Veilig elektrisch ontwerp - users.khbo.beusers.khbo.be/risack/teksten/AREI/PP AREI.pdf · – AD =...

1

Veilig elektrisch ontwerp

2AI1ME

Overzicht• Risack Alain & Cleeren Sacha• Aantal lessen• Wat

– Contactorenschakelingen– AREI (huishoudelijk)– Ontwerp van een elektrische installatie ‐ Tekening

• AutoCAD 2013 (downloaden via link op Toledo)– BA4 en BA5 (industrieel)

• Examen– Tekening (regelmatige evaluaties)– Contactorenschakeling tekenen en coderen– AREI

• Meerkeuzevragen• Oefenen op Toledo

• Boek:– Cursus: Toledo – volumeprinter– Installatieboek– Symbolen op Toledo

2

Installatienormen

1AI1Ea

Overzicht

• Risack Alain• Aantal lessen• Wat

– AREI (huishoudelijk)– Ontwerp van een (huishoudelijke) elektrische installatie ‐ Tekening

• AutoCAD 2013 (downloaden via link op Toledo)• Evaluatie

– Tekening (permanente evaluatie, regelmatige tijdsstippen)– AREI

• Meerkeuzevragen• Oefenen op Toledo

• Boek:– Cursus: Toledo – volumeprinter– Installatieboek– Symbolen voor AutoCAD op Toledo

3

Het AREI

• ALGEMEEN REGLEMENT OP DE ELEKTRISCHE INSTALLATIES.

• (Huishoudelijke installaties)

KB 10/3/1981 => BS 29/4/1981

START: 1/10/1981

• Op alle gebouwen waarvan de werken aanvangen na die datum

Doel:

• bescherming

1 Bedoeling = BESCHERMING

• Bescherming tegen elektrische schokken (Art. 28 ‐ 99).

– elektrische schokken bij rechtstreekse aanraking

– elektrische schokken bij onrechtstreekse aanraking.

• Bescherming tegen thermische invloeden (Art. 100 ‐ 113).

– bescherming tegen brandwonden.

– bescherming tegen brand.

• Elektrische bescherming tegen overstroom (Art. 114 ‐ 135).

– bescherming tegen kortsluiting.

– bescherming tegen overbelasting.

• Elektrische bescherming tegen overspanning (Art. 136 ‐ 137).

• Bescherming tegen bepaalde andere uitwerkingen (Art. 138 ‐ 141).

– elektrische bescherming tegen de gevolgen van een spanningsdaling.

– bescherming tegen biologische uitwerkingen van elektrische en magnetische velden.

– bescherming tegen risico’s te wijten aan bewegingen.

4

Stroomsterkte

[mA]

Inwerking op het

lichaam

Gevolgen

1 tot 2 Zwakke gevoeligheid;kribbelen Schrikken

Invloed van elektrische energie op mens.

Stroomsterkte

[mA]

Inwerking op het

lichaam

Gevolgen

1 tot 2

Tot 10

Zwakke gevoeligheid;kribbelen

Spierkrampen (tetanus samentrekking)

Schrikken

Verlammingsverschijnselen, loslaten mogelijk

Afhankelijk van fysiologische toestand: geslacht, leeftijd, gezondheidstoestand, gemoedstoestand, persoon tot persoon.

Stroomsterkte

[mA]

Inwerking op het

lichaam

Gevolgen

1 tot 2

Tot 10

Tot 25



Oplopen van de bloeddruk

Schrikken


Bewusteloosheid ademhalingsstoringen

Stroomsterkte

[mA]

Inwerking op het

lichaam

Gevolgen

1 tot 2

Tot 10

Tot 25




Schrikken



25 tot 50 Hevige spierkrampen

Stroomsterkte

[mA]

Inwerking op het

lichaam

Gevolgen

1 tot 2

Tot 10

Tot 25




Schrikken




Maagkrampen

Stroomsterkte

[mA]

Inwerking op het

lichaam

Gevolgen

1 tot 2

Tot 10

Tot 25




Schrikken




Maagkrampen

Hartkamerfibrilatie *

Stroomsterkte

[mA]

Inwerking op het

lichaam

Gevolgen

1 tot 2

Tot 10

Tot 25




Schrikken




Maagkrampen


Sterke verlammingsverschijnselen, ademhalingsstoornissen, hersenen zonder zuurstof

Stroomsterkte

[mA]

Inwerking op het

lichaam

Gevolgen

1 tot 2

Tot 10

Tot 25




Schrikken




Maagkrampen



>50 Hartkamerfibrilatie * Hartstilstand,DOOD!

* heel gevaarlijk zijn wisselstromen die langer dan 0,1s op het lichaam inwerkenen door het hart lopen


Stroomsterkte

[mA]

Inwerking op het

lichaam

Gevolgen

1 tot 2

Tot 10

Tot 25




Schrikken




Maagkrampen



>50 Hartkamerfibrilatie * Hartstilstand,DOOD!

