2 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

Verenigingsavond op 13 maart 2015: B.T. Edelman PA3FFZ met als onderwerp Relais Zendergroep Heerenveen

Jaargang 27 Nr.3 Maart 2015

Afdeling Friese Meren A62

Fries spreekwoord:

It moat earst op 't slimst ear't it betteret

voor vertaling op pagina 3

Zie voor vertaling in NL op pagina 3

3 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

EKOMST

Voorzitter : T.J. van Tuinen PAoTVT Koopmansgracht 34, 8606 AB Sneek (0515 – 413611) E-mail: pa0tvt@veron.nl Vice-voorzitter en secretaris : W. Stilma PE1JRA Wilhelminastraat 27, 8561 AA Balk (0514 - 851100)

E-mail: pe1jra@gmail.com Penningmeester : J. Breimer PE1OTB Jan Schotanuswei 62, 8567 LC Oudemirdum Adviseur : A.J.H. Cornelis PD7AJH Feam 3, 8603 DT Sneek : H.A.M. van der Veen PA2HSH Lindenlaan 6, 8603 BZ Sneek

Eindredactie : Wil Stilma PE1JRA Wilhelminastraat 27, 8561 AA Balk (0514 – 851100) HF Rubriek + QSL : C. Hollander PAoCOR Priorstraat 25, 8603 VN Sneek (0515 – 414022)

Voor een heel jaar (12 nummers) 1 pagina + plaatsing op www.veronfriesemeren.nl € 90,00 ½ pagina + plaatsing op www.veronfriesemeren.nl € 45,00

¼ pagina € 22,50

QSL-Manager Regio 14 : Martin Bak PAoMBD Bosschawei 67 9212 RG Boornbergum (0512 – 382142) Voor afdeling A 62 : C. Hollander PAoCOR Priorstraat 25, 8603 VN Sneek (0515 – 414022)

www.veronfriesemeren.nl E-mail: veronfriesemeren@gmail.com

Twitter: #VERONFRIESEMEREN

CQ FM- Nieuws is het verenigingsblad van de VERON Afd. 62 “De Friese Meren” en verschijnt maandelijks. In de zomermaanden juni, juli en augustus verschijnt de zomereditie van CQ FM Nieuws namelijk Radio Nieuwsflits.

Overname van de artikelen met bronvermelding is toegestaan.

4 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

De VERON afdeling A62 nodigt u uit voor het bijwonen van de verenigingsavond op:

V R I J D A G, 13 maart 2015

Locatie: OOSTERKERK

Jachthavenstraat 1/A

Sneek 0515-415574

A A N V A N G : 2 0 . 0 0 U U R.

AGENDA

1. Opening door de voorzitter 2. Presentielijst 3. Mededelingen en correspondentie 4. Besluitvorming toekomst VERON Friese Meren A62 5. Rondvraag 6. Presentatie: B.T. Edelman PA3FFZ van de Relais Zendergroep Heerenveen 7. Sluiting

In deze editie van CQ FM Nieuws o.a.:

Uw agenda

Lezing en presentaties 2015

VERON Afdeling Friese Meren en hoe nu verder

QSL-post

Muntronde 1500

HF-rubriek 200

Een haperende verbinding

Leeuwarden Culturele hoofdstad 2018

Elders gelezen of gehoord

Forten Stelling van Amsterdam

Antenne installatie Frits PA3FYS.

Vertaling Fries spreekwoord in NL:

Letterlijk vertaald:

Het moet eerst op het ergst zijn voordat het beter wordt.

Alternatief:

Als de nood het hoogst is, is de redding nabij.

5 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

Enkele interessante dagen voor in Uw agenda!

Dagelijks:

Nederlandstalig Amateurnet: op 3.603 MHz LSB +/- QRM vanaf 17:30 uur.

Friese Merenronde: op 145.2875 MHz FM vanaf 22:00 uur.

Wekelijks

D-star Ronde op iedere dinsdag op 438,400 – 7,6 MHz GMSK via PI1DRA vanaf 20.30 uur.

Friese Meren Ronde op 145,2875 MHz en 434,550 MHz FM iedere zondag vanaf 22.00 uur.

Pronkjewail Ronde iedere woensdag op 145.750 MHz FM via PI3GRN vanaf 19:00 uur.

Friese Wouden Ronde iedere vrijdag op 144.340 MHz USB vanaf 21:00 uur.

DMR Ronde iedere zondag om 12:00 via PI1DRA 438.000MHz mode 4FSK TDMA het is een landelijk net.

10-Meter-Ronde iedere zaterdag op 29.550 MHz FM vanaf 21:00 uur.

Hunebed Ronde iedere zondag op 145.275 MHz FM. RX via PI2ASN vanaf 10.30 uur.

Friese Ronde iedere zondag op 3660 KHz LSB +/- QRM vanaf 11:30 uur.

Meppel Ronde iedere zondag op 145.650 MHz FM via PI3MEP vanaf 12:00 uur.

Munt Ronde iedere zondag op 145.700 MHz FM via PI3HVN vanaf 20:00 uur.

Drachtster Kei Ronde iedere zondag op 7.080 MHz SSB +/- QRM vanaf 11:30 uur.

QRP SSB-ronde: iedere zaterdag op 3.795 MHz SSB +/- QRM vanaf 10:30u.

QRP CW-ronde: iedere zondag op 3.560 MHz SSB +/- QRM vanaf 11:00u.

