Verkeerscirculatie en parkeren in de oude stad van Monnickendam vanaf 2008

Een alternatief plan van de Vereniging Oud Monnickendam voor een leefbaar, aantrekkelijk, veilig én bereikbaar Monnickendam 1 november 2007

Verkeerscirculatie en parkeren in de oude stad van Monnickendam vanaf 2008

Een alternatief plan van de Vereniging Oud Monnickendam voor een leefbaar, aantrekkelijk, veilig én bereikbaar Monnickendam

Inleiding

Zoals bekend is het streven van de VOM er op gericht het authentieke stadsgezicht van Monnickendam te bewaren, te beschermen en waar mogelijk te verfraaien. De VOM vertegenwoordigt dan ook de Monnickendammers die trots zijn op hun mooie oude binnenstad. Een stad die door haar schoonheid ook zeer aantrekkelijk is voor toeristen en bezoekers. Maar de VOM is ook voorstander van een binnenstad die bruist van activiteiten en waar volop gelegenheid is voor wonen, werken, winkelen en ondernemerschap. De aanleiding voor onderhavig verkeers- en parkeerplan voor de Monnickendamse binnenstad is de zorg van de VOM over de toename van de hoeveelheid autoverkeer en het aantal geparkeerde auto’s in de oude stad. Geconstateerd wordt dat in het laatste decennium het straatbeeld van de oude binnenstad meer en meer wordt beheerst door auto’s die door de smalle straten rijden of daar geparkeerd staan. Zoals bekend neemt landelijk het percentage auto’s per huishouden nog steeds toe en dat zal in Monnickendam dus niet veel anders zijn. Hierdoor loopt de oude binnenstad volgens de VOM het gevaar binnen afzienbare tijd steeds meer dicht te slibben met rijdende en geparkeerde auto’s. Daarom is het volgens de VOM de hoogste tijd dat de gemeente Waterland een visie ontwikkelt op basis waarvan de auto’s veel minder dan nu het geval is het straatbeeld in de oude stad beheersen. Reeds veel historische stadjes in Nederland zoals Elburg, Hattum, Heusden, IJsselstein en Den Briel zijn Monnickendam voorgegaan in het gedeeltelijk autovrij/-luw maken van hun oude binnenstad. De VOM is van mening dat door de uitvoering van de in dit plan genoemde voorstellen, de leefbaarheid van de oude stad van Monnickendam voor de bewoners sterk zal verbeteren. Bovendien zal de oude stad aantrekkelijker en beter bereikbaar worden voor winkelend publiek, toeristen en ondernemers. Ook zal verkeersveiligheid van voetgangers en fietsers beter worden gewaarborgd dan nu het geval is. Het is in de ogen van de VOM onvermijdelijk dat de bewoners van de binnenstad hiervoor een offer zullen moeten brengen. Als onderhavig plan zal worden geëffectueerd, zullen zij hun auto niet meer voor de deur maar op een daartoe bestemde parkeergelegenheid op loopafstand moeten parkeren. Tenzij men een garage bij de woning heeft natuurlijk. Een tweede of derde auto zal op een (nog aan te leggen) parkeerplaats aan de Nieuwpoortslaan geparkeerd moeten worden. De cruciale vraag voor de leden van de VOM en voor de overige bewoners van de oude binnenstad zal dus zijn of zij bereid zijn dit offer te brengen of niet. De VOM hoopt met de presentatie van het plan de gedachtenvorming van de gemeente Waterland over deze problematiek in de goede richting te sturen. Volgens de VOM zijn de gepresenteerde voorstellen financieel haalbaar en bovendien binnen afzienbare tijd uitvoerbaar.

De uitgangspunten van het verkeers-/parkeerplan zijn als volgt:

Het hart van de oude binnenstad van Monnickendam wordt voetgangersgebied. De overige delen van de binnenstad blijven per auto bereikbaar. Ieder huishouden en winkel/kantoor is verzekerd van één parkeerplek op

loopafstand. In een gedeelte van de binnenstad komt een parkeerverbod. Er zal voldoende parkeerruimte zijn voor bezoekers en winkelend publiek.

Deze uitgangspunten worden hieronder nader uitgewerkt.

