Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied

8/6/2019 Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied

1/50

PM

VOORKANT INVOEGEN VAN ANDERE INDESIGNBESTAND TBV WEBVERSIE

PRINTVERSIE DEZE VOORKANT VERVANGEN

Deltaprogramma | IJsselmeergebied

Op koers

Verslag tweede IJsselMeerweek, 7-13 april 2011


2/50

2 Deltaprogramma | IJsselmeergebied


3/50

Inhoud

Voorwoord 5

Samenvaing 7

1 Bestuurlijkeconferentie13april 11

2Openingsdag7april 15

3Detoekomstverkennen:moving forward! 17

4Jointfactnding 19

5 Strategieontwikkeling 25

6Handreikingruimtelijkekwaliteit 31

7SamenhangbinnenhetnationaalDeltaprogramma35

8Aanpakvervolg 39

Bijlage

Op koers 3

Leeswijzer

DeafsluitendebestuurlijkebijeenkomstvandetweedeIJsselMeerweekvormdevoorhetDeltaprogrammaIJsselmeergebied

defeitelijkeovergangnaardevolgendefase.Debijeenkomstvan7april,diedeweekopende,vormdeeenopmaatnaarde

bestuurlijkeconferentie.Omdezeredenvindtuinhetverslageersteenterugblikopdebestuurlijkeconferentievan13april

endaarnaopdebijeenkomstvan7april.Indedaaropvolgendehoofdstukkenzijndepresentatiesvanbeidedagen

gezamenlijkensamengevatweergegeven.Indebijlagevindtudelijstjesmetreactiestijdensdebestuurlijkeconferentie

endeopeningsbijeenkomst.Inditverslagwordendehighlightsgegevenvantussentijdseresultaten,diegepresenteerdzijn

tijdensdetweedeIJsselMeerweek.Ditverslagisnietbedoeldomeindrapportenvandeverschillendeverkenningenof

onderzoekentevervangenofvolledigweertegeven.


4/50



5/50

Voorwoord

Op koers 5

Bestelezer,

Nogmaarietsmeerdaneenjaargeledenwashetop

8februari2010ompreciestezijndatindeAgorain

Lelystadongeveer70bestuurdersvanoverhedenen

maatschappelijkeorganisatiesbijeenkwamenomdestart

vanhetDeltaprogrammainhetIJsselmeergebiedbijte

wonen.13april2011,ietsmeerdaneenjaarlaterdus,

kwamenbestuurdersinEmmeloordwederombijeenopeen

bestuurlijkeconferentie.Ditkeeromheteindevande

eerstefasevanhetDeltaprogrammaIJsselmeergebied(DPIJ)

temarkerenendeovergangnaardevolgendefasemogelijk

temaken.

Debestuurlijkeconferentievormdehetslotvandetweede

IJsselMeerweek,dieop7aprilbegonmeteenbijeenkomstin

Almere.Daarlietenwedeaanwezigenzienwatersindsde

IJsselMeerweekvandecember2010wasontwikkeldenmet

deinbrengvandebezoekerswasgedaan.Ineenproceswaar

weveelinbrengvanmensenenorganisatiesvragen,moeten

weimmersooklatenzienwatwedaarmeedoen.Ineen

warmAlmerewerktenwetevensvooruitnaardebestuur-

lijkeconferentie:opwelkevragenhebbenwevan

bestuurdersantwoordnodigomindevolgendefaseweer

voortvarendaandeslagtekunnen?Enhoewillenwede

samenwerkingindevolgendefasevormgeven?

Alsikterugkijkopdeweekdoethetmegoedomtemerken

datwebinneneenjaarnietalleenheelveelwerkhebben

verzet,maarookdatdewerkzaamhedenvanhet

DeltaprogrammaIJsselmeergebiedbinnenderegiosop

bredesteunkunnenrekenen.Denoodzaakomteanticipe-

renopklimaatveranderingenenmogelijkeconsequenties

daarvanisinmiddelsgeaccepteerd.Overhoewemoeten

anticiperen,zijndemeningenechternogverdeeld.Ditbiedtdemogelijkheidomveelverschillendeoptieste

onderzoeken.Demanierwaaropwehetwerkuitvoeren

samenwerkingvanRijk,provincies,gemeentenen

waterschappenmetinbrengvanmaatschappelijke

organisatiesendewerkvormendiewehanterenregio-

naleencentralewerkatelierskunnenopsteunen

enthousiasmerekenen.Daarbijproberenwedelessenuit

eenfasesteedsteverwerkenentoetepassenindevolgende

fase.

Inhetvoorliggendeverslagblikkenweterugopde

IJsselMeerweekvan7totenmet13april2011.Ikwensuveel

pleziertoealsuterugkijktopdeweek.Daarnaastwilik

iedereenbedanken,dieinhetafgelopenjaarinbrenghee

geleverdvoorhetDeltaprogrammaIJsselmeergebied.Ook

indevolgendefaserekenikweeropu!

HeyKlavers

ProgrammadirecteurDeltaprogrammaIJsselmeergebied

Mei2011


6/50



7/50

Samenvaing

Op koers 7

HetDeltaprogrammaIJsselmeergebiedorganiseerdevan7

totenmet13april2011detweedeIJsselMeerweek.Dezeweek

vormdedeafsluitingvandeeerstefasevanhet

DeltaprogrammainhetIJsselmeergebiedendeovergang

naardevolgendefase.Deeersteendelaatstedagvande

weekwarenbestemdvoorgrotebijeenkomsten.De

bijeenkomstvan7aprilwerdgeorganiseerdomtelatenzien

watontwikkeldwassindsdeIJsselMeerweekvandecember,

hierreactieoptekrijgenenomscherpertekrijgenopwelke

vragenwevanbestuurdersantwoordnodighaddenomde

volgendefasegoedintekunnengaan.Debestuurlijke

conferentievan13aprilwasbedoeldombestuurderstelatenzienwatindeeerstefaseontwikkeldwas,hoewedat

gedaanhaddenenomsteuntekrijgenomzijhetmet

aanpassingenindevolgendefaseopdezelfdemanier

verdertegaan.Aanhetslotvandeconferentiegingende

aanwezigebestuurdersgezamenlijkopdefotoenlietenzo

blijkendiesteuntegeven.

Indeeerstefasezijnondertrekkerschapvandebetrokken

provinciesgebiedsverkenningengehoudenoverhet

IJsselmeerenhetomringendeland.Ookdewaterbeheer-

dershebbenonderzoekenuitgevoerd:Rijkswaterstaat

technischestudiesnaardeAfsluitdijkendeHoutribdijken

dewaterschappeneenwaterhuishoudkundigeanalyse.Het

programmabureauvanhetDeltaprogramma

IJsselmeergebiedtensloeheeeenaantalthematische

verkenningenophetschaalniveauvanhetgehele

IJsselmeergebieduitgevoerd.Aldezeonderzoeken

(jointfactnding)hebbengeleidtoteenuitgebreideanalyse

vanaspecten,diekunnengaanspelenbijmogelijke

peilwijzigingeninhetIJsselmeergebied.

Dezeanalyseisvervolgensvertaaldnaareenaantaleerste

strategienvoordeperiode20152100.Destrategien

bestaanuiteenvergezichtin2100(gnwensbeeld!),de

wegdaarnaartoendeonderzoeksvragendiedaarbij

horen.Devergezichtenzijnvervatinkaartenmetwatheet

dehoekpuntenvanhetspeelveld.Ditzijndeuiterste

situatiesdiein2100kunnenontstaanonderinvloedvan

klimaatveranderingendaarmeesamenhangendebeleids-

keuzes.Erisgekekenwatdemeestonderscheidende

Een goed advies kan tegen een

stootje. H. Klavers, DPIJ


8/50



9/50

combinatiesvanwaterpeileninhetIJsselmeergebiedzijn,

welkekenmerkendeeectendaarbijoptredenenwelke

maatregelenbijdieeectenzoudenkunnenpassen.Aan

dezeanalysezijnvervolgenstijdpadentoegevoegdvannu

tot2100.Opdebijeenkomstenvan7en13aprilisditalles

besprokenentoegelicht,inclusiefdebelangrijkste

bevindingen.OokishetconceptvandeHandreiking

ruimtelijkekwaliteitgepresenteerdenisopbeidedagen

ingegaanopdeinhoudelijkeenbestuurlijkesamenhang

binnenhetnationaleDeltaprogramma.Erbestaateengrote

onderlingeaankelijkheidtussendeverschillende

onderdelenvanhetnationaleDeltaprogramma,dieervoorzorgtdatdedeelprogrammasuiteindelijkhetzelfdetijdpad

moetenaanhouden.

Daarnaastistijdensbeidebijeenkomsteningegaanopde

aanpaktijdensdeeerstefase,deleidendeprincipesdaarbij

(samenwerken,samensturen,samenbetalen),de

leerpuntendiedatheeopgeleverdendevervolgaanpak

voordekomendefase(n).

Belangrijkeconclusiesenaanbevelingenuitdetweede

IJsselMeerweekzijn:

Vuldeeerstelichtingstrategienaanmetruimtelijke

ontwikkelingen;

Behoudhetgoede,zorgvuldigeenenthousiasteproces;

Zorgvooreenadviesdatdoorderegiobreedgedragen

wordt.Ditstaatsterkbijdeuiteindelijkeafwegingenrond

deDeltabeslissingen;

Vormdebestuurlijkekerngroepomtoteenregionale

stuurgroep.

Deuitkomstenvandeweekleverdeneengedeeldbeeldopvanderesultatenvandeanalysevandeeerstefasevanhet

DeltaprogrammaIJsselmeergebied.Dezeanalyseisnogin

aprilingebrachtinhetprocesvandetotstandkomingvan

hetnationaalDeltaprogramma2012,dathetkabinetin

september2011aandeTweedeKameraanbiedt.

Op koers 9

Het gaat niet om welke partijen

de beslissingen nemen, maar of zij

namens iedereen de beslissing

nemen! H. Veldhuizen, LTO


10/50



11/50

1 Bestuurlijkeconferentie 13 april

Debestuurlijkeconferentievan13aprilvormdedeafslui-

tendegebeurtenisvandezeweek.Debijeenkomstkende

eenaantaldoelen:

Bestuurdersonderschrijvendeprobleemanalyseende

belangrijkebevindingenuitdejointfactnding.

Bestuurdersmarkerendatdeontwikkeldestrategienhet

speelveldomvaenvoordevolgendefase;ditmarkeert

tevensdeafsluitingvanfase1.

Bestuurderssteunendevoortzeingvandesamenwer-

kinginhetDeltaprogrammaIJsselmeergebied(DPIJ);

samendoen,samensturen,samenbetalen.

Bestuurderslatenhunsteunzienvoordevervolgaanpak.

Vanuitdezedoelenwaseenaantalvragengeformuleerd,die

tijdensdebestuurlijkeconferentiecentraalstonden.Zowas

hetbelangrijkvanbestuurdershunmeningtehorenoverde

volgendepunten:

Herijkingvandeambitiesvandedeelnemenderegionale

partnersrondhetDeltaprogrammaIJsselmeergebied.Zijn

deambitiesnogdezelfdeofzijnzeveranderd?Zoja,hoe?

