VBB_08-2015

BORHPLVWHUĎ�9DNEODG�YRRU�GH

16 Export op België krimpt, maar er liggen nog kansen

8 Greenpeace maakt met rapport veel reacties los

28�/DJH�JDVSUĎ�V�heeft impact op houtstook

14 Telers over terugkopen eigen handel op klok

Zuinig op water LQ�WXOSHQEURHLHUĎ�

��H�MDDUJDQJ��IHEUXDUL��

8

32

Cover-nw.indd 1 18-02-15 11:29

TABLET SOCIALMOBIEL NIEUWSBRIEF

SOCIAL

Volg jouw vakblad ook via social media. We zijn actief op LinkedIn en Twitter (@bloemisterij).

NIEUWSBRIEF

Op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen? Door de nieuwsbrief van Vakblad voor de Bloemisterij ben je op de hoogte van wat er in de sector speelt. Meld je nu aan via www.vakbladvoordebloemisterij.nl/nieuwsbrief en ontvang wekelijks het laatste nieuws per mail.

MOBIEL

Nu ook het laatste nieuws 24/7 op je smartphone, via de nieuwe en overzichtelijke mobiele website.

TABLET

Vakblad voor de Bloemisterij is er niet alleen in de papieren versie, maar ook als website en e-magazine. Zo kan je waar en wanneer je wilt via je tablet het laatste vaknieuws lezen.

TIJD OM DOORTE GROEIEN!

625933.indd 2 18-2-2015 12:14:13

39DNEODG�YRRU�GH�%ORHPLVWHUĎ��8 (2015)

Vakblad voor de

BORHPLVWHUĎ�

VERBODEN EN GIFTIGE MIDDELEN IN DE NEDERLANDSE SIERTEELT

BIJEN DODENBLOEMEN DIE

8

13

14

28

Greenpeace-rapport houdt gemoederen bezig

VannoVa is niet enkel een chrysantenclub meer

7HOHUV��p:H�ODWHQ�GH�SUĎ�V�QLHW�onderuit gaan’

/DJH�JDVSUĎ�V�KHHIW�LPSDFW�op houtstookprojecten

Opinie4 Interview: ’Telers moeten ondergrondse waterberging overwegen’

4 Commentaar: Weerbaar telen is zaak van lange adem

5 Stelling: Met private investeerders geef je touwtjes uit handen

Nieuws6 Een selectie uit het meest recente nieuws

BHGUĎ�I�HQ�DI]HW8 Ondernemen: Greenpeace-rapport houdt gemoederen bezig

11 Column:�9LFWRU�YDQ�'Ď�N��(FXDGRU

12 Vragen:�:HONH�Ƃ�VFDOH�VXEVLGLHUHJHOLQJHQ�]Ď�Q�LQ��QRJ�PRJHOĎ�N"

13 Afzet: VannoVa is niet enkel een chrysantenclub meer

14 Afzet:�p:H�ODWHQ�GH�SUĎ�V�QLHW�RQGHUXLW�JDDQp

16 Afzet: Krimp export op België kan omslaan in groei

Markt

20 6SDQQLQJ�LQ�WXOSHQKDQGHO�ULFKWLQJ�5XVODQG�VWĎ�JW 20 3RVLWLH�EĎ�]RQGHUH�WXOSHQW\SHV�LQ�JHGUDQJ

21 Verkoop voor Vrouwendag beslissend voor pluischrysant

22 3RWURRV�YHUNRRSW�JRHG�YRRU�9DOHQWĎ�Q

23 Druk op cupressus neemt toe

Teelt24 In beeld: Even stoom afblazen

26 Gewasbescherming: Kasgeluiden

28 Energie:�/DJH�JDVSUĎ�V�KHHIW�LPSDFW�RS�KRXWVWRRNSURMHFWHQ

32 Tulp: Broeiers steeds zuiniger op water

34 Teelttips:�YDVWH�SODQWHQ��IUHHVLD��FKU\VDQW��JODGLRRO��DOVWURHPHULD

35 Column: Kees van Egmond

Nieuws36 Eind februari uitsluitsel over terugwerkende kracht transitievergoeding

Service37 Kasgenoot: Wilbert van Bentem

Agenda

Voorplaat: Foto: Hans Neefjes

Inhoud.indd 3 18-02-15 14:21

9DNEODG�YRRU�GH�%ORHPLVWHUĎ�8 (2015)44

Opinie

Commentaar

Elbert van den [email protected]

’Telers moeten ondergrondse waterberging overwegen’De beschikbaarheid van zoet water zal in de toekomst minder vanzelf-VSUHNHQG�]ĎQ�GRRU�GURRJWH�HQ�YHU]LOWLQJ��7HOHUV�GLH�QLHXZ�ERXZHQ�PRHWHQ�daarom ondergrondse wateropslag overwegen, vindt Carl Paauwe, directeur YDQ�6WLFKWLQJ�:DWHUEXIIHU��'H]H�VWLFKWLQJ�YHUVSUHLGW�NHQQLV�RYHU�RQGHUJURQG-VH�ZDWHUEHUJLQJ�HQ�SUREHHUW�EDUULÅUHV�ZHJ�WH�QHPHQ�

Joef [email protected]

Wat gebeurt er in de ondergrond?„De ondergrond wordt voor heel veel functies gebruikt. Drinkwater, gaswinning, warmte-koudeopslag, aardwarmte, kabels, leidingen en tunnels, straks misschien scha-liegas, en nog veel meer. Op dit moment lijkt het wel wild-west. Het is dus zaak om alle gebruiksfuncties goed op elkaar af te stemmen. Het rijk werkt aan een structuur-visie voor de ondergrond.”

+RH�EHODQJUĎN�ZRUGW�RQGHUJURQGVH�wateropslag?„Ondergrondse opslag van hemelwater vindt al langer plaats. Pas recent wordt be-keken of dit ook mogelijk is in een brakke of zoute ondergrond. Door de klimaatverande-ring zullen er langere periodes van droogte komen, afgewisseld met hevige buien in de zomer. Bovendien stijgt de zeespiegel en daalt de bodem. Dat geeft verzilting. Met name in West-Nederland ontstaat dus druk op de beschikbare hoeveelheid zoet water.

Het heeft ook te maken met het brijnver-bod in 2022; dan mag het zoute restproduct

van omgekeerde osmose (RO) in principe niet meer in de bodem worden geloosd. Er moet dus naar alternatieven worden gezocht. Het is dan een logische gedachte dat we het overschot aan neerslag dat we in natte tijden niet kunnen bergen, opslaan voor droge tijden. Aangezien er boven-gronds weinig ruimte is, is ondergrondse berging een goed alternatief.”

Hoe urgent is dit?„Over zes jaar wordt het brijnverbod van kracht. Dat duurt nog even. Ik denk dat het bij tuinders met een RO-installatie, die voldoet aan alle eisen uit het Activiteiten-besluit, geen hoge urgentie heeft. Naarmate het moment dichterbij komt, zal men daar bewuster over gaan nadenken. Een teler die nieuw gaat bouwen zou nu al de afweging moeten maken: gaat hij voor een nieuwe RO-installatie en gokt hij erop dat er alter-natieven voor de brijnlozing komen? Of kiest hij een andere oplossing waar hij zeker geen problemen mee krijgt? Onze stich-ting wil vanuit de lopende pilotprojecten

Carl Paauwe, directeur Stichting Waterbuffer:

informatie aandragen, zodat tuinders dit goed kunnen afwegen. Het is belangrijk om inzicht te krijgen in de kosten, het rende-ment en de betrouwbaarheid van de berging van zoetwater in een zoute ondergrond.”

Wat komt er uit de pilotprojecten?„Er lopen op dit moment meer dan tien pilots in Nederland in allerlei sectoren, waaronder de glastuinbouw. Daarvan komen de resultaten nu beschikbaar. Bij alle pilots zien we dat er optimalisatieslagen gemaakt kunnen worden op het technische vlak. Waar en hoe plaatsen we de filters? Op welke diepte kunnen we het beste gaan zit-ten, hoe kunnen we verstoppingen voorko-men? Want je wil uiteindelijk een zo hoog mogelijk rendement.”

Is de techniek voor ondergrondse ZDWHUEHUJLQJ�GDQ�ZHO�SUDNWĎNUĎS"„Het gaat grotendeels om bewezen technie-ken die gecombineerd worden. We kunnen ze dus al toepassen. De lokale omstandighe-den maken het complex. Vaak weet je niet

FOtO

: JO

eF

Sle

eg

er

S

Weerbaar telen is zaak van lange adem

Wat hebben silicium, salicylzuur, aminozuren, zeewier, zilver en vitaal water gemeen? Ze

verhogen allemaal de weerbaarheid van het gewas. Tenminste, als de claims van de fabrikanten kloppen. Nu de beschikbaarheid van gewasbeschermingsmid-delen afneemt, groeit de aandacht voor weerbaar telen. Op de Tuinbouw Relatiedagen was te zien dat DOOHUOHL�EHGUĎYHQ�HQ�EHGUĎIMHV�KLHURS�LQVSULQJHQ�PHW�biostimulatoren, plantversterkers en geheimzinnige apparaten. Een goedgelovige bezoeker zou kunnen GHQNHQ�GDW�KHW�QLHW�XLWPDDNW�ZDW�MH�DDQ�KHW�JHZDV�PHHJHHIW��DOOHV�LV�JRHG��0RRLH�IROGHUV�PHW�JUDƂHNHQ�pEHZĎ]HQp�GDW�KHW�HFKW�ZHUNW��

De groeiende belangstelling geeft aan hoe groot de behoefte is aan alternatieven voor chemische mid-delen. De druk vanuit de overheid en vanuit de retail om het middelengebruik te beperken neemt alleen PDDU�WRH��(LQG�YRULJ�MDDU�GHHG�*UHHQSHDFH�GDDU�QRJ�HHQ�VFKHSMH�ERYHQRS��PHW�HHQ�UDSSRUW�RYHU�UHVLGX�van illegale middelen in tuinplanten. $OWHUQDWLHYHQ�]ĎQ�GXV�PHHU�GDQ�ZHONRP��+HW�LV� dan wel zaak om het kaf van het koren te scheiden, zodat de teler een betrouwbaar middel in handen NUĎJW�PHW�HHQ�YRRUVSHOEDDU�HIIHFW��'XLGHOĎN�LV�GDW�HU�PLGGHOHQ�HQ�WHFKQLHNHQ�]ĎQ�PHW�JURWH�PRJHOĎN-KHGHQ��'DW�EOĎNW�ZHO�XLW�KHW�IHLW�GDW�JHUHQRPPHHUGH�

Opinie_NW.indd 4 18-02-15 14:21

59DNEODG�YRRU�GH�%ORHPLVWHUĎ�8 (2015)

StellingWilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324,

��3+�/HLGHQ�RI�QDDU�EORHPLVWHUĎ#KRUWLSRLQW�QO�

5HDFWLHV�PRHWHQ�PDDQGDJ�YRRU��XXU�ELQQHQ�]ĎQ�

'H�UHGDFWLH�NDQ�EULHYHQ�LQNRUWHQ�RI�ZHLJHUHQ�

met 100% zekerheid hoe de ondergrond eruit ziet. Met boren en sonderen kun je een redelijk beeld krijgen, maar het is niet overal gegarandeerd dat het een succes wordt.”

:DDU�ORSHQ�SLORWEHGUĎYHQ�WHJHQDDQ"„Met name tegen weten regelgeving. Wat mag? En onder welke voorwaarden? On-duidelijkheid leidt tot onnodig hoge kosten voor monitoring en zuivering. Het weer-houdt ondernemers deze stap te zetten. Ook zie ik waterschappen hier mee worstelen.”

Wat wordt daar aan gedaan?„Onze stichting is met elf waterschappen en vijf provincies, eigenlijk heel laag Neder-land, in overleg om deze barrière weg te nemen. Dat moet in mei resulteren in een soort handleiding om de aanvragen voor ondergrondse waterberging zorgvuldig te kunnen beoordelen. Zo weten de onderne-mers waar ze aan toe zijn, en ook de ambte-naren van de waterschappen en provincies.”

Hoe ziet u de toekomst?„In de toekomst gaat ondergrondse water-berging veel meer worden toegepast. Qua kosten kan het concurreren met osmose. Ik zie ook een combinatie met dynamische sturing in de gietwaterbassins en het voor-komen van wateroverlast.

Ik denk wel dat tuinders hier meer initiatief in mogen nemen, want het is in hun eigen belang ervoor te zorgen dat ze in de toekomst voldoende zoet water hebben. Maar het hangt er ook van af wat er straks met het brijnverbod gebeurt.”

Weerbaar telen is zaak van lange ademfabrikanten er hun naam op durven zetten.0DDU�YHHO�LV�RRN�QRJ�QLHW�GXLGHOĎN��:HON�HIIHFW�heeft een stof in een bepaald gewas in een bepaalde situatie? Dat kan voor elk gewas weer DQGHUV�]ĎQ��:DW�KHW�RRN�ODVWLJ�PDDNW��LV�GDW�GH]H�PLGGHOHQ�SUHYHQWLHI�ZHUNHQ��%Ď�HHQ�FKHPLVFK�PLGGHO�NXQ�MH�JHZRRQ�GH�GRGH�EHHVWMHV�WHOOHQ��PDDU�EĎ�HHQ�ELRVWLPXODWRU�ZHUNW�KHW�LQJHZLNNHOGHU��+HW�SURMHFW�p+HW�QLHXZH�GRHQ�LQ�3ODQWJH]RQGKHLGp�SUREHHUW�DQWZRRUG�WH�JHYHQ�RS�GHUJHOĎNH�YUDJHQ��2P�GLW�YRRU�DOOH�FRPELQDWLHV�YDQ�JHZDV��]LHNWH�HQ�PLGGHO�XLW�WH�]RHNHQ�LV�HFKWHU�HHQ�NOXV�GLH�HHQ�lange adem vergt.

Met private investeerdersgeef je touwtjes uit handen In de glastuinbouw is relatief veel vreemd kapitaal gemoeid met de ƂQDQFLHULQJ�YDQ�DFWLYLWHLWHQ��'DW�JDDW�LQ�GH�UHJHO�YLD�EDQNHQ��PDDU�GDW�]RX�RRN�NXQQHQ�GRRU�SULYDWH�LQYHVWHULQJVPDDWVFKDSSĎHQ��'DW�JHEHXUW�EĎYRRUEHHOG�LQ�GH�YHUHGHOLQJVVHFWRU��0HW�KHW�EHHOG�YDQ�ZDUHQKXLVNHWHQ�9'�QRJ�RS�KHW�QHWYOLHV��OĎNW�GDW�HFKWHU�JHHQ�JHZHOGLJ�LGHH��7XLQERXZ-RQGHUQHPHUV�NXQQHQ�HU�EHWHU�YRRU�]RUJHQ�ƂQDQFLHHO�]HOI�GH�WRXZWMHV�LQ�KDQGHQ�WH�KRXGHQ�

Gerard Heemskerk,�YDVWHSODQWHQNZHNHU�LQ�1RRUGZĎN

0DUFR�$OGHUGHQ� teler van trekheesters in Aalsmeer

0DXULFH�YDQ�GHU�+RRUQ� orchideeënteler in Ter Aar

e,Q�DOOH�JHYDOOHQ�YDQ�ƂQDQ-FLHULQJ�ZRUGW�DIJHZRJHQ�ZHON�ULVLFR��DO�GDQ�QLHW��JHQRPHQ�ZRUGW��GXV�GDDU�moet een vergoeding te-genover staan. Er is geen

HQNHO�YHUVFKLO�PHW�ZHON�W\SH�ƂQDQFLHU�]DNHQ�ZRUGW�JHGDDQ��]RODQJ�KHW�ELQQHQ�GH�ZHWWHOĎNH�PDDWVWDYHQ�JHEHXUW��LV�GH�XLWZHUNLQJ�JHOĎN��7HQVORWWH�ZLO�HONH�

ƂQDQFLHU�UHQGHPHQW�KDOHQ�HQ�DOV�KHW�IRXW�GUHLJW�WH�JDDQ��]DO�LHGHU�SUREHUHQ�HLJHQ�VFKDGH�WH�YRRUNRPHQ��KHHO�QRUPDDO��)LQDQFLHULQJ�PHW�YUHHPG�YHUPRJHQ�EH-WHNHQW�DOWĎG�YUĎKHLG�LQOHYHUHQ��HQ�WHUHFKW��'H�YHUJHOĎNLQJ�PHW�9'�JDDW�YROOHGLJ�PDQN��RPGDW�9'�]HOI�GH�RRU]DDN�YDQ�KHW�SUREOHHP�LV��RQYROGRHQGH�DDQGDFKW�voor de klant en geen aansluiting op marktontwikkeling.”

„Helemaal mee eens. 3ULYDWH�LQYHVWHULQJPDDW-VFKDSSĎHQ�OĎNHQ�JHHQ�oog meer te hebben voor PDDWVFKDSSHOĎNH�GRHOHQ�maar alleen voor gelde-

OĎN�JHZLQ��+XQ�GRHO�LV�]RYHHO�PRJHOĎN�rendement maken voor hun aandeelhou-GHUV�RS�GH�NRUWH�WHUPĎQ�HQ�GDDU�]ĎQ�]H�PHHVWDO�HUJ�JRHG�LQ��'H�VFKDGXZNDQW�YDQ�GLW�VRRUW�FRQVWUXFWLHV�ZRUGW�VWHHGV�PHHU�]LFKWEDDU��+HW�PLGGHQ��HQ�NOHLQ-EHGUĎI�ZRUGW�ZHJJHFRQFXUUHHUG��JURWH�

IUDXGH]DNHQ�EĎ�PXOWLQDWLRQDOV�HQ�YDVWH�EDQHQ�YHUGZĎQHQ�LQ�UDS�WHPSR��:H�PRHWHQ�EHVHIIHQ�GDW�KHW�GH�PHQVHQ�]ĎQ�GLH�JRHGH�HHUOĎNH�SURGXFWHQ�SURGX-FHUHQ�HQ�GDW�HU�PHQVHQ�]ĎQ�GLH�PRHWHQ�NXQQHQ�NRSHQ�YRRU�HHUOĎNH�SUĎ]HQ��*HOG�LV�GDDUEĎ�DOOHHQ�HHQ�PLGGHO�HQ�JHHQ�GRHO��$OV�JHOG�KHW�GRHO�ZRUGW��JDDW�KHW�PLV�PHW�GH�PHQVHOĎNH�PRUDDO��+HODDV�LV�HHQ�WHNHQ�GDDUYDQ�GDW�GH�ƂQDQFLÈOH�HFR-QRPLH�DO�LV�ORVJHNRSSHOG�YDQ�GH�UHÈOH�HFRQRPLH�HQ�HU�VWHHGV�PHHU�JHZHWHQ-loos geld in omloop is.”

„Er zit inderdaad veel NDSLWDDO�LQ�GH�WXLQERXZ��door ondernemers van een bank geleend. Dat ZDV�GH�IXQFWLH�YDQ�HHQ�EDQN��:DV��LQ�GH�

toekomst wordt het door private inves-WHHUGHU�LQJHYXOG��%DQNHQ�]ĎQ�QLHW�PHHU�PHW�KXQ�RRUVSURQNHOĎN�EXVLQHVV�EH]LJ��*HHI�MH�EĎ�HHQ�SULYDWH�LQYHVWHHUGHU�GH�WRXZWMHV�XLW�KDQGHQ"�,N�GHQN�KHW�QLHW��GLH�KHHIW�JHHQ�YHUVWDQG�YDQ�GH�EUDQFKH��

$OV�LHGHUHHQ�GRHW�ZDDU�KĎ�JRHG�LQ�LV��YHUVWHUN�MH�HONDDU�HQ�NDQ�HU�JHOG�verdiend worden. Zit het tegen? Kom er VDPHQ�XLW��PDDN�HHQ�SODQ�YDQ�DDQSDN��Niet alle opslagen verhogen en liquide middelen opeisen om je uitgeleende JHOG�YHLOLJ�WH�VWHOOHQ��$OV�9'�UHQGHPHQW�PDDNW��PDDNW�KHW�QLHPDQG�LHWV�XLW��DOV�het geleende geld maar met rendement WHUXJNRPW��(U�EUHHNW�HHQ�QLHXZ�WĎGSHUN�aan in geldland: het intreden van investe-ULQJVPDDWVFKDSSĎHQ�HQ�FURZGIXQGLQJ�r

Opinie_NW.indd 5 18-02-15 14:21


Nieuws

Lees meer op de websiteOp deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander

QLHXZV�YLQGW�X�RS�ZZZ�YDNEODGYRRUGHEORHPLVWHUĎ�QO�

! Waterdrinker derde partner in pop-up store ’Voorkeur’Na FloraHolland en Corn Bak doet nu ook Waterdrinker mee aan de conceptstore ’Voor-keur’. De eerste winkel van ’Voorkeur’ opent in april zijn deuren in de Randstad. De pop-up store presenteert vers- en tuinbouwproducten en/of -concepten aan het winkelend publiek en laat de noviteiten door hen testen.

! FloraHolland laat koperplaat-nummer weg op klokVanaf eind maart laat FloraHolland gefaseerd het koperplaatnummer van de klokken weg op de exportlocaties Aalsmeer en Naaldwijk. Pilots met de producten chrysant en roos waarbij het kopernummer op de klok werd weggelaten, toonden aan dat dat tot een stabielere prijsvor-ming leidt. De wijziging zal kort daarna ook op de klokken in Rijnsburg en de plantenklokken in Naaldwijk worden doorgevoerd.

! Cao Glastuinbouw algemeen verbindend verklaardDe cao Glastuinbouw geldt sinds 14 februari 2015 voor alle werkgevers en werknemers in de glastuinbouw, ongeacht lidmaatschap van

een werkgeversorganisatie of vakbond. Dit vloeit voort uit het besluit van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om de cao, die looptijd kent tot 1 juli 2015, algemeen verbindend te verklaren.

! Bewoner plattelandswoning NUĎJW�PHHU�UHFKWHQBewoners van een plattelandswoning – een voormalige bedrijfswoning met een bijzondere status – mogen dezelfde luchtkwaliteitseisen, bijvoorbeeld rondom fijnstof, stellen als welke gelden voor een burgerwoning. Dat blijkt uit een uitspraak die de Raad van State op 4 februari deed. Voor een op hetzelfde perceel gelegen agrarisch bedrijf kunnen strengere luchtkwaliteitseisen rondom de emissie van fijn-stof beperkend werken. Plattelandswoningen lijken daarmee voor ondernemers een groter obstakel voor hun bedrijfsvoering te vormen dan waarvoor de status oorspronkelijk in het leven is geroepen.

!�*UHHQSRUW�$DOVPHHU�PRHW��KD�verouderd glas opruimenGreenport Aalsmeer wil zich de komende tien jaar gaan presenteren als dé sierteeltproducent

Fabel rond verzorging orchideeën opgehelderd

Voor het tv-programma ’Feiten&Fabels’ van 6%6��]ĎQ�RS��IHEUXDUL�RSQDPHV�JHPDDNW�EĎ�RUFKLGHHÈQNZHNHUĎ�7HU�Laak in Wateringen. In het programma gaat presentatrice Aukje van Ginneken op zoek naar het waarheidsge-halte achter de meest uiteenlopende verhalen. Als ’deskundige’ mocht Mariëlle ter Laak staand op een blauwe krat het idee voor de camera ontkrachten dat een orchidee veel verzor-ging nodig heeft. Niet alleen de phalaenopsis YDQ�GH�NZHNHUĎ�ZDUHQ�te bewonderen, maar allerlei potorchideeën. +HW�EHWURI�QDPHOĎN�HHQ�collectieve promotie vanuit Orchidee Neder-land om de orchidee te promoten. De uitzending is op zondag 22 februari rond 16.30 uur en wordt herhaald op zondag 1 maart rond 12.00 uur.

!�p9RRUXLW]LFKWHQ�,QWHUQDWLRQDOH�Vrouwendag Rusland ongunstig’De vooruitzichten voor Internationale Vrouwen-dag zijn dit jaar ongunstig, zo meldt de VGB. Vorig jaar werd er in de aanloop naar Interna-tionale Vrouwendag nog een kleine exportplus op Rusland gerealiseerd. Nu blijven speciale orders voor deze belangrijke bloemen- en plantendag uit of worden gecanceld. In janu-ari daalde de bloemen- en plantenexport op Rusland met 32% tot € 13,3 miljoen. In 2014 kromp de exportomzet op Rusland met 10%. Die daling zette zich in januari versterkt door.

!�%RRPNZHNHUĎEHXU]HQ�JDDQ�samenwerkenDe komende maanden werken Plantarium en Groen-Direkt een plan uit om elkaars beurzen te versterken, zo kondigden de twee organisa-ties op 13 februari aan. De samenwerking is opmerkelijk omdat Groen-Direkt in 2005 nog uit onvrede vertrok bij Diveka dat tot dezelfde organisatie behoort als Plantarium.

! Campagne voor lentebloeiersAan het begin van het voorjaar gaat de pro-motiecampagne voor balkon- en terrasplanten weer van start. De focus ligt op kleurrijke lentebloeiers zoals viool, primula en madelief. Mooiwatbloemendoen.nl wil publiciteit voor de lentebloeiers genereren in tijdschriften, dagbla-den, tv-programma’s en online.

!�0LOMRHQHQ�]LHQ�pFXSLGURQHpDe valentijnscampagne op internet van Mooi-watbloemendoen.nl met een zogeheten cupi-drone – een rode drone die de straten van Verona afspeurt naar verliefde stelletjes en een rode roos op hen afvuurt – is door vier miljoen mensen bekeken. In Frankrijk werd de film het meest bekeken.

!�5HODWLHGDJHQ�*RULQFKHP�LHWV�PLQGHU�GUXN�EH]RFKW�GDQ�LQ��9RULJH�ZHHN�KHEEHQ��EH]RHNHUV�GH�7XLQERXZ�5HODWLHGDJHQ�LQ�*RULQFKHP�EH]RFKW��ruim 600 minder dan in 2014. Beursmanager Ramon Schlepers is desondanks tevreden over het verloop van de beurs. Hij bespeurt een toe-nemende belangstelling uit het buitenland.

Nieuwskort2.indd 6 18-02-15 14:52


Gelezen op Twitter

Discussie opLinkedIn

Fedor van Veen (@Together2Grow)Genieten in de kas. De jonge aanplant staat te ’kwispelen’ #voorjaar

Bernd Feenstra (@BerndFeenstra)Onderscheid door automatiek, multichannel, verpakking en smart pricing versheid @24Flower. Top!

Arnold Koek (@Arnoldpbibv)Geen verlies zo groot als een onbetaalde rekening #riskmanage-ment #vrouwendag #rusland

Lennard GreenBalanZ (@LGreenBalanZ)Wij staan op de #biofach2015. Fantastische beurs. Volop kansen in de Bio. jaarlijkse groei in dubbele cijfers.

Hulstflowers (@Hulstflowers)Bewoner plattelandswoning krijgt meer rechten. Het begin van het eind voor de #bollenstreek #GOM

Mark-Jan Terwindt (@MarkJan11)Tesco schrapt 10.000 banen, waarvan 6.000 op hoofdkantoor. Tjonge, dat is wel een groot hoofdkantoor!

van Nederland. Het cluster heeft daarvoor 500 tot 650 ha netto glas nodig. Tegelijkertijd staat de greenport voor de opgave 300 ha netto bestaand glas dat is verouderd, op te ruimen. Jaarlijks zou het gebied daarvoor gemiddeld 30 ha netto verouderd glas moeten transformeren. Dit blijkt uit de ’Ruimtelijke Visie Greenport Aalsmeer 2015–2025’, die de stuurgroep Greenport Aalsmeer op 12 februari heeft vast-gesteld. Greenport Aalsmeer telt zo’n veertig glastuinbouwgebieden die in de visie worden uitgesplitst in vijf categorieën.

! Ook kwekers en toeleveranciers ZHONRP�EĎ��%ORRPLQJ�%UHHGHUVKwekers en toeleveranciers kunnen voortaan ook lid worden van Blooming Breeders. Tot nu toe was de organisatie, die sinds 2010 actief is, een stichting met deelnemers uit veredeling en handel. Blooming Breeders zegt zich echter sterk te maken voor de hele sierteeltsector in Nederland en stelt het lidmaatschap nu ook open voor andere partijen uit de sierteelt. Aanleiding voor de verbreding van Blooming Breeders is ’Blooming The Future’. Blooming Breeders merkte dat ook kwekers en toe-leveranciers enthousiast reageerden op dat initiatief.

! Zorgen over bloemenhandel op Rusland nemen toeBij kwekers en handelaren nemen de zorgen over de huidige economische situatie in Rus-land toe. Het effect van de zwakke roebel op de tuinbouw is volgens hen groot. Dat was een van de conclusies die FloraHolland trekt naar aanleiding van een bijeenkomst van kwekers en handelaren op 10 februari. Kwekers en hande-laren beschouwden samen de ontwikkelingen. Daarbij bood een aantal externe Rusland-spe-cialisten een actueel inzicht in de economische ontwikkelingen.

! VBN scherpt regels voor eetbare planten aanPer 1 maart 2015 scherpt de VBN haar regel-geving voor eetbare planten aan om daarmee te voldoen aan de nieuwste wettelijke EU-eisen voor groenten en fruit. Zo moet bij aanvoer van eetbare producten voortaan worden aangege-ven welke delen eetbaar zijn of worden. Ook gaat er een etiketteringsplicht gelden, afhanke-lijk van hoe het product wordt aangeboden.

! Schultz wil onderzoek naar milieueffecten aardwarmteHet Rijk wil gaan bepalen waar en onder welke voorwaarden activiteiten in de ondergrond – zoals aardwarmte – kunnen worden toege-staan. In dat kader komt er onderzoek naar de milieueffecten van bodemactiviteiten. Dat heeft minister Schultz van Infrastructuur en Milieu (I&M) de Tweede Kamer gemeld. Samen met haar collega Kamp (EZ) werkt Schultz aan de Structuurvisie Ondergrond (STRONG). Daarin staat het ruimtelijk beleid rond de winning van aardwarmte, zout, olie, gas en drinkwater; en de opslag in de diepe ondergrond van bijvoor-beeld CO2 en gas.

! Royal Van Zanten in handen van $ULH�9HOGKXĎ�]HQ�YDQ�=DQWHQArie Veldhuijzen van Zanten heeft sinds 10 februari alle aandelen in handen van veredelaar Koninklijke van Zanten BV, de houdstermaat-schappij van bedrijven die opereren onder de handelsnaam Royal van Zanten. De algemeen directeur was al aandeelhouder, maar heeft nu ook de aandelen gekocht van andere familiele-den van Van Zanten.

Fabel rond verzorging orchideeën opgehelderd

FOTO

: JO

EF

SLE

EG

ER

S

Rabo wijst telers op kansen in buitenlandIn de update van de World Flower Map wijst Rabobank Nederlandse telers op de mogelijkheden van internationalisatie. Telers zouden teeltkennis kunnen aanbieden in opkomende productielanden of ter plekke gaan produceren. De bank ziet dit als mogelijkheden om de toegenomen internationale concur-rentie te pareren nu de groei van de Europese markt tot stilstand is gekomen. De grootste fi nancier van de Nederlandse tuinbouw die Nederlan-ders de weg wijst naar het buitenland. Wat zegt dat over haar geloof in de sierteelt in Nederland?

Nieuwskort2.indd 7 18-02-15 14:52


Greenpeace-rapport houdt gemoederen bezigHet Greenpeace-rapport ’Bloemen die bijen doden’ van begin december 2014

heeft veel losgemaakt in de sector. De vraag is hoe de sector reageert op de

uitkomst dat op veel bloemen en planten verboden gewasbeschermingsmid-

delen zijn aangetroffen.

De MPS-modulesystematiek is vooralsnog niet het antwoord op vragen uit de markt of misschien beter gezegd alle vragen uit de markt. Er wordt echter gewerkt aan een module ZDDUEĎ�KHW�NHXUPHUN�SURGXFWJDUDQWLHV�JDDW�JHYHQ�

Peter van [email protected]

Het imago van de bloemisterijsector heeft een deuk opgelopen door het Greenpeace-rapport ’Bloemen die

bijen doden’ (zie kader). Belangenorgani-saties, veilingen en handelspartijen zijn het daarover eens. Iedereen vindt dat de aanwezigheid van niet-toegestane midde-len op bloemen en planten niet goed is te praten. Wel wordt gesteld dat het beeld dat de milieuorganisatie schetst eenzijdig en overtrokken is.

Het is al jaren vechten tegen de bierkaai wat betreft aantijgingen tegen de bloemis-terijsector. De tijd is echter voorbij dat telers kunnen redeneren dat de soep niet zo heet is als die wordt opgediend. Ze zeggen dat het Greenpeace-rapport veel heeft losgemaakt

en dat ze in brieven van afnemers daarop gewezen worden. Vanuit de handel worden steeds meer aanvullende eisen op het gebied van gewasbeschermingsmiddelen binnen de leveringsvoorwaarden opgelegd.

Toenemende spanningenLTO Glaskracht Nederland betreurt dat in het Greenpeace-rapport verbanden worden gelegd tussen middelen en bijensterfte. De bijensterfte is de laatste twee jaar juist sterk afgenomen tot het natuurlijke sterfteniveau (10%). Daarnaast zijn niet alle feiten in ogenschouw genomen, zoals de zeer lage concentraties die geen risico’s vormen voor mens, dier en milieu. Of dat middelen uit

andere sectoren via drift ongewenst in het watersysteem kunnen terechtkomen. Of dat ze via het plantmateriaal meekomen. Soms worden middelen onterecht aangemerkt als niet toegelaten.

Neemt niet weg volgens bestuurder Jean Aerts dat het spanningsveld toeneemt tussen wat retailers willen en wat telers te bieden hebben. „Het rapport doet onrecht aan de ontwikkelingen in de sector. Zoals vaker gaat het milieuorganisaties niet snel genoeg. Dat is jammer, want het besef van duurzaam telen is er bij alle schakels in de sierteeltketen.” Hij doelt daarmee onder meer op het internationale Floriculture Sustainability Initiative dat keurmerken transparant maakt. Retailers kunnen daar-door een keurmerk kiezen dat bij hun past en waarmee ze zich kunnen profileren.

MPS pakt handschoen opMPS wordt in het rapport sterk bekritiseerd. „De MPS-modulesystematiek is vooralsnog niet het antwoord op vragen uit de markt of misschien beter gezegd alle vragen uit de markt. MPS lost het probleem van de inzet van illegale middelen niet op. Daar heeft Greenpeace de sector keihard op gewezen. Dat is MPS niet aan te rekenen, omdat het keurmerk die productgarantie niet biedt. MPS of een ander keurmerk zal die garantie wel moeten gaan bieden”, aldus Aerts. Hij stelt verder dat voorlopers aan de eisen van retail kunnen voldoen en dat willen tonen in een passend keurmerk.

MPS heeft al aangekondigd de hand-schoen op te pakken. Er wordt gewerkt aan een module waarbij het keurmerk pro-ductgaranties gaat geven. In deze module wordt het uitgangsmateriaal gecontroleerd

Foto

: Ge

rd

ien

de

no

oy

PeaceGreen.indd 8 17-02-15 17:39


Achtergrond

VERBODEN EN GIFTIGE MIDDELEN IN DE NEDERLANDSE SIERTEELT

BIJEN DODENBLOEMEN DIE

op gebruik van illegale middelen en wordt voorkomen dat bloemen worden gemixt met bloemen die niet aan deze standaard voldoen. „Als het dan nog mis gaat, dan mag Greenpeace ons daarop afrekenen. Dat is eerlijker dan ons affakkelen op boeket-ten of planten met MPS-A status waarop wij geen invloed hebben en waarop wij ook nooit garanties hebben gegeven. Bovendien ook niet hebben kunnen geven, omdat daar het keurmerk vooralsnog niet voor staat”, schetst MPS-directeur Theo de Groot.

Ook Duitse retailersZowel De Groot als Aerts ervaren dat het Greenpeace-rapport de gemoederen niet alleen onder Nederlandse, maar ook onder Duitse retailers bezighoudt. „Duitse tuin-bouworganisatie Zentrallverband Garten-bau worstelt ook met de uitkomsten van het rapport voor haar leden. Het geeft volgens ZVG geen eerlijk beeld, maar de realiteit is dat er mee moeten worden gedeald. En de retail wil zekerheid over de status van het product dat ze verkopen”, vertelt Aerts.

De beleving onder consumenten is overi-gens heel anders, beweert De Groot. „Con-sumenten maken zich veel minder druk over de uitkomsten van het Greenpeace-rapport, zeker de Duitse consument niet. Daar speelt de lokale beleving en sociale component van keurmerken veel meer.”

De commotie die het Greenpeace-rapport teweeg brengt, merkt Coert Bregman, pro-jectmanager SGS AgroControl ook. Zo zijn er de toenemende eisen van retailers waarop ze zelf controleren. En telers vragen zich af met welk label ze zich het beste kunnen pro-fi leren en hoe ze kunnen inspelen op toege-nomen retaileisen. „MPS heeft imagoschade

opgelopen, dat is duidelijk. De uitkomsten van het Greenpeace-rapport mogen dan overtrokken zijn, maar het is een gegeven waarop een reactie moet komen. De situatie rond met name het middelengebruik is weer scherper komen te liggen. Het vertrouwen in certifi caten van sierteeltproducten heeft een deuk opgelopen en moet hersteld wor-den”, formuleert Bregman.

Meer helderheidHet komt er volgens de projectmanager op neer dat retailers helderheid moeten verschaffen, waarmee telers aan de slag kunnen. Retailers in de tuinbranche zijn daar helderder in dan andere retailers van sierteeltproducten. Dat is echter een kwestie van tijd gelooft Bregman. Het antwoord waar het op uitdraait, heeft hij zelf niet.

De plannen van MPS vindt Bregman nog te vaag. Milieukeur of Groenkeur noemt hij een robuuster systeem met strengere registraties voor residu en in- en verkoop, maar daaraan zijn wel hogere kosten en meer inspanningen van de teler verbon-den. Global-Gap voor sierteeltgewassen is nog niet robuust genoeg zoals dat al wel voor groentegewassen is. Daar zijn volgens Bregman nog wel de nodige ontwikkelingen voor nodig. „Het kan ook zomaar zijn dat bestaande sierteeltkeurmerken aangevuld met eisen van retailers leidend worden. Dat een sierteeltkeurmerk op zich niet vol-doende is.”

9HUDQWZRRUGHOĎ�NKHLG�QHPHQ�LTO Glaskracht Nederland meent dat de Nederlandse bloemisterijsector moet beschikken over een effectief en duurzaam

Greenpeace heeft tuinplanten, kamerplan-WHQ�HQ�VQĎ�EORHPHQ�GLH�GRRU�*URHQ5Ď�N��/LIH��*DUGHQ��+RUQEDFK��3UD[LV��*DPPD�HQ�-XPER�ZRUGHQ�YHUNRFKW�RQGHU�GH�ORHS�JHQRPHQ��=H�]Ď�Q�GRRU�HHQ�RQDIKDQ�NHOĎ�N�ODERUDWRULXP�RQGHU]RFKW��9DQ�DOOH�RQGHU]RFKWH�SODQWHQ��WXLQSODQWHQ�HQ��NDPHUSODQWHQ��EORHPHQ��ERVVHQ��HQ�EROOHQ��]DNMHV��EHYDW��YHUERGHQ�EHVWUĎ�GLQJVPLGGHOHQ��2S�HQNHOH�PRQVWHUV�]Ď�Q�PLGGHOHQ�DDQJHWURIIHQ�GLH�DO�MDUHQ�YHUERGHQ�]Ď�Q��+HW�PHUHQGHHO�YDQ�GH�JHWHVWH�SURGXFWHQ�NZDP�XLW�1HGHUODQG��9DQ�GH��SURGXFWHQ�

ZDDUYDQ�GH�RRUVSURQJ�LV�JHWUDFHHUG��NZDP��XLW�1HGHUODQG��XLW�HHQ�DQGHU�(8�ODQG�HQ��YDQ�GDDUEXLWHQ�2I�GH�NRPHQGH�WĎ�G�QRJ�PHHU�DFWLHV�]Ď�Q�WH�YHUZDFKWHQ��GDDURYHU�ODDW�*UHHQSHDFH�]LFK�QLHW�XLW��=H�]HJW�ZHO�GH�VHFWRU�LQ�GH�JDWHQ�WH�KRXGHQ�HQ�ELQQHQNRUW�HHQ�YUDJHQOĎ�VW�WH�VWXUHQ�QDDU�JURWH�NHWHQV�YDQ�WXLQFHQWUD�HQ�ERXZPDUNWHQ��'DDULQ�YUDDJW�]H�QDDU�KXQ�EHOHLG�YRRU�KHW�WHUXJGULQJHQ�YDQ�SHVWLFLGHQ��9HUYROJHQV�JDDW�GH�PLOLHXRUJDQLVDWLH�HHQ�UDQJOĎ�VW�PDNHQ��:LH�]Ď�Q�GH�EHVWH��ZLH�]Ď�Q�GH�DFKWHUEOĎ�YHUV"�2RN�LV�]H�LQ�JHVSUHN�PHW�VXSHUPDUNWHQ�RYHU�GLW�RQGHUZHUS��

�5DSSRUW�p%ORHPHQ�GLH�EĎ�HQ�GRGHQp

middelenpakket, maar wel met een minima-le milieubelasting. Het toepassen van door de EU verboden middelen accepteert LTO Glaskracht Nederland niet. De sector moet hierin haar verantwoordelijkheid nemen. De brancheorganisatie overlegt met andere sectororganisaties, de bloemenhandel, de tuinbranche en certifi ceerders over maatre-gelen om dergelijk gebruik uit te bannen en te komen tot een duurzame sierteeltketen.

Een ander pleidooi van LTO Glaskracht Nederland is om voorlopers op het gebied van gewasbescherming te belonen. „De overheid moet toestaan zijn dat voorlopers die tot het uiterste gaan met geïntegreerde gewasbescherming de beschikking krijgen over goede chemische correctiemiddelen gebaseerd op specifi eke toelatingen. Een richting die met rodenticiden ook wordt be-wandeld bij het bestrijden van knaagdieren. Met dergelijk beleid zijn telers bereid risico’s te nemen, wat leidt tot innovaties waarvan de hele sector profi teert. En bijdraagt aan een duurzamere landen tuinbouw waar de overheid zo prat op gaat”, zegt Aerts.

:DWHU�ZRUGW�KRRIGWKHPDTelers staan dus voor enorme uitdagin-gen. Daar heeft Aerts geen enkel probleem mee, zolang ze een helling op moeten die schuin staat. Die helling typeert hij echter inmiddels als loodrecht. Uitdagingen liggen voor de LTO-bestuurder in het versterken en weerbaarder maken van gewassen. De ontwikkelingen op beide terreinen gaan snel, maar in zijn beleving niet snel genoeg om een smaller middelenpakket het hoofd te kunnen bieden.

En een niet te onderschatten thema is volgens Aerts water. „De problematiek rond >


10 9DNEODG�YRRU�GH�%ORHPLVWHUĎ�8 (2015)

het terugdringen van emissiestromen naar oppervlaktewateren legt de grootste druk op het behoud voor de glastuinbouw van een goed middelenpakket. Water is nog steeds geen kostenissue bij telers als energie en arbeid, maar is dat als noodzakelijke rand-voorwaarde inmiddels wel”, redeneert Aerts.

Al deze thema’s zijn terug te vinden in het actieplan ’Gezond gewas, Schoon Water’ van LTO Glaskracht, wat weer een onderdeel is van het actieplan ’Schoner, Groener, Beter’ van LTO Nederland. Actieplannen waarmee de brancheorganisatie een actieve weg is ingeslagen in plaats van een vertragende, passieve houding aan te nemen. Een koers die meer belangenorgansaties varen, zoals recentelijk Tuinbranche Nederland met het Groene Brancheplan.

Naar eer en gewetenTelers zitten niet stil en geven aan dat ze naar eer en geweten aan de wensen van de markt willen voldoen. Maar tussen willen en kunnen zit met enige regelmaat een kloof. Open met naam en toenaam daarvoor uitkomen, durven de meesten niet. Bang om hun eigen glazen in te gooien. Rode draad in hun verweer is dat de bal te veel bij de producent wordt neergelegd. Dat inspan-ningen die al worden geleverd niet de belo-ning krijgt die ze wel verdienen. En dat de inspanningen keer op keer niet voldoende blijken te zijn, ook niet als ze voldoen aan wettelijke eisen op het gebied van milieu en sociale aspecten. Telers worden voor vol-dongen feiten gesteld, terecht of onterecht en onderbouwd of niet. En ze krijgen te weinig tijd om erop te anticiperen. Sommi-gen slagen erin, anderen kunnen de kosten die daarmee gepaard gaan niet opbrengen of hebben meer tijd nodig om de noodzake-lijke teeltaanpassingen door te voeren.

Van ver gekomenVerder willen telers kwijt dat ze van ver gekomen zijn. Wie hield het bijvoorbeeld twee jaar geleden voor mogelijk dat telers erin zouden slagen aan de eis van maximaal tien residuen op een product te voldoen?

Nog niet gedurende het hele jaar, maar wel het grootste deel van het jaar. Steeds meer wordt gemeengoed dat met natuurlijke vijanden de belangrijkste plagen onder de knie worden gehouden en dat met biociden het fungicidenverbruik is gehalveerd. Dat chemisch ingrijpen hoofdzakelijk wordt gedaan met middelen die minimale schade veroorzaakt voor biologische bestrijders.

Geïntegreerd bestrijden is niet eenvoudig. In veel gewassen werkt het succesvol, maar de ervaring in sommige gewassen laat nog te wensen over. Het kost bedrijven een tot twee jaar om er naar toe te werken. En om maar een sportterm te gebruiken: de top bereiken is lastig, om er te blijven vaak lastiger.

Tussenhandel idemDe tussenhandel zit in een soortgelijke situatie. Ze zoeken naar wegen om aan de eisen van de retail te voldoen met de insteek niet geassocieerd te worden met vraagtekens rond geleverd product. Op de voorgrond

treden, doen ze daarom ook liever niet. Ach-ter de schermen stellen ze producenten op de hoogte van de eisen van hun klanten. Ze geven aan die klanten nog steeds te kunnen bedienen met het gewenste, veelal gecerti-ficeerd product. Van een leien dak gaat het echter niet. Er komt steeds meer moeite en communicatie bij kijken.

Verscheidene handelsbedrijven willen ook tegenwicht geven aan het onder vuur liggen van MPS. Zij ervaren de samenwer-king met de organisatie als positief. Zij doet er namelijk heel veel aan om het besef van duurzaamheid bij haar klanten elke keer opnieuw onder de aandacht te brengen.

Pro-actieverZoals Aerts al aangeeft, staan duurzame sierteeltketens op het vizier bij alle ke-tenpartners. En niet alleen met woorden, maar ook met daden. Toch mag het wat betreft Loek Barendse, mvo-coördinator bij FloraHolland, pro-actiever. „Dat maakt

Vervolg van pagina 9.


11

Column


*HÌQWHJUHHUG�EHVWUĎGHQ�LV�QLHW�HHQYRXGLJ��,Q�YHHO�JHZDVVHQ�ZHUNW�KHW�VXFFHVYRO��PDDU�GH�HUYDULQJ�LQ�VRPPLJH�JHZDVVHQ�ODDW�QRJ�WH�ZHQVHQ�RYHU�

zo’n Greenpeace-rapport eens te meer weer duidelijk. De sector stond niet gelijk vanuit zichzelf klaar met een antwoord. Het liefst wordt er helemaal niet op gereageerd. Het positievere verhaal moet nog beter voor het voetlicht gebracht worden. Het verhaal dat hard gewerkt wordt aan duurzamere sierteeltketens.”

Barendse realiseert zich dat dat mak-kelijker gezegd is dan gedaan, maar noemt het wel een absolute noodzaak. „En dan een eensluidende boodschap van alle partijen en niet iedere partij met een eigen boodschap. Wanneer er misstanden zijn, moeten we be-reid zijn de hand in eigen boezem te steken. Want laten we eerlijk zijn. Wat Greenpeace beweert, is niet alleen gebakken lucht.”

Zo denkt hij er niet alleen over, maar ook handelsbedrijven hebben die opvatting. Met hen heeft hij diverse bijeenkomsten gehad naar aanleiding van de commotie rond het Greenpeace-rapport. „Dat steeds meer afnemers hogere milieueisen stellen is een nog te onderbelichte ontwikkeling in de

sector. Nog steeds is onduidelijk wie pakt welke trekkersrol op”, zegt Barendse. Er valt heel wat te organiseren om vraag en aanbod beter bij elkaar te brengen, bijvoorbeeld product dat niet bespoten is met neonicoto-iden. Daarbij kan MPS via data-informatie een belangrijke rol in vervullen, rechtstreeks of via FloraHolland. Uiteraard dan wel met instemming van telers.

Spel beter spelenHet spel moet beter en eerlijker worden gespeeld, meent Barendse. Aan hogere mi-lieueisen is te voldoen. Door het ene bedrijf beter dan het andere. „Over kwalitatief duurzamere producten moet sterker onder-handeld worden via bijvoorbeeld langeter-mijncontracten. Hierdoor wordt de teler voor zijn inspanningen beloond. Potplan-tenbedrijven zijn hier verder in dan snij-bloemenbedrijven doordat ze vaker dichter op de markt zitten”, schetst Barendse.

Al met al valt op te tekenen dat de sector vindt dat door het Greenpeace-rapport de focus op duurzaamheid wellicht moet wor-den herijkt. Maar wel met de kanttekening dat er ook al goed werk op dit terrein wordt verricht. De uitdaging is dat de consument daar ook van overtuigd raakt. <

In het kort

!}+HW�JHVFKHWVWH�EHHOG�LQ�KHW�*UHHQ-SHDFH�UDSSRUW�p%ORHPHQ�GLH�EĎHQ�GRGHQp�YLQGW�GH�VHFWRU�WH�HHQ]ĎGLJ�HQ�WH�RYHUWURNNHQ�!}:HOOLFKW�GDW�GRRU�KHW�UDSSRUW�GH�IRFXV�RS�GXXU]DDPKHLG�HQLJV]LQV�PRHW�ZRUGHQ�KHUĎNW��PDDU�JRHG�ZHUN�ZRUGW�RS�GLW�WHUUHLQ�DO�YHUULFKW�

foto

: Pe

ter

va

n L

eth

9LFWRU�YDQ�'ĎNYYDQGĎN#ƃHXUDPHW]�FRP

(FXDGRU

=RDOV�LHGHU�MDDU��ZDV�KHW�RRN�GH�DIJHORSHQ�YDOHQWĎQVFDPSDJQH�ZHHU�RXGHUZHWV�GRRU��KDUNHQ��/DQJH�GDJHQ��VWUHVV��RQUHJHOPDWLJ�HWHQ�HQ�XLWHUDDUG�ZHLQLJ�VODSHQ��9DQ�EHJLQ�MDQXDUL�WRW�KDOI�IHEUXDUL�ZDV�KHW�QRQ�VWRS�JDV�HURS��,Q�GH�YRRUEHUHLGLQJ�NZHNHUĎEH]RHNHQ��RQGHUKDQGHOHQ��YRRUYHUNRSHQ�HQ�YUDFKWUXLP-WHV�SODQQHQ��(Q�DOV�EHJLQ�IHEUXDUL�GDQ�KHW�I\VLHNH�YHU]HQGHQ�EHJLQW��JDDW�HU�QÐJ�HHQ�WDQGMH�EĎ��$OOH�SUH�ERRNLQJV�PHW�GH�NZHNHUV�ZRUGHQ�RS�GH�GDJ�YDQ�DDQOHYHUHQ�KHUEHYHV-WLJG��%Ď�]RYHHO�PRJHOĎN�WXLQHQ�ZRUGW�HU�RS�NZDOLWHLW�JHFRQWUROHHUG��(Q�DIJHNHXUGH�RI�DI-JHPHOGH�SDUWĎHQ�PRHWHQ�DOV�GH�ZLHGHZHHUJD�HOGHUV�ZRUGHQ�EĎJHNRFKW��:H�GRHQ�LQ�GH�YDOHQWĎQVZHHN�GULH�WRW�YLHU�NHHU�PHHU�YROXPH�GDQ�LQ�HHQ�QRUPDOH�ZHHN��YHUGHHOG�RYHU��]HQGLQJHQ��LQNRRSORFDWLHV�HQ��EHVWHPPLQJHQ��$OV�SURGXFWLH��NZDOLWHLW�HQ�ORJLVWLHN�PHHZHUNHQ��GDQ�YHUORRSW�]RpQ�YDOHQWĎQVVHL]RHQ�UHODWLHI�VRHSHO��0DDU�GLW�MDDU�ZDV�KHW�DI]LHQ��ZDQW�WRHQ�HHQPDDO�SXQWMH�EĎ�SDDOWMH�NZDP��EOHNHQ�HU�LQ�KHHO�=XLG�$PHULND�NQDS�PLQGHU�EORHPHQ�EHVFKLNEDDU�WH�]ĎQ��(Q�GDW�KDG�QLHPDQG�DDQ�]LHQ�NRPHQ��+HW�ZDV�ZHUNHOĎN�VFKUDSHQ�RP�GH�GR]HQ�EĎ�HONDDU�WH�NUĎJHQ��9DQZHJH�GH�VOHFKWH�UDQGYRRUZDDUGHQ��]DWHUGDJ��FDUQDYDO��GXUH�GROODU��FULVLV�LQ�5XV-ODQG��ZDV�LHGHUHHQ�LQ�GH�DDQORRS�QRJ�YDQ�HHQ�RYHUSURGXFWLH�XLWJHJDDQ��0DDU�GDW�JHEHXUGH�QLHW�HQ�SUĎ]HQ�LQ�GH�RSHQ�PDUNW�RYHUVWHJHQ�]HOIV�WĎGHOĎN�KHW�QLYHDX�YDQ��(U�ZDV�ZDDUDFKWLJ�]R�ZHLQLJ�DDQERG��GDW�YLHU�YDQ�GH�QHJHQ�H[WUD�YOXFKWHQ�RS�(XURSD�RS�KHW�ODDWVWH�PRPHQW�QRJ�JHFDQFHOG�PRHVWHQ�ZRUGHQ�+RH�KHEEHQ�ZH�HU�PHW�]pQ�DOOHQ�]Ð�QDDVW�NXQQHQ�]LWWHQ"�+HW�ODDW�PDDU�ZHHU�HHQV�]LHQ�GDW�GH�EORHPHQKDQGHO�]LFK�QLHW�ODDW�UDGHQ��'H�HQLJH�YHUNODULQJ�GLH�LN�EHGHQNHQ�NDQ��LV�GDW�HU�KHW�DIJHORSHQ�MDDU�HHQ�JURWH�DVVRUWLPHQWVYHU-VFKXLYLQJ�KHHIW�SODDWVJHYRQGHQ��YDQ�NODVVLHNH�QDDU�5XVVLVFKH�UDVVHQ��'DW�ZH�RS�HHQ�RP-VODJSXQW�]ĎQ�JHNRPHQ�ZDDURS�HU�EOĎNEDDU�QLHW�PHHU�YROGRHQGH�JHSURGXFHHUG�NDQ�ZRUGHQ�YRRU�GH�WUDGLWLRQHOH�ZHVWHUVH�IHHVWGDJHQ��'DW�LV�HHQ�LQWHUHVVDQWH�FRQVWDWHULQJ��$OV�KHW�ZDDU�LV�WHQPLQVWH��+HW�PDDNW�PĎ�LQ�LHGHU�JHYDO�QLHXZVJLHULJ�QDDU�ZDW�HU�VWUDNV�PHW�GH�5XV-VLVFKH�9URXZHQGDJ�JDDW�JHEHXUHQ��HQ�PHW�GH�0RHGHUGDJHQ�GDDUQD��=RODQJ�YRRUVSHO�LN�PDDU�HYHQ�QLHWV�PHHU�

9LFWRU�YDQ�'ĎN��YHVWLJLQJVPDQDJHU�=XLG�$PHULND�)OHXUD0HW]

2QYRRUVSHOEDDU



Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth,

071-56 59 688, [email protected]

Vragen

IllustratIe: Peter moorman

:HONH�ƂVFDOH�VXEVLGLHUHJHOLQJHQ�]ĎQ�LQ��QRJ�PRJHOĎN"(ONH�MDDU�]ĎQ�HU�ZHO�DDQSDVVLQ-JHQ�EHWUHIIHQGH�ƂVFDOH�VXEVLGLH-regelingen. Waar kan ik dit jaar op rekenen?

marianne van der spek-van Hof, Flynth adviseurs HQ�DFFRXQWDQWV��1DDOGZĎN��

Ook in 2015 kunt u gebruik maken van de fiscale regelingen energie-investeringsaftrek (EIA), milieu-in-

vesteringsaftrek (MIA) en vrije afschrijving milieu-investeringen (Vamil). Energiebe-sparende technieken die op de Energielijst (kader) staan geven recht op een aftrek van 41,5% van de investeringskosten van de fiscale winst. Voor milieuvriendelijke investeringen die op de Milieulijst (kader)staan geldt een percentage aftrek van 36, 27 of 13,5% van de investeringskosten. Is ook de Vamil-regeling van toepassing dan kan 75% van het investeringsbedrag vrij worden afgeschreven.

Aanvragen voor deze regelingen moeten binnen drie maanden na het geven van de mondelinge of schriftelijke opdracht wor-den ingediend. Naast de investeringskosten kan de fiscale aftrek ook worden aange-vraagd voor voortbrengingskosten. <

9RRUEHHOGHQ�YDQ�VSHFLƂHNH�LQYHVWHULQJHQ�RS�de (QHUJLHOĎVW:!��+RUL]RQWDOH�HQHUJLHVFKHUPHQ��JHYHOVFKHU-PHQ�HQ�EXLWHQVFKHUPHQ�

!��.DVGHN�RI�NDVJHYHO�!��,VRODWLH�YDQ�JHYHOV�YDQ�EHVWDDQGH�WXLQERXZ-NDVVHQ�

!��6\VWHHP�YRRU�EHQXWWLQJ�YDQ�DIYDOZDUPWH�!��/DJH�WHPSHUDWXXU�OXFKWYHUZDUPHU�!��/HG�EHOLFKWLQJVV\VWHHP��!��5RRNJDVUHLQLJLQJ�YRRU�&22�EHPHVWLQJ�!��6\VWHHP�YRRU�KHW�NRHOHQ�HQ�YHUZDUPHQ�YDQ��VHPL��JHVORWHQ�WXLQERXZNDVVHQ��

!��7UDQVSRUWOHLGLQJ�YRRU�OHYHULQJ�YDQ�JDVYRU-PLJ�&22�DDQ�JODVWXLQERXZEHGUĎYHQ��

!��:DUPWHSRPS�!��'HELHWUHJHOLQJ�YHQWLODWRU�!��(QHUJLH]XLQLJH�NOLPDDWUHJHOLQJ�!��+RJHGUXNYHUQHYHOLQJ�!��6\VWHHP�YRRU�RQWYRFKWLJLQJ��!��/XFKWFLUFXODWLHV\VWHHP��!��:DUPWHZLVVHODDU�YRRU�OXFKWRQWYRFKWLJLQJ��!��=RQQHSDQHOHQ�YRRU�HOHNWULFLWHLWVRSZHNNLQJ��!��N:�SLHNYHUPRJHQ��

!��.HWHO�RI�NDFKHO�JHVWRRNW�PHW�ELRPDVVD��

,QYHVWHULQJHQ�RS�GH�(QHUJLHOĎVW�NRPHQ�RRN�LQ�DDQPHUNLQJ�YRRU�(,$��PDDU�RRN�DQGHUH�LQYHVWHULQJHQ�GLH�HQHUJLH�EHVSDUHQ�DOV�NOLPDDWFRPSXWHUV�HQ�KHW�YHUYDQJHQ�YDQ�DVVLPLODWLHODPSHQ�� 9RRUEHHOGHQ�YDQ�VSHFLƂHNH�LQYHVWHULQJHQ�RS�de 0LOLHXOĎVW:!��.DV�YRRU�PLOLHXYULHQGHOĎNH�SURGXFWLH�PHW�0LOLHXNHXU�RI�ELRORJLVFKH�WHHOW�

!��*URHQ�/DEHO�.DV�YRRU�ELRORJLVFKH�WHHOW�RI�PLOLHXYULHQGHOĎNH�SURGXFWLH�PHW�0LOLHXNHXU��

!��*URHQ�/DEHO�.DV��!��$IYRHUV\VWHHP�YRRU�YRFKW�XLW�GH�NDV�WĎGHQV�OLFKWVFKHUPLQJ�LQ�GH�QDQDFKW��

!��$SSDUDWXXU�YRRU�KHW�ELRORJLVFK�EHVWUĎGHQ�YDQ�SODJHQ�RI�]LHNWHQ�

!��/XLVGLFKW�LQVHFWHQJDDV��!��,QVWDOODWLH�YRRU�YHUKRJHQ�SODQWZHHUVWDQG��!��&ROOHFWLHYH�UHJHQZDWHURSVODJSODV��RQGHU-JURQGVH�ZDWHURSVODJYRRU]LHQLQJ�

!��$SSDUDWXXU�YRRU�KHW�YHUPLQGHUHQ�YDQ�GH�

KRHYHHOKHLG�RSJHSRPSW�JURQGZDWHU�YRRU�JHEUXLN�DOV�JLHWZDWHU��

!��,QVWDOODWLH�YRRU�YHUPLQGHUHQ�JHZDVEHVFKHU-PLQJVPLGGHOHQ�LQ�WH�OR]HQ�GUDLQZDWHU��

!��9RRU]LHQLQJ�YRRU�KHW�YHUZĎGHUHQ�YDQ�PHVW-VWRIIHQ�LQ�WH�OR]HQ�GUDLQZDWHU��

!��7HHOWV\VWHHP�YRRU�EODGJHZDVVHQ�RS�ZDWHU��!��0LOLHXYULHQGHOĎNH�SURGXFWLH�YDQ�JHZDVVHQ�RI�SURGXFWHQ�LQ�HHQ�JHERXZ�YROJHQV�0LOLHX-NHXU�

!��*36�QDXZNHXULJ�V\VWHHP�YRRU�ORNDOH�PHWLQJ�YDQ�NOLPDDWJHJHYHQV��

!��0RQLWRULQJVV\VWHHP�YRRU�SODQWDFWLYLWHLW��!��89�JHZDVEHVFKHUPLQJVLQVWDOODWLH��!��%LRORJLVFKH�ZDWHU]XLYHULQJVLQWDOODWLH�YRRU�YHURQWUHLQLJG�DIYDOZDWHU�

!��$SSDUDWXXU�WHU�YRRUNRPLQJ�YDQ�YHURQWUHLQL-JLQJ�YLD�DIYDOZDWHU�

!��7UDQVIRUPDWRU�PHW�SODQWDDUGLJH�ROLH��!��.RROZDWHUVWRIHPLVVLHUHGXFHUHQGH�WHFKQLHN! /RZ�12[�NHWHOV��

Energie- en Milieulijst 2015

0815vraag.indd 12 17-02-15 17:39


VannoVa is niet enkel een chrysantenclub meerVorig week organiseerde

Vannova een middag voor

NODQWHQ�EĎ�)ORUHLQ�*HUEH-

UDpV��'LW�EHGUĎI�LV�RQODQJV�

toegetreden tot het chry-

VDQWHQFROOHFWLHI��9ROJHQV�

de groep een logische stap.

e:H�GHOHQ�GH]HOIGH�NODQWHQ�

en visie op kwaliteit.”

Cindy van der [email protected] 'H�FRPSOHWH�9DQQR9D�JURHS�EĎ�HONDDU��,Q�KHW�PLGGHQ�3DWW\�HQ�5HLQLHU�=XLGJHHVW�HQ�JHKHHO�

UHFKWV�FKU\VDQWHQWHOHU�/DXUHQV�YDQ�GHU�/DQV�

De naam VannoVa Mastergrowers spreekt voor zich. De leden van het samenwerkingsverband richten zich

allen op de bovenkant van de markt. Met hun kwaliteit willen zij het verschil maken in de markt. Het is drie jaar geleden dat dit kwaliteitslabel werd opgericht. „Iedereen weet welke telers eruit springen en een goe-de naam hebben opgebouwd in de markt. Je houdt elkaar allemaal in de gaten. Toch zijn we met elkaar rond de tafel gaan zitten en deze samenwerking aangegaan”, vertelt chrysantenteler Laurens van der Lans.

Vorig jaar trad er een nieuwe chrysan-tenteler tot de groep toe en verder is het vrij rustig geweest rondom VannoVa. Dat is tenminste het geluid dat Van der Lans wel eens van zijn klanten hoort. „Maar als we in Rusland zijn; dan wordt ons label herkend en wordt er om VannoVa gevraagd. Dat is uiteindelijk wat we willen bereiken. We willen een kwaliteitsmerk in Oost-Europa neerzetten. Meer bombarie er omheen hoeft van ons ook helemaal niet”, zegt hij.

De groep krijgt nu wederom uitbreiding. Reinier Zuidgeest van Florein Gerbera’s treedt toe tot de ’master growers’. En daarmee is Vannova geen chrysantenclub meer. Op de klantendag werd het bedrijf officieel geïntroduceerd. Volgens de groep is de samenwerking met de gerberateler een logische stap. „Hun chrysanten en mijn ger-bera’s staan vaak in dezelfde box. We hebben

veel dezelfde klanten en we streven allemaal naar een topproduct”, geeft Zuidgeest de overeenkomsten weer.

Meer op beurzenDoor met elkaar samen te werken kan er volgens de kwekers makkelijker geprofiteerd worden van elkaars netwerk. Daarnaast wil-len zij gezamenlijk promotie- en marketing-activiteiten oppakken. Daar zit volgens hen de grootste winst. Door de samenwerking is het mogelijk om bijvoorbeeld meer aan beurzen deel te nemen in Oost-Europa. „Wij stonden onlangs al naast elkaar op de beurs in Moskou en daar verwezen we groothandelsklanten ook door. Je merkt dat het werkt. Met elkaar kunnen we bovendien vaker aanwezig zijn in onze belangrijke afzetmarkt dan dat we individueel zouden kunnen doen”, vertelt Zuidgeest.

Tot nu toe werkte Florein Gerbera’s nog niet samen met andere telers. Het bedrijf zet 100% van zijn gerbera’s rechtstreeks af en heeft een naam opgebouwd in de markt. De samenwerking met VannoVa voegt volgens de gerberateler echter nog wel wat toe. „Ik ga graag mijn eigen gang, maar in dit ver-band wil ik wel de handen ineen slaan. De producten overlappen elkaar niet; we zitten niet in elkaars vaarwater. We kunnen met elkaar een sterk kwaliteitsmerk neerzetten”, verwacht Zuidgeest.

De leden van VannoVa regelen zelf de verkoop en behouden de eigen identiteit. Zij voeren allen wel het Vannova-logo op de verpakking. De groep staat open voor meer telers van andere productgroepen. Daarom waren er op de klantendag ook een aantal veredelaars van andere producten uitgenodigd. Vannova is met enkele telers al in gesprek over eventuele deelname. „Het is absoluut niet ons plan om buiten expor-teurs om te gaan, omdat we een groter col-lectief worden. Maar de wereld om ons heen verandert en we denken door de samenwer-king onze positie te verstevigen en dus een stapje voor te blijven op de rest”, geeft Van der Lans aan.

3ĎOHQ�RS�2RVW�(XURSDVannoVa richt de pijlen nu vooral op Oost- Europa. Die afzetmarkt vraagt volgens de telers om de allerhoogste kwaliteit. Door samen te werken met andere telers, denkt de groep de afzetmarkt te kunnen verbreden in de toekomst. In elk land is volgens Van der Lans immers een topsegment aanwezig. „De situatie op Rusland is nu zorgelijk. De vraag is minder en we hebben geen idee hoe lang de situatie zo blijft. Gas en olie worden weer ietsje duurder, dus dat is positief. Het is een vraag voor de toekomst of we ons ook actief op andere landen moeten gaan richten. Daar is het nu echt nog te vroeg voor.” <

foto

: Ha

ns

ne

efj

es

Vannova.indd 13 17-02-15 17:39


p:H�ODWHQ�GH�SUĎV�niet onderuit gaan’6RPPLJH�SODQWHQWHOHUV�ZLOOHQ�QLHW�GDW�KXQ�SURGXFW�WHJHQ�HONH�SUĎV�YHU-

KDQGHOG�ZRUGW�HQ�QHPHQ�GDDURP�]HOI�SODDWV�RS�GH�WULEXQH��+RH�ZHUNW�

GDW"�(Q�OHYHUW�GLW�SHU�VDOGR�QRJ�ZDW�RS"�(HQ�DDQWDO�WHOHUV�DDQ�KHW�ZRRUG�

Cindy van der [email protected]

Verschillende telers hebben een ko-persnummer bij de veiling en zitten dagelijks voor de klok om richting

te geven aan de prijzen. Kwekerij Rovawee uit Rijsenhout is er één van. Zij zijn van maandag tot en met donderdag voor de klok in Aalsmeer aanwezig. De reden dat zij dit doen is volgens Marcel de Ron simpel: zij willen de prijs van de planten niet door de bodem laten zakken. „We hebben een behoorlijke klantenkring die direct bij ons inkoopt. Wij willen niet dat het prijsver-schil tussen klok en bemiddeling te groot wordt”, zegt hij. In de praktijk komt het er op neer dat Rovawee altijd de eerste druk op de knop geeft om de prijs in te zetten. „Andere kopers weten dat we er zitten en wachten af. Wat dat betreft ben ik er een groot voorstander van dat de kopersnum-mers uit het klokfront verdwijnen. Dat

brengt een stukje chemie en spanning op de klok terug en dat is alleen maar positief voor de prijsvorming”, verwacht hij.

6FKHLGVUHFKWHUDe prijzen voor de plantenklok zijn volgens hem grillig. Een product dat rond de ! 40 moet opbrengen, kan volgens hem ook zo maar voor ! 25 van de hand gaan. Dat wil De Ron niet laten gebeuren. „Ik voel me af en toe een scheidsrechter, maar ik merk dat inkopers niet altijd goed geïnformeerd zijn over de waarde van een product. Als ik hen de gelegenheid geef de plant tegen die lage prijs in te kopen, dan gaan ze daar de volgende dag ook mee door. Nu zet ik een prijs van ! 35 in en dan kan het voorkomen dat alle planten weer mee naar huis gaan, omdat er niemand drukt. Maar die dag erna

zet ik voor ! 37 euro in en dan kan het zo zijn dat alle planten wel voor ! 35 weggaan. Had dat ook gebeurd als ik de prijzen niet had ingezet? Tja, je weet het niet. Het is een lastige rekensom. Het kost geld, maar ik ben er van overtuigd dat het ook geld oplevert”, meent De Ron.

Rovawee laat negen van de tien keer de planten terug naar de kwekerij komen; zij willen de planten niet te lang in de veiling hebben staan. De planten gaan terug de kas in en worden soms later weer voor de klok aangevoerd. Het bedrijf merkt wel dat het aandeel klokhandel elk jaar afneemt. Steeds meer planten worden direct verkocht en daar is De Ron alleen maar blij mee. „De klok is voor ons een klant. Je kan er een paar karretjes aan kan slijten maar daar houdt het toch echt mee op. Klanten lopen wel eens te morren als wij minder aanvoeren of de handel voor een bepaalde prijs inzetten, maar de oplossing is heel simpel. Dan moe-ten ze maar meer gaan geven”, vindt hij.

NoodgreepOok Kwekerij Vireo uit Aalsmeer zit dage-lijks voor de plantenklok. Martin Hogen-boom geeft aan dat hij er het liefst vandaag nog mee zou willen stoppen. „Het is ten-slotte een noodgreep. Wij doen dit omdat we de bemiddelingsprijzen niet in gevaar willen brengen”, motiveert hij. Hogenboom ervaart dat inkopers, mede door de snelheid van het veilen, de prijs soms moeilijk kun-nen inschatten. Zeker bij de aparte soorten is dat het geval en daarom zet het bedrijf zelf de prijs in. De vader van Martin zit elke dag voor de klok in Aalsmeer en koopt zonodig de partijen weer terug. „Op andere veilingen zitten we niet op de tribune. Daar voeren we heel gedoseerd aan. Op Aalsmeer willen we soms wel iets meer neerzetten,

Telers over terugkopen eigen handel:

Achtergrond

)ORUD+ROODQG�ZLO�VWDELHOHUH�SUĎVYRUPLQJ�NORN

)ORUD+ROODQG�PHOGW�GDW�]Ď�YDQDI�HLQG�PDDUW�KHW�NRSHUSODDWQXPPHU�QLHW�PHHU�LQ�KHW�NORNIURQW�YDQ�GH�H[SRUWORFDWLHV�WRQHQ��'LW�PRHW�WRW�HHQ�VWDELHOHUH�SUĎVYRUPLQJ�JDDQ�OHLGHQ��'H�YHLOLQJ�QHHPW�RS�GLW�YODN�PHHU�LQLWLDWLHYHQ��=R�ORRSW�HU�HHQ�SLORW�pNZHNHUV-PLQLXPSUĎVp�EĎ�JHUEHUD�HQ�VQĎDQWKXULXP��1D�DƃRRS�YDQ�GH�SLHNSHULRGH��ZRUGW�GH�NZHNHUPLQLPXPSUĎV�JHWRRQG�LQ�KHW�NORNIURQW�HQ�ZRUGHQ�H[WUD�SURGXFWJURHSHQ�VWDSVJHZĎV�WRHJHYRHJG��'H�SDUWĎHQ�GLH�RQ-GHU�GH�YDVWJHVWHOGH�SUĎV�YHUNRFKW�ZRUGHQ��GUDDLHQ�GRRU�HQ�ZRUGHQ�YHUQLHWLJG��2S�GH�ORFDWLHV�$DOVPHHU�HQ�1DDOGZĎN�KHHIW�)ORUD+ROODQG�EĎ�KHW�YHLOHQ�YDQ�SODQWHQ�RRN�HHQ�SLORW�XLWJHYRHUG�PHW�GH�]RJHQRHPGH�

pELGGLQJ�SULFHp��7HOHUV�YDQ�SODQWHQ�GLH�QLHXZH�SURGXFWHQ�YRRU�GH�NORN�ZLOGHQ�DDQYRHUHQ��NRQGHQ�]HOI�HHQ�DIZĎNHQGH�ERGHP�LQ�GH�SUĎV�YRRU�HHQ�SDUWĎ�OHJJHQ��1LHW�YHUNRFKWH�SURGXFWHQ�JLQJHQ�ZHHU�ULFKWLQJ�WHOHU�UHWRXU��'H�SLORW�LV�DIJHORSHQ�HQ�HU�KHHIW�HHQ�HYDOXDWLH�SODDWVJHYRQGHQ��+LHU�LV�XLWJHNRPHQ�GDW�HU�GRRU�GH�ELGGLQJ�SULFH�]HYHQ�QLHXZH�SURGXFWHQ�RS�GH�NORN�]ĎQ�JHNRPHQ��'ULH�KLHUYDQ�]RXGHQ�GDDU�QLHW�]ĎQ�JHNRPHQ�]RQGHU�YDQJQHW��'H�SUĎVYRUPLQJ�ZHUG�SRVLWLHI�EHÌQYORHG��.RSHUV��NZHNHUV�HQ�YHLOLQJPHHVWHUV�]LHQ�ELGGLQJ�SULFH�DOV�PLGGHO�RP�HHQ�EUHGHU�DVVRUWLPHQW�YRRU�GH�NORN�WH�NUĎJHQ��2S�GLW�PRPHQW�NĎNW�)ORUD-+ROODQG�QDDU�HHQ�JRHG�YHUYROJ�

Terugkopenklok.indd 14 17-02-15 17:40


6RPPLJH�SODQWHQWHOHUV�QHPHQ�]HOI�SODDWV�RS�GH�WULEXQH��=Ď�YLQGHQ�GDW�KXQ�KDQGHO�QLHW�WHJHQ�HONH�SUĎV�WH�NRRS�LV�

omdat ik weet dat er een rem opzit”, legt Hogenboom uit.

Vireo koopt alleen groene planten terug; de bloeiende gaan mee in het spel van vraag en aanbod. „Bij de bloeiende planten is er sneller sprake van kwaliteitsverlies. Natuur-lijk lopen ook daar de prijzen wel eens uit de pas, maar daar kan de prijs ook nog wel eens oplopen. Bij de groene planten heb je dat laatste veel minder”, ziet Hogenboom. Wat het hem onder de streep oplevert? Daar kan de teler geen eenduidig antwoord op geven. De uurtjes die zijn vader erin steekt, zijn het waard, maar het kost ook geld. „Je hoort wel eens gemopper van kopers, maar ik betaal net zo veel als zij doen. Wij betalen dezelfde heffingen als alle andere kopers.”

Klok is etalageVoor handelskwekerij Ubink uit Kudelstaart is het inkopen voor de klok ook de normale gang van zaken. Zij zitten al dertig jaar voor de klok in Aalsmeer. Ook Gert Ubink kan moeilijk inschatten wat het hem per saldo opbrengt. „Het gevoel is goed en daar gaat het om. We gaan ervan uit dat het loont.” Ubink zit op de klok om de prijsstandaard aan te geven. Hij vindt dat hun product niet tegen elke prijs verkocht mag worden. Ko-pers moeten volgens hem soms een beetje op weg geholpen worden.

Ubink geeft aan dat hij meebeweegt met de markt. „Het is geen exacte wetenschap, we kijken de markt elke dag aan. We willen natuurlijk ook niet alles weer terug gaan ko-pen. En producten mogen ook best wel eens iets goedkoper zijn, want misschien boor je daar juist weer een nieuwe klantengroep mee aan. Maar er is een grens”, vindt hij.

De handel die Ubink terugkoopt, komt weer terug naar de kwekerij en daar wordt bepaald wat er vervolgens mee gebeurt. Hij zet het niet de andere dag weer voor de klok. „Sommigen brengen de planten direct weer naar de veiling, maar als ze het vandaag niet willen hebben, waarom morgen wel? Dan wacht ik weer een paar weken”, legt hij uit.

De cactuskweker geeft aan dat de klok, ondanks de soms grillige prijsvorming, een waardevol kanaal is. Voor Ubink vervult de klok een etalagefunctie. Ook partijen waar de aantallen niet zo groot van zijn, kunnen volgens hem prima via dit instrument ver-markt worden. „Alleen niet tegen elke prijs”, benadrukt hij nog maar eens.

3UĎV�EHXUHQDie overtuiging heeft Huub van Diemen ook. Kwekerij De Amstel is een grote klo-kaanvoerder. Er zijn dagen dat het bedrijf in De Kwakel 100 karren voor de klok brengt. „Maar als de planten het geld niet opbren-

Foto

: Flo

ra

Ho

lla

nd

gen, komen ze terug. Wij willen onze prijs beuren; we laten het niet onderuit gaan”, stelt Van Diemen. Hij geeft aan dat een klokprijs gerust 80% van de bemiddelings-prijs mag zijn. „Als je zelf niet op de klok zit, maak je rare dingen mee. Dan kunnen planten gerust voor 30% van de bemidde-lingsprijs van de hand gaan. Zo ver laten wij het niet komen.”

Van Diemen heeft wel eens uitgerekend dat als hij dit niet zo doen, hem dit 10% van zijn omzet kost. „Als wij voor een miljoen euro voor de klok zetten, dan worden mijn uurtjes dus goed betaald. Natuurlijk kost deze werkwijze ook geld. Maar als de kosten 7 of 8% zijn en de andere dag brengt de handel 20% meer op, dan verdien je er gewoon aan.” Met name bij de exclusieve producten vindt hij het belangrijk om rich-ting aan de prijzen te geven. Bij de massa-artikelen is de invloed volgens hem minder groot; daar volgt hij de marktprijzen.

Van Diemen koopt daarnaast in opdracht van andere kwekers ook planten terug. En wanneer hij planten van betrouwbare aanvoerders voor de klok onderuit ziet gaan, drukt hij ook en zoekt daar later weer een bestemming voor. „We doen dit al zo'n 25 jaar; kopers weten het. Ze zitten met druk-ken op ons te wachten. Dat geeft niet. De kwekerij bestaat nog steeds, dus ik denk dat we het nog niet zo verkeerd doen.” <

Terugkopenklok.indd 15 17-02-15 17:40


Export

16

De bestedingen door consu-menten aan bloemen en plan-ten zijn historisch laag”, meldt

Katty Proost van de cash-and-carry-keten Agora over de Belgische markt. „Geschenkbonnen hebben bloemen en planten verdrongen bij feestda-gen. En de concurrentie van andere cadeau-artikelen is toegenomen, terwijl onze collectieve promotie met bijvoorbeeld Bloemenbureau Hol-land is weggevallen. En wij horen van onze klanten dat het winkelbezoek is teruggelopen.”

OmzetdalingDe exportomzet van bloemen en planten vanuit Nederland kromp in januari met 9% tot ! 14,5 miljoen, zo maakte de VGB bekend (zie tabel). Bij de pot- en tuinplanten kwam de daling uit op 14% tot ! 7,9 miljoen. Bij de snijbloemen stokte de export op een omzetwaarde van ! 6,6 mil-joen, 3% minder dan in januari 2014.

Op jaarbasis daalde de exportwaar-de die de Nederlandse groothandel op België realiseerde het afgelopen jaar 2% tot ! 225 miljoen (zie gra-fiek). De totale export steeg met het-zelfde percentage tot ! 5,4 miljard. Na de eerste economische crisis dit mil-lennium klom de bloemen- en plan-tenexport naar België in 2010 met 12% nog met het hoogste percentage in de afgelopen jaren.

„Dat wij als Agora hebben stand-gehouden, is te danken aan het feit dat we meer klanten hebben binnen-gehaald en niet aan de bestedingen”, aldus Proost. Algemeen directeur Gerben Star van H. Star Bloemen-groothandel signaleert dat Belgische bloemisten tegenwoordig veel meer gericht zijn op koopjes. „De prijs-kwaliteitverhouding is belangrijker geworden.”

Groeivoorwaarden Commercieel directeur Peter Janmaat van Celieplant constateert in het Belgische supermarktsegment een groeiende bloemenafzet. „We werken met directe lijnen, een beperkt assor-timent van dezelfde kwekers en een constante kwaliteit en prijs. Daardoor is de waste gering.” Zo’n 70% van de bloemen via Celieplant richting Bel-gië is afkomstig uit Afrika. „We heb-ben Nederlandse programma’s met producten als chrysant, gerbera en zonnebloemen. Absolute voorwaarde is dat kwekers minimaal MPS-A ge-certificeerd zijn.”

Directeur André Timmermans van de gelijknamige plantenexporteur noemt meer promotie een voor-waarde om de afzet van pot- en tuin-planten in België weer in stijgende lijn te krijgen. „Mensen moeten de pro-ducten zien en erover horen. In België verdwijnen kwekers en er komen geen tuincentra en bloemenwinkels bij. Dus moeten we samen met Hollandse kwekers aan de weg timmeren, zeker nu het Bloemenbureau minder doet.”

Verbetertraject„Informatie en dan vooral het beeld-materiaal moet voor 100% kloppen, daar ligt voor Nederlandse kwekers nog een heel verbetertraject. De han-del via KOA (kopen op afstand) en webshops neemt bij ons toe en daar-door zitten we op België in de plus”, meldt Star.

Proost ziet ook een positieve kant van de wat ingezakte Belgische bloe-men- en plantenmarkt. „Dat geeft ook weer groeimogelijkheden.” Star noemt het een pluspunt dat het Ne-derlandse bloemen- en plantenaan-bod veel diversiteit kent. „Dat moeten we zien te behouden want daardoor blijven we interessant.” <

Hermen de [email protected]

Krimp export op België kan omslaan in groeiMet een daling van 9% in de afgelopen maand zet de krimp in de export van

bloemen en planten vanuit Nederland naar België versterkt door. Er zit groei in

verkoop via supermarkten en webshops. Exporteurs wijzen op het belang van

handhaving van de productkwaliteit, betere informatie en meer promotie.

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

’14’13’12’11’10’09’08’07’06’05’04’03’02’01’00

Exportwaarde van snijbloemen en pot- en tuinplanten vanuit Nederland naar België vanaf 2000.

Tabel. Toptien exportlanden bloemen en planten totaal Januari 2015

Waarde Mutatie

Duitsland € 124.855 -2,1

Verenigd Koninkrijk € 54.979 2,1

Frankrijk € 52.616 13,1

Italië € 17.345 -11,3

Zwitserland € 15.288 9,9

België € 14.511 -8,8

Zweden € 13.622 -1,0

Rusland € 13.320 -31,6

Oostenrijk € 10.689 1,3

Polen € 10.452 3,5

Overig € 59.365 -13,8

Totaal Alle Landen € 387.042 -3,2Waarde x duizend euro. Mutaties t.o.v. dezelfde periode in 2014.Bron: Floridata/publicatie VGB

Waarde x duizend euro. Bron: HBAG/Floridata

Export.indd 16 17-02-15 17:40

K ORN�SUĎVEHHOGHQ


%521��)/25$+2//$1'

'H�ZHHN�YDQ�

MDUNW

17

’14/’15’13/’14’12/’13

15

20

25

30

35

40

1098765432152515049

Mid

denp

rijs i

n ce

nten

week

’14/’15’13/’14’12/’13

80

90

100

110

120

130

140

150

160

1098765432152515049

Mid

denp

rijs i

n ce

nten

week

’14/’15’13/’14’12/’13

80

90

100

110

120

130

140

1098765432152515049

Mid

denp

rijs i

n ce

nten

week

Snijbloemen Groene planten Bloeiende planten

In week 7 geen verandering van de middenprijs. Deze blijft steken op 30 cent. Dat is respectie-velijk 3 en 2 cent meer dan in 2013 en 2014.

Na de stijging in week 6 met 6 cent, zakt de middenprijs in week 7 met 9 cent naar 113 cent. Dat is minder dan in de voorgaande twee jaren.

Let op: de lijnen lopen in het volgende jaar over zonder van kleur te veranderen.

Een daling van de middenprijs met 7 cent tot 97 cent. In 2013 lag deze op 98 cent en in 2014 op 109 cent.

GH�OĎQUĎGHUDaniël van Egmond:

’Op roos na vallen prijzen voor Valentijn mee’

Maandag„De week voor Valentijn gaat beginnen. Bloemen zijn duur, vooral rode rozen. Alhoewel de stemming bij de Nederlandse bloemist nog niet op het hoogtepunt is, is de verkoop het afgelopen weekend goed geweest. Alhoewel we wel verschil merken tussen de gebieden waar wel of geen carnaval gevierd wordt.”

Dinsdag„We gaan de dag beginnen met het laden van de auto. Vandaag nog steeds geen valentijnstress onder onze klanten. Alleen de vraag wat de rode rozen kosten. De verkoop gaat goed ondanks de dure bloemen. Dit komt doordat er veel grafwerk is.”

Woensdag„Ook nu weer lekker veel bestellingen vanwege grafwerk. We beginnen in Rotterdam en zakken af naar Noord-Brabant. Hier stijgt de spanning wel. Niet voor Valentijn, maar voor de carnaval. Alaaf! De verkoop valt

dan ook niet tegen. We rijden vandaag op het gemak ons rondje af.”

Donderdag„De prijzen vanwege Valentijn vallen op rozen na mee. De eerste bestel-lingen beginnen bij de klanten al binnen te komen en de verkoop loopt dan ook lekker door. Vandaag blijkt ook wel waarom de prijzen van de rozen blijven hangen, hier is toch de meeste vraag naar. Voor de rest: als het maar rood en rose is.”

Vrijdag„De dag voor Valentijn. Voor ons op het binnenland gaat het nu beginnen. Het weer is heel goed, zonnig. Het lijkt wel voorjaar vandaag. Gelijk zijn er mensen op straat en in de winkels. Het is druk en de verkoop loopt dan ook goed. Door de 'betaalbare bloemen zijn de klanten ook niet moeilijk. Ook ’s avonds zijn de bestellingen top. Zaterdagochtend nog een paar bestellingen rijden en dan zit de week er weer op.”

Bedrijf: Van Egmond BloemenhandelVeiling: RijnsburgWeek: 7

9$.%/$'�9225�'(�%/2

(0,67(5,-

Markt-1-prijsbeelden-nw.indd 17 17-02-15 17:40

9DNEODG�YRRU�GH�%ORHPLVWHUĎ��8 (2015) 18

25

50

75

100

125

150

Prijs indexAanvoer index

765432

Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder

week

in p

roce

nten

25

50

75

100

125

150


765432


week

in p

roce

nten

0

50

100

150

200


765432


week

in p

roce

nten

Snijbloemen

Kamerplanten

Tuinplanten

De handel voor Valentijn kwam dit jaar later op gang dan vorig jaar. In week 6 voor de valentijns-week lag de gemiddelde snijbloe-menprijs 9% onder het niveau van vorig jaar. In week 7 liepen de prijzen hard op en kwam de snijbloemenprijs 3,5% hoger uit. Dat komt doordat Valentijn een dag later viel waardoor in tegen-stelling tot vorig jaar tot en met vrijdag nog volop is ingekocht. In de week 7 werden 75 miljoen ste-len roos grootbloemig verkocht, 3% meer dan vorig jaar en tevens

steeg de prijs met 4%. Ook 7% meer tulpen bij een prijsdaling van 4%. Veel vraag naar gerbera mini voor Valentijn. Ondanks de forse aanvoerstijging van 10% was de prijs 15% hoger dan vorig jaar wat resulteerde in 27% meer omzet. Bij de Oriëntals ook een toename in stelen met 15%, de prijs daalde hierdoor met 4%. In week 7 was het totaal aantal ver-kochte stelen 3,4% hoger. In com-binatie met de hogere prijs kwam de snijbloemenomzet 7,2% hoger uit dan vorig jaar.

Tijdens de valentijnsperiode wor-den de laatste jaren met name meer bloeiende planten verkocht. Week 7 resulteerde in een stijging in aanbod en middenprijs. Dit jaar deels tenietgedaan door de traditi-oneel rustige week voor Carnaval, ook op 14 februari. Het aanbod lag 1,5% hoger (top 15 ruim 6% meer verkochte stuks) en de prijs steeg 3,5% vergeleken met week 7 in 2014. Hierdoor kwam de totale omzet uit op +5%. Phalaenopsis kon de grote aanbodstoename (+25,5%) niet aan, de middenprijs

daalde ruim 5%. Potroos noteerde met 10% minder verkochte stuks een 34% hogere middenprijs. Potanthurium lukte dat niet, bij 3% minder aanbod daalde de prijs per stuk 5%. Kalanchoë kon het aanbod (+20,5%) niet aan en daal-de 7% in prijs. Bij potnarcis was het aanbod (-18,5%) redelijk in balans met de stuksprijs (+17,5%). De prijs van kamerhortensia daalde bijna 20% bij ruim 3% meer aan-bod. Dracaena als groene plant viel op door een positieve prijsvorming (+30%) bij 5% minder aanbod.

Normaliter ’liften’ tuinplanten mee met de valentijnsperiode. In week 7 bleef het tuinplan-tenaanbod met -11% nog steeds achter vergeleken met 2014. De prijsvorming was redelijk met een hogere middenprijs (+4%). Consumenten reageren op de positieve weersverwachtingen en beginnen tuin en terras aan te kleden met voorjaarsproducten. Primula was de omzetdraaier in week 7, de stuksprijs steeg ruim 22% bij een dalend aan-bod (-26,5%). Helleborus kon de prijs niet vasthouden (-8%)

bij 8,5% meer verkochte stuks. De prijsvorming van salix was positief (+26%) bij een dalend aanbod (-17,5%). Ook het aan-bod camellia bleef zwaar achter (-46%) met een stukprijsstijging van 13% tot gevolg. De omzet van tuinplanten totaal lag bijna 8% lager dan vorig jaar.

Hogere prijs in valentijnsweek

Meer aanbod en hogere prijs

Minder tuinplanten, prijs stijgt

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven

van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar. Jill BerensMLOOEHUHQV#ƃ�RUDKROODQG�QO

Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 18 17-02-15 17:40


Over de toonbank

Standpunt

Mee eens, oneens of denkt

u er heel anders over?

Reageer dan bij de markt-

redactie:

A.F. Middelburg,

06-23631549 of mail

[email protected]

19

Duitsland

Berlijn

Elis Lambert:

’Rode roos nog maar 40% van valentijnomzet’

FOTO

: FLO

WE

R A

ND

AR

T

Hoe waren de valentijnverkopen?„Op vrijdag de 13e hebben we het zeer druk gehad, op de dag zelf wat minder. Een groot deel van onze klanten komt van de Bayer-fabriek in de buurt, die 6.000 werknemers heeft. Op zaterdag werken die niet, dus de ver-

Naam: Flower and ArtLocatie: BerlijnSortiment: 60% bloemen, 20% planten,20% overigSpecialiteit: Fair Trade rozenAantal medewerkers: 8

kopen op dag zelf vielen tegen. De totale valen-tijnomzet was ongeveer gelijk met vorig jaar.”

Met rode rozen als bestseller?„De klassieke rode roos maakt nog maar 40% uit van de valentijnomzet. Dat komt voor een deel omdat rozen dan zo duur zijn. De week voorafgaand Valentijn kochten we rode rozen ineens twee tot drie keer duurder in dan daar-voor. De consument gaat vooral voor bonte voorjaarsboeketten met tulpen en ranonkels voor Valentijn. Ze hebben het gevoel dat ze daarmee meer waar voor hun geld krijgen.”

Welke rozen zijn favoriet?„Dat zijn onze Fair Trade-rozen uit Ecuador. We zijn daarin gespecialiseerd en klanten vragen er specifiek naar. Niet alleen vanwege het Fair Trade-label, maar ook omdat ze uniek zijn in bloemgrootte en kwaliteit. Men is bereid daar meer voor te betalen. Voor afnemers van goede kwaliteit tegen een iets betere prijs, hebben we natuurlijk ook veel Nederlandse rozen.”

Wat loopt goed nu?„Tulpen, tulpen en nog eens tulpen. En andere voorjaarsbloemen. Hoe bonter en vrolijker, hoe beter. Mensen worden zo blij van deze voor-

jaarsbodes en de vreugde die ze uitstralen.”

Waar koopt u in?„De groothandelsmarkt van Berlijn is drie kilome-ter bij ons vandaan. We komen daar bijna dage-lijks en kunnen makkelijk bijkopen als dat nodig is. We vinden daar zowel de Ecuador-rozen als de Nederlandse en ook lokaal aanbod.”

Bent u tevreden over de Nederlandse producten?„Zeker. Maar veel hangt af van welke handelaar je koopt. We kiezen dan ook leveranciers van wie we zeker weten dat ze de beste kwaliteit kopen uit Nederland en de bloemen snel door-verkopen.”

Is de concurrentie hard?„Wij hebben hier in Berlijn te maken met een groot aantal Aziaten die kleine winkeltjes ope-nen en daar bloemen aanbieden tegen prijzen waarvoor wij ze nog niet eens kunnen inkopen. Ze hebben niet de kosten die professionele bloemisten hebben en uiteraard ook niet de kennis en kwaliteit waarover wij beschikken, maar ze richten ons veel schade aan met hun spotgoedkope aanbod. Meer dan de super-markten van deze wereld.”

Charles Lansdorp, Flowerpassion

’Collectieve promotie werkt!’

De afgelopen weken is in de rubriek Standpunt een discussie

gaande over het nut van collectieve promotie. Ik wil daar graag op rea-geren.Wie twijfelt of collectieve promotie werkt, adviseer ik om te kijken naar de recente videoclip van het Bloe-menbureau Holland met als titel ’Love is in the air’ voor de promotie van de bloemenverkoop voor Valentijnsdag. De makers van deze clip zijn erin geslaagd om op een mooie, grappige en aansprekende wijze de bloemen-boodschap voor Valentijn over te brengen op de doelgroep.De liefdesclip ’Love is in the air’ is

opgenomen in de stad van Romeo en Juliette, de ideale lokatie Verona is immers wereldwijd bekend als de stad van de liefde. De clip is hierdoor geschikt voor alle landen en kan via de sociale media snel en doeltreffend de doelgroep bereiken. Valentijns-dag is geen dag meer voor alleen bloemen. De reclamedruk voor Valen-tijnsdag in Italië is enorm. De reclame-spots vliegen je om de oren: parfum, lingerie, sieraden en zelfs auto’s wor-den aangeprezen om te kopen voor je ’Amorosa’.De clip van het Bloemenbureau Hol-land laat zien dat collectieve promotie werkt en nodig is. De reacties die

ik heb gekregen vanuit de Italiaanse groothandel en detailhandel waren lovend en enthousiast. Bloemenbu-reau Holland, op naar de volgende clip voor Vrouwendag!

Markt-3-Toonbank-nw.indd 19 17-02-15 17:40


AQDO\VHV�VQĎEORHPHQ

20

0

500.000

1.000.000

1.500.000

2.000.000

0

5

10

15

20

’14/’15’13/’14 t/m jan

’12/’13’13/’14

’12/’13’11/’12

’10/’11’09/’10

’08/’09’07/’08

’06/’07’05/’06

’04/’05’03/’04

’02/’03

Verkochte aantallen x duizend

Gem

idde

lde

prijs

in c

ente

n

Aanvoer en gemiddelde prijs tulpen (alle productgroepen samen) op de Nederlandse bloemenveilingen sinds seizoen 2004/2005.

Spanning in tulpenhandel richting Rusland stijgt „Wat gaan de Russen doen?” vragen handelaren en tulpen-broeiers zich af nu Internationale Vrouwendag voor de deur staat. De kwaliteit van het aanbod kan beter.

„Na een stroeve start zijn de va-lentijnverkopen goed geweest en bleef de vraag ook goed”, blikt inkoper Michel Schoneveld van Hilverda De Boer terug. „Maar Vrouwendag, dat kon wel eens een heel gevaarlijke dag worden voor de tulpenhandel”, kijkt hij vooruit. Er zijn broeiers die spe-ciaal voor deze vroeger bijzon-dere bloemendag op 8 maart extra kasruimte hebben ingezet. „Dat wordt nog heel spannend”, vond John Boon van Boon & Breg in Andijk vorige week over de onzekere situatie. „Om me heen hoor ik dat er dagelijks or-ders worden geannuleerd.” Niels Kreuk van Maatschap Kreuk in Andijk: „Vorig jaar werden ruim voor Vrouwendag tulpen vastge-legd voor Rusland voor 18 tot 19

cent per steel, nu nog niet eens voor 15 cent.” Inkoper Jeroen Beishuizen meldt dat ondanks de onzekere situatie Hamifleurs richting Valentijn tulpen goed in de Russische markt kwijt kon. „Vergelijkbaar met vorig jaar”, schat hij.

Prijsverschillen Met een aandeel van meer dan 95% bepalen enkele en dubbele tulpen de markt en daarin kruipt het aandeel van de enkele tulp langzaam omhoog. Dat komt vooral door de toenemende af-zet via het retailkanaal, waarin een duidelijke voorkeur is voor enkele tulpen vanwege de lagere kostprijs. Tien seizoenen geleden tekenden de enkele tulpen voor bijna 77% van het aanbod bij de

bloemenveilingen, afgelopen sei-zoen klom het met 0,7 procent-punt tot 83,3%.Het prijsverschil tussen dubbele en enkele tulpen daarentegen stijgt. Tot en met januari dit sei-zoen werd voor dubbele tulpen 4,5 cent per steel meer betaald. Halverwege vorig seizoen lag dit op 4,1 cent en in het daaraan voorafgaande seizoen op 3,6 cent per steel. Gezien de eindprijzen in de afgelopen seizoenen is het twijfelachtig of dit verschil zo groot blijft.

Kwaliteit„Dubbele tulpen hebben een ho-gere sierwaarde, daardoor zien we wel een toename van de vraag in het groothandelssegment,”

aldus Beishuizen. „Wij hebben meer lijnen met dubbele tulpen, dat geeft een extra onderscheid”, aldus Schoneveld. Lennard En-thoven, inkoper bij Holex, heeft het idee dat de kwaliteit iets be-ter is dan vorig seizoen, maar zet vraagtekens bij het gemiddelde niveau. „Als je ’s ochtends door de aanvoer loopt, schrik je toch wel eens van wat je ziet. Zo’n 40% is voor onze klanten sowieso niet goed genoeg.” Schoneveld vindt het juiste aantal stuks per fust-eenheid voor verbetering vat-baar. „Door minder stelen in een blik aan te voeren denken broei-ers een zwaarder gewicht te sug-gereren en dus meer te vangen. Maar zo werkt het niet. En ook de sortering kan beter.” !

Positie bijzondere tulpentypes in gedrang%Ď]RQGHUH�WXOSHQ��]RDOV�SDUNLHWHQ��YHUJURWHQ�GH�DDQWUHNNH-OĎNKHLG�YDQ�KHW�DVVRUWLPHQW��PDDU�KHW�DDQGHHO�HUYDQ�QHHPW�af. De extra vereiste aandacht wordt onvoldoende betaald.

„Niet vanwege de speciale vorm, maar omdat rood een goede kleur is voor Valentijn”, noemt

Sjors Koeman van broeierij Kar-ma in Wervershoof als belang-rijkste motief om de parkiettulp

Rococo in het assortiment te voeren. Frank Schouten van N. Schouten en Zn in Zwaagdijk: „Uit het parkietenassortiment telen wij alleen Flaming Parrot. In de bollenteelt, de broeierij en de verwerking zijn parkiettulpen beslist niet makkelijk.” Dat vindt ook Geert Laan van Gebr. Laan in Avenhorn. „Ze zijn goed voor de nichemarkt, maar daar houdt het mee op.”

AchterstandBij de vervroegde aanvoer van tulpen, vanaf september tot en met januari in totaal een plus van bijna 30%, bleef de toename van parkiettulpen met 6% fors ach-ter. Daarmee zet een trend door, die zich al enkele jaren aftekent en ook geldt voor gefranjerde en leliebloemige tulpen. Vijf seizoe-

nen geleden lag het aandeel van parkieten, gefranjerde en lelie-bloemigen op ruim 7% met 122 miljoen stuks. Afgelopen seizoen was dat gekrompen tot minder dan 5%, in stelen 90 miljoen. De daling bij de leliebloemigen is het grootst. „Dat komt mede door de vergrote focus op gewicht, leliebloemigen zijn nu eenmaal lichter terwijl de sierwaarde best groot is”, vindt Niels Kreuk van Maatschap Kreuk in Andijk.„Aparte tulpen zijn goed vanwe-ge de diversiteit, en juist daarom moeten er geen karren tegelijk van komen”, positioneert inko-per Jeroen Beishuizen van Ha-mifleurs de bijzondere types. Dat geldt volgens Schouten ook voor de biologische tulpen. „De markt daarvoor groeit met enkele pro-centen per jaar.” !Fo

to: D

e G

rA

AF

VA

n D

er

ZA

nD

e

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 20 17-02-15 17:41


Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar [email protected]

Marktacties

21

Verkoop voor Vrouwendag beslissend voor pluischrysant'H]H�ZHNHQ�YODN�YRRU�,QWHUQDWLRQDOH�9URXZHQGDJ�]ĎQ�EHVOLV-send voor de resultaten met pluischrysant. De kwaliteit is goed, maar vraaguitval in Rusland is funest.

Foto

: De

Gr

aa

F V

an

De

r Z

an

De

„Vaststaat dat we dit jaar min-der op Rusland doen, dat is voor pluizers jaarrond verreweg de belangrijkste markt en zeker vlak voor Vrouwendag. Voor 1 november sturen we pluis-chrysanten de hele wereld over, verder is het een echt Russisch product”, meldde inkoper Aad van den Bos van Hamifleurs vo-rige week. „We sturen best wel bloemen en chrysanten, maar niemand wil iets vastleggen. Bestellingen als in vorige jaren blijven uit”, voegt Ben Durieux, inkoper bij Wesseling, aan het terughoudende marktbeeld toe. Voor het discountsegment waarin Green Partners is gespecialiseerd zijn pluizers volgens André We-zelman slechts af en toe interes-sant. „Actiematig voor feestda-gen en dan kopen we het meeste direct op schatting in. Terughou-dend, als het dan meezit koop ik liever op de klok bij dan dat ik moet afzeggen als het tegenzit.”

In de eerste maand van dit jaar kelderde de middenprijs voor pluischrysanten bij de vestigin-gen van FloraHolland in ver-gelijking met 2014 met 12 cent tot 45 cent per steel. De aanvoer kromp met 7% tot 11 miljoen stelen. Op jaarbasis lag de totale veilingaanvoer in 2014 op een vergelijkbaar niveau van 173 miljoen stelen als in 2013, maar zakte de middenprijs met 3 cent tot vier dubbeltjes.

Enig herstelDit jaar was pas tegen Valentijn vorige week zaterdag enig her-stel merkbaar. „Angst regeert en dat is begrijpelijk”, meldde een stekleverancier over de verkoop voor Internationale Vrouwendag op 8 maart. „We hebben best wel wat orders. Maar niet tegen vaste prijzen als vorig jaar, alles klok-gerelateerd”, stelt Yorick Leeuwis van Lewis Flowers in Tuil vast.Na deze week schakelt Lewis Flo-

wers net als vorig jaar weer over op santini’s. „Voor de 1 novem-berverkoop tot Vrouwendag staan de pluizers op het programma, daarna de santini’s. Dat is ons vo-rig jaar goed bevallen. Wat we dit jaar na 1 november gaan telen be-slissen we binnen een paar weken”, geeft Leeuwis aan.

MarktpotentiePeter van de Werken van River Flowers in de Bommelerwaard voerde ook deze week de laatste pluizers aan en schakelt over naar troschrysanten. „Door de terug-gevallen vraag in Rusland is de marktpotentie van de geplozen

Anastasia die wij teelden minder groot dan verwacht. Erg jammer, ik hoop echt dat de prijs aantrekt als de aanvoer daalt. Als dat niet gebeurt, zullen er wellicht nog meer telers schakelen”, is zijn ver-wachting. Op jaarbasis lopen de verwachtingen voor de aanvoer van pluischrysanten uit van een daling van 10% tot 18%.Inkopers zijn bij de tegenvallende prijsvorming goed te spreken over de kwaliteit. Een ontbrekende kleur in het as-sortiment is volgens Durieux hel-deroranje. Mogelijk is nieuwko-mer Paladov Dark in de toekomst geschikt. !

PromotieQ Woonplant van de maand februari: primulaQ�Woonplant van de maand maart: Franse geraniumQ Tuinplant van de maand februari: coniferen t/m pot 17 o.a. thujaQ�Tuinplant van de maand maart: vroege vaste planten zoals aquilegiaQ�PurE Seasonal Flowers voorjaar: anemoon, hyacint, ranonkel, iris. Promotieactie Happy hyacint is gestart.Q sep-mrt ’15 Campagne snijorchidee, initiatief van telers, promotie-commissie en FloraHolland, coördinatie en uitvoering Fresh RetailQ 5 - 8 mrt Beurs Huis & Tuin 2.0 in WTC Expo LeeuwardenQ 21 feb Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: bol-op-pot tulp, hyacint, narcis, eucomis, glamini, freesia en sonatini, groene plan-ten, aeschynanthus, Decorum assortiment, levensboom Thuja. SBS6, 17.00 uur. Bloemenagenda Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland

Q 1 - 28 feb: roosQ 1 - 22 mrt: ranonkelQ 9 - 29 mrt: anjerQ 30 mrt - 30 apr: gerbera

BloemendagenQ 23 feb Mannendag (Rus)Q 1 mrt St. David’s Day (Wales)Q 1 mrt Grootmoedersdag (Bel, Fra)Q 8 mrt Internationale VrouwendagQ 15 mrt Moederdag (GB)Q 17 mrt St. Patrick’s Day (Noord-Ierland)Q 19 mrt Vaderdag (Ita)Q 3 apr Goede Vrijdag (Ned, Dui, GB, Oos, Zwi)Q 5 - 6 apr PasenQ 12 apr Orthodox Pasen (Rus)Q 16 apr Secretaressedag (Ned, Bel, Fra)Q 23 apr St. George’s Day (Eng)Q 25 apr Bevrijdingsdag (Ita)Q 27 apr Koningsdag (Ned)Q 1 mei Internationale Dag van de ArbeidQ 4 mei Dodenherdenking (Ned)Q 5 mei Bevrijdingsdag (Ned)Q 8 mei Bevrijdingsdag WO II (Fra)Q 9 mei Dag van de Overwinning (Rus)Q 10 mei Moederdag (Ned, Bel, Dui, Ita, Oos, Zwi)

Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 21 17-02-15 17:41


Exporteur over Italië Analyse

22

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70

90

110

130

150

170

20142013201220112010


Gem

idde

lde

prijs

in c

ente

n

Bedrijf: Hamifleurs Functie: verkoper Belangrijkste afzetlanden:

Frankrijk, Italië, Duitsland, Groot Brittannië en Oost Europa

Inkoop: via KOA en direct bij kwekers Aantal medewerkers: 180

Ruud Koek:

’Italiaanse Valentijn redelijk’Valentijn, Italiaanse romantiek?„De Italiaanse Valentijn is dit jaar redelijk gelopen. Niet supergoed.

We merken dat de Italianen nog steeds niet zoveel te besteden

hebben. Voor mijn gevoel zitten ze nog midden in de crisis.”

Welke bloemen waren populair?„Uiteraard hebben we vooral veel rode rozen verkocht voor Valen-

tijn, maar ook tulpen en orchideeën deden het goed. Vrij traditio-

neel dus, maar zowel de handelaren als de bloemisten nemen het

zekere voor het onzekere. Geen risico’s met nieuwe producten.”

Is de concurrentie groot in Italië?„Ja, zoals overal inderdaad. Meestal ben je in Italië niet de enige

leverancier van een groothandelaar. Maar als je het goed doet, zijn

ze wel trouw. Of ze goed van betalen zijn? Wij hebben geen pro-

blemen, maar we zitten er dan ook bovenop, elke dag. Vergeet niet

dat de groothandelaar zelf ook last heeft van klanten die maar net

de eindjes aan elkaar kunnen knopen.”

Hoe ziet u de toekomst?„Na een aantal jaren van lichte teruggang, verwacht ik voor dit jaar

een stabilisatie. Daar zou ik al erg blij mee zijn. Ik zie eerlijk gezegd

niet zo snel een weg omhoog in Italië. De daling van de bloemen-

verkopen is namelijk niet alleen een gevolg van de crisis, maar ook

van de veranderende koopgewoontes. De supermarkt is in Italië

niet zo belangrijk voor de bloemenverkoop. Daar hebben de winke-

liers dan weer geluk mee.”

Waar ligt het dan aan?„Vroeger werd er voor een bruiloft met gemak voor tweeduizend

euro bloemen gekocht, nu houden ze het bij een paar honderd

euro. Jongeren besteden het geld liever aan andere zaken. Het-

zelfde met begrafenissen. Voorheen moest het hele graf vol bloe-

men staan, iedereen moest het zien. Nu is het allemaal wat minder

uitbundig. Het geld wordt vaak ook besteed aan een goed doel.

De ’oude tijd’ zie ik wat dat betreft niet meer terugkomen. Maar ik

ben al tevreden als de afzet op het huidige niveau blijft.”

Foto

: HA

mIF

lEu

rs

bloeiende planten

Potroos verkoopt goed voor Valentijn9DOHQWĎQ�PDDNWH�GH�ODXZH�DDQYDQJ�YDQ�KHW�MDDU�PDDU�YRRU�HHQ�GHHO�JRHG��9DQ�ZHHN��WRW�HQ�PHW��PDDNWHQ�DDQWDOOHQ�HQ�SUĎ]HQ�HHQ�ƃLQNH�VSXUW��*HPLGGHOG�WHNHQW��WRFK�YRRU�HHQ�PLQ�

De Valentijnverkopen konden de schade van januari niet helemaal goedmaken. De middenprijs blijft iets achter op die van vorig jaar, terwijl handel en prijzen voor de feestdag vergelijkbaar waren met 2014. Vooral de 10,5 cm-pot pro-fiteerde van de tijdelijke opleving. Halverwege week 7 was het alweer afgelopen. „Gelukkig bracht Valen-tijn wat het brengen moest na een slechte kerst en begin van het jaar. In een korte, maar krachtige peri-ode gingen er grote aantallen weg tegen een leuke prijs voor zowel kwekers als exporteurs. Kwekers waren op voorhand vrij hoog in de boom gaan zitten. Ik had er een hard hoofd in of ze niet boven de marktwaarde zouden zitten, maar uiteindelijk knalden de klokprijzen in week 6 omhoog en kon iedereen opgelucht ademhalen”, beschrijft Rob Cornelissen van exportbe-drijf Enigma Flowers. Ook voor Vrouwendag is de inkoper positief gestemd. „Er liggen al veel bestel-lingen, sommige kwekers zijn in bepaalde maten al uitverkocht.”

Profijt van dure euroVolgens Arjan Kolbach van Satter Roses gaat potroos voor Vrouwen-dag profiteren van de ’dure’ euro. „Russen zoeken naar goedkopere alternatieven voor bijvoorbeeld orchideeën. Er is veel op contract

vastgelegd. Ook voor Valentijn haalden we op onze contracten eerder een plus dan een min op de uitwijkmarge. Vooral de 10,5 cm doet het goed, de 12 cm blijft iets achter, maar doet leuk mee.” Toch heerst er ook bezorgdheid over de Russische afname. „Vorig jaar was een euro nog 46 roebel, nu is die 75. Voor Valentijn bleef de Russische vraag daardoor iets achter op vorig jaar. De handel zal zeker weer op-leven voor Vrouwendag, maar wat aantallen en prijzen gaan doen blijft een vraagteken”, geeft Peter van den Ham van kwekerij Nolina aan. No-lina introduceert binnenkort een tweekleurige potroos (roze-wit) in een 13 cm-pot, als aanvulling op de-zelfde bicolor in de 10,5 cm-pot die vorig jaar werd gelanceerd. „Daar is positief op gereageerd. Behalve kwaliteit is het ook van belang dat we ons op andere manieren blijven onderscheiden.”

Last minuteTon Kooij van Juniflor bemerkte dat de valentijn-hausse iets sneller was afgelopen dan vorig jaar. „We hebben goed verkocht voor Valen-tijn, de gewone mix maar ook veel op kleur, zowel grootbloemig als kleinbloemig. Voor Vrouwendag wordt het spannend. Ik verwacht iets minder handel en dan vooral op het laatste moment.” !

Verkochte aantallen en middenprijs potroos op de FloraHolland-veilingen van 2010 tot en met 2014.

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 22 17-02-15 17:41

Analyse Afzetzaken

9DNEODG�YRRU�GH�%ORHPLVWHUĎ�8 (2015) 23

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

50

70

90

110

130

150

2014201320122011201020092008


Gem

idde

lde

prijs

in c

ente

n

groene planten

Druk op cupressus neemt toeIn 2014 werd via FloraHolland 7% meer Cupressus macro-carpa verhandeld dan in 2013. Vooral de potmaten 12, 11, 8,5 en 10 cm groeiden.

De kleine maten cupressus wor-den vooral in het late najaar ver-handeld, bijvoorbeeld voor ge-bruik in plantenarrangementen voor Allerheiligen en kerst. De toename van het aanbod was ruim voldoende om in de vraag te voor-zien, want de prijzen daalden. Dat komt ook tot uiting in de midden-prijs van de hele productgroep, die bleef 7% onder 2013. De totale omzet van de productgroep bleef ongewijzigd op ! 7 miljoen.

Start valt tegenDe start van 2015 valt telers van cupressus tegen. „Op dit moment is het helemaal niks. Er is weinig directe vraag en de klokprijs is slecht”, vindt teler Mark de Wijs in Den Hoorn. Zijn collega Piet de Jongste in ’s-Gravenzande is het met De Wijs eens. „Maar als je goed nagaat is het al een jaar of

Verkochte aantallen en middenprijs Cupressus macrocarpa op de Flora-Holland-veilingen van 2008 tot en met 2014.

vier matig tot slecht. Er moet elk jaar wat van de prijs af, terwijl de kosten geleidelijk stijgen.” Daar-mee komt zelfs voor deze koude teelt het rendement onder druk.Grote leveranciers bieden cupres-sus jaarrond aan. Planteninkoper Peter de Wit van Quattroplant ziet ook jaarrond vraag naar cupressus. „Het product wordt door onze klanten best veel toe-gepast, ook in plantenschaaltjes bijvoorbeeld.” Het aanbod aan mooi gedrongen, koudgeteelde cupressus is in zijn ogen jaarrond voldoende.

Dubbele piekIn de veilingstatistiek piekt de handel in cupressus tussen ok-tober en december en rond april. Op het eerste gezicht is mik-ken op het voorjaar voor telers lucratiever, omdat bij die piek de hoogste middenprijs hoort. Maar dat is schijn. In het najaar domineren de kleinere potmaten de handel, wat leidt tot grote aan-tallen voor relatief lage prijzen. In het voorjaar komen naar verhou-ding meer grotere (tuin)planten op de markt. Voor een midden-maat als de 14 cm-pot blijft de prijs het jaar door vrijwel stabiel. Zelfs een krimp in het aanbod in 2014 bracht die prijs niet in be-weging. !

Foto

: VA

kb

lAd

Vo

or

de

blo

em

iste

rij Bedrijf: GreenBalanZ Aanleiding: deelname BioFach

Vivian Zweekhorst

Wat voor beurs is BioFach?„De BioFach is de grootste internationale vakbeurs voor de biologische landbouw. Dit jaar werd de beurs van 11 tot en met 14 februari voor de 26ste keer gehouden in Neurenberg. 76 landen waren verleden week vertegenwoordigd. De Nederlandse equipe telde deze editie 100 bedrij-ven. Jaarlijks trekt de beurs ruim 40.000 bezoekers. Dit jaar waren dat er zelfs 44.000.”

Waarom de deelname van GreenBalanZ?„In het algemeen om het internationale biovak op de hoogte te brengen van het bestaan van onze biologische Phalaenopsis Orchidee. Maar in het bijzonder natuurlijk om de groot- en detailhandel te informeren. De BioFach is een echte handelsbeurs. De vooraanstaande, internationale ketens waren goed vertegenwoordigd. De kwaliteit van het bezoek lag wat ons betreft erg hoog.”

Wat heeft de beurs opgeleverd?„Het heeft ons een aantal nieuwe en goede (verkoop-)contacten opgele-verd. Binnenkort ontvangen wij er een aantal op de kwekerij om te kijken hoe we de beoogde verkoop in het vat kunnen gaan gieten.”

En er kwam hoog bezoek langs. Vertel.„Nederland was dit jaar partnerland van de BioFach. Onder het motto ’Qualität wächst in Holland’ stond de innovatiekracht van de Nederlandse biosector centraal. Natuurlijk vormden wij een van de paradepaardjes met onze biologische orchideeën. Staatsecretaris Sharon Dijksma heeft twee-maal onze stand aangedaan waarvan het meest spraakmakende bezoek natuurlijk wel met de Duitse minister van Landbouw, Christian Schmidt, was.”

GreenBalanZ communiceert sinds de open dag in week 41 vorig jaar dat ze biologische phalaenopsis heeft en dat ook de reguliere teelt heel ’groen’ is. Hoe wordt dat opgepakt?„Wat we met name merken is dat retailers er steeds serieuzer mee aan de slag gaan. De tijd dat het gebruik van termen als ’Ecofriendly’, ’sustai-nable’ en dergelijke voldoende zijn, ligt achter ons. Verschillende Duitse ketens hebben bijvoorbeeld een ’nachhaltigkeit Managerin’ in dienst. Certificering is bij dergelijke partijen al een eerste vereiste om überhaupt binnen te komen. Het is een pull-beweging vanuit de consument… Nie-mand die er in de toekomst aan ontkomt!”

Foto

: Gr

ee

nb

AlA

nZ

Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 23 17-02-15 17:41


Voor de broers Matthieu en Alex Barendse, freesiatelers in ’s-Gravenzande, is het een wekelijks

terugkerend ritueel: de teelt in het vak opruimen, de grond opnieuw bewerken, daarna het stoomzeil eroverheen trekken, ingraven en in de kettingen leggen. En dan: stomen maar.

„Omdat wij jaarrond freesia telen, sto-men wij gedurende het hele jaar. Twee da-gen in de week is er een vak aan de beurt. Per vak duurt dat zo’n tien tot twaalf uur. In onze teelt is dat noodzakelijk om fusa-rium te voorkomen”, legt Matthieu uit.

De zaterdag in de week vóór Valentijn was het eveneens ’stoomdag’. Een dag die met een paar graadjes vorst begon. Vanaf de weg bleef daardoor de damp uit de stoomleiding niet onopgemerkt. „Omdat er altijd wel wat water in de stoomleiding condenseert, moet dat eruit kunnen. Daarom laten we dat naar buiten lopen, waarbij er natuurlijk ook altijd wat stoom meekomt. Als het buiten koud is, zie je dat extra goed.”

Inmiddels is het gestoomde vak al lang en breed weer ingeplant met verse freesia-knollen. Soleil om precies te zijn. Over de bedden ligt gedurende drie weken een acryldoek om het klimaat op de vereiste 17°C te houden en zo verzekerd te zijn van een goede start van de nieuwe teelt.

„Rond 20 mei hopen we in dit vak de eerste bloemen te oogsten”, aldus Matthieu, die goed te spreken is over het begin van 2015. „We hebben dit jaar de eerste zeven, acht weken qua prijsvorming een goede start gehad met de freesia’s. Je hoort ons niet klagen.” >

Quincy von [email protected]

Foto: Quincy von Bannisseht

Even stoom afblazenEen koude winterochtend levert soms een plaatje op dat in andere seizoenen niet is te zien. Zo oogt condens-water uit de stoomleiding best spectaculair als het buiten net boven nul is.

Spread.indd 24 17-02-15 17:41


Spread.indd 25 17-02-15 17:41


KasgeluidenBestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk? Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

Arjen Verwer

Plaats: KlazienaveenTeelt: minigerberaonder 7.000 lux

Oppervlakte: 2 ha

Edwin Overkleeft

Kwekerij Overkleeft

Plaats: MaasdijkTeelt: amaryllis en potplantenOppervlakte: 2,4 ha

’Eerder beestjes en meer groei door warm najaar’,Q�GH�DPDU\OOLV�LV�GH�RRJVW�YRRUEĎ�HQ�YUDDJW�EHVWUĎGLQJ�YDQ�]LHNWHQ�HQ�SODJHQ�PRPHQWHHO�QDXZHOĎNV�aandacht. De focus ligt nu op de ��KD�SHUN��HQ�SRWSODQWHQ�YDQ�KHW�EHGUĎI��=RRQ�(GZLQ��e7XVVHQ�ZHHN��SRWWHQ�ZH�DOOHV�RS��,Q�ZHHN�50 hebben we preventief gespoten PHW�7RSVLQ�0�HQ�7KLUDP�*UDQXƃR�WHJHQ�VFKLPPHOV��+HW�ZDV�GRQNHU��relatief warm en bedompt weer, dus GDQ�PRHW�MH�LHWV�GRHQ��7KLUDP�KHOSW�RRN�WHJHQ�DOJYRUPLQJ�RS�GH�SRWWHQ�r�,Q�ZHHN��]ĎQ�GH�WZHH�PLGGHOHQ�QRJ�HHQ�NHHU�LQJH]HW��7RHQ�PHUNWH�2YHUNOHHIW�RRN�GDW�KHW�ZDUPH�QDMDDU�QLHW�DOOHHQ�]RUJGH�YRRU�HHQ�VQHOOH�JHZDVRQWZLNNHOLQJ��e:H�YRQGHQ�OXLV�LQ�JD]DQLD�HQ�EHOOLV��,Q�GH�VHQHWWLpV�]DW�PLQHHUYOLHJ��*HHQ�JURWH�DDQWDV�tingen, maar wel ruim een maand HHUGHU�GDQ�QRUPDDO��'H�JD]DQLD�EORHLGH�RRN�DO�YRORS�LQ�ZHHN��]R�vroeg was het. Daarom moesten ZH�RRN�HHUGHU�HQ�IUHTXHQWHU�UHP�

men om de gewassen compact te KRXGHQ�r7HJHQ�GH�OXLV�LV�3LULPRU�JHEUXLNW�omdat de teler dat nog had staan. e1RUPDDO�JHEUXLN�LN�GDW�DOOHHQ�LQ�GH�]RPHU�SUHYHQWLHI��9RRU�PĎ�LV�$FWDUD�KHW�EHVWH�PLGGHO�WHJHQ�OXLV��,N�ZLOGH�echter wel eens proberen wat het HIIHFW�YDQ�3LULPRU�LV�r�+HW�HIIHFW�YLHO�WHJHQ��LQ�ZHHN��YRQG�GH�WHOHU�QRJ�VWHHGV�JURHQH�OXLV�HQ�SHU]LNOXLV��,Q�ZHHN��HQ��LV�GDDURP�DOVQRJ�

$FWDUD�JHVSRWHQ��0HW�VXFFHV��0LQHHUYOLHJ�LV�RSJHUXLPG�PHW�HHQ�EHKDQGHOLQJ�9HUWLPHF�LQ�ZHHN��:HJHQV�KHW�YRFKWLJH��GRQNHUH�ZHHU�YDQ�GH�DIJHORSHQ�WĎG�KHHIW�GH�WHOHU�LQ�ZHHN��DOOHV�SUHYHQWLHI�JHVSRWHQ�met Kenbyo Flow tegen schimmels. 7HJHQ�VSLQW�LQ�WXLQKRUWHQVLD�LV�HHQ�VSLQWEHVWUĎGLQJ�DDQVWDDQGH��e,N�ZDFKW�WRW�GH�NRSSHQ�DOOHPDDO�RSHQ�]ĎQ��'DQ�UDDN�MH�]H�EHWHU��(U�]LW�VSLQW��PDDU�]H�JHYHQ�QRJ�JHHQ�VFKDGH�r�

’Nog eens goed naar spuittechniek gekeken’'H�9DOHQWĎQ�KHHIW�UHGHOĎNH�SUĎ]HQ�opgeleverd en de gewassen staan OHNNHU�WH�JURHLHQ��9DQZHJH�GH�9DOHQWĎQVGUXNWH�LV�HU�DQGHUKDOYH�ZHHN�QLHW�JHVSRWHQ��e'DW�LV�HLJHQOĎN�QLHW�]R�PRRLr��YLQGW�$UMHQ�9HUZHU��e*HZDVEHVFKHUPLQJ�LV�QHW�DOV�DQWLELRWLFD��MH�PRHW�GH�NXXU�KHOHPDDO�DIPDNHQ��0DDU�JRHG��ZH�SDNNHQ�KHW�QX�ZHHU�RS�rRond de jaarwisseling was de platte GRSOXLV�DO�ƃLQN�DIJHQRPHQ��PDDU�KĎ�

was nog niet helemaal weg. Daarom KHHIW�9HUZHU�KHP�QRJ�HHQV�VWHYLJ�DDQJHSDNW�PHW�HHQ�H[WUD�URQGMH�*D�]HOOH�LQ�KHW�KDUW�YDQ�GH�SODQW��0RFKW�GH�GRSOXLV�QRJ�WHUXJNRPHQ��GDQ�ZLO�GH�WHOHU�KHP�ELRORJLVFK�DDQSDNNHQ�PHW�GH�VOXLSZHVS�0LFURWHU\V�ƃDYXV�+HW�SODQ�ZDV�RP�GH�GUXN�YDQ�ZLW�WHYOLHJ�WHUXJ�WH�EUHQJHQ��]RGDW�LQ�KHW�YRRUMDDU�PHW�GH�ELRORJLH�NDQ�ZRUGHQ�JHVWDUW��e2YHU�KHW�DOJHPHHQ�OLJJHQ�ZH�RS�NRHUV��2S�HHQ�SDDU�

SOHNNHQ�PRHW�GH�ZLWWHYOLHJ�QRJ�LHWV�verder omlaag. In februari nog even GRRU]HWWHQ�HQ�GDQ�NRPW�KHW�JRHGr��]HJW�9HUZHU��%LQQHQNRUW�ZLO�KĎ�PHW�]DFKWHUH�PLG�GHOHQ�DDQ�GH�VODJ��]RGDW�YDQDI�PDDUW�GH�ELRORJLH�KHW�ZHHU�NDQ�RSSDNNHQ�e:H�YLQGHQ�ZHO�ZDW�VSLQW�LQ�VRP�PLJH�YDNNHQ��PDDU�YHUUDVVHQG�JH�QRHJ�YLQGHQ�ZH�GDDU�RRN�IHOWLHOOD�EĎ��'DW�KHEEHQ�ZH�QRRLW�HHUGHU�JH]LHQ�LQ�GH]H�WĎG�YDQ�KHW�MDDU��:H�ZDFKWHQ�QX�DI�RI�IHOWLHOOD�GH�VSLQW�NDQ�EĎKRX�GHQ��2RN�KHEEHQ�ZH�QRJ�GLJO\SKXV�op de tuin om de mineervlieg te EHVWUĎGHQ��'DW�LV�ZHO�]R�SUHWWLJ�QX�KHW�YRRUMDDU�QDGHUW�r9HUZHU�KHHIW�VDPHQ�PHW�]ĎQ�adviseur nog eens goed naar de VSXLWWHFKQLHN�JHNHNHQ��e:H�KHE�ben geen robot, dus we doen alles PHW�GH�VSXLWVWRN��+HW�UHVXOWDDW�LV�GXLGHOĎN�YHUEHWHUG��'DQ�]LH�MH�KRH�EHODQJUĎN�KHW�LV�RP�GH�SODDJLQVHF�WHQ�JRHG�WH�UDNHQ�r

Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef SleegersEORHPLVWHUĎ#KRUWLSRLQW�QO

Kasgeluiden-NW.indd 26 18-02-15 13:50


Guido Halbersma

Adviseur gewasbescherming van Van Iperen, onder andere in chrysant

Gerard van Leeuwen

VLM Hydrocultuur

Plaats: MadeTeelt: tropische potplantenOppervlakte: 2,5 ha

’Swirskii voldoende in strijd tegen spint en trips’%Ď�9/0�+\GURFXOWXXU�ZRUGHQ�ZH-NHOĎNV�$PEO\VHLXV�VZLUVNLL�YHUEOD]HQ�WHJHQ�VSLQW�HQ�WULSV��3DV�DOV�GH�GUXN�HUJ�KRRJ�LV�ZRUGHQ�KXOSWURHSHQ�YDQ�3K\WRVHLXOXV�SHUVLPLOLV�LQJHVFKD-NHOG��'LW�JHEHXUW�EĎQD�QRRLW��+HW�LV�PRPHQWHHO�YRRUDO�GH�UR]HQVSLQW�GLH�ZRUGW�JHFRQVWDWHHUG�ZDDUYDQ�GH�YROZDVVHQ�LQVHFWHQ�PHW�KXQ�KDUGHUH�ZLQWHUKXLG�ODVWLJHU�]ĎQ�WH�EHVWUĎ-GHQ��'H�MRQJH�ODUYHQ�GDDUHQWHJHQ�ZRUGHQ�GLUHFW�JHGRRG�GRRU�VZLUVNLL��

3UHYHQWLHI�SDNW�GH]H�URRIPĎW�GLUHFW�WULSV�PHH��$OOHHQ�LQ�EHSDDOGH�\XFFDpV�HQ�EHDXFDUQHD�YRUPW�WULSV�LQFLGHQWHHO�HHQ�SUREOHHP��+LHUWHJHQ�ZRUGW�1HHPD]DO�LQJH]HW�9RRU�GH�UHVW�LV�RS�GH�NZHNHUĎ�VFKLOGOXLV�DDQJHWURIIHQ�GLH�PHW�7HS-SHNL�JHFRPELQHHUG�PHW�XLWYORHLHU�6LOZHW�*ROG�JRHG�RQGHU�GH�NQLH�LV�WH�KRXGHQ��'H�HQNHOH�ZROOXLVKDDU-GHQ�GLH�UHJHOPDWLJ�LQ�GH�ƂFXVVHQ�ZRUGHQ�ZDDUJHQRPHQ��ZRUGHQ�DDQ-

JHSDNW�PHW�&U\SWREXJ�/��'LW�QLHXZH�SURGXFW�EHYDW�ODUYHQ�LQ�SODDWV�YDQ�YROZDVVHQ�H[HPSODUHQ�YDQ�GH�URRI-NHYHU�&U\SWRODHPXV�PRQWURX]LHUL��'H�ODUYHQ�]ĎQ�KRQNYDVWHU�HQ�GXVPHW�QDPH�JHVFKLNW�RP�KDDUGHQ�PHW�ZROOXLV�DDQ�WH�SDNNHQ��9HUGDFKWH�KDOIZDVSURGXFWHQ�YDQ�]R-ZHO�ELQQHQ��DOV�EXLWHQODQGVH�OHYHUDQ-FLHUV�ZRUGHQ�LQ�HHQ�DSDUWH�DIGHOLQJ�EHVSRWHQ�PHW�7HSSHNL�WHJHQ�WULSV�HQ�OXLV�HQ�PHW�&DQWDFN�WHJHQ�VSLQW��3DV�GDDUQD�NRPHQ�]H�RS�JHZHQVWH�SOHN�LQ�GH�NZHNHUĎ�WHUHFKW��e9RRU�GH�]HNHUKHLG�YRHUHQ�ZH�GH]H�EHVSXLWLQ-JHQ�PHW�UHODWLHI�UXVWLJH�PLGGHOHQ�XLW��ZDQW�GH�JHVFKLHGHQLV�YDQ�HHQ�SODQW�ZHHW�MH�PDDU�QRRLWr��PHOGW�*HUDUG�YDQ�/HHXZHQ�+Ď�YLQGW�KHW�YUĎ�UXVWLJ�RS�GH�NZHNHUĎ�TXD�]LHNWHQ��HQ�SODJHQGUXN��'DW�]DO�VWUDNV�DQGHUV�ZRUGHQ�DOV�GH�UDPHQ�RSHQJDDQ��'DQ�]DO�HU�ZHO�PHHU�ZRUGHQ�DDQJHWURIIHQ�RS�YDQJSODWHQ��LQ�IHURPRRQYDOOHQ�HQ�YDQJODPSHQ�

’Focus op trips aan begin en einde van de teelt’

'H�PHHVWH�NODQWHQ�YDQ�DGYLVHXU�*XLGR�+DOEHUVPD�WUHNNHQ�ZHHU�%XJOLQH�OLQWHQ�LQ�KHW�FKU\VDQWHQJH-ZDV��e+HW�LV�GH�EHVWH�HQ�JRHG-NRRSVWH�PDQLHU�RP�XLWHLQGHOĎN�SHU�P2�UXLP��VWXNV�$PEO\VHLXV�FXFXPHULV�WH�LQWURGXFHUHQ��7HJHQ�WULSV�KHE�MH�]RpQ�JURRW�OHJHU�QRGLJ�r�1X�GH�]RQ�PHHU�OLFKW�HQ�ZDUPWH�LQ�GH�NDV�EUHQJW��NRPW�WULSV�KLHU�HQ�GDDU�RS�GH�EHNHQGH�SOHNNHQ�OLFKW�RS]HWWHQ��2PGDW�]RZHO�RQGHU]RHN�DOV�SUDNWĎN�XLWZĎ]HQ�GDW�GH�KRRJVWH�LQIHFWLHGUXN�DDQ�KHW�EHJLQ�HQ�HLQGH�YDQ�GH�WHHOW�LV��ULFKW�GH�DGYLVHXU�GDDU�]ĎQ�VWUDWHJLH�RS��%Ď�OLFKWH�LQIHF-WLHGUXN�NRPW�GDW�QHHU�RS�]R�IUHTXHQW�PRJHOĎN�1HHPD]DO�HQ�6SUX]LW�LQ]HW-WHQ�LQ�GH�HHUVWH�WZHH�WHHOWZHNHQ��,Q�GH�GHUGH�WHHOWZHHN�GH�OLQWHQ�HU�LQ�HQ�RQGHUVWHXQHQG�VSXLWHQ�PHW�%RWDQL-JDUG��ORVVH�URRIPĎWHQ�EĎVWURRLHQ�RI�VWHLQHUQHPD�DDOWMHV�LQ]HWWHQ��9DQDI�GH�YLHUGH�WHHOWZHHN�YROVWDDW�ZHNH-

OĎNV�HHQ�H[WUD�EHVSXLWLQJ�PHW�%RWDQL-JDUG��%OĎIW�GH�LQIHFWLHGUXN�ODDJ��GDQ�HLQGLJW�GH�WHHOW�PHW�DIVSXLWHQ�PHW�GH�FRFNWDLO�6XPLFLGLQ�HQ�&DQWDFN��%Ď�KRJHUH�GUXN�VWDDQ�LQ�GH�HHUVWH�WHHOWZHHN�9HUWLPHF�HQ�$FWDUD�RS�KHW�SURJUDPPD��,Q�ZHHN�WZHH�YROJW�KHW�SURJUDPPD�GDW�RRN�YRRU�EĎ�ODJH�LQIHFWLHGUXN�YDQ�NUDFKW�LV��8LW]RQ-GHULQJ�LV�HU�ZHHU�DDQ�KHW�HLQGH�YDQ�GH�WHHOW��%ĎYRRUEHHOG�GRRU�DO�YDQDI�GH�]HYHQGH�WHHOWZHHN�WH�VWDUWHQ�PHW�

DIVSXLWHQ��0LGGHOHQ�DOV�$FWDUD�HQ�&DQWDFN�VWDDQ�GDQ�RS�KHW�PHQX��e$FWDUD�EHZDDU�LN�HFKWHU�QHW�DOV�&RQVHUYH��0RYHQWR�HQ�0DWFK�KHW�OLHIVW�YRRU�PRPHQWHQ�LQ�GH�]RPHU�HQ�KHW�QDMDDU�DOV�KHW�HFKW�QRGLJ�LV�r7HVWV�PHW�VSXLWVWRNNHQ�ZĎ]HQ�XLW�GDW�KHW�PRJHOĎN�LV�RP�GH�ERYHQVWH��FP�YDQ�KHW�JHZDV�]HLNQDW�WH�PDNHQ��%Ď�FRQWDFWPLGGHOHQ�]LW�HU�GDQ�HHQ�VXLNHURSORVVLQJ�EĎ��9RRU�pRSQDP-HPLGGHOHQp�LV�HU�GH�KXOSVWRI�+DVWHQ��

Kasgeluiden-NW.indd 27 18-02-15 13:51


/DJH�JDVSUĎV�KHHIW�LPSDFW�RS�KRXWVWRRNSURMHFWHQ'H�JDVSULMV�GDDOW�HQ�GDW�KHHIW�JHYROJHQ�YRRU�KRXW��HQ�ELRPDVVDSURMHFWHQ��

'LYHUVH�RQGHUQHPHUV�GLH�KRRJZDDUGLJH�ELRPDVVD�YHUVWRNHQ��]HWWHQ�GH�

KRXWNHWHO�XLW�HQ�]ZHQJHOHQ�GH�JDVNHWHO�ZHHU�DDQ��/DDJZDDUGLJHUH�ELRPDVVD�

LV�HFKWHU�LQ�SULMV�JHGDDOG��ZDDUGRRU�GLW�PHHVWDO�QRJ�ZHO�UHQGDEHO�LV��'H�ODJH�

ELRPDVVDSULM]HQ�YRRU�ODQJHUH�WLMG�YDVWOHJJHQ�EOLMNW�ODVWLJ�

Ank van LierEORHPLVWHUĎ#KRUWLSRLQW�QO

De dalende gasprijs heeft op ver-schillende manieren zijn weerslag op houtstookprojecten. Zo zetten

diverse ondernemers met een kleinere houtketel deze op non-actief, signaleert Harmen Schinkel van ’biomassaleveran-cier’ Bruins en Kwast. Het gaat hierbij volgens de leverancier om ketels tot 1 MWth die overwegend draaien op hoog-waardige biomassa; gedroogde en gezeefde houtchips en houtpellets. Schinkel: „Dit hout, dat wij op grote schaal leveren aan

onder meer de glastuinbouw, is redelijk stabiel in prijs. Door de gedaalde gasprij-zen, loont het voor veel ondernemers die geen SDE+subsidie krijgen niet meer om de houtkachel te laten draaien. Wanneer je de houtprijs omrekent naar gas, betaal je hiervoor enkele centen per m3 meer. Daarbij vergt een houtstookinstallatie meer onderhoud dan een gasketel.”

Anders is de situatie voor houtstokende telers die wel SDE+-subsidie hebben. Voor hen leidt de lagere gasprijs niet tot pro-

blemen, aangezien ze dan meer subsidie krijgen.

6QRHLKRXW�JRHGNRSHULaagwaardige biomassa – die in de glastuin-bouw veel wordt toegepast – is een ander verhaal. Hierbij gaat het om verse biomassa met een beduidend hoger vochtpercentage en een lage energiedichtheid; bijvoorbeeld houtsnippers die vrijkomen bij snoeiwerk-zaamheden in bos- en natuurterreinen. Het

0HW�GH�SUĎV�YDQ�ELRPDVVD�NDQ�KHW�LQ�GH�WRHNRPVW�DOOH�NDQWHQ�RS�JDDQ��'DDURP�LV�6'(��VXEVLGLH�EHODQJUĎN��

Foto

’s: G

er

die

n d

e n

oo

y

Gasprijs_2.indd 28 17-02-15 17:41


Mening

Ervar ing

verstoken van dit top- en takhout vergt een robuustere installatie.

De prijzen van deze laagwaardige bio-massa laten, net als de gasprijs, een dalende lijn zien. In het laatste half jaar gemiddeld met 5 tot 8%, schat Sander Peeters, energie-adviseur bij Energy Matters. „Eerst betaalde je zo’n ! 46 voor een ton houtsnippers met een vochtgehalte van 45 tot 50%, nu is dat minder dan ! 42. De precieze prijs hangt af van het aanbod en de kwaliteit in een bepaalde regio.”

Volgens Peeters zijn er meerdere redenen voor de prijsdaling van laagwaardige bio-massastromen. „De prijs van deze houtsnip-pers wordt vooral regionaal bepaald, maar is tot op zekere hoogte ook gekoppeld aan de gasprijs. Tijdens een economische neergang loopt de energievraag terug en dalen de prijzen. Verder is de bouw van enkele grote biomassacentrales in ons land uitgesteld of van de baan. En kolencentrales gebruiken voor bijstook steeds meer houtpellets uit de VS en Canada. Zij doen dus geen beroep op de Nederlandse houtvoorraad.”

Overschot aan biomassaAanvankelijk was het de bedoeling dat twee speciale fabrieken in ons land laagwaar-dige biomassa zouden gaan omzetten naar biocoal; een soort houtskool geschikt voor bijstook in Nederlandse kolencentrales. Omdat houtpellets uit Noord-Amerika echter goedkoper zijn, gingen beide fabrie-ken failliet. „Daarnaast vlakt de groei van biomassa-export langzaam af. In veel landen

worden de subsidies namelijk afgebouwd, wat de rentabiliteit verlaagt van installaties die draaien op biomassa uit het buitenland”, zegt Peeters. „Om al deze redenen is er behoorlijk wat laagwaardige biomassa ’over’ en zoeken aanbieders actief naar afnemers binnen de glastuinbouw. En dat terwijl de glastuinbouw eerst zo’n beetje buiten beeld was.”

Schinkel ziet daarentegen nog wel ruimte in de markt. „Wij raken de laagwaardige biomassa nog zeker wel kwijt en zien de vraag in bijvoorbeeld België en Duitsland juist groeien; er wordt steeds meer geëxpor-teerd. Daarnaast wordt de biomassa steeds meer gebruikt als grondstof in de vezel-industrie.”

ToekomstverwachtingenDoor de genoemde prijsdaling is het versto-ken van laagwaardige biomassa in de meeste gevallen nog wel rendabel, zeker wanneer een tuinder ook SDE+-subsidie krijgt. Om-dat de SDE+-regeling het verschil bijpast tussen de marktprijs en de opwekkingskos-ten van duurzame energie, loont het voor deze groep doorgaans niet om de gasketel weer aan te zetten. Meerdere van deze ondernemers hebben daarom zelfs plannen om te investeren in een nieuwe hout- of bio-massaketel, of om hun bestaande installatie uit te breiden. „De lage biomassaprijzen van dit moment voor meerdere jaren vastleg-gen, is echter lastig”, zegt Schinkel. „Geen enkele aanbieder zal een meerjarig contract afsluiten tegen de huidige biomassaprijs; ook wij als Bruins en Kwast niet. Wij willen best een gunstige prijs vastleggen, maar de

9DQZHJH�GH�GDOHQGH�JDVSUĎ]HQ�]ĎQ�WHOHUV�PLQGHU�RS�]RHN�]ĎQ�QDDU�GXXU]DPH�DOWHU-QDWLHYHQ��'HQQLV�0HGHPD�t�LQQRYDWLHVSH-FLDOLVW�HQHUJLH�EĎ�/72�*ODVNUDFKW�t�PHUNW�GDW�WXLQGHUV�PLQGHU�JHQHLJG�]ĎQ�RP�WH�LQYHVWHUHQ�LQ�HQHUJLHEHVSDULQJ�HQ�KHU-QLHXZEDUH�HQHUJLH��7RFK�]RXGHQ�]H�PHHU�QDDU�GH�ODQJH�WHUPĎQ�PRHWHQ�NĎNHQ��YLQGW�KĎ��'H�DOJHPHQH�YHUZDFKWLQJ�LV�QDPHOĎN�GDW�GH�JDVSUĎV�ZHHU�]DO�VWĎJHQ��e9HHO�ODQGHQ�GLH�DIKDQNHOĎN�]ĎQ�YDQ�LQNRP-VWHQ�XLW�ROLH��NUĎJHQ�KXQ�EHJURWLQJ�PHW�GH�KXLGLJH�ROLHSUĎ]HQ�QLHW�VOXLWHQGr��]HJW�5RE�YDQ�GHU�9DON��HQHUJLHVSHFLDOLVW�YDQ�/72�*ODVNUDFKW��e'DW�EHWHNHQW�GDW�]H�RIZHO�

p%OĎYHQ�NRHUVHQ�RS�GXXU]DPH�HQHUJLHpPRHWHQ�EH]XLQLJHQ��RIZHO�HHQ�KRJHUH�JDV-SUĎV�PRHWHQ�DIGZLQJHQ�GRRU�GH�SURGXFWLH�WH�YHUODJHQ��'LW�ODDWVWH�DFKW�LN�KHW�PHHVW�ZDDUVFKĎQOĎN��RPGDW�GH�PHHVWH�ODQGHQ�HFRQRPLVFK�JHHQ�VWDS�WHUXJ�ZLOOHQ�GRHQ�r'DDURP�YLQGW�9DQ�GHU�9DON�KHW�EHODQJUĎN�GDW�WXLQGHUV�EOĎYHQ�NĎNHQ�QDDU�DOWHUQDWLHYH�HQHUJLHEURQQHQ��e$OV�KHW�OXNW�RP�6'(�VXE-VLGLH�WH�NUĎJHQ��]ĎQ�GH�ULVLFRpV�PLQLPDDO�r'HQQLV�0HGHPD�EHQDGUXNW�GDW�HQHUJLHEH-VSDULQJ�YLD�+HW�1LHXZH�7HOHQ�LQWHUHVVDQW�EOĎIW��e+LHUPHH�NXQ�MH�]RQGHU�LQYHVWHULQJHQ�DO�HHQ�SDDU�NXXE�JDV�SHU�P2�EHVSDUHQ��'DW�KHHIW�RRN�WH�PDNHQ�PHW�PDDWVFKDSSHOĎN�YHUDQWZRRUG�RQGHUQHPHQ�r�

1LFR�.DUVWHQ��LULVWHOHU��

p1LHW�DIKDQNHOĎN�]ĎQ�YDQ�3RHWLQp1LFR�.DUVWHQ�LQ�+RRJZRXG�GRHW�]ĎQ�JDVNHWHO�OLHYHU�YDQGDDJ�GDQ�PRUJHQ�GH�GHXU�XLW��'H�LULVWHOHU�RULÈQWHHUW�]LFK�RS�GH�DDQVFKDI�YDQ�HHQ�KRXWVWRRN-LQVWDOODWLH��+Ď�H[SORLWHHUW��VDPHQ�PHW�HHQ�YHHKRXGHU�LQ�GH�EXXUW��DO�WZHH�YHUJLVWLQJVLQVWDOODWLHV�PHW�ELRJDV�:..�HQ�HHQ�JURHQ�JDV�&22�LQVWDOODWLH��

+LHULQ�ZRUGW�PHVW�YHUJLVW��LQ�FRPELQDWLH�PHW�JURHQDIYDO�YDQ�QDEĎJHOHJHQ�WXOSHQEURHLH-UĎHQ��'H�HOHNWULFLWHLW�ZRUGW�DIJHQRPHQ�GRRU�HHQ�HOHNWULFLWHLWVEHGUĎI��GH�ZDUPWH�JDDW�YLD�ZDUPZDWHUOHLGLQJHQ�QDDU�GH�NDV�YDQ�.DUVWHQ�HQ�QDDU�HHQ�EHGUĎI�LQ�GH�EXXUW��e2PGDW�GH�YHUJLVWHUV�QLHW�DOWĎG�RSWLPDDO�IXQFWLRQHUHQ��PRHW�LN�UHJHOPDWLJ�JDV�EĎVWRNHQ��'DDUEĎ�KHE�LN�VRPV�H[WUD�JDV�QRGLJr��]HJW�.DUVWHQ��e+HW�IUXVWUHUHQGH�DDQ�JDVVWRRN�YLQG�LN�HFKWHU�GDW�MH�b��SHU�MDDU�EHWDDOW�DDQ�YDVWUHFKW��RRN�ZDQQHHU�MH�JHHQ�JDV�YHUVWRRNW��'DW�LV�WRFK�YDQ�GH�JHNNH"�'DDUQDDVW�YLQG�LN�JDV�QRJ�VWHHGV�QLHW�HFKW�JRHGNRRS�HQ�]LHW�KHW�HUQDDU�XLW�GDW�GH�SUĎV�GH�NRPHQGH�MDUHQ�DOOHHQ�PDDU�]DO�VWĎJHQ��2RN�LUULWHHUW�KHW�PH�GDW�ZH��ZDW�GH�JDVSUĎV�EHWUHIW��]ĎQ�RYHUJHOHYHUG�DDQ�DOOHUOHL�LQWHUQDWLRQDOH�PDFKWHQ��,N�ZLO�QLHW�DIKDQNHOĎN�]ĎQ�YDQ�3RHWLQ��'DW�LV�YRRU�PĎ�GH�EHODQJUĎNVWH�UHGHQ�RP�WH�LQYHVWHUHQ�LQ�HHQ�KRXWVWRRNLQVWDOODWLH��'DDUEĎ�LV�PĎQ�RYHUEXXUPDQ�RRN�QRJ�HHQV�HHQ�KRXWERHU��ZDDUGRRU�LN�JHHQ�WUDQVSRUWNRVWHQ�KRHI�WH�EHWDOHQ�HQ�LN�UHODWLHI�JRHGNRRS�XLW�EHQ��6'(��VXEVLGLH�LV�GDDURP�JHHQ�PXVW�YRRU�PĎ��DOKRHZHO�LN�KLHU�ZHO�RS�JD�LQVFKUĎYHQ�r.DUVWHQ�ZLO�ODDJZDDUGLJH�ELRPDVVD�JDDQ�YHUVWRNHQ�HQ�GH]H�HYHQWXHHO�JDDQ�GURJHQ�PHW�ZDUPWH�GLH�YUĎNRPW�XLW�]ĎQ�YHUJLVWHU��(HQ�FRQFUHWH�WHUPĎQ�ZDDUELQQHQ�]ĎQ�KRXWNDFKHO�PRHW�GUDDLHQ��KHHIW�GH�RQGHUQHPHU�QRJ�QLHW�JHVWHOG��e0DDU�GDW�LN�DDQ�GH�VODJ�JD�PHW�KRXWVWRRN��VWDDW�EXLWHQ�NĎI��8LW�NRVWHQRYHUZHJLQJHQ��PDDU�YRRUDO�RRN�RPGDW�LN�]HOI�UHJLH�ZLO�QHPHQ�r

>

Gasprijs_2.indd 29 17-02-15 17:41


In het kort

Ervar ing

Achtergrond

Q�'H�JDVSUĎV�GDDOW�HQ�GDW�KHHIW�JHYRO-JHQ�YRRU�GH�VWRRN�YDQ�ELRPDVVD�Q�/DDJZDDUGLJH�ELRPDVVD�ZRUGW�RRN�JRHGNRSHU��GLW�EOĎIW�UHQGDEHO�Q�6WRNHQ�YDQ�KRRJZDDUGLJH�ELRPDVVD�LV�QLHW�PHHU�LQWHUHVVDQW�]RQGHU�6'(��Q�9RRU�WHOHUV�PHW�6'(��PDDNW�KHW�DO-OHPDDO�ZHLQLJ�YHUVFKLO�Q�3UĎ]HQ�ODQJHU�YDVWOHJJHQ�OXNW�QLHW�

huidige prijs is ongekend laag. Het kan bijna niet anders dan dat deze de komende jaren weer omhoog gaat.”