1. Het hart van de oude binnenstad van Monnickendam wordt voetgangersgebied

Afbakening van het gebied

Het belangrijkste uitgangspunt van onderhavig plan is dat het stadshart van de oude binnenstad van Monnickendam in z’n geheel een autovrij/-luw gebied wordt en aldus een plek waar voetgangers vrij kunnen rondwandelen en winkelen. De toeristen kunnen er genieten van het pittoreske stadsbeeld en/of op één van de terrasjes plaatsnemen. Een deel wordt geheel autovrij en het overige gebied wordt autoluw i.v.m. de bereikbaarheid voor bewoners met een garage bij hun woning.

Afbakening stadshart

Onder het “stadshart” wordt het volgende gebied verstaan:

Zuideinde vanaf de Middendam tot aan de Zuideinder Molensteeg. Dit gebied wordt geheel autovrij en alleen voor voetgangers en fietsers bereikbaar.

De Middendam ; Deze wordt autoluw, i.v.m. bereikbaarheid voor de bewoners. De Groote Noord; Deze wordt geheel autovrij en alleen voor voetgangers en fietsers

bereikbaar. De Gooische Kade; Deze wordt autoluw, i.v.m. bereikbaarheid voor de bewoners. De Haven; Deze wordt autoluw, i.v.m. bereikbaarheid voor de bewoners. De Havenstraat ter hoogte van nummer 10; Deze wordt autoluw, i.v.m.

bereikbaarheid voor de bewoners.

Zie afbeelding hieronder: plattegrond met duidelijk ingekleurd stadshart.

Verzinkbare palen

Om te voorkomen dat auto’s dit gebied toch binnenrijden en ook om sluipverkeer te ontmoedigen, dienen er op een aantal plekken zogenaamde “verzinkbare palen” aangelegd te worden. Het voorstel is om dit op de volgende plekken te doen:

Ingang Middendam ter hoogte van de Speeltoren/Makelaar Hoekstra Noordelijke ingang Noordeinde ter hoogte van nummer 134; Deze paal is vooral

bedoeld voor het tegengaan van het sluipverkeer uit noordelijke richting, dat ’s ochtends de file wil ontwijken. Deze staat omhoog van 5.00 uur tot 9.30 uur.

Havenstraat ter hoogte van firma De Boer (nummer 10a)

Zie afbeelding hieronder : verzinkbare palen ingekleurd op de plattegrond

Waarom een voetgangersgebied?

Argumenten om het stadshart zoveel mogelijk vrij van auto’s te maken zijn er volgens de VOM legio:

Het gebied wordt een plek waar men rustig en zonder gevaar van autoverkeer kan wandelen, fietsen en winkelen.

Het gebied wordt gezelliger door toename van terrasjes De schoonheid van het stadsbeeld komt veel beter tot z’n recht waardoor toeristen

worden aangetrokken. Het stadshart wordt een veilige en prettige plek om te verblijven.

Mogelijke bezwaren ondernemers:

De VOM is zich er terdege van bewust dat ondernemers in de oude binnenstad van Monnickendam beducht zijn voor een stadshart zonder autoverkeer. De vrees voor het verlies van klandizie is volgens de VOM echter onterecht. Hoeveel winkelstraten in Nederlandse straten zijn er niet autovrij? Bij levensmiddelen- en kledingzaken doet men doorgaans geen boodschappen met de auto en de horeca zal alleen maar baat hebben bij een rustig voetgangersgebied. Een winkelgebied wordt volgens de VOM aantrekkelijk voor winkelend publiek wanneer het goed bereikbaar is, veilig en dus prettig om er te wandelen, en een ruim en divers aanbod heeft van producten van hoge kwaliteit. Binnen het voorgestelde autovrije/-luwe gebied zal in de optiek van de VOM zo’n winkelgebied zich dus juist sterker kunnen gaan ontwikkelen dan nu het geval is.

Bevoorrading winkels

Het spreekt vanzelf dat de ondernemers in het gebied zich kunnen laten bevoorraden. Het bevoorradingsverkeer krijgt ontheffing van het autoverbod. De VOM pleit er echter voor dat de bevoorrading van de winkels binnen vastgestelde tijden plaatsvindt, bv. ’s ochtends voor 10.00 uur en ’s avonds na 18.00 uur en dat de bevoorrading bij voorkeur met kleine vrachtbusjes geschiedt.