Indeeerstefaseisnogduidelijkergewordendathet

DeltaprogrammaIJsselmeergebiedgaatovermeerdan

alleenwater.Namelijkookoverbijvoorbeeldruimte,

ruimtelijkeontwikkeling,economieennatuur.Moetdit

terugkomenindesamenstellingvandeBestuurlijke

KerngroepIJsselmeergebied?

HetprincipevanSamenwerken,samensturen,samen

betalenheeindeeerstefaseheelgoedgewerkt.Graag

werkenweopdiemanierverder,ookindevolgende

fasen.Inhetverlengdedaarvangaathetookoverwtwe

gaandoenindevolgendefaseenhoe.

Indeeerstefasezijnsignalenafgegeven,dateenstuurgroepmeerpassendzouzijndaneenkerngroep.

Watvindenbestuurderservanalsweovergaantotde

formeringvaneenstuurgroep?Daarwaareenkerngroep

metnameadviseertenbestuurdersinprincipezonder

lastofruggespraakdeelnemen,geeeenstuurgroep

richtingennemenbestuurdersdeelnamenseengroep.

Op koers 11


12/50


Koppel de wateropgave met detoekomstvisie van de individuele

gemeenten. C. Windhouwer,

Gemeente Nijkerk


13/50

PresenaiesTijdensdebestuurlijkeconferentiewisseldenpresentaties

endiscussieelkaaraf.NadepresentatievanMarjoleinvan

Asselt(ziehoofdstuk3)gafdirecteurWatervanhetDG

Water,mevrouwRenskePeters,eentoelichtingopde

inhoudelijkesamenhangbinnenhetnationale

Deltaprogramma.AansluitendgafdeheerRubenZeegers,

lidvanhetprogrammabureauIJsselmeergebied,een

presentatieoverdejointfactndingendeontwikkelde

strategien.Tijdensdelunchpauzekondendeelnemers

kennisnemenvaneenposterpresentatieoverdeHandreikingruimtelijkekwaliteit.Nadepauzegafdeheer

BartParmet,directeurvandeStafdeltacommissaris,een

toelichtingoverdebestuurlijkesamenhangbinnenhet

nationaleDeltaprogramma,waarnaprogrammadirecteur

HeyKlaversalslaatstepresenteerdeoverde

vervolgaanpak.

Enkelepuntenuitdediscussiesnaaoopvandepresenta-

tiesvindtuopgesomdindebijlage.

Belangrijke conclusies en bevindingen

Belangrijkeconclusiesenaanbevelingenwarenuiteindelijkondermeer:

Vuldeeerstelichtingstrategienaanmetruimtelijke

ontwikkelingen;

Behoudhetgoede,zorgvuldigeenenthousiasteproces;

Zorgvooreenadviesdatdoorderegiobreedgedragen

wordt.Ditstaatsterkbijdeuiteindelijkeafwegingenrond

deDeltabeslissingen;

Vormdebestuurlijkekerngroepomtoteenregionale

stuurgroep.

Aanhetslotvandeconferentiegingendeaanwezige

bestuurdersgezamenlijkopdefotoenlietenzoblijken

steuntegevenaanhetprocesvandevolgendefasen.Opde

kaartvanhetIJsselmeergebiedhaddenzehunaandachts-

puntenvoorhetgebieddanwelhetprogrammageschre-

ven.Huntekstenlarderenditverslagenvindtuopgesomd

indebijlage.

TotslotvandeconferentiezeedijkgraafHenkTiesinga

gedeputeerdePietJanseninhetzonnetje.PietJansen

vormdesamenmetHenkTiesingahetduo-voorzierschapvandeBestuurlijkeKerngroepIJsselmeergebied(BKIJ),maar

hadaleerderlatenwetennadeprovincialeverkiezingenvan

maart2011nietterugtezullenkerenindeprovinciale

politiek.DaarmeemoesthijookzijnrolbinnendeBKIJ

neerleggen.Namensdedeltacommissarisoverhandigde

HenkTiesingaeencadeauaanPietJansen.Ditcadeauis

speciaalgemaaktvoormensendiezichzeerhebben

ingespannenvoorhetDeltaprogramma.

Delaprogramma 2012Deuitkomstenvandeweeklevereneengedeeldbeeldop

vanderesultatenvandeanalysevandeeerstefasevanhetDeltaprogrammaIJsselmeergebied.Dezeanalyseisnogin

aprilingebrachtinhetprocesvandetotstandkomingvan

hetnationaalDeltaprogramma2012,dathetkabinetin

september2011aandeTweedeKameraanbiedt.Deinbreng

vanhetDeltaprogrammaIJsselmeergebiedbestaatdusuit

deoogstvandeeerstefaseophoofdlijnen,waaraanalle

deelnemendepartijenhebbenbijgedragen.

De eecten op de IJssel-Vechtdelta zijn een bijzonder

aspect aan dit deltaprogramma. Het peil in een gracht

in Zwolle staat in open verbinding met het peil in het

IJsselmeer. Gebleken is dat de rek uit het systeem is.

Vroeger leefde men meer met water. Het systeem was

dynamischer, maar de burger had zich hier op

aangepast. Door de aanpassingen in het water-

systeem komt hoogwater nog maar zeer zelden voor.

De ruimtelijke inrichting is vervolgens aangepast aan

een schijnbare stabiele situatie. De kunst is om bij

nieuwe ontwikkelingen mee te bewegen. Dit is een

opgave voor onze wethouders. In de IJssel-Vechtdelta

wordt nu bij herontwikkeling of ontwikkeling van

nieuwe wijken rekening gehouden met de toekom-

stige wateropgave.

Het vraagt om verbeelding van bestuurders om de

belangen van de regio en nationale belangen in elkaar

te vlechten. De IJssel-Vechtdelta is bereid een bijdrage

te leveren aan de landelijke opgave van hetDeltaprogramma en aan de slag te gaan met een

regioadvies over peilstrategien. Tegelijk vraagt de

delta wel aandacht voor samenhang tussen de

deelprogrammas, waardoor n gebiedsproces in de

regio mogelijk is. De IJssel-Vechtdelta moet niet op

slot, maar moeten we laten meeveren. Tot slot: de

regio kan bijdragen, maar niet alles betalen.

Intermezzo: toelichting door de heer Erik Dannenberg,

wethouder gemeente Zwolle op de bijzondere positie

van de IJssel-Vechtdelta

Op koers 13


14/50



15/50

2 Openingsdag 7 april

Donderdag7aprilvormdedestartvandetweede

IJsselMeerweekengelijkertijddeopmaatnaardebestuur-

lijkeconferentievan13april.Op7aprilkwameninde

SchouwburgvanAlmereruim140deelnemersuithetgehele

gebiedenvanuitverschillendeorganisaties-overheid,

semi-overheidenmaatschappij-bijelkaar.Indeochtend

hebbenzijinsneltreinvaartkennisgenomenvande

resultatenvandeeerstefase:dejointfactndingwaarinde

probleemanalysetotstandisgekomen,destrategieontwik-

kelingwaarbijdehoekpuntenvanhetspeelveldzijn

aangegevenendeHandreikingruimtelijkekwaliteit.De

presentatiesleiddensomstotverhiediscussies;ookplaatstenaanwezigennuigekanekeningen.

Nadelunchwaserruimtevoordiscussie.IneenWereldcaf-

seingwerdgediscussieerdoverderesultatenvandeeerste

fase.HetWereldcafiseenwerkvormomeenlevendige

dialoogoptezeen.Ditgebeurtdooreengrotegroepin

kleineregroepjestesplitsen.Dediversegroepengaanelk

rondeencaftafelmetelkaaringesprekovernofmeer

actueleonderwerpendievanbelangzijnvoorhetbetref-

fendeprogramma.Inzichtenwordenopdetafelkleden

vastgelegdincollectiefgemaaktemindmaps.

InhetWereldcafstondenzevenvragencentraal:

1.Waaromisnietsdoengeenoptie?

2.Welkeaandachtspuntenwiltuterugzienindeverdere

ontwikkelingvandestrategien?

3.Watmaakteenstrategiekansrijk?

4.Hoebelangrijkiseengroterezoetwatervoorraadvoorhet

IJsselmeergebiedzelf?

5.Watkunnenwedoenomdeexibiliteitvanhetsysteem

tevergroten?6.Welkeeconomischekansenzijnerbijveranderingenin

hetpeilbeheer?

7.Watkuntuzichvoorstellenbijdegevolgenvoorde

omgevingvandeverschillendestrategien?

Dedeelnemerswarenuitgenodigdombondigenongenu-

anceerdmetelkaaringesprektegaan,derandenvan(on)

mogelijkhedenteverkennen,scherpteintebrengenen

kleurtebekennen.Uitallegesprekkenzijneenaantal

hoofdconclusiesenadviezenvoordevolgendefase

gedestilleerd.Dezeadviezenzijnmeegenomenteraan-

scherpingvandebestuurlijkeconferentievan13april.

Daarnaastzijnalleaantekeningenopdetafelkleden

gedigitaliseerdvoorgebruikdoorhetDPIJtijdensde

volgendefase.Indebijlagezijnperkernvraageenaantal

reactiesweergegeven.

Natweepresentatiesoverdesamenhangmethetnationaal

Deltaprogrammaendeaanpakvoorfase2,werddedag

afgeslotenmeteengesprektussendedeelnemersen

vertegenwoordigersvandeBestuurlijkeKerngroepIJsselmeergebied(BKIJ)endemaatschappelijkeklankbord-

groephetRegionaalOverlegorgaanIJsselmeergebied(ROIJ)

overdeaandachtspuntenvoorfase2.

Op koers 15


16/50


Beelden opgedaan tijdens de inspiratiebijeenkomst van 3 maart 2011

Algemeen

Gevulde Meren

Lege Meren


17/50

3 De toekomst verkennen:moving forward!

Tijdensdebestuurlijkeconferentieop13aprilheeprof.dr.

ir.MarjoleinvanAsseltvandeUniversiteitvanMaastrichten

lidvandeWetenschappelijkeRaadvoorhetRegeringsbeleid

eeninspirerendespeechgehouden.

Detijdstaatnietstil,detoekomstkomtvanzelf.Bij

langetermijnplanningishetnodigomvooruittekijken.

Maarditkannooitopbasisvankennisalleenenalhelemaal

nietopbasisvanenkelhetoptellenvanbelangen.Plannen

vraagtdanookomvisie,wantzondervisiezijnergeen

vergezichten,ontstaatergeencreativiteitengeenverken-

ningvandehorizondermogelijkheden.Gebrekaanvisiebelemmerthetontstaanvaneengedeeldeinhoudeneen

voertuigompartijenteverbindenenconictentebeslech-

ten(Uit:Hajer,GrijzenenvantKlooster(2010):Sterke

Verhalen:HoeNederlanddeplanologieopnieuwuitvindt).

Eentoekomstverkenning,zoalshierinhetIJsselmeergebied

gebeurt,wordtwelgedenieerdalseensystematische

studievanwatdetoekomstinpeokanhebbenwaarbij

gebruikwordtgemaaktvanwetenschappelijkekennis.

