4 havo | 28 februari ’13 | MUZIEK

MASSACULTUUR IN DE 20 STE EEUW De volgende vragen kun je beantwoorden door de volgende bronnen te gebruiken:

- Boek; De bespiegeling, Art History + ICT Component- Stof voorgaande lessen

Algemene vragen over muziek in de 2e helft van de 20ste eeuw.

1. Hoe karakteriseer je de jaren ’50 in Nederland? Er heerste een hard werkende gemeenschap na WOII. Het was de periode van de wederopbouw. Europa kreeg hulp van de V.S.. (Marshallhulp: omvangrijk materieel en financieel hulpplan van de V.S.) Volgens de jongeren was het een Ggelovig, gezagsgetrouw, preuts land, wat verder uitkomt in jaren ’60. Jongeren liepen steeds meer uit de pas met de volwassenen, eerst in hun kleding- en muziekvoorkeuren (opkomst Rock ’n Roll). Dit veroorzaakte een generatiekloof. Door de maatschappijbrede invoering van radio en tv, werden mensen breder geïnformeerd dan voorheen. Met als gevolg dat vele invloeden vanuit Amerika ook Nederland bereikte.

2. Hoe karakteriseer je de jaren ’60 in Amerika? Nieuw, modern, aantrekkelijk, winnaar, heldenrol, sterkste economische natie, land van onbegrensde mogelijkheden, (leeg) vermaak staat voorop. Door de welvaart nam in Amerika en daarna in Europa ook de vrijetijdsbesteding toe. Steeds meer mensen konden geld besteden aan kleding, muziek, kunst, speelgoed, sport, reizen, enzovoort. De consumptiemaatschappij deed haar intrede en daarmee tegelijkertijd de milieuproblematiek. Jongeren profiteerden het meest van de rijkdom en de markt richt zich dan ook grotendeels op jongeren. Er ontstaan jeugdculturen: Hippies. Zij zijn voor een gelijke en vrije samenleving. Martin Luther King strijd voor gelijke burgerrechten van de zwarte bevolking in Amerika, omdat de rassendiscriminatie zeer hevig was. Ook de president John F. Kennedy baarde deze discriminatie grote zorgen en wilde dit tegengaan. Deze president werd in 1963 vermoord.

3. Op welke manier komt pluralisme terug in de ontwikkelingen in de muziek vanaf de jaren ’50? Pluralisme is een systeem of leer waarbij het bestaan van verschillende overtuigingen naast elkaar als uitgangspunt wordt genomen. Er is geen heersende ultieme overtuiging, er mogen er meerdere naast elkaar bestaan. Dit idee heeft ook geleid tot multiculturalisme. En dit heeft weer invloed gehad op fusion in de muziek. Amerika was een smeltkroes van verschillende culturen. De muziek van deze verschillende culturen komt terug in bijvoorbeeld Rock n Roll. De countrymuziek van de blanken en de jazz van de zwarte bevolking komen hierin beide terug.

4. Noem drie kenmerken van massacultuur: - Door een grote groep mensen (massa) geconsumeerd, (liefst allemaal tegelijk)- makkelijk verkrijgbaar/ bereikbaar,- luchtig, inhoudelijk licht (=geen zware of moeilijke onderwerpen)

5. De massamedia speelt een rol in de muziek vanaf de 2 e helft van de 20 ste eeuw. Maar hoe? Geef een voorbeeld van een massamedium en leg uit wat voor invloed deze had op de muziek.

Door massamedia kan muziek op een gemakkelijke manier verspreid worden.

Door bijvoorbeeld de tv. De tv bracht de wereld thuis en zorgde ervoor dat men nieuwe ontwikkelingen/ideeën ook op het gebied van muziek opvingen. Door deze verspreiding kon de muziek zich snel ontwikkelen. Veel sterren worden beroemd door optredens in televisieshows. Elvis Presley is hiervan een goed voorbeeld.

Door de stijgende welvaart werd het voor velen mogelijk een radio aan te schaffen. Hierdoor kon de muziek gemakkelijk worden verspreid. Opkomende ontwikkelingen in de muziek vanuit Amerika bereikte ook zo snel Europa, waardoor ideeën en de muziek ook daar zich gingen ontwikkelen. Zo ontstonden er weer nieuwe muziekstromingen/stijlen.

6. Waarom ontstond juist rond 1950 de popmuziek en waarom bijvoorbeeld niet 100 jaar eerder?

Omdat de popmuziek eigenlijk ontstaan is uit de zwarte muziek ‘Rhythm and Blues. Deze muziek sprak de jeugd toentertijd aan. Deze waren rond 1950 op zoek naar een eigen expressie en identificatiemiddel. Tot die tijd was het kopen of luisteren van muziek vaak alleen voorbehouden aan die mensen die het konden betalen. Nu niet meer. Ook juist deze muziek sprak hen aan omdat het ook zo anders was dan de muziek die hun ouders luisterden. Handige producers sprongen hierop in door een aangepaste versie van populaire Rhythm and Blues muziek op de markt te brengen..

7. De term 'popmuziek' is nauw verbonden met termen als jeugdcultuur , massacultuur en commercie . Breng deze met elkaar in verband.

Popmuziek is muziek die vooral de jongeren luisterden. Na 1950 ontstond namelijk een jeugdcultuur. Ouderen verloren hun gezag. De jeugd ging rebelleren tegen de oudere generatie generatiekloof ontstond er. Ze vonden hun ouders maar saai en preuts. Door de massacultuur, massamedia (TV en radio) die voor iedereen (de massa) bereikbaar was, kwamen de jongeren in aanraking met andere muziek de Rock n roll. Ook zagen ze de sterren die deze muziek maakte. Hier speelden de producers op in. Via de massamedia kon commercie ook producten aan de man brengen door middel van reclames. Hierdoor heeft de tv ongekende invloed. Het medium kan op grote schaal smaak en koopgedrag beïnvloeden.

8. De rock-‘n-roll markeerde de opkomst van de eerste jongerencultuur . Waarom spreekt de rock-‘n-roll in die tijd jongeren erg aan en is de rock een bron van ergernis van de oudere generatie.

Het vrijetijdsleven was voor die tijd nog beperkt en werd bepaald door de zuilen. Met rock werd het uitgaansleven veel spannender. Er werd wild gedanst en de teksten waren heel vrijmoedig voor die tijd. Ze gingen over uitgaan, dansen en zoenen en er werden hints gegeven voor nog veel meer. Niet alle jongeren liepen warm voor de rock.Opvoeders (ouders, leraren, dominees, pastoors, etc.) vonden dat de rock-‐’n-‐roll, ‘die zwarte muziek’, een slechte invloed had op de jeugd. Ze moesten niets hebben van rock, die ze vooral te hard, te rauw, te seksueel en/of te zwart vonden. En ze moesten al helemaal niets hebben van Elvis: veel te vulgair en te obsceen.

9. De jaren zestig van de twintigste eeuw waren maatschappelijk gezien een roerige tijd. Vooral studenten en politiek linksgeoriënteerde jongeren gingen in Nederland regelmatig de straat op om te demonstreren, bijvoorbeeld tegen de oorlog in Vietnam (zie videofragment).Noem nog drie maatschappelijk kwesties waarvoor men in Nederland in de jaren zestig de straat op ging.

- legale abortus - (anti)kapitalisme- vrouwenemancipatie- (scepsis over) de rol van de monarchie- (autoritaire) gezagsverhoudingen- de (ondemocratische)organisatie op de universiteiten- leegstand van gebouwen (krakersacties)

10. Kies een subcultuur die jij kent en vul daarbij zoveel mogelijk aspecten van deze subcultuur in.

Subcultuur?Ontstaan: Vanuit generatieconflict/kloof.

En politieke en morele bewustwording.

Waarden: Niet aanpassen aan de heersende moraal van de burgerij. Zij staan voor een nieuwe manier van leven op basis van individuele vrijheid en gemeenschappelijke gelijkheid. De burgerij daarentegen wil de eigen normen en het waardepatroon (van orde, netheid en regelmaat) met alle middelen beschermen tegen vreemde invloeden van buitenaf. Alles wat afwijkt van de norm is bedreigend en daarmee

verwerpelijk en/of zelfs minderwaardig

Opvattingen: Beweging voor vrede en liefde (ontstaan tegen de achtergrond van verplicht militaire dienst in VS, de gemiddelde leeftijd van Am. Soldaat die in Vietnam sneuvelde was amper 19 jaar!). ‘Make love not war’. Peace-teken wordt het symbool. Individuele zelfontplooiing voorop

Rituelen: Drugsgebruik geestverruimend is

Voorschriften: Lang haar, lange jassen, bloemmotieven, overdadige sieraden (dit alles óók voor mannen). Werd zelfs speciale kledinglijn ontworpen in 1967, met Oosters tintje. Eigenlijk anti-mode

Symbolen: Peace teken, make love not war slogan

Examen oefenvragenVraag 1:Beluister Welterusten, meneer de President van Boudewijn de Groot. (Gebruik de dvd van Art History: Engagement, Boudewijn de Groot.)Analyseer inhoud en vormgeving van het lied. De tekst is universeel te noemen. Leg dit uit. Hoe suggereert De Groot naast de tekst ook in de vormgeving van dit liedje zijn stijgende woede. Noem twee zaken. Inhoud: Cynische afschildering van de Amerikaanse president, die zich aan de gewone mensen niets gelegen laat liggen en zijn oren vooral laat hangen naar de stem van de multinationals.

Vorm: Ritme van tekst en melodie sluiten op elkaar aan. De tekst wordt goed verstaanbaar gezongen.

Vraag 2:Bekijk fragment 2 over het festival te Woodstock en beluister The Star Spangled Banner van Jimmy Hendrix. (Gebruik Art History dvd: Engagement) Ondanks het een instrumentaal nummer is, weet Hendrix hier toch een ‘protestsong’ tegen de Vietnamoorlog van te maken. Leg uit hoe hij dit doet.

Hij vervormt het Amerikaanse volkslied. Hij verscheurt het als het ware, zoals ook het Amerikaanse volk ten tijde van de Vietnamoorlog werd verscheurd. Het vervormde

gitaargeluid zou je ook kunnen beschouwen als het geluid van oorlog/de strijd.

Vraag 3:

afb. 2 afb. 3 2

inhoud: Punkers hadden een negatief toekomstbeeld vanwege de grote werkloosheid enwerden daardoor nihilistisch/fatalistisch/cynisch vandaar de slogan: No future.

houding: Punkers waren verveeld/provocerend/agressief (Zij gingen hierin verder danandere jeugdbewegingen.)

kleding, het antwoord moet de volgende strekking hebben: Punkers kleedden zich extreem en alarmerend / agressief ogend door hun shockerende uitdossing, gescheurde kleding in donkere/sombere kleuren, piercings door middel van veiligheidsspelden, afwijkende haardracht (hanenkammen), grote laarzen met

stalen neuzen.