Bestemmingsverkeer

In een nader stadium moet exact worden bepaald welk verkeer als bestemmingsverkeer kan worden aangemerkt en dus de beschikking krijgt over de mogelijkheid de verzinkbare palen te bedienen. Hier moet gedacht worden bewoners met een eigen parkeergarage bij de woning en aan invaliden die qua mobiliteit compleet afhankelijk zijn van hun auto of invalidenwagen.

2. Overige delen van de oude binnenstad blijven voor auto’s bereikbaar

Als het hart van de oude binnenstad autovrij wordt, heeft dat gevolgen voor de verkeerscirculatie en de parkeermogelijkheden in de binnenstad. Hieronder zal eerst worden aangegeven hoe de verkeerscirculatie binnen de binnenstad van Monnickendam kan plaatsvinden. Daarna zullen een aantal oplossingen voor de parkeerproblematiek worden aangedragen.

Uitgangspunt is dat de rijrichting van het verkeer niet anders zal worden dan de huidige rijrichting en rijmogelijkheden, behalve dat de rijrichting op de Oude Zijdsburgwal vanaf de Kermergracht tot aan de Herengracht wordt omgedraaid van noord naar zuid. Voor bewoners van het stadshart met een garage bij de woning blijft het mogelijk via de Gooische Kade en ’t Prooyen de stad te verlaten.

Verkeer vanaf rotonde Zuideinde

Hier zijn geen wijzigingen t.o.v. de huidige situatie

Verkeer vanaf de Bernhardlaan/ingang Bolwerk

Verkeer dat vanaf de Bernhardlaan de stad binnenkomt, kan bij de Middendam niet meer rechts afslaan (verzinkpaal) en moet dus of via het Noordeinde de stad weer verlaten of via de Kermergracht en de Oude Zijds Burgwal (in zuidelijke richting). Het gevaar bestaat dat op het Noordeinde de auto’s te snel zullen gaan rijden. Voorstel zou zijn om middels obstakels en goede handhaving de rijsnelheid van de auto’s te beperken.

Vanuit het noorden

Het verkeer dat vanuit het noorden de stad binnen wil rijden, kan dit doen via de Haringburgwal, tot aan de Oude Steeg (verzinkpaal). Dit is een doodlopende weg, wat middels een bord aan het begin van de Haringburgwal aangegeven moet worden. Het verkeer kan ook de Oude Zijds Burgwal op rijden en via de Zarken (tweerichtingsverkeer) de stad verlaten. Mogelijk knelpunt bij deze laatste optie is de mogelijke toename van de verkeersdrukte voor de Binnendijkschool. Op deze hoogte zouden daarom extra verkeersmaatregelen (bv. verkeersdrempels) genomen moeten worden. Om het sluipverkeer in de ochtenduren tegen te gaan, moet aan de ingang van de Oude Zijds Burgwal (nummer 52/53) een verzinkpaal worden geplaatst die op werkdagen in de vroege ochtenduren deze toegangsweg afsluit. Eventueel kan het tegenhouden van het sluipverkeer ook gerealiseerd worden middels cameratoezicht en het beuren van overtreders.

Verplaatsing markt van het Noordeinde naar het stadshart (rond de haven)

Om de voorgestelde verkeerscirculatie te kunnen realiseren, is het noodzakelijk dat de zaterdagmarkt van het Noordeinde verdwijnt. De VOM pleit voor een verplaatsing van de markt naar het stadshart (stukje Zuideinde, Gooische Kaai en de Haven)

Zie afbeelding hieronder: plattegrond waarop de rij-mogelijkheden en –richtingen duidelijk staan aangegeven.

3. Ieder huishouden en winkel/kantoorpand in de oude binnenstad is verzekerd van één parkeerplek op loopafstand en er zal voldoende parkeerruimte zijn voor bezoekers en winkelend publiek.

Dit deel van het verkeersplan gaat over de parkeerproblematiek. Het VOM zou graag zien dat er in een groot deel van de oude binnenstad niet meer geparkeerd wordt. Het belangrijkste argument hiervoor is dat hierdoor het karakteristieke gezicht van de stad veel beter tot zijn recht zal komen en het de verkeersveiligheid ten goede zal komen. Zie afbeelding hieronder: plattegrond waarop de straten staan ingekleurd waar niet meer geparkeerd kan worden.