> 3000 Hevige verbrandingen Hartstilstand,

DOOD door verbranding

* heel gevaarlijk zijn wisselstromen die langer dan 0,1s op het lichaam inwerkenen door het hart lopen

Afhankelijk van fysiologische toestand: geslacht, leeftijd, gezondheidstoestand, gemoedstoestand, persoon tot persoon.

5

Invloed van elektrische energie op mens.Invloed van wisselstroom op het menselijk lichaam


Conventionle grensspanning UL

Droog (BB1) 50V (120V Zuivere DC)

Nat (BB2) 25V (60V zuivere DC)

Ondergedompeld 12V (30V zuivere DC)(BB3)

Invloed van wisselspanning op het menselijk lichaam

6

Indeling van de spanningen

Bescherming tegen rechtstreekse aanraking:IsolatieVerwijderenSpanningen verlagen naar ZLVS

7

2 Aarding • 2.1 Voor elk nieuw gebouw

– R<100ohm liefst<30ohm– volle koperen blanke geleider 35 mm²– verlode koperen geleider 10 mm² koper

– Min 60cm diep– Geen contact met fundering– Geen ondergrondse verbinding, wel kammen of haken

min 50cm

min 60cm

Aftakklem

zand of aarde

R = spreidingsweerstand

cu=0,0175*10-6 *m

2 Aarding

• Aarding bij rijhuizen

8

2 Aarding

• 2.2 Hoe bij bestaande gebouwen of als R>100ohm?– bijkomende aardelektroden.

• Verticale pennen (baren of geleiders) (geen holle buizen). Installatieboek blz. 94 en 95 en 98.

• Horizontaal geleiders – min. 80 cm diepte – minimum 35 mm²

Waarom?

2 Aarding

• 2.4 Aardingsonderbreker(zie installatieboek P 95 en P 25).

– Waarom?

• Meten van spreidingsweerstand van aarding.

9

2 Aarding • 2.5 Aardgeleider (zie installatieboek blz. 97).

– Verbinding tussen• extra aardingspen(nen) en de hoofdaardingsklem

– Zie 1b op figuur• hoofdaardingsklem en aardingsonderbreker

(indien deze van elkaargescheiden zijn – leg uit…).

– minimum 16 mm² indien geïsoleerd• Kleur?

geel‐groen

– minimum 25 mm² indien niet geïsoleerd

Waarom isoleren?Waarom 25mm² als niet geïsoleerd?

2 Aarding • 2.6 Wat is er te aarden?

Hoofdbeschermingsgeleider

– Verbinding tussen hoofdaardingsklemen aardingsklem in verdeelbord

– Zie 6 op tekening

– Kleur geel‐groen

– Sectie 10 mm²

10

2 Aarding • 2.6 Wat is er te aarden?

(Aard)beschermingsgeleider PE (art.70)Zie 6b op tekeningalle stopcontacten (behalve ZLVS (??) en na scheidingstransformator)

alle lichtpuntenalle metalen delen van

“niet ‐ dubbel geïsoleerde” elektrischetoestellen op laagspanning (ook 230V!)

alle metalen delen die elektrische leidingenbeschermen (bv. metalen deurlijsten)

– Kleur:• geelgroen.

– Sectie:• dezelfde als de sectie van de fasegeleider

(tot en met 16 mm²)

2 Aarding

• 2.7 WAAROM een aardbeschermingsgeleider (PE)?– Welke spanning zou je aanraken in volgend geval:

Raarde= 5 ohm en Rlek=1000 ohm

– En als er geen PE is?– Besluit?– En als Rlek=2 ohm + geaard Raarde=5 ohm?– Besluit?

Z230V

Isolatiefout

R aarde

I

Ilek

transfo

230V

11

2 Aarding• 2.8 Equipotentiale verbindingen.

– Doel

• Potentiaalverschil vermijden

– Voorbeeld:

Raarde= 10 ohm

Rlek = 20 ohm

– Welke potentiaalverschil is er tussen M en C?

– Besluit?

– Hoe vermijden?

– Ilek ?

– Besluit?

Z230V

Isolatiefout

R aarde

I

Ilek

CM

transfo

230V

2 Aarding 2.8 Equipotentiale verbindingen.

• 2.8.1 Hoofdequipotentiale verbinding. (art72)– Nummer 10 t/m 14 op de tekening.– Hoofdleiding gas of stookolie– Hoofdleiding water (warm en koud)– Hoofdleiding centrale verwarming

(warme leiding) en klimatisatie– Metalen delen van gebouw

(als aanraakbaar)– Metalen delen van gelijk welke leiding– Kleur: geel‐groen– Sectie: 6mm² (minimum de helft van de

grootste beschermingsgeleider)– Klemmen en buisbeugels (blz.96 )

– DOEL?

12

2 Aarding Equipotentiale verbindingen.• 2.8.2 Bijkomende equipotentiale verbinding (art73).

– in badkamers.– Nr 5 en 17 t/m 22 op de tekening.– verbindt ononderbroken alle metalen

delen die in de badkamer gelijktijdig aanraakbaar zijn:• Badkuip en/of douchekuip• Waterleiding• Radiator• Warmwaterketel• Metalen afloop, enz.• Ook de (aard)beschermingsgeleiders PE van alle elektrische machines en toestellen,met inbegrip van deze gevoed via stopcontacten.

– Kleur: geelgroen.– Sectie:

• 2,5 mm² in een buis • 4 mm² niet in een buis

– Waarom wordt er hier een extra verbinding opgelegd?

3 Differentieelschakelaars ‐ verliesstroomschakelaar(art85 & 86)

• 3.1 Principe:

13


• Fabrikantgegevens:


• 3.2 Doel

– Raarde = 10 ohm & Rlek = 20 ohm => Uc ? Besluit?

– UCmax met dif. van 300mA als Raarde = 10 – 30 – 100 ohm? Besluit?

– UCmax met dif. van 30mA als Raarde = 10 – 30 – 100 ohm? Besluit?

Z230V

Isolatiefout

R aarde

I

Ilek

CM

transfo

230V

14


• 3.3 Eisen en aantal differentieelschakelaars (blz. 72).– Type:

• AC tot 1987; – Schakelt AC– “nu verboden”

• A sinds 1987 verplicht; – Schakelt AC en pulserende stroom.– “schakelt binnen de 60ms”

• B– Schakelt AC, pulserende stroom en gelijkstroom.– Verboden in huishoudelijke installaties (tenzij personeel)

• S (sinds 2000) vooral als er een overspanningbeveiliging is“schakelt na 60ms”

– CEBEC => CE keurmerk

– Zal waarschijnlijk worden: S 300mA gevolgd door 2 x 30mA


• 3.3.1 R<30 ohm minimum 2

– Hoofddifferentieel.

• Juiste type

• I: max. 300mA

• IN min.40A

• Verzegelbaar

– Extra differentieel

• Juiste type

• I: max 30mA

• Geen min IN (Let op voor max, IN!)

• Niet verzegelen

• Badkamer en “vochtige” toestellen

– Eventueel bijkomende extra differentieel(s)

• Voor stopcontact naast het bad

– I: max 10mA

• Voor elektrische vloerverwarming

– I: max 30mA

• Uitsluitend nachttarief

15


• 3.3.2 30 ohm <R<100 ohm

– Hoofddifferentieel.

• Type

• I: max. 300mA

• IN min.40A

• Verzegelbaar

– Extra differentieels

• Type

• I: max 30mA

• Geen min IN (Let op voor max, IN!)

• Niet verzegelen

– Badkamer en “vochtige” toestellen

– Lichtkringen

– Per max 16 stopcontacten (1,2,3)

– Fornuis en diepvries (mag 100mA zijn)

– Eventueel bijkomende extra differentieel(s)

• Voor stopcontact naast het bad

• Elektrische vloerverwarming

• Uitsluitend nachttarief

4 Stroombanen (kringen) (art 86).

• Merken (zie eendraadsschema) http://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/Eendraadsschema.jpg

• Maximum 8 stopcontacten per stroombaan (zowel enkel, dubbel als 3‐dubbel)

– Let op Pmax!

• Minimum 2 lichtkringen. (waarvan 1 gemengd mag zijn)

• Aantal lichtpunten in zuivere lichtkring = “onbeperkt”

– Let op Pmax!

• Gemengde kringen

= toegelaten maar vermijden WAAROM?

elk lichtpunt = 1 stopcontact

sectie min. 2,5mm²

• In de keuken minimum 2 “VRIJE” stroomkringen, liefst 3 in 3‐fasig net.

16

5 Contactdozen (Stopcontacten) (art 86).

• Aardingspen

– Behalve na scheidingstransfo => verboden!

• Kindvriendelijk

– Behalve:

• op schakelborden

• voeding vaste toestellen

• Plaatsing

– AD1 (zonder vochtgevaar) minstens 15 cm boven de vloer

– alle andere gevallen minstens 25 cm boven de vloer. (art. 249)

– GEVOLG?

6. 3‐fasige netten.

6.1. 1‐fasige netten.

• Opwekken van een 1‐fasige sinusoïdale spanning

e = B.L.v met BL en Lv en vBzin RHR

v = v sin = v sin(t)

e = B L v sin(t) per geleider

Voor 1 wikkeling:

e = 2 B L v sin(t)

Voor N wikkelingen:

e = 2 N B L v sin(t)

=t

v

v

d

B

17




• Opwekken van een 3‐fasige sinusoïdale spanning

18



• Energieoverdracht:

19



– Spoelen in ster

E1

E2

E3

L3

L1

L2

N

E12

E23E31

-E2

E1



– Spoelen in ster E1

E2

E3

L3

L1

L2

N

E12

E23E31

-E2

E1

20



– Spoelen in sterE1

E2

E3

L3

L1

L2

N

E12

E23E31

-E2

E1

)².(3)5,0)².(.(2)².(2

)120cos(.2.12²2²112

fffL EEEE

EEEEE

fL EE .3



– Spoelen in driehoek

E1

E3

Im

Re

E2 E1+E2

21



– Spoelen in driehoek

7 Leidingen

• Kleur.– Alles met aarding: geel‐groen– Nulgeleider: blauw

• Geen nulgeleider best ook blauw.– Gele en groene kleuren zijn verboden.

• Doorsnede (Art.198).– Aangepast aan vermogen– Minimum 2,5mm²– Geen stopcontact => mag 1,5mm²– bediening, controle, signalisatie of meetstroom => mag 0,5mm²– een elektrisch fornuis, een washuis of een wasmachine

• 3‐fasig min. 4 mm²• Monofasig min. 6 mm²• Toch 2,5 mm² als vermogen dat toelaat en

– Of opbouw– Of buis min. 1 duim of 25 mm– Of lege reservebuis

22

7 Leidingen

• Verbindingen.

– Waarmee?

• Lusterklemmen

• Steekklemmen (Waco) (zie blz. 46)

• Lasdoppen (Conex) (zie blz. 46)

– In verbindings‐ of aftakdozen (zie blz. 134‐136)

– Steeds bereikbaar

– Mag achter stopcontact, schakelaar of lichtpunt.

= Voorkeur

8 Eisen inzake aard en opstelling van materiaal.

8.1 Classificatie van de ruimten.

• A1 A2 X– Eerste letter

• A: milieu‐invloeden

• B: gebruik van de lokalen en de elektrische toestellen

• C: bouwwijze van de gebouwen

– Tweede letter = verdere onderverdeling.

Voorbeeld na A (milieu‐invloed)

• A: omgevingstemperatuur

• C: aanwezigheid van vaste lichamen

• D: aanwezigheid van water

• F: aanwezigheid van corrosieve en milieuverontreinigende stoffen

• G: mechanische belasting door schokken

• H: mechanische belasting door vibraties

• K: aanwezigheid van flora

• L: aanwezigheid van fauna

• M: ioniserende invloeden

• N: zonnestraling

• P: seismische invloeden

• Q: bliksem

• R: wind

– AD = belangrijkste voor huishoudelijke installatie

23

8 Eisen inzake aard en opstelling van materiaal.



Ruimteklasse t.o.v. vochtigheid

AD1 AD2 AD3 AD4 AD5

Waslokaal x

Kelder x

Kamer x

Binnenplaats x x

Keuken x

Zolder x

Hall x

Tuin x x

WC x

Vuilnislokaal x

Binnenkamer x

24


Ruimteklasse t.o.v. vochtigheid

AD1 AD2 AD3 AD4 AD5

Bad, vol 1bis x

Bad, vol1 x

Bad, vol2 x

Bad, vol3 x

Woonkamer x

Overdekt terras x

Garage waarin de wagen niet wordt gewassen

x

Garage waarin de wagen wordt gewassen

x

Stookruimte waarin andere brandstoffen dan

steenkool

x

8.2 Beschermingsgraad van het geplaatste materiaal.

• Eerst IP X1 X2 ‐ X3 (tot 15/4/1997) daarna IP X1 X2‐IK– X1: bescherming tegen indringing van vaste stoffen en voorwerpen

• Van 0 (geen bescherming) tot 6 (volledige bescherming)

– X2: bescherming tegen indringing van vloeistoffen (o.a. water)

• Van 0 (geen bescherming) tot 8 (langdurig ondergedompeld)

– X3: bescherming tegen uitwendige mechanische stoten=> Proeven volgens NBN C20‐001

• Van 0,5 (0,15kg ‐ 1m) tot 11 (15 kg – 0,4 m)

– Ik : bescherming tegen uitwendige mechanische stoten=> Proeven volgens EN 50102 (sinds 15/4/1997)

• Van IPXX‐00 (geen bescherming) tot IPXX‐10 (5kg – 0,4m)

• Voor IPXX‐11 (>10) is er enkel een aanbeveling

25

Verband tussen AD en IP

9. Badkamer (blz. 90)

“0” kuip

“1” volumeomhulsel

h = 0

26


2m25

“0” kuip


h = 0


2m25

“0” kuip


h = 0

h << 2m25

27


2m25

“0” kuip


h = 0


2m25

“0” kuip


h = 0

h << 2m25

28


2m25

h < 0m15

“0” kuip


h = 0


2m25

h < 0m15

0m60

“0” kuip

“1” volumeomhulsel “2" beschermings

volume

h = 0

29


2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip

“1” volumeomhulsel “2" beschermings

volume

“3” overige

h = 0


2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige

h = 0

30


2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige

AD4 => IPX4

h = 0


2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige

AD4 => IPX4

AD4 => IPX4

h = 0

31


2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige

AD4 => IPX4 AD2 => IPX1

AD4 => IPX4

h = 0


2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige


AD4 => IPX4

AD4 => IPX4h = 0

32


2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige

“GEEN”Anders ZLVS


AD4 => IPX4

AD4 => IPX4h = 0


2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige



AD4 => IPX4

AD4 => IPX4

ZLVS (12V; 18V; 30V)Hier geen transfo!

h = 0

33


2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige



AD4 => IPX4

AD4 => IPX4


Waterverwarming op LS

h = 0


2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige



AD4 => IPX4

AD4 => IPX4



h = 0

Geen isol als ZLVS < 6V (12V; 20V)

34


2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige



AD4 => IPX4

AD4 => IPX4



Alles van “1” +Lamp

h = 0



2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige



AD4 => IPX4

AD4 => IPX4



Alles van “1” +Lamp h>1m6

h = 0


35


2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige



AD4 => IPX4

AD4 => IPX4



Alles van “1” +Lamp h>1m6Stopc.

h = 0



2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige



AD4 => IPX4

AD4 => IPX4



Alles van “1” +Lamp h>1m6Stopc. 100VAStopc. 10mA

h = 0


36


2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige



AD4 => IPX4

AD4 => IPX4



Alles van “1” +Lamp h>1m6Stopc. 100VAStopc. 10mAEl verwarming LS +

h = 0



2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige



AD4 => IPX4

AD4 => IPX4




Geen transfo!

h = 0


37


2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige



AD4 => IPX4

AD4 => IPX4




Geen transfo!

h = 0




2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige



AD4 => IPX4

AD4 => IPX4




Geen transfo!

Alles van “2” +

Strik noodzakelijke:stopcontacten

Schakelaars (dubbel?)

h = 0



38


2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige



AD4 => IPX4

AD4 => IPX4




Geen transfo!

Alles van “2” +



h = 0





2m25

h < 0m15

0m60 2m40

“0” kuip


“1 BIS”

“2" beschermings

volume

“3” overige



AD4 => IPX4

AD4 => IPX4



Alles van “1” +

Lamp h>1m6Stopc. 100VAStopc. 10mA

El verwarming LS +

Geen transfo!

Alles van “2” +



h = 0




Kuip niet van metaalEnkel hydromassage op LS

Stopcontact hiervoor?

39

9.3 Elektrische leidingen in badkamers.

• Enkel als minder dan 5cm ingebouwd

– Metaal: enkel de kern

– Enkel strikt noodzakelijke (vol 1, 1bis en 2)

– Zowel inbouw als opbouw

– Inbouw: enkel vertikaal en horizontaal.

– Vroeger CRVB nu niet meer.

9.4 Schakelaars in badkamers.

• Moesten alpolig te zijn, monofasige installatie => 2‐polige schakelaar

• Zelfs buiten de badkamer geplaatst moesten ze 2‐polig te zijn. Verklaar!

• Merk op:

– schakelaars enkel buiten volume 2!

– alpolig niet meer verplicht sinds 2004

– alpolig sinds 2004 opgelegd voor niet vaste buitenverlichting.

40

Bijkomende verplichtingen in badkamers.

• 9.5 Bijkomende equipotentiale verbinding.

• 9.6 Verwarmingsweerstanden verzonken in de vloer.

– bedekt zijn met een metalen netwerk

– of metalen bekleding bevatten

MAAR verbonden met de bijkomende equipotentiale verbinding.

10 Lichtschakelingen

• Bediening uit 1 plaats (enkelpolig)

• Bediening uit 1 plaats (dubbelpolig)

41







42


• Bediening uit 2 plaatsen (enkelpolig)

• Bediening uit 3 plaatsen (enkelpolig)

• Bediening uit meer dan 3 plaatsen?


• Bediening uit 2 plaatsen (dubbelpolig)

• Bediening uit 3 of meer plaatsen (dubbelpolig)

– Dubbelpolige kruisschakelaar bestaat niet.– Oplossing?

• Impulsschakelaar.• Trappenautomaat.

43

10 Lichtschakelingen met lokalisatielampjes

• Lokalisatielampjes.

• Bediening uit 1 plaats (enkelpolig) met lokalisatielampje

• Bediening uit 2 plaatsen (enkelpolig) met lokalisatielampje

10 Lichtschakelingen met lokalisatielampjes

• Bediening uit 3 plaatsen (enkelpolig) met lokalisatielampje

• Bediening uit 2 plaatsen (dubbelpolig) met lokalisatielampje

44

10 Lichtschakelingen met verklikkerlampjes

• Verklikkerlampjes.

• Bediening uit 1 plaats (enkelpolig) met verklikkerlampje

• Bediening uit 2 plaatsen (enkelpolig) met verklikkerlampje

10 Lichtschakelingen met verklikkerlampjes

• Bediening uit 3 plaatsen (enkelpolig) met verklikkerlampje

• Bediening uit 2 plaatsen (dubbelpolig) met verklikkerlampje

45

11. De lijnbeveiliging. (P78‐87)

• Waarmee?

Smeltzekering


• Waarmee?

Penautomaat

46


• Waarmee?

Railautomaat


• 10.1 De onuitwisselbaarheid (art.251).

– Sinds 1 juli 1982

– niet mogelijk om “zwaardere” zekeringen aan te sluiten.

– Zowel smeltzekeringen, de penautomaten (p 62) als de railautomaten(P63)

• Voetstuk met kalibreerelement (p64)

niet nodig bij railautomaten

• Een kleurcode.

• Beschermingsgraad. IP2X

47


• 10.2 Keuze van de beveiliging.

– artikel 251‐08 en 251‐09.

– begin van elke stroombaan

– of als de sectie van de geleider vermindert (1 per fase!)

– Samengevat volgens tabel (p64).



– artikel 251‐08 en 251‐09.

– begin van elke stroombaan

– of als de sectie van de geleider vermindert (1 per fase!)

– Samengevat volgens tabel (p64).

48




• Waarom verschil tussen smeltzekeringen en automaten?

49





50



Magnetische uitschakeling gebeurt +/‐ binnen de 30ms.



• Afschakelvermogen

51



• Afschakelvermogen

– I²t

• 1 = I²t ≤80 000 A²s

• 2 = I²t ≤60 000 A²s

• 3 = I²t ≤40 000 A²s

3 = Verplicht in huishoudelijke installaties

12 Harmonisatie van kabels (1988).

52



53



XVB mag 90°C worden t.o.v. VVB = 70°C

54

13 Dossier van de elektrische installatie.

Dossier in 3‐voud– Eigenaar– Huurder– Erkend controleorganisme

Bevat:– het eendraadsschema,– het situatieschema en– het proces‐verbaal van onderzoek.

13.1 Eendraadschema

• Vb. P9 http://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/Eendraadsschema.jpg

• Elke stroombaan een letter

• Elk lichtkring en stopcontact een cijfer

• Informatie:– Draadtype (Harcode!) met oppervlak van de geleiders

– Bouwwijze (bvb. inbouw of niet)

– Aantal geleiders of kabels

– Fasen

– Lokalen

– Zekeringen

– Differentieel schakelaars.

– Schakelaars

– Stopcontacten

– Transfo’s (Upri en Usec en S)

– enz.

• naam, hoedanigheid, B.T.W.‐nummer of bij ontbreken daarvan het nummer, de uitreikingsdatum en ‐gemeente van de identiteitskaart, plaats van de installatie.

55

13.2 Situatieschema

• = plattegrond van de installatie (P8)http://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/situatieschema.jpg

– Dezelfde vermeldingen (letters en cijfers) als het eendraadsschema.

– Vermeld hierop de lokalen, deuren, trap, bad/douche.• symbolen op Toledo.• installateur, de eigenaar en het erkend organisme:

– ondertekenen en dateren

13.3 proces‐verbaal

• 25 jaar bijhouden.

14 Gelijkvormigheidsonderzoek

• = keuring

• Voor het in gebruik nemen

• Na belangrijke uitbreiding

• Door erkend keuringsbureau

• Vrij te kiezen

56

15 Verbinding van de meter.

• Meter – bord: een sectie van 10mm² zonder aardingsgeleider(vb. H07VV‐U 4 X 10 (= VVB 4 x 10)).

• Net – meter:

– EVAVB 4 x 10 (vraag aan netbeheerder)

– Zelf graven (?)

• Meterkast (niet de meter) en de hoofdzekeringen gekocht door de klant

• De tellerkast wordt “bekabeld” door de maatschappij

16 Voorbeeld van een huisinstallatie.

• Minimum aantal stopcontacten per ruimte

Woonruimte Aantal stopcontacten

woonkamer 4

eetkamer 2

slaapkamer 3

keuken 3

badkamer 2

andere bewoonbare ruimten 2

wasplaats 1

alle andere lokalen 1

57

16.2 Vermogen afgenomen per stopcontact

• Elke fase zo gelijkmatig mogelijk belasten.

