Uitloper lenteeditie 2009pdf/UitloperLente2009.pdf · 2009. 2. 27. · Lente-Uitloper 2009-3 Inhoud...

Lente-editie 2009 -18e jaargang nummer 1

De Uitloper

- IVN-weekeinde in Ootmarsum- ‘De mens kan nog geen záádje maken’- Mijn IVN: informatie uit eigen vereniging

- IVN-weekeinde in Ootmarsum- ‘De mens kan nog geen záádje maken’- Mijn IVN: informatie uit eigen vereniging

2-Lente-Uitloper 2009

Bij de voorpagina

De dansende ree van Hoogland-westEen groepje van zes reeën, waar onder een bok, scharrelde onlangs door de weilanden vanHoogland-west. Ze zwommen door sloten of sprongen er overheen. Dat leverde leuke pla-ten op. En bovendien actueel, want de Werkgroep Flora en Fauna Hoogland-West heeft

haar brochure over dit mooie gebied vernieuwd. Zie pagina 21.

Door Kees Quaadgras

Van de redactie

Al twee maal heb ik de lezers op deze plek

een dun laagje sneeuw toegewenst. Nou, op

woensdag 4 februari was het zover!

Zodoende kan ik nu meedelen dat er in

Bloeidaal tientallen vossen zitten. Nou ja, in

ieder geval hondachtigen, maar: zonder

menselijke begeleiders, dus moesten het

wel vossen zijn.

Thuis heb ik er toch maar een dierenspoor-

boekje op nageslagen. Met als gevolg dat ik

zegge en schrijve één vos overhield. Tja,

maar toch leuk, en lekker bezig geweest.

En: twee onbekende dieren ontdekt.

Oftewel: twee sporen ontdekt en geen flauw

idee welk beest het is. Foto’s staan op pagi-

na 27. Echte spoorzoekers mogen zich mel-

den.

Terug naar het heden, want de winter is zo

goed als voorbij en het voorjaar komt er

aan. De hazelaar en de els zitten half febru-

ari al vol katjes, de vogels worden al tieriger.

Op 13 februari hoorde ik een Boomklever

roepen, op 15 februari deed een Zanglijster

voorzichtig enkele zangoefeningen. En eer-

der al zag ik op verschillende plekken

Sneeuwklokjes en inmiddels ook crocus-

sen.

In deze Uitloper naast de gebruikelijke

rubrieken onder meer een stukje over gids

Annie Arntzen, een oproep voor het IVN-

weekeinde, en een verhaal over hoe er vol-

gens hoogleraar Matthijs Schouten door de

eeuwen heen tot op de huidige dag vanuit

verschillende culturen naar de natuur wordt

gekeken. Schouten gaf een college voor de

38 in opleiding zijnde natuurgidsen.

Ik wens de lezers veel vogelgezang, groene

blaadjes, zon, een beetje regen en andere

fraaie natuurverschijnselen toe.

Lente-Uitloper 2009-3

InhoudVan de voorzitter 4

Van de penningmeester 5

Gids Annie Arntzen 90 jaar 5

Oproep IVN-weekeinde 6

De nieuwjaarsbijeenkomst 7

Visies op de natuur 8-9

Eerste grutto’s 10

Bijenstand daalt 10

Soep voor knotters 11

Mijn IVN 11

Natuurlezingen 12-13

Agenda 14-15

Voorlopers (wandelingen) 16-17

Korte berichten 18-19

Vraag en aanbod 20

Nieuwe brochure

Hoogland-west 21

Nieuwe natuurboeken 22-23

IVN-info en Colofon 25

In Contact! 26

Binnenloper


Van de voorzitterJan Oudemans

Bij het schrijven van dit verhaal, zo mediofebruari, voelt het nog hartje winter: hetvriest alle nachten, en hoewel de zon over-dag de temperaturen opdrijft tot boven nul,vertoont het grasveld waar onze hond elkedag de energie uit zijn lijf rent, alle tekenenvan een toendra. De ondergrond is bevroren,waardoor het water niet weg kan en debovenlaag een grote blubberpartij is.Toch zijn er gelukkig al enige tekenen van denaderende lente: in onze tuin bloeien desneeuwklokjes, de heggemussen zijn alenige tijd uitbundig aan het zingen, despecht roffelt regelmatig en door het bosschalt de vérdragende roep van de boomkle-ver. Ja, de lente komt er aan. De tijd vannieuw leven en activiteit, van naar buitengaan, en van het klaarmaken van de tuinvoor het nieuwe seizoen.Nu is het nog niet zo ver, en als ik binnen lek-ker bij de kachel zit, dan dwalen mijngedachten nog wel eens terug naar vroeger.Zo herinner ik mij uit mijn vroege jeugd, enik ben wat ouder dan de meesten onder u,de wisseling der seizoenen die zo veel dui-delijker was dan nu. Het voorjaar was eenecht voorjaar, en dat merkte je zo goed aanwat er op tafel kwam: zo in april kwam deeerste komkommer, en wat later de eerstetomaten van het jaar. Wat smaakten dieheerlijk na al die maanden winterkost! Endan kreeg je de aardbeien, en weer later dekersen. Zo had alles zijn vaste volgorde enzijn eigen ritme. Dat is wat anders dantegenwoordig, nu je de tomaten en deaardbeien het hele jaar door kan kopen, ennu de groenteboer je met Kerstmis trotsasperges kan leveren. Dit alles lijkt vooruitgang, maar is het ookzo’n vooruitgang? Ik heb tegenwoordig nooitmeer zo’n kick bij het eten van een tomaat,

en de aardbeien in november smaken ner-gens naar.Vele jaren geleden heeft een dochter van mijeen Amerikaans vriendje gehad, die hetleven hier maar provinciaals vond. Zij had-den in Amerika een 24-uurs-economie, en jekon op elk uur van de dag of de nacht bood-schappen doen of naar de film gaan. De win-kels waren 24 uur per dag, 168 uur perweek, en dus 8766 uur per jaar open, en hethele jaar was alles er te koop, en ze haddengeen last van seizoenen.Toen was ik best onder de indruk van dievooruitgang. Maar nu, zelf ook een beetje rij-per geworden, heb ik zo mijn bedenkingen.De natuur, de oorsprong van alle leven, laatons de cycli zien waaraan alles onderworpenis, het ritme van dag en nacht, van bezig zijnen van slapen, en de cyclus van het jaar metzijn seizoenswisselingen. Deze laatste zijneen enorme stimulans voor onze activitei-ten. Ik las laatst een stuk waar in werd betoogddat de grote culturen altijd zijn ontstaan inregio’s met een gematigd klimaat, omdat dewisseling van de seizoenen de motor zouzijn achter de economische en culturelebloei.Ik denk en hoop dat de seizoenen voor onsIVN’ers een bijzondere betekenis hebben eneen bron van inspiratie vormen. Onze wan-delingen en lezingen haken daar doorgaansgretig op in, en ik denk dat onze privé-acti-viteiten ook in hoge mate seizoengestuurdzijn. Zo gaat het in ieder geval bij mij. Ik wacht met ongeduld op de roep van dezanglijster, voor mij de lente-omroeper bijuitstek. Hij zal ons zeggen dat het tijd wordtom ons groentetuintje te gaan spitten, endat de zaaitijd in aantocht is. In deze geestwens ik u allen een heerlijk voorjaar toe.

De contributie 2009Eind maart worden de acceptgiro’s voor de contributie/donatie 2009 verzonden. Vorig

jaar wilden wij de mogelijkheid tot automatische incasso aanbieden, omdat dit de

kosten verlaagt. Helaas is van deze mogelijkheid weinig gebruik gemaakt. Bovendien

heeft de Postbank de tarieven verhoogd, waardoor het nu duurder is om een automa-

tische incasso uit te voeren dan om acceptgiro’s te versturen. De kracht zit ‘m hier

namelijk in de aantallen.

Daarom hebben wij besloten gewoon op de ‘ouderwetse’ manier weer iedereen een

acceptgiro toe te sturen. Met natuurlijk alvast het verzoek de betaling niet te lang te

laten liggen. Verder willen wij u er op attenderen dat het bedrag dat u bijdraagt aan

onze afdeling, aftrekbaar is, als gift, bij uw belastingaangifte!

Wandelgids viert 90-ste verjaardag!De nog steeds actieve wandelgids Annie Arntzen vierde donderdag 29 januari haar negen-tigste verjaardag. Zij is al meer dan 25 jaar lid van het IVN Amersfoort e.o. en daarvan velejaren als wandelgids. Menigeen heeft tijdens de maandelijkse wandelingen veel van haarover de natuur geleerd; zij is een specialist op het gebied van kruidachtige bloemen enplanten en een kei in het herkennen van vogelgeluiden.Annie loopt nog regelmatig mee met de voorbereidende wandeling voor de publiekswan-deling en zorgt daarbij altijd voor koffie, met de lekkerste kruidkoek van Amersfoort.Als zijeen keer verhinderd is, zorgt ze ervoor dat Henk van Dijk de koffie bij haar kan ophalen,hetgeen wij als gidsen zeer waarderen.Hoewel Annie het niet leuk vindt om in de schijnwerpers te staan, wilden wij, als werk-groep wandelingen, dit heugelijke feitniet ongemerkt voorbij laten gaan.Tijdens de feestelijke bijeenkomst inhuize Vos, zaterdag 7 februari na hetvoorwandelen voor de februari-excursie in den Treek, werd zij doorde gidsen in het zonnetje gezet.Eerst was er koffie met gebak, waar-na Annie zowel gemeenschappelijkeals persoonlijke presentjes kreeg.Daarna werd er nog uitvoeriggepraat en natuurlijk talloze herinne-ringen opgehaald.

De Werkgroep Wandelingen

Van de penningmeester


Annie


De traditie getrouw willen wij ook dit jaar een weekeinde met elkaar door-brengen op een interessante plek. Wij nodigen je uit voor leuke, leerzame engezellige dagen ‘buiten’, op 19, 20 en 21 juni in Oostmarsum.

IVN-dagen/of weekeinde in Ootmarsum

Daar ligt het natuurgebied Springendaal,met onder meer bronnen en een heggen-landschap. Het programma omvat wandel-en fietstochten onder begeleiding van des-kundige (IVN)-gidsen.Daarnaast gaan we interessante, typischTwentse bezienswaardigheden bekijken. Er staat een bezoek aan een professionelesterrenwacht, met planetarium, op het pro-gramma. Vrijdagavond 19 juni: aankomst op de cam-ping. Zaterdag 20 juni komen de mensendie er voor kiezen om één of twee dagenmee te maken. Zondag 21 juni nemen werond het middaguur afscheid.Het is mogelijk te overnachten in eengroepsruimte of je kunt kamperen in jeeigen tent of caravan. Het maximum aantalpersonen dat mee kan stellen we op 28. Deminimum leeftijd is 18 jaar.De voorbereidingscommissie werkt hardaan het programma, maar je kunt je wel alinschrijven. Gezien de grote belangstelling

van de nieuwe natuurgidsen-in-opleiding,raden wij je aan hier niet te lang mee tewachten. Zodra het programma klaar is,krijg je verdere informatie, ook over dekosten en de locatie.

Inschrijven kan bij Datta Fischer via e-mail:[email protected] .Graag vermelden: het aantal personen,eigen tent of caravan of gebruik van degroepsruimte, je naam, adres en telefoon-nummer, en zo mogelijk je e-mailadres.Als je geen e-mail hebt, kun je schrijvennaar Datta Fischer. Adres: Van Marnixlaan46, 3818 VD Amersfoort, telefoon 033 -462 06 88 of 06 - 18 08 20 55.

DE INSCHRIJVING SLUIT OP 20 MAART.

De voorbereidingscommissie bestaat uit:Ine Franke, Loes Dieben, Guus Sakkers enDatta Fischer. Wij hebben er al zin in enverheugen ons op je komst!

Beleef de LenteDe actie Beleef de Lente van deVogelbescherming Nederland gaat weerstarten. Opnieuw worden er webcamera’sgeplaatst bij de nesten van zes verschillen-de vogels. De beelden kunnen thuis liveworden bekeken en er worden filmpjesgemaakt van hoogtepunten. Die van vorigjaar zijn ook nog te zien.Dit jaar kan er opnieuw worden gekekennaar torenvalk, steenuil, lepelaar, grotestern, ijsvogel en naar de nieuwkomerskoolmees, slechtvalk en ooievaar. De gier-zwaluw is afgevallen.Het vogelkijkproject word mede onder-steund door vrijwilligers. Er zijn nog vrijwilli-gers nodig. Daarbij gaat het om mensen

die willen helpen het forum in goede banente leiden. Dit betekent dat berichten dieniet op het forum thuis horen moeten wor-den verwijderd.Daarnaast zijn er mensen nodig die film-pjes kunnen maken van de hoogtepunten.In de drukke tijd, als er jongen zijn, kost ditongeveer een uur per dag. De hoogtepun-ten worden voornamelijk aangemeld doorde webloghouder waarna de filmmaker ereen clipje van maakt.Belangstellenden kunnen zich melden bijJoost Hartog, tel. 030 - 693 77 66? of viae-mail: [email protected] .En de beelden zijn straks natuurlijk te zienvia www.vogelbescherming.nl .


Gezellige nieuwjaarsbijeenkomstDe nieuwjaarsbijeenkomst van onze afdeling had zondag 11 januari plaats in café ’tHoekje aan de Coelhorsterweg. Zo’n 65 leden en donateurs wisten de weg te vindennaar dit gezellige, authentieke café.Na de ontvangst met koffie en het uitwisselen van goede wensen voor 2009 begeleid-den drie gidsen van de werkgroep Flora en Fauna Hoogland-west ons tijdens een rond-wandeling door het mooie oude landschap van Hoogland-west, dat een rijke geschie-denis kent. Een clubje reeën en de hier en daar samengeschoolde ganzen gaven eenlevendige noot aan de winterse landerijen.Als toefje op de wandeling werd een bezoekgebracht aan de begraafplaats Coelhorst, waar het een paar jaar geleden gerestaureer-de kapelletje van binnen bekeken kon worden.Terug in ’t Hoekje stond de erwtensoep met spek en roggebrood klaar en nadat degidsen in woord en gebaar bedankt waren voor hun inzet, kon iedereen zich tegoeddoen aan de heerlijke soep.Aansluitend werden twee IVN-ers in het zonnetje gezet.Ten eerste Geertje Huijbers,die jaren lang met veel enthousiasme onze website onderhield en beheerde.Ten twee-de Joop Vos. Zij was jaren lang de coördinator van de werkgroep Wandelingen, en gafmede vorm aan de huidige opzet met de maandelijkse publiekswandelingen.Beiden werden bedankt voor hun inzet en kregen een blijvende herinnering overhan-digd. Na de soep kon nog een drankje worden genuttigd.We kunnen terugzien op een gezellige bijeenkomst die, in wat voor vorm dan ook, vol-gend jaar zeker weer op de agenda zal staan.Ton Schockman

