Effecten van het ophalen van autobiografische

herinneringen op emotioneel welbevinden bij ouderen

Van De Leemkolk, L. (15 oktober 2012). Coming of the ancestors. Geraadpleegd op 24 december 2012, op http://lusees.exto.nl/blog.html

Ünzüle Saglam

Respondenten tussen 65 en 80 jaar (N=70)Onderzoek laat zien:

dat interventies die ouderen aanzetten om persoonlijke herinneringen op te halen en te delen, belangrijke effecten teweeg brengen

1. Vermindering van depressie2. Toename van welbevinden

Echter nog weinig duidelijkheid over wat precies de werkzame factoren zijn in deze interventies

1. Inleiding over onderzoek:

2 tradities in het onderzoek naar de vraag over het relatie van herinneringen met emotioneel welbevinden:

Beide tradities zijn nog weinig met elkaar inverband gebracht en in dit artikel wordt er weleen experimentele studie gedaan over het verband.

1. Psychologische gerontologie: gaat om verschillende typen van reminiscentie en hun relatie met welbevinden

2. Narratieve psychologie: gaat om de effecten van verschillende typen levensverhalen op welbevinden

Daarmee wordt de terugblik op het leven gezien als een ontwikkelingsprincipe dat gedurende de hele levensloop van belang is en dat in psychologische interventies kan worden gestimuleerd.

Zowel theoretisch als empirisch is er echter reden om drietal reminiscentiefuncties terug te brengen die elk een andere relatie met welbevinden en geestelijke gezondheid hebben:

Integratieve reminiscentie Sociale reminiscentie Negatieve reminiscentie

Deze kennis over de relatie van reminiscentietypen met welbevinden en geestelijke gezondheid kan ook worden toegepast in de praktijk:

Reminiscentie-interventies Life-review Life-review therapie

Reminiscentie als ontwikkelingsprincipe

De manier waarop mensen verhalen vertellen over hun leven

Uit onderzoek blijkt:dat de kwaliteit van het verhaal van belang is

voor welbevinden en gezondheid

Experimenteel onderzoek naar herinneringen van Lyubomirsky en collega’s:

Reminiscentie heeft + effect op welbevinden voor + herinneringen en– effect op welbevinden voor – herinneringen.

Narratieve psychologie

Ouderen halen op verschillende manieren herinneringen op door middel van een schrijfopdracht:

a) Verhalend opschrijven van positieve herinneringenb) Verhalend opschrijven van negatieve herinneringenc) Interpreterend ophalen van negatieve herinneringen

Versterkt de wijze waarop mensen gewend zijn te reminisceren in het dagelijks leven het effect van de experimentele manipulatie

Huidige studie:

Respondenten:Onderzoek bij respondenten thuisGemiddelde leeftijd: 72 jaar

Design:3 condities:

verhalend-positief verhalend-negatief interpreterend-negatief

MateriaalAchtergrondvragen Reminiscentie Functie Schaal (RFS)Positief en Negatief Affect Lijst (PANAS)

2. Methode:

3. ResultatenRespondenten reminisceren het meest op sociale en het

minst op negatieve wijze

Het emotioneel welbevinden van

respondenten is goed: de gemiddelde score op positief affect is

hoger dan op negatief

Er zijn geen effecten gevonden van leeftijd en geslacht op emotioneel

welbevinden en reminiscentietypen (uitzondering: vrouwen reminisceren

meer sociaal dan mannen)

Ook onderzocht of reminiscentietypen in het dagelijks leven een modererend effect hebben op het effect van de

experimentele manipulatie van reminiscentietypen op emotioneel welbevinden

Conclusie: dit heeft WEL een invloed op emotioneel welbevinden

Beschrijven van + herinneringen leidt tot sterkere afname van – affect dan het ophalen van – herinneringen

4. Conclusies en discussies:

Om de verhalende en interpreterende condities nog strikter vorm te geven, met zoveel mogelijk eenvoudige maar specifiek toepasbare vragen onderzoeken

De instructie kan nog beter gezicht worden op het ophalen en herbeleven van details in positieve herinneringen

Meer aandacht voor specifieke manieren van analyseren te manipuleren

Recentere herinneringen kiezen belangrijker

Advies voor vervolgonderzoek: