Tunnelstandaard – hoe realiseer ik een veilige tunnel?

Themadag

Tunnelstandaard

Voorjaar 2015

Masterversion 13

THEMADAG TUNNELSTANDAARDHoe realiseer ik een veilige tunnel?

Het gebruik van de landelijke tunnelstandaard

in een systems engineerings omgeving

Waarom is er een landelijke tunnelstandaard?

Hoe is deze standaard opgebouwd?

Hoe gebruik ik deze standaard in een tunnel project?

Masterversion 13

THEMADAG TUNNELSTANDAARD

René van der Pluijm, NOZHUP

Rittal

Chris Brouwer, EPLAN

Tejo Roelofs, Phoenix Contact

1/109

Themadag “Landelijke Tunnel Standaard” Hoe realiseer ik een veilige tunnel?

Programma:

09:00 Welkom en introductie

09.20 Animatie calamiteit in de tunnel09.45 Veiligheid in tunnels10.00 Historie en Ontwikkeling tunnelstandaard10.15 Opbouw van de tunnelstandaard10.30 Koffiepauze11.00 Uitleg van de technische tunnelstandaard11.30 Toepassen van de tunnelstandaard12.30 Lunch 13.30 Het verloop van een tunnelproject14.00 Praktijkvoorbeeld ontwerp verlichting14.20 Energie-installatie volgens IEC 61439 14.45 Het gebruik van engineering tools15:15 Afsluiting15:30 Einde

Masterversion 13

− opgericht in 1978

− 245 werknemers in de Benelux

− financieel-,automatiserings en personeelsmanagement

− logistiek- en kwaliteitsmanagement

Cito Benelux

2/109

Masterversion 13

Ontwikkeling

1923

1985

19661957

vandaag

Masterversion 13

PHOENIX CONTACT hoofdvestiging

Blomberg

Bad Pyrmont

3/109

Masterversion 13

PHOENIX CONTACT Electronics

Bad Pyrmont

Blomberg

Masterversion 13

Wereldwijd

4/109

CA_Kanada.pps

CA_Kanada.pps

US_Usa.pps

US_Usa.pps

MX_Mexiko.pps

MX_Mexiko.pps

BR_Brasilien.pps

BR_Brasilien.pps

AR_Argentinien.pps

AR_Argentinien.pps

FI_Finnland.pps

FI_Finnland.pps

No_Norway.pps

No_Norway.pps

IE_Irland.pps

IE_Irland.pps

GB_Grossbritannien.pps

GB_Grossbritannien.pps

SE_Schweden.pps

SE_Schweden.pps

DK_Daenemark.PPs

DK_Daenemark.PPs

LT_Litauen.pps

LT_Litauen.pps

PL_Polen.pps

PL_Polen.pps

Ru_Russland.pps

Ru_Russland.pps

NL_Niederlande.pps

NL_Niederlande.pps

BE_Belgien.pps

BE_Belgien.pps

FR_Frankreich.pps

FR_Frankreich.pps

ES_Spanien.pps

ES_Spanien.pps

PT_Portugal.pps

PT_Portugal.pps

IT_Italien.pps

IT_Italien.pps

ZA_Suedafrika.PPs

ZA_Suedafrika.PPs

RO_Rumaenien.pps

RO_Rumaenien.pps

LU_Luxemburg.pps

LU_Luxemburg.pps

CH_Schweiz.pps

CH_Schweiz.pps

UA_Ukraine.pps

UA_Ukraine.pps

CZ_Tschechien.pps

CZ_Tschechien.pps

HU_Ungarn.pps

HU_Ungarn.pps

AT_Oesterreich.pps

AT_Oesterreich.pps

TR_Tuerkei.pps

TR_Tuerkei.pps

IL_Israel.pps

IL_Israel.pps

IN_Indien.pps

IN_Indien.pps

KR_Korea.pps

KR_Korea.pps

JP_Japan.pps

JP_Japan.pps

CN_China.pps

CN_China.pps

TW_Taiwan.pps

TW_Taiwan.pps

MY_Malaysia.pps

MY_Malaysia.pps

SG_Singapur.pps

SG_Singapur.pps

UAE.pps

UAE.pps

AU_Australien.pps

AU_Australien.pps

NZ_Neuseeland.pps

NZ_Neuseeland.pps

German Sales Force/GER_D.pps

German Sales Force/GER_D.pps

CL_Chile.pps

CL_Chile.pps

SK_Slowakei.pps

SK_Slowakei.pps

Masterversion 13

Medewerkers / omzet

€

Omzet € 1.59 mrd.

Medewekers wereldwijd 12.800Medewerkers wereldwijd 12.800

Omzetverdeling

Duitsland

30%

Internationaal

70%

Masterversion 13

Structuur

5/109

Masterversion 13

Proces-industrie

Duurzameenergie

Olie en gas TelecommunicatieAutomobiel

Water en afvalwater

Machinebouw Elektronica UtiliteitInfratechniek

Markten

Masterversion 13


Programma:

09:00 Welkom en introductie09.20 Animatie calamiteit in de tunnel

09.45 Veiligheid in tunnels10.00 Historie en Ontwikkeling tunnelstandaard10.15 Opbouw van de tunnelstandaard10.30 Koffiepauze11.00 Uitleg van de technische tunnelstandaard11.30 Toepassen van de tunnelstandaard12.30 Lunch 13.30 Het verloop van een tunnelproject14.00 Praktijkvoorbeeld ontwerp verlichting14.20 Energie-installatie volgens IEC 61439 14.45 Het gebruik van engineering tools15:15 Afsluiting15:30 Einde

6/109

NOZHUP

Hoe realiseer ik een veilige tunnel?

