Viering van het Paasfeest

Pasen 2019: Witte Donderdag Goede Vrijdag Paasdageraad

Rembrandt: De vrouwen bij het graf

Wageningen Grote of St. Johanneskerk Bevrijdingskerk

Ter inleiding

De viering van het Paasfeest vanaf Witte Donderdag tot Paasmorgen vormt, ook al zijn er meerdere viermomenten, één geheel. Het gaat om het hele ge-beuren van het Paasfeest, dat een boog van drie dagen vormt, door lijden en doortocht heen naar de ochtend van de Verrijzenis. Aan het begin van de vie-ring op Witte Donderdag klinken dan ook de openingswoorden, terwijl de ze-gen die aan het einde wordt meegegeven, uitgesproken wordt in de Paasnacht.

De DONDERDAGAVOND is het begin van de drie dagen. Wij gedenken dan hoe Jezus met zijn leerlingen de Pesachmaaltijd at; we noemen dat ook de ‘instel-ling van het Avondmaal’. Met die maaltijd wijst Jezus erop, dat zijn kruisweg een paasweg is, Hij wijst op de geschiedenis van Israel dat uit Egypte trok. Zo ook zijn wij samen op weg; en onderweg zullen wij ‘elkaar de voeten wassen’, zoals Johannes vertelt.

Op GOEDE VRIJDAG lezen we dit jaar het lijdensevangelie naar Lucas, doen we voorbede voor kerk en wereld en markeren we op verschillende manier het lijden van de Messias. Tenslotte klinkt het verhaal van zijn begrafenis, op die manier gedenkend dat Hij ‘gekruisigd, gestorven èn begraven’ is.

In de PAASDAGERAADSDIENST vieren we, bij het licht van de paaskaars, dat wij met Christus zijn overgegaan van de dood naar het leven. We lezen enkele centrale verhalen uit de Schriften; daarin klinken Oude en Nieuwe Testament samen op één en dezelfde grondtoon: JHWH redt – de be-tekenis van de naam ‘Jezus’-, Hij redt door het water van de dood heen. Ver-volgens gedenken wij onze doop. En we vieren de Maaltijd van de Heer: Hij is bij ons, in brood en wijn – totdat Hij komt!

Deze viering is het hart én de bron van elke vorm van eredienst, zoals het ster-ven en de verrijzenis van Jezus het hart én de bron van ons geloof zijn. We zullen veel lezen, bidden en zingen – met aandacht. Want het is goed om dicht bij God te zijn.

We wensen u een gezegend Paasfeest! ds Nico Sjoer Nog een enkele toelichting: het dompelen van de paaskaars In de dageraadsviering dompelen we de nieuwe paaskaars in het doopwater. Dat betekent dat al het doopwater, dat over de hoofden van kinderen en vol-wassenen zal stromen, door de Geest verbindt met de opgestane Christus, waarvan immers de brandende paaskaars het symbool is.

WITTE DONDERDAG Musica pro Deo: ‘O Lamm Gottes, unschuldig’ – Joh. Seb. Bach (1685-1750) Welkom en moment van stilte INTROÏTUS: - lied 564a: 1x cantorij, 1x allen - psalm 67, afgesloten met lied 564a (allen)

VOTUM v: Over ons is uitgeroepen de Naam van de Heer a: JEZUS, DE LIEFDE VAN GODS EIGEN HART, v: en wij laten ons dompelen in zijn dienst a: IN DE NAAM VAN DE VADER EN VAN DE ZOON EN VAN DE HEILIGE GEEST. AMEN. DREMPELGEBED v: Heer en meester die onze smetten draagt a: WIJ ZULLEN REIN ZIJN ALS U ONS REINIGT - v: die ons geschonden bestaan draagt a: WIJ ZULLEN HEEL ZIJN ALS U ONS GENEEST v: die de doem van onze dood draagt a: WIJ ZULLEN LEVEN ALS U ONS VOEDT v: die de last van onze ontrouw draagt a: WIJ ZULLEN DE UWEN ZIJN ALS U ONS VAARDIG MAAKT v: wiens hand de zin van ons leven draagt a: WIJ ZULLEN MET U VERBONDEN ZIJN ALS U ONS AANRAAKT v: reikhalzend richten allen hun ogen naar U, a: DIE HET VOEDSEL GEEFT, ALTIJD WEER - GIJ OPENT UW HAND EN VERZADIGT UIT UW OVERVLOED ALLES WAT LEEFT. AMEN. KYRIEGEBED GLORIALIED: lied 303

DE DIENST VAN HET WOORD

GROET v: De Heer zij met u. a: OOK MET U ZIJ DE HEER.

