Universiteit Utrecht Copernicus Institute Aanbieding petitie Stop de Bijensterfte Tweede Kamer, Den...

Universiteit Utrecht

Copernicus Institute

Aanbieding petitie Stop de BijensterfteTweede Kamer, Den Haag, 24 november 2009

Bijensterfte: oorzaken, gevolgen,

maatregelen

Centre d'Economie et d'Ethique pour l'Environnement et le Développement, Université de Versailles Saint-Quentin-en-Yvelines, France

Dr. Jeroen P. van der Sluijs

Copernicus Institute for Sustainable Development and InnovationUtrecht University

&



Het belang van bestuivers• 35% wereldvoedselproductie hangt af van

bestuivers (ook koffie en chocola)• 80% van alle planten op aarde is voor

voortplanting en evolutie afhankelijk van twintigduizend verschillende bijensoorten.

• Waarde bestuiving: 90 miljard US$ / jaar



Bijenvolksterfte NL 21%/jaar

- NL Hoger dan omliggende landen- 21% is bijna 3x hoger dan natuurlijke volksterfte - Ruim 2/3 van NL volksterfte: kenmerken verdwijnziekte

Bron: Nederlands Centrum voor Bijenonderzoekwww.beemonitoring.nl database-versie 24 Nov 2009

http://www.beemonitoring.nl/



Imidacloprid:Zeer krachtig zenuwgif

Wordt opgenomen in plant: hele plant wordt giftig, ook nectar en stuifmeel

Sinds 1994 beperkt toegelaten, na 2004 erg ruim toegelaten in NL

• Giftigste stof voor bijen die ooit is toegelaten

• 7297x zo giftig voor bijen als DDT

• Voor mensen en zoogdieren minder giftig maar: in verband gebracht met Alzheimer en Parkinson

Giftigheid insecticiden: DL50=dosis waarbij 50% van bijen sterft



Gedragseffecten imidacloprid op bijenvolken

Leervermogen 0,4 ng/bijVluchtfrequentie en duur 0,075-0,21 ng/bijHerkennen volkgenoten 0,25-0,7 ng/bijVerstoring motoriek 0,0022 ng/bijBijendans 0,5-1,4 ng/bijAfstandsbeoordeling 2,5-7 ng/bijTonguitsteekreflex 0,1 ng/bij

verzwakken het volk waarna het volk vatbaarder wordt voor ondervoeding ziekten en parasieten.

1 ng= een miljardste deel van een gram



Bij toenemende acute blootstelling aan imidacloprid vinden bijen steeds moelijker de korf terug. Het getal in elke staaf in het diagram is het aantal behandelde bijen in elk experiment

(Yang et al., 2009)

Imidaclopridverstoortnavigatie



Wereld Bijencongres Apimondia 200915-20 september Montpellier

Conclusies: Bijensterfte is multifactorieelsystemische insecticiden (neonicotinoiden) en bijenziekten zijn hoofdoorzaken



Apimondia rondetafel pesticidenSystemische insecticiden: • Zeer giftig voor honingbijen; • Regelmatig acute effecten bij overdosering en tijdens het

zaaien van met insecticide gecoate zaden; • Opgenomen in de sapstroom en maken bloemen, stuifmeel

en nectar giftig voor bijen; • Bijen langs talrijke routes blootgesteld; • Veroorzaken verzwakkende gedragseffecten bijen• Bijen in toenemende mate chronisch blootgesteld• Veldconcentraties ver boven geen-effect waardes• Vesterking giftigheid bij combinatie andere insecticiden

aangetoond; • Verhoging vatbaarheid voor ziekteverwekkers aangetoond:

o.a. Nosema en diverse virussen



Apimondia 2009 over toelatingstests

• Huidige risicobeoordeling voor de toelating van bestrijdingsmiddelen biedt geen bescherming aan honingbijen– moet drastisch op de schop– Ook subletale effecten en chronische effecten

beoordelen• Praktijkkennis imkers beter benutten• Gebrek aan transparantie werkwijze ICPBR

(International Commission for Plant-Bee Relationships) en EPPO (European Plant Protection Organisation)



DE OPPERVLAKTEWATERVERONTREINIGINGCORRELEERT MET BIJENSTERFTE



Normoverschrijding 2007



Belangrijksteteelten waarImidaclopridis toegestaan



Nieuwe Vlaamse studie:Hommels sterven na aanhoudende

blootstelling aan lage dosis imidacloprid

• Voor imidacloprid gehaltes van 200, 20, 2 and 0.2 ppm, trad 100% stefte op na respectievelijk enkele uren , 14, 28 en 49 dagen

• De acute giftigheid voor hommels (LC50 waarde) van imidacloprid is 59 ppb.

• Aanbevolen maximale concentratie bij toegelaten toepassingen ligt 3390x hoger!

Mommaerts et al., 2009



Imidacloprid Gebruik in Nederland

Oppervlakte met Gebruik (hectare)

1995: 5.335

1998: 22.631

2000: 28.976

2004: 40.007

Bron: CBS

Gebruik in kg

1995: 668

1998: 4047

2000: 5473

2004: 6377

Bron: CBS

•2009 schatting: ruim 8000 kg/jr in Nederland•Omgerekend DDT equivalenten ca 60 miljoen kg DDTeq in NL (vergelijk piekjaar DDT 1959 wereldgebruik 80 miljoen kg)

Bron: Key Facts and Figures 2007/2008, Strengthening Crops Securing Yield, Bayer CropScience, 2008



Toelating Imidaclopridin Nederland

• 1994: bloemisterijgewassen (onder glas) , zaden van suiker- en voederbieten

• 1995: snijmaïs en korrelmaïs (zaaizaadbehandeling)• 1996: pootaardappelen (grondbehandeling bij het poten)• 1999: sierplanten in potten en bakken• 2000: planten op terras en balkon• 2002: zaden van sla • 2004: appels , peren (2 keer per seizoen), aubergine, augurk, courgette,

komkommer, tomaat en paprika (teelt onder glas), lelie (gewas- en dompelbehandeling), bloemisterijgewassen (vollegrond), boomkwekerijgewassen en vaste planten

• 2007: Radicchio rosso, groenlof, andijvie, sluitkool, spruitkool, boerenkool, bloemkool, zaadprei en prei (zaadbehandeling inclusief dummy pil), onbedekte teelt van hop en in de pennenteelt van witlof, bedekte teelt van Spaanse peper en paprika, bedekte teelt van gerbera, chrysant, teelt van bloembol- en bloemknolgewassen, bolbloem- en knolbloemgewassen

Bron: Databank College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (CTGB), Wageningen



Petitie• Moratorium neonicotine-insecticiden (imidacloprid)• Uitbreiding toelatingstests middelen• Onderzoek bijvriendelijke gewasbescherming• Meer wilde bloemen in openbaar groen• Bevordering imkerij• Meer multidisciplinaire aanpak van onderzoek• Betere handhaving normen bestrijdingsmiddelen in

oppervlaktewater• Aanscherping oppervlaktewaternormen: bescherm

bijen• Meldingsplicht aan imkers bij normoverschrijding



Meer informatie

[email protected]

Universiteit Utrecht Copernicus Institute Aanbieding petitie Stop de Bijensterfte Tweede Kamer, Den...

Documents

Transcript of Universiteit Utrecht Copernicus Institute Aanbieding petitie Stop de Bijensterfte Tweede Kamer, Den...