HET GEBRUIK VAN DE LANDELIJKE TUNNELSTANDAARD IN EEN SYSTEMS ENGINEERING OMGEVING

NOZHUP ● Europark 8 4904 SX Oosterhout NB the Netherlands ● www.nozhup.nl ● [email protected] ● phone: +31 (0)162 435454

DAGTHEMA

Waarom is er een landelijke tunnelstandaard?

Hoe is deze standaard opgebouwd?

Hoe gebruik ik deze standaard in een tunnel project?

7/109


INTRODUCTIE


MISSIE

NOZHUP

realiseert binnen haar vakgebied intensieve lange termijn relaties met klanten middels overwegend eigen vast personeel en passende projectverantwoordelijkheid.

8/109


INDUSTRIAL SYSTEM ENGINEERING

Projecten, Services, Project Management & Consultancy

op het gebied van:

Process Control & Instrumentation Engineering

Control Software & Hardware ontwerp en implementatie

Systeem Integratie technische installaties binnen de industrie en infra markt


ORGANISATIE

Afgestemd op de industrie & infra

Flexibel binnen kwaliteitsgrenzen(VCA*- SNA/NEN4400 – MVO/CO2)

Eigen personeel aangevuld met uitgebreid netwerk

Contactpersonen met de juiste knowhow op de juiste plek

EPLAN certified company

9/109


BRANCHES


REFERENTIESProjecten

A2 Leidse Rijn

Sluiskil

Schipholtunnel

Zeeburger tunnel

Coentunnel

Combiplan Nijverdal

A73

A4 Delft – Schiedam

Stadsbaantunnel

Spaarndammer tunnel

Abdijtunnel

Drechttunnel

A13 – A16

Rijnlandroute

Gaasperdammer tunnel

Waterwolf tunnel

A2 Maastricht

Opdrachtgevers

Vialis

Imtech

Rijkswaterstaat

Cofely

Max Bögl

Croon

Heijmans

Siemens

Strukton

Ballast Nedam

ABB

Homij

Arcadis

Grontmij

Phoenix

Fases & activiteiten

Trajectnota - MER

Ontwerp Tracébesluit

Tracébesluit

Contractvoorbereiding

Marktbenadering

Tender

Aanbesteding

Ontwerp

Realisatie

Testen

Inbedrijfstellen

Onderhoud

Renovatie

Thema dagen

Advisering

10/109


A4DS

Met het project A4 Delft-Schiedam werkt Rijkswaterstaat aan een goede inpassing van een nieuwe snelweg tussen Delft en Schiedam. De aannemerscombinatie A4all (Boskalis, Heijmans en VolkerWessels) legt de nieuwe weg aan.

De werkzaamheden van A4All zijn gestart in 2012 en zijn in 2015 afgerond. Engineering en uitbesteding loopt vanaf 2010. Met de nieuwe weg bereikt men een betere bereikbaarheid tussen Rotterdam en Den Haag, minder drukte op het wegennet van Delft, Midden-Delfland, Lansingerland en het Westland (A13).

Nozhup versterkt het kernteam Rijkswaterstaat Technische Installaties reeds vanaf de start van het engineerings- en uitbestedingproces. Daarbij worden verschillende functies ingevuld. Naast systeemspecialisten leveren we de Architect Tunneltechnische Installaties, tevens plaatsvervanger van de technisch manager Technische Installaties.


INLEIDING

Hoe veel techniek zit er in een tunnel?

Waar dient dat dan voor?

11/109


INTEGRALE SAMENWERKINGEscalatie

voorkomen

Zelf-

redzaamheid

borgen

Hulpverlening

mogelijk

maken

•16

12/109

•17

•18

13/109

•19

•20

14/109

•21

•22

15/109

•23

•24

16/109

•25

•26

17/109

•27

•28

18/109

•29

•30

19/109

•31


SAMENVATTING

Een tunnel is meer dan een ondergrondse weg

Techniek, organisatie en processen werken samen aan de veiligheid van de gebruikers

20/109



AGENDA

9.00 Bespreken dagagenda

9.10 Opening en introductie

9.20 Animatie calamiteit in de tunnel

9.45 Veiligheid in Tunnels

10.00 Historie en Ontwikkeling tunnelstandaard

10.15 Opbouw van de tunnelstandaard

10.30 Koffiepauze

21/109


ACHTERGRONDEN VEILIGHEID



24 maart 1999: Brand in de Mont-Blanctunnel. In de vuurzee sterven 39 mensen en raken vele anderen gewond. De brand kan pas na 24 uur worden geblust.

29 mei 1999: In de Tauerntunnel in Oostenrijk botst een vrachtauto met verf op een personenauto en ontploft. Het ongeval eist twaalf levens.

11 November 2000: Brand in de tunnel van de Kitzsteinhorn bij Kaprun eist zeker 155 levens.

22/109



En hoe zit het dan met de veiligheid in Nederlandse tunnels?

Geen grote rampen

In de periode 2005-2008 vonden 19 ernstige ongevallen plaats in of nabij tunnels, waarvan 2 met dodelijke afloop

Bron: publicatie SWOV, augustus 2011

NOZHUP


•Front

NL TUNNELS ZIJN VEILIG(ER)

23/109

../../F/3. Ongeval - Frontale botsing in tunnel 1.mp4

../../F/3. Ongeval - Frontale botsing in tunnel 1.mp4



Wet- Regelgeving

Richtlijn 2004/54/EG

WARVW

RARVW

BARVW

Woningwet

Bouwbesluit



Vereist veiligheidsniveau is wettelijk vastgelegd

Aan te tonen middels kwantitatieve Risico Analyse (QRA)

Rekenmodel met invoerparameters en standaard output

24/109



3 basisprincipes:

Zelfredzaamheid borgen

Escalatie voorkomen

Hulpverlening mogelijk maken


VEILIGHEIDSVOORZIENINGEN IN TUNNELS

25/109


AUTOMATISEREN HELPT

DE CALAMITEITENKNOP

26/109



AGENDA







10.30 Koffiepauze

27/109


HISTORIE EN ONTWIKKELING

Waarom een technische tunnelstandaard?

Hoe is de technische tunnelstandaard tot stand gekomen?



WAAROM EEN LANDELIJKE STANDAARD?

Ontbreken van eenduidige veiligheidsnorm

Gebrek aan overeenstemming over uitrustingsniveau

Veel discussie

Vertraging in de projecten

28/109



Aanpak problematiek op meerdere fronten:

Herziening wet- en regelgeving

Standaardisatie tunnels



29/109



Maart 2010

Minister maakt keuzes

September 2011

Versie 1.1

Oktober 2012 Tunnelwet

aangenomen door 2e kamer

Oktober 2012 Tunnelwet

aangenomen door 1e kamer



Wat heeft het standaardisatieproces opgelost?

Ontbreken van eenduidige veiligheidsnorm?

Gebrek aan overeenstemming over uitrustingsniveau?

Veel discussie?

Vertraging in de projecten?

Wat heeft het standaardisatieproces opgelost:

Ontbreken van eenduidige veiligheidsnorm vastgelegd

Gebrek aan overeenstemming over uitrustingsniveau vastgelegd

Veel discussie is er nog, maar minder en op andere gebieden

Vertraging in de projecten lijkt minder, belangrijke oorzaken zijn weggenomen

30/109



AGENDA




9.45 Praktijkvoorbeeld verlichting



10.30 Koffiepauze

31/109


OPBOUW VAN DE STANDAARD

Landelijke Tunnel Standaard 1.2

Juridische kaders

1

Beheer en organisatie

2

Technische tunnelstandaard

3


JURIDISCHE KADERS

Europese regelgeving:

2004/54/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 29 april 2004 inzake minimumveiligheidseisen voor tunnels in het trans-Europese wegennet (PbEU L 167, gerectificeerd in PbEU L 201)

Aanvullende Nederlandse regelgeving:

Wet aanvullende regelgeving veiligheid wegtunnels (Warvw)

Regeling aanvullende regels veiligheid wegtunnels (Rarvw)

32/109


JURIDISCHE KADERS

Bijdrage geleverd aan :

Herziening van de Warvw.

Implementatie van de standaard in de Rarvw

Daarnaast zijn juridische leidraden opgesteld:

Leidraad veiligheidsdocumentatie wegtunnels (Bijlage 2 Rarvw)

Leidraad werkzaamheden in tunnels

Leidraad vergunningen tunnels

Leidraad openstellingvergunning

Richtsnoer nieuwe wetgeving


JURIDISCHE KADERS

Wettelijk kader

Warv, Rarv, Bouwbesluit 2012

Richtsnoer

Nieuwe

wetgeving

Leidraad veiligheidsdocumentatie wegtunnels

Bestaande tunnels

Leidraad werkzaamheden in tunnels (bestaande tunnels)

Leidraad openstellingsvergunning (bijv. na renovatie)

Nieuwe tunnels

Leidraad vergunningen

Leidraad openstellingsvergunning

33/109


JURIDISCHE KADERS


JURIDISCHE KADERS

34/109


JURIDISCHE KADERS

Wettelijk kader

Warv, Rarv, Bouwbesluit 2012

Richtsnoer

Nieuwe

wetgeving

Leidraad veiligheidsdocumentatie wegtunnels

Bestaande tunnels

Leidraad werkzaamheden in tunnels (bestaande tunnels)

Leidraad openstellingsvergunning (bijv. na renovatie)

Nieuwe tunnels

Leidraad vergunningen

Leidraad openstellingsvergunning


JURIDISCHE KADERSLEIDRAAD VEILIGHEIDSDOCUMENTATIE

Deel A Wettelijk kader

Wettelijk kader

Gestandaardiseerde uitrusting

Deel B Eisen aan de plannen

Tunnelveiligheidsplan

Bouwplan

Veiligheidsbeheerplan

35/109




Juridische kaders

1


2


3


BEHEER EN ORGANISATIE

De suite beheer en organisatie bestaat uit:

Leidraad tunnelbeheerorganisatie

Leidraad opleiden, trainen, oefenen (OTO)

Leidraad calamiteitenbestrijding in tunnels

Leidraad instandhouding tunnels

Leidraad incidentregistratie en –evaluatie

Operationele beheerprocessen

Handleiding toepassing QRA

36/109




Juridische kaders

1


2


3


TECHNISCHE TUNNELSTANDAARD

Produkten technische tunnelstandaard:

Landelijke Tunnel Standaard versie 1.2

Kwaliteitsborging Standaard

WerkWijze Aanleg Tunnels (WWAT)

Generieke proceseisen realisatie TTI

Leidraad toetsing toepassing tunnelstandaard

Leidraad toepassing standaard in bestaande tunnels

Strategisch Inkoopplan Tunnels (STRIT)

37/109


TECHNISCHE TUNNELSTANDAARD

Landelijke Tunnel Standaard 1.2bestaat uit:

Systeemdefinitie RWS Tunnelsysteem

Systeemspecificatie RWS Tunnelsysteem

Systeemontwerp RWS Tunnelsysteem

Bedrijfsprocessen (UPP) RWS Tunnelsysteem

Basisspecificatie MMI RWS Tunnelsysteem

Basisontwerp MMI (GUI)

RWS Tunnelsysteem Basisspecificatie TTI

RWS Tunnelsysteem Basisontwerp TTI

RWS Tunnelsysteem Afkortingen en definities tunnelstandaard


INHOUD VAN DE STANDAARD

Drie delen:

1. Juridische kaders

2. Beheer en organisatie standaard

3. Technische tunnelstandaard

38/109




Juridische kaders

1


2


3


39/109


AGENDA







10.30 Koffiepauze


PAUZE

40/109


AGENDA

11.00 Uitleg van de technische tunnelstandaard

11.30 Toepassen van de tunnelstandaard

12.30 Lunch

14.00 Het verloop van een tunnelproject

14.30 Praktijkvoorbeeld ontwerp verlichting

14.50 Ontwerp Energie-installatie volgens IEC 61439

15.15 Het gebruik van engineering tools


UITLEG VAN DE TECHNISCHE TUNNELSTANDAARD

Belangrijke elementen

Civiel tunnelmodel

Hoofdprocessen

States en Modes

Architectuurmodel

Functies

41/109


UITLEG VAN DE STANDAARDCIVIEL TUNNELMODEL

Tunnel

Midden Tunnel Kanaal

Rij van dwars verbindingen

Veilige ruimte0..*

Dienstgebouw

0..*

Algemeen1..1

verkeersbuis

2..*

Overig

vloeistofkelder

1..*


HOOFDPROCESSEN

Operationele processen

Verkeersgeleiding

Incident afhandeling

Onderhoud

Ondersteunende processen

Autonome processen

Beheersprocessen

Technisch beheer

Opleiden, trainen, oefenen

42/109


HOOFDPROCESSEN


HOOFDPROCESSEN

43/109




Civiel tunnelmodel

Hoofdprocessen

States en Modes

Architectuurmodel

Functies


STATES EN MODES

Operationeel proces

Verkeersgeleiding

Incident afhandeling

Onderhoud

State

Bedrijf

Calamiteit

Onderhoud

Substate

Per verkeersbuis,

afhankelijk van state

44/109


STATES EN MODES

bedrijf

normaal

Standby na detectie

Calamiteit

Volledig

Evacuatie

Ondersteunend

Onderhoud

Herstel na calamiteit

Regulier

Per verkeersbuis

Activatie in 3B

Coördinatie


STATES EN MODES, VOORBEELD

45/109




Civiel tunnelmodel

Hoofdprocessen

States en Modes

Architectuurmodel

Functies


UITLEG VAN DE STANDAARDARCHITECTUURMODEL

Tunnelapparatuur (LFV’s)

tunnel dienstgebouw Veilige ruimte

Logische functievervuller

component

….


component

….

verkeersbuis


component

….

algemeen


component

….


component

….