Maardetoekomstmedevormgeven,betekentnietdatdeze

maakbaaris.Dromenvanmaakbaarheidtemiddenvanveel

onzekerheiddraagteenrisicoinzich:deoverheidbeloote

veel,demaatschappijgelooteveel,erontstaanoverspan-

nenverwachtingenendaarmeewordenwe

onzekerheidsintolerant.

Detoekomstisnietvolledigmaakbaar,maarligtooknog

nietvast.Anderzijdsisnietalleswatdenkbaarisook

mogelijk.Metanderewoordendetoekomstisopen,maar

nietleeg.Eenverhaaloverdetoekomstwordtdaarmee

inspirerend.OnderzoekbinnenhetDeltaprogrammaeenwenkendetoekomst:eenmooietoekomstwaarweonze

schoudersonderwillenzeen.Eensterkverhaal,datons

samenbindt.

Op koers 17

Nieuwe Meren

Nieuwe Randen


18/50



19/50

4 Jointfactnding

Op koers 19

Inhetafgelopenjaarhebbendeprovincies,samenmet

mede-overhedenenmaatschappelijkeorganisaties

gebiedsgerichtdegevolgenvanpeilveranderinginhet

IJsselmeergebiedvoorhetomringendelandverkend.

Tegelijkertijdhebbendewaterschappendewaterhuishoud-

kundigegevolgenvanpeilveranderinginhetregionaal

watersysteemenvoorwaterkeringenonderzocht.

RijkswaterstaatheedegevolgenvoordeAfsluitdijkende

Houtribdijkinkaartgebracht.Dezeverkenningenen

analyses(jointfactnding)latenziendatdeconsequenties

vanpeilveranderinggrootzijnenhetgebiedweinig

exibiliteitkentomdezeveranderingenoptevangen.Veranderingvanhetpeilleidtalsneltoteectenvoor

verschillendefuncties:veiligheid,zoetwatervoorziening,

berging,grondwater,waterkwaliteit,natuur,recreatie,

scheepvaart,etc..Deconclusiesvandejointfactndingzijn

tijdensdetweedeIJsselMeerweekgepresenteerdenworden

hieronderkortsamengevat.

Deeectenophetwatersysteemengebruikzijngrootals

hetIJsselmeerpeilmeestijgtmetdezeespiegelstijging(tot

1,5mbovenwinterpeil).DehuidigenatuurinhetIJsselmeer

verdwijntvolledig,mogelijkontstaanwelkansenvoor

nieuwenatuurinhetMarkermeer,Veluwerandmerenen

binnendijksinvernaendegebieden.Dehuidigespuislui-

zenenhetprojectExtraSpuicapaciteitAfsluitdijk(ESA)

zorgenerbijeenstijgingvandezeespiegelmet85cmvoor

dathetpeilophetIJsselmeernogmaarmetmaximaal60

cmmoetmeestijgen.DaarmeeisESAeenno-regretmaat-

regelengeehetextratijdomteanticiperenopdete

verwachtenzeespiegelstijging.Bijhetuitzakken(dalen)van

hetpeiltot1,5monderhetzomerpeil(endaarmeeniet

meegroeienmethetstijgenvandezeespiegel,maarwelcrerenvaneenwaterbuer)zijndeeectenophet

watersysteemengebruikookgroot.Dehuidigenatuurinde

Veluwerandmerenenandererandmerenverdwijntvolledig

doorhetdroogvallenvanbuitendijksegebieden.Daarnaast

moeteraankelijkvandesnelheidvanhetstijgenvande

zeespiegelin2035oflaterextramaalcapaciteitinde

Afsluitdijkwordengerealiseerd.Ookbijhethandhavenvan

hetpeilisdieextramaalcapaciteitna2035nodig.Totslotis

geblekendataanpassingvanbestaandewaterkeringenen


20/50

Hoofdlijnen uit de gebiedsverkenningen


Het systeem is weinig exibel,

omdat wij er een hoge norm

opleggen. We hebben onszelf met dehanden gebonden, als je dat los laat

is er veel mogelijk. A. Grent,

Hoogheemraadschap Hollands

Noorderkwartier


21/50

Op koers 21

Zoetwater is schaars, wordt schaars, maar is te goedkoop! (Be)prijs het water op het juiste (prijs)

peil. M. v.d. Heijden, Waterschap Amstel, Gooi en Vecht

kunstwerkenincombinatiemetnoodzakelijkonderhoud

envervangingvanwegedetechnischelevensduurdoorgaans

beperktemeerkostenopleverttenopzichtevandekosten

voorautonome(noodzakelijke)aanpassingenomte

anticiperenoppeilverandering.

Hiernaasthebbendewaterschappengezamenlijkeenstudie

gedaannaardeeectenopdewaterhuishouding,teweten

dewaterkeringenenkunstwerken,buitendijksegebieden,

binnendijksegrondwatereectenenaankelijkheidvan

omliggende(regionale)watersystemen.Dewaterhuishoud-

kundigeanalysevandewaterschappenlaatziendat

peilveranderinginhetIJsselmeergebiedgevolgenheevoor

hetregionaalwatersysteemendewaterkeringen:

1.Bijgeringeverhogingenvanhetpeilzijnaldirect

maatregelennodig:uitwateringssluizenwerkenniet

meer,buitendijksegebiedenstaanvakeronderwaterenkeringenmoeten0,20tot2,0mwordenverhoogd.Bij

grotepeilverhogingenmoetenkeringenworden

verhoogdvan0,50totmeerdan2,0m.Daarnaastfalen

gemalenenschutsluizen,staansommigebuitendijkse

gebiedenpermanentonderwaterenontstaanin

buitendijksegebiedenmetbebouwingproblemen.Ook

ontstaangrondwaterproblemenindeIJssel-Vechtdelta,is

ereenkweltoenameentredenhogeregrondwaterstan-

denop,voorallangsrandeneningebiedenmeteen

zandondergrond.Tevensisereentoenamevanzoute

kwelindeWieringermeer,West-Frieslandenineen

strookindeNoordoostpolderenOostelijkFlevoland

(rondLelystad).

2.Bijverlagingvanhetpeilontstaanfunderingsproblemeninstedelijkegebiedenenstabiliteitsproblemenbijalle

waterkeringenenkunstwerken.Daarnaastispassieve

waterinlaatnaardepoldersnietmeermogelijken

moeteninlaatwerkenvervangenwordendoorbemalin-

gen.Sluizenwerkennietmeerendebevaarbaarheid

vermindert.Deprobleemgebiedenbijverlagingzijn

vergelijkbaarmetdiebijpeilverhoging.

3.Hetcompenserenvandezeeectenopdewaterhuishou-

dingkostgrofwegtussennentienmiljardeuro.

Uitgaandevanhethuidigegebruik,luidthetadviesop

basisvandezestudie:beperkdeverhogingenenzoek

naarvrijwaringvandeIJssel-Vechtdelta.ZakdaarnaastnietonderhethuidigewinterpeilvanNAP-0,40m.In

hetvervolgishetnodigomderelatiemethetregionaal

watersysteemverderteonderzoeken.

Debevindingenvandewaterbeheerderszijnbevestigddoor

deuitkomstenvandegebiedsverkenningenindedeelgebie-

den;voorzowelpeilverhogingalspeilverlaginggeldtdatin

iedergevaldeaspectennatuur(versterkingbijpeilopzet,

verliesbijuitzakken),waterveiligheid(dijkstabiliteit)ende

invloedopderegionalewaterhuishoudingnaderonder-

zochtmoetenworden.Cultuurhistorie(ookfunderingen)

enbuitendijkseontwikkelingenzijnookbelangrijke

centralethemas.Alskanswordtinhetalgemeenbenoemd

demogelijkheidommaatregeleninhetkadervanveiligheidtecombinerenmetnatuurenrecreatie.Deresultatenvan

dieverkenningenzijnsamengevatopdekaarthiernaast.

Indegebiedsverkenningenzijnknikpunteninhetpeil

gedenticeerd:hetmomentwaaropeenpeilstijgingof

dalingtotknelpuntenleidtinhethuidigegebruik.De

systeemgrenzenvanhetIJsselmeerblijkengrotendeelste

zijnopgevuld.Heteersteknikpuntligtbijca.10cmboven

hethuidigezomerpeil;danontstaandeeersteproblemen,

bijvoorbeeldinhetstedelijkgebiedinOverijssel.Bijca.

30-50cmbovenhethuidigezomerpeilontstaanforse

opgaveninhetgehelegebied.Metdehuidigeinrichtingishethuidigewinterpeildeondergrens.Hetuitzakkenvanhet

peillevertinhethelegebiedproblemenop.VoorhetIJmeer

enMarkermeerlijkteenbovengrensvanca.30cmboven

hethuidigezomerpeilzichtbaarteworden.Ditmoetnader

onderzochtwordeno.a.vanwegedekwetsbaarheidvanhet

Amsterdamsewatersysteem.Deondergrensligtbijhet

huidigewinterpeil.


22/50



23/50

Op koers 23

themas.BijdeVeluwerandmerengaathetomintegrale

duurzaamheidaanweerszijdenvandemeren:metname

hetevenwichttussenrecreatieennatuur.IndeZuidelijkerandmerenwordtgezochtnaardemogelijkhedenvoor

waterkwaliteitsverbetering.Ditalsvoorwaardevoorhet

versterkenvanrecreatieennatuur.VoorMarkermeer/

IJmeergeldtaanvullendnogdeontwikkelingvan

Lelystad,o.a.incombinatiemetdeversterkingvande

Houtribdijk.DitzelfdegeldtookvoorEnkhuizen.

Uitdejointfactndingzijndriehoofdboodschappen

centraalgesteldtijdensdetweedeIJsselMeerweek:

1.Hetsysteemisweinigexibel(buitendijks,steden,natuur).Peilveranderingkangevolgenhebbenvoorde

velewaardenengebruiksfunctiesaandekust:natuur,

cultuurhistorie,landschap,waterkwaliteit,water-en

oeverrecreatie,gebouwen(wonenenwerken),landbouw,

scheepvaart,toerisme,veiligheid.Hetbuitendijksgebied

enhetgebieddat(viarivieren)inopenverbindingstaat

methetIJsselmeerishydrologischkwetsbaarenweinig

exibel.DeIJssel-Vechtdeltainhetbijzonderiseen

complex,dynamischenkwetsbaargebied.Hetbedijkte

gebiedisookkwetsbaar,maardijkenkunnenworden

aangepast.Hetgaatdaarbijwelomforselengtes(orde

400km)enbijhoogopzeenomenormeingrepen.Debinnendijkseimpact(kwel)issterkaankelijkvande

inrichtingendemogelijkhedenomdezetegentegaan.

Bijingrepenronddijkenspeeltooknadrukkelijk

ruimtelijkekwaliteit.Peilveranderingopkortetermijnis

negatiefvaninvloedophethuidigegebruikintermen

vanrecreatie,toerisme(zowelbuitendijksalsgerelateerd

aanhavensencultuurhistorischesteden)enlandbouwen

daarmeeopdeeconomischeensocialeontwikkelingin

hetgebied.

