1

VELT Utrecht – Nieuwsbrief februari 2019

Voorwoord

Het is alweer februari en het lijkt stil rond Velt Utrecht maar dat is maar schijn. Op de

achtergrond zijn we druk bezig. Er komen weer interessante uitjes, workshops en lezingen waar

je als lid maar ook als niet-lid aan deel kan nemen.

Je kunt je voor alle activiteiten opgeven, ook wanneer er nog geen datum bekend is.

Graag willen we ook onze leden oproepen om initiatief te tonen zelf een activiteit te organiseren.

Wij helpen je met de lokatie, financien e.d. Heb je ideeen? Laat het ons weten via de mail

veltutrecht@hotmail.com of schiet ons aan tijdens de ledenvergadering.

Beste leden,

In deze nieuwsbrief van februari 2019 bespreken we de volgende onderwerpen:

1. Uitnodiging Ledenvergadering Velt Utrecht, 23 februari a.s. en agenda

Ophalen bestelde zaden en pootgoed

en ophalen bestelde boeken

lezing “Zelf zaden kweken”

2. Overzicht activiteiten 2019

3. Verslag Film “Dans met de gehoornde dames”

4. Verslag en foto’s Workshop Teelt(jaar)plan maken voor de moestuin

2

1. UITNODIGING LEDENVERGADERING OP ZATERDAG 23 FEBRUARI A.S.

Beste leden, Kernteam Velt Utrecht nodigt jullie uit voor de Ledenvergadering op zaterdag 23 februari a.s. om

14.00 uur. Locatie: Tuinvereniging de Pioniers, Kögllaan 30 te Utrecht.

Agenda:

- Terugblik 2018

a. Verkoop van boeken en zaden b. Stands (wie wil mee staan?)

c. Aantal workshop en resultaat d. Financiën 2018

- Planning activiteiten 2019

Input leden - Rondvraag

14.00 uur Welkom en staat de koffie en thee klaar. Ook kan je dan gelijk je bestelde

zaad, pootgoed en boeken ophalen bij Janny. 14.30 Start de vergadering.

15.15 tot 15.30 Pauze - Velt-boeken bekijken en eventueel kopen (helaas kan je niet pinnen dus neem kontant geld mee).

15.30 tot 17.00 Lezing. Aan de hand van het Velt boek “Zelf zaden telen”, basisboek voor de zaadteelt in de moestuin, duiken we in de wereld van het zaad winnen.

17.00 Sluiting

Laat je weten of je komt? Dat kan via email veltutrecht@hotmail.com

Zelf zaden telen

Velt basisboek voor de zaadteelt in de moestuin Ontdek een van de meest fascinerende onderwerpen van tuinieren: zaad

winnen. Dit basisboek wijdt je in in de kunst van het telen, schonen en bewaren van de meest voorkomende moestuingroenten. Daarmee kun je je eigen oogst opnieuw uitzaaien en zo, jaar na jaar, het wonder van de natuur

ten volle beleven en volgen.

3

2. Overzicht activiteiten 2019

Hieronder vind je alle activiteiten die we dit jaar gaan organiseren. Voor sommige activiteiten

hebben we een minimum en maximaal aantal mensen nodig. Voor meer informatie over de

lokatie, tijden en prijzen kijk op de website van Velt Utrecht -

https://beweegt.velt.be/utrecht/4419/activiteitenagenda2019 en geef je op via emailadres

veltutrecht@hotmail.com.

Voor de activiteiten in maart graag snel opgeven.

Zaterdagmiddag 23 februari

Lezing “Zelf zaden telen” door Janneke Steenmans

Aan de hand van het Velt boek “Zelf zaden telen”, basisboek voor de zaadteelt in de moestuin,

duiken we in de wereld van het zaad winnen. Waarom zou je je eigen zaad telen, de theorie achter zaad en zaad winnen en praktische tips en benodigdheden om zelf aan de slag te gaan. Laat je inspireren en zet dit tuinseizoen je eerste stappen in het zelf zaden oogsten uit je

moestuin – alleen voor leden.

Vrijdagmiddag 8 maart

Bijendrieluik

Deel 1 Workshop bijenmuur bouwen door Geert van Poelgeest (KNNV)

Tijd: 15.00 – 17.00 uur

Locatie : Tuinen van Tolsteeg - Saffierlaan 10 - Utrecht

Kosten: € 5,00 leden € 7,50 niet leden

Opgeven: Graag uiterlijk een week van te voren opgeven bij: info@paulvankan.eu

Meer weten: http://www.bijenhotels.nl/ en http://www.bestuivers.nl/bijenhotels

Tijdens het eerste deel van deze drieluik gaan we heel praktisch aan de slag. We bouwen een

bijenmuur. De eerste wilde bijen die we zien vliegen zijn hommels en sachembijen vanaf maart,

maar de meeste soorten vliegen pas vanaf mei. Dus dit voorjaar kunnen wilde bijen al direct

gebruik maken van de muur. Een bijenmuur kan in iedere tuin, als er maar voldoende zon is.

In de bijen- en vlindertuin van de Tolsteegtuin gaan we onder leiding van Geert van Poelgeest

en Anna Kreffer (KNNV Delfland / Operatie Steenbreek) aan de slag met het bouwen van een

bijenmuur. Dit is een lage muur die niet alleen voor wilde bijen, maar ook voor veel andere

soorten dieren aantrekkelijk is. Wilde bijen leggen hun eitjes in voorgeboorde gaten in hout of

leem, padden en bruine kikkers overwinteren tussen de holten onder puin, overwinterende

vlinders vinden een schuilpek in kieren tussen blokken hout. Muurplanten groeien in de voegen.

Wij zorgen voor het materiaal, zodat we na een korte inleiding door Geert meteen leren hoe je

zoiets praktisch aanpakt.

4

Vervolg Deel 1 Workshop bijenmuur bouwen tijdens NL doet door Paul van Kan (Tuinen van

Tolsteeg) – deze activiteit is alleen te volgen samen met de Workshop van 8 maart.

Datum: 16 maart

Tijd: 10.00 – 17.00 uur

Locatie : Tuinen van Tolsteeg - Saffierlaan 10 - Utrecht

Kosten: geen

Opgeven: Graag uiterlijk een week van te voren opgeven bij: info@paulvankan.eu

Meer weten: http://www.bijenhotels.nl/ en http://www.bestuivers.nl/bijenhotels

Tijdens NL doet gaan we verder met het bouwen van de bijenmuur, of beter gezegd ‘ecomuur’

want veel andere dieren en planten gaan er van profiteren. We bouwen verder onder leiding van Paul van Kan (coördinator Tuinen van Tolsteeg) op basis van de ervaring van een week eerder. In

de middag gaan we de muur en border inplanten met bijen- en vlinderplanten.

Maandagavonden: 11 maart, 18 maart en 25 maart en zaterdagochtend 30 maart

Cursus “Ecologisch moestuinieren voor beginners” door

Janneke Steenmans

Bewust leven en eten begint vaak met het

enthousiasme om zelf groenten te telen in je eigen tuin of volkstuin. Maar hoe doe je dat en hoe begin je er aan?

We leren het moestuinieren helaas niet meer als vanzelfsprekend van onze ouders en grootouders. VELT

Utrecht organiseert daarom de basiscursus Ecologisch Moestuinieren. In drie theorie-avonden en een praktijkochtend op de tuin leren we de basis voor het

telen van gezonde en lekkere groenten en kruiden.

Zondagmiddag 17 maart

Lezing “Introductie tot de permacultuur” door Bertie van den Boogaard

Permacultuur is veelzijdig. Je tuin, je kijk op natuur, je levenswijze komen er in samen. Het is een vorm van ecologisch leven, van ecologisch tuinieren. Daarom omarmt Velt permacultuur.

Wat zijn de principes van permacultuur? Hoe maak je die concreet in je tuin? In deze lezing ontdek je hoe ecologisch tuinieren en tuinieren volgens permacultuurprincipes dicht bij elkaar

aanleunen. Het draait om meewerken met de natuur en daarbij je gezond verstand gebruiken.

5

Eind maart

Bijendrieluik - Deel 2 - Lezing wilde bijen door Rinus Sommeijer (bijenkenner)

Tijd: 19.30 – 22.00

Locatie: Tuinvereniging De Pioniers, Kögllaan 30 te Utrecht (P bij de achteringang

aan de Sartreweg )

Kosten: € 5,00 leden € 7,50 niet leden

Rinus Sommeijer is imker, bioloog en als bijenexpert o.a. werkzaam als hoogleraar bij de

nationale universiteit van Costa Rica. Voor de pauze zal Rinus gaan vertellen over de verschillen

tussen de honingbij en solitaire bijen. Wat zijn bijen en hoe is hun levenswijze? En hoe kunnen

we ze helpen? Na de pauze maken we kennis met de verschillende bijengroepen van heel

dichtbij, letterlijk zelfs, want er zijn microscopen.