Bediening

(MMI)View View View

Controller

Tunnelbesturing (3B)Besturing

Tunnel

Besturing dienstgebouw

Besturing Veilige ruimte

Besturing Verkeersbuis

Besturing Algemeen

LFV koppelvlak

Bedienings koppelvlak

46/109


3-LAGEN ARCHITECTUUR

MMI-laag

3B-laag

LFV-laag

Bediening

Status

MMI

Noodbediening

Bediening

Besturing

Status

Status

3B functies

MMI

Centraal/Lokaal

LFV’s

Status

Bediening

MMI

Plaatselijke bediening


LFVLFV

3B-LAAG

Bediening

Besturing

Status

Status

Besturing

Status

Besturing

Status

BesturingStatus

Bediening

Status

Bediening

Status

Besturing

Status

MMI-laag

3B-laag

LFV-laag

MMI Centraal/Lokaal

Coördinerende functie

LFV

Basisfunctie B

Subfunctie

Basisfunctie A

47/109




Civiel tunnelmodel

Hoofdprocessen

States en Modes

Architectuurmodel

Functies


Bf Afsluitboom

LFV afsluitboom

FUNCTIESMMI Centraal/lokaal

Coördinerende functies

Basisfuncties

LFVs

Cf verkeersbuis

Cf verkeersbuisafsluiter

Bf verkeerslichtBf verkeerslicht

Bf MTMkoppeling

sbMTMsignaalgeversbMTMsignaalgeverBf Afsluitboom

LFV MTMkoppelingLFV afsluitboom

LFV verkeerslichtLFV verkeerslicht sbMTMsignaalgever

sbMTMsignaalgever

48/109


FUNCTIES 3B

Basis functies

Coordinerende functies

GroepsopdrachtenState overgang

Ondersteunende functies en autonome processen

Co

nfi

gura

tie

elem

ente

n

zelfomvattende besturingsmodule

(deel van) 3B koppelvlak

Koppelvlak naar gebruikte LFV’s Koppelvlak naar modules


UITLEG VAN DE STANDAARDLFV CONCEPT

LFV specifieke commando’s

Toes

tan

dsv

aria

be

len

Alg

emen

e LF

V c

om

man

do

’s

Componenten

LFV module

LFV koppelvlak

49/109




Civiel tunnelmodel

Hoofdprocessen

States en Modes

Architectuurmodel

Functies


SAMENVATTING

Tunnelsysteem is op te delen in civiele eenheden

Operationele processen gekoppeld aan states

Architectuurmodel brengt gelaagdheid aan en relateert aan civiele decompositie.

Architectuurmodel kent 3 lagen

MMI

3B

LFV

50/109


SAMENVATTING

Elke laag in achitectuurmodel is opgebouwd uit modules

Geen `horizontale´ koppelingen

LFV’s werken autonoom en onafhankelijk

Verkeersbuizen werken autonoom

Coordinatie door 3B laag op 2 niveaus:

Tussen LFV’s onderling (via coordinerende functies)

Tussen verkeersbuizen (via states en modes)

Modulaire opbouw en gelaagdheid zorgt voor flexibiliteit, robuustheid en betrouwbaarheid.

Modulaire opbouw zorgt voor `toekomstvast` ontwerp


51/109


AGENDA



12.30 Lunch






TOEPASSEN VAN DE TUNNELSTANDAARD

Het gebruik van de Landelijke Tunnel Standaard en hoe past Systems Engineering daarin

52/109


ONTWERPPROCES

Contract Ontwerp

Organisatie, personeel

Tools

OvereenkomstVraagspecificatie

V-modelVO, DO, UO

Systems Engineering+ “conventioneel TI ontwerp “

Integraal Ontwerpen


KENMERKEN ONTWERP TTI

Vele gebruikers

Ontwerpers

Bouwers

Gebruikers

Beheerders

Onderhoudsdienst

Vergunningverleners

Hulpdiensten

… … … …

SE ontwerpproces

53/109


SYSTEMS ENGINEERING

V-Model


SYSTEMS ENGINEERING

Wat is dat nu eigenlijk precies ?Specificeren

Ontwerpen

Verifiëren

54/109


SYSTEMS ENGINEERING

Specificeren±

Eisenmanagement

Opstellen van eisen

Analyseren van eisen

Structureren van eisen

Afleiden van eisen

SMART maken van eisen


SYSTEMS ENGINEERING

Ontwerpen:

Op basis van gegroepeerde eisen ontwerpen maken

Van generiek naar specifiek:

Eis = generiek: luchtsnelheid overal 2m/s

Ontwerp is specifiek:

55/109


SYSTEMS ENGINEERING

Verifiëren:

Laat zien dat het ontwerp voor deze tunnel voldoet aan de gestelde eisen

Laat zien dat gebouwd is wat ontworpen is


SYSTEMS ENGINEERING

Iteratief proces

Ontwerpen en verifiëren: Er blijken steeds onduidelijkheden:

extra eisen nodig

Eisen smart maken

Ontwerpen: er zijn meerdere oplossingen om aan een eis te voldoen: ontwerpkeuzes maken en vastleggen

56/109


SYSTEMS ENGINEERING

Analyseren

Structureren

Ontwerpen

Specificatie

Probleem + oplossingsruimte

Specificatie

Oplossing + Marge

verificatie

Ontwerpstap


SYSTEMS ENGINEERING

Eisenset

Ge-alloceerde

eisen

Specificeren / analyseren

Ontwerpen

Verifiëren

Niet gealloceerde

eisen

Verificatie plan

Afgeleide eisen

Ontwerp

Verificatie Rapport

57/109


SYSTEMS ENGINEERING

Nadruk op ontwerpen

Basis voorwaarden: goede eisen en expliciete verificatie

Belangrijk:

Juiste keuzes maken

Goed documenteren

Traceerbaarheid borgen

Aantoonbaar veilig ontwerp

Aantoonbaar gebouwd wat er is ontworpen

Aantoonbaar werkend conform specificatie


SYSTEMS ENGINEERING

Functioneel specificeren

Top-down werken, het V-model

Leidraad systems engineering

“De markt, tenzij.. “

… … …

58/109


HET V-MODEL

VO

DO

UO

Realisatie

FAT

SAT

SITVoor Ontwerp

Definitief Ontwerp

Uitvoerings Ontwerp Fabrieks Acceptatie

Test

Site Acceptatie Test

Site Integratie Test


HOE PAST DE STANDAARD IN HET V-MODEL

Specificeren

Ontwerpen

Verifiëren

59/109


ALLOCATIE

VO

DO

UO

Realisatie

FAT

SAT

SIT

Systeemdefinitie

Systeemspecificatie

Systeemontwerp

Bedrijfsprocessen (UPP)