GEBED VAN WITTE DONDERDAG v: … vandaag en alle dagen. a: AMEN. LEZING UIT DE THORA: Exodus 12,1-11 v: …

Zo spreekt de Heer. a: WIJ DANKEN GOD. ZINGEN: Psalm 116 : 1-4 LEZING UIT DE BRIEVEN: I Korintiërs 11,20-32 v: …

Zo spreekt de Heer. a: WIJ DANKEN GOD. ZINGEN: lied 567 Cantorij: 1 en 2, allen: 3, 4, 5, 6 en 7

LEZING UIT HET EVANGELIE: Johannes 13,1-15 v: …

Lof zij U, Christus, in eeuwigheid. a: AMEN.

ZINGEN: lied 569 DE DIENST VAN DE TAFEL INZAMELING VAN DE GAVEN Ondertussen wordt de tafel gereedgemaakt en gemusiceerd: ‘Da Jesus an dem Kreuze stund’ - S. Scheidt (1587-1654) GEBED OVER DE GAVEN

NODIGING GROET v: De Heer zij met u. g: OOK MET U ZIJ DE HEER. v: Laat uw hart erbij zijn! a: DE HEER HEEFT ONS HART. v: Hij is het waard en het is terecht dat wij God zegenen, altijd en overal a: OM HET GEHEIM VAN ZIJN LIEFDE, OM HET GESCHENK VAN ZIJN ZOON. TAFELGEBEDEN v: … Doe dit, zo vaak je hieruit drinkt, om mij te gedenken. a: ALS WIJ DAN ETEN VAN DIT BROOD EN DRINKEN UIT DEZE BEKER VERKONDIGEN WIJ DE DOOD VAN DE HEER TOTDAT HIJ KOMT. v: … Onze Vader,

DIE IN DE HEMELEN ZIJT. UW NAAM WORDE GEHEILIGD, UW KONINKRIJK KOME, UW

WIL GESCHIEDE, GELIJK IN DE HEMEL, ALZO OOK OP AARDE. GEEF ONS HEDEN ONS DAGELIJKS BROOD, EN VERGEEF ONS ONZE SCHULDEN, GELIJK OOK WIJ VERGEVEN

ONZE SCHULDENAREN. EN LEID ONS NIET IN VERZOEKING, MAAR VERLOS ONS VAN

DE BOZE. WANT VAN U IS HET KONINKRIJK, EN DE KRACHT, EN DE HEERLIJKHEID, IN

EEUWIGHEID. AMEN.

VREDEGROET v: De vrede van de Heer zij met u! g: ZIJN VREDE OOK MET U! v: Geef ook elkaar een teken van vrede.

AGNUS DEI: lied 408b

DELEN VAN BROOD EN WIJN Ondertussen wordt gemusiceerd: ‘O Haupt voll Blut und Wunden’ - J. Pachelbel (1653-1706)

DANKGEBED OVERGANG NAAR GOEDE VRIJDAG

LEZING UIT HET EVANGELIE: Lucas 22,39-46

DE CANTORIJ ZINGT: ‘Bleibet hier’ (Taizé) Blijf bij Mij en waak hier met Mij, wakend en biddend.

De tafel wordt afgeruimd; daarna verlaten we in stilte de kerk. Deze viering wordt morgenavond om 19.30 uur in de Bevrijdingskerk vervolgd. U wordt vriendelijk verzocht dit boekje in de kerk achter te laten.

*******

GOEDE VRIJDAG

Het is stil in de kerk. Er wordt niet gesproken of gemusiceerd. GEBED VAN GOEDE VRIJDAG LEZING UIT DE PROFETEN: Hosea 6,1-6 ZINGEN: psalm 22 : 1, 7 en 8 LEZING UIT HET EVANGELIE: Lucas 22,39 - 23,49 Zingen lied 558: Jezus, om uw lijden groot, Om uw leven en uw dood Die volbrengen ’t recht van God, Kyrie eleison lezing: Lucas 22,39-46 Here, om uw bloedig zweet, als Ge alleen de wijnpers treedt, om de kelk vol bitter leed, Kyrie eleison. lezing: Lucas 22,47-53 Om de overlevering door één uit uw eigen kring, om het loon dat hij ontving – Kyrie eleison.

lezing: Lucas 22,54-62 Om wat Petrus heeft gedaan bij het kraaien van de haan, o Heer Jezus, zie ons aan – Kyrie eleison. lezing: Lucas 22,63-71 Om wat wreev’lig wordt gevraagd waarmee Gij wordt uitgedaagd, Gij die waarheid zijt en draagt – Kyrie eleison. lezing: Lucas 23,1-7 Om het woord van goddelijk recht dat Gij tot uw rechters zegt, - zelf hebt Ge uw geding beslecht, - Kyrie eleison. lezing: Lucas 23,8-12 Om het zwijgen, het geduld, waarmee Gij de wet vervult, als men vruchtloos zoekt naar schuld – Kyrie eleison. lezing: Lucas 23,13-25 Om de doornen van uw kroon, om de gees’ling en de hoon, roepen wij, o Mensenzoon – Kyrie eleison. lezing: Lucas 23,26-34 Om uw kruis, Heer, bidden wij, om de speerstoot in uw zij, ga aan onze schuld voorbij, Kyrie eleison. lezing: Lucas 23,35-46 Het licht van de paaskaars wordt gedoofd; daarna enige ogenblikken stilte lezing: Lucas 23,47-49 Heer, om uw vijf wonden rood, om uw onverdiende dood, smeken wij in onze nood, Kyrie eleison.

VOORBEDEN VAN GOEDE VRIJDAG KRUISMEDITATIE U mag nu naar voren komen om een bloem bij het kruis te leggen. Ondertussen zingt de cantorij lied 573 (Stabat mater)

HET BEKLAG GODS Mijn volk, wat heb ik u misdaan of waarmee heb ik u bedroefd? - Antwoord mij! allen: HEILIGE GOD, ONTFERM U OVER ONS! Mijn volk, wat heb ik u misdaan of waarmee heb ik u bedroefd? Ik heb de aarde voor de dag geroepen en aan uw handen toevertrouwd, maar mijn tuin wordt een wildernis, mijn levenswerk een dodenakker. - Waarom laat gij dit toe? allen: HEILIGE GOD, ONTFERM U OVER ONS! Mijn volk, wat heb ik u misdaan of waarmee heb ik u bedroefd? Ik heb mij laten kennen als uw bevrijder, de bondgenoot van alle onderdrukten, maar tallozen worden getergd en geteisterd door terreur en tirannie. - Waarom laat gij dit toe? allen: HEILIGE GOD, ONTFERM U OVER ONS! Mijn volk, wat heb ik u misdaan of waarmee heb ik u bedroefd? Ik heb mijn woord aan u gegeven en u mijn hartsgeheimen toevertrouwd, maar afgoden vinden overal gehoor en mensen kiezen wegen ten dode. - Waarom laat gij dit toe? allen: HEILIGE GOD, ONTFERM U OVER ONS! Mijn volk, wat heb ik u misdaan of waarmee heb ik u bedroefd? Ik heb mijn eigen Zoon tot u gezonden, mijn sprekend evenbeeld, mijn uitgestrekte hand, maar Hij is afgewezen, uitgestoten,

