van de werkvloer

er zijn vele redenen denkbaar om te kiezen voor een centrifugaal-pomp in een base plate mounted uitvoering. de keuze kan zijn ingegeven door speciale veilig-heidseisen, zoals aTeX, of soms is er in de gewenste capaciteit en opvoerhoogte geen pomp in een andere uitvoering beschikbaar op de markt. Bij de productie van pompen in een fundatieplaatuit-voering doet de pompfabrikant op de fabriek een vooruitlijning, zodat de pomp qua uitlijning geschikt is om probleemloos de gewenste ISo-metingen te kunnen ondergaan. na dit testdraaien krijgt de pomp op serienummer een testcertificaat dat digitaal opvraagbaar is bij de pompfabrikant, of dat standaard

bij de pomp wordt geleverd. In dit testcertificaat staan ook de door de pomp geleverde capaciteiten en bijbehorende opvoerhoogtes aangegeven. die mogen veelal een toegestane afwijking hebben ten opzichte van de pompgrafieken die in de commerciële grafiekenboeken staan. deze toegestane afwij-kingen ten opzichte van de com-merciële pompgrafieken zijn weer vastgelegd in een normdocument, zoals ISo 9906 annex a.

SpelregelS voor montage

als de pomp in fundatieplaatuit-voering op locatie wordt afgele-verd, is er bij de montage de keuze om de pomp op trillingdempers of op een massief fundatieblok te

(laten) monteren. de juiste keuze voor een trillingdemper hangt af van een aantal factoren, zoals onder andere het gewicht van de pomp en de gewichtsverdeling op het frame. ook bij de keuze voor een massief fundatieblok zijn er weer belangrijke spelregels, zoals de minimum vereiste breedte en lengte van het fundatieblok ten opzichte van de afmetingen van de fundatiepomp. ook moet het fun-datieblok vrij zijn van luchtbellen en voldoende trillingen dempen van de pomp. Het is dus niet zo dat er even een bekisting gemaakt kan worden die volgestort wordt met beton, en dat er dan een geschikt fundatieblok staat. Het maken van een correct fundatieblok is vak-werk. de reden dat er hoge eisen gesteld worden aan de fundering waarop de pomp gemonteerd staat, is dat de uitgelijnde assen tijdens bedrijf niet van plaats of stand kunnen veranderen, waardoor uit-lijnfouten zouden ontstaan. om dit te voorkomen, gelden de volgende regels voor een pompfundatie:•de fundatie moet stabiel zijn

(krachten kunnen opvangen)•elkoplegvlakmoetookdaadwerke-

lijk vlak zijn•deevenwijdigheid tussendeop-

legvlakken moet goed zijn•ermoetrekeninggehoudenworden

met thermische groei (de uitlijning mag niet verstoord worden door de bedrijfstemperatuur)

•destatischeendynamischebelas-ting moeten minimaal zijn (dit kan door goed uitbalanceren en uit-lijnen)

Uitlijning fundatiepompenbespaart ellende en geld

Het belang van correcte uitlijning van fundatiepompen wordt onderschat. In de

praktijk zijn pompen soms meer dan 20 jaar niet uitgelijnd, terwijl ze wel gereviseerd

zijn. Slechte uitlijning leidt tot onnodig onderhoud en hoge energieconsumptie.

Jos overschie

Uitlijning hoeft niet perfect te zijn bij een magnetische koppeling. (Foto: Oveducon)

48 POMPNL maart 2013 10 jaar PomP NL, 10 jaar met Passie gemaakt

POMPNL februari 2010 49

van de werkvloer

POMPNL maart 2013 49

leIdIngen

Het is ook van het grootste be-lang dat de leidingen op de juiste manier aan de pomp gemonteerd worden. ook hier worden weer eisen aan gesteld. nadat de zuig-leiding en persleiding spannings-loos aan de pomp gemonteerd zijn, moeten de assen van de motor en pomp goed met elkaar in lijn ge-bracht worden. voor dit uitlijnen zijn diverse hulpmiddelen beschik-baar. dit kan uiteenlopen van een visitekaartje of een voelermaatje tot laseruitlijning. Met al deze opties kan een vakman een cor-rect uitgelijnde pomp afleveren. op steeds meer locaties is een uit-lijnrapport vereist, zodat de fout-waardes op ieder punt vastgelegd kunnen worden. deze foutwaardes kunnen weer gebruikt worden bij de volgende uitlijning om het ver-loop in uitlijning op de locatie in kaart te brengen. op deze manier kan het juiste interval tussen de controles gedefinieerd worden. Bij

het uitlijnen wordt meestal het volgende stappenplan gevolgd:•controlevlakheidfundering•controlezettingmachinevoetop

fundatie (controle op softfoot en aanhaalmomenten van veranke-ringsbouten)

•controleoplagerspeling•controle op axiale en radiale

slingering van assen/koppelings-helften

•controleopthermischegroeitij-dens bedrijf

•controleopspanningsvrijeaan-sluiting van leidingen aan de pomp

•ruwuitlijnen•nauwkeuriguitlijnen

SlecHte UItlIjnIng koSt geld

niet juist uitgelijnde assen van pompen, maar ook van andere machines, hebben een verhoogd energieverbruik van de motor tot gevolg. ook verhoogde slijtage van de koppeling, de lagers en de seals kan toegeschreven worden aan een niet optimale uitlijning. Uit prak-tijkonderzoek blijkt dat ongeveer 9% van motoren vroegtijdig defect raakt door verkeerde uitlijning. dit soort uitval heeft de neiging om op te treden op het minst gunstige moment in het productieproces, en stilstand kan veel geld kosten. waar de juiste uitlijning van een pompinstallatie op een locatie aan vaste wal vaak al moeilijk is, is dat bij pompen op een funda-

tieplaat in een schip nog lastiger. Het is zeer gebruikelijk bij schepen dat de pompen na iedere (zee)reis opnieuw uitgelijnd worden, van-wege de werking van het schip. ook bij de schepen die het zand opgespoten hebben bij de Tweede Maasvlakte moesten de pompen re-gelmatig uitgelijnd worden. om te bepalen of een pomp nog correct uitgelijnd staat, is het niet altijd nodig om de pomp stil te zetten en een laseruitlijningapparaat aan te sluiten. voor een snelle check is het mogelijk een warmtebeeld-camera in te zetten. die laat pre-cies zien of er warmteontwikkeling in de koppeling aanwezig is. deze warmteontwikkeling kan dan weer het gevolg zijn van een verkeerde uitlijning. nieuw op de markt is de magnetische koppeling die de traditionele koppeling tussen de assen vervangt. Hiermee zijn veel problemen met betrekking tot een verkeerde uitlijning direct verleden tijd. voor probleeminstallaties is het zeker een overweging waard.

Verstelbare magnetische koppeling

In deze rubriek verhaalt Jos overschie over voorvallen tijdens de dagelijkse werkzaamheden in het veld. al ruim 15 jaar helpt hij ontwerpers de juiste installaties samen te stellen en assisteert hij monteurs bij het oplossen van (pomp)technische uitdagingen. de vaak herkenbare onderwerpen kunnen ook op andere plekken de probleemoplossing dichterbij brengen.www.oveducon.com

jUISte UItlIjnIng levert veel op

In de praktijk blijkt dat het verhelpen van een onjuiste uitlijning veel voordelen oplevert.•Hetenergieverbruikvandeaandrijvingkan

met 2–8% teruggebracht worden.•Eris65%minderuitvaldoordefectemecha-

nical seals.•Deuitvalvanpompenligt30%lager.

10 jaar PomP NL, 10 jaar met Passie gemaakt