Basisspecificatie MMI

Basisontwerp MMI (GUI)

Basisspecificatie TTI

Basisontwerp TTI


PROCESOVERZICHT

VO

DO

UO

Realisatie

FAT

SAT

SITtopdocumenten

+projectspecifiek

basisdocumenten

+projectspecifiek

Uitvoerings-eisen

Analyseren

Structureren

Ontwerpen

Analyseren

Structureren

Ontwerpen

Analyseren

Structureren

Ontwerpen

CMP LFV 3B MMI

verificatie

verificatie

verificatieAangetoond veilig functionerend

systeem

60/109


SAMENVATTING ONTWERPPROCES

Doel

Aantoonbaar veilige en betrouwbare tunnel

Randvoorwaarden

Landelijke tunnelstandaard

Contract

Hulpmiddelen

Tools

Organisatie


SAMENVATTING ONTWERPPROCES

Onderdelen van de standaard hebben een plaats in het ontwerpproces

Naast de standaard zijn er ook project specifieke eisen in elke ontwerpfase

Samen vormen deze de basis voor een top-down benadering

Goed gebruik levert een aantoonbaar veilige tunnel

61/109


TOEPASSEN VAN DE TUNNELSTANDAARD

Het gebruik van de Landelijke Tunnel Standaard en hoe past Systems Engineering daarin?

De combinatie van deze twee basis ingrediënten is een prima basis voor het ontwerpen en realiseren van een aantoonbaar veilige tunnel


62/109


AGENDA



12.30 Lunch






LUNCH

63/109


AGENDA



12.30 Lunch






TechniekTechniek

INTEGRALITEIT VAN HET ONTWERP

• Verkeersmanagement

• Incidentmanagement

• Onderhoudmanagement

• SLA’s

• Doorstroming

• Veiligheid

• Afscherming omgeving

Doelstelling

Dienstverlening

Operationele processen

TVP

RAMS

Scenario’s

Organisatie Techniek

64/109


PLANVORMING, ONTWERP EN BOUW

implementeren

bouwen

ontwerpen

specificatie

TTI

Beheer en

organi-

satie

VWMCiviele

techniek

Weg-

infraOverig

Wet- en regelgeving

Tunnelproject

WWAT


PROJECTVERLOOP

Hoe ziet de planning van een tunnelproject er uit volgens de WWAT?

65/109


PROJECTVERLOOP

Maar we werken toch volgens een V –model?


PROJECTVERLOOP

66/109


DE 6 FASES VAN EEN PROJECT

Planvorming

Contractvoorbereiding en aanbesteding

Ontwerp

Bouw

Acceptatie

Gebruik


PLANVORMING

67/109


PLANVORMING

Initiatie

Startbeslissing

Verkenning

Voorkeursbeslissing

Plan uitwerking

Ontwerp tracébesluit, TVP

Tracébesluit


CONTRACTVOORBEREIDING EN AANBESTEDING

68/109


CONTRACTVOORBEREIDING EN AANBESTEDING

Contractvoorbereiding

Start aanbesteding

Aanbesteding

Voorlopige gunning

Convergentie

Definitieve gunning

Functionele baseline


ONTWERP

69/109


ONTWERP

VO gereed

Definitief Ontwerp

Technische baseline gereed

Inclusief bouwplan en omgevingsvergunning

Uitvoeringsontwerp

Uitvoeringsbaseline gereed


BOUW

70/109


BOUW

Uitvoering

Fabrieksintegratie gereed

Integratie TTI tunnel gereed

Integratie TTI en VC gereed

Techniek (CT, TTI en VC) gereed

Systeem Integratie

Integratie tunnelsysteem gereed

(processen, Organisatie en Techniek)


ACCEPTATIE

71/109


ACCEPTATIE


ACCEPTATIE

Acceptatie

Oefening

Vooroplevering

Openstelling (inclusief VBP en openstellingsvergunning)

72/109


GEBRUIK


GEBRUIK

Gebruik, Beheer en Onderhoud

Eindoplevering

Overdracht

73/109


SAMENVATTING

6 fases

Elke fase heeft meerdere milestones

Leidraad veiligheidsdocumentatie geïntegreerd

TTI ontwerp start in de tweede fase


74/109


TENSLOTTE

[email protected]


AGENDA



12.30 Lunch





75/109

Masterversion 13


Programma:

09:00 Welkom en introductie09.20 Animatie calamiteit in de tunnel09.45 Veiligheid in tunnels10.00 Historie en Ontwikkeling tunnelstandaard10.15 Opbouw van de tunnelstandaard10.30 Koffiepauze11.00 Uitleg van de technische tunnelstandaard11.30 Toepassen van de tunnelstandaard12.30 Lunch 13.30 Het verloop van een tunnelproject14.00 Praktijkvoorbeeld ontwerp verlichting14.20 Energie-installatie volgens IEC 61439 14.45 Het gebruik van engineering tools15:15 Afsluiting15:30 Einde