2.Zorgvoorinkadering.Ditgeemeerconcreetheidvoor

kortetermijnprojectenenmaaktverbindingmetdelange

termijnmogelijk.Watisdezoetwatervraag?Enwatisdeopgavevanuitveiligheid?Dieduidelijkheidhebbenwe

nodigomdeuitwerkingenvoordelangetermijnte

maken.Tegelijkmaaktditduidelijkwelkekortetermijn-

projectenvanbelangzijn,hetgeenkanzorgenvoor

draagvlak,commitmentenenthousiasme.Dieverbin-

dingtussenkorteenlangetermijnismisschienniet

makkelijk,maarwelnodigvoorhetnemenvande

deltabeslissingen.

3.Zoekkansenvoorruimtelijkeontwikkeling(dynamiek,

impulsen).Kansenzijnindeeerstefasevanjointfact-

ndingonderbelichtgebleven.VoorhetIJsselmeerliggen

erkansenophetvlakvannatuur(ookdeverbindingbinnendijks-buitendijks;vernaingkaneenimpuls

betekenenvoordeontwikkelingvannatuur)envoor

stedelijkeontwikkeling(Lelystad,NetwerkstadZwolle-

Kampen).DeZuyderzeerandkomtinbeeldbijhet

wegleidenvandeafvoervandeVechtbijhogewaterstan-

denenonderstormcondities.Ditisdaneenkansvoorde

ontwikkelingvanhetgebied.Voorderandmeren,IJmeer

enMarkermeergeldennatuurontwikkeling,woningbouw

buitendijks,waterkwaliteitenrecreatiealscentrale

Voor de lange termijn moet je

breder kijken dan een postzegel aanpak, dan ontstaan kansen.

M. Grioen, Provincie Flevoland


24/50



25/50

2

1

3

4

POMPEN

geen / geringe

meerpeilstijging

ZO LANG

MOGELIJK SPUIEN

grote meerpeilstijging

= 60 cm winterpeil

grote

zoetwaterbuer

bescheiden

zoetwaterbuer

Op koers 25

5 Strategieontwikkeling

Destrategienbeschrijvenopkwalitatievewijzedegevolgen

enmogelijkemaatregelenvanpeilveranderinginhet

IJsselmeergebiedoverdeperiode2015t/m2100.Doorde

uiterstecombinatiesvandeopgavenvoorwaterveiligheid

enzoetwaterin2100tecombinerenzijndehoekpunten

beschrevenvanhettoekomstigepeilbeheerinhet

IJsselmeergebied.Dehoekpuntenmarkerenhetspeelveld

waarbinnenvelecombinatiesvanoplossingsrichtingenen

maatregelenmogelijkzijn.Destrategiengeveneeneerste

indrukvande(on)mogelijkhedenvanhetIJsselmeergebied

enagenderenkennisvragenvoordevolgendefasevanhet

Deltaprogramma.Tensloebiedendestrategienhandvat-tenvoordeeersteafstemmingsrondebinnenhetnationaal

DeltaprogrammawaarinderesultatenvanDPIJworden

gecombineerdmetderesultatenvandeanderedeelpro-

grammas.Indienationaleafstemmingishetvoorhet

DeltaprogrammaIJsselmeergebiedvooralvanbelangdatde

anderedeelprogrammashelderheidbiedenoverdescope

diemedebepalendisvoordeomvangvandeopgaveinhet

IJsselmeergebied.

Destrategienzijngezienhetbovenstaandenietbedoeld

omuittekiezen.Zijbeschrijvendemogelijketransforma-

tiesvanhetgebiedalsgevolgvanhoofdkeuzenvoorde

langetermijn.Daarbijzijnbewustdeuiterstenvandeze

keuzenuitgewerktenisvooralgewerktvanuithetperspec-

tiefvandewateropgave.Indevolgendefasevanhet

DeltaprogrammaIJsselmeergebiedkrijgenruimtelijke

visievormingenhetbeantwoordenvankennisvragen

nadrukkelijkdeaandacht.Zodoendewordttoegewerktnaar

eenadviesvooreenvoorkeursstrategiein2014.

OmdestrategienteontwikkelenzijnallereerstdetweehoofddoelstellingenvanhetDeltaprogramma,veiligheiden

zoetwatervoorzieningineenassenkruis(ziehiernaast)

gezet.Dehoofdkeuzevoorveiligheidbetredewaterafvoer

vanhetIJsselmeergebiedbijeenstijgendezeespiegel,

waarbijdekeuzegaattussenspuienofpompen.Bijde

hoofdkeuzeoverhetrealiserenvaneenzoetwaterbuer

gaatdekeuzetussenhetaanleggenvaneenbescheidenof

eengrotebuer.

De beslissingen worden niet alleen genomen in

Den Haag! T. Ietswaart, Provincie Frysln


26/50


Strategie 1: uitgaan van het huidige peilregime Strategie 2: opzeen en uitzakken


27/50

Op koers 27

Sraegie 1: uigaan van he huidige peilregimeIndeeerstestrategiehuidigpeilregimeisdehoofdkeuze

voorveiligheidomhetIJsselmeerpeilniettelatenmeestij-

genmetdezeespiegel,waardooropenigmoment(aanke-lijkvanhettempovandezeespiegelstijging)pompcapaci-

teitindeAfsluitdijkgerealiseerdmoetworden,omdater

nietmeerondervrijvervalkanwordengespuidopde

Waddenzee.Voordezoetwatervoorraadwordtgeengrotere

buergecreerddannuhetgevalis.Hetpeilbeheerblij

voorallecompartimentenhetzelfdealsnu.Bijditpeilbe-

heerheehetgeheleIJsselmeergebiedeenzoetwaterbuer

van390miljoenm3.

Belangrijkstegevolgenvandezestrategie:

VanuithetIJsselmeergebiedkannietwordenvoorzienin

extrazoetwatervoorhetIJsselmeergebiedofvooranderegebiedeninNederlandindiendezoetwatervraag

toeneemt.Ditlevertmogelijkeenopgaveopeldersinhet

IJsselmeergebiedofeldersinNederland.

Erkanbijzeespiegelstijgingnietmeerondervrijverval

wordengespuid.

Erzijnweinigmeekoppelkansenvoorregionaleopgaven,

omdatervanuitdewateropgavenvanhet

DeltaprogrammaalleenronddeAfsluitdijkwordt

genvesteerd.

Sraegie 2: opzeten en uizakkenIndetweedestrategieisdehoofdkeuzevoorveiligheid

detzelfdealsindeeerstestrategie.Erwordtgekozenomde

zeespiegelstijgingoptevangenmetpompcapaciteitindeAfsluitdijk.Omdatindezestrategiewordtgekozenomde

zoetwaterbuertevergroten,wordthetpeilinhetvoorjaar

beperktopgezetenkanhetpeilinzeerdrogezomers

uitzakkentotonderhethuidigeminimum.Ditgeldtvoor

zowelhetMarkermeer-IJmeeralshetIJsselmeer.De

randmerendoenwelmeemethetbeperktopzeeninhet

voorjaar.Zezakkenechterindezomernietverderuitdan

hethuidigeminimum,omdatdebijdrageaandezoetwater-

buerkleinis,terwijldenegatieveeectenvanuitzakken

daarerggrootzijn.HetgeheleIJsselmeergebiedhee

hiermeeeenzoetwaterbuervan1766miljoenm3.

Belangrijkstegevolgenvandezestrategie:

Natuurschadeenwateroverlastalsgevolgvanhet

opzeenvanhetpeilinhetvoorjaar.

Mogelijkeinstabiliteitvankeringenenkunstwerkenals

gevolgvanhetuitzakkenvanhetpeilonderhethuidige

minimum.

Mogelijkeaantastingvanhoutenfunderingenrondom

IJsselmeerenMarkermeeralsgevolgvanhetuitzakken

vanhetpeilonderhethuidigeminimum.

Vervolgensisbijelkhoekpuntinhetassenkruiseenlogisch

peilverloopgekozen.Opbasisvandeverschillendestudies

indeeerstefase(jointfactnding)zijndegevolgenvanhet

peilverloopbepaaldenzijnbijbehorendeindicatievemaatregelenbedacht.Hierbijisgekekennaareectenen

maatregelenophethoofd-enregionaalwatersysteem,

natuurenruimteengebruik.Dezeindicatievegevolgenen

maatregelenzijngevisualiseerdindeVergezichten2100

(ziedetweeaeeldingenhiernaastenopdevolgende

pagina).Devierstrategienzieneralsvolgtuit.

Peilverhoging in Markermeer n

IJsselmeer: is dat ook een scenario? Danhoe het peil veel minder te worden

verhoogd (voor zoetwaterbehoee).

G. Keet, Stichting VBIJ/

IJsselmeervereniging


28/50


Strategie 3: stijgen en opzeen Strategie 4: benuen meerpeilstijging


29/50

Op koers 29

Sraegie 3: sijgen en opzetenIndezestrategieisdehoofdkeuzevoorveiligheidanders

danindeeerstetweestrategien.Inplaatsvanhetplaatsen

vanpompcapaciteitopdeAfsluitdijk,wordthiergekozen

voorhetlatenmeestijgenvanhetwinterpeilvanhet

IJsselmeermetdezeespiegel,zodatkanwordenblijven

gespuidondervrijverval(maximaal60cmwinterpeil-

stijgingin2100).Omdatindezestrategiewordtgekozen

vooreengrotezoetwaterbuerwordtbovenopdewinter-peilstijginginhetvoorjaarhetpeilinhetIJsselmeersterk

opgezet.Indezomerzakthetpeilnietverderuitdanhet

huidigeminimum.Vanwegedeontkoppelingwordtinhet

Markermeerenderandmereneenanderpeilregime

gehanteerd.Inhetvoorjaarwordthetpeilbeperktopgezet.

Hetgehelegebiedheehiermeeeenzoetwaterbuervan

2186miljoenm3buer.

Debelangrijkstegevolgenvandezestrategiezijn:

EriseengroteveiligheidsopgavevoordeIJssel-Vechtdelta

enhetIJsselmeeralsgevolgvanhetmeestijgen.

Daarbovenopisereenextraveiligheidsopgavedoordegroteopzetvanhetpeilinhetvoorjaar.Deveiligheidsop-

gaveheenaastgevolgenvoordedijkenookimpactop

desteden.

Hethogepeilbrengtaanzienlijkevernaingvanhet

gehelegebiedrondhetIJsselmeerenindeIJssel-

Vechtdeltametzichmeedoortoenamevan(somszoute)

kwel.

Buitendijksegebiedenzijndoorhethogepeilniette

handhaven.

Sraegie 4: benuten meerpeilsijgingIndezestrategieisdehoofdkeuzevoorveiligheid,netalsin

strategie3,hetmeestijgenvanhetwinterpeilmetde

zeespiegel(maximaal60cmwinterpeilstijgingin2100).

Omdaterindezestrategienietvoorwordtgekozenomde

zoetwaterbuerverdertevergrotenwordthetpeilinhet

voorjaarnietopgezet.InhetMarkermeerenderandmeren

wordtvanwegedeontkoppelinghethuidigepeilbeheer

gehandhaafdofkanbijeenbeperktezoetwatervraagvooreenpeilbeheerwordengekozenwaarinhetvoorjaarspeil

helemaalnietwordtopgezet.Dezoetwaterbuervanhet

gehelegebiedis915miljoenm3.Dezebuerisgebaseerdop

maximalezeespiegelstijgingin2100volgensdeKNMI-

scenarios.Mochtdezeespiegelstijgingminderzijn,danis

ertevensminderzoetwaterbeschikbaar.