De VOM is daarentegen van mening dat ieder huishouden en winkel of kantoor in de oude stad van Monnickendam de gelegenheid moet hebben de auto gegarandeerd op een plaats neer te kunnen zetten die zich op loopafstand bevindt van de eigen woning of werkplek. Ook moet er voldoende parkeergelegenheid zijn voor winkelend publiek en bezoekers/toeristen van de oude binnenstad. Maar tegelijkertijd moeten de geparkeerde auto’s dus zoveel mogelijk uit het straatbeeld, met name uit het zuidelijke gedeelte van de binnenstad verdwijnen. Hieronder staan een aantal voorstellen hoe deze situatie volgens de VOM is te verwezenlijken. De voorstellen zijn gebaseerd op precieze tellingen per buurt van het aantal huishoudens, winkels en kantoren.

Vignettensysteem

Ieder huishouden in de oude stad krijgt de beschikking over een parkeervergunning voor één auto. Een tweede auto zal buiten de binnenstad moeten worden geparkeerd. De vergunning zal worden verleend middels een vignet, waarop duidelijk staat aangegeven in welk gebied van de stad er geparkeerd mag worden. Uiteraard is dat in de wijk waar de woning/winkel/kantoor is gelokaliseerd. De jaarlijkse bijdrage voor deze vergunning zou €25,- kunnen bedragen. Ook aan de huishoudens die beschikken over een eigen parkeergarage zal een vignet worden verleend. Zij worden niet verplicht de auto in de garage te parkeren maar zullen daar wel vriendelijk toe worden verzocht.

Bestaande parkeerplekken

Op onderstaande plekken kunnen bewoners hun auto blijven parkeren. Een deel van de plekken zal bestempeld worden al blauwe zone (zie lijst met definities) t.b.v. het winkelend publiek en bezoekers.

’t Prooyen : toegankelijk voor vergunninghouders en bezoekers (blauwe zone) Parkeerplaats op ’t Bolwerk : toegankelijk voor vergunninghouders en bezoekers

(blauwe zone) De Kloosterstraat : alleen toegankelijk voor vergunninghouders Het Doelenerf : alleen toegankelijk voor vergunninghouders De Haringburgwal : toegankelijk voor vergunninghouders en bezoekers (blauwe zone) Het Noordeinde (vanaf de de Posthoorn in Noordelijke richting) : alleen toegankelijk

voor vergunninghouders De Oude Zijds Burgwal (tussen Molenstraat en tot aan de Kermergracht en tussen

Kermergracht en de Herengracht) : alleen toegankelijk voor vergunninghouders Kerkstraat (vanaf Kermergracht tot aan Noordeinde, hoogte Posthoorn) : toegankelijk

voor vergunninghouders en bezoekers (blauwe zone) De Vesting : toegankelijk voor vergunninghouders

Nieuw te realiseren parkeerplekken

Om de oude stad te ontlasten van geparkeerde auto’s zullen er zo dicht mogelijk in de buurt van de woning nieuwe parkeerplaatsen dienen te worden aangelegd. De VOM stelt de volgende plekken voor:

Het Schapenweitje. Dit wordt een parkeerplaats met 228 plekken. Deze is hoofdzakelijk bedoeld voor de bewoners van het zuid-oostelijke gedeelte van de binnenstad. Parkeerplaats wordt toegankelijk voor vergunninghouders en bezoekers (vrij parkeren)

Gebied aan de kop van de Nieuwpoortslaan : Hier kan een parkeerplaats worden gerealiseerd met 130 à 180 plekken. Deze parkeerplaats is in eerste instantie bedoeld voor bezoekers, toeristen en tweede-auto-bezitters (vrij parkeren). Op de provinciale weg, zowel vanuit zuidelijke als noordelijke richting, moet deze parkeerplaats duidelijk worden aangeduid als parkeergelegenheid voor bezoekers/toeristen.