Masterversion 13

Themadag “Landelijke Tunnel Standaard” Praktijkvoorbeeld LFV verlichting

76/109

Masterversion 13


Masterversion 13

SCHRÉDER

Tunnel oplossingen

1. L20 meters 2. Ingangsverlichting 3. Basisverlichting 4. Orientatieverlichting 5. Besturing

21 3

4

5

77/109

Masterversion 13

UitgangszoneCentralezoneIngangToegangszone

Zeer hoog[50-350 cd/m2]

Laag[2-15 cd/m2]

Hoog[10-80 cd/m2]

Verlatingszone

Zeer laag[1-2 cd/m2]


Tunnel

Masterversion 13

Eisen verlichting (volgens LTS 1.2):• Bij toepassing van gedimde verlichting en uitval van de internebesturing van de LFV dient het lichtniveau:

Soort licht: geschakeld gedimd• ingangszone 50% 100% • centrale zone 100% 100%• uitgangszone 50% 100%

• Bij terugkomst na uitval van de interne besturing van de LFV dientgelijkmatig herstel van de normale bedrijfsvoering plaats te vinden,zonder verkeershinderlijke schakelstappen of regeling.


78/109

Masterversion 13

Eisen verlichting (volgens LTS 1.2):Systeem moet detecteren wanneer: • Over de eerste 200m vanaf de tunnelingang de

lichtsterkte:• 10% tot 50% afwijkt van het gevraagde niveau.• meer dan 50% af van het gevraagde niveau.

• Dat de tunnelbuis (aaneensluitend) niet is verlicht:• over meer dan 20m maar minder dan 100m • meer dan 100m.


Masterversion 13

Eigenschappen LFV verlichting:

• Snel inbedrijf te stellen

• Hoge beschikbaarheid

• Onderhoudsvriendelijk

• Duurzaam


79/109

Masterversion 13

Snel in bedrijf te stellen:

• Snel installeren

• Zeer goede diagnose

• Intelligente software oplossing

Themadag “Landelijke Tunnel Standaard” Praktijkvoorbeeld LFV verlichting:

Masterversion 13

Duurzaam:

• Lange levensduur

• Energie besparend

• Dimmen/diagnose

• Goede power factor/Cos phi


80/109

Masterversion 13

Hoge beschikbaarheid:

• Besturingsredundantie

• Netwerk redundantie

• Voeding en Data redundantie


Masterversion 13

Onderhoudsvriendelijk:

• Geen visuele controles

• Lokaliseren van defecten

• Eenvoudig vervangen van:• LED-drivers/armaturen

• Netwerk apparatuur

• Hoofdbesturingen


81/109

Masterversion 13

Traffic Guidance–

and Evacuation Lights

LED-Main Lighting Evacuation Lighting

Aansturen andere LFV’s Evacuatie verlichting:

Masterversion 13

15 / Name / Department / Date

Vragen?

82/109

Masterversion 13


Programma:

09:00 Welkom en introductie09.20 Animatie calamiteit in de tunnel09.45 Veiligheid in tunnels10.00 Historie en Ontwikkeling tunnelstandaard10.15 Opbouw van de tunnelstandaard10.30 Koffiepauze11.00 Uitleg van de technische tunnelstandaard11.30 Toepassen van de tunnelstandaard12.30 Lunch 13.30 Het verloop van een tunnelproject14.00 Praktijkvoorbeeld ontwerp verlichting14.20 Energie-installatie volgens IEC 61439

14.45 Het gebruik van engineering tools15:15 Afsluiting15:30 Einde

83/109

Seminarie IEC 61439 / 16-10-2012

Wijzigingen in regelgeving volgens IEC 61439

Wijzigingen in regelgeving laagspanning volgens IEC 61439

Agenda:Inleiding

Systemen, productnormen en richtlijnen

Software:Power Engineering/Eplan

2 kilometer tunnel, 3 MVA vermogen

84/109

Over Rittal BV

Kastsystemen

Stroomverdeling

Software & Service

Klimatisering

IT-Infrastructuur

RimatriX5

E

EplanEngineerings-software

Eplan

SV-Systemen

software

ISV

Ri4

Power

1600 A

5500 A

PE6.x/

Eplan

85/109

EN 61439-1

NEN 1010 EN 60204-1

machineEN 61439-1

Werkgebied richtlijnen en productnormen

Productnorm NEN EN IEC 61439-1sinds januari 2010 actueel, per nov 2014 verplicht

Waarom een productnorm toepassen ?

Onderwerp van de norm;

IEC 61439-1:Algemene eisenIEC 61439-2:Schakel- en verdeelsystemen voor algemeen gebruik door

geïnstrueerde personen

IEC 61439-3: idem aan -2 echter voor ondeskundige personen (2011)IEC 61439-4: idem aan -2 t.b.v. bouwplaatsen (2011)IEC 61439-5: idem aan -2 t.b.v. openbare netwerken (2011)IEC61439-6: t.b.v. railkokersystemen (2011)

86/109

De tot nu toe gebruikte termen

o Type-Tested Assembly (TTA)

o Partially Type-Tested Assembly (PTTA)

zullen gewijzigd worden in:

hfdst 10: Verificatie van het ontwerp

hfdst 11: Verificatie van de samenbouw (routine)