Borrelronde 24 uur per dag op www.borrelronde.nl

Evenement 2015

Medio maart 2015 Radio examens in Amersfoort, meer info: http://www.radio-examen.nl/

21 maart 2015 40e Landelijke Radio Vlooienmarkt Rosmalen 2015

info: http://www.radiovlooienmarkt.nl/

6 april 2015, 2e Paasdag, Dirage te Lummen , Belgie info: http://www.dirage.be/

11 april 2015 ALV VRZA Hotel De Witte Bergen, Hilversum

11 april 2015, 30e Radio Vlooienmarkt Tytsjerk, meer info: http://www.pi4lwd.nl/

9—17 mei 2015: 52e Jutberg Radiokampweek. Info: http://www.radiokampweek.nl/

14 mei 2015, Hemelvaartdag Radio markt de Jutberg info: http://www.radiokampweek.nl/radiomarkt/

28 mei 2015 Radio examens in Vlaardingen, meer info: http://www.radio-examen.nl/

30 mei 2015: Radiobeurs Beetsterzwaag. Meer info: http://www.verona.a63.org

21 juni 2015: International Kidsday. Meer info: http://www.arrl.org/kids-day

26 - 28 juni 2015: Ham Radio Friedrichshafen meer info: http://www.hamradio-friedrichshafen.de/

6 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

15 – 16 augustus 2015: International Lighthouse & Lightship Weekend

19 – 23 augustus 2015: Amsterdam Sail 2015 meer info: https://www.sail.nl/sail-evenementenpagina

27 – 30 augustus 2015: DNAT Bad Bentheim info: http://www.dnat.de/index.php/nl

17 – 18 oktober 2015: Scouting JOTA – JOTI Weekend 2015

7 november 2015: Dag voor de Nederlandse Radio Amateur

Lezingen en presentaties

Alle avonden in principe in de grote zaal van de Oosterkerk, ingang aan de Jachthavenstraat 1A

te Sneek (ruime parkeergelegenheid voor automobielen naast en voor het kerkgebouw) en de avonden

beginnen om 20:00 uur, zaal open om 19:30 uur.

Programma 2015

13 maart B.T. Edelman PA3FFZ van de Relais Zendergroep Heerenveen over hun werk en nieuwe ontwikkelingen aldaar.

10 april Jan van Muijlwijk PA3FXB over radioverbindingen d.m.v. reflectie. 8 mei Amateur televisie (ATV).

QSL-post

Er zijn QSL-kaarten binnengekomen voor:

PA0 AKV, GDW, GRB, GUS, SKV. PA1 CD, JDL, JMD. PA3 ATZ, BIC, BNU, BTS, BVG, BXH, BXI, BZC, CWR, DSG, DTY, EGR, EKU, FBQ, FTV, FQS, GFY, GJW. PA5 CB, COR, RR. PA7 PTR. PD0 NUE, ORT, SNK. PD2 GVM, HH, MCK, RPS. PE1 BTX, CDK, DAB, DWQ, JMM, KDF, OPK, OTB, OYC, RCG, RJY. NL 13202, 13279.

Kaarten s.v.p. afhalen op de eerst volgende vergadering. 73, Cor

7 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

VERON Afdeling Friese Meren en hoe nu verder

De VERON (Vereniging voor Experimenteel Onderzoek in Nederland) is een landelijke vereniging die via een notariële akte te Amsterdam, is opgericht op 21 oktober 1945. Naast een hoofbestuur en centraal bureau bestaat de vereniging uit afdelingen met ieder een eigen bestuur en leden. In eerste instantie kende de provincie Friesland 1 VERON afdeling, namelijk de VERON Afdeling Friesland A14, die qua ledenaantal uitgroeide tot ruim 450 leden tot omstreeks 1985 en haar verenigingsavonden organiseerde in Leeuwarden.

Sinds de oprichting van de VERON in 1945 is er veel veranderd in het algemeen en natuurlijk ook in onze provincie Friesland. De (radio)-techniek heeft een grote evolutie meegemaakt, de Nederlandse- en internationale wetgeving is bijna totaal veranderd maar ook op het bestuurlijke vlak hebben grote verandering plaatsgevonden, zoals het ontstaan van 3 VERON afdelingen in onze provincie, namelijk VERON Friesland Noord A14, VERON Friese Meren A62 en de VERON afdeling Friese Wouden A63. Daarnaast is in de regio Leeuwarden ook de FRAG actief en tot 2013 kende de VRZA ook een afdeling Friesland (inmiddels opgeheven). Het aantal leden van de VERON afdeling Friese Meren is helaas terug gelopen naar 72 leden en het gemiddeld aantal personen dat de verenigingsavonden bezoekt in Sneek bedraagt tussen gemiddeld 15 leden.

En wat nu verder… De VERON afdeling Friese Meren heeft te maken met:

Teruglopend aantal leden

Moeilijk te vervullen bestuursfuncties

Financieel resultaat is negatief (verlies).

Huurovereenkomst met de Oosterkerk in Sneek is per 1 juni 2015 opgezegd.

Een goed functionerende website

Een grote belangstelling voor het verenigingsblad CQ FM Nieuws. Voorstel 1 De VERON afdeling Friese Meren gaat door in haar huidige vorm en zal naar andere huisvesting in Sneek voor de verenigingsavond moeten omzien. Daarnaast zullen ook 2 nieuwe bestuursleden moeten worden gezocht om de continuïteit te waarborgen. Het aantal leden is laag en het financiële resultaat/begroting 2015 is negatief. Voorstel 2 De VERON afdeling Friese Meren gaat een samenwerkingsverband aan met de VERON afdeling Friesland met als doel een fusie van de beide afdelingen. Hiertoe dient eerst overleg plaats te vinden met het HB van de VERON, de VERON afdeling Friesland-Noord en de VERON Friese Meren waarna verdere besluitvorming kan plaatsvinden. Voorstel 3 Voorstellen van de leden van de VERON Afdeling Friese Meren. Tijdens de verenigingsavond op vrijdag 13 maart 2015 zullen deze bovenstaande voorstellen op de agenda staan ter besluitvorming. Het is belangrijk dat de leden van de VERON Afdeling Friese Meren zich uitspreken. Wil Stilma, secretaris

8 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

Muntronde 1500 (door Wil Stilma PE1JRA)

Op zondagavond 8 maart 2015 wordt op QRG 145.700 MHz FM (repeater PI3HVN) de 1500-ste uitzending van de muntronde gehouden. Ter gelegenheid hiervan wordt het onderstaande Muntronde Certificaat eenmalig uitgegeven, dus …. meedoen. De spelregels zijn:

1) Inmelden via de ether, telefoon of teamspeak tijdens de muntronde-uitzending op zondag 8 maart 2015 tussen 20.00 uur en 23.00 uur onder vermelding van naam, radiocall of registratie.

2) Aanvraag voor het 1500-Certificaat bevestigen door het sturen van een E-mail bericht naar: muntronde@gmail.com waarin vermeld wordt: - Volledige naam - Volledig adres (straat, postcode en woonplaats) - Radiocall of andere vorm radio-amateurregistratie - Datum en tijdstip van de inmelding zoals bedoeld is punt 1. - Toezending certificaat via E-mail (ja of nee).

3) Telefonische inmelders zonder computer, kunnen volstaan met de telefonische inmelding op 8 maart 2015 onder vermelding van hun volledige naam en telefoonnummer (worden teruggebeld).

Door sponsoring van de Stichting DLZA wordt het certificaat gratis via E-mail naar het opgegeven E-mail adres verzonden. Indien gewenst of noodzakelijk kan het certificaat tegen de portokosten van € 2,50 per PostNl worden verzonden (nadere informatie volgt via E-mail). Bij vragen of onduidelijkheden kan men contact opnemen met Wil Stilma PE1JRA, bereikbaar via E-mail op het adres: pe1jra@gmail.com of telefoon op 0514-851100 (na de uitzending s.v.p.). Kortom, eerst inmelden (zie punt 1) en daarna bevestigen en aanvragen (zie punt 2).

Namens het muntronde-team en alle betrokkenen.

Volg de Muntronde ook op Twitter: #Muntronde

www.muntronde.nl

9 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

HF Rubriek 200

Vorige keer werd afgesloten met de expeditie van de Belgische Rockall DX-group naar Iran. Zij wisten in totaal 68044 verbindingen te maken waarvan het percentage met Noord Amerika slechts 9,8% bedroeg. Het feit dat dit voor een groot deel te maken had met propagatie is dit

toch niet als feit geaccepteerd. Het zat de Amerikanen wel enigszins dwars. Daarna keek de hele wereld uit naar de komende grote DX-peditie naar Navassa de nummer 2 van de DXCC rankinglist begin februari 2015. De aanloop begon wat moeizaam wegens het slechte weer en men niet instaat, was in rap tempo materiaal op het eiland te deponeren. Helikoptervluchten vanuit Jamaica gingen niet door. Ook het schip de Electra was daardoor maar beperkt inzetbaar. De eerste dagen dat K1N actief was werd er geen onderscheid gemaakt tussen continenten met als gevolg dat van alle QSO,s 80% met Amerikanen waren. Europa slechts 14 % en Azië maar 4%. Het was dus hard werken en goed opletten om een QSO te maken. Voor sommige verbindingen hebben we wel uren moeten roepen om in het log te komen. Ook 160 meter ging eerst moeizaam daar het signaal van Navassa toch wat tegenviel. Later werd dit gelukkig wat beter. Uiteindelijk toch op die band gelukt om in het

log te komen. Het probleem in Navassa was dat door te vele roepende stations het moeilijk was er eentje uit te pikken. Daarnaast blijft iedereen maar doorroepen ook al wordt een QSO met iemand anders gemaakt. Uiteindelijk lukte het om op alle banden en modes een verbinding met K1N te maken.

Het percentage USA is nu gedaald tot 60% en van Europa is gestegen tot aan 31%. Asia zit slechts op 5%. Met nog een paar dagen te gaan staan er al meer dan 130.000 verbindingen is het log. Ook is het nu mogelijk een SSB-verbinding met hun op de 80 en 40 meter te maken. Verder werd gewerkt op 10.1 MHz met Madeira CT8/OK2ZI, Noord Ierland GI3DOH, Guadeloupe FG/F6ARC, Jamaica 6Y5JH en met Guantano Bay KG4RQ. Op 17 meter werkte Cor met XW3DT, LY10EURO, HF90IARU, DJ90IARU en FS/WW2DX. Op 12 meter kon worden gewerkt met J28NC, FG/F6ARC, A92GE en TR8CA. Op 10 meter nog gewerkt met Henri PJ4/PE1MAE vanuit Bonaire en VU2GL India. Tot slot

op 160 meter een QSO gemaakt met VK3IO. Was voor Ron een verrassing en kreeg 579 van hem. Dit was het weer voor deze keer. 73's Bert PA7MM en Cor PA0COR .

10 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

Een haperende verbinding of geen bereik met je mobiel. KPN doet er alles aan dat te voorkomen. En storingen snel op te sporen. Soms blijken stoorzenders in het spel, al dan niet bewust ingezet…

KPN bewaakt intensief en realtime de kwaliteit van het mobiele netwerk. Zo wordt voortdurend gemonitord waar verbroken telefoonverbindingen optreden en waar het klanten niet lukt om een internetverbinding te krijgen. Doel hiervan is om storingen zo snel mogelijk op te sporen. Bij KPN is de afdeling ICT Management hiermee belast. Leen

Remmelzwaal is kwaliteitsmanager bij NetCo Mobile Quality en doet voor dit soort zaken de klachtafhandeling en communicatie naar overheden (dit laatste weer samen met Externe Communicatie). Regelmatig stuiten hij en zijn collega’s van ICT Management op stoorzenders, bedoeld en onbedoeld. De onbedoelde oorzaken kunnen bijvoorbeeld signaalversterkers van andere operators zijn. Onder de bedoelde stoorzenders is er vaak sprake van een jammer. Verboden stoorzenders Leen: ‘Jammers zijn verboden stoorzenders. Ze kunnen GPS-signalen verstoren, zodat mensen en goederen niet te traceren zijn. Ze worden dan ook vaak gebruikt voor criminele activiteiten. Maar het wordt ook wel door café-eigenaren ingezet om bellen in hun zaak tegen te gaan. Maar ook dat is verboden. Jammers maken mobiel telefoon- en internetverkeer plaatselijk onmogelijk en 112 kan onbereikbaar worden.’ Vrachtwagen stelen Leen vertelt een voorbeeld uit de praktijk: ‘Tijdens het monitoren van het netwerk namen we op de snelweg ineens een hotspot van een groot aantal verbroken verbindingen waar. Op een specifieke plek werd alles in een straal van 200 meter verbroken en was het niet mogelijk om een verbinding op te zetten. Het gekke was dat die plek zich met ongeveer 80 kilometer per uur over de snelweg verplaatste. De oorzaak is in dat geval vrijwel zeker een jammer die door criminelen wordt gebruikt om een vrachtwagen met kostbare lading of een dure auto te stelen…’ Verstoring mobiele infrastructuur Maar niet alleen de vrachtwagen, die door de jammer niet meer te traceren is heeft hier last van (het track-and-trace systeem ligt plat, en de chauffeur kan de politie niet meer bellen), maar ook alle andere weggebruikers die zich in een straal van 200 meter rond deze vrachtwagen begeven. Hun mobiele verbindingen, van voice en data, worden verbroken. Leen: ‘Verstoring van de openbare mobiele infrastructuur kan ook instanties die daar afhankelijk van zijn ernstig benadelen. Dat kan bijvoorbeeld gevaarlijke situaties opleveren in de luchtvaart, bij de hulpverlening en de handhaving van de openbare orde. En dat kan KPN weer imagoschade opleveren. De operator wordt namelijk logischerwijs door de klant aangekeken op de onderbroken dienstverlening.’ Intensieve opsporing ICT Management werkt daarom dagelijks intensief samen met Agentschap Telecom om externe stoorbronnen op te sporen. Een jammer wordt altijd in beslag genomen door de politie. Andere apparaten die voor stoorsignalen zorgen worden door het agentschap ‘onklaar’ gemaakt of uitgeschakeld.