vernederd tot de laagste dood. Ik heb hem bij u teruggebracht, de levende, de bron van alle leven, maar Hij gaat dood aan alle kruisen waaraan mijn mensen worden vastgespijkerd. Waarom laat gij dit toe? allen: HEILIGE GOD, ONTFERM U OVER ONS! Mijn volk, wat heb ik u misdaan of waarmee heb ik u bedroefd? Ik heb u geëerd als kroon van de schepping, Ik heb u gezocht als mijn kostbaarste sieraad, Ik heb u bewaard in mijn hand, in mijn hart, Ik heb u mijn trots, mijn Zoon, geofferd. Wat had Ik nog meer moeten doen dat ik niet heb gedaan – mijn volk? allen: HEILIGE GOD, ONTFERM U OVER ONS! ONZE VADER, gezamenlijk gebeden Onze Vader, DIE IN DE HEMELEN ZIJT. UW NAAM WORDE GEHEILIGD, UW KONINKRIJK KO-

ME, UW WIL GESCHIEDE, GELIJK IN DE HEMEL, ALZO OOK OP AARDE. GEEF ONS HEDEN ONS

DAGELIJKS BROOD, EN VERGEEF ONS ONZE SCHULDEN, GELIJK OOK WIJ VERGEVEN ONZE

SCHULDENAREN. EN LEID ONS NIET IN VERZOEKING, MAAR VERLOS ONS VAN DE BOZE. WANT

VAN U IS HET KONINKRIJK, EN DE KRACHT, EN DE HEERLIJKHEID, IN EEUWIGHEID. AMEN. OVERGANG NAAR STILLE ZATERDAG LEZING UIT HET EVANGELIE: Lucas 23,50-056 ZINGEN: lied 590 1 cantorij, 2 allen, 3 cantorij, 4 allen - a capella, 5 allen - a capella We verlaten in stilte de kerk. Deze viering wordt op Paasochtend om 05.45 uur in de Grote Kerk vervolgd. U wordt vriendelijk verzocht dit boekje in de kerk achter te laten.

*******

PAASOCHTEND Het is stil in de kerk. Er wordt niet gesproken of gemusiceerd. LICHT VAN CHRISTUS: lied 593 EXSULTET: lied 595 Ondertussen wordt het licht rondgedeeld.

Cantor: Schep vreugde, aarde in dit licht, helder en stralend, het duister is verdreven. Zing, kerk van God, het hoogste lied, zuivere klanken over de aarde; heel deze ruimte is een jubelzang.

Cantor: Een lofzang zijn wij om Jezus, het offerlam tot onze redding. Dit is de nacht waarin uw volk het slavenhuis uittrekt, Droogvoets door de baren; dis is de nacht waarin uw lichtzuil de weg wijst; Dit is de nacht waarin Jezus de ketenen breekt, Hij overwint de dood, Hij staat op. Gij hebt ons lief in uw kind dat bevrijdt, onze schuld op zich neemt, ons lot deelt en keert.

Cantor: Dit is de nacht dat het duister wijkt, een lichtnacht tot ons geluk Waarin God en mens elkaar vinden. Hoor ons lied, nu het licht is ontstoken, Laat het schijnen, heel de tijd, dagen en nachten, heel ons leven. Laat het licht nimmer doven, geef ons vrede hier en nu en aanhoudende vreugde.

DE SCHRIFTEN LEZING UIT DE THORA: Genesis 1,1- 5 ZINGEN: lied 162 : 3, 4 en 6

LEZING UIT DE THORA: Exodus 14,15-eind

ZINGEN: lied 126a: cantorij, refrein door allen LEZING UIT DE PROFETEN: Jesaja 43,16-21

ZINGEN: lied 605

LEZING UIT DE GESCHRIFTEN: Daniël 3 : 19 – 27 ZINGEN: lied 154b (‘Het lied van de drie mannen in het vuur’) in wisselzang allen:

allen: mannen: 2. Zegen Hem, gij zon en maan, 3. Alle wind en alle weer sterren in uw vaste baan, alles wat er gaat tekeer, laat uw licht in volle schijn angstaanjagend in uw kracht, voor de Heer een loflied zijn. wees de weerklank van Gods macht. vrouwen: orgelvers: 4. Licht en donker, dag en nacht, 5. Berg en heuvel, rots en dal, strenge winter, zomer zacht, klaterende waterval, ieder op zijn eigen tijd, geef luidkeels de echo weer zing een lied de Heer gewijd. van de jubel tot zijn eer.

allen: vrouwen: 6. Alles wat op aarde groeit, 7. Vogels, vissen, wild en vee, wat ontkiemt en wat er bloeit, dieren hoog en laag, doe mee, wees een kleurig lofgedicht ieder met uw eigen stem, voor zijn vriendelijk aangezicht. in het feestconcert voor Hem.

mannen: allen: 8. En gij mensen, allen saam, 9. Want in ’t dodelijke uur zegen nu de hoge naam, gaat Hij voor ons door ‘t vuur voeg u in het grote koor en Hij zal ons op doen staan van zijn volk de eeuwen door. om Hem achterna te gaan

allen: 10. Al wat leeft, wees welgemoed, loof de Heer, want Hij is goed. Zegen Hem dan, hier en nu, want zijn goedheid zegent u.

DOOPGEDACHTENIS ZINGEN: psalm 42 : 1, 4 en 7

INLEIDING DOOPGEBED

VERZAKING EN GELOOFSBELIJDENIS We gaan, zo mogelijk, staan

v: U allen, die uw doop wilt gedenken: Wilt u de Heer uw God dienen en naar zijn stem alleen horen: a: JA, DAT WIL IK. v: Wilt u zich verzetten tegen alle machten die als goden over ons willen heersen? a: JA, DAT WIL IK. v: Wilt u ieder slavenjuk afwerpen en leven in de vrijheid van Gods kinderen? a: JA, DAT WIL IK. v: Gelooft u in God de Vader, de Almachtige, Schepper van hemel en aarde? a: JA, IK GELOOF. v: Gelooft u in Jezus Christus, zijn eniggeboren Zoon, onze Heer, die ontvangen is van de heilige Geest, geboren uit de maagd Maria, die geleden heeft onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven en begraven, neergedaald in het rijk van de dood, op de derde dag opgestaan van de doden, opgevaren naar de hemel, en zit aan de rechterhand van God,

de almachtige Vader, vanwaar Hij komen zal om te oordelen de levenden en de doden? a: JA, IK GELOOF. v: Gelooft u in de heilige Geest; gelooft u de heilige katholieke Kerk, de gemeenschap der heiligen; de vergeving van de zonden, de opstanding van het vlees, en het eeuwige leven? a: JA, IK GELOOF.

GEDACHTENIS Nu kan ieder die dat wil de eigen doop gedenken: naar voren komen en een doopwaterkruisje op het voorhoofd ontvangen. Ondertussen wordt gemusi-ceerd. GEBED

HET EVANGELIE VAN PASEN

KYRIELITANIE VAN DE PAASNACHT Heer onze God, met alle getuigen van uw grote daden, Pascha der bevrijding, prijzen wij u en roepen wij U om ontferming voor deze wereld – met Abraham, Izaäk en Jacob, de aartsvaders, die vasthielden aan het verbond, met Sara, Rebekka en Rachel, de aartsmoeders, die doorgang gaven aan de belofte – bidden wij U:

met Mozes, opgetrokken uit de wateren, met Aäron die de Naam heeft gelegd op het volk, met Mirjam die de lofzang heeft voorgezongen, met Jozua die de leidsman was naar het Land, met Debora die opstond als een moeder in Israel, met Simson die de ijzeren poort heeft gelicht uit de hengsels – bidden wij U:

met Elia die oprees uit zijn verslagenheid door de spijs en drank onderweg, met Jeremia die het puin van de stad heeft beweend, met Ezra die het Woord deed spreken uit de macht der vervreemding – bidden wij U:

met Maria die het Woord heeft bewaard onder haar moederlijk hart, met Jo-hannes de Doper die riep van nabij maar het wachten moest leren, met Mar-tha die Hem diende en met Maria die aan zijn voeten zat, met Maria van Mag-dala en de andere vrouwen, de eerste getuigen van zijn verrijzenis, met Petrus de voorman en Johannes die van liefde sprak tot in de dood, met Paulus, ontijdig geboren, die de roeping der volken stem en verhaal gaf – bid-den wij U:

met Augustinus, de leraar der genade, met Willibrord die het evangelie heeft uitgedragen in de lage landen, met Luther die getuigd heeft van genade alleen en de duivel heftig partij gaf, met Calvijn die de kerk hervormde door de kracht van Gods Woord, met Wendelmoet Claesdochter van Monnickendam, die haar leven over had voor Christus, met Anastasius Veluanus die het Woord bracht op de Veluwe – bidden wij U:

met Ambrosius en Gregorius, met Johann Sebastian, de grote Bach, met alle cantores en speellieden – bidden wij U:

met Dietrich Bonhoeffer, Martin Luther King, Oscar Romero en moeder Teresa die hun stem verhieven voor de vertrapten, met pater Frans van der Lugt, met de 21 Koptische martelaren op het strand van Libië, en allen die in Syrië, Irak en Iran alles verloren om Christus’ wil, met alle mensen wier namen wij niet kennen, wier inzet werd vergeten omdat zij in de schaduw bleven – bidden wij U:

met allen, het koor van stemmen, de reidans der heiligen, de gloed van de harten en wie ooit zullen leven:

We gaan – zo mogelijk – staan

Gloria: lied 619 : 1, 5 en 6 We blijven staan

GEBED VAN DE PAASNACHT v: …

leeft en regeert in de eeuwen der eeuwen. a: AMEN. LEZING UIT HET EVANGELIE: Lucas 24,1-10 v: De Heer is opgestaan! a: DE HEER IS WAARLIJK OPGESTAAN! ZINGEN: lied 604 1 cantorij, 2 en 3 allen

DE MAALTIJD VAN DE HEER We gaan zitten.

De tafel wordt gereedgemaakt NODIGING

GROET v: De Heer zal bij u zijn! g: DE HEER ZAL U BEWAREN. v: Laat uw hart erbij zijn! a: DE HEER HEEFT ONS HART. v: Hij is het waard en het is terecht dat wij God zegenen, altijd en overal, a: OM HET GEHEIM VAN ZIJN LIEFDE, OM HET GESCHENK VAN ZIJN ZOON.

TAFELGEBEDEN v: … met hen allen zingen wij U toe:

a: lied 405 v: … Doet dit, zo dikwijls gij die drinkt, om Mij te gedenken.” a: CHRISTUS’ DOOD GEDENKEN WIJ,

CHRISTUS’ OPSTANDIG VERKONDIGEN WIJ, CHRISTUS’ INTOCHT VERWACHTEN WIJ. MARANATHA!

VERVOLG TAFELGEBEDEN (en voorbeden) v: …

en samen bidden wij: Onze Vader, a: DIE IN DE HEMELEN ZIJT. UW NAAM WORDE GEHEILIGD, UW KONINKRIJK KOME, UW

WIL GESCHIEDE, GELIJK IN DE HEMEL, ALZO OOK OP AARDE. GEEF ONS HEDEN ONS

DAGELIJKS BROOD, EN VERGEEF ONS ONZE SCHULDEN, GELIJK OOK WIJ VERGEVEN

ONZE SCHULDENAREN. EN LEID ONS NIET IN VERZOEKING, MAAR VERLOS ONS VAN DE

BOZE. WANT VAN U IS HET KONINKRIJK, EN DE KRACHT, EN DE HEERLIJKHEID, IN

EEUWIGHEID. AMEN.

VREDEGROET v: De vrede van Christus is met u! g: ZIJN VREDE MET U! v: Wenst ook elkaar vrede! Rondom ons wensen we elkaar de vrede van Christus.

AGNUS DEI: lied 408b

GEMEENSCHAP VAN BROOD EN WIJN

Tijdens het delen van brood en wijn wordt gemusiceerd.

SLOTGEBED SLOTLIED: lied 637 ZENDING EN ZEGEN MUSICA PRO DEO Wijkgemeente Lukas Protestantse gemeente te Wageningen Voorgangers: ds Nico Sjoer, liturg de Lukascantorij Jonathan Kooman, cantor-organist (Witte Donderdag en Goede Vrijdag) Dik Sipma, cantor-organist (Goede Vrijdag en Paasdageraad)