Vitaminen

1

1. Inleiding

• Vitaminen = goed voor lichaam

• Maar waarom zo gezond?

• We kennen allemaal vitamine C

maar er bestaat ook A, B, D, E, en K.

2

2. Wat zijn vitaminen?

• Vitaminen

= organische stoffen die nodig zijn in kleine hoeveelheden voor onderhoud en groei

MAAR die niet kunnen gemaakt worden door het menselijk lichaam

leveren energie en verwijderen afval

werken samen met andere stoffen in het lichaam

3

• Organismen

kunnen geen of in onvoldoende mate vit. aanmaken

uit voeding halen!

• Naam: vitamine

‘vitale amines’

vitaal = essentieel voor de werking

van lichaam

amine = bepaalde chemische structuur

4

Casimir Funk(1884-1967)

3. Indeling van de vitaminen

• Vitaminen 2 hoofdgroepen:

1) Vet oplosbare = A, D, E, K

- kunnen opgeslagen worden

- er is wat reserve

2) Water oplosbare = B en C

- tamelijk snel uitgescheiden via urine

- regelmatige aanvoer noodzakelijk

5

4. Betekenis van vitaminen

Functies en bronnen vitaminen

• Veel verschillende vitaminen bekend

van aantal functie goed gekend

6

7

• Opdracht: Werk per 2

Bekijk het filmpje en vul onderstaande tabel aan.

http://www.gezondheid.be/tv/index.cfm?fuseaction=main&tv=1&vid_id=96

Vitamine Functie Bron

8

• Oplossing:

Vitamine Functie Bron

Helpt vechten tegen infecties

Lever, vis en zuivelproducten

Stevige botten Zonlicht en vette vissoorten

Stevige spieren Plantaardige olie, granen,noten, groenten en fruit

Helpt bij bloedstolling Lichaam zelf, spinazie, broccoli en oliën

(complex)Goede werking zenuwstelsel en spijsvertering

Vlees, noten, granen, yoghurt en groene groenten

Beschermt tegen kankerverwekkende stoffen

Fruit en groente

Gebrek aan vitaminen

• Ziekte gevolg van tekort aan voedingsstof

deficiëntieziekte of gebrekziekte

• Bij vitaminen twee soorten gebrekziekten

- Vitamine onvoldoende aanwezig = hypovitaminose

- Ontbreken van vitamine = avitaminose

• Bijna onmogelijk functie bepaalde vit. los te zien van andere vitaminen en van functioneren van lichaam zelf

9

Opdracht

Lees de tekst in je cursus en maak daarna per 2 de juiste combinatie van de vitaminen en gebrekziekte

10

Vitamine Gebrekziekte

1) Vitamine A a) gestoorde spier-en zenuwfuncties,

openbarsten rode bloedcellen,

onvruchtbaarheid

2) Vitamine D b) nachtblindheid, haar-en/of huidproblemen

3) Vitamine E c) vermoeidheid, spijsverteringsproblemen,

beri-beri

4) Vitamine K d) tandvleesbloedingen, slechte wondheling

(scheurbuik)

5) Vitamine B1 e) gestoorde tandvorming, broze, breekbare

botten (rachitis)

6) Vitamine C f) vertraagde bloedstremming

Oplossing

11

Vitamine Gebrekziekte

1) Vitamine A a) gestoorde spier-en zenuwfuncties,

openbarsten rode bloedcellen,

onvruchtbaarheid

2) Vitamine D b) nachtblindheid, haar-en/of huidproblemen

3) Vitamine E c) vermoeidheid, spijsverteringsproblemen,

beri-beri

4) Vitamine K d) tandvleesbloedingen, slechte wondheling

(scheurbuik)

5) Vitamine B1 e) gestoorde tandvorming, broze, breekbare

botten (rachitis)

6) Vitamine C f) vertraagde bloedstremming

Vitamine 1 2 3 4 5 6

Gebrekziekte b e a f c d

Teveel aan vitaminen

• Teveel aan vitaminen = hypervitaminose

• Nooit via de voeding

steeds resultaat overdadig gebruik vitaminepreparaten

Voorbeelden:

Vitamine A = hypervitaminose A

- spijsverteringsproblemen

- misselijkheid

- haaruitval

- geboorteafwijkingen

12

Vitamine B

B1, B2 en B6

- gevolgen niet gekend

- maakt deel uit van complex

- alle drie in zelfde hoeveelheid opnemen

B3

- roodheid, jeukend gevoel

- bij hoge dosis leverschade

B11

- huiduitslag

13

Vitamine C

- vergiftigingsverschijnselen

= misselijkheid, braken en diarree

Vitamine D

- gevaar bij teveel Uv-straling en vitaminepreparaten

- Ca-concentratie in bloed stijgt

- vooral kinderen gevoelig

- Ca-afzettingen op slechte plaatsen

= bloedvaatwanden, hartspier en nieren

14

Vitamine E

- geen problemen gekend bij een teveel

- volgens sommige auteurs wel kans op verhoogde

bloeddruk

15

Samenvatting

• Vitaminen = organische stoffen die nodig zijn in kleine hoeveelheden voor onderhoud en groei

MAAR die niet kunnen gemaakt worden door het menselijk lichaam

• Organismen

kunnen geen of in onvoldoende mate vit. aanmaken

uit voeding halen!

• 2 hoofdgroepen: in vet oplosbare & in water oplosbare

A D E K B (complex) en C

16

Samenvatting

17

• Ziekte gevolg van tekort aan voedingsstof

deficiëntieziekte of gebrekziekte

• Hypovitaminose

= Vitamine onvoldoende aanwezig

• Avitaminose

= Ontbreken van vitamine

• Hypervitaminose

= Teveel aan vitamine