11 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

Vaak zijn dit defecte toestellen (bijvoorbeeld DECT telefoons, beveiligingspoortjes en signaalversterkers), waarbij het apparaat door een defect niet meer op de juiste frequentie staat afgesteld. De eigenaar krijgt dan een dringend advies om het apparaat te laten repareren voordat deze weer kan worden gebruikt. Andere stoorzenders Een voorbeeld daarvan was onlangs te vinden in Enkhuizen. Veel KPN klanten hadden al langer last van verbroken of haperende verbindingen of zelfs helemaal geen bereik. Dat gaf veel klachten, ook bij andere operators overigens, en haalde uiteindelijk ook de pers. Door samenwerking met Agentschap Telecom bleek dat de oorzaak lag in repeaters (een soort versterkers, red.) van een andere operator, die op een verkeerde frequentie uitzonden. Deze repeaters werden vervolgens uit de lucht gehaald. Leen: ‘Door de juiste samenwerking en vlotte communicatie tussen de verschillende teams van KPN, maar ook tussen operators onderling, wordt het opsporen en uitschakelen van dergelijke stoorbronnen zo snel mogelijk gedaan, waardoor onze klanten weer optimaal gebruik kunnen maken van onze mobiele dienstverlening.’

12 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

UNIS Group is een internationale serviceorganisatie die zich sinds 1984 heeft gespecialiseerd in de reparatie, service en verkoop van industriële elektronica, o.a. PLC’s, frequentieregelaars, voedingen, monitoren, programmeerapparaten, industriële PC’s, operator-/touchpanels, robot, elektronica en servo motoren. De elektronica wordt op basis van hoge kwaliteitsnormen in eigen huis gerepareerd. Brede expertise

Om problemen adequaat te kunnen oplossen, beschikt UNIS Group over een groep deskundige technici, ondersteund door degelijke meetapparatuur en vele testopstellingen. Inmiddels is UNIS Group actief in diverse landen en heeft vestigingen in o.a. Brazilië, China, Duitsland(3), Frankrijk, Hongarije, Polen, Italië, Nederland, Spanje en Roemenië. De succesformule van UNIS Group zorgt voor aanhoudende groei. Wil jij hieraan een bijdrage leveren? UNIS biedt jou:

Een baan in een organisatie met een prettige werksfeer. Na een contract voor bepaalde tijd word je bij goed functioneren in vaste dienst genomen. De primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden zijn marktconform en in overeenstemming met de functie.

VACATURES Analist Electronica Een technicus met een afgeronde opleiding richting elektronica en die ervaring en/of affiniteit heeft met het repareren van elektronica op component niveau. Kijk voor complete functieomschrijvingen op: www.unisgroup.com Reageren? Herken jij je in één van de functieomschrijvingen, stuur dan je sollicitatie per e-mail naar hr@unisgroup.com of per post naar UNIS Group, Postbus 46, 9000 AA in Grou. Vragen? Neem telefonisch contact op met:

Mevrouw H. Stedehouder - van der Werf

tel. 0566 62 44 62UN

13 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

Leeuwarden Culturele hoofdstad in 2018.

In een televisieserie of een speelfilm lopen altijd meerdere verhaallijnen of thema's door elkaar. De kijker wordt aan de hand van verschillende personages en gebeurtenissen bij de hand genomen. Zo is het ook met het programma van Culturele Hoofdstad. We hebben een aantal grote thema's die met elkaar het complete verhaal van Leeuwarden-Fryslan Culturele Hoofdstad van Europa 2018 vertellen.

Iepen mienskip Iepen mienskip is het hoofdthema van ons verhaal. Samen werken aan de projecten die we willen verwezenlijken. In alle steden en dorpen van Fryslân. Maar ook met de rest van Nederland en Europa. Iepen mienskip dus. Zo wil de organisatie van Culturele Hoofdstad aan de slag gaan: met een uitgestoken hand naar

iedereen die wil bijdragen en wil leren. Om er samen iets onvergetelijks van te maken. Lab Lwd Leeuwarden als laboratorium van vernieuwing. Samenwerken een nieuwe invulling geven. Mensen opzoeken in hun directe woonomgeving en daar veranderingen tot stand brengen. Daar ook het debat aangaan over de toekomst van mensen en de stad. En vooral heel veel initiatieven die de komende jaren nog ontstaan omarmen, een plek geven. Of ze nu in Leeuwarden zijn bedacht of elders in Europa. Voorop staat dat we de huidige realiteit niet zomaar accepteren, maar dat we nieuwe vormen van samenleven proberen te scheppen. In een stad die altijd op zoek is geweest naar zichzelf. De stad staat in het Guinness Book of Records vermeld als de stad die het vaakst van naam is veranderd.