Debelangrijkstegevolgenvandezestrategiezijn:

EenveiligheidsopgavelangshetIJsselmeereninde

IJssel-Vechtdeltaalsgevolgvanhetmeestijgenmetde

zeespiegel.(Deopgaveismindergrootdaninstrategie3

omdathiergeensprakeisvaneenvoorjaarsopzet.) Ookhierissprakevanvernaingdoor(somszoute)kwel

instedelijkenlandelijkgebied,maarminderextreemdan

instrategie3.

Buitendijksegebieden(natuurenanderefuncties)komen

doorhetmeestijgenonderwatertestaan.

Blijf rekening houden met het

watersysteem. Niet alleen met het

peil in het IJsselmeer, maar ook de

aangetakte regionale systemen.

C. van Drimmelen, GemeenteAmsterdam


30/50


Kapitaliseer bij peilverhoging en daarvoor

noodzakelijke maatregelen de immaterile kosten

van aantasting van cultuurhistorische waarden en

toeristisch recreatieve mogelijkheden.D. Stellingwerf, Gemeente Lemsterland


31/50

6 Handreiking ruimtelijkekwaliteit

Op koers 31

HetopstellenvandeHandreikingruimtelijkekwaliteitis

eenaparteopdrachtaanhetDeltaprogramma.Deze

opdrachtwordtmethetopleverenvandehandreiking

afgerond.TijdensdetweedeIJsselMeerweekisheteerste

conceptvandehandreikinggepresenteerd.Dehandreiking

bestaatuitbeeldenvanderuimtelijkekwaliteitvanhet

gebiedenontwerpprincipesvoorbuitendijksbouwen.

Ruimelijke kwalieiVoorhetinkaartbrengenvanderuimtelijkekwaliteitvan

hetgebiedzijnvijfthemakaartenontwikkeldomdehuidige

situatieenderuimtelijkekwaliteitendaarinvastteleggen.Deinvalshoekenvandezekaartenzijnhistorie,ecologie,

water,belevingengebruikverbeeldinrespectievelijkde

themakaartenOudeenNieuwekust,MerenenMoerassen,

Watermachine,BeleeareLeegteenGebruikskwaliteiten.

Omdeveelheidaan(huidigeenpotentile)kenmerkenen

kwaliteitentoepasbaartemakentenbehoevevanruimte-

lijkeafwegingenzijndezetothunessentieteruggebracht.

Datisdebetekenisvanhetgebiedopdrieverschillende

schaalniveaus:regionaal,nationaaleninternationaal.

Opdonderdag7aprilhebbendedeelnemerseenenqute

gekregenmetalsdoeldebetekenissenteprioriteren.De

uitkomstenwordenmeegenomenindedenitieve

handreiking.

Buiendijks bouwenHetdoelvandezehandreikingisomeeninstrumentte

biedenwaarmeedekwalitatiefhoogwaardigeuitvoering

vanbuitendijkseinitiatievenkanwordenbegeleid.Erwordt

onderscheidgemaakttussengrootschaligeenkleinschalige

locaties.Degrootschaligelocatieszijn:

gemeenteAmsterdam(350hectare,IJburg2efase); gemeenteAlmere(700ha,SchaalsprongRandstad2040);

gemeenteLelystad(150ha,regionaleenlokaleambities).

OokdegemeenteHarderwijkkrijgttoestemmingom35

hectareinhetwatertebouwen,volgensreedsuitgewerkte

plannen(ondervoorwaardevanwet-enregelgevingzoals

natuurwetgeving).Voordeanderegemeentengeldteen

vrijstellingvanvijfhectarepergemeente.Daarbijgeldtde

gemeentelijkeindelingtentijdevanvaststellingvanhet

NationaalWaterplan2009-2015.Naherindeling


32/50


De vijf themakaarten uit de Handreiking ruimtelijke kwaliteit


33/50

Op koers 33

Zoetwater is van onschatbare waarde voor Noord

Nederland. J. Dekker, PWN Waterleidingbedrijf

samengevoegdelocatiesmogenhunoorspronkelijkehectaresbijelkaaroptellen.

Voordegrootschaligelocatieswordthetvolgende

opgemerkt:

Grootschaligelocatieswordenuitgewerktalsintegrale

gebiedsontwikkeling,waarbijnieuwekwaliteitenworden

toegevoegdvanuiteenmeervoudigperspectief.

Eenkwaliteitsteamspeelteendominanterolbijde

planontwikkelingenstuurthetplanprocesindediverse

stadia.

Dehandreikinggaatverderalleeninopdekleinschalige

locaties,waarvoorpergemeenteeenvrijstellingvanin

totaalvijfhectaregeldt.

Ondanksdatdetotaleoppervlakteaanvijf-hectarelocaties

slechtseenfractieisvanhettotalewateroppervlakvanhet

IJsselmeergebiedkandeimpactopdebelevingvandegrens

land-watergrootzijn.Eenvandegrotekwaliteitenvanhet

IJsselmeerzijndeduidelijkeland-watergrenzen(metdedijk

alshelderelijn)endeopenheid.Hetgevaarbestaatdat

areukwordtgedaanaandegenoemdehelderheid.

Sturenopkwaliteitisdanookeenterechteopgave.Criteriamoetenbetrekkinghebbenopdelocatie(zonerings-

principes),deuitwerking(ontwerpprincipes)ende

peilveranderingen(duurzaamheidstoets).Dezecriteriazijn

samengevatineenbeslisboom.

Devoorgesteldeontwerpprincipesvoorbuitendijksbouwen

zijn:

1.Deontwikkelingisonmiskenbaarleesbaaralseen

buitendijkseingreep.

2.Streefnaarcontinuteitenopenbaarheidvanwaterkering

enoeverzone.

3.Devoorkeurgaatuitnaardrijvendeoplossingen.

4.Ontwerplandgebondenontwikkelingenopbasisvande

ontwikkeldeschaalladderaankelijkvandeomvang

vandeingreep(ziedeaeeldinghiernaast).

Schaalladder


34/50



35/50

7 Samenhang binnenhet nationaalDeltaprogramma

Op koers 35

Houd de algemene democratie

gemeenten en provincies goed

betrokken bij het proces. Ik proef

achterstand in het informatieniveau.

J. Nieuwenhuis, Waterschap

Zuiderzeeland

Nederlandstaatvooreenaantalopgavendienietacuutzijn,

maarwelurgent.Omindetoekomstdejuistemaatregelen

tekunnennemen,moetenweonsnuvoorbereiden.Het

nationaalDeltaprogrammavoorziethierin.Onderdevlag

vanhetDeltaprogrammawordtinverschillendedeel-

programmasgeneriekengebiedsgerichtonderzoekgedaan

naardemogelijkemaatregeleneneectenvooronze

leefomgeving.Onderleidingvandedeltacommissaris,Wim

Kuijken,wordendedeelprogrammasuitgevoerd.Het

kabinetneemtin2014eenaantalbeslissingende

deltabeslissingen-overveiligheidenwatervoorziening,die

bepalendzijnvoordetoekomstvanonzedelta.

Denegendeelprogrammas(Veiligheid,Zoetwater,

NieuwbouwenHerstructurering,Kust,Rivieren,

IJsselmeergebied,Rijnmond-Drechtstedenen

ZuidwestelijkeDelta)leverenbouwstenenvoordedelta-

beslissingenendejaarlijksedeltaprogrammas.Deze

programmasbevaenderesultatenvaneenfaseeneen

doorkijknaardevolgendefase.Zekomentotstandonder

regievandedeltacommissaris.Indedeltaprogrammaszijn

ookdetekstenvandedeltabeslissingenopgenomen.

Vij delabeslissingenDevijfdeltabeslissingenborgendesamenhangbinnenhet

Deltaprogramma.Debeslissingenzijn:

Veiligheid:actualiseringvanwaterveiligheidsnormenen

uitwerkingingebiedsgerichtestrategien;

Zoetwater:eenstrategievooreenduurzame

zoetwatervoorziening;

NieuwbouwenHerstructurering:eennationaalbeleids-

kadervoorontwikkelingvanbebouwdgebied(binnen-

dijks,buitendijks,enindewaterkeringszone);

IJsselmeergebied:eenstrategievoorhetpeilbeheerin

IJsselmeergebiedvoor2015-2100;

DeRijn-Maasdelta:eenstrategievoorhoogwaterveilig-

heidenduurzamezoetwatervoorzieningvoor2050-2100.

Dedeltabeslissingenkomenvolgenseeniteratiefprocestot

stand.Dedeelprogrammasleverenstrategien.Logische

combinatiesvanstrategienuitmeerderedeelprogrammas

vormenoptiesvooreendeltabeslissing.Logischecombina-


36/50



37/50

Op koers 37

Bestuurders moeten op een

gegeven moment ook nee kunnen

verkopen. Dat vraagt bestuurlijke

durf en eerlijkheid. Uit debat

hoogwater-enlaagwaterafvoeren.Hetdeelprogramma

IJsselmeergebiedtotslotmaakteenintegraaladviesover

hetpeilbeheerinrelatietotderuimtelijkeontwikkelingvan

hetIJsselmeergebied.Binnenhetdeltaprogrammaisde

besluitvormingcomplex.Beslissingenstaannietopzich,

daaromishetbelangrijkomsamenoptetrekken.Stapvoor

stapwordthetspeelveldverkleind,wanteectenzijnop

termijnmogelijkingrijpend.Maaromdatweookdetijd

hebben,ishetbelangrijkbehoedzaamtewerktegaan,

draagvlakoptebouwenendatvasttehouden.Deopgaven

voorveiligheidenzoetwaterzijnvanlevensbelang;hetis

belangrijkdaarbijdekoppelingtussendekorteendelange

termijnvasttehouden.Realistischebesluitvormingvraagt

eromadaptieftewerktegaan:niettevroeg,niettelaat

besluiten;nietteveel,nietteweinigdoen.Daarnaastlevert

hetkoppelenaanandereambitiesmeerderewinnaarsopen

daarmeemeerdereeigenaars.

tiesvanoptiesvandedeltabeslissingenvormenvervolgens

weervoorstellenvooreensamenhangendesetvan

deltabeslissingen.

DedeltabeslissingvoorhetIJsselmeergebiedgaatovereen

peilstrategie,waarbijzoweldeveiligheidsopgaveoplange

termijngewaarborgdwordt,alsookeenbijdragewordt

geleverdaandezoetwaterstrategie.Deinputvoordeze

deltabeslissingkomtuiteenaantaldeelprogrammas.

VanuithetdeelprogrammaVeiligheidkomengeactuali-

seerdeveiligheidsnormenendaarmeederandvoorwaarde

voordeveiligheidsopgave.HetdeelprogrammaZoetwater

geedebenodigdezoetwaterschijfophetIJsselmeeraanals

onderdeelvandezoetwaterstrategie.Hetdeelprogramma

NieuwbouwenHerstructureringontwikkelteenbeleidska-

dervoordeontwikkelingvanbebouwdegebieden.Het

deelprogrammaRivierengeeinzichtindeteverwachten

Wewerkendusmeteenaantaldilemmas:

Wewillendetijdbenuen,maarniethetmomentum

verliezen.

