)Gemeentelijk beleid is om ’t Loon naar de toekomst o.a. een functie van bood- schappencluster te laten innemen. Ideeën worden samen uitgewerkt tussen supermarktketens, de vastgoedeigenaar, gemeente Heerlen en Stadsregio Parkstad.

Heerlen-zuid/Kerkrade-westOp 15 november jl. is het Convenant “Retail in Heerlen-Zuid / Kerkrade-West” ondertekend door de convenantpartijen gemeente Heerlen, gemeente Kerkrade en Stadsregio Parkstad. Partners zullen procesvoorbereiding en visievorming ten aanzien van retail en/of concrete retail-ontwikkelingen in het gebied met elkaar ontwikkelen en afstemmen.

Op de Kamp (Landgraaf)Het toekomstbestendig maken van het winkelcluster Op de Kamp. In samen-werking met Aldi, eigenaar Dela, Rabobank, gemeente Landgraaf, Stadsregio Parkstad en ondernemersvereniging wordt herontwikkelingstraject gestart. Herontwikkeling van winkelcluster Schaesberg volgt op ontwikkeling Op de Kamp.

Nuth-CentrumHoewel de winkelleegstand in het winkelcluster beperkt is, ligt er wel een opgave om de leefbaarheid te verbeteren en naar de toekomst toe een kwalitatief voor-zieningenniveau te behouden. Positief resultaat is al geboekt met het behoud van de Aldi in het winkelcluster. In samenwerking tussen gemeente Nuth, Stadsregio Parkstad, lokale ondernemers, inwoners, MKB Parkstad en Provincie Limburg wordt gewerkt aan een gefundeerd toekomstplan voor de herontwikkeling voor het winkelcluster.

Voerendaal-Centrum Aldi heeft zich n.a.v. het Aldi Convenant gevestigd in het voormalige Plus-pand in het centrum. Er wordt nog naar een (andere) invulling gezocht voor het voormalige Aldi-pand.

Aanpak plancapaciteitBinnen het Uitvoeringsprogramma is een methodiek ontwikkeld om de plan- capaciteit inzichtelijk te maken, op basis waarvan opschaling plaatsvindt en een juridische taskforce wordt ingericht om te onderzoeken op welke wijze overtollige m2 retail kunnen worden herbestemd of geschrapt. Deze methodiek is generiek toepasbaar en is met een aantal Limburgse gemeenten gedeeld. De methodiek wordt in het kader van de uitvoering van de Structuurvisie Ruimtelijke Economie Zuid-Limburg verder opgepakt in Zuid-Limburgs verband.

Page 28: Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg · Jan Bouten, Centrummanager Panningen. 8 Voortgangsrapportage aanpak winkelleegstand Limburg “Structuurvisie Ruimtelijke Economie

180

1 18

16 | G

rafis

ch

Cen

tru

m P

rovi

ncie

Lim

bu

rg