Stad en Platteland In de stad is alles binnen handbereik. Je stapt op je fiets en je vindt wat je wilt. Vaak is het in de stad druk en lawaaiig. Op het platteland is er ruimte, stilte, duisternis en natuur. In ons programma Stad en Platteland brengen we die twee weer samen. Wat kunnen stad en platteland van elkaar leren? Want wat is er mooier dan een donkere nacht waarbij je nog sterren kan zien? Hoe zou het zijn voor mensen uit de stad om weer duisternis te

ervaren? En andersom, hoe brengen we de overvloed aan kunst en cultuur uit de steden nu ook eens naar de dorpen? Gemeenschap en Diversiteit Gemeenschappen heb je in vele verschijningsvormen. Een club of korps kan een gemeenschap zijn. Maar ook bewoners van een bepaalde streek of mensen die van hard-rock houden vormen samen een groep. Gemeenschappen worden gevormd rondom muziek, sport, taal en cultuur maar ook persoonlijke voorkeuren spelen een rol. Binnen dit thema proberen de projecten op spannende wijze gemeenschappen met elkaar te laten kennismaken. En vieren we de verschillen die er tussen mensen zijn. Natuur en Cultuur De Friese natuur en cultuur zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Denk aan de rol die water speelt binnen onze provincie. De terpen herinneren ons aan een tijd waarin de Friezen dagelijks streden tegen het water. De Waddenzee staat op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Friesland kent een lange en wereldberoemde watersporttraditie. De projecten binnen dit thema gaan over de

14 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

relatie met onze omgeving. Zo volgen we de trek van de grutto's door heel Europa. We gaan op zoek naar nieuwe manieren om onze cultuur en natuur te verenigen. Royal Friesian De geschiedenis heeft ons veel gebracht waar we trots op zijn. Dat laten we zien in het programma dat we Royal Friesian hebben genoemd, de Engels naam voor het Friese paard. Daar horen de grote namen uit het verleden bij zoals Escher, Mata Hari, Slauerhoff en Alma Tadema. Het Woudagemaal (Lemmer) en het Planetarium (Franeker), de terpen, de kloostercultuur en de Oranjes. Zij behoren alle tot iconen van onze beschaving. Maar ook de sociale strijd die vroeger gevoerd werd, komt in dit programmaonderdeel ruim aan bod. Eveneens culturele belangrijke aspecten van onze huidige tijd, zoals de muziektraditie, festivals en openluchtspelen, worden met Royal Friesian aan de orde gesteld.

Bron: www.2018.nl

15 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

Elders gelezen of gehoord De Radio installatie van het Junkers vliegtuig D 1230 (Molle PDoNZP SK). Het Junkersvliegtuig, dat een poging waagt, den oceaan over te vliegen is, in tegenstelling met de meeste andere oceaanvliegers, volledig met radio uitgerust door Telefunken.

Generator Junker

De zender is van het normale type 70 watt, met een golfbereik van 300—1300 meter. De voedingsbron voor dezen zender is een generator, die door een luchtschroef aangedreven wordt. Interessant is hierbij, hoe deze generator aangebracht is. Deze is n.l. geplaatst op een draaibaren arm, die door een venster van de cabine uit en ingedraaid kan worden. Wanneer dus de marconist de radio-installatie in bedrijf wil stellen, draait hij eerst den generator het venster uit, in den luchtstroom van de schroef, welke dan de propeller aandrijft, de propeller weer den generator, die voor den zender en ontvanger den benodigden stroom levert. De antenne bestaat uit een 70 meter lange draad, die door den bodem van het vliegtuig naar beneden hangt en door middel van een haspel opgedraaid kan worden. Vervolgens is een uitschuifbare telescoopmast op het vliegtuig

gemonteerd, zodat dit ook, wanneer het op het water drijft, door middel van een hulpantenne aan dezen mast, zenden kan. De generator wordt dan door een afzonderlijk benzine aggregaat aangedreven. Afstemming en de bediening van den zender zijn buitengewoon eenvoudig. De ervaring heeft geleerd, dat een reikwijdte van 800 km, met telegrafie gemakkelijk te halen is.

De ontvanger heeft 3 lampen en een golfbereik van 300—2700 meter.

De ontvanger werkt op dezelfde antenne als de zender, door middel van een schakelaar.

Wat echter het meest opvalt bij deze installatie is, dat er ook een radiopeiler aangebouwd is. Dit is een normaal serie apparaat van Telefunken en bestaat uit een ontvanger en een draaibaar peilraam. Het peilraam is midden op de cabine geplaatst en bestaat uit een stabiele ring op een schacht. In de metalen ring zijn de antennedraden gelegd.

De ontvanger heeft 8 lampen en een golfbereik van 400—1800 meter.

Door draaien van het raam, hetgeen van de cabine uit, door middel van een overbrenging, geschied, kan de marconist de aan te peilen zenders met verschillende geluidsterkte ontvangen, afhankelijk van de richting van het raam. Het minimum der geluidsterkte geeft uitsluitsel over de richting van den gepeilde zender en van de plaats van het vliegtuig.

16 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

Doormiddel van dezen peiler is het ook mogelijk, dat het vliegtuig op een bepaald doel aanstuurt, dus zelf zijn weg kan vinden. Door het nemen van een kruispeiling kan de plaats bepaald worden. Bij proefvluchten van het vliegtuig met den D 1230 in Kiel, is gebleken, dat de peilingen zeer betrouwbaar zijn want zelfs op groten afstand werden scherpe peilingen verkregen. Zoo werden b.v. de peilingen van Konigswusterhausen

tot op 0,5 graden nauwkeurig, ofschoon met opzet met verminderde gevoeligheid van den ontvanger gewerkt werd.

De bemanning van het oceaan vliegtuig kan er zeker van zijn, dat zij van 5—800 Kmeter bruikbare peilingen nemen kan…………………

Ter nagedachtenis aan Molle PD0NZP.

Nieuws over conversity project Noord Nederland. Omdat de speciale Coversity vergunning voor de gekoppelde 70 cm repeaters in het noorden van het land veel langer op zich laat wachten dan gehoopt, hebben een aantal beheerders hun zenders terug op de eigen frequentie ingesteld. Hiervoor is immers een A.T.O.F. aanwezig. Omdat de post in Groenlo onder de school vergunning opereert en de leerlingen aldaar bij aanvang van het nieuwe schooljaar met een UHF project zijn gestart is vanaf vandaag Groenlo ook actief. Dit is alleen tijdens schooluren en op 430.025 MHz. Het is al weer enige tijd geleden dat het experiment is uitgeschakeld: bijna alle zenders althans, de ontvangers staat grotendeels gewoon aan. Tot op heden is men nog steeds in afwachting van een vrolijke brief uit Groningen, maar volgens de notulen van het afgelopen amateur overleg kan dat nog wel even duren. Nu is het hopen dat ter overbrugging een voorlopige regeling wordt aangeboden. Ter overbrugging van die periode is de site van Meppel op 430.075 MHz gezet en de site van Kampen op 430.175 MHz, want daar is immers een repeater vergunning voor aanwezig. Het is dan tijdelijk even geen co-channelling netwerk, maar wel een netwerk met een groot bereik. Het lijkt misschien alsof er niks meer gebeurt, maar achter de schermen wordt hard gewerkt aan een nieuw systeem dat mogelijk een oplossing biedt voor problemen tijdens propagatie: een propagatie detectie systeem. Er zijn 4 ontvangers gemaakt welke elk de veldsterkte gaan meten van de verschillende antennes. Op dit moment kan men al automatisch putten uit meet gegevens van diverse Nederlandse weerstations. Er is een programma in ontwikkeling die alle gegevens opslaat en analyseert. Als je alle gegevens heel snel combineert zou het op deze manier mogelijk moeten zijn om regionale propagatie op 430.025 MHz te meten en in de toekomst misschien zelfs te voorspellen. Ook hierbij zijn diverse radioamateurs betrokken. Inmiddels zijn de eerste 2 ontvangers al opgesteld en ook nummer 3 is klaar voor bezorging. Voor nummer 4 wordt nog een locatie gezocht in de omgeving van Epe/Heerde/Wapenveld. Bron: Pronkjewailronde

Digitale isolator vervangt opto-coupler. Nieuwe CMOS chip is energiezuiniger en betrouwbaarder dan de huidige opto-couplers. Silicon Labs introduceert met de Si87xx digitale isolator een één-op-één vervangt mogelijkheid voor de meeste populaire opto-couplers. De nieuwe CMOS chips zijn betrouwbaarder en leveren betere prestaties dan de op LED technologie gebaseerde bestaande opto-couplers. De nieuwe isolator is bedoeld voor toepassing in onder andere geschakelde voedingen, UPS apparaten en PLC’s. De huidige opto-couplers die al zo’n 40 jaar op de

17 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

markt zijn worden in hun prestaties beperkt door de toegepaste LED-technologie waarbij de uitgangssignalen afhankelijk zijn van ingangsstroom, temperatuur en leeftijd. Dit vormt met name een probleem bij industriële apparaten die worden ontworpen voor een levensduur van meer dan twintig jaar. De digitale isolator van Silicon Labs is gebaseerd op een capacitieve isolatie techniek die geschikt is voor spanningen tot 5 KV met pieken tot 10 KV. De inschakel stroom is 50% lager, en de rust stroom aan de uitgang is 10 x lager dan bij een opto-coupler. Voor volledige compatibiliteit met bestaande opto-couplers is de ingang voorzien van een LED emulator. De digitale isolator heeft een vertragingstijd van 30 nseconde en is geschikt voor transmissie snelheden tot 15 Mb/s. Bron: elektor.nl Wereldrecord data overdracht. Onderzoekers van het Japanse telecommunicatiebedrijf NTT hebben een petabit (1015 bit, 1 miljoen gigabit) aan data in één seconde over een afstand van 52,4 kilometer gestuurd. Dit is een nieuw wereldrecord. Ze gebruikten een optische kabel met twaalf kernen. Ze legden de optische vezels in de multi kern kabels in een concentrisch patroon, wat voorkwam dat de kernen data naar elkaar ‘lekten’ (zogenoemde ‘crosstalk’). Het nieuwe type kabel zou de (voorlopige) oplossing kunnen zijn voor het steeds zwaarder belaste netwerk van optische kabels wereldwijd, waarvan de snelheid momenteel in de orde van terabits wordt gemeten. Bron: technischweekblad.nl Opto- mechanische versterker voor HF lichtsignalen.? Onderzoekers van de University of Minnesota hebben een opto-mechanische versterker gemaakt waarmee hoogfrequent lichtsignalen kunnen worden versterkt zonder dat daar conversie van licht naar elektriciteit en omgekeerd voor nodig is. Volgens de onderzoekers kan hun versterker bijdragen aan het verhogen van de download snelheden en het verlagen van de kosten van datatransmissie via internet. De opto-mechanische versterker maakt gebruik van de mechanische kracht van licht om een nano schakelaar op een silicium chip in beweging te brengen. De schakelaar regelt de licht toevoer van een optische golf geleider naar een ring vormige optische resonator waarin licht van een bepaalde golflengte circuleert en daardoor wordt versterkt. In deze opstelling wordt licht met licht bestuurd en is volledige optische signaalverwerking mogelijk. In de experimentele opstelling van de University of Minnesota is de maximale schakel frequentie nog beperkt tot 1 MHz, maar de onderzoekers verwachten deze te kunnen verhogen tot enkele GHz. Een beschrijving van de nieuwe opto-mechanische versterker werd onlangs gepubliceerd in de online-editie van het tijdschrift Nature Communications. Bron: elektor.nl Zweden is 13 cm definitief kwijt.? De Swedish Amateur Radio Society laat weten dat per 1 oktober de Zweedse amateurs geen gebruik meer mogen maken van de 13 cm amateurband. Er mag nog wel gebruik worden gemaakt van 2400-2450 MHz, maar dan met slechts 100 mW vermogen. Of het een goedmakertje is weten we niet, maar de Zweedse amateurs hebben wel wat meer ruimte gekregen op 160 mtr. Het stukje band tussen 1850 en 1930 KHz mag nu ook worden gebruikt, zei het met maximaal 10 W uitgangsvermogen. Een erg trieste zaak, we hopen dat de Nederlandse verenigingen dit als waarschuwing zien en gaan strijden voor het behoud van de 13c m band. Deze band staat Europees zwaar onder druk zoals we eerder berichtten. Bron: South Gate Amateur Radio Club

18 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

Forten Stelling van Amsterdam perfecte basis radioamateurs Door Floris van Bodegraven