Begin juni

Bijendrieluik - Deel 3 – Rondleiding drachtplanten door Guido van Rijkom (Bijenkans)

Locatie: Bijenkans, Groenekanseweg 142 in Groenekan

Gratis

Waar kun je beter kennis maken met drachtplanten (planten die nectar en/of pollen leveren) dan

op Kwekerij De Bijenkans, een kleinschalige kwekerij. Hier worden op biologische wijze

tuinplanten gekweekt die één ding met elkaar gemeen hebben: er komen vlinders, bijen,

hommels en tal van andere insecten op af. Daarnaast is het een tuin waar deze planten in al hun

pracht te beleven zijn.

Guido van Rijkom geeft ons een rondleiding en al onze vragen over de samenleving tussen

planten en bijen worden beantwoord.

Zaterdag 15 juni

Sierlijk en kruidig in de moestuin door Janneke Steenmans

Locatie: Tuinderij de Groene Steen te De Bilt

Tijd: 10.00 tot 13.00 uur

In de moestuin is nog veel meer te beleven dan alleen maar groenten.

Tijdens deze tuinwandeling leer je heel wat eetbare onkruiden

herkennen. Want onkruiden zijn veel meer dan ongewenste kruiden.

We bekijken ook de tuinkruiden en proeven eetbare bloemen. In de

tweede helft van de workshop zorg je samen voor een (on)kruidige

salade oogst uit de tuin. Die we als afsluiting gezamenlijk als lunch

gebruiken.

Maximum aantal deelnemers: 15

Zelf meenemen, brood of spread voor de gezamenlijke lunch

6

Augustus

Rondleiding Kraaybeekerhof en Heidetuin

September

Workshop composteren door Silvana van der Noll

Zaterdag 21 september

Workshop Bodemdieren, theorie en praktijk door Janine Mariën

Deze lezing wordt gegeven door Janine Mariën. Zij is een IVN

natuurgids en tevens analist bij VU. Zij werkt mee aan onderzoek

naar bodemvervuiling en springstaartjes.

Zonder een ingenieus afbraaksysteem in de bodem zou de aarde

bedekt zijn met metersdikke lagen organisch afval: dode bladeren,

dode planten, dode bomen en dode dieren.

In de lezing wordt er belicht wat de belangrijke bijdrage is die

bodemdieren leveren bij de afbraak van dood organisch materiaal en

hun rol in de kringloop van voedingsstoffen.

Na een algemeen deel, waarin de cyclus van organische stoffen wordt uitgelegd en de

hoofdrolspelers van dit proces worden benoemd, komen op de belangrijkste soorten

bodemdieren en hun specifieke functies aan de beurt. U kent ze vast wel: pissebedden,

duizendpoten, miljoenpoten, oorwormen, regenwormen, slakken...... Maar weet u ook dat er 40

soorten pissebedden voorkomen in Nederland? En dat ze behoren tot de kreeftachtigen? En wat

is eigenlijk het verschil tussen een duizend- en een miljoenpoot?

Tijdens de lezing is er de mogelijkheid om verschillende bodemdieren “live” te bekijken. Bij het

praktische onderdeel gaan we buiten de strooisellaag (de bovenste laag dood bladmateriaal)

zeven en wat grond voorzichtig afgraven om te onderzoeken wat er voor dieren te vinden zijn

en of we ze op naam kunnen brengen.

Begin oktober

Zadenruilbeurs

Hou onze website in de gaten voor nieuwe updates wat data en dergelijke betreft.

7

3. Verslag Film “Dans met de gehoornde dames”

Velt Utrecht in samenwerking met Tuinvereniging De Pioniers

17 november 2018 https://dancingwithhornedladies.com/

Wat gemist ? Jazeker .. dansen met gehoornde dames !

Niet iets waar we dagelijks mee bezig zijn in onze tuinen maar toch indirect wel: deze film over een spraakmakend boerenbedrijf in Lunteren (Groote Voort) zet je aan t denken over hoe we

tegen de natuur in werken terwijl in harmonie met de natuur uiteindelijk alleen maar voordelen geeft. Jan-Dirk en Irene van der Voort zijn pioniers die een tegengeluid geven aan een wereld

die geregeerd wordt door regeltjes en geld. Zij vertellen een verhaal over vinden dat het anders moet en er net zolang in blijven geloven tot het anders is.

De film werd op gepassioneerde wijze geïntroduceerd door Herman-Jan Stroes en ook de interactie met de 15 toehoorders na afloop was bijzonder verrijkend. Herman-Jan werkt zelf in

een project rond duurzaam leven, werken en wonen in Winterswijk (Aarde-Werk De Stegge) als vervolg op zijn opleiding bij Warmonderhof.

8

De film..

De ongeveer 100 Jersey-koeien van Jan –Dirk en Irene van de Voort mogen de hoorns houden. Deze spelen niet alleen een rol in de hiërarchieën onder de dames, maar blijken ook heel

belangrijk in de stofwisseling. De melk wordt anders en ook de smaak van de kaas. Dat vraagt weer om een andere bereiding van kaas, de Remekerkaas die wedijveren kan met Parmezaanse kaas. De kaas wordt gemaakt uit rauwe melk, stremsel en zuursel. De korst is gemaakt van

botervet. Mijten is dan wel een probleem maar die worden met een luchtstraal geregeld van de kaas geblazen. De stiertjes gaan niet naar de destructie zoals gebruikelijk, maar naar boer

Jacob Bleeker op landgoedboerderij Eyckenstein in Maartensdijk. Daar mogen ze groot worden om uiteindelijk eerlijk en smaakvol vlees te leveren.

De natuurlijke kringloop op het bedrijf is weer hersteld. Alles hangt met elkaar samen, de mest van de koeien ruikt anders, de graslanden staan vol kruiden. Paardenbloem haalt Calcium diep

uit de grond, klaver legt stikstof vast uit de grond en is een kosteloze bemesten. Koeien die grazen in een kruidrijk grasland krijgen een veel gevarieerder voedsel binnen. De koeien worden gevoerd met ingekuild gras, droog hooi van eigen land en granen (geen maïs, maïs is

ontzettend rijk aan koolhydraten waardoor onze ‘gewone’ koeien diabetes zijn). In plaats van antibiotica wordt gewerkt met kruidenmengsels uit de Donau regio. De dieren krijgen ook

persoonlijke aandacht, meer ruimte in de stal en mogen 10 tot wel 14 jaar leven (in plaats van de gebruikelijke 3 tot 4 jaar). De gang naar het slachthuis wordt respectvol begeleid. De koeien

geven dan nog goed vlees wat niet het geval is bij uitgemolken koeien van een regulier bedrijf. Dat gaat naar destructie of wordt gebruikt als honden- en/of kattenvoer.

Er is nog een lange weg te gaan en de hoop is gevestigd op de jonge generatie boeren die moderne technieken combineren met oeroude natuurwetten. Van de 170.000 meldveebedrijven

in Nederland zijn er slechts 330 biologisch en zijn er maar 15 die geen antibiotica gebruiken. Bij alles wat we doen beïnvloeden we de wereld om ons heen. En zeker bij de keuze van ons

voedsel. Willen we de bijen helpen, de bloemrijke hooilanden weer terug of de weidevogels houden, dan doen we dat door te kiezen voor producten die in harmonie met de natuur een

mens en dier tot stand zijn gekomen.

9

4. Verslag en foto’s Workshop Teelt(jaar)plan maken voor de moestuin

Op 8 december hield Janneke Steenmans van Tuinderij de Groene Steen te De Bilt de Workshop

Teelt(jaar)plan maken voor de moestuin.

Elk jaar is het toch weer een heel karwei, je teeltplan voor het nieuwe jaar maken. Janneke liet

ons zien dat het heel goed kan om een jaarplan te maken waar je jaren gebruik van kan maken.

Door kleine aanpassingen te maken.

Janneke heeft uitgebreid verteld over bodem, plantafstand, plaats en vruchtwisseling. Zij heeft

ook uitgelegd hoe je planten vindt. Daarna ging iedereen in de sfeervol verlichte kerstzaal van

de Tuinvereniging de Pioniers in groepjes aan het werk met het teeltplan van zijn eigen tuin. Als

je ergens niet uitkwam kon je natuurlijk vragen stellen en doordat je in groepjes met elkaar

werkt leerden we ook nog van elkaar. Hierbij een voorbeeld van een simpel teeltplan.

http://tuinderijdegroenesteen.nl/wp-content/uploads/2017/01/teeltplansimpel.pdf

Kernteam Velt Utrecht

Janny Holzapfel Paul van Kan Yvonne Mathot Silvana van der Noll