Decomplexiteitvraagtombehoedzaamheid,maareris

dedrangomkeuzetemakenvoorduidelijkheid.

Wezoekennaarcontinuteit,maarhebbendaarbijookte

makenmetdebestuurlijkewerkelijkheid.

Overdezesregionaledeelprogrammaswordtinregionale

stuurgroepeneninbestuurlijkeoverleggengesproken.Over

dedrielandelijkedeelprogrammasvindtbestuurlijkoverleg

plaatsinhetnationaalwateroverlegenhetbestuurlijk

overlegruimte.Devoorstellenuitdenegendeelprogram-

maskomensamenindestuurgroepDeltaprogramma,dan

welhetNationaalBestuurlijkOverleg,waarinministersen

bestuurderssamenomdetafelzien.

Deltabeslissingen

Fase 1

Analyse

Fase 2

Mogelijke

strategien

Fase 3

Kansrijke

opties

Fase 4

Voorstel Delta-

beslissingen

DPIJ Advies

Peilbeheer

DP 2012 DP 2013 DP 2014 DP 2015

Ruimtelijke

inpassing

Regionale processen


38/50


Je mag er van uitgaan dat je niet verzuipt, daar

betaal je belasting voor. Maar voor sommige

individuele plekken moet je de discussie aan

durven gaan. P. Visser, ROIJ


39/50

8 Aanpak vervolg

Op koers 39

MetdetweedeIJsselMeerweekisdeovergangvanfase1naar

devolgendefasenvanhetDeltaprogramma

IJsselmeergebiedgemarkeerd.Metdedeelnemersisde

oogstvandeeerstefase(deanalyseresultaten),gedeelden

hetprocesgevalueerd.Enzijndebeeldengedeeldoverhet

totaalprocesenoverdevolgendefase.Opbasisvanwaarhet

DPIJnustaatenwaarweheenwillenmaakthetprogram-

mabureaueenupdatevanhetplanvanaanpakuit2010.

Dezeupdatewordtinseptemberindenieuwtevormen

stuurgroepvastgesteld.Hetplanvanaanpakfase2dientals

leidraadvoorhethandelenvandesamenwerkingspartners

enomdeomgevinginzichttegeven.Hetdientnietals

concreetwerkprogramma.Erissprakevangroteopgaven,

ambitieseneenverrehorizon,velerelatiesenaankelijk-

hedenenvele(samenwerkings)partners.Hetdoelvande

tweedefaseisheteindevandeblackboxdoorinzicht,

overzichtensturingenbehoudvanhetgoede.

HetnationaleDeltaprogrammaissturendvoordeplan-

ning,inhoudelijkekadersenopteleverenproducten.

Nationaalisbeslotenominplaatsvandriefasenvoortaan

uittegaanvanvierfasenrichting2014.HetDPIJpastzijn

aanpakhieropaan.DeplanningvoordeDeltabeslissing

IJsselmeergebiedisdaarmeealsvolgt:

Eindfase2:voorjaar2012

Mogelijkestrategienpeilbeheert.b.v.Deltaprogramma

2013.MedeopbasisvandeelprogrammasVeiligheid,

Zoetwater,enNieuwbouwenHerstructurering.


Vaststellenkansrijkestrategient.b.v.Deltaprogramma

2014.


Breedgedragenadviesenuitvoeringsprogrammat.b.v.

Deltaprogramma2015:voorstelDeltabeslissing

IJsselmeergebied.

HeteindresultaatvanhetDPIJin2014iseenbreedgedragen

adviestervoorbereidingvanbesluitvormingbij:

1.HetRijkoverdedeltabeslissingen,onderanderemet

betrekkingtoteenstrategievoorhetlangetermijn

peilbeheerinhetIJsselmeer(inclusiefeenuitvoerings-

programmaophoofdlijnen)endaarmeeuiteindelijk

besluitvorminginhetkadervanhetNationaalWaterplan

2,enkortetermijnbesluiten(o.a.kortetermijnbesluit

peilbeheer).

2.Deregionalepartners(provincies,gemeenten,water-

schappen)overkorte-enlangetermijnbesluitenen

investeringeniederinzijneigendomein.

Desamenwerkingspartnershebbensamenverkendwaarzij

heenwillen,watdaarvoornodigisenhoezedatwillen

doen.Daarbijisgeleerdvanfase1enhetuitgangspuntom

aantesluitenbijdeplanningvanhetnationaal

Deltaprogramma.Deconclusieis:hetDeltaprogramma

IJsselmeergebiedzitophetgoedeschip,opdegoedezee,

alleendekoersmoethierendaareenanderaccentkrijgen.

Dehoofdlijnisdaterverderwordtgegaanmethetingezee

proces.Daarbijwordtaccentenaangebrachtopbasisvande

ervaringenuitfase1(resultatenenprocesevaluatie).


40/50



41/50

Op koers 41

Samen suren verder invullenHetcentraleaandachtspuntvoorhetprocesindevolgende

faseis,samensturenverderinvullen.Provincies,gemeen-

ten,waterschappenenRijkwerkeninhetDeltaprogrammaIJsselmeergebiedaangezamenlijkedoelendoorsamente

werken,samentesturenensamentenancieren.Hetis

belangrijkomafstemmingsprocessenteverbeteren.

Daaromzalereenstuurgroepwordengevormd,dieinde

plaatskomtvandehuidigeBestuurlijkeKerngroep

IJsselmeergebied.Hetisbelangrijkdatdezestuurgroep

werktmetmandaatvandeachterbaneninstaatisomop

bestuurlijkniveaudekoppelingteleggentussenwateropga-

venenruimtelijkeopgaven.Desamenstellingvande

stuurgroepdientdebrede(inhoudelijke)opgavegoedte

weerspiegelen.

Ditvraagtookomeenheldereverantwoordelijkheidsverde-ling,waarbijregionaalgeorganiseerdwordtwatkan,

centraalgeorganiseerdwatmoet.Daarbijmogentegenstel-

lingenblijvenbestaan.Datbetekentdaternietgestuurd

wordtopconsensus,maarophetverhelderenvanoptiesen

belangentegenstellingen.Bijeenveranderendecontextis

hetbelangrijkomopentestaanvoorhetherijkenvan

ambitieswanneernodig.

Daarnaastzalindetweedefaseplaatszijnvoordevolgende

punten:

Meer aandacht voor ruimtelijke ontwikkeling

Indevolgendefaseismeeraandachtvoorruimtelijke

ontwikkelinginrelatietotwaterbeheernodig.Het

systeemblijktinexibeltezijn.Ditmaakthetnoodzake-

lijkomderuimtelijkeontwikkelingmeetenemeninde

afwegingenrondhetpeilbeheer.Doorruimtelijke

ontwikkelingmeetenemen,komenookkansenvoor

functiesinbeeld.Ditkanbijdragenaanhetontstaanvan

draagvlakvoormaatregelen.Nuontbrekeninhetproces

ruimtelijketoekomstbeeldenophetniveauvanhethele

IJsselmeergebiedvoordemiddellangeenlangetermijn

(2100),terwijlhetbijhetpeilbeheerweloverdelange

termijngaat.

Samenhang tussen korte- en langetermijnopgaven

Veranderingeninhetgebiedkomentotstanddooreensamenspelvanbesluiteneninvesteringenvanverschil-

lendepartijen,opverschillendemomenten.

Verbindingentussendekorte-endelangetermijnopga-

venzijnessentieelvoorhetvasthoudenvandeurgentiein

hetDeltaprogramma.Hetverbindenaandekortetermijn

helptbestuurdersdanwelsamenwerkingspartnersom

ooknualduidelijktemakenwathetbelangvoorhenis.

Desamenhangtussenkorte-enlangetermijnopgavenis

daarnaastookbelangrijkvanuitdewenstotadaptief

deltamanagement.Wanterwordtgestreefdnaareen

optimalemixvankorte-enlangetermijnmaatregelenin

hetlichtvaneenonzekeretoekomst.Mogelijkkandoornudedingennetietsanderstedoen(bijvoorbeeld

omkeerbareingrepen)ervoorgezorgdwordendatmeer

optiesopenblijven.

Van we moeten iets naar we willen iets

Inditprocesgaathetomkennisvorming,wilsvormingen

oordeelsvorming.Deverwachtingwasomalindeeerste

fasetekomentotwilsvorming.Datisgebeurdoptwee

punten:hetIJsselmeergebiedwordtnualsngeheel

gezieneneriseenomslaginhetgebiedaanhetontstaan

inhetdenkenvanwemoetennaarwewillen.Erisdus

eenwilontstaanomsamenoptetrekken.Maarerisnog

geenwilsovereenstemmingoverheteindbeeld.Om

strakstekunnenbepalenwatkansrijkis,ishetnodigom

degewenstetransformatieinbeeldtebrengenvoorde

middellangetermijn(huidigeplannen,2030/2040)en

voordelangetermijn(2100).

Hoegaandeprocessenenproducteninfase2erdanuit

zien?InputvanuitdeDeltaprogrammasVeiligheiden

Zoetwaterzorgteerstvooreenverkleiningvanhetspeel-

veld,omdatereenbeterbeeldontstaatvandeopgave.

Vervolgenszullentoekomstbeelden2100voorhetIJssel-

meergebiedwordenontwikkeld,wordtereenregionaal

ingevuldvergelijkingskaderontwikkeldenwordenkorte

termijnopgaven/-kansenenruimtelijkbeleidgedenti-ceerd.Opbasishiervankunnenmogelijkestrategien

wordenbepaald.Ditisheteindresultaatvanfase2.

SuringErbestaatsomsnogonduidelijkheidwieopwelkmoment

aanhetroerstaat.Teruggrijpendophetschemauit

hoofdstuk7zijndatdevolgendepartijen:

Deltabeslissingen > stuurgroepDeltaprogramma

DPIJ-advies > stuurgroepDeltaprogramma

IJsselmeergebied

Regionaleprocessen> regionaledemocratie

Evaluaie eerse aseHetDeltaprogrammaIJsselmeergebied(DPIJ)willerenvan

ervaringen.Inaanloopnaardevolgendefaseheehet

programmabureaudaaromeenprocesevaluatieoverde

eerstefaselatenuitvoeren.Dezeevaluatietoontveel

positievescores.Zoblijkenderespondenteninhogemate

tevredentezijnoverdesamenwerking,detransparantieen

degekozenwerkvormen:deIJsselMeerwekenzijnerdaarn

van.Naastdepositievescoreszijnerookaandachtspunten.

Zokanhetprincipevansamensturenduidelijkeringevuld

worden.Tevensishetbelangrijkomnatedenkenovereen

begrijpelijkeaansluitingvanhetdeltaprogrammametde

traditionelebesluitvormingsprocessenvangemeentenen

provincies.Hetrapporttensloedoetdesuggestiehet

aantalleidendeprincipestebeperkenenterichtenopdie

principesdiedaadwerkelijkonderscheidendzijn:bijvoor-

beeldsamensturenentegenstellingenlatenbestaan.Het

DPIJverwerktdeuitkomstenvandeevaluatieindeaanpak

voordevolgendefase.