Een cadeautje voor Geertje... Geertje en een zoen voor Joop Joop Vos


De mens kan nog geen záádje maken

In een van de christelijke zienswijzenbeschouwt de mens de natuur als zijneigendom. Die natuur is door God speciaalvoor de mens geschapen. Deze visie – ont-wikkeld in Griekenland - is feitelijk afkom-stig van de Griekse filosoof Aristoteles. Hijmaakte onderscheid tussen lage en hogereplanten, lage en hogere dieren, barbaren,slaven, gewone Grieken, vrouwelijke filoso-fen en mannelijke filosofen. Het lagerestaat bij hem steeds in dienst van hetnaasthogere en volgende hogeren.Dan is er de boeddhistische en hindoeïsti-sche visie, met het geloof in reïncarnatie.Om in een volgend leven niet als bijvoor-beeld een muis terug te komen maar alseen wezen van een hogere orde was – enis - het niet toegestaan om dieren te eten.Dit leidde tot het vegetarisme, dat in zekerezin ook egoïstisch is.Een volgende visie is dat de natuur maareen lelijke woestenij is die aan bandenmoet worden gelegd en omgevormd tot lief-lijke parken, aangekleed met fraaie kaste-len.Een volgende zienswijze is dat de natuurmoet worden beschermd, niet zozeeromdat de natuur zelf waardevol wordtgeacht, maar omdat de mens het zonderdie natuur niet overleeft. Deze visie is dusniet gespeend van een zeker egoïstische en

egocentrische benadering.De volgende visie komt weer uit hetchristendom, en betreft het rentmeester-schap. De natuur wordt gezien als belang-rijk en die moet dus worden beschermd,maar dan wel door de mens die zelf netnog een trapje hoger staat, en daarmeenog steeds de baas is over die natuur.

Een visie die een stapje verder gaat,beschouwt de mens als onderdeel van denatuur. De zon en de maan, planten en die-ren zijn de broeders en zusters van demens. Dit is de visie van natuurvolkeren alsaboriginals en indianen, en… van moslims.Hier over verderop meer.Als laatste is er de ‘union mystica’, demystieke eenheid. De natuur ís, bestáát,heeft zijn eigen waarde en omvat al hetschone en wonderlijke dat er is. De mens iser aan ondergeschikt, kan er bij tijd en wijleeen mystieke ervaring in opdoen; een erva-ring die emotioneert en een diepe indruknalaat.“En zo”, zegt Matthijs Schouten, “probeer ikaan te tonen dat alles wat wij over denatuur denken, beelden zijn die te makenhebben met de cultuur waarin we leven.” Indit verband wijst hij nadrukkelijk ook op deislam. Die godsdienst heeft de natuur zeerhoog zitten. ‘De mens kan nog geen záádjemaken’, staat er in de Koran. En: ‘Er is

De opleiding voor natuurgidsen, gestart in januari, is in volle gang. De redactiewoonde een les bij en merkte dat het niet allemaal over vogeltjes, bomen,bloemetjes en bijen gaat. Op 10 februari gaf namelijk Matthijs Schouten eensprankelende gastles. Hij is hoogleraar natuur- en landschapsbescherming enbijzonder hoogleraar Ecologie van natuurherstel bij de UniversiteitWageningen. Hij liet de gidsen in spe de vele manieren zien waar op mensennaar de natuur kijken en er mee omgaan.Die visie varieert van antropocentraal (gericht op de zich zelf in het centrumstellende mens) tegenover biocentraal, dus gericht op – alle vormen van –leven. Schouten noemt zeven visies.

geen dier op aarde of Allah houdt het bijzijn kuif vast’. Kortom, de natuur behoortaan Allah. De mens mag ervan nemen wathij nodig heeft, maar verder moet hij er vanaf blijven.“Ons zelfbeeld en ons natuurbeeld zijnaltijd sterk aan elkaar gekoppeld geweest.Als je jezelf ziet als een spiritueel wezen,dan is de natuur een van de manieren omde spiritualiteit in jezelf te ontdekken. Als jejezelf alleen maar ziet als een biologischwezen dat geboren wordt, zich voortplanten sterft, hoort daar een ander natuurbeeldbij.”Schouten wijst er op dat de achteruitgangin de natuur nog altijd voortgaat, ondanksde groei van milieugroepen en ondanks eengroter algmeen natuurbewustzijn. Elk jaarverdwijnt er weer meer natuur. De oorzaakwordt altijd gezocht in economische ontwik-kelingen, in technische vooruitgang en inbevolkingsgroei. Schouten meent echter dathet meer te maken heeft met de manierwaarop de mens naar zichzelf en naar denatuur kijkt.In een interview met Lisette Thooft zegtSchouten: “Er is niet zozeer een milieucri-sis, alswel een identiteitscrisis. Waar demens eens goed naar zou moeten bekijken,is de vraag: hoe zie ik mijzelf hier op aarde,

hoe zie ik mijzelf ten opzichte van mijnmedeschepselen? De mens wordt in deomgang met de aarde nog het meest gedre-ven door hebzucht en bezitsdrang. En blijkbaar vinden we dat als samenlevingnog okay ook.”En: “Als wij vinden dat we goede mensenzijn, goede burgers in een goede samenle-ving, terwijl we alleen maar denken aanoptieregelingen, investeringen, winstmar-ges, meer verkoop en economische groei,ten koste van alles... dan heeft de natuureen probleem. Maar dan hebben we zelfook een probleem.”“Ik houd van een beroemde haiku vanBasho, die zegt: ‘Als ik heel goed kijk, bloeiter een herderstasje onder de omheining’.Hij sluit hem af met een soort uitroeptekendat verwondering aangeeft: oooh, prachtig!Als ik zó kijk dat ik niets opleg en dat wat ikzie zichzelf kan uitdrukken, dan, ooh, her-derstasje! Bam! Wonderlijk... Daarna laat je dat herderstasje gewoonstaan. Het hoeft niet geplukt, niet verbe-terd, het is wat het is. Daar gaat het mijsteeds om.”Veel meer over deze onderwerpen staatMatthijs Schoutens boek Spiegel van denatuur, het natuurbeeld in cultuurhistorischperspectief.


Dit zijn ze: de 38 mensen die de opleiding tot natuurgids volgen.


Op vrijdag 13 februari (!) zijn de eerste grut-to’s gesignaleerd in Eemland, meldt JanRoodhart van de beheereenheid Eemlandvan Natuurmonumenten. Bij de ZwarteNoord, een uiterwaard langs de Eemdijk,werden vijftien dieren geteld. Na de langetocht vanuit het verre zuiden zijn de dierendruk aan het foerageren om weer aan testerken.Ondanks de koude kondigde hun roep - eenoer-Hollands poldergeluid - de lente aan.In Eemland is de afgelopen winter hardgewerkt om de situatie in de polder opti-maal te maken voor weidevogels. Met eensubsidie van het ministerie van LNV is de

waterhuishouding verbeterd, de foerageer-mogelijkheden zijn uitgebreid en de sloo-toevers werden verlaagd.Eemland staat bekend als topgebied voorweidevogels. Het open, weidse en stillekarakter is voor hen ideaal. Alle partijen diehet weidevogelbeheer ondersteunen, wer-ken goed samen. Het gebied is echter ookkwetsbaar en vele bedreigingen kunnen destand van de weidevogels doen afnemen.Belangrijke vogels die in Eemland broedenzijn de kieviten, grutto’s en de tureluurs.Maar ook de kemphaan en de watersnipworden er waargenomen naast vele soor-ten eenden.

