document.docx - 1 –

1601-INLEIDING

Hierna kwam het woord des HEREN tot Abram in een gezicht: Vrees niet….

Hier heet hij nog Abram,hij is oztz nog bezig de Abraham te wordendie we kennen:de aanvoerder, de rotsvastgelovige…

Dit verhaal is geen rechte lijn.

Hier valt voor de 1e keer het woord ‘vertrouwen’in de zin van ‘geloven’...En dan meteen daar achteraan een levensgroot vraagteken:..¿ Ja maar.., wie geeft mij de zekerheid dat….?..En iets verderop een dieptepunt:angst en dikke duisternis…

Om herkenbaar te zijn hoef je niet verder te lezen:geen enkel levensverhaal is een strakke lijn,op ieders weg liggen ook onzekerheid en twijfel...Bij de één zijn de kuilen wat dieper dan bij de ander, en bij de meesten is vastigheid maar tijdelijk:..¿ wie ben ik eigenlijk..?..,¿ is dit het leven dat ik wilde..?..,¿ waarom ben ik dan zo onrustig..?..,¿ en soms zo bang..?

Angst was vroeger kennelijk niet anders dan nu.

Is dat zo?

Er is in onze tijd vast veel angst die A helemaal niet herkend zou hebben.

Onze wereld is verre van overzichtelijk,en vol van angst dat het mis zal gaan..,..brandhaarden..En daar waar geen oorlog heerst, maar welvaart,heerst een ander soort angst:dat het minder zal worden..,bubble

En zie de jongere generaties:schoolkinderen die al achtervolgd wordendoor Cito-toetsen zodra ze kunnen lopen,..

document.docx - 2 –

schoolverlaters die die door het bos van keuzemogelijkheden de bomen niet meer zien,en die bang zijn dat ze niet de goede keuze maken.

Met het perspectief wordt alom geadverteerd:succesvolle mensen die zich fulltime gelukkig zitten te voelen aan de rand van blauwe zwembaden.

Dat perspectief voelt als een verplichting:succes is een soort besmettelijke ziektewaar iedereen aan lijdt,en wie dat niet doet wordt ongelukkig en angstig...Er wordt heel wat geleden onder de druk van ideaalplaatjes…

Ziedaar angst-2017:mensen die denken dat ze niet gewoon gewoon mogen zijn, niet bijzonder aantrekkelijk of intelligent, een beetje saai soms...Vraag: wat is er eigenlijk mismet middelmatigheid en tevredenheid?

Zie bijvoorbeeld het verschijnsel ‘huwelijk’.¿ Trouwen mensen om gelukkig te worden?

¿ En hoe zit het dan met wrijvingen, ruzies, verveling..?..Wijzen die op een vergissing?

Nee, die wijzen er juist op dat het leven volgens plan verloopt...Maar waar hoor je dat nog?

Ik vermoed dat er veel huwelijken stranden omdat ze niet voldoen aan e.o.a. ideaalbeeld…,..een beeld dat in werkelijkheid niet eens voorkomt.

Alsof tevredenheid en liefde vergissingen zijn….

1601-OVERDENKING

“Angst hoort bij het leven”.Is dat zo?

Positief begin:angst is niet alleen negatief,het is ook ergens goed voor:..

document.docx - 3 –

hoogtevrees..kleine kinderen – fornuis..ofwel: angst beschermt hen tegen pijn.

Als we zeggen dat angst bij het leven hoort,dan wordt ook duidelijk waarom er zo vaak in de bijbel staat: vrees niet!

Dat staat er vast omdat er zoveel te vrezen is:..vrees voor je gezondheid.., je werk.., je relatie..,vrees voor ziekte..,vrees voor het onrecht in de maatschappij..,vrees voor de dood..,..en vrees zo maar door.

En vrees óók maar dat die vrees door God niet zal worden weggenomen.

Nee, want dat doet God niet, vrees wegnemen...Dat doet niemand.Kijk maar om je heen of naar het journaal:..niets of niemand voorkomt dat er dagelijks afschuwelijke en angstaanjagende dingen gebeuren.Óók God niet.

Maar wat hèb je dan aan God ?..Even niets.., zet God nog maar even tussen haakjes.

Eerst een andere vraag:wat maakt een mens eigenlijk bang?..Dingen waar je geen controle over hebt..,die je zómaar kunnen overkómen..,..die ontnemen je je zekerheid..,..dwingen je om te aanvaarden dat je minder zelf te bepalen hebt dan je misschien dacht, of zou willen…

En daar zit meteen al de knoop:..er leeft, of heerst, in onze samenleving een soort collectieve veronderstelling, of wens,dat ons leven beheersbaar of maakbaar is:..wij bepalen het allemaal zelf.

document.docx - 4 –

Maar dat is natuurlijk onzin,want er kan elk moment iets gebeurenwaardoor jouw wereld er ineens heel anders uitziet.