Wijzigingen door de introductie van de IEC 61439-1

Ontwerpen van een verdeler

Hoe: 1. Opvolgen van ontwerpregels

2. Berekenen

3. Fysiek opmeten

4. Testen

87/109

Routineverificatie:

1. Kruip- en luchtwegen tabel 1 en 2 van IEC 61439-1

8kV, minimum afstand 8mm

Impulsspanningstest uitvoeren als afstand minder is

>1 <1.5: afstand opmeten, geen impulsspanningstest nodig

>1.5: afstand schatten, geen impulsspanningstest nodig

2. Isolatiewaarde:

spanningstest noodzakelijk (300<Ui<690V) 1890Vac 1sec

tot 250A mag isolatieweerstand gemeten worden bij 500VDC

1000Ω/V

3. Temperatuurverhoging: Testen/ Analyse (tot 1600A)

Het verdeelsysteem mag gekarakteriseerd worden d.m.v. een berekening

volgens NEN-EN-IEC 60890

Wattverliezen van componenten bekend

Max 80% van nominale stroom


Routineverificatie:

4. Kortsluitvastheid:

Verificatie van kortsluitvastheid niet nodig indien:

1. Indien effectieve waarde is < 10kA

2. Indien de kapstroom van de kortsluitbeveiliging <17kA

3. Secundaire circuits (kleine voedingstrafo’s)


88/109

Testeisen volgens EN 61 439-1

Voordelen:

Levensduur verlenging door systeem gedachte (restlevensduur verlenging)

Uitbreidbaarheid door compartiment testen

Niet gebonden aan merk voor de schakelcomponenten

Proces word ondersteund met een tool

Documenten generator

89/109

Seminarie IEC 61439 / 10-10-2013

Stroomverdeling ontwerpen volgens IEC 61439

Rittal Power Engineering 6.x

90/109

Rittal Power Engineering 6.x

Systeem parameters

17

91/109

CAD-tekeningen

18

als export-file: DWG DXF

Binnenzicht Buitenzicht

Materiaallijst

92/109

Assemblage plan per veld

20

21

Normteksten in de door u gekozen taalper compartiment

93/109

Stroomverdeling ontwerpen volgens IEC 61439Documenten gegenereerd door Power Engineering

22

Eplan Pro Panel

94/109

Stroomverdeling ontwerpen volgens IEC 61439

Conclusie:

Rittal biedt oplossing voor al uw laagspannings-vraagstukken, mede door verificatie een aantoonbare veilige tunnel !!

95/109

EPLAN ondersteunt ook efficient engineeringproces met landelijke tunnelstandaard 1

Landelijke Tunnelstandaard

Vereenvoudigde uitleg tunnelstandaard Toegepaste methodieken tunnelstandaard Werkproces bij het volgen van de tunnelstandaard Uitdagingen bij het volgen van de tunnelstandaard Oplossingen voor de uitdagingen / demo

Agenda


96/109

Structuur en engineeringproces

Disciplines• Architect• Project ontwikkelaar• Metselaar• Timmerman• Schilder• Installateur

• Klant!

Structuur en engineering proces



• Fundering

• Kelder

• Begane grond

• 1e etage

• 2e etage

• Dak

Vereenvoudigde uitleg tunnelstandaard


Repeterende functies

Functie: Etage

-Naam

-Afmeting

-…

97/109


• Fundering

• Kelder

• Begane grond

• Woonkamer

• Keuken

• Toilet

• Hal



Repeterende functies

Functie: Ruimte

-Naam

-Afmeting

-Coördinaten

-…


Resultaat Bibliotheek Functies op niveau 1: etages

Functies op niveau 2: ruimtes



98/109


Kan met deze functies een “Flat” gebouwd worden?





8EPLAN ondersteunt ook efficient engineeringproces met landelijke tunnelstandaard

Functies niveau 1: Etage

Functies niveau 2: Ruimte

99/109


Systems engineering

Toegepaste methodieken tunnelstandaard


Systeemeisen

Functionele oplossing

Fysieke oplossing

Verifieren


IEC 81346 Functie: ventileren

Locatie: (sectie van) tunnelbuis & schakelkast in (dienst) ruimte

Toegepaste methodieken tunnelstandaard


100/109


Tunnelstandaard = (discipline overschrijdend) functioneel = Object oriënted volgt systems engineering Functie is dus belangrijk (engineering)

Locatie is dus belangrijk (realisatie)

Versiebeheer /. Vrijgavebeheer is dus belangrijk (change management)

Configuratiebeheer

Uitdagingen bij het volgen van de tunnelstandaard (1)



Werkproces bij het volgen van de tunnelstandaard


Voorontwerp

• Test-protocol

Definitiefontwerp

• Test-protocol

Uitvoeringsontwerp

• Test-protocol

Integratie• SIT

Installatie• SAT

Productie• FAT

Engineering RealisatieVerificatie

Werkvoor-bereiding

101/109


Uitdagingen werkproces bij het volgen van de tunnelstandaard


Voorontwerp

• Test-protocol

Definitiefontwerp

• Test-protocol

Uitvoeringsontwerp

• Test-protocol

Integratie• SIT

Installatie• SAT

Productie• FAT


Werkvoor-bereiding

Centrale database




Voorontwerp

• Test-protocol

Definitiefontwerp

• Test-protocol

Uitvