De best verborgen schatten van Nederland Twente

Dit infoboekje beschrijft twee dagen fietsen in Twente. De GPS-track en andere informatie kun je vinden op mijn website (http://www.vanderveeke.net/fiets-algemeen/fietsen.htm) onder het kopje Best Verborgen Schatten.

Wij stonden op Mini camping Twekkelo.Een mooie kleine rustige campjng waar we € 18,50 per nacht betaalden.Boodschappen kan in Hengelo gedaan worden. Binnen 10 minuten ben je bij Aldi, AH of de Jumbo.

Mocht je aanvullingen opmerkingen hebben, dan hoor ik die graag. Je kun je mailen aan hans@vanderveeke.net.Als je het rondje gaat fietsen en je gebruikt mijn informatie, dan doe je me een plezier door mij onderweg een kaartje te sturen. Dat kan naar:

Hans van der VeekeNoordewierstraat 299953 SV Baflo.

Maar het belangrijkste is dat je net zo geniet van het rondje en de bezienswaardigheden als wij hebben gedaan.

Hans van der VeekeAugustus 2020

Zuidelijke route (58 km)

OD-119-De Bellenblazer

Dit lichtvoetige beeld staat op een beladen plek. In 2000 vond in deze wijk Roombeek de catastrofale vuurwerkramp plaats. De Bellenblazer brengt desondanks - of misschien juist daarom - hier iets verrassends en vrolijks met zich mee. Drie roestvrijstalen palen steken uit de grond. Er tegenaan geleund staan twee figuren, een is rood en zes meter hoog, een oranje metgezel meet ruim drie meter. Ze blazen zeven zeepbellen de lucht in. Er liggen er al enkele op de grond. Een paars katje kijkt toe.Luidsprekers en infraroodcamera's zorgen voor licht- en geluidseffecten. De zeepbellen kleuren mee met de temperatuur. Is het koud, dan zijn ze blauw. En op een zomerse dag veranderen ze in rood. Ook de wind beïnvloedt de bellen. Waait het hard, dan vloeit er een kleur door de bellen heen, die de snelheid van de wind aangeeft. Wie langs het beeld loopt, veroorzaakt beweging en dat mondt uit in het geluid van een lichte plop; er spat een zeepbel uit elkaar, zo lijkt het. Het geeft een speels effect.De kunstenaars die het beeld maakten, komen beiden uit Enschede: Dorien Boekhout leverde het idee en deed de vormgeving, de techniek is van de hand van Paul Klotz. De Bellenblazer staat bij de culturele instelling Prismare, die de opdracht gaf. Het kunstwerk is op 14 juni 2011 onthuld.

http://www.led-art.nl/?portfolio=portfolio1

Zaal-65-SYNAGOGE, Enschede In een mooi gedeelte van Enschede, met veel groen en deftige huizen, bevindt zich aan de Prinsestraat een opmerkelijke synagoge. Het door zijn grootte in zo'n gewone straat buitengewoon opvallende gebouw is ontworpen door K.P.C. de Bazel (1869-1923) in een oriëntaalse stijl, met een grote koepel, twee kleine koepeltjes en veel bakstenen versieringen. Het gebouw, dat na de dood van De Bazel werd afgemaakt door zijn leerlingen A.P. Smits en C. van der Linden, is in 1928 opgeleverd en aan het begin van de eenentwintigste eeuw prachtig gerestaureerd. Het is de moeite waard de synagoge binnen te bekijken, want vooral wat zich onder de grootste koepel van de sjoel bevindt, is erg mooi. Het mozaïek glinstert aan het plafond, boven de bima, het podium waar de Wet gelezen wordt, hangt een prachtige cirkel van lampen en overal zijn mooie banken en stoelen. Bezichtigingen zijn alleen mogelijk op woensdagen en zondagen tussen elf en vijf. www.synagogeenschede.nl

Open op zo/di/wo/do tussen 11 en 14 uur. Kaartje incl audiotour = €6 (http://www.synagogeenschede.nl/tickets/)

Lang geleden was het Witte Veen een groot hoogveengebied waar boeren hun schapen lieten grazen. Later werd het omgevormd tot landbouwgebied, maar Natuurmonumenten streeft ernaar om het oude karakter weer te herstellen. Dankzij de aanleg van slenken en poelen zijn de boomkikker, heikikker en kamsalamander hier volop te vinden. Het Witte Veen was ook erg geliefd bij smokkelaars die waarschijnlijk weinig ook hadden voor bijzondere planten als de klokjesgentiaan, lavendelheide, veenpluis en wollegras. Zij keken meer uit naar de grenspalen. Hier en daar staan er nog een aantal die stammen uit de 18e eeuw.

Nat-124-De BommelasIn boerderij De Bommelas in het Buurserzand leefden mens en dier in dezelfde ruimte, de mensen aan de voorzijde en het vee in de stal aan de achterzijde. De Bommelas is gebouwd in 1840 door Gerrit Jan Keizers. De boerderij is gebouwd volgens het inmiddels zeldzame los hoestype, waarbij woning en stal in één ruimte zijn. 'Los hoes' betekent dan ook letterlijk 'open huis'. In de ontwikkeling van de boerderijbouw is dit de oudste vorm van het hallenhuistype. Het hallenhuis is een boerderijtype dat vanaf de 12e tot in de 19e eeuw is toegepast. Het is kenmerkend voor de boerderijbouw van Twente en de Achterhoek.De boerderij is opgebouwd met handgevormde bakstenen, die zijn gebakken in hout gestookte veldovens. Het hoog opgaande zadeldak is gedekt met Hollandse pannen en de topgevels zijn voorzien van een betimmering van brede houten delen, geheel in de traditie van de streek. In de achtergevel en zijgevels is vakwerkbouw toegepast. Hierbij vormen balken een soort 'skelet'. De vakken die ontstaan worden opgevuld met baksteen.Op de Bommelas staan twee oude tekens die onheil als donder, blikseminslag en toverij moeten weren. Het stiepelteken op de middenstijl van de schuurdeuren heeft de vorm van een zandloper. Het gevelteken op de nok van het dak is een 'donderbezem'.De naam 'De Bommelas' is waarschijnlijk ontleend aan de bijnaam van de bouwer en eerste bewoner, Gerrit Jan Keizers (1800-1877). Hij ging graag aan de boemel (feesten) en stond bekend als een schelm (dondersteen), 'oas' in het Twents. Dat leverde hem de bijnaam 'bommel-oas' op.https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/buurserzand/monument/de-bommelas

Molen de KorenbloemOp de kap van de molen prijkt het jaartal 1909. In dat jaar is de huidige molen op deze plek (opnieuw) hergebouwd. De historie van de onze molen gaat echter vele eeuwen terug. De geschiedenis van de molen begint in feite op de Goudberg in Strijbeek waar de molen, voor deze in 1835 werd verplaatst naar Ulvenhout, al vele eeuwen stond. Het exacte jaartal van de allereerste molen hier is niet bekend, de oudste vermelding van de toenmalige Voussenbergse molen dateert uit 1498. De naam van de huidige molen de Korenbloem stamt overigens uit 1708.

In 1835 werd de standerdmolen verplaatst van de Goudberg in Strijbeek naar de huidige locatie aan de Molenstraat in Ulvenhout. Op 6 maart 1909 brandde deze houten molen geheel af. Er werd direct begonnen met de herbouw van de stenen bergkorenmolen die wij tot de dag van vandaag kennen en kunnen bewonderen.http://molendekorenbloem.nl/

Noordelijke route (67,5 km)

Nat-68-Koepel op de TankenbergDe Tankenberg is een heuvel van 81,8 meter hoogte (volgens de Rijksdriehoeksmeting) in de Twentse gemeente Losser. De Tankenberg ligt ten noordoosten van Oldenzaal en is het hoogste punt van de provincie Overijssel.

Op de keermuur bij de koepel staat een gedicht met de regel: 'hier golfde eens de zee, waar nu de akkers tieren,', J. Weeling (1821-1851)Bouwjaar Circa 1840, herbouwd 1955. Architect 1840: onbekend, 1959: Jan Jans

Deze plek is omgeven door sagen en legenden. Volgens een van de verhalen staat hier aan het begin van de jaartelling een tempel gewijd aan Tanfana, een Germaanse vruchtbaarheidsgodin. De Romeinse geschiedschrijver Tacitus beschrijft de tempel van Tanfana, maar het is de vraag of die op de Tankenberg stond. Op de achterwand van de koepel is op een steen een tekst van Tacitus te vinden, die verwijst naar de verwoesting van het heiligdom van Tanfana in het jaar 14 na Chr.Het zeshoekige koepeltje op landgoed Egheria dateert oorspronkelijk van rond 1840. In 1955 herbouwt de bekende Twentse architect Jan Jans de inmiddels vervallen koepel. De koepel is dan in bezit van textielbaron H.). Ten Cate. De Tankenberg is het hoogste punt van Overijssel, maar liefst 81,8 m boven NAP. Vanuit de koepel kun je genieten van een geweldig uitzicht. Bij helder weer kun je hier ver Duitsland in kijken.

Kantig koepeltje In het boek 'Ons Dinkelland' (1926) schrijft J.B. Bernink over de Tankenberg: "t Meest van al boeide en trok mij de Tankenberg, dat is die met het kantig koepeltje, dat zoo heerlijk lokkend kon blinken in den zonneschijn en bij vallende avond nog lang de roode gloed weerstraalde, als beneden in het dal reeds de donkerte was neergestreken.'

Wikipedia: Vanaf de eerste helft van de 19e eeuw werd gedacht dat aan het begin van de jaartelling hier een tempel stond van de godin Tanfana. Zij zou een Germaanse vruchtbaarheidsgodin zijn geweest. Die tempel zou dezelfde zijn als de tempel die in 14 n. Chr. door de Romeinse veldheer Germanicus werd verwoest. Op de achterwand van de koepel is een desbetreffend citaat van de Romeinse geschiedschrijver Tacitus te

vinden. Dat de door Tacitus bedoelde tempel op de Tankenberg heeft gestaan, wordt inmiddels door historici onmogelijk geacht met het oog op de eveneens beschreven troepenbewegingen. J. van der Worp concludeerde dat op deze plek of in de directe omgeving van Oldenzaal nooit een tempel kan hebben gestaan; A.G. de Bruyn sloot echter niet uit dat de godin Tanfana in Twente werd aanbeden en dat de Tankenberg daarin mogelijk een rol had gespeeld als religieuze plaats.

De Tankenberg kan per fiets van meerdere kanten beklommen worden. De Siemertweg (vanuit de richting Rossum-Denekamp) is de langste en steilste beklimming. Deze weg is echter een tamelijk onregelmatige klim, waarbij het eerste deel niet steil begint maar wel steiler wordt naarmate men omhoog rijdt. Op de T-splitsing kan men linksaf naar boven. Dit gedeelte van de weg is vals plat omhoog. Hierna kan men weer rechtsaf richting de top, waarbij de weg weer steiler omhoog loopt (maximaal stijgingspercentage 8%). Boven is er de mogelijkheid door te rijden en af te dalen naar de plek van voormalig restaurant de Tankenberg, (later Wereldrestaurant Pan dat op 12 juni 2012 tot de grond afbrandde) aan de weg Oldenzaal-De Lutte. Men kan ook omkeren en over de Tankenbergweg naar Oldenzaal gaan. Via de Alleeweg bestaat er een smalle verbinding naar de flanken van de Paasberg.

OD-137-StiftKort gezegd is een stift een klooster waar het er minder streng aan toegaat. Dit stift, een kleine nederzetting bij Weerselo, was eeuwenlang een klooster. Maar toen de zusters benedictijnen zich vanaf 1500 gingen bemoeien met de opvoeding van ongehuwde adellijke dames, gingen de strenge leefregels overboord. De dames van het stift mochten uittreden als ze wilden trouwen en slechts een gelofte van gehoorzaamheid en kuisheid was genoeg om binnen te komen. Het huidige kerkgebouw stamt uit 1600, als vervanger van zijn voorganger die door brand was verwoest. Het stift van nu is een sereen gehucht met een voormalig schoolgebouw en een restaurant in de oude stiftsschuur.

Informatie & tips Bezoeken Het stift is het hele jaar geopend en vrij te bezoeken. Het Stift 11, 7595 LE, kijk voor informatie over rondleidingen en het restaurant op www.hetstift.nl

OD-20-Oudste eikOok wij hebben onze giganten in bomenland, vaak met een eerbiedwaardige ouderdom.Vaak weet niemand precies hoe oud deze levende monumenten zijn.Een paar duizend jaar haalt de Kroezeboom van Fleringen (Overijssel) niet. Hoogstwaarschijnlijk is hij ergens tussen de 400 en 500 jaar oud. Maar getallen tot 1000 jaar worden ook weleens genoemd. Wat wel zeker is, is dat het de oudst geregistreerde zomereik in Nederland is. Hij wordt gekoesterd. Boomchirurgen waken over zijn gezondheid als geneesheren over een bejaard, wegkwijnend staatshoofd. Ankers en kabels

houden de gespleten stam overeind. Dankzij alle goede zorgen staat hij er vitaal bij; de kroon is dicht vertakt en zit in het voorjaar vol knoppen. Zijn stam heeft een omtrek van ruim zeven meter en hij is zo'n zestien meter hoog.Deze senior is hoogstwaarschijnlijk in de 16de eeuw geplant om de scheiding van landerijen aan te geven. Dat gebeurde wel vaker in ons land, een Kroezeboom of kruisboom is een boom die een grens of kruispunt markeert. Naast grensaanduiding hadden ze ook andere functies: als heilige plaats of rechtsplaats. In de 17de eeuw stond een veldkapelletje, een zogenaamd 'hilligen huesken, aan de voet van de Kroezeboom van Fleringen. Aan welke heilige deze was opgedragen, is niet bekend. Ook na de sloop bleef de plek met de boom heilig voor de katholieken in de omgeving. In de tijd van de reformatie, toen zij de kerk werden uitgedreven, zochten zij hier hun toevlucht voor de heilige mis. Onder de takken van de toen al stokoude eik vonden in het geheim, vóór het krieken van de dag, eucharistievieringen plaats. De wagen waarop het altaar en de priester naar de boom werden gereden, deed dienst als preekstoel. .In 1944 is er een nieuwe, houten kapel neergezet. In eerste instantie zou architect Jan Jans uit Almelo het ontwerp verzorgen. Maar helaas was Jan geen katholiek en dus werd de klus gegund aan de Bossche architect Hendrik W. Valk. Tot voor kort werd op begrafenissen de kist nog langs de boom-met-kapel gedragen. Anno 2016-2017 rest ons een spirituele plek.

https://www.monumentaltrees.com/nl/records/nld/https://www.monumentaltrees.com/nl/nld/overijssel/tubbergen/2106_fleringeres/