Daar kun je uiteraard rustig je ogen voor sluiten,en proberen te leven in de wetenschap dat het meestal anderen zijnaan wie iets ergs overkomt...“Vluchten uit de werkelijkheid” is dat:niet naar je angst willen kijken. (zal mij niet gebeuren)

Maar dàt maakt nou juist angstig...Want dan neem je het leven maar voor een deel, en loop je weg voor de rest: het kwetsbare...De richel waarover je loopt,wordt dan steeds smaller,en dan word je vanzelf wel angstig:..als dít maar niet gebeurt..,als m’n kind maar niet dàt doet…

Tja, als je relatie stukloopt,of als je kind aan de drugs gaat,dan is dat heel erg,..maar het is nòg erger als je altijd geleefd hebt in de veronderstelling of de overtuiging dat dat jou niet gebeuren zou..,..dat dat in jouw familie niet vóórkomt of zo…..dan neem je de werkelijkheid niet zoals ie is…,niet in z’n geheel.

Als je durft te erkennen:dat je vaak gewoon bang bentvoor wat je allemaal kan overkomen,dan is dat al heel wat.

Er is ook heel wat om bang voor te zijn:..angst voor je eigen onmacht.., voor je beperkingen…, of om niet geaccepteerd te worden…,er niet bij te horen..,of…, noem het maar

Als je dat af en toe kunt binnenlaten,of er misschien soms zelfs bewust op afstapt,dan wordt misschien duidelijk

document.docx - 5 –

dat de enige manier om niet te vrezen is:om die vrees af en toe recht in de ogen te kijken.

Als er tegen A gezegd wordt: Vrees niet..dan wil dat niet zeggen: heb geen angst, (die angst ìs er)maar:laat die angst niet je leven beheersen..

Als angst inderdaad bij het leven hoort,dan is er misschien wel wat van te leren.

Ik las ergens / tekst op liturgie..angst is het begin van levenskunst,het einde van de onverschilligheidtegenover het eigen leven...Ofwel: de angst voor je eigen levenen dat van anderen toont je wat leven is..,..dat angst misschien wel onmisbaar is.

Heel paradoxaal:dat er moed voor nodig is om bang te zijn..,om angst te durven hebben…,en er niet voor op de loop te gaan.

Rep: angst is het begin van levenskunst,het einde van de onverschilligheidtegenover het eigen leven...Heel raak:dat dat oppervlakkige gevoel van bescherming of geborgenheid pas verdwijnt als je de kwetsbaarheid van je eigen leven onder ogen ziet...Kijk het maar aan:..ik ben maar een gewoon mens, geen uitzondering,en net zo kwetsbaar/angstig als al die anderen.

“Net als al die anderen” ja...Die anderen, van de nieuwsberichten, of om de hoek..., en al die anderen,die zijn als jij en ik,..en met wie wijaltijd op de e.o.a. manier “verbonden” zijn.

Die erkenning is: religieus.Dat is nl. de betekenis van religie: verbondenheid.

document.docx - 6 –

..Daar komt nog geen God bij kijken..,..nee.., die erkenning, dat jij niet anders bent dan een ander, komt éérst..,anders kàn God helemaal niet.

Wat ik bedoel, is dat vanuit-die-verbondenheid,je beeld van God gezuiverd kan worden:..niet meer een God die er voor zorgt dat het niet misgaat,..want àls het mis gaat, gáát het mis....En dan wil je toch zelf misschien liever ook niet geloven dat God jou dan wel zal helpen, terwijl hij zoveel anderen niet helpt...Nee, want dan zou die verbondenheid ook niet veel voorstellen....,en daar ging het nou juist om:de erkenning dat jij net zo bent als die ander.

Het is niet met zekerheid te zeggen,maar het zou wel eens kunnen dat de hele A-geschiedenis daarnaar verwijst:..dat je beter afscheid kunt nemen van godsbeeldenwaarvan je diep van binnen zelf wel weetof aanvoelt dat die niet werken.

Bidden om genezing kan daar een voorbeeld van zijn.Is dat bidden voor die ene persoon waarvan jij graag wilt dat hij/zij blijft leven?..Dat is dan ver weg van de erkenningdat die ander niet anders is dan al die andere anderen.

Vanuit jouw perspectief is dat natuurlijkheel begrijpelijk en menselijk..,de ene persoon staat je nader dan de ander...En als je iets wilt doen voor iemand die jou lief is,en je staat machteloos,dan is bidden soms het enige dat er nog te doen is.

Maar, en daar ging het om,vanuit het perspectief van God,zou het om een uitzondering gaan...

document.docx - 7 –

En als God die uitzondering maakt,is God geen God meer.

Hoe zit dat bij Abraham?

Hij verlaat zijn vaderland, dwz. ook zijn vader.en dàt wil zeggen: ook het geloof van zijn vader:..geen houten beelden meer.

A is, of staat model voor, de 1e die doorheeftdat die beeldjes niet (of niet meer) werken....hij laat zich aanspreken door El,een onzichtbare God, de voorloper van JHWH, de God van Israël.

Dat herkent iedereen wel min of meer,dat je niet meer kunt geloven op de manier van vroeger...Dwz: je hebt onderweg van alles losgelaten.En misschien zie je bij jezelf of anderen weldat dat loslaten soms heel betrekkelijk is,..want oude beelden zijn zomaar niet verdwenen,of beter:ze zijn nooit weg..,..nieuwe beelden komen er niet voor in de plaatsmaar ze gaan er ahw bovenop zitten.

De oude beelden blijven dus gewoon zitten,en ze kunnen soms hardnekkig in de weg zitten...En soms verlang je er misschien zelfs wel naar terug...Uit nostalgie?Of uit angst?..Ik denk dat laatste,en ik vermoed dat er daarom tegen Aen op zoveel plaatsen in de bijbel tegen anderenwordt gezegd: Vrees niet!

A vertrekt:uit zijn omgeving,en uit de zekerheden van die omgeving.

Wat heeft dat met verbondenheid van doen?..Want dat lijkt eerder op je losmaken van banden,

document.docx - 8 –

en dat is nogal een eenzaam avontuur...Ja, misschien kan verbondenheid pasals je je eerst hebt losgemaakt van de zekerheden,of de opvattingen van je omgeving..,..want daar zitten ook al die beelden.

Jij en ik zijn er gaandeweg achter gekomendat de geborgenheid en veiligheid van vroegerje nu niet meer helpen..,je bent geen afhankelijk kind meer.

A wist dat de beeldjes van zijn vader hem niet zouden helpen,en de mensen om hem heen evenmin.

Hij had wrsch. niet veel méér in zijn tas dan dàt: de erkenning dat ze allemaal in hetzelfde schuitje zaten,en dat er voor niemand een uitzondering wordt gemaakt.

En dat is wat je noemt ‘verbondenheid-pur-sang’.

En het verhaal blijft in die richting suggererendat er vanuit die verbondenheidiets kan groeien van een vertrouwen in wat je niet zelf kunt bepalen...En dan kan God (misschien) wèl…

Voorbeeld: iemand in jouw omgeving is ernstig ziek.., ongeneeslijk...Hij/Zij kijkt de dood in de ogen…, moet dat wel doen.

Hoe kun je zo iemand nou nabij zijn?..M.a.w: hoe kun je nou méér zijn dan toeschouwer bij het proces van een ander?

¿ Door te bidden om genezing?¿ Vragen of God een uitzondering maakt?..¿ Zou dat die ander helpen..?.., echt?

Of kun je die ander pas nabij zijndoor je eigen angst te erkennen..?.., ..je angst voor de situatie.., de dood.., de angst dat jou ook zal treffen wat nu die ander treft… ?

document.docx - 9 –

Natuurlijk kun jij niet doormaken wat die ander nu doormaakt,..maar voor enig begrip moet je toch tenminsteje eigen angst durven aankijken...Anders wordt bijna elk woord een misser.

Misschien wel genoeg zo...Niet omdat het laatste woord gezegd zou zijn,maar omdat er niet zoiets is als een laatste woord...En bij angst hoort al helemaal geen happy end.

Wat ik geprobeerd heb,is om angst, verbondenheid en wat daar tussen ligt,te koppelen aan het verhaal,of de mythe van Abraham.

En wat er tussen angst en verbondenheid ligt,is heel vaak leegte.

Dat komt veel vaker voor, en het duurt veel langerdan we elkaar vertellen, of kunnen vertellen.

Maar iedereen zal het wel herkennen,dat er soms alleen maar leegte en gemis is.

En dat je soms niet eens weetof er wel een ‘U’ is,of wat je daaronder zou moeten verstaan.

Daarom hebben we net ook gezongen:Ik sta voor U in leegte en gemis.

Ja, zo begonnen we.Maar zo hoeven we niet te eindigen...Want je hoeft je leven niet te laten bepalendoor leegte en gemis, en ook niet door angst.

Om angst kun je niet heen,je kunt er eigenlijk alleen maar dóórheen..,..en dàn ziet de wereld er wellicht anders uit.

En dàn kan God misschien wel.

En dàn kan ook het lied dat we zometeen zullen zingen:..Hij die gesproken heeft..,een weg ten leven.., een nieuwe dageraad.