Tweede pensioenpijler contractanten lokale besturen

Ronde van Vlaanderen oktober – november 2009

Marijke De Lange & Katleen JanssensStafmedewerkers personeel VVSG

2

Overzicht

1. Waarom een tweede pensioenpijler?– Aanleiding: sectoraal akkoord 2008-2013– Laag werknemerspensioen– Problematiek in lokale besturen schrijnendst

2. Hoe organiseren?

3. Initiatieven op het terrein

4. Stappenplan & VVSG-aanbod

3

1. Sectoraal akkoord 2008-2013• Minimumsokkel die algemeen geldt

– 2% werkgeversbijdrage => niet haalbaar gebleken: 1% op pensioengevend jaarloon

• Extra voordelen per bestuur zijn mogelijk– Bv hoger aanvullend pensioen

• Geleidelijke invoering• Collectief systeem of pensioenfonds

– Maximaal in beheer Vlaamse lokale besturen

– Voor alle besturen minimumsokkel + groei mogelijk

– Elk bestuur is financieel verantwoordelijk voor zijn contractanten

• Vanaf januari 2010 (streefdatum)• Sectoraal akkoord = geen CAO (juridisch niet afdwingbaar)

– Wel gentleman’s agreement

– Niets doen zou onrechtvaardig en onbillijk zijn: schrijnende situatie voor 60% van het lokale overheidspersoneel

Laag werknemerspensioen

• Verschil van meer dan 700 euro bruto/maand tussen ambtenarenpensioen en werknemerspensioen

• Vervangingsratio– Ambtenarenpensioen = 66 % van voormalig

arbeidsinkomen– Werknemerspensioen = 46 % van voormalig

arbeidsinkomen

Uiteraard afhankelijk van individuele loopbaan4

Ambtenarenpensioen vs werknemerspensioen

BEREKENINGSBASIS EN PLAFONNERING• Ambtenarenpensioen: op basis van de gemiddelde

wedde van de laatste vijf dienstjaren, zonder begrenzing– Wel relatief plafond: maximum 3/4de van de wedde– Absoluut plafond: 5.805,26 euro/maand (oktober 2008)

• Werknemerspensioen: op grond van gemiddelde van een – jaar na jaar – begrensd loon, zoals verdiend over de volledige loopbaan– Plus limitering obv principe ‘eenheid van loopbaan’

5

Ambtenarenpensioen vs werknemerspensioen

FORMULE • Ambtenarenpensioen =

Gemiddelde wedde laatste 5 jaar x aantal loopbaanjaren (+ dipl.bonificaties)

60

• Werknemerspensioen alleenstaande =

Gemiddelde en geplafonneerde loon* x aantal loopbaanjaren x 60 % 45

• Werknemerspensioen (gehuwd met partner zonder inkomen) =

Gemiddelde en geplafonneerde loon* x aantal loopbaanjaren x 75 % 45

(* verdiend over hele loopbaan)

6

Ambtenarenpensioen vs werknemerspensioen

GEWAARBORGDE MINIMA (okt. 2008)

• Ambtenarenpensioen– 1.428,32 euro/maand (gehuwde)– 1.142,66 euro/maand (alleenstaande)

+ evt. forfait zware handicap: 150,47 euro/maand

• Werknemerspensioen (volledige loopbaan)– 1.219,12 euro/maand (gezin)– 975,60 euro/maand (alleenstaande)

7

Ambtenarenpensioen vs werknemerspensioen

• AUTOMATISCHE PEREQUATIE ambtenarenpensioen:

Pensioen gewezen ambtenaar wordt geherwaardeerd met zelfde verhogingspercentage als wedde actieve personeelsleden– om de 2 jaar, obv gemiddelde verhoging maximumwedden

betrokken onderhandelingssector

• WELVAARTAANPASSING werknemerspensioen:

Bescheiden herwaardering, met als doel oudste pensioenen zeer beperkt te koppelen aan evolutie algemeen welzijn

Werknemerspensioenen in België behoren tot de laagste van Europa…

8

Ambtenarenpensioen vs werknemerspensioen

INDIRECTE VERSCHILLEN – b.v. deeltijdse prestaties• Ambtenaren gewoonlijk aangeworven in voltijds

arbeidsregime– Brede waaier aan verlofmogelijkheden– Zodra afwezigheid als dienstactiviteit wordt beschouwd, telt ze

mee voor pensioen– Onbezoldigde dienstactiviteit nooit meer dan voor 1/5 volledige

loopbaan in rekening gebracht

• Werknemers vaker van meet af aan in deeltijds arbeidsregime

9

Ambtenarenpensioen vs werknemerspensioen

BIJDRAGEN• Werkgeversbijdrage

– Vastbenoemden: 20 % (pool 1) en 27 % (pool 2)• Vanaf 2010: 22,5% (pool 1) en 29,5% (pool 2)

– Contractanten & op proef benoemden: 8,86 % (met uitzondering van gesco’s)

• Werknemersbijdrage – Vastbenoemden: 7,5 % op strikte loon

– Contractanten & op proef benoemden: 7,5 % op loon

10

Ambtenarenpensioen vs werknemerspensioen

BEHEER EN UITBETALING• Ambtenarenpensioenen

– in pool 1 & 2 solidair beheerd in schoot RSZPPO, Pensioendienst Overheidssector (PDOS) betaalt uit

– in pool 3 en 4 niet-gesolidariseerd: voorzorgsinstelling of bestuur zelf staat in voor beheer en uitbetaling

• Werknemerspensioen = onderdeel algemene sociale zekerheid (RSZ Globaal Beheer); Rijksdienst voor Pensioenen berekent en betaalt pensioen

11

Problematiek meest schrijnend in lokale overheidsniveau

1. Aantal contractanten (+ op proef benoemden): 58,54 % in 2007 (tegenover 49,52 % in 1993)– Gemeenten: 62,61 %– OCMW’s: 75,19 %– Intercommunales: 56,57 %– Provincies: 41,05 %– Politiezones: 5,58 %

Vlaanderen: 44 % vastbenoemden; Wallonië 36 % en Brussel: 43 %

2. Cfr. werknemers private sector (commerciële sector): werknemerspensioen steeds vaker aangevuld met tweede pensioenpijler, zeker voor bedienden

12

Problematiek meest schrijnend in OCMW’s

Type werkgever

Aantal Ambtenaren Contractanten Gesubsidieerde contractuelen

TOTAAL

Gemeente 646 51.454 51.276 38.361 141.091

OCMW 669 31.231 63.691 16.174 111.096

Provincie 23 10.775 7.519 670 18.964

Politiezone 196 30.798 1.605 364 32.767

Andere 191 15.533 23.728 2.962 42.223

TOTAAL 1.725 139.791 147.819 58.531 346.141

13

Situatie 30 juni 2008 – personeelsaantallen voor 3 Gewesten

VVSG-standpunt over pensioen lokale overheidspersoneel

1. Gemengd pensioen voor gemengde loopbaan:– Ambtenarenpensioen voor statutaire jaren– Werknemerspensioen + 2de pensioenpijler voor

contractuele jaren (afspraak Comité A)

2. Tweede pensioenpijler, te financieren met– 1 % op loonmassa contractanten, daarna geleidelijk

optrekken– Eventuele eenmalige transacties– Deel opbrengst vakantiegeldbijdrage?

3. Lange(re) termijn: uniforme rechtspositie

14

2. Hoe organiseren?

• Zelf doen of uitbesteden? In welke mate wil het bestuur inspraak hebben in het beleid?1. Pensioenplan opmaken in eigen beheer (enkel mogelijk

voor overheidsadministraties)• Eventueel enkele taken uitbesteden bijv. administratie,

financieel beheer of beleid, actuariële berekeningen

2. Organisme ter financiering van de pensioenen (OFP) (= vroegere Pensioenfondsen) oprichten

3. Groepsverzekering afsluiten

15

Hoe organiseren? (vervolg)• Doelstelling tweede pensioenpijler & kostprijs?

1. Vaste bijdrage: bijv. 1% op loonmassa• Veilig voor het bestuur, weinig financieel risico

2. Vast rendement: bijv. groepsverzekering met vaste bijdragen: wettelijk gegarandeerd rendement van 3,25%

3. Vaste prestatie: bijv. bruto pensioenkloof tussen statutairen en contractanten wordt voor 60% gedicht tegen 2030; start 2010 met 3% per jaar

• Groot risico voor het bestuur, soms omslachtige berekeningen

4. Inspanningsverbintenis in functie van te dichten pensioenkloof die qua resultaat gelijk loopt met resultaatsverbintenis met sterk benaderende berekening van pensioenkloof, maar veel minder administratie

• Kortom, welke risico’s wil het bestuur lopen?

16

Overzicht voor- en nadelen (1)In eigen beheer Organisme ter

Financiering van de pensioenen

(OFP)

Groepsverzekering

= interne reserves op de eigen balans

= aparte rechtspersoon = product van verzekeringsonderneming= insurance wrap: verpakt als (levens-) verzekering maar onderliggend beleggingsproduct

Bestuur bepaalt zelf (of via uitbesteding) pensioenplan: 1. Vaste bijdrage2. Vast rendement3. Vaste prestatie4. Inspanningsverbintenis in functie van de te dichten pensioenkloof die qua resultaat gelijk loopt met resultaatsverbintenis

OFP bepaalt zelf pensioenplan.

Menu:2 types: vaste bijdragen of vaste prestaties 2 vormen: a) gewaarborgd rendement (3,25% als het om type vaste bijdragen gaat): tak 21 (Enkel verzekeringsmaatschappij mag groepsverzekering tak 21 aanbieden)b) zonder gewaarborgd rendement: tak 23

17

Overzicht voor- en nadelen (2)In eigen beheer OFP Groepsverzekering

Rechtstreekse band tussen bestuur en contractueel personeelslid

Rechtstreekse band tussen OFP en contractueel personeelslid

Rechtstreekse band tussen verzekeraar en contractueel personeelslid

Bestuur is eigenaar Bestuur heeft inspraak Bestuur is klant

Risico ligt bij bestuur;bestuur kan bepaalde taken wel uitbesteden

Risico ligt bij OFP Risico ligt bij verzekeraar

Winst is 100% voor bestuur

Winst is 100% voor OFP (waarvan deel naar winstparticipatie personeelslid)

Winst is 100% voor verzekeraar; bestuur is niet betrokken bij meerwaarden, tenzij via winstparticipatie

Controle CBFA (= Commis-sie voor Bank-, Financie- en Assurantie-wezen)

Controle CBFA

18

Overzicht voor- en nadelen (3)In eigen beheer OFP groepsverzekering

Kostprijs is vrij goedkoop- geen minimumfinanciering-geen administratiekosten door verplichte externalisering- risico blijft bij het bestuur

Oplossing RV in de maak?RSZ-bijdrage op premies?

- geen roerende voorheffing op uitkeringen- geen patrimoniumtaks op activa- voordeel buitenlandse belastingsverdragen-BTW: niet duidelijk-RSZ-bijdrage (solidariteitsbijdrage) 8,86% op premies

- geen roerende voorheffing op uitkeringen- geen patrimoniumtaks op activa- voordeel buitenlandse belastingsverdragen-BTW: niet duidelijk- RSZ-bijdrage (solidariteitsbijdrage) 8,86% op premies

19

20

3. Initiatieven op het terrein (1)PROVINCIE ANTWERPEN• Omvorming bestaand pensioenfonds naar OFP

• Aanvullende rustrente + rustpensioen is 70% van het laatste salaris bij volledige loopbaan

• Bijdrage 7% loonmassa = 100% dekking toekomstige pensioenrechten

• Keuze tussen 4 formules financiële dekking (30%, 50%, 75%, 100%)

• Geen regularisatie verleden loopbaan

• Opbouw rechten vanaf 01.01.2009 systeem op kruissnelheid vanaf 2054

• Multiwerkgeversformule: provincie + lokale besturen

Initiatieven op het terrein (2)PROVINCIE LIMBURG• Collectief pensioenplan

• Bruto pensioenkloof tussen statutairen en contractanten wordt voor 60% gedicht tegen 2030; start 2010 met 3% per jaar

• Bijdrage 5% loonmassa, met uitgangspunt minstens 30% dekking totale pensioenverplichtingen over 30 jaar

• Laat toe om de verleden loopbaan te regulariseren

• Provincie is meester van het pensioenplan, bepaalt het financieringstraject– Niet onderworpen aan CBFA

21

Overzicht concrete initiatieven

22

Tweede pensioenpijler

Aanbod VVSG

Aanbodprovincie Antwerpen

Aanbodprovincie Limburg

BIJDRAGE 1% op loonmassa

Hoeveel is hiervoor nodig?7% op loonmassa geeft

100% dekking (keuze 30%-50%-75% -

100% dekking)

Hoeveel is hiervoor nodig?Bij 5% op loonmassa: minstens 30% dekking

PRESTATIE Hoever geraken

we ermee?

70% laatste salaris bij volledige loopbaan

60% van de bruto kloof tussen

ambtenarenpensioen en werknemerspensioen

4. Stappenplan(welke piste het bestuur ook kiest: eigen beheer, OFP of groepsverzekering)

1. Pensioenreglement opmaken– Lokaal bestuur (groep van lokale besturen) doet pensioenbelofte via reglement– Elk bestuur maakt pensioenreglement op; kan wel model pensioenreglement zijn

• aanbod VVSG of andere aanbieders (OFP, groepsverzekering)

– Pensioenreglement is dwingende overeenkomst– WAP-wet van 28 april 2003 van toepassing– Bestuur moet voor voldoende financiering zorgen en die garanderen voor duurtijd

pensioenreglement

2. Beheer van het pensioenstelsel - eventueel beroep op externe deskundigen (lastenboek opstellen)

– voor uitvoeren enkele beheerstaken pensioenreglement: pensioenfiche, actuariële berekeningen, administratie…

– Voor financiering

23

VVSG-uitgangspunten

1. Transparant systeem

2. Keuzevrijheid lokale besturen waarborgen

3. Collectief omwille van groter rendement

4. Open voor alle (soorten) lokale besturen in Vlaanderen

5. Kostprijs in de hand houden

24

VVSG-voorstel van werkwijze1. Aanbod pensioenreglement (zie verder)

• Te bekrachtigen op Vlaamse comité C1 (legitimiteit)

2. Beheer • In startfase via formule groepsverzekering; operationeel vanaf

2010• Binnen redelijke termijn (3 à 5 jaar) kosteloze overgang naar

OFP, met begeleiding door financiële partner

3. Paritair beheer werkgevers & vakbonden

4. RSZPPO int werkgeversbijdrage => administratieve besparing en vereenvoudiging

25

Voorontwerp pensioenreglement (1)

• Begunstigde & uitgesloten personeelsleden– Arbeidscontract

– Niet: artikel 60’ers, gesubsidieerd onderwijspersoneel, jobstudenten, personeel federaal gesubsidieerde gezondheidssectoren…

– Minstens 1 jaar anciënniteit

• Financiering: 1 % werkgeversbijdrage; hogere bijdrage mogelijk– Wettelijk minstens 3,25% rendement + mogelijkheid tot winstparticipatie

– 8,86% solidariteitsbijdrage erbovenop

26

Voorontwerp pensioenreglement (2)

• Opbouw aanvullend pensioen & begrenzing– (beperkte) Inhaalbeweging mogelijk (verleden loopbaan)

– Begrenzing pensioen; bij overschrijding wordt deel individuele reserve ingehouden

• Uitkering in maandelijkse rente vanaf 65 jaar• Dekking bij overlijden vóór 65 jaar (lijfrente, “wezenrente”

tot 25 jaar)• Informatieverplichtingen

– Voor personeelslid: pensioenfiche

– Voor werkgever: beheersverslag pensioeninstelling

• Wijziging reglement na sectoraal akkoord in Comité C1

27

Overzicht concrete initiatieven

28

Tweede pensioenpijler

Aanbod VVSG

Aanbodprovincie Antwerpen

Aanbodprovincie Limburg

BIJDRAGE 1% op loonmassa

Hoeveel is hiervoor nodig?7% op loonmassa geeft

100% dekking (keuze 30%-50%-75% -

100% dekking)

Hoeveel is hiervoor nodig?Bij 5% op loonmassa: minstens 30% dekking

PRESTATIE Hoever geraken

we ermee?

70% laatste salaris bij volledige loopbaan

60% van de bruto kloof tussen

ambtenarenpensioen en werknemerspensioen