Eerste grutto’s in Eemland

Bijenstand daalt

Wereldwijd gaat het slecht met de bijen-stand, zowel met wilde bijen als met honing-bijen van imkers. Een oorzaak is de varroa-mijt die zicht voortplant op het broed vanbijen. Andere oorzaken zijn milieuvervuilingen bestrijdingsmiddelen.De daling van het aantal bijen kan rampzali-ge gevolgen hebben, want bijen vervullen

een onmisbare rol in de bestuiving van plan-ten, waar onder ook voedergewassen.De stichting Natuur en Milieu en deNederlandse Bijenhouders Vereniging zet-ten samen met deskundigen een project opom te proberen het tij te keren. Er wordtgezocht naar de exacte oorzaken en aanslui-tend naar een oplossing. In februari is hetproject Bijdrage Biodiversiteit gestart.Overgenomen uit de Natura van het KNNV.

grutto


De hele winter zijn onze knottersin de weer om op een natuurvrien-delijke manier ons mooie landschapte behouden. Op 20 decemberwaren ze met zo’n negentienman/vrouw ‘s morgens bij landgoedDe Boom in de weer geweest.Wij(de Schockmannen - red.) zijn er,net als vorig jaar, langs geweest omhen met een flinke pan erwtensoepte bedanken voor hun harde wer-ken. Een van de ‘opperknotters’,Annemiek Cornelissen, had ter ver-hoging van de feestvreugde warmeglühwein in thermosflessen meege-bracht. Dat ging er goed in.

Soep en glühwein voor knotters

Mijn IVN is een nieuwe website voor IVN-vrijwilligers en –beroepskrachten. Het iseen hulpmiddel om producten en ervarin-gen binnen het IVN uit te wisselen.De webplek heeft:• een productencatalogus. Hier in kunnen

IVN’ers hun producten plaatsen enzoeken naar producten van andere IVN-afdelingen en consulentschappen.

• een forum. Dit biedt de mogelijkheidervaringen en meningen uit te wisselen.

• een beeldbank. Afbeeldingen kunnenworden geplaatst en gebruikt voor afde-lingsbladen.

Iedere IVN’er kan een eigen wachtwoordaanvragen. Ga hiervoor naarwww.mijnivn.nl. Vul uw e-mailadres in bij‘Gebruikersnaam’ en klik op ‘Wachtwoordvergeten’. Bij het scherm ‘Inloggen’ vult unogmaals uw e-mailadres in. Er zijn nutwee mogelijkheden:• E-mailadres is bekend. U krijgt direct een

wachtwoord toegestuurd op uw e-mailadres.

• E-mailadres is onbekend. U krijgt daar-van een melding. Vervolgens krijgt u demogelijkheid naar de IVN-website te gaanwaar u uw gegevens op een formulierinvult. U ontvangt via de mail een berichtdat u in kunt loggen.

Iedere afdeling dient een lokale beheerderaan te stellen. De lokale beheerder heeftde verantwoordelijkheid voor het beheervan producten. Een lokale beheerder kanzich aanmelden bij Leontien Kuip,[email protected]. Op het moment dat een afde-ling een lokale beheerder aanstelt, kunnenvrijwilligers van deze afdeling productentoevoegen en bewerken. Iedere maandwordt een boek verloot onder IVN’ers die indie maand een product hebben ingevoerd.

Meer informatieVragen of opmerkingen kunnen wordendoorgeven aan [email protected], tel. 020 – 53087 86. Tevens kan het contactformulier bijde productencatalogus worden gebruikt.

Mijn IVN


door werkgroep

Natuurlezingen Amersfoort

Dinsdag 3 maart - deNatuurkalender door Arnold vanVliet

Vlak voor de start van het waarnemingen-

seizoen is het interessant om te horen

welke bijzondere waarnemingen we kun-

nen verwachten en waar we dan speciaal

op moeten letten. Wie kan daar beter over

vertellen dan Arnold van Vliet, de man

van de Natuurkalender op het internet:

www.natuurkalender.nl.

De Natuurkalender, in 2001 van start

gegaan, is - om precies te zijn - een natio-

naal educatief-wetenschappelijk waarne-

mingsprogramma dat zich richt op het in

kaart brengen van de effecten van kli-

maatverandering met de jaarlijks terugke-

rende verschijnselen in de natuur.

Wij verheugen ons op een boeiende vide-

opresentatie over de resultaten tot nog

toe: dieren die eerder terugkomen, plan-

ten die duidelijk vroeger uitlopen, relaties

tussen soorten die hierdoor onder druk

komen te staan enzovoort; kortom gevol-

gen die (vermoedelijk) in relatie staan tot

de klimaatverandering.

Dinsdag 7 april - Inktvissen in deOosterschelde door JoopStalenburg

Joop Stalenburg won samen met zijn

vrouw Felice in 2007 de Paul Fentener

van Vlissingen AD Natuurprijs met hun

inktvissenproject in de Oosterschelde. Dit

zoute water is een van de kraamkamers

van de Noordzee. Veel vissoorten en

weekdieren paren hier, waarna de jongen

opgroeien tot ze groot genoeg zijn om uit

te zwemmen.

Joop vertelt honderduit over het wel en

wee van drie soorten inktvissen die in de

Oosterschelde voorkomen: de sepia ofwel

zeekat, de sepiola en de pijlinktvis. Hij

illustreert zijn verhaal met prachtige

onderwaterfoto´s. Voor een voorproefje

kun je terecht op de website van Joop en

Felice Stalenburg: www.sepiaproject.nl.

In mei legt ook de sepia een eiSinds het hervatten van de kreeften-

vangst in de Oosterschelde, in 1996, gaat

het daar erg slecht met de sepia. In april,

juist als de Oosterschelde vol met kreef-

Lentelezingen

Nog twee lezingen tegoed en dan worden de dagen weer te lang om ‘savonds plaatjes te kijken. Dan is het tijd voor bijvoorbeeld mooie avondwan-delingen. Het lezingenseizoen start dan weer in september, met als eerstede ‘Groene Maand’-lezing. Het thema is natuur en gezondheid.Wie een sug-gestie heeft voor een boeiende spreker met een goed, passend verhaal, laatdie zich vooral bij mij melden.Tot eind maart kunnen suggesties nog meege-nomen worden in de planning.

tenfuiken staat, komt de sepia naar het

getijdengebied om te paren en eieren af

te zetten. De wijfjes zien in de fuiken een

veilig holletje voor hun eieren, maar

komen er zelf in vast te zitten. De eerste

jaren kwamen ze met honderden tegelijk

om.

Voor Joop en Felice Stalenburg aanlei-

ding om in actie te komen. Met veel tijd,

veel moeite en heel veel passie ontwik-

kelden zij kunstmatige paaiplaatsen. Het

idee was even simpel als geniaal: hutjes

van wilgentakken, aan elkaar gebonden

met ijzerdraad. En het werkt! De vrouwt-

jesinktvissen maken er massaal hun eit-

jes aan vast.Voorts zijn Joop en Felice in

gesprek geraakt met de kreeftenvissers,

die bereid zijn maatregelen te nemen ter

bescherming van de inktvissen in de

Oosterschelde. Door het visseizoen met

anderhalve maand uit te stellen en

gebruik te maken van korven in plaats

van lange fuiken, kan het probleem van

de ‘bijvangst’ worden opgelost.


