Vitamine D bij volwassen niet-

westerse NederlandersIrene van der Meer

GGD Den Haag

Aanleiding

• Kleinschalige onderzoeken huisartsen*

• Politieke commotie in de gemeente Den Haag

• Aanwijzing van de hoofddoek als reden voor het vitamine D-tekort

* Grootjans-Geerts & Wielders, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 2002; Wuister et al., Epidemiologisch Bulletin 2002

Onderzoeksvragen

• Hoe vaak komt vitamine D-tekort voor bij volwassen niet-westerse Nederlanders? (prevalentie)

• Welke determinanten dragen bij aan de vitamine D-concentratie bij deze groep?

• Welke gevolgen zijn geassocieerd met vitamine D-tekort in deze groep? (diabetes, spierkracht)

Methode

• Dwarsdoorsnede onderzoek• Amersfoort, Amsterdam, Den Haag,

Haarlem• Tien huisartspraktijken• 18 – 65 jaar• Gestratificeerd naar geslacht en zes

etnische groepen• Vragenlijst, metingen en bloed

Respons

• 2.397 mannen en vrouwen uitgenodigd voor deelname

• Data van 613 (28%) volwassenen bruikbaar voor de analyse van prevalentie en determinanten

• 43% geen reactie

Prevalentie

Zie ook: van der Meer et al., Clinical Endocrinology 2008

Prevalentie

Etnische groep (n) % < 25 nmol/l

Nederlands (102) 6

Turks (121) 41

Marokkaans (96) 37

Hindostaans (107) 51

Creools (75) 45

Sub-Sahara Afrikaans (57)

19

Overig (55) 29

Determinanten

Zie ook: van der Meer et al., Clinical Endocrinology 2008

Significant en niet-beïnvloedbaar

Determinanten Stand. RC

Etnische groep

Westers 0

Mediterraan -0,421

Aziatisch/Afrikaans -0,556

Seizoen

zomer 0

herfst -0,151

winter -0,192

lente -0,062

Zwanger/borstvoeding -0,127

Significant en beïnvloedbaar

Determinanten Stand. RC

Vette vis 0,161

Vitamine D-suppletie 0,143

Onbedekte huidoppervlakte

0-14.8% 0

14.9-28.7% 0,031

28.8%-hoogste 0,138

Zonnebank 0,102

Margarine 0,092

Voorkeur voor zon 0,090

Voorbeeld vette vis

• Stel, alle andere determinanten constant op het gemiddelde.

• Geen vette vis: gemiddelde 25(OH)D ≈ 35 nmol/l

• 9 porties vette vis per maand:gemiddelde 25(OH)D ≈ 47 nmol/l

Gevolgen

Diabetes

Vitamine D % diabetes

Odds Ratio1

< 25 nmol/l (n=132)

13 1,70 NS2

25-49 nmol/l (n=159)

14 2,13 NS

≥ 50 nmol/l (n=109)

6 1

1 Gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, etnische groep en seizoen2 NS = niet significant

Handknijpkracht

Vitamine D Regressie coëfficiënt1

< 25 nmol/l (n=132) -0,85 NS2

25-49 nmol/l (n=159)

-1,40 NS

≥ 50 nmol/l (n=109) 0

1 Gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, etnische groep en BMI2 NS = niet significant

Zwangeren

Zie ook: van der Meer et al., American Journal of Clinical Nutrition 2006

Methode

• Verloskundigepraktijk “Femme”• Grote niet-westerse populatie• Juni 2002 – maart 2004• Eerste prenatale controle (12de

week)• Serum 25(OH)D concentratie

‘Respons’

• 762 zwangere vrouwen in de 12de week zwangerschap

• 358 (47%) 25(OH)D concentraties gevonden

Resultaten

25(OH)D < 25 nmol/l %

25(OH)D < 7 nmol/l %

Westers (n=105) 8 1

Turks (n=79) 84 22

Marokkaans (n=69)

81 4

Overig niet-westers (n=105)

59 9

Conclusies

Prevalentie/determinanten

• Slechtere vitamine D-status bij niet-westerse groepen.

• Slechtere vitamine D-status bij zwangeren.

• Van de beïnvloedbare determinanten, orale vitamine D grootste invloed.

• Preventie: combinatie voeding, suppletie en zonlicht.

Gevolgen

• Suggestie verband tussen vitamine D en diabetes mellitus.

• Geen verband gevonden tussen vitamine D en spierkracht.

Vragen?