Tussen stad en plattelandDe Romeinse vici van Vlaams-Brabant

Hadewijch Degryse en Bart Biesbrouck (red.)

Publicatie ‘Tussen stad en platteland. De Romeinse vici van Vlaams-Brabant’

Met de Romeinse kolonisatie en pacificatie van Noord-Gallië onder keizer Augustus (27 v.Chr.-14 n.Chr.) werden verschillende nederzettingsvormen in onze streken geïn-troduceerd.

Naast steden, grote landbouwbedrijven (villae), boederijen en militaire kampen onderscheiden archeologen ook nog de vici. Een vicus is een landelijke nederzetting die regionale functies op vlak van religie, economie, administratie, politiek en ont-spanning vervulde. Het waren belangrijke centra van ambachtelijke activiteit die gericht waren op de productie en handel van gebruiksgoederen.

In Asse, Elewijt (Zemst), Kester (Gooik) en Tienen in de provincie Vlaams-Brabant wijzen archeologische sporen op de aan-wezigheid van een vicus. In de publicatie ‘Tussen stad en platteland. De Romeinse vici van Vlaams-Brabant’ verzamelen onder zoekers van het agentschap Onroe-rend Erfgoed , de KU Leuven en het Konink-lijk Belgisch Instituut voor Natuurweten-schappen voor het eerst alle beschikbare informatie over deze kleinhandelscentra. Bovendien worden de resultaten in het licht van de Romeinse vici in het algemeen in Vlaanderen geplaatst.

In acht hoofdstukken krijgt de lezer een heldere kijk op het dagelijks leven van onze Gallo-Romeinse voorouders. In de eerste kennismaking met de vici komen

het gevoerde onderzoek, de ruimtelijke organisatie en structuur en de inplanting in het landschap aan bod. Hoe de huizen van de vici eruitzagen en waar ze stonden bepaalt of een nederzetting de stempel ‘vicus’ krijgt. De sporen in de vier sites worden dan ook aan de criteria van een vicus getoetst: de aard van bebouwing, het grondgebruik, de landschappelijke context, de ligging op een wegenknooppunt…

De core business van een vicus was produc-tie en handel. De landbouwbedrijven exploiteerden het landschap en ontgonnen grondstoffen en de vici fungeerden als com-merciële draaischijven voor de uitwisseling van producten en diensten in hun regio. Naast deze drukke bezigheden dienden zij nog te zorgen voor hun dagelijkse kost. Verder komen in het boek ook de begra-vingspraktijk en de religie aan bod.

Over het einde van de Gallo-Romeinse vici is nog veel onduidelijkheid.

Dit boek kwam tot stand door een samen-werking tussen het agentschap Onroerend Erfgoed en de provincie Vlaams-Brabant en is een uitgave van Uitgeverij Peeters in de reeks ‘Accenten uit de geschiedenis van Vlaams-Brabant’. De auteurs zijn Bart Biesbrouck (red.), Barbara Borgers, Hade-wijch Degryse, Marie Derreumaux, Anton Ervynck, An Lentacker, Kristine Magerman, Marleen Martens, Dirk Pauwels, Alain Vanderhoeven en Wim Van Neer.

Meer informatieProvincie Vlaams-BrabantProvincieplein 1, 3010 Leuventel. 016 26 76 10cultuur@vlaamsbrabant.bewww.vlaamsbrabant.be/vici

Uitgeverij PeetersBondgenotenlaan 153, 3000 Leuventel. 016 24 40 00peeters@peeters-leuven.bewww.peeters-leuven.beISBN 978-90-429-3039-120 EURO

1. De vici van Vlaams-Brabant Een kennismaking • Archeologisch onderzoek als bron • Centra van ambachtelijke activiteit • Niet om het even waar • Verbonden door wegen • Ruimtelijke structuur en organisatie • De watervoorziening • Wat was de relatie met de boerende

buren?

Het landschap rondom

2. Lintbebouwing en koterij Niks nieuws onder de zon? • Wanneer is een nederzetting een vicus?

• Hout en steen • Wegje huisje tuintje • Op huizenjacht • Wat heeft onze huizenjacht opgeleverd? • Het levende huis: gebruiken

en gebruikers

De familiestructuur

3. Ambachtelijke bedrijvigheid Exploiteren, produceren, importeren

en recycleren • Verandering en exploitatie • Van grondstof tot product. En omgekeerd

Vet, merg en beenderlijm

4. Zaken zijn zaken Commerciële draaischijven • Anders dan vandaag • Goed in de markt • Een hachelijke onderneming • Volg de scherven • Klinkende munt • Was het platteland ‘gemonetariseerd’?