Waterbeesten

MaartAgenda


Alle dagen - wisselende tijden

Jurassic Polderland, een tentoonstelling over amfibieën en reptielenin de polder, voor kinderen vanaf 6 jaar. Natuurcentrum,Schothorsterlaan 21. Nadere informatie via www.amersfoort.nll/cnme

Zondag 1 maart 9.00 - 12.00 uur:

excursie voor natuurfotografen. Verzamelen op tweede parkeer-plaats van Meander Ziekenhuis Sint Elizabeth. Locatie nog te bepa-len. Nadere informatie via tel. 033 463 42 81.

Dinsdag 3 maart 20.00 uur

WNA-lezing over de Natuurkalender door Arnold van Vliet.Natuurcentrum op landgoed Schothorst, Schothorsterlaan 21,Amersfoort. Nadere informatie via tel. 033 - 472 30 85.

Woensdag 4 maart19.30 uur

roofvogelexpert Harry de Rooy geeft een lezing over de vier inSoest voorkomende uilen. Gemeentehuis, Raadhuisplein 1, Soest.Gratis toegang. De lezing is georganiseerd door de uilenwerkgroepvan het IVN Eemland en de gemeente Soest.

Vrijdag 13 maart20.00 uur

lezing over bijen, door de imkersvereniging. Natuurcentrum,Schothorsterlaan 21 - gratis toegang.

Zaterdag 14 maart 9.00 - 12.00 uur

bomen knotten op landgoed De Boom in Leusden. Vertrek om 8.30uur vanaf de hoek Arnhemsewe - Everard Meysterweg.

Zaterdag 14 maart

de Vogelwacht gaat vogels inventariseren in Hoogland-west in ver-band met de mogelijke aanleg van een golfbaan. Aanmelden via tel.033 - 472 28 61 tussen 18.00 en 19.00 uur.

Zondag 15 maart14.00 - 16.00 uur

natuurwandeling door park Randenbroek en langs De Vosheuvel.Vertrek vanaf parkeerplaats De Vosheuvel, Heiligenbergerweg,Amersfoort.

Zaterdag 21 maart

bomen knotten. Zie zaterdag 14 maart.

Zaterdag 21 maart10.00 uur

vuilruimactie in Hoogland-west - organisatie: Flora en FaunagroepHoogland-West - vertrek vanaf Coelhorsterweg 34.

Zaterdag 28 maart

bomen knotten - zie zaterdag 14 maart.

April


Kijk op www.ivnamersfoort.nl voor een uitgebreidere agenda

Zondag 5 april9.00 - 12.00 uur

excursie voor natuurfotografen. Verzamelen op tweede parkeerplaatsvan Meander Ziekenhuis Sint Elizabeth. Locatie nog te bepalen. Nadereinformatie via tel. 033 463 42 81.

Dinsdag 7 april 20.00 uur

Lezing over inktvissen in de Oosterschelde, door Joop Stalenburg,winnaar van de AD natuurprijs 2007. CNME, Schothorsterlaan 21,Amersfoort - zaal open om 19.30 uur - toegang gratis.

Vrijdag 10 april20.00 uur

de imkersvereniging verzorgt een lezing over de oorzaken van de hogesterfte onder bijen. Natuurcentrum, Schothorsterlaan 21, toegang gratis.

Zaterdag 11 april9.00 uur en 10.30

gegidste natuurwandeling door Hoogland-west, deels door privégebied.Organisatie: Flora en Fauna Groep. Vertrek vanaf café Het Hoekje,Coelhorsterweg 21.

Vrijdag 17 april20.00 uur

lezing als aftrap van het themaweekeinde over de lente - hetKoetshuis - Stoutenburgerlaan 4 - Leusden - organisatie Het UtrechtsLandschap.

Zaterdag 18 april 6.45 - 8.30 uur

lentewandeling met ontbijt. Stoutenburg. Zie vrijdag 17 april.Reserveren via tel. 033 - 494 13 68.


opening Fietjepad. Stoutenburg. Zie vrijdag 17 april.

Zondag 19 april 14.00 - 16.00 uur

luisteren naar vogelzang. Landgoed De Boom. Vertrek vanaf hoekHamersveldseweg en Leusbroekerweg in Leusden-zuid. Organisatie: IVNAmersfoort e.o..


eerste dag van de tentoonstelling Toverbos, voor 4- tot 7-jarigen,Natuurcentrum, Schothorsterlaan 21, Amersfoort.

19, 20 en 21 juni IVN-dag-, en/of -dagen en/of -weekeinde in Ootmarsum.


15 Maart, 14 - 16 uur:Reigers en stinzenplantenVertrek vanaf de parkeerplaats bijkinderboerderij de Vosheuvel,Heiligenbergerweg 187,Amersfoort. Geen honden.

Zo halverwege maart is er al veel te bele-

ven in de natuur. Misschien horen we de

Tjiftjaf al. Dat vogeltje moet terug zijn uit

zijn winterverblijf in Afrika. De wilg staat in

bloei en de paddentrek is op gang.

De tocht voert via een mooi pad naar de

Heiligenbergerbeek. Bij de stuw is te zien

hoe het water door, of om de oude stad

geleid wordt. Het informatiebord biedt een

overzicht hoe vele beken samen de Eem

vormen. We volgen een deel van het

Heiligenbergerbeekpad. Het is een mooie,

groene verbindingszone naar het

Randenbroekerbos. We volgen dan ook de

beek. We hopen dat er zoveel mogelijk

natuur ontwikkeld wordt in dit gebied na

de verhuizing van het ziekenhuis.

Met een beetje geluk vinden we in

Randenbroek nog stinzenplanten. Dit zijn

planten die vroeger als sierplant op land-

goederen en herenboerderijen werden

gebruikt. Meestal zijn het exoten, dus

afkomstig uit het buitenland of het verre

binnenland, zoals Limburg. Zij zijn

na aanplant verwilderd.

De reigers horen en zien we zeker wel, er

zit een hele kolonie, met hun nesten op

een kluitje, hoog in de bomen. De heuvel-

door de werkgroep

Wandelingen

De Voorlopers

Misschien horen we de Tjiftjaf al.


tjes in het Randenbroekerbos zijn, evenals

de Vosheuvel en de Heiligenberg, dekzand-

duinen uit het grijze verleden.

Nadere informatie geven Henk van Dijk, tel.

033 - 463 02 43 en Ton Schockman, tel

033 - 456 68 78.

Zondag 19 april, 14 - 16 uur:

Vogelzang

De wandeling voert over het landgoed De

Boom in Leusden, het thema is de zingende

vogels in de lente. Het is een wandeling door

een echt parkbos, met mooie lanen en

prachtige bejaarde bomen, behorende bij

Huize De Boom.

Er wordt vooral stilgestaan bij de vele geve-

derde bewoners van het parkbos, maar ook

aan de geschiedenis van het landgoed

wordt aandacht besteed.

Het landgoed, dat al vanaf 1879 als zodanig

bestaat, is sinds 1948 in het bezit van de

Stichting De Boom. Wijlen ‘juffrouw Annie’,

bekend als plaatselijke weldoenster, schonk

het landgoed aan de stichting die het werk

in haar geest voortzet. De stichting heeft

een charitatieve doelstelling.

De vertrekplaats is de ingang van het land-

goed De Boom aan de Leusbroekerweg in

Leusden-zuid (tegenover de

Hamersveldseweg). De Leusbroekerweg is

bereikbaar via de Hamersveldseweg vanuit

Leusden, en vanuit Amersfoort via de

Arnhemseweg richting Woudenberg (N225)

en dan bij restaurant De Mof linksaf.