De parkeergelegenheid bij het Verenigingsgebouw wordt omgebouwd tot een splitlevel parkeergarage. De parkeerruimte boven is toegankelijk voor plusminus 50 vergunninghouders en bezoekers/winkelend publiek (blauwe zone). De overdekte plekken beneden zijn bedoeld voor plusminus 70 vergunninghouders die een eigen plek hebben gekocht of gehuurd. De gekochte of gehuurde plekken behoren bij het huisnummer waardoor het huis ook meer waard wordt. De prijs voor een gekochte plek is éénmalig, huren is per jaar. Ook een huurkoopconstructie zou tot de mogelijkheden kunnen behoren. Volgens de VOM is de aanleg van deze dubbellaags parkeergelegenheid technisch goed realiseerbaar.

“Het landje van Ubbels” wordt een parkeerplaats met een capaciteit van ongeveer 50 plekken; Toegankelijk voor vergunninghouders en bezoekers (blauwe zone).

Andere opties korte termijn

Locatie Roozendaalstraat/Zuidervesting ; Alleen toegankelijk voor vergunninghouders Entree begraafplaats ; Toegankelijk voor vergunninghouders en bezoekers (vrij

parkeren)

Andere opties lange termijn

Op de lange termijn zou gedacht kunnen worden aan het creëren van ondergrondse parkeerruimte in gebied ’t Prooyen en Galgeriet. Het dempen van “t Hol”(stukje GouwZee) zou ook een optie kunnen zijn. Voor een overzicht van de precieze toewijzing van parkeerplekken aan huishoudens, winkels en kantoren in de verschillende wijken : Zie afbeelding hieronder.

Voor een overzicht van alle parkeerplekken voor vergunninghouders, bezoekers (blauwe zones en vrij parkeren) : Zie afbeelding hieronder

Discussie over het Schapenweitje

De VOM is zich er terdege van bewust dat de keuze voor het groene Schapenweitje als plek waar een parkeerplaats moet worden aangelegd, niet door alle Monnickendammer in dank zal worden afgenomen. In het nog niet zo verre verleden heeft de VOM zich zelfs ingezet om deze karakteristieke groene strook te behouden en daarmee een stuk authentiek gezicht op de oude stad. De wens om de oude stad te ontdoen van geparkeerde auto’s weegt voor de VOM uiteindelijk toch zwaarder en zij is tot de beslissing gekomen deze plek aan te wijzen als mogelijke parkeerplaats. Er is volgens de VOM geen alternatief dat op korte termijn haalbaar is.

Handhaving

Het spreekt vanzelf dat de opgestelde parkeerregels dienen te worden gehandhaafd. Voor het welslagen van dit plan is dit cruciaal. De VOM denkt hiervoor aan één à twee parkeerwachters (“BOA’s”) die via een gesubsidieerde arbeidsregeling aangesteld zouden kunnen worden. Hier zou eventueel samengewerkt kunnen worden met buurgemeenten zoals Edam waar soortgelijke plannen worden ontwikkeld.

Financiële onderbouwing

De VOM is van mening dat voor de bekostiging van het realiseren van nieuwe parkeerplaatsen gebruik kan worden gemaakt van het budget uit het Parkeerfonds. Een deel van de kosten zal ook gedekt kunnen worden door de verkoop van de overdekte parkeerplaatsen op het Verenigingsterrein. Bovendien zou onderzocht kunnen worden of er in het kader van het bewaren van historisch stedenschoon Europese subsidies beschikbaar zijn . Zie bijlage 8 voor de gedetailleerde financiële onderbouwing voor de te realiseren nieuwe parkeergelegenheden. (Link wordt binnenkort toegevoegd)

Draagvlak bij bewoners

Uit een eerste kleinschalige enquête die werd gehouden tijdens de presentatie van het bestuur de VOM over de plannen voor van een autovrije/-luwe binnenstad op 24 januari 2007, bleek dat een groot deel van de leden van de VOM achter de ideeën van het bestuur stond. Ook werd op die avond echter duidelijk dat er bij de ondernemers onrust bestond over de plannen. Maar vanuit de leden werd er aldus een mandaat afgegeven aan het VOM-bestuur om nadere invulling aan die plannen gegeven. Onderhavig stuk is hiervan het resultaat.