Meerdere scenario’sOf de prijzen voor laagwaardige biomassa inderdaad gaan stijgen, is maar de vraag. Volgens Peeters zijn er meerdere scenario’s mogelijk. „Wanneer kolencentrales dit jaar

wel SDE+-subsidie krijgen toegekend voor bijstook van biomassa, blijven zij hoogst-waarschijnlijk draaien op houtpellets uit Ca-nada of de VS. Deze zijn op dit moment nog steeds goedkoper dan de biocoal van eigen bodem. Dat betekent dat de Nederlandse biomassa voorlopig buiten schot blijft, waardoor het nog maar afwachten is of de prijs al dan niet omhoog gaat. Wel is het mogelijk dat de koers van de dollar verder

gaat stijgen ten opzichte van de euro. Dan worden de houtpellets uit Noord-Amerika duurder en krijg je een heel andere situatie.”

Een andere mogelijkheid is dat de ge-plande biomassacentrales alsnog gebouwd worden. Dit zal de druk op de lokale hout-snippermarkt vergroten. „En wanneer de economie aantrekt, zullen de energieprijzen en de vraag naar bouwmaterialen, en daar-mee ook de houtprijzen, weer gaan stijgen. Kortom: het kan alle kanten op.”

Schinkel benadrukt dat prijs niet de enige factor is die telt. Minstens zo belangrijk is volgens hem dat biomassa geschikt is voor de installatie die een teler heeft staan. „Verstook je niet de juiste biomassa, dan haal je niet het maximale rendement uit je ketel. Ook is er meer kans op storingen. Ook bij biomassa geldt vaak: goedkoop is duurkoop.” <

%Ď�VRPPLJH�WHOHUV�GUDDLW�GH�KRXWVWRRNLQVWDOODWLH�QRJ�RS�YROOH�WRHUHQ�

6'(��YDQDI��PDDUW�ZHHU�RSHQ'H�6'(��UHJHOLQJ��6WLPXOHULQJ�'XXU]DPH�(QHUJLHSURGXFWLH��LV�HHQ�VXEVLGLHUHJHOLQJ�YRRU�GXXU]DPH�HQHUJLHSURGXFWLH��'H]H�VXEVLGLH�SDVW�KHW�YHUVFKLO�EĎ�WXVVHQ�GH�JDVSUĎV�HQ�GH�NRVWHQ�YRRU�KHW�RSZHNNHQ�YDQ�GXXU]DPH�HQHUJLH��+LHURQGHU�YDOOHQ�RQGHU�PHHU�KRXWNDFKHOV��YHUJLVWHUV�HQ�DQGHUH�KHUQLHXZEDUH�HQHUJLH�LQVWDOODWLHV��,Q��VWHOW�GH�5ĎNVRYHUKHLG��PLOMDUG�HXUR�EHVFKLNEDDU�YLD�GH�UHJHOLQJ��GLH�RS��PDDUW�ZRUGW�RSHQJHVWHOG��2P�LQ�DDQPHU-NLQJ�WH�NRPHQ�YRRU�GH]H�VXEVLGLH�PRHWHQ�WHOHUV�EHVFKLNNHQ�RYHU�GH�EHQRGLJGH�YHUJXQQLQJHQ�HQ�HHQ�KDDOEDDUKHLGVVWXGLH�NXQQHQ�RYHUOHJJHQ��(HQ�6'(�VXEVLGLH�PDJ�QLHW�ZRUGHQ�JHFRPELQHHUG�PHW�(QHUJLH�,QYHVWHULQJVDIWUHN��(,$��HQ�9DPLO�0,$��9RRU�PHHU�LQIRUPDWLH��ZZZ�UYR�QO��

3HWHU�YDQ�7LOEXUJ��F\PELGLXPWHOHU�

p3UĎVYHUVFKLO�PRHW�JURRW�JHQRHJ�]ĎQp�9RRU�F\PELGLXPWHOHU�3HWHU�YDQ�7LOEXUJ�LQ�5ĎQVEXUJ�LV�KHW�YHUVWRNHQ�YDQ�KRXW�RS�GLW�PRPHQW�PHHU�GDQ�UHQGDEHO��JHHIW�GH�RQGHUQHPHU�DDQ��9DQ�7LOEXUJ�LQ-YHVWHHUGH�LQ��LQ�HHQ�KRXWVWRRNLQVWDOODWLH��ZDDULQ�ODDJZDDUGLJH�ELRPDVVD�PHW�HHQ�YRFKWSHUFHQWDJH�YDQ��½��NDQ�ZRUGHQ�YHUVWRRNW��+LHUEĎ�JDDW�

KHW�RP�YHUV�KRXW�t�VWDPPHQ��VFKRUV�HQ�WDNNHQ�t�GDW�XLW�GH�ERVVHQ�NRPW�HQ�ZRUGW�JHPDOHQ��JHFKLSW�HQ�JHGURRJG��9DQZHJH�GH�ODJH�JDVSUĎV�]HWWH�9DQ�7LOEXUJ�]ĎQ�KRXWNDFKHO�YDQ��WRW��YROOHGLJ�RS�QRQ�DFWLHI��2S�GLW�PRPHQW�GUDDLW�]ĎQ�KRXWVWRRNLQVWDOODWLH��GLH�LV�EHGRHOG�DOV�RQGHUVWHXQHQGH�HQHUJLHYRRU]LHQLQJ��ZHO�RS�YROOH�WRHUHQ��e'H�NZDOLWHLW�HQ�KHW�YRFKWJH-KDOWH�YDQ�KHW�KRXW�KHEEHQ�LQ�KHW�YHUOHGHQ�UHJHOPDWLJ�JHOHLG�WRW�SUREOHPHQ�PHW�GH�LQVWDOODWLH��2P�GLW�WH�YRRUNRPHQ��KHE�LN�GH�DIJHORSHQ�MDUHQ�YRRUDO�JHGURRJGH�ELRPDVVD�YHUVWRRNW��2PGDW�GLW�HHQ�VWXN�GXXUGHU�LV��KHOHPDDO�LQ�UHODWLH�WRW�GH�KXLGLJH�JDVSUĎV��EHVORRW�LN�YRRU�GH�ZLQWHU�XLW�WH�NĎNHQ�QDDU�DQGHUH�PRJHOĎNKHGHQ��8LWHLQGHOĎN�NRQ�LN�HHQ�GHDO�VOXLWHQ�PHW�HHQ�DDQELHGHU�YDQ�$�KRXW��$�KRXW�LV�VFKRRQ�HQ�GURRJ�KRXW��PHW�HHQ�KRJH�HQHUJLHZDDUGH��2PJHUHNHQG�QDDU�GH�JDVSUĎV�EHWDDO�LN�KLHUYRRU��FHQW�SHU�NXXE��(Q�DDQJH]LHQ�PĎQ�JDV-SUĎV�XLWNRPW�RS��½��FHQW��LV�GDW�HHQ�IRUV�YRRUGHHO��0HW�GH]H�SUĎV�LV�KRXWVWRRN�DEVROXXW�UHQGDEHO�r9DQ�7LOEXUJ�NDQ�DOOHHQ�GH]H�ZLQWHU�KHW�$�KRXW�NRSHQ�WHJHQ�GH�JHQRHPGH�SUĎV��'DDUQD�EHNĎNW�KĎ�GH�VLWXDWLH�RSQLHXZ��e:DQQHHU�GDQ�VSUDNH�LV�YDQ�HHQ�PLQLPDDO�SUĎVYHUVFKLO�WXVVHQ�KRXW�HQ�JDV��LV�KHW�JRHG�PRJHOĎN�GDW�ZH�ZHHU�DOOHHQ�JDV�JDDQ�YHUVWRNHQ�r

9HUYROJ�YDQ�SDJLQD��

Gasprijs_2.indd 30 17-02-15 17:42

625934.indd 31 18-2-2015 12:14:55


Tulpenbroeiers steeds zuiniger op waterWater ontsmetten is gemeengoed als tulpen op stromend water of op eb-vloed

worden gebroeid. Broeiers met systemen op bakken met stilstaand water pik-

NHQ�GH�RQWVPHWWLQJVWHFKQLHNHQ�RS��1LHW�DOOHHQ�RP�WHHOWSUREOHPHQ�YRRU�WH�]ĎQ��

6WUHQJHUH�HLVHQ�WHQ�DDQ]LHQ�YDQ�JHORRVG�SURFHVZDWHU�JDDQ�QDPHOĎN�YRRU�LHGHU-

een gelden. Drie broeiers over waterbeheer, hergebruik en meer.

Hans [email protected]

In de bewortelingscel raakt het water het meest vervuild volgens teler Klaas

Schouten. Jong gerooide bollen geven namelijk looistoffen af. „En spoelen na het rooien doen we steeds minder met de bollen die we zelf afbroeien. Des te minder vocht, des te minder risico op uitval door zuur en dergelijke. Maar de organische vervuiling komt een keer vrij”, legt de teler uit.

Schouten gebruikt zowel in de cel als in de kas stromend water. Hij broeit jaarlijks 20 miljoen tulpen. Voor het be-wortelen en afbroeien zijn aparte syste-men, met hun eigen methoden om het water schoon te houden. Voor ’bewor-telingswater’ is er al jaren een lagedruk UV-installatie. „Dat werkt op zich prima omdat dit water relatief koud (5°) blijft.

Dan is er weinig bacterie- en schimmel-groei. Maar door de vervuiling moet je meer doen. We voegen waterstofper-oxide toe en hebben afgelopen jaar een apparaat gekocht dat een bepaalde dosis ozon injecteert bij het water. De ozon reageert met organismen.”

ControleHet water uit de celput gaat uiteinde-lijk deels naar de put met water voor de kas. Schouten merkt ook daar dat de ozon het water schoner maakt. „Toen we nog alleen UV en waterstofperoxide gebruikten, kon de hogedruk UV-in-stallatie 5 kuub per uur verwerken bij een dosering van 200-250 mJ/cm!. Die stralingswaarde wil ik minimimaal ha-

len. Dit seizoen haal ik met hetzelfde ap-paraat redelijk vaak 500 mJ/cm! bij een flow van 7,5 kuub per uur.”

Schouten controleert elke dag op ver-schillende manieren of de ontsmetting van het water naar wens verloopt. Bij-voorbeeld even het vat waterstofperoxi-de optillen of voelen aan de slangetjes bij de pulspompjes en natuurlijk de dis-plays met meetwaarden op de appara-tuur checken. De kleur van het schuim op het water in de putten is eveneens een goede indicatie. Het moet wit zijn. Zo niet, dan is de eerste actie het opvoe-ren van de hoeveelheid ozon en water-stofperoxide.

Met de concentratie waterstofperoxi-de in het water past de broeier extra op. „Te hoge waardes zijn schadelijk voor de wortels. Omdat ik bovendoor water geef, kan ik alle bakken met dezelfde do-sering afvullen. Ik streef naar 5 ppm wa-terstofperoxide in de gift en zo’n 2 ppm in het retourwater. Als er 0 ppm in het retourwater zit, dan moet de concentra-tie omhoog. Blijkbaar zit er dan meer vervuiling in het water. Maar ik kijk na-tuurlijk ook of er andere oorzaken zijn. Wellicht is er iets mis met een partij bol-len of werkt de apparatuur niet.”

Schouten vindt dat een goed broeire-sultaat niet alleen afhankelijk is van de zuiverheid van het water. Gezonde bol-len en optimale bolbewaring zijn min-stens zo belangrijk, net als schoon fust. Alle aspecten in de broeierij verdienen continu aandacht. Het feit dat ijzerche-laat afbreekt door ozon is volgens hem geen groot probleem. <

p$OOH�DVSHFWHQ�LQ�GH�EURHLHUĎ�YHUGLHQHQ�FRQWLQX�DDQGDFKWp.ODDV�6FKRXWHQ��$QGĎN�

Zuiverwaterbroei.indd 32 17-02-15 17:42


’UV en waterstofperoxide als basis’mend spoelwater gaat naar een drainput. Dat water verspreiden we over het land.”

Twee systemenVolgens Smak is de UV-installatie ruim be-meten. Toen er nog 6,5 miljoen stelen per seizoen werden gebroeid, waren het lagedruk UV-ontsmetters. Sinds de verdubbeling van de broeicapaciteit in 2009 werkt Smak met twee hogedruk UV-ontsmetters. „Op advies van de installateur. We wilden twee aparte watersystemen, zodat we de voeding beter kunnen afstemmen op het sortiment.”

Vlak voor het water door de UV-ontsmet-ter gaat, komt er automatisch waterstofper-oxide bij. Gestreefd wordt naar 10-20 ppm. Bij het vullen van de containers in de kas is daar nog zo’n 5 ppm van over. Als het water de containers verlaat, dan is het middel ver-dwenen. Smak controleert de waterkwaliteit regelmatig. „Het systeem moet net als het fust en de containers schoon blijven. We wil-len nog iets toevoegen aan het water: koper-ionen van de Aquahort óf Hypochloride.” <

Foto

's: H

an

s n

ee

Fje

s

Peter Smak, Smak Tulips in Wervershoof:

Dertien jaar geleden waren Peter en Ar-jan Smak uit Wervershoof een van de

eersten met een gesloten teeltsysteem. „We dachten dat er binnen vijf jaar een verbod op het lozen van broeiwater zou komen. Lozen vonden we sowieso niet passen bij een mo-derne bedrijfsvoering, dus daar hielden we rekening mee toen we ons teeltsysteem ont-wierpen”, aldus Peter Smak. De beworteling is op stilstaand water, waarbij de dichte con-tainers met broeifust in een aparte ruimte in zeven lagen zijn opgesteld. „De containers vullen we af als ze die ruimte in gaan. Dat is genoeg water voor de beworteling en ont-wikkeling van de spruiten. Het is daar relatief koel en donker. Het water dat overblijft gaat mee de kas in.”

In de kas wordt geteeld op eb-vloed. Het water gaat vanuit de containers naar een grote retourput en van daaruit na filtering in een zogenoemd bufferbassin. Het water uit dit bassin stroomt nog een keer langs een fijnfilter voordat het door de UV-ontsmetter gaat richting de put met gietwater voor de kas. „De filters zijn zelfreinigend. Het vrijko-

’In 1-1,5 uur maakt ozon het vervuilde water schoon’

Water zuiveren en hergebruiken is sinds dit seizoen ook realiteit bij een broeier

met een teeltsysteem op basis van stilstaand water. De Wit Bloembollen investeerde in apparatuur en leidingwerk om een gesloten circuit te kunnen maken voor al het proces-water dat het bedrijf gebruikt.

Het bedrijf in Bovenkarspel broeit op stil-staand water en ging uitbreiden van 30 naar 40 miljoen stelen. Een extra bassin voor schoon water is dan het makkelijkst. Direc-teur Arjan Rood: „We weten echter dat er strengere eisen aankomen voor emissie.

Vooral tijdens de beworteling kan vervuiling ontstaan, die de beworteling verstoort en tot het einde van de teelt groeiproblemen kan ge-ven. Je moet daarom water verversen.”

Oplossing ’kantelwater’Tussen half december en half januari worden alle bakken na vijf dagen beworteling geleegd. Na half januari is dat nog maar voor 10% van de partijen noodzakelijk. Standaard blijven we bij alle bakken water verversen vlak voordat ze de kas in gaan. Al met al komt er bij het kan-

telen van de bakken heel wat vuil water vrij. Dat ging naar onze aparte spoelsloot, maar hoe lang mag dat nog?”, vraagt Rood zich af.

De broeier vond een oplossing voor herge-bruik van het ’kantelwater’, het afvalwater van de bakkenwasser, lekwater bij de vulin-stallatie én het water dat na de oogst achter-blijft in de prikbakken. Het gaat nu allemaal eerst langs een vliesfilter dat vervuiling bo-ven de 20 micron tegenhoudt. Vervolgens belandt de vloeistof in de vuilwatertank van 70 m3. Van daaruit gaat het naar een tank van 4,5 m3, waarop een apparaat is aangesloten die ozon maakt. „Er wordt continu gemoni-tord op het redoxpotentiaal in de tank. Het duurt 1-1,5 uur voordat we in vervuild water de gewenste redoxwaarde van 600 halen. In schoon regenwater bereikt je dat binnen vijf minuten.”

Als de actieve ozon de inhoud van de ’re-actortank’ voldoende schoon heeft gemaakt, dan kan het water naar de tank met de dag-voorraad van 70 m3. „Bij dat water mengen we de meststoffen en preventief 6 ppm calci-umhypochloride. Het valt op dat er door de ozon meer zuurstof in het water komt. Het is nog de vraag wat daarvan het effect is.” <

Foto

's: H

an

s n

ee

Fje

s

Arjan Rood, De Wit Bloembollen, Bovenkarspel:

Zuiverwaterbroei.indd 33 17-02-15 17:42


Teelttips

ChrysantBladkwaliteitAfgelopen winter waren de bladkwaliteit en houdbaar-heid matig. Belangrijkste reden: december was donker, warm en vochtig. Tegelijkertijd is de trend onder invloed van Het Nieuwe Telen om de doekkier steeds kleiner te houden. Werd vroeger in

de periode ’doek dicht, lampen aan’ makkelijk een kier van 5 tot 10% in het doek getrokken, afgelopen winter was deze kier vaak niet groter dan 2-3%. Daarnaast wordt in de donkerperiode de kier er ook steeds makkelijker uitgehouden. Met een doek met 70% energiebe-sparing werkt dit niet; bij warm, donker en vochtig weer ontstaan hoge kas-temperaturen en hoge luchtvochtigheid. Het blad wordt hierdoor te zwak

en haalt het eind van de rit niet. Bloemen en houd-baarheid vallen ook tegen. Belangrijke schakel hierin is ook het achterblijven van het calciumtransport in de plant. En hoge gerealiseer-de temperaturen bij weinig licht zorgen voor meer ver-branding dan aanmaak van suikers, ofwel een scheve mineralenbalans. Allemaal factoren die de kwaliteit negatief beïnvloeden.

aandachtspunten Let bij warm en donker

weer op de gerealiseerde temperatuur. Deze kan met name aan het begin van de dag wanneer de lampen branden en het doek dicht is fors afwijken van de ingestelde temperatuur. Een grotere doekkier is in dat geval de oplossing. Staat de minimum buis boven de 50°C ingesteld, dan is het ook verstandig om deze af te bouwen naar 50°C. Meer buis maakt het enkel warmer en vochtiger.Een goede aanvulling kan de investering in ventilato-

ren zijn. Extra luchtbewe-ging kan voor extra vocht-afvoer zorgen.Zorg ook voor een goede calciumopname. Bij rassen die zwak zijn op het blad is het verstandig om in het najaar een voorraadbe-mesting van 3-5 kg per are calciumchloride te geven. Haarwortels door een goede grondstructuur en watergeefregime zijn hierin ook essentieel.

René Corsten, DLV Plant06-53374539

FreesiaLuis en tripsOp veel bedrijven zijn luizen aanwezig. Luisbe-strijding in de wat oudere gewassen is lastig omdat de luizen vaak laag bij de grond, rond de plantvoet aanwezig zijn. Hier komt u tijdens een bestrijding vaak moeilijk bij. Naarmate de kastemperaturen hoger

worden, zal de bestrijding van luizen wat gemakkelij- ker kunnen worden. Gebruik van systemische middelen is aan te raden voor een goede bestrijding. Planten moeten dan wel actief zijn. Nu de temperatuur weer toeneemt, kan de trips-populatie ineens behoorlijk toenemen. Controleer daarom de gewassen op de aanwezigheid van trips, bestrijd wat nodig is en voorkom een explosieve toename.

GaasdoekknollenGaasdoekknollen worden de komende maanden volop geplant. Controleer regelmatig de (aangekoch-te) gaasdoekknollen op rijpheid en gezondheid. Ze zijn over het algemeen wat sneller rijp dan voorgaande jaren. Houd daar rekening mee in de teeltplanning. Op gaasdoekknollen komen regelmatig onder de huid oranjekleurige beschadigingen voor. Bij het doorsnijden van de knollen is vaak zichtbaar

dat deze plekjes verder in de knol doorgaan. Het geschetste probleem neemt toe naarmate later geplant gaat worden. Uitval wordt dan tijdens de teelt een probleem. Hoe sneller deze knollen geplant kun-nen worden, hoe kleiner het uitvalspercentage zal zijn. Pas eventueel het teeltplan aan.

KierstrategieIn de nacht wordt ge- schermd. Omdat de RV onder het doek te hoog

kan worden, wordt gebruik gemaakt van een kier om het vocht af te voeren. Vaak blijkt dit een te grote kier te zijn. Hierdoor ont-staan meer problemen dan gewenst. Er ’valt’ meer kou op de plant. Dit kan leiden tot blauwe bladeren en/of botrytis. Bij een te grote kier verdwijnt ook te veel warmte. Voor vochtafvoer is een kier van 1-2% voldoende.

Hans Pronk, Pronkconsul-tancy, 06-21231991

Vaste PLanten

PlantwerkVroeg planten kan voordelig zijn voor de groei van vaste planten, die voor de zomerbloementeelt worden gebruikt. De plant kan dan alvast wortels maken voordat er blad op de planten staat. Plant wel netjes. Grofweg gezegd: niet te diep, omdat bovenin het eerste temperatuur ontstaat. Daar-naast is het belangrijk dat de planten echt vast worden gezet. Niet vast planten betekent uitdrogen en zeker geen goede uitloop. Probleem met deze twee adviezen is dat ze elkaar tegenwerken. Als je ondiep plant is het moeilijker om vast te planten. Als je te diep plant zullen de planten te weinig ontwikkelen. Plant dus alleen vroeg als er serieus met deze twee zaken wordt omgegaan.

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

ZomerBLoemen

BemestingDe basisbemesting bij bui-tenbloemen kan het beste starten met een grondmon-ster. Als u een basismon-ster hebt van minder dan twee jaar oud en er zijn geen ingrijpende zaken aan de bodem veranderd, zijn deze cijfers nog goed te gebruiken. Als de analyses ouder zijn is het nuttig om eens een nieuw monster te laten steken. Als er opnieuw wordt geplant,

voer dan de bemesting zo kort mogelijk op het planten uit. Vooral bij de fosfaatbemesting is dat een groot voordeel. Fos-faat legt zich snel aan de bodem vast, zodat de plant er moeilijk bij kan komen. Vlak voor het planten toe-dienen, helpt om de plant te laten profiteren voordat fosfaat is vastgelegd. Bij vaste gewassen moet de basisbemesting in gedeel-ten worden gegeven. Als

er te veel kunstmest in één keer wordt gegeven, kan de zoutconcentratie de wortels in de bovengrond beschadigen. Afhankelijk van de behoefte, kan het beste worden gestart met een mengmest, zodat wel de meeste elementen alvast in geringe mate aan-wezig zijn. Vergeet vooral magnesium niet.

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 34 18-02-15 11:10


AlstroemeriA

VoedingKomende weken neemt de groei van de gewas-sen versneld toe. Omdat de verdamping de laatste maanden op een laag pitje heeft gestaan, is het wortel-gestel niet berekend op een plotselinge toename van de verdamping. Dagen met stralingpieken van 500 W worden afgewisseld met dagen met maximaal 100 W straling.Vooral de opname van tweewaardige elementen en sporenelementen verloopt moeizaam in het voorjaar. Met zogeheten polyfosfaten als Vitafos K, Super FK of Optifos kunt u de wortels een groeistimulans geven.

Bovendien verwijderen die ook anorganische vervuiling in de leidingen. Polyfosfaten zijn basische meststoffen die geneutraliseerd moeten worden met salpeterzuur in de B-bak. Ook met ProPlant (Fenomal op substraat) of kalifosfiet kunt u de wortel-groei stimuleren.Bij veel grondteelten is de pH hoger dan 6. Dit belemmert de opname van sporenelementen als ijzer en mangaan. Gebrekkige opname van deze elemen-ten veroorzaakt chlorose in het jonge blad van nieuwe scheuten. Om de opname bij hogere pH-waarden te verbeteren kunt u mangaan in de vorm van mangaan-chelaat in plaats van mangaansulfaat doseren. Verhoog de dosering met een factor 5 en doseer man-gaanchelaat in de A-bak.Bij pH-waarden hoger dan 6

worden DTPA-chelaten minder goed opgenomen, in tegenstelling tot EDDHA-chelaten die dan nog wel goed worden opgenomen. Het advies is dan ook om 25% van de ijzergift in de vorm van EDDHA te geven en 75% als DTPA.Ureum en Amnitra verlagen de pH rond de wortel. Verhoog de ureumgift om de chlorose te voorkomen. Amnitra is een zeer snel werkende maar ook agres-sieve meststof. Bij te hoge dosering kunnen de wortels verbranden. Nu de wortels nog erg kwetsbaar zijn, is het advies geen Amnitra of zwavelzure ammoniak te doseren maar ureum. Ureum stimuleert het micro-leven in de leidingen en in de grond.

Marco de Groot, Flori Consult Group, 06-54695274

Kees van [email protected]

Schoffelen

WinkelsVanaf de Coolsingel komend ga ik linksaf de Hoogstraat in. Het gebouw van C&A staat leeg. De ramen staren me als holle ogen aan. Even verderop de Hema, V&D en Peek & Cloppen-burg. Hetzelfde verhaal. Lege panden. De straat is ook leeg. Geen mens te zien. In de verte kwijnt de Markthal weg. Het is het jaar 2035.Je zou haast een zucht van opluchting slaken bij dat laatste zinnetje. Gelukkig, het is maar een boze droom. Het zal je gebeuren dat het bewaarheid wordt. Daar wil je toch niet aan den-ken? Ook al ben ik geen man die van shoppen houdt, steden die hun winkelhart verliezen, nee, dat moeten we niet hebben. Op een terrasje zittend mensen kijken gaat nu eenmaal beter in een volle winkelstraat dan in een lege.En toch is het maar de vraag of het geschetste beeld echt zo vreemd is. Zal het een boze droom blijven, of moeten we er in de toekomst rekening mee houden? De onrust rond failliet gegane ketens of winkelformules die nog net op de been worden gehouden geeft te denken. Ik zag een plaatje voorbij komen op Twitter waar de omzet van V&D werd vergeleken met internetshops als Cool Blue en Bol.com. Die van V&D was nog wel hoger dan die van de andere twee maar ze hebben wel meer dan tien keer zoveel personeel nodig. Reken maar uit wat winstgevender is.Tot voor kort dacht ik dat het bij bloemen en planten niet zo’n vaart zou lopen met die internetverkoop. Maar juist in de aanloop naar Valentijnsdag kwam ik er een aantal tegen. Internetbloemisten die drie soorten boeket-ten aanbieden. Je kunt er een abonnement op nemen. Hoef je zelf niet meer naar de winkel. Elke vrijdag of om de week een vers bloemetje aan huis bezorgd. Wie wil dat niet? Of je laat een pakketje rozen via de post versturen. Komt gewoon door de brievenbus en je krijgt ook nog een week vaasgarantie.Ja, de wereld verandert. En het begint bij de jeugd. Die hebben het bestellen via internet al helemaal omarmd. Groeien ermee op. En in 2035 zijn zij de baas. Winkelstraten? O ja, die hadden ze vroeger, ging je met je moeder kleren kopen op zaterdag. In de stad. Stel je toch eens voor. Geen bloemenzaken meer. Dat wil je toch niet? Maar als de bloemen- en plantenverkoop daar nu een impuls door krijgt? Hm…

GlAdiool

KnolontsmettingBij grootbloemige gladiolen is de bestrijding gericht op fusarium én droogrot. Er zijn enkele redenen om droogrot te bestrijden. Aangetaste knollen geven geen bloemen of bloemen van mindere kwaliteit. De grond blijft jarenlang besmet. Voorkom een droogrotaantasting daarom zoveel mogelijk door knollen voor het ontsmetten goed uit te zoeken. Plant alleen op gezonde of ont-smette grond. Ontsmet in 0,5% captan 456 g/l + 1% Collis + 0,4% prochloraz 450 g/l (onder meer Sport-ak, Mirage Elan) gedurende 5 tot 15 minuten. Vlak voor het planten ontsmetten is het beste. Het is mogelijk dat sommige cultivars gevoelig zijn voor de werkzame stof

prochloraz. Dit zijn vooral de fijnwortelige cultivars, zoals Nova Lux. Een redelijk alter-natief is dan om de dosering prochloraz te verlagen naar 0,2% of de dompeltijd te verkorten tot ± 1 minuut. De werking van de mid-delen neemt dan echter af. Opmerkingen:! voeg prochloraz als laatste aan het bad toe;! vul prochloraz en Admire aan met 1,25 maal de uit-gangsconcentratie;! houd het bad in beweging om uitzakken van middelen te voorkomen.

droogrot in grondEen ontsmettingsbad, waaraan 1% Collis is toege-voegd ontsmet aangetaste partijen goed, maar biedt onvoldoende bescherming

tegen droogrot vanuit de grond. Om bij bloementeelt zo weinig mogelijk grond-besmetting te krijgen, is het van het grootste belang na de bloei zo spoedig mogelijk alle overgebleven knollen te rooien en te verwijderen. Voer een voorbehandeling uit met 1 l/ha Luna Privi-lege waarbij het middel op de knollen moet worden gespoten. Infrezen of andere methoden van aanbrengen verminderen de werking. Als problemen met droogrot worden verwacht door een al aanwezige zware aantas-ting op een perceel, is het verstandiger uit te wijken naar een ander perceel.

DLV Plant, marktgroep bloembol-len, 0252-688541

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 35 18-02-15 11:10

36

Colofon

Nieuws


Druk: BDU Media

DirecteurElbert van den BergSecretariaat Linda Laman 071-56 59 678Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678EindredacteurJenny Mostert 071-56 59 633VakredactiePolitiek en economieQuincy von Bannisseht 56 59 637Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzetArie-Frans Middelburg 56 59 687Cindy van der Zwet 56 59 630Teelt en techniekHans Neefjes 56 59 638Joef Sleegers 56 59 642

BureauredactieCarolyne de Vries Lentsch, Jolanda de WekkerWebredactieErik RotteveelVormgevingDiseno VormgevingFotografieGerdien de NooyFreelancersGert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

UITGEVERBDUmediaAfdeling Vak- en PublieksmediaPostbus 67, 3770 AB Barneveld, tel 0342-49 42 63, fax 0342 41 31 41Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBAVerkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: [email protected]

ABONNEMENTENSERVICEMutaties en bezorgingAbonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kunt u contact opnemen met de abonnementen-service, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementen-service telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: [email protected]. PrijzenJaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50. Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten.

ADVERTENTIE-EXPLOITATIEVerkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail [email protected]: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807e-mail: [email protected]

REDACTIESchipholweg 1, Postbus 9324,2300 PH Leidene-mail: [email protected]

Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uit-gave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia.}Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorg-vuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elek-tronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestem-ming van de uitgever.Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offer-tes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

Eind februari geeft minister Asscher uitsluitsel over terugwerkende kracht transitievergoedingMinister Asscher heeft de Tweede Kamer beloofd in overleg te gaan met sociale partners om een oplossing te zoeken voor de nadelige effecten van de wet Werk en Zekerheid voor seizoensarbeiders. Eind februari komt de bewindsman met een antwoord.

Met ingang van 1 juli 2015 hebben werkne-mers met een dienstverband van meer dan twee jaar recht op een transitievergoeding, een soort ontslagvergoeding, wanneer het dienstverband door de werkgever niet wordt voortgezet. Dit geldt ook voor werknemers met een tijdelijke dienstverband die elkaar met een tussenpoos van zes maanden of minder opvolgden. Voor de berekening van de vergoeding telt ook de duur van de tijdelijke dienstverbanden van voor 1 juli 2015 mee.

2QUHGHOĎNAan de regeling zitten volgens onder meer LTO Glaskracht Nederland twee onredelijke aspecten. De terugwerkende kracht stelt bedrijven met regelmatig terugkerende sei-zoenkrachten voor onverwachte kosten. Uit

een inventarisatie blijkt dat het daarbij kan gaan om bedragen van ! 30.000 en meer. Verder leidt de regeling volgens LTO Glas-kracht Nederland ertoe dat ondernemers er vanaf zullen zien om tijdelijke krachten zelf in dienst te nemen. Dit leidt met name tot een verlies van banen onder lokaal perso-neel. Ook veel Polen die via uitzendbureaus jaar in jaar uit terugkomen bij dezelfde werkgever, lijken de dupe te worden.

OverstagLange tijd leek Asscher ongevoelig voor de lobby, onder meer vanuit de landen tuinbouwsector, om de nadelige effecten van de wet Werk en Zekerheid op tijdelijke dienstverbanden serieus te nemen. Tot het Kamerdebat van 11 februari waarin een Kamerbrede zorg was te horen. Met uitzondering van de SP drongen alle fracties bij minister Asscher aan op snelle actie. Voor het eerst erkende de minister dat het meetellen van oude arbeidscontracten die niet langer dan zes maanden onderbroken zijn geweest, voor een deel van de seizoens-werkers en hun werkgevers gevolgen heeft die niet zo bedoeld zijn.

Snelle oplossingMinister Asscher beloofde een oplossing te zoeken voor onredelijke vergoedingen. Eind februari, begin maart wil hij erop terugkomen na overleg met sociale partners. Afgelopen week zijn de eerste gesprekken op het ministerie geweest. Inzet van LTO is het van tafel krijgen van de terugwerkende kracht van transitievergoedingen en als daar alternatieven voor worden aangedragen dat het alternatieven worden waarmee agrariërs uit de voeten kunnen.

7UDQVLWLHYHUJRHGLQJHQ�EOĎYHQTransitievergoedingen voor tijdelijk perso-neel blijven overeind. Dit aspect in de wet zal niet worden aangepast, gaf Asscher te kennen. Werkgevers zullen hierdoor auto-matisch voorzichtiger worden met wie ze een arbeidsrelatie van 2 jaar, of langer, aan-gaan. Ook bij seizoenskrachten, al dan niet via uitzendbureaus. Althans volgens Volker van Vuurde van Vuur en Veld Personeels-diensten. „Dit vergt een actief personeelsbe-leid om kwaliteit op de werkvloer te borgen en hiernaast de arbeidskosten, en de risico’s, te beheersen.” <

0815colofon.indd 36 18-02-15 11:20

37

Kasgenoten

Documenten en linken

naar website

Foto’s Filmpjes!

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen

naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

Agenda

Correcties en aanvullingen


FOTO

: Eg

bE

rT

JOn

kh

EE

r

Leeftijd: 31 jaar Plaats: Marknesse Teelt: tulpenbroei en perkgoed Oppervlakte: 1,2 ha

Waar gaan deze tulpen heen?e:Ď�WHOHQ�DO�RQ]H�WXOSHQ�YRRU�GH�UHWDLO��:H�KHEEHQ�HUYRRU�JHNR]HQ�RP�RQ]H�KHOH�SUR-

GXFWLH�YDQ�WHYRUHQ�YDVW�WH�OHJJHQ��PDDU�ZDDU�]H�SUHFLHV�WHUHFKWNRPHQ�ZHHW�LN�QLHW�r�

Is er recent nog wat veranderd in jullie broeisysteem?e2Q]H�SULNEDNNHQ�]ĎQ�DOOHPDDO�QLHXZ��9RRUKHHQ�KDGGHQ�ZH�SULNEDNNHQ�PHW�HHQ�ORVVH�RPEDN��'DW�ZHUNWH�EĎ�KHW�DXWRPDWLVFK�YHUZHUNHQ�QLHW�JRHG��RPGDW�]H�XLW�HONDDU�YDOOHQ��Deze Parel-tray bestaat uit één geheel en heeft bovendien als voordeel dat de wortels

VWHYLJHU�YHUDQNHUG�]ĎQ��'H�ZRUWHOV�JURHLHQ�RQGHU�HHQ�pEUXJJHWMHp��ZDDUGRRU�HU�EĎ�KHW�SOXNNHQ�JHHQ�EORHPHQ�RPYDOOHQ�r

U heeft ook een winkel. Hoe belangrijk is die?e'H�NZHNHUĎZLQNHO�LV�HHQ�YROZDDUGLJH�SRRW�RQGHU�KHW�EHGUĎI��:H�]ĎQ�]HV�GDJHQ�LQ�GH�ZHHN�RSHQ��9RRUDO�LQ�KHW�YURHJH�YRRUMDDU�NRPHQ�PHQVHQ�YDQ�KHLQGH�HQ�YHUUH�RP�SHUN-JRHG�WH�KDOHQ��0HQVHQ�YLQGHQ�KHW�OHXN�RP�GRRU�GH�NDV�WH�ORSHQ�HQ�]HOI�GH�SODQWHQ�YDQ�GH�JURQG�RS�WH�SDNNHQ��'DW�LV�HHQ�YDQ�GH�UHGHQHQ�ZDDURP�KHW�YRRU�RQV�DDQWUHNNHOĎN�LV��We hoeven het product niet veilingklaar te maken en hebben geen kosten voor veiling

HQ�WUDQVSRUW�r

Wat vind u leuker: aantallen maken of contact met de consument?e-XLVW�GH�DIZLVVHOLQJ�PDDNW�KHW�OHXN��,Q�GH�ZLQWHUPDDQGHQ�]ĎQ�ZH�OHNNHU�SURGXFWLH�DDQ�KHW�GUDDLHQ�HQ�ERVVHQ�ZH�HHQ�PLOMRHQ�VWHOHQ�LQ�GH�ZHHN��(Q�LQ�KHW�YRRUMDDU�VWD�MH�RSHHQV�PHW�HHQ�NODQW�WH�SUDWHQ�RYHU�GH�NOHXU�YDQ�GH�SULPXODpV�r

Is het ’top in de NOP’?e'H�1RRUGRRVWSROGHU�EHYDOW�RQV�SULPD��:H�]ĎQ�LQ�GH�MDUHQ�p��YDQ�=ZDDQVKRHN�QDDU�0DUNQHVVH�YHUKXLVG��$OV�MH�HHQ�EHHWMH�MH�EHVW�GRHW��GDQ�NRP�MH�HU�KLHU�VRFLDDO�JDXZ�WXVVHQ��%HGUĎIVPDWLJ�LV�KHW�HHQ�QDGHHO�GDW�GH�GDJKDQGHO�YHU�ZHJ�]LW��9RRU�MRX�LV�HU�VQHO�HHQ�DQGHU��0DDU�GDDU�SDV�MH�MH�DI]HW�RS�DDQ��(HQ�YRRUGHHO�YLQG�LN�GH�ZHUNHUVPHQWDOLWHLW��+LHU�NXQ�MH�RS�]DWHUGDJ�QRJ�YRORS�VFKROLHUHQ�NUĎJHQ��GLH�JUDDJ�ZLOOHQ�ZHUNHQ�r

Telen jullie ook buiten?e1HH��QLHW�PHHU��+HW�HHUVWH�MDDU�GDW�ZH�KLHU�]DWHQ��KHEEHQ�ZH�QRJ�]RQQHEORHPHQ�HQ�DQGHUH�]RPHUWHHOWHQ�JHKDG��-H�EHQW�OHNNHU�EH]LJ��PDDU�KHW�OHYHUW�WH�ZHLQLJ�RS��1X�]ĎQ�GH�]RPHUPDDQGHQ�YRRU�RQV�HYHQ�HHQ�UXVWLJH�SHULRGH�r

Hoe ziet uw bedrijf er over tien jaar uit?e7HJHQ�GLH�WĎG�KRRS�LN�GH�EURHLHUĎ�WH�KHEEHQ�YHUGXEEHOG��'DW�LV�LQ�LHGHU�JHYDO�PĎQ�DP-

ELWLH��'H�ZLQNHO�]DO�RRN�QRJ�ZHO�LHWV�JURHLHQ��PDDU�KHW�KRHIW�JHHQ�,QWUDWXLQ�WH�ZRUGHQ�r

Wilbert van Bentem

BinnenlandW�P��IHE}9DNWHQWRRQVWHOOLQJ��3URHIWXLQ�=ZDDJGLMN��,QIR��ZZZ�YDNWHQWRRQVWHOOLQJ�QO��PDD}*ODVWXLQERXZGDJ�(QHUJ\�0DWWHUV��XXU��'H�0HHUQ��,QIR��ZZZ�HQHUJ\PDWWHUV�QO��PDD}FloraHolland Seasonal Trade Fair,

1DDOGZLMN��PDDUW��XXU��PDDUW��XXU��PDD}(QHUJLHN��HYHQW��%OHLVZLMN��XXU��,QIR��ZZZ�HQHUJLHN��QO��DSU}.RP�LQ�GH�.DV��ODQGHOLMN�HYHQHPHQW�� ,QIR��ZZZ�NRPLQGHNDV�QO��MXQL}Flower Trials, regio Aalsmeer, Westland,

5KHLQODQG�:HVWIDOHQ��XXU��GR��XXU��,QIR��ZZZ�IORZHUWULDOV�FRP�

LTO Glaskracht Nederland��PDD}*HZDVELMHHQNRPVW�OLVLDQWKXV��XXU��%OHLVZLMN��PDD}3ODQWJH]RQGKHLG(YHQW��%OHLVZLMN��PDD}%LMHHQNRPVW�EHVWXUHQ�JHZDVFRÓSHUDWLHV��ORFDWLH�QRJ�QLHW�EHNHQG��PDD}5HJLRELMHHQNRPVW�:HVWODQG��0RQVWHU��PDD}$OJHPHQH�OHGHQYHUJDGHULQJ�JHZDVFRÓSHUD-

WLH�JHUEHUD��XXU��%OHLVZLMN��DSU}:DWHUGHPRQVWUDWLHGDJ��'LQWHORRUG��MXQ}:DWHU(YHQW��%OHLVZLMN��XXU��VHS}Hortensia goes USA, buitenlandbezoek

QDDU�$PHULND��} ,QIR��ZZZ�OWRJODVNUDFKWQHGHUODQG�QO

Buitenland��IHE}0\SODQW��*DUGHQ��EHXUV��,WDOLÈ��0LODDQ��,QIR��ZZZ�P\SODQWJDUGHQ�FRP��PDD}:RUOG�)ORUDO�([SR��/RV�$QJHOHV��86$��,QIR��ZRUOGIORUDOH[SR�FRP��DSU}1RUGLF�)ORZHU�([SR��EHXUV��0DOPÓ�� =ZHGHQ��,QIR��ZZZ�QRUGLFIORZHUH[SR�FRP��PHL}$JULFXOWXUH�([KLELWLRQ��%DNX��$]HUEDLMDQ��,QIR��ZZZ�FHR�D]�

Niet Hasten maar Elasto G5 als hulpmiddel,Q�KHW�YHUVODJ�YDQ�GH�7XLQERXZ�5HODWLHGDJHQ�LQ�KHW�nummer 7 is een foutje geslopen in een stukje over

6XUIDSOXV��(U�VWRQG�GDW�KHW�KXOSPLGGHO�+DVWHQ�LQ�combinatie met Frupica een effect heeft op valse

PHHOGDXZ�LQ�URRV��+HW�JDDW�HFKWHU�QLHW�RP�+DVWHQ��PDDU�RP�KHW�KXOSPLGGHO�(ODVWR�*��

Tulpenafzet januari 30% gestegen2S�SDJLQD��LQ�QXPPHU��VWDDW�IRXW�YHUPHOG�GDW�GH�WXOSHQDI]HW�WRW�HQ�PHW�MDQXDUL�VWHHJ�PHW�ELMQD��+HW�PRHW�]LMQ��ELMQD��

Kasgenoten-AgendaVBB_nw.indd 37 18-02-15 11:10

.5,-7(1�(1�5(,1,*(1Voor andere werkzaamheden vraag naar de mogelijkheden

:LM�KHOSHQ�X�JUDDJ�7��

EVAL: voor elke situatie juiste installatieEen degelijk advies, prima service en een betrouwbare begeleiding… Samen met de klant bedenken onze technici steeds de beste oplossing. Daarbij kijken ze niet alleen naar het optimaal functioneren van installaties, maar ook naar betrouwbaarheid en energieverbruik.

Galglaan 11 2311 ND Rijnsburg Tel. 071 402 26 21 [email protected]

InstallatieburoEVAL B.V.

www.eval.nl

;L]LUZ�HSSL�Z[VVT^LYRaHHTOLKLU5RHORIDUHQGVYHHQ

��÷��LQIR#NOLQNVWRRP�QO�÷�ZZZ�NOLQNVWRRP�QO�

VAN KLINK STOOMKETELVERHUUR

QUALITY FLOORS F O R E X C E L L E N T P L A N T S

www.erfgoed.com +31(0)79 593 38 00

• Sinds 1958• Steeds vernieuwend• De specialist in teeltvloeren

Beuk engineeringTechnische automatisering | Besturingstechniek | Elektrotechniek

Kassen en Machine automatisering...

Waaier 46, 2451 VW LeimuidenTel: +31 (0) 172 506 [email protected] www.beukengineering.nl

*URRW�DVVRUWLPHQW�MRQJH�VWHNSHUNSODQWHQ�HQ�SDWLRSODQWHQ

��(XSKRUELD�PLOLL��&XSUHVVXV�:LOPD��)LFXVYDULsWHLWHQ��)XFKVLDYDULsWHLWHQ

��,PSDWLHQV�1�*��3HODUJRQLXP��3HWXQLD

9RRU�PHHU�LQIRUPDWLH��PYDQYHHQEY�FRP�_��

VEBU V.O.F. Kasonderhoud

- Glasreparatie- Goten smeren- Overspuiten- Goten reinigen- Diverse reparaties

Tel. 06-51 35 04 52 e-mail: [email protected]

René vd Stokschermingen voor aanleg,onderhoud en renovatie

T: 0174 - 517897M: 06 53 437 827

www.renevanderstok.nl

Digitale EC-meterEC-95INST Voor het meten in water of direct in de grond (pot). Temperatuur automatisch gecompenseerd, automatische ijking en data opslag.

E-mail: [email protected]. 0297 325836

Voor uitgebreide informatie:www.meten.nl

TEELTVLOER

Afvoergoot

Vastzetsysteem

WWW.SCHELLEVIS.NL

email: [email protected]: 06-51713429

VOOR KRIJTEN EN REINIGEN

625935.indd 38 18-2-2015 12:15:23

625936.indd 39 18-2-2015 12:15:55

Krijt u met Redusol?Q3 White is

± 28% goedkoper!

Q3 White = Redusol

Q3 White is een weerbestendig en instelbaar schermmiddel dat vergelijkbaar is

met Redusol, maar tegen ± 28% minder kosten. Afhankelijk van verdunning

is Q3 White slijtvast. Q3 White is altijd eenvoudig te verwijderen met Removit.

Bij schermpercentages lager dan 65% adviseren wij Q4 White voor maximale

weerbestendigheid. Meer weten? Neem contact met ons op, T 020 653 41 25

of [email protected].

shadingagents.com

Q2 WHITE Q3 WHITE Q4 WHITE Q BLACK Q HEAT

Think innovative

* Op basis van advies prijzen januari 2015

Hectare Scherm% Bespaar! *

4 80% ± ! 1800,-

4 65% ± ! 1040,-

4 45% ± ! 680,-

Bespaar

!1800,-per 4

hectare!

>9$@��+HUPDGL[��4��%ORHPLVWHULM��[��PP�LQGG�� 625937.indd 40 18-2-2015 12:16:18

VBB_08-2015

Documents

Transcript of VBB_08-2015