Honden worden niet toegelaten.

Meer informatie bij Ton Schockman, tel.

033 - 45 66 878, email

[email protected] of bij Annie

Arntzen, tel. 033 - 463 01 35.

Zondag 17 mei, 14 - 16 uur:overgangsgebied Vallei-Heuvelrug

Vertrekplaats: het informatiebord tegenover

de stenen-en sieradenwinkel aan de

Treekerweg, dichtbij Huize Den Treek.

In de buurt van het informatiebord vinden

we nog de mooie oude bomen, waar oude

landgoederen om bekend staan. Verderop

komen we in een lager gelegen, vochtig,

beschermd natuurgebiedje, met een bijzon-

dere plantengroei. Het verschil in water-

stand valt hier sterk op.

In de hopelijk zonnige vallei verwachten we

- in de bermen - veel bloeiende akker-

onkruiden. Wij noemen dit liever wilde plan-

ten, waarvan in dit overgangsgebied tussen

Heuvelrug en Gelderse Vallei veel interes-

sante soorten voorkomen.

Meer informatie bij Lydia Aldenkamp, tel.

033 - 480 41 80.

Mooie plantjes.


EdelhertenEdelherten in Nederland. Dit is de naamvan een tentoonstelling over het grootstewilde dier in de lage landen. De expositieis te zien in het Natuurmuseum Nijmegen,tot en met 28 juni. Zie www.natuurmuseum.nl .

Determineren van wilde plantenHet Centrum voor natuur en Milieu DeSchoolsteeg en de KNNV afdelingAmersfoort e.o.starten in april met plantenstudieavondenin Leusden.Het programma bestaat afwisselend uitbinnen- en buitenavonden. Tijdens debinnenavonden worden determinatietipsgegeven en kunnen mensen meegebrach-te planten voorleggen aan medestanders.Er is steeds een deskundige aanwezig dieplanten op naam kan brengen en determi-natieaanwijzingen kan geven.Er wordt gewerkt met loep en binoculair.

Een belangrijk hulpmiddel is het boekHeukel’s flora (23e druk). Enkele exempla-ren daarvan zijn aanwezig.Na elke binnenavond is er een buiten-avond. Dan gaan we buiten planten opzoe-ken enonder deskundige begeleiding op naambrengen. De locatie wordt tijdig bekendgemaakt. Ze worden ook aangegeven opwww.schoolsteeg.nl en www.knnv.nl/amers-foort (werkgroep planten).De doelgroep: mensen die willen wetenhoe planten in elkaar zitten en hoe zeheten.Plaats: Het gebouw van De Schoolsteeg,Hamersveldseweg 107 te Leusden.Data: 15 en 29 april, 20 mei, 3 en 17 juni,29 juni enzovoort, steeds van 19.30 tot22.00 uur. In principe gaan we door tot enmet oktober.De vrijwillige bijdrage in de kosten is perbinnenavond 2 euro per persoon. Het aan-tal deelnemers is maximaal vijftien.Opgeven bij De schoolsteeg, tel. 033 - 49617 33 of e-mail [email protected] ofbij KNNV-secretaris Arie van den Bremer,tel. 033 - 432 57 00 of [email protected] .

Plaagmier op komstDe in Nederland nog onbekende plaag-mier is bezig aan een opmars in Europa.In België (Gent) en Duitsland zijn deinsecten inmiddels gesignaleerd. Dit werdonlangs gemeld in enkele media.De kolonies kunnen tien tot soms wel hon-derd keer zo groot worden als die van dein Nederland bekende mierensoort. Deplaagmier staat ook bekend als de bruinemier (Lasius Neglectus). Hij is drie millime-ter lang. Omdat de kolonies zo groot kun-nen worden, worden de plaagmieren door

Korte berichten

Jong hert


sommigen als een plaag beschouwd. Deverwachting is dat plaagmieren de inheem-se miersoorten op den duur kunnen ver-dringen. De Plantenziektenkundige Dienstdenkt echter dat het allemaal wel zal mee-vallen.Koos Boomsma, medeontdekker van demier, zegt in een persbericht dat hij zijnogen niet kon geloven toen hij de soortbegin jaren ‘90 voor het eerst zag, zo veelmieren op een kluitje. De komst van demieren naar west Europa is mogelijk eengevolg van de klimaatverandering. De mierkomt uit het midden-oosten. De mierenworden ook wel verspreid door mensen, viapotgrond.

Jaar van visdief en egelWaar SOVON Vogelonderzoek Nederland ende Vogelbescherming Nederland het jaarvan de visdief hebben uitgeroepen, stelt deZoogdiervereniniging in 2009 de egel cen-traal. Beide organisaties willen meer teweten komen over deze diersoorten.Iedereen kan daar aan een bijdrage leverenvia www.jaarvandevisdief.nl enwww.jaarvandeegel.nl .Overgenomen uit Natura.

Oproep tot stimuleren teruglever-ing energieNederland loopt achter als het gaat omduurzame energieproductie in Europa. In2007 was slechts 2,9 procent van deNederlandse energievoorziening afkomstigvan duurzame bronnen. Het InternationaleEnergie Agentschap (IEA) noemt het feed-intarief, zoals dat in Duitsland wordtgebruikt, de effectiefste beleidsmaatregelvoor het bevorderen van ‘hernieuwbareenergie’.Het feed-in tarief is het bedrag dat wordtbetaald voor teruglevering van duurzaamopgewekte electriciteit en groen gas aanhet net. ISNnet, De Kleine Aarde en veleandere organisaties en personen zijngestart met een oproep aan regering, par-

lement en energiebedrijven om snel tekomen met een subsidieregeling voor duur-zame energie die wel werkt. Zoals eenfeed-in-tarief voor de lange termijn dat nietgelimiteerd is.De oproep kan worden ondertekend viawww.insnet.org/feedin .Bekijk de uitzending van de VPRO over zon-neconomie: Here comes the sun. De linkstaat bij een inleiding over een doe-het-zelfhandboek voor mensen die zelf aan deslag willen:http://energie.vpro.nl/2008/10/28/praktisch-handboek-duurzame-energie/ .

Nieuwe snelwegplannenEr zijn binnen de provincie Utrecht minstensdrie ideeën voor nieuwe snelwegen. Hetgaat om een ‘bypass’ van het klaverbladHoevelaken, evenwijdig aan de A1, langsNijkerkerveen en door de polderArkemheen. Een tweede plan betreft eenwestelijke tangent voor Amersfoort, door hetbos Birkhoven of de Bokkeduinen. De derdeis een uitbreiding van de rondweg rond destad Utrecht, waarbij het gebiedAmelisweerd helemaal wordt ingeslotendoor snelwegen plus een snelweg door lan-delijk gebied ten westen van Zeist.Zie bij de Natuur- en Milieu Federatie viawww.nmu.nl .Er kan een petitie worden getekend onderde naam Tot hier en niet verder. Hier inwordt stelling genomen tegen alle snelweg-uitbreidingen. Kijk ophttp://www.utrechtsnelweg.nl .Een delegatie van de Natuur enMilieufederatie Utrecht, kinderen van deBoomhutclub uit Bunnik en vertegenwoor-digers van dertig ondersteunende organisa-ties boden dinsdag 27 januari een petitieaan aan de vaste kamercommissieVerkeer en Waterstaat van de TweedeKamer. De petitie richt zich tegen de aan-leg van de bovengenoemde autowegen. Depetitie werd ondersteund door een kleinetwintigduizend handtekeningen.