Krakend en zoemend komt het ruim zestig jaar oude apparaat tot leven. “Even mijn bril opzetten hoor”, zegt Simon Rodenburg. Fluitende geluiden komen door de oude boxen en weergalmen tegen het plafond van Fort aan den Ham. Simon draait wat aan de knoppen, dan klinkt er een krakerige stem. Simon heeft een radioverbinding gemaakt met Frankrijk. Sinds een paar jaar hebben radiohobbyisten zich gevestigd in een reeks forten van de Stelling van Amsterdam. Vanuit de donkere ruimtes in de forten richten mannen als Simon zich op het repareren van oude radio- en communicatieapparatuur, het verzenden van berichten en het maken van nieuwe contacten. Regelmatig verzenden ze berichten over en weer. Hoe is dat zo

gekomen? “Ik ben een fortenliefhebber”, zegt Ger Fritz, secretaris bij Fort bij Edam en officieus initiatiefnemer van het netwerk. “Ik was vrijwillig gids op fort Pampus, toen ik eens voorstelde om een oude legerradio mee te nemen naar dat fort om uit te zenden. Dat wilden ze wel. In 2008 vroegen de vrijwilligers van Fort bij Edam me om dat hier ook eens te komen doen, en zo ben ik hier terecht gekomen. Ik ben hier blijven hangen, het is zo gezellig

hier”, verklaart de 70-jarige Lansingerlander. “Ik ben al jarenlang bezig met forten. Twee jaar terug stelde ik een vriendje in Fort Veldhuis voor om een netwerk op te gaan zetten. Sinds twee jaar kunnen we nu verbindingen maken met onder andere Fort Veldhuis, Pampus, Uithoorn en Vesting Naarden.”

!

19 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

Maar waarom kom je naar een fort om je radiohobby uit te oefenen? “Waar kan ik een antenne spannen van veertig meter lang? Niet thuis”, verwijst Ger naar de enorme horizontale antenne op het dak van Fort bij Edam. “Je hebt hier de ruimte en je combineert militaire communicatieapparatuur met forten. Het is alleen niet helemaal correct, want het fort komt uit 1914 en toen gebruikte men hier alleen nog telegraaflijnen.” In Fort aan den Ham heeft Simon wel originelere apparatuur bijeen weten te sprokkelen. “Hier ging de communicatie vroeger per telefoon en per postduif”, vertelt hij. “We hebben hier een oude Ericsson telefooncentrale uit 1902 die hier gestaan heeft, die wil ik nog repareren.” Beide mannen proberen op hun manier het verhaal van de ontwikkeling van de militaire communicatie te vertellen aan bezoekers aan het fort. Ger heeft een klein museum ingericht over

de ontwikkeling van de communicatieapparatuur. “Vroeger was communicatie heel primitief. Ik wil die ontwikkeling laten zien”, vertelt de zeventigjarige radiohobbyist. “Het is leuk om bezoekers deelgenoot te maken van je hobby en zo ook morsetelegrafie levend te houden. Want het wordt nu niet meer gebruikt in het leger.” Om hem heen staan allerhande oude apparatuur, waaronder radio’s met een handdynamo, de eerste veldtelefoons, 70-jaar oude radio’s die in een tank hebben gezeten en meer ‘groen metaal’. Al draait het natuurlijk vooral om de hobby. Maar wat maakt de radiohobby nou zo mooi? “Wij zijn bezig met radio-onderzoek”, stelt Ger Fritz. “Het mooiste aan de radiohobby is het repareren van oude radio’s, het experimenteren en het leggen van verbindingen van een paar milliwatt met andere zenders in andere continenten. Wat heb je er aan? Nou, plezier!”

Simon Rodenburg.

73 PE1PGW

20 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

Antenna installatie(s) Frits, PA3FYS In navolging op een tweetal verhalen van Remy, PA3AGF over zijn antenne experimenten heb ik het stokje opgepakt om ook eens iets te schrijven over mijn antenne experimenten. Toen ik in 1991 naar Zwolle verhuisde en mijn A-machtiging behaalde was er natuurlijk de behoefte om voor HF iets te gaan realiseren. In het toen geldende bestemmingsplan was de mogelijkheid aangegeven om een bouwwerk op te richten met een maximum hoogte van 15 meter. Ook antennes vielen daar onder. Navraag bij de gemeente gaf positief uitsluitsel. Er werd een bouwvergunning aangevraagd en verleend voor een mast van 15 meter hoogte, echter de mast moest van een slank type zijn en mocht geen constructiemast worden. Uit Nijverdal had ik mijn VersaTower meegenomen, maar die was snel verkocht en bij de firma Bijzen (toen nog in Zwolle) schafte ik een kantelmast van 18 meter hoogte aan. De bovenste drie meter werd er afgezaagd en zo bleef er een mooie sterke mast over met een topstuk van 10 cm doorsnede. Echter mijn buurman zag e.e.a. in de nog kale tuin naast mijn garage liggen en maakte bezwaar bij de gemeente. Ook mobiliseerde hij mijn achterburen zodat ik een voorlopige bouwstop kreeg opgelegd. Na veel rechtzaken en een bezoek aan de Raad van State kreeg de gemeente en daarmee ook ik gelijk en kon, twee jaar na verlening van de bouwvergunning, eindelijk begonnen worden met het plaatsen van de mast. Een gat van 150 x 150 cm tot op vaste grond, twee vriendelijke buren met kruiwagen en 2 m3 beton waren snel geregeld. Ook een gigantische kraan, die in vrije tijd de mast over het huis moest tillen, was na uitharden van de fundering voor 100 gulden geregeld. Wel een heel spektakel in de straat, maar de vlag kon eindelijk in top. In de mast werden toentertijd een 70 cm beam, een 2 meter beam en een rondstraler voor 23/70cm en 2 meter geplaatst. Deze laatste antenne stond op een stuk toppijp en keek op 18 meter hoogte over de huizen heen.( hoezo 15 meter, hi). Ook werd er een G5RV in gehangen als inverted-V. Na een aantal jaren kwam er de behoefte om ook eens wat te gaan doen op 13- en 23 cm. Met name het ATV gebeuren. Onze afdeling is hierin behoorlijk actief en in die tijd werd er een ATV-repeater in Meppel bij geplaatst. Er werd een 70cm schotel geplaatst voor 13 cm en later volgden

er nog een 23 cm beam en 10GHz schotel. Vele avonden heb ik hiervan genoten. Echter bij dit soort verbindingen heb je vrij zicht nodig richting tegenstation. Richting Noord (Meppel) werden er echter een aantal hoge gebouwen neergezet, die dat beletten. Hierdoor ging de aardigheid er toch wel een beetje af. Nu ik sinds oktober mijn AOW ontvang en veel vrije tijd heb (als ik niet op vakantie ben) kreeg ik behoefte aan een betere antenne op met name de 10/15 en 20 meter banden. Nu had ik al een paar jaar een twee elements en een drie elements FRITZEL liggen de FB23 en FB33. Eind augustus, twee dagen voor

mijn vakantie naar Zuid-Frankrijk, de twee elements antenne tevoorschijn gehaald en in de garage opgepoetst. Nadat ik de beam in de tuin in elkaar had gezet schrok ik toch wel een beetje van de afmetingen. Ook gezien mijn nog steeds vervelende achterburen stond ik te twijfelen. Wat moest ik doen?? Eerst maar eens de mast kantelen en ontdoen van de schotels. Ook bleek de rotorpijp verbogen (dunwandig staal!) en de rondstraler voor 70/2 in slechte staat. Snel naar Bijzen gereden en daar bij Arjan Wind, 4 meter dikwandige aluminium pijp gehaald. Trouwens een prima service daar in Mariënberg. Na het verrichten van enig revisiewerk aan de rotor, het verwijderen van alle oude kabels en het nakijken van het toplager en het liertje, bleef er een mooie kale mast over met een totale hoogte, inclusief toppijp, van 18 meter. In het verleden had ik een aantal twee meter beams, ontwerp DK7ZB, nagebouwd. Die waren gemeten tijdens onze Antennemeetdagen bij De Lichtmis.

21 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

Mijn keus viel op de 7- elements. Ook had ik nog een 8- elements FlexaYagi met voormontage liggen. Verder lag er ook nog een nieuwe rondstraler voor 70/2 te wachten op gebruik. De HF-beam had ik reeds gemonteerd. Alles werd met nieuwe kabels in de mast geplaatst en hijsen met die hap. Op 16 meter hoogte leek de eerst zo grote 2- elements HF-beam ineens een stuk kleiner. Het werd al donker dus ik besloot het eerst maar voor gezien te houden. Na een nachtje slapen met dromen over antennes en met de vakantie in het vooruitzicht besloot ik de volgende morgen de 2- elements te vervangen door de 3- elements FB33. Deze antenne had ik al nagekeken en was daarom snel in elkaar te zetten (trouwens een prachtige stevige beam). De mast werd vervolgens weer gekanteld en de HF-beam vervangen. De coax heb ik rechtstreeks aan de straler gemonteerd en een mantelstroomtrafo bij de aansluiting toegepast. Alles kon weer de lucht in en na wat gekreun van mijn liertje lukte dat prima. Voor het testen van e.e.a. was geen tijd meer want de camper moest nog worden ingepakt. Mijn XYL, Marion, had het meeste werk er al voor gedaan, maar er moesten nog wat spullen voor de hobby in, hi. Ook lagen de nieuwe kabels los achter het knieschot in mijn shack. Een paar dagen nadat we vertrokken waren heeft het behoorlijk hard gewaaid en ik hield mijn hart toch een beetje vast, omdat ik daar niet bij aanwezig was. Bij thuiskomst bleek er niets aan de hand te zijn. Alles stond er mooi recht bij. Tijd om de kabels af te werken op mijn antennerail en de boel te gaan testen. Spannend was het wel, een grote beam!!, wat zou hij doen? De aanpassing was op alle banden binnen de normen, de antennetuner van de TS850S kon alle banden prima aanpassen. Nu de banden weer wat vaker open gaan zit ik regelmatig achter de set en heb al veel nieuwe landen gewerkt. De antennes werken prima. Vooral in vergelijking met mijn toch ook weer opgehangen G5RV zijn de resultaten zeer goed. Van de lastige buren heb ik (nog) geen reactie gekregen, echter wel veel positieve reacties van amateurs uit mijn omgeving. Mijn XYL kan er mee leven en ik hoop nog lang van onze mooie hobby te kunnen genieten. Groeten en ’73, Frits, PA3FYS, Zwolle

22 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

Stromingsenergie Wat is het?

Stromingsenergie is een milieuvriendelijke vorm van het opwekken van energie. Het maakt gebruik van stromend water. Stroming ontstaat door getijverschillen, maar ook door bijvoorbeeld verval of het spuien van water. Het opdoen van kennis over stromingsenergie is een van de projecten op het gebied van duurzame energie die op de Afsluitdijk wordt uitgewerkt.

De Afsluitdijk is een perfecte locatie om stromingsenergie op te wekken: er is aan getijverschil en stroming geen gebrek. Door dit getijverschil op de Waddenzee wordt twee keer per dag het overtollig water in het IJsselmeer gespuid. Aan de Noord-Hollandse kant op de Afsluitdijk bij Den Oever is een proeflocatie voor stromingsenergie ingericht. In dit testcentrum (Tidal Testing Centre) doen we een proef met één (onderwater)turbine die aangedreven wordt door het water dat via de spuisluizen uit het IJsselmeer naar de Waddenzee stroomt. De turbine heeft een vermogen van 100 kW. De turbine wordt gebruikt om de stroming om te zetten in bewegingsenergie.In februari 2015 is de proeflocatie bij Den Oever uitgebreid. Er zijn 3 nieuwe turbines naast elkaar in één spuikoker geplaatst. Dit hebben we gedaan omdat we onder meer we willen kijken of er meerdere turbines naast elkaar goed blijven functioneren. Deze methode willen we, als de resultaten positief zijn, toepassen in de spuisluizen van Kornwerderzand. Door invloed van de wind kan bij Kornwerderzand vaker water vanaf het IJsselmeer op de Waddenzee worden gespuid. Hierdoor zijn er bij Kornwerderzand kansen om grotere hoeveelheden energie op te wekken.

23 Volg ons ook op Twitter: #VERONFRIESEMEREN

AllichtVerlichting

www.allichtverlichting.nl

Van kroonsteentje tot kroonluchter...en 1001 technische onderdelen

Oud Kerkhof 6

8601 EE Sneek