Gefaseerde invoering

De VOM is van mening dat met een slagvaardig beleid van de gemeente Waterland de voorstellen zoals hierboven beschreven binnen afzienbare tijd gerealiseerd kunnen worden. De VOM pleit echter voor een gefaseerde invoering van het plan waardoor de bewoners tijd hebben om te kunnen wennen aan de nieuwe verkeerssituatie. De VOM pleit voor het volgende stappenplan:

1. Aanpak van het sluipverkeer Het sluipverkeer dat in de ochtendspits de file op de N247 wil ontwijken, zorgt voor veel overlast in de Monnickendamse binnenstad. Daarom zou de VOM graag zien dat dit probleem als eerste aangepakt wordt. Dit kan middels cameratoezicht à la Landsmeer. Verkeer dat i.h.k.v. bevoorrading de stad in moet, zal hiervoor ontheffing krijgen. Dit kan op korte termijn gerealiseerd worden. 2. Verplaatsing van de markt Dit is zoals reeds aangegeven een randvoorwaarde voor de in het plan beschreven verkeerscirculatie en de invoering van blauwe zones op het Noordeinde. Voorwaarde is hier dat de Havenstraat op zaterdag wordt afgesloten. Een mogelijk alternatief is de parkeerplaats voor Swaensborgh. 3. Inrichten blauwe zones zoals in parkeerplan aangegeven 4. Omdraaien rijrichting De rijrichting op de Oude Zijdsburgwal vanaf de Kermergracht tot aan de Herengracht wordt omgedraaid van noord naar zuid. 5. Aanleg nieuwe parkeerplaatsen en invoering vignettensysteem De parkeerplaatsen aan de Nieuwpoortslaan en op het Schapenweitje kunnen, technisch gezien, binnen betrekkelijk korte tijd worden aangelegd. Het aanbrengen van een aantal verkeersborden en verzinkpalen hoeft ook niet veel tijd te kosten. De aanleg van de splitlevel garage op het Verenigingsplein zal nog de meeste tijd in beslag nemen (ongeveer 1 jaar). De VOM verwacht dat de formele procedures voor de aanleg van het parkeerterreinen aan de Nieuwpoortslaan en het landje van Ubbels (aanvraag vergunning/behandeling bezwaarschriften) redelijk snel kunnen worden doorlopen. Voor de aanleg van een parkeerterrein op de Schapenwei verwacht de VOM dat hier meer tijd mee gemoeid zal zijn. Wanneer het parkeerterrein aan de Nieuwpoortslaan klaar zal zijn, zal dat naar verwachting al flink wat lucht geven, aangezien er voldoende parkeerruimte zal zijn voor toeristen en de tweede auto van de binnenstadbewoner daar neergezet kan worden. Pas wanneer ook de parkeerplaats op de Schapenwei gerealiseerd is, kan het vignettensysteem worden ingevoerd en dient de handhaving georganiseerd te zijn. Tot slot De VOM spreekt de hoop uit dat de besluitvorming over dit onderwerp door de gemeente Waterland voortvarend ter hand wordt genomen zodat de uitvoering van de plannen voortvarend en daadkrachtig kan worden aangepakt.

Definities

Blauwe zone : Dit is een parkeergebied waar een beperkte parkeertijd geldt. In het VCP is rekening gehouden met gebieden waar parkeertijden gelden van 1,5 uur (kort parkeren) en 3 uur (lang parkeren). Iedereen die met de auto naar Monnickendam komt en niet over een bewonersvignet beschikt, mag mits het correct gebruik van een blauwe parkeerschijf, gebruik maken van de blauwe zones. Na het verstrijken van de toegestane parkeertijd, moet de wagen verplaatst worden. De parkeerschijf gewoon verzetten is niet toegelaten en zal op dezelfde wijze bestraft worden als het niet gebruiken van de parkeerschijf, namelijk met een boete. De filosofie achter de invoering van de blauwe zone is het weren van de langparkeerders uit de binnenstad. Bestemmingsverkeer: Het RVV 1990 (Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens) geeft de volgende definitie: "bestuurders wier reisdoel één of meer bepaalde percelen betreft die zijn gelegen aan of in de directe nabijheid van een weg met een door verkeerstekens aangegeven geslotenverklaring voor bepaalde categorieën bestuurders en die slechts via deze weg zijn te bereiken alsmede bestuurders van lijnbussen". Parkeervignet: Dit is vignet dat aangebracht dient te worden aan de binnenkant van de achterruit van de auto waarop staat aangeduid in welk parkeergebied betreffend auto geparkeerd mag worden. Voor dit vignet dient elk jaar een bepaald bedrag aan de gemeente betaald te worden.