Vraag en aanbod

Gierzwaluwen en techniekJos Hoekstra kan informatie verstrekken,

op papier of mondeling, over het maken

van nestkasten voor gierzwaluwen. Hij wil

daar ook wel bij helpen.

Jos vraagt hulp bij het aansluiten van vier

observatiecamera’s op een computer. De

camera’s staan bij nestkasten. Wie kan

Jos helpen? Zijn mailadres is

[email protected] en zijn telefoonnummer

is 033 461 55 99.

Kurken inleverenIn antwoord op een vraag van een lezer

meldt Wilma Verburg dat kurken vroeger in

de Wereldwinkel in Leusden konden wor-

den ingeleverd. De Wereldwinkel vertelt

desgevraagd dat dit niet meer kan, maar

dat slijter Mitra in Leusden wel kurken

inneemt, en wellicht andere slijters ook. Of

de kurken vervolgens ‘in een goed milieu’

terechtkomen is bij de Wereldwinkel niet

bekend.

Aanbod flora’sDe redactie

beschikt over

enkele flora’s

waarbij de

planten zijn

ingedeeld op

de kleur van

bloemen, en

eentje met een

indeling naar

biotoop. De flo-

ra’s zijn te koop voor prijzen die variëren

van 1 tot 7 euro.

Meer informatie:

[email protected] .

Inzamelactie mobiele telefoonsDe Apenheul en zusterdierentuin GaiaPark

Kerkrade Zoo doen mee aan een inzame-

lactie voor mobiele telefoons. In de tele-

foons zit de stof coltan, die gewonnen

wordt in het leefgebied van de oostelijke

laaglandgorillas in Congo. De winning ver-

stoort de dieren.

De beide parken laten de telefoons herge-

bruiken of recyclen door Eeko®. Dit levert

geld op dat wordt ingezet voor het behoud

van apensoorten en hun leefgebieden

overal ter wereld via de Apenheul Primate

Conservation Trust (APCT).

Zie verder onder www.apenheul.nl en daar-

na >menu >natuurbehoud >actie mobiel-

tjes.

flora’s


Nieuwe brochure

Landschapspad Hoogland-westDe Werkgroep Flora en Fauna Hoogland-West heeft onder de naam LandschapspadHoogland-West een vernieuwde brochure over dit gebied uitgebracht. Het is een herzie-ning van een eerder boekje, dat op zijn beurt werd gemaakt op basis van een uitgebreidrapport over de fauna in Hoogland-West, geschreven door bioloog Leo Groen. Dit werdaangevuld met informatie over flora en cultuurhistorie.De werkgroep heeft veel tekstuele veranderingen en aanvullingen gemaakt. Het handzameformaat is gebleven. Druktechnisch is er een grote stap gemaak. Het boekje is voorzienvan veel kleurenfoto’s en afbeeldingen.Ruim zeventien jaar geleden ontstond de Werkgroep Flora en Fauna Hoogland-West uithet comité Houd Hoogland-West Groen. Sinds die tijd zette een vrij hechte groep vanzo’n twaalf vrijwilligers zich in voor dit weidegebied met bosjes. In eerste instantie om dedreigende bebouwing te voorkomen. Later, toen grootschalige bebouwing van de baanwas, ging het er om aan zo veel mogelijk mensen duidelijk te maken dat dit gebied niet eenalledaags agrarisch stuk land is, maar veel natuur- en recreatiewaarden bezit.Daarom bedacht de werkgroep een landschapspad met bijbehorend boekje. Inmiddels zijnmeer dan duizend boekjes in handen van wandelaars en natuurliefhebbers gekomen, en demakers denken dat veel meer mensen het pad inmiddels hebben gelopen.

Dansende ree 2


Botanisch woordenboekGevleugeld, gevoord en geoord.

Hartvormig, spatelvormig en troffelvormig.

Juk, kiel en rib. Al deze termen kun je

tegenkomen bij het determineren van plan-

ten. Dat maakt het er niet gemakkelijker

op...

Om de worsteling met de botanische ter-

men in een flora wat te makkelijker te

maken heeft de KNNV het Botanisch woor-

denboek uitgeven. Hier in staan zo’n

1.300 termen en hun betekenis, in vijf ver-

schillende talen.

Waar nodig wordt verwezen naar verwante

of tegenovergestelde termen. De zwartwit

lijntekeningen ondersteunen de tekst. De

meeste termen staan er ook in het Engels,

Duits, Frans en Latijn.

De termen zijn gerangschikt naar onder-

grondse delen, stengel en takken, knop-

pen, bladeren, oppervlaktekenmerken,

bloeiwijzen, bloemen, vruchten en zaden.

Voor lastige taxa, zoals grassen en zeggen,

zijn aparte termenlijsten opgenomen,

evenals voor systematiek, floristiek, vege-

tatiekunde en landschap. Een register met

alle Nederlandse en buitenlandse termen

wijst de gebruiker naar de juiste plek in

het boek.

De auteur is Henk Eggelte, de illustraties

zijn van Marjolein Spitteler. Uitgever:

KNNV Uitgeverij. Uitvoering: 196 pagina’s,

14 x 21 cm, genaaid gebrocheerd, met

zwartwit lijntekeningen. ISBN: 978 90

5011 289 5. Prijs: € 19,95.

Iep of olmEeuwenlang was de iep niet weg te denken

uit het Nederlandse landschap. Totdat de

iepenziekte uitbrak. Iep of Olm, een nieuw

boek, vertelt het verhaal van deze markan-

te bomensoort in verleden, heden en toe-

komst.

Tot zo’n eeuw geleden was de iep beeldbe-

palend in het landschap. Miljoenen iepen

groeiden er langs wegen en dijken, op

stadswallen, in dorpen en steden. Het

gebruik door de mens gaat duizenden

jaren terug, zowel in verhalen als voor

gereedschappen en houtsnijwerk.

Toen kwam de iepenziekte, die zich vanuit

de Lage Landen over vier continenten uit-

breidde en de soort nagenoeg uit het land-

schap wegvaagde. Iep of Olm vertelt het

verhaal van deze karakteristieke bomen in

het licht van 7500 jaar Nederlandse cul-

tuurgeschiedenis. Het boek geeft een

historisch overzicht, vertelt over oude

gebruiken en schetst de geschiedenis van

een eeuw ‘Hollandse’ iepenziekte.

Het boek belicht ook heden en toekomst.

De iepenziekte is nu beheersbaar. Er

komen veel nieuwe iepenvariëteiten op de

markt. Daardoor neemt de boom geleide-

lijk zijn plaats in stad en ommeland weer

in. Ook behandelt het boek de talloze orga-

nismen, zoals kevers, vlinders, mossen en

paddenstoelen, die van de iep afhankelijk

zijn en die nu weer nieuwe kansen krijgen.

De uitgave telt veel foto’s, kaartjes en kleu-

renplaten. Het is een inspiratiebron voor

bomenliefhebbers en -professionals, stads-

ecologen en kwekers. Het biedt leesplezier

aan mensen met een passie voor natuur,

landschap en cultuurgeschiedenis.

Karakterboom van de Lage Landen

Nieuwe natuurboeken


Auteurs: Hans Heybroek, Leo Goudzwaard

en Hans Kaljee. Uitgever: KNNV Uitgeverij.

Uitvoering: 272 pagina’s, 21 x 27 cm,

genaaid gebonden, vierkleurendruk. ISBN:

978 90 5011 281 9. Prijs 29,95 euro.