• Vermogen van elk stopcontact met vaste verbruiker.

soort toestelvermogen (kW)

Olieradiator 0,5 à 2,5

TV 0,075 à 0,1

waterverwarmer 5 l 2

waterverwarmer 50 l 2,2

waterverwarmer 100 l 2,2 à 4

waterverwarmer 150 à 200 l

4,5

Doorstroomverwarmer 12 à 21

Koelkast 0,09 à 0,21

Diepvries 0,12à 0,28

soort toestelvermogen (kW)

Vaatwasmachine 2 à 3

Wasmachine 1,5 à 3

Oven 5,9 à 11,1

Frietketel 2

fornuis met 4 kookplaten

7,1

fornuis met 2 kookplaten

3,5

braadoven 2,8

Microgolfoven 0,6 à 1,6

16.2 Vermogen afgenomen per stopcontact

• Vermogen van de vrije stopcontacten:

Ruimte Richtwaarden voor het gemiddeld vermogen per stopcontact (W)

Woonkamer 100

Keuken 150

hall en trap 100 100

Badkamer 100

Slaapkamer 100 à 120

Garage 100

58

16.3 Verlichting

Woonruimte Vermogen (W/m²)

eetkamer, zithoek 10

Living 12

badkamer, waslokalen 10

(studeer)kamer 10

Keuken 10

gang, hall, wc, garage 5

16.4 Halogeenverlichting

• Het installatieboek (P139‐145)

59

16.5 Opstellen van de vermogentabel.

in watt L1, N L2, N L3, N L1, L2, L3, NA 360B 670A 150D 280E 720F 840G 750H 2600I 600J 2950K 440L 1300M 3000N 10000O 4500SOM 4970 4780 4910 14500

Totaal vermogen: 29160 W

P max van 1 fase: 9803,3 WI max van 1 fase: 42,6 A in 3x400V in ster (1)I max van 1 fase: 73,8 A in 3x230V in driehoek (1)

16.6 Opstellen situatieschema en eendraadsschema

• Vb. installatieboek (blz. 205 en 206) – Situatieschema blz. 206

http://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/situatieschema.jpg

– Eendraadsschema (blz. 9 en 205)http://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/Eendraadsschema.jpg

• Wat is kring A‐B‐C? • “Fouten” op blz. 9?

– VOB 3x1,5²– Fasen– lokalen– Wettelijke gegevens

• “fouten” op blz. 205– Idem– Kring C– 22A , 28A– In– …

60

16.7 Stroomkringschema’s

• = Verbindingsschema’s

• Vb. : zie installatieboek (blz. 4 & 7)

• Teken het verbindingsschema of stroomkringschema voor de verlichtingskring.

– Vb. blz. 7http://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/Verbindingsschema%20%20verlichting.jpg

– Fout in boek:

• elke stroomkring vertrekt best (meestal) slechts 1 keer uit de zekeringkast!

• Zie kring H

– Op afzonderlijke laag

16.8 Bepalen van de verdeelkast(en)

• schema’s => alle modulaire componenten van de verdeelkast

– Breedte in “modules”

– Soms plaats open laten voor afkoeling (zie geg. fabrikant!)

• Hun totale breedte in modules, eventueel vermeerderd met reserveruimte, bepaalt de grootte van de kast.

• Een kast bevat een of meerdere rijen die doorgaans 18 modules kunnen bevatten.

• Vb. blz. 54 tot 56.http://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/Vb1%20zekeringskast.jpg

http://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/Vb2%20zekeringskast.jpg

http://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/zekeringskast.jpg

61

17 Uitvoering van de installatie.

• Bij het gieten van de funderingen:– de aardingslus (installatieboek P26, P94 e.v. en P178) – de wachtbuizen geplaatst (lees het installatieboek P22 tot 25).

http://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/aansluitbocht.jpghttp://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/Aansluitplaat.jpg

• Na de ruwbouw– buizen en de inbouwdozen (installatieboek P32 tot 45)

http://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/Sleuven.jpghttp://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/Inbouwdoos.jpghttp://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/Buizen%20plooien.jpghttp://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/Buis%20koppelen.jpghttp://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/Buis%20vastmaken.jpghttp://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/sleuf%20dichtmetselen.jpg

– verdeelkast plaatsen (P57)http://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/zekeringkast%20plaatsen.jpg

– draden worden getrokken (installatieboek P40 tot 41)http://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/spiraal%20trekveer.jpghttp://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/kunststoftrekveer.jpghttp://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/bevestigen%20aan%20veer%201.jpghttp://users.khbo.be/risack/teksten/AREI/Afbeeldingen/bevestigen%20aan%20veer%202.jpg

– verbindingen worden gelegd (P46 ‐ 52)– de zekeringkast(en) wordt bekabeld (installatieboek P54 tot 69)

17 Uitvoering van de installatie.

• Bekijk ook eens de aparte techniek bij installatie in holle wanden (installatieboek P130‐132) evenals opbouw technieken (installatieboek P132‐137).

• Denk ook aan de leidingen voor Telefonie, TV‐distributie, Hifi‐installatie, Luidsprekers, Netwerk, enz. .

62

18 Keuring

• Na afwerken van de installatie: keuren voor aansluiting op het net

• door een erkend keuringsorganisme

• aangevraagd door de installateur of de bouwheer

• installateur moet aanwezig zijn tijdens de keuring

• Wat gebeurt er?

– de aarding wordt nagemeten

– controleren als er geen inbreuken gepleegd zijn op het AREI

– een aantal steekproeven: de isolatiewaarde gemeten tussen de actieve geleiders en het metselwerk.

• In de tekst vind je een overzicht van de meest gemaakte inbreuken. Controleer dat deze inbreuken niet op je tekening voorkomen.

19 Voorschriften voor oude installaties.

• Wat is een “oude installatie”?• verzwaring van de installatie (sinds 1/1/1993) eerst keuren• Voor verkoop eerst laten keuren (van oude en nieuwe )(2007)• Uitzonderingen

– art. 7 oud elektrische materiaal (leidingen en aftakdozen)– art. 85.02 2° hoofddifferentieel mag type AC en <40A– art. 86.07 hoofddifferentieel mag zonder verzegeling– art. 251.04 smeltveiligheden met een schroefbasis – art. 198 Ø mag < 2,5mm²

1mm² (Imax = 6A of 10A – ROOD – Ø vermelden)– art. 199 kleur van aarding: moet niet geel‐groen zijn

Actieve geleiders : ook geel of groen– art. 202 afstand elek. – andere leidingen (water ‐ gas) < 3cm– art. 71 aardgeleider 6mm² (ipv 16mm² of 25mm²)

63

19 Voorschriften voor oude installaties.

• Uitzonderingen (vervolg)

– art. 86.02 en 203 Geen PE voor sommige stopcontacten mag• Niet klasse 1 toestellen• PE mag buiten buis• Kinderveiligheid is niet verplicht• Meer dan 8 stopcontacten toegelaten• Geen PE => geen aardingspen

– art. 249 stopcontacten < 15 cm mag in droge lokalenEn in vochtige lokalen?

– art. 86.06 slechts 1 lichtkring is toegelaten– art. 86.08 en 86.10 dif 30mA niet verplicht

=> beschermingsvolume (Vol 2) = 1m – art. 86.10 ‐metalen buizen in badkamer mogen,

‐ geen bijkomende equipotentiaal is toegelaten‐ in de vloer verzonken elektr. verwarmingsinstallatie, zonder equipotentiaalverbinding mag (Vol 2 => 1m)

20 Netwerken (Art. 79).

• 1ste letter:relatie aan tussen het verdeelnet en de aarde.

– T: rechtstreekse aarding

– I : isolatie (of hoogohmige impedantie)

• 2de letter:relatie aan tussen de elektrische installatie (bij de verbruiker, klant) en de aarde.

– T: rechtstreeks geaarde massa’s

• Dit is verplicht in huishoudelijke installaties.

– N: massa’s verbonden met de geaarde geleider van het verdeelnet

• bij wisselstroom: normaal wordt de nulgeleider geaard

• Soms “‐” en derde letter met meer info

– Zie verder.

64


• TT‐net

• Differentieel(s)?• Huisinstalatie

massa's

L1

L2

L3

aardelektrodev/h net

N

PE PE


• TN‐net (3 varianten)– TN‐C

• Differentieel(s)?• Openbare verlichting

massa's

L1

L2

L3

PEN


65


• TN‐net– TN‐S

• Differentieel(s)?• Informaticalokaal

massa's

L1

L2

L3


N

PE


• TN‐net– TN‐C‐S

• Differentieel(s)?• Fabrieksgebouwen

massa's

L1

L2

L3

PEN


N

PE

66


• IT‐net


• IT‐net

• Differentieel(s)?• Doel?• Fout tijdig detecteren!

massa's

L1

L2

L3

aardelektrode v/h net

PE PE

67


• IT‐net

massa's

L1

L2

L3


PE PE

Z

Veilig elektrisch ontwerp - users.khbo.beusers.khbo.be/risack/teksten/AREI/PP AREI.pdf · – AD =...

Documents

Transcript of Veilig elektrisch ontwerp - users.khbo.beusers.khbo.be/risack/teksten/AREI/PP AREI.pdf · – AD =...