42/50



43/50

Bijlage

Op koers 43

Bevindingenbestuurlijkediscussies

13april

Debestuurlijkeconferentievan13april2011kendeveel

ruimtevoordiscussie.Nabijnaiederepresentatiewaser

ruimtevooreenplenairediscussieofeengesprekaande

tafelswaaraandebestuurderszaten.Pergepresenteerd

onderwerpvindtuhierenkelebevindingenuitde

gesprekken.

De inhoudelijke samenhang binnen he naionaal

Delaprogramma

Ditdeltaprogrammawachtmetsmartopwaterkomtuit

andereDeltaprogrammas.Hetbesefiserdatdezoet-

wateranalysegrondigenzorgvuldigmoetgebeuren,maar

deboodschapblij:snelheidenzorgvuldigheidzijngeen

vijandenvanelkaar.EchterdoordathetDPIJvoorloopt,

kandedialoogookgoedopgangkomen.

VergeetNoord-Nederlandnietalserwordtgesproken

overlaagHolland.VoorGroningenenFrieslandgelden

eenaantalgelijkeeectenengevolgenvanklimaat-

veranderingalsvoorWest-Nederland.Vergeetdaarnaast

ookOost-Nederlandniet.BijhetDeltaprogramma

IJsselmeergebiedzitiedereenbijelkaar.

Hetisbelangrijkdatmaatschappelijkeorganisatiesinde

ROIJblijvenmeedraaienopkenniseninhoud.

Koppelruimtelijkeinrichtingaanwater.

Joinacfnding en sraegien

HetDeltaprogrammagaatvooraloverruimtelijkeen

sociaal-economischeontwikkeling,ookalisdeaanlei-

dingwaterveiligheidenzoetwater.

Pasopvoordoorredenering.Gauitvaneenzoetwater-

belangenafweginginplaatsvanalleeneenzoetwater-

opgave.Opdiemanierkunnenbelangenbijeen

zoetwaterbuergoedvergelekenwordenmetbelangen

dieingedrangrakenbijhetcrerenvandiebuer.

Eriseenextraknopomaantedraaienbijdestrategien

(naastveiligheid,zoetwater,regionaleopgavenen

ontwikkelingen,enecologie):deregionaaleconomische

ontwikkelingdiemogelijkwordtbijeenzoetwaterbuer.

Weloverwogen en realistisch, zo

langzaam en zorgvuldig als nodig,

zo snel als mogelijk. Uit debat


44/50


maardekwaliteitzalmoetenontstaanindeuitwerking.

Hetwordtspannendgevondenofdatlukt. Daarnaastiserbehoeeaanmeerduidelijkheidoverde

besluitvormingsmomenten.Datmaaktcollectief

probleemeigenaarschapmogelijk.

Totslotismennieuwsgierignaarwaardemiddelen

vandaangaankomenommaatregelenterealiseren.

Samen suren in de volgende ase

DeBKIJiseenbegeleidendegroep,diealstaakheete

zorgendatietskanontstaanzoalsindeeerstefaseis

gebeurd.Alsdetaakverandert,islegitimatienodig.We

komennuineenanderefasewaarbijdataandeorde

komt.DitmoetenweorganiserenindeachterbanvanhethuisvanThorbecke.

Eenstuurgroepmoeteenduidelijkeenaantrekkelijke

opdrachtkrijgen.Watisbijvoorbeelddelandelijke

invloed?

Houdeenstuurgroepslagvaardigenvoorkomdatereen

waterhoofdontstaat,maarhoudweliedereenaange-

haaktenzorgdatwebesluitengoedkunnenuitleggen.

Ditkaninverschillendevormen,zozijndewaterschap-

penbijvoorbeeldgeorganiseerdindeIJsselmeergroep.

Regeliniedergevalmetelkaardatiedereenzich

vertegenwoordigdvoelt.

Laateenstuurgroepvoedendoormaatschappelijk

organisaties,maarhetsturendienttegebeurenbinnen

hethuisvanThorbecke.

Kijknaarhetonderscheidtussenbelangenbehartigenen

watprofessioneelgezieneenhandigeenverstandige

manierisomdegedachtenvormingteorganiseren.Ditis

o.a.voorkleinegemeentenvanbelang.Maakdathelder

ineenzorgvuldigeprocesarchitectuur.

Zorgdatbinneneenstuurgroepbestuurderszienmet

eenlinknaarverschillendebeleidsterreinen,dieinstaat

zijnomboveneigenbelangenuittestijgenenookom

binnenhetgebiedtegenstrijdigebelangeninbeeldtehouden.

BehouddeROIJalsmaatschappelijkadviseur.

Komtoteenzobreedmogelijkgedragenadviesovereen

strategievoorhettoekomstigpeilbeheerinhet

IJsselmeergebied.Hoebredergedragenhetadvies,hoe

sterkerhetstaat.

Besuurlijke eksen op de kaar van he IJsselmeergebied

Deonderstaandetekstenplaktenbestuurdersopdekaart

vanhetIJsselmeergebiedenbevaenhunaandachtspunten

voorhetgebieddanwelhetprogramma.Waareen

bestuurderzijnofhaarnaambijdetekstgeschrevenhad,zijndieherhaald.

Neemgeenonomkeerbarebesluitent.a.v.RAAMzolang

ergeenbesluitengenomenzijnoverveiligheidsnormen,

peilbesluiteni.k.vhetDeltaprogrammaenhetbouw-

programma.(J.Voermans,GemeenteZeevang)

Goedecommunicatieisessentieelvoorbetrokkenheiden

draagvlak.

Inhetalgemeen;houdslagkracht!Laathetdeltaoverleg

nietverwordentothetwadden-bla-bla-bla.Geen

Deltaspaghei.(U.Hosper,VBIJ/ItFryskeGea)

Zorgvoorhelderefocusenvervolgopdracht.Houdhet

simpel(inhoudswaardebetrekkingsniveau),zorgvoor

realismeenslagkrachtenverkend.m.v.een

rekenscenario.

Geenstroperigheidnaardekortetermijnvanwegehet

makenvan(geen)langetermijnkeuzes.(J.Stammes,

VerenigingvanWaterbouwers)

IJsselmeeriseenplekvoorwater,natuurenrecreatie.

Zorgvuldigebesluitvormingstaatvoorop.

Laatdevoorspronginhetnationaleprocesnietlosenlaat

deregiodaarvanproteren.Investeerinmeerinzichtin

Eenbuerbiedtnamelijkookeconomischekansenom

watergebruikerstetrekken. Daarnaastiswaterbesparingisookeenknopomaante

draaien.

Eennancilestrategiewordtgemist.

Derobuustheidvoordeeconomischetoekomstisnog

nietinbeeld.Devraagiswelkestrategiendemeeste

perspectievenbiedenvooreenonzekeretoekomst.

Kiesbijdestrategienvoortaalgebruikdataansluitbijde

doelgroepen.

Legeenstevigeverbindingtussendekortetermijn-

projectenenmaatregelenmetdelangetermijn:geef

duidelijkerichtlijnen/randvoorwaardenhoeomtegaan

metdeonzekerheden. Brengderelatiesmetengevolgenvoorderegionale

watersystemengoedinbeeld,diezijneencrucialefactor

indebesluitvorming.Hetisbelangrijkommeerinzichtte

krijgenindewerkelijkeeectenendewerkelijkekosten

vandeveranderingenindewaterhuishouding.

De besuurlijke samenhang me he naionaal

Delaprogramma

HetDPIJiseentrendseervoorhetDeltaprogramma,zo

gaanbijvoorbeeldanderedeelprogrammasnuook

versnellingswekenorganiseren.Maarafentoehebben

welastvandewetvanderemmendevoorsprong.

Erwordtaandachtgevraagdvoorhoeweomgaanmet

ontwikkelingenwaarwenumeebezigzijnenwaar

randvoorwaardenvoornodigzijn,dienietkunnen

wachtentot2014.Ditvraagtomadaptieveoplossingen.

Maardaarommoetenweooksneltoteenreelspeelveld

komen.Datbetekentdatanderedeltaprogrammaskleur

zullenmoetenbekennen.

Erisaangegevendatheteruitzietalseenmooiproces,


45/50

Op koers 45

kostenenbatenvandemogelijkevarianten/maatrege-

len.Enbedenkhoederegionogmeerkanproterenvandeovervloedigeaanwezigheidvanzoetwater.

Ruimtelijkeeconomischeontwikkelingen:Functiesin

gebiedendiedaargeschiktvoorzijn>openstaanvoor

uitwisselingvanfuncties(oplandelijke/Europeseschaal)

>langetermijn/outofthebox!

Weesbereidomovereigengrenzentekijken.

Samenwerkingbinnendeltaprogrammanogverder

versterkenisookgezellig!(DPRivieren)

Zonderwatergeenleven.(H.Stoker,GemeenteOpmeer)

Weloverwogenenrealistisch,zolangzaamenzorgvuldig

alsnodig,zosnelalsmogelijk.

Kapitaliseerbijpeilverhogingendaarvoornoodzakelijkemaatregelendeimmaterilekostenvanaantastingvan

cultuurhistorischewaardenentoeristisch-recreatieve

mogelijkheden.(D.Stellingwerf,GemeenteLemsterland)

Goedecordinatietussendiverseprogrammasperfase.

DebeslissingenwordennietalleengenomeninDen

Haag!(T.Ietswaart,ProvincieFryslan)

Zorgvoorcommunicatie!

ZoekdeverbindingmetDPzoetwater!

AandachtvoorbelrondenopMarkermeer/IJmeer.

(J.Wijnker,GemeenteKoggenland)

Snelnodig:eenlogischecombinatievanafspraken.

Weegeectenzoetwateropgaveaftegenandereopgaven,

ruimtelijkeconomische,maatschappelijk,sociaal.Gevolg

voordestad.Etc.

Blijfrekeninghoudenmethetwatersysteem,niet

alleenmethetpeil,dusookdeaangetakteregionale

systemen.(C.vanDrimmelen,GemeenteAmsterdam)

Hetgaatnietomwelkepartijendebeslissingennemen,

maarofzijnamensiedereendebeslissingnemen!

(H.Veldhuizen,LTO)

Bedenkwatjezelfwiltbereiken.

LetopsamenhangIJsselmeer-Markermeer(IJmeer)!

PeilverhoginginMarkermeerenIJsselmeer:isdatookeenscenario?Danhoehetpeilveelminderteworden

verhoogd(voorzoetwaterbehoee).(G.Keet,Stichting

VBIJ/IJsselmeervereniging).

Decommunicatiemetdebestuurdersvandegemeenten

behoeverbeteringt.b.v.betrokkenheidendraagvlak.

Houdtdevoorhoedevast.Zetmop!

Snelkeuzemakenm.b.t.functierandmereninhet

deltaprogramma.

Schrijfnieuwsbrievene.d.nietvoorspecialistenmaar

voorb.v.hetgemiddelderaadslid.Benoemvoorhen

belangrijkemomentenindebesluitvorming!

(F.Winnub,GemeenteMuiden) Zoetwaterisschaars,wordtschaars,maaristegoedkoop!

(Be)prijshetwaterophetjuiste(prijs)peil.

(M.v.d.Heijden,WaterschapAmstel,GooienVecht)

BlauweasaantafelbijDPIJ.(M.v.d.Groep,Gemeente

Bunschoten)

Koppeldewateropgaveendetoekomstvisievande

individuelegemeenten.(C.Windhouwer,Gemeente

Nijkerk)

Denkaangezamenlijkprobleemeigenaarschap

(herstructurering).

DenkaandetoevoervanuitdeRijn(Duitsland).

(R.Steenbeek,LTONoordOverijssel)

Houddealgemenedemocratie-gemeentenenprovincies

-goedbetrokkenbijhetproces.Ikproefachterstandin

hetinformatieniveau.(J.Nieuwenhuis,Waterschap

Zuiderzeeland)

BevindingenWereldcaf7april

Demiddagsessievandebijeenkomstvan7aprilbestond

deelsuiteenWereldcaf,waardeelnemersopzeven

kernvragenkondenreageren.Perkernvraagstaanhieronder

eenaantalreacties.

Waarom is nies doen geen opie?

Gebruikookeenandereinvalshoek:beginbijinveste-

ringsstrategienenruimtelijkeeneconomische

dynamiek.

Werkeenstrategiemetminimaleeectenvoorhetgebied

uit(erzijnooknogandereknoppenomaantedraaien).

DezoetwatervoorraadinhetIJsselmeerisgeldwaard.Kijknaardecommercilemogelijkhedenopdelangetermijn.

Voorveiligheid,ROennatuurmoetietsgedaanworden

(anderszithetgebiedopslot),daaromisnietsdoengeen

optie.

Nietsdoeniswleenoptie,omdatietsdoengrote

consequentiesmetzichmeebrengt.

Welke aandachspunen wil u erug zien in de verdere

onwikkeling van de sraegien?

Voegexibiliteitindehoekpuntenvanhetspeelveldtoe:

wantnukiezenleidttotlastigetoetsingsvragenen

afwegingen;

wantuitstellenbiedtruimtevoorverrassingen(en

aanpassendaaraan);

enhetbiedtdemogelijkheidommetkleinestappen

eenmeerexibelsysteemtecreren.

Laatruimtelijkekwaliteitenidentiteiteenrolspelenin

deverdereontwikkeling.

Ontwikkeleenmaatschappelijkestrategieonderandere

overhoewewillenomgaanmetklimaatverandering.

Passenweonsaanofniet?


46/50


Erzijnverschillendealternatievenvoormaatregelen:

centraalkunnendiegrootzijn,maarregionaalismeegroeienmetkleinestappenbeter.

Brengmaatschappelijkeacceptatieinverbandmetde

vraaghoehettoedelenvankostengaatlopen.

Trekdekostenvanveiligheidenzoetwateruitelkaar,dan

kanjedaarbeterkeuzesinmaken.

VersterkdekoppelingmetandereDPsmaarookmet

andereRO-processen(bijvoorbeeldRAAM).

Houdwelscherpofwehetepolitiekebeslissingenniet

uitstellenmetdithelestrategieproces.

Heroverweegdeplaatsvanfunctiesomzetelaten

samenwerkenenniettegentewerken.Zoutgevoelige

functiesnaarhetoosten,zoetgevoeligefunctiesnaarhetwesten.Hoogwaardigesiergewassenbijvoorbeeldhebben

eenlagezouolerantie.

Wa maak een sraegie kansrijk?

Hoeexibelerhoekansrijker(tactiek).

Erzijnverschillendecriteriadiebepalenofeenstrategie

kansrijkis:

samenhang,

(ver)nieuwsysteem(innovatieeninternationaal),

robuustmaatregelendieinmeerderestrategien

passen.

Buitenhetsysteemdenkenopentwellichtnieuwe

inzichten.

Geenstrategieisookeenkansrijkestrategie.Ditleidttot

meerbewustzijnenopleendheid,enookvoldoende

exibiliteit.

Doornukeuzestemakenvoordetoekomstgeefjede

maatschappelijkeomgevingtijdomzichaantepassen.

Maarbesefook,solidariteitheezijngrenzen.

Hoe belangrijk is een groere zoewaervoorraad voor he

IJsselmeergebied zel? Deeigenzoetwatervraagisonderdeelvandenationale

vraag(solidariteit)endusinbrengvanhetgebiedinde

nationaleafweging.

Hetbiedteen(economische)kans:winnenvanfosfaten

uitzoetwater(datwegstroomt).

Delagedrempeldieernuisomzoetwatertegebruiken,

stimuleertinnovatieniet.Stimuleerookinnovatiein

vraagenaanbod,ditkanjebijvoorbeeldaanjagendoor

strengerbeleid.

Inheleextremesituatiesisereentekort.Moetjedannu

weldureinvesteringendoenvoorhetweinigewaterof

nemenwegenoegenmetdroogteschade. Ontwikkeleenexplicieterisicobenaderingvoorzoetwater

endroogte.

Hetgevoelblij:moethetIJsselmeerhetzoetwaterpro-

bleemalleenoplossen?

He syseem is inexibel. Wa kunnen we doen om die

exibiliei e vergroen?

Hetsysteemisinderdaadinexibel.Dieinexibiliteitvan

hetsysteemkanzieninhetontwerp,beheerenhet

gebruik.Analyseerdatbeterendoordenkalternatieven.

Zorgvoorexibiliteitinnormen,bijvoorbeelddoorte

dierentirennaargebiedenenfunctiesofhetaanbren-

genvanbandbreedtes.Normenaanpassingvraagteen

andereomgangmethetbeheersenvancalamiteitenen

risicos.

Ontwikkeleen3-trapsraket:

1.Voorkomnieuweproblemen(beginmetaanpassen

vanwatnieuwisondermeerviaregelgeving).

2.Bedenkhoejeomgaatmetverworvenrechten.

3.Weegafofdehuidigeaanpakvanallebelangen

dieneninbeheerwelhaalbaaris.

Wehebbendeinexibiliteitvanhetsysteemzelf

veroorzaaktdooreenstrakwaterbeleideninfrastructuur(hetprincipevantechnischemaakbaarheid).Doorde

komendejarenweertekiezenvoorpuurtechnische

oplossingenhoudenwehetsysteemzoalshetnuisen

lopenweopdelangetermijnweeraantegendeinexibi-

liteitervan.Ruimtelijkgebruikraaktgewendaande

huidigesituatie.Opgave:maakerwerkvanomexibilise-

ringinruimtelijksysteemtelatenontstaanenneemhier

detijdvoor.

Normenveranderenmaaktexibel,maardatmoetjedan

nietalleeninhetIJsselmeergebieddoen:kijkop

verschillendeschaalniveaus(internationaal,nationaal,

regionaal).Dekeuzevoorandereaanvoerroutesofoverloopgebiedenkanhetgebiedookexibelermaken.

Hetlangetermijnperspectiefbiedtruimtevoorkansen.

Flexibiliteitvergtookeenanderemaniervandenken.

Zorgdatjedefunctionaliteitvanjesysteemaanpastopde

eectendieoptreden(adaptatie)enandersomgaanmet

watergebruik.

Bewustwordingisnoodzakelijk.Hetisnodigomteleren

accepteren,datwelevenmetwaterinonzewoonomge-

ving.Hiermoetwelietstegenoverstaan.

Bestuurdersmoetenookneekunnengaanverkondigen,

wantalsgekozenwordtvooreenmeerexibelsysteem,

kannietallesmeeroveral.Eerlijkheidvanbestuurdersis

noodzakelijk,bijvoorbeeldoverwaarenbijwiederisicos

liggenvanbouweninbuitendijksgebied.Dieeerlijkheid

zorgtookvoorbewustwording.

Welke economische kansen zijn er bij veranderingen in

he peilbeheer?

Goedtoekomstgerichtpeilbeheerbiedthet

IJsselmeergebiedeenveilig(vestigings)imago.

HetIJsselmeergebiedheeeenpotentieeleconomisch


47/50

Op koers 47

belangalszoetwaterleveranciervanNederland.

DeEuropesegroentemanheevoldoendezoetwaternodig!

Hebookaandachtvoordebeeldvormingoverzoetwater.

VoorNederlandalsgeheelinsamenwerkingmethet

DeltaprogrammaZoetwaterenvoorhetIJsselmeergebied

zelf.

Eriseenstapgezetinhetzienvankansen.

Peilveranderingiszoeeneconomischekansengenerator.

Maatschappelijkesectorengevendanaanwatzijdaarmee

sociaal-economischuithetDeltaprgramma

IJsselmeergebiedwillenhalen.

Hetiseenkansomdekennisdiewijopdoenmetwater

bijpeilveranderingkomtkijken,intezeenalsexportproduct.

Kijkjuistooknaarkansenopeenkleinschaalniveau

vanwegedediversiteitvanhetgebied(eenkansvoorhet

enegebiedkaneenbedreigingvoorhetanderegebied

zijn,denkbvaanuitbreidingwatersportmogelijkheden).

Wa kun u zich voorsellen bij de gevolgen voor de

omgeving van de verschillende sraegien?

Hetheegevolgenvooreenlangetermijntransitievan

functies(landbouw,wonen,recreatie,etc).Ditbiedt

kansen.

Hetkarakterverandert,bijvoorbeeldhetideevaneen

binnenbakvoorwaterberginge.d.,waarmeejedeoude

kustlijnontziet.

Meerzoetwateriseenkansvoornatuuren

waterkwaliteit.

Eenbeterebeeldvormingoverdetijdsdimensievanhet

peil(duurvaneventuelepiekenenseizoenwaarindie

optreden)isnodigomgevolgengoedtekunnen

inschaen.

Hetismoeilijkomlosvandehuidigesituatietedenken.

Kooptijdmetwatjedoet,bijvoorbeelddoorrobuuste

ruimtelijkeontwikkeling.Maardathoudenwenietalleenvol.Hiervoorzijnrijksnormennodig.Geefditals

aandachtspuntmeeaanhetDeltaprogramma

NieuwbouwenHerstructurering.

Kostenzijneraltijd,maardevraagblijwiebetaalt.

Zorgpuntishoejeeenstrategieofafspraakopdelange

termijnbestuurlijkkuntverankeren?Zoeknaar

drijfverenenmechanismen.

Deelnemershebbenvoorkeurenvoorverschillende

strategien.

Menisongeduldig:waaromkunnenwenietsneleen

keuzemakenennogmeerbekijkenenonderzoeken?

Waarzijndeburgerendegebruiker?Ikhooralleeneentechnischwaterverhaal.


48/50



49/50


50/50

Deltaprogramma | IJsselmeergebied

Het Deltaprogramma is er om Nederland ook voor de

volgende generaties te beschermen tegen hoogwater en te

zorgen voor voldoende zoetwater. Het is een nationaalprogramma, waarin de rijksoverheid, provincies, gemeen-

ten en waterschappen samenwerken met inbreng van de

maatschappelijke organisaties. Het Deltaprogramma staat

onder regie van de deltacommissaris, regeringscommissaris

voor het Deltaprogramma.

Ditiseenuitgavevan:

Delaprogramma | IJsselmeergebied

Teksredacie en vormgeving: DHV B.V.

Foo omslag: Theo Bos

Foos binnenwerk: Eecgroep/ Tycho Mller

Kaaren: diverse bijdragende organisaies

www.dela-programmaijsselmeergebied.nl

Mei2011

Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied

Documents

Transcript of Verslag IJsselmeerweek 7 tot 13 aprl 2011; Deltaprogramma IJsselmeergebied