Van knop tot dopVan knop tot dop. Dit is de titel van een

nieuw plantenfotoboek dat net is uitgeko-

men. Het is gemaakt door KNNV’er Arie van

den Bremer en omvat foto’s van bijna alle

planten in de Gelderse Vallei en het gebied

van de Eem.

Het aardige van het boek is, zoals de titel al

aangeeft, dat van elke plant vijf tot zes foto-

’s zijn opgenomen, van de verschillende sta-

dia van de groeiperiode. Van veel planten

zijn foto’s van de zaden geplaatst.

Het gaat om rond de vijfhonderd plantens-

oorten. Naast fraaie close ups laten over-

zichtsfoto’s zien hoe de plant in het veld zich

aan de wandelaar voordoet.

Het kloeke boek is uitgegeven door de

Koninklijke BDU uitgevers te Barneveld.

ISBN 978 90 87880767. Prijs 35 euro.

Rond de 2.500 kleurenfoto’s.

Arie van den Bremer


www.vogelkijkhut.nl Alle interesssante vogelplekken van Nederland zijn in kaart gebracht op www.vogelkijkhut.nl .

OnderzoekMossen op steenDe BLWG – vereniging voor onderzoek aan mossen en korstmossen – heeft nieuw cursus-materiaal ontwikkeld met de titel Onderzoek doen aan Mossen op Steen. Het is geschiktvoor gebruik bij profielwerkstukken (Natuur en Gezondheid) en natuur(gidsen)cursussen.

Mossen reageren snel op veranderingen in de leefomgeving en zijn daarom goede milieu-indicatoren. Dit cursusmateriaal richt zich op het onderzoeken van het verschil in mosbe-groeiing op vochtige en droge plekken. Zo leer je onder meer hoe mossen zijn aangepastaan het leven op onbeschutte plekken.

Het mossenboekje bevat alle informatie die nodig is om het onderzoek uit te kunnen voeren:een geïllustreerde inleiding over mossen, de onderzoeksopzet, en een zoekkaart om desoorten te herkennen. In het boekje zijn verwijzingen opgenomen naar goed toegankelijkebronnen op internet en in de bibliotheek. Het onderzoeksidee kan op twee manieren wordenuitgewerkt: onder leiding van een docent in een dag, of als zelfstandig onderzoek gedurendemeerdere dagen.Meer informatie staat op www.blwg.nl/mossen/winkel/onderzoekspakket-mos.aspx .


ColofonDe Uitloper is het kwartaalblad van de Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie IVN Amersfoort enomgeving.

IVN Amersfoort e.o.

Postbus 1012

3800 BA Amersfoort

[email protected]

www.ivnamersfoort.nl

www.ivnamersfoort.nl/leden.htm

Aan deze editie werkten mee:Jan Oudemans,Ton Schockman, RiaSchockman,Anneke Abma,Arie van denBremer, Ine Franke, Loes Dieben, GuusSakkers, Datta Fischer, Lydia Aldenkamp,Annelies de Vroedt en Kees Quaadgras

Redactie: Kees QuaadgrasOpmaak: Annelies de VroedtFoto omslag: Kees Quaadgras

Nieuwe kopij en agenda sturennaar: [email protected]’s minimaal op 200 Kb

Kopij voor het Lentenummer insturen “voor” 10 juni!

Deze Uitloper is gedrukt op milieuvriendelijk papier.

Het IVNHet IVN, Vereniging voor natuur- en milieu-

educatie, is een vereniging van vrijwilli-

gers en beroepskrachten die streeft naar

meer (kennis over) natuur en een betere

kwaliteit van het milieu.

Verspreid over Nederland heeft het IVN

zo’n 180 plaatselijke afdelingen en elf

provinciale consulentschappen. Meer dan

16.000 leden zetten zich actief in voor de

natuur en het milieu door middel van aller-

lei voorlichtende en educatieve activitei-

ten.

Minimum bedragen contributie 2009:

Actief lid: € 12,50

Gezinslid: € 5,00

Donateur: € 10,00

Jeugdlid: € 10,00

Maak het bij u behorende bedrag over op

giro 367 05 88 ten name van IVN

Amersfoort en ontvang vier keer per jaar

De Uitloper in de brievenbus, plus voor

actuele zaken tussendoor via e-post De

Vooruitloper.

Leden krijgen ook het kleurrijke landelijke

blad Mens en natuur vier maal per jaar

toegestuurd.

Aanmelden kan via www.ivnamersfoort.nl.


In Contact!Bestuur

Voorzitter Secretaris Penningmeester/Ledenadm.Jan Oudemans Ank van Leeuwen Ton en Ria Schockman Tel. 033 465 68 36 Tel. 033 461 62 32 Tel. 033 456 68 78e-mail [email protected] e-mail [email protected] e-mail

[email protected]

Bestuurslid Bestuurslid BestuurslidLoes Dieben Vacature VacatureTel. 033 456 03 21e-mail [email protected]

Werkgroepen

Werkgroep communicatie:

Cursuscoördinatie Ruimtelijke Ordening-Milieu 1 InformatiekraamRuud Corduwener Olav-Jan van Gerwen vacatureTel. 033 462 01 97 033 456 24 [email protected] [email protected]

Jeugdwerkgroep Fotografie 2 Website Peter Koblens Jan Piet Dijkstra Hans van den Brandt Tel. 033 45537 69 033 463 42 81 e-mail [email protected]@wanadoo.nl [email protected]

Wandelingen 3 Uitloper en VooruitloperLydia Aldenkamp Kees Quaadgras(redactie) Tel. 480 41 80 033-472 87 [email protected] [email protected]

Knotten Lezingen Annelies de VroedtAnnemiek Cornelissen (i.s.m. KNNV) (opmaak)033 480 65 65 Anneke Abma 033-455 88 [email protected] 033 433 11 97 [email protected]

[email protected]

4 Publiciteit Vacature

Volledige adressen staan op: de ledenpagina:www.ivnamersfoort.nl/leden.htm


EEN WAAR PARADIJS VOOR DE BIO-LIEFHEBBER !

Van alle biomarkten thuis

Aardappelen, groenten, fruit, geitenkaas uit de streek !Vers afgebakken Vlaams brood en kleinbrood

Bio voor de complete maaltijd, en voor milieuvriendelijke was- en reinigingsmiddelen, verzorgingsproducten,

cosmetica etc.

Bijzonder uitgebreide bio wijnafdeling, met wijnen die het omfietsen waard

zijn.

EN ‘NATUURLIJK’ NOG VEEL MEER.

EN ‘NATUURLIJK’ NOG VEEL MEER.

Leusderweg 27, 3811 NK Amersfoorttel 033-4622432, fax 033-4622564e-mail:[email protected]

Openingstijden;

ma t/m vr 8.00 -19.00

za 8.00 -18.00

Natuurwinkel Amersfoort

Wie weet van welke dieren dit de sporen zijn?

IVN VERENIGING VOOR NATUUR- EN MILIEUEDUCATIEAFDELING AMERSFOORT EN OMGEVING

Postus 1012 - 3800 BA Amersfoort

Uitloper lenteeditie 2009pdf/UitloperLente2009.pdf · 2009. 2. 27. · Lente-Uitloper 2009-3 Inhoud...

Documents

Transcript of Uitloper lenteeditie 2009pdf/UitloperLente2009.pdf · 2009. 2. 27. · Lente-Uitloper 2009-3 Inhoud...