Munten vertellen hoe het de vici is vergaan

5. Voedsel en wat daarbij komt kijken • De moeizame speurtocht naar

dagelijkse kost • Zaaien, oogsten en plukken • Veeteelt en slacht • Jacht en visserij • Bijzondere maaltijden bij speciale

gelegenheden • Was de vicus een kleine stad?

6. Dood en begraven Crematie en inhumatie • Lijkverbranding is de regel • Eten, drinken en andere grafgiften • Een munt in de mond • Asse en Kester • Grafheuvels voor de rijken

Leef- en sterftijd

7. Goden en geesten, rituelen en heiligdommen

De Gallo-Romeinse religie • Voor wat hoort wat • Tempels en andere heilige plekken • Een feestmaal voor Mithras • Rituele deposities

8. Aan elke vicus kwam een eind Maar waaraan zie je dat? • Loopkevers uit Elewijt • De zwarte laag van Asse • De schapen van Tienen

9. Literatuur

inhoud

Bestellen?

Deze publicaties zijn een co-editie van Uitgeverij Peeters en Provincie Vlaams-Brabant.Te verkrijgen in de boekhandel of te bestellen via www. vlaamsbrabant.be/publicaties.Kostprijs: 20 EURO (excl. verzendingskosten), Gotiek in het Hertogdom Brabant 22 EURO Veel volk verwacht 28 EURO

De kadasterkaarten van Popp, een sleutel tot uw lokale geschiedenisWouter RonsijnISBN: 978-90-429-2048-4

Brussel en de Vlaamse Rand, een verhaal van migraties en grenzenPetra GunstISBN: 978-90-429-2123-8

Voetsporen van devotie Processies in Vlaams-BrabantNienke RoelantsISBN: 978-90-429-2187-0

Gotiek in het hertogdom Brabant Krista De Jonge, Piet Geleyns, Markus HörschISBN: 978-90-429-2275-4

Vilvoorde City, meer bepaald in de Far-West Sociale huisvesting in Vlaams-BrabantAnnelies TolletISBN: 978-90-429-2287-7

Veel volk verwacht Populaire muziekcultuur in Vlaams-Brabant sinds 1800Elisabeth Bruyneel, Robbe Herreman, Andreas Stynen, Staf VosISBN: 978-90-429-2664-6

Vilvoorde. Staalkaart van moderne architectuur Roger De Winter en Lucien EngelsGeert ConaertsISBN: 978-90-429-2488-8

Het PIVO in Zellik-Relegem Van luchtmachtbasis tot vormingscentrumAndré Mertens, Jaak Ockeley, Luc VandeweyerISBN: 978-90-429-2588-5

100 jaar De Wijnpers Het verhaal van een provinciale schoolMathias CheynsISBN: 978-90-429-2593-9

Veel volk verwachtPopulaire muziekcultuur

in Vlaams-Brabant sinds 1800

Veel volk verwacht

Muziek neemt vele, vaak onverwachte vormen aan. Het dagelijkse leven en de bijzondere momenten die dat leven kruiden, gaan met

soms haast onmerkbare, dan weer intense klanken gepaard. Voor de inwoners van de Vlaams-Brabantse steden en gemeenten was en is dat niet anders. Veel volk verwacht. Populaire muziekcultuur in Vlaams-Brabant sinds 1800 presenteert een verkennende historische studie over deze regionale muziek(beleving). De publicatie verschijnt in de reeks ‘Accenten uit de geschiedenis van Vlaams-Brabant’ en is het werk van vier Vlaamse erkende culturele archiefi nstellingen in opdracht van de provin-cie Vlaams-Brabant.

Auteurs Elisabeth Bruyneel, Robbe Herreman, Andreas Stynen en Staf Vos hebben aandacht voor een brede waaier aan thema’s: popzangers

en componisten, fanfares en koren, maar ook balzalen, festivals en carna-valstoeten krijgen een plaats in een levendig verhaal dat tot nu reikt. Van kerkzang tot dubstep, van harmonieconcours tot de Soundmixshow, van Ann Christy tot Scala, … en dat van Aarschot tot Zemst.

Het resultaat is een voor het grote publiek toegankelijk boek dat spreekt - of zingt? - over de verrassende schakeringen van muzikale

ideeën en praktijken, een verleden met harmonieën, maar ook met disso-nanten. Veel volk verwacht profi leert zich eveneens als een opstap en een richtingaanwijzer voor verder onderzoek.

PEETERS – LEUVEN

95260_Veel volk verwacht_softcoverflap.indd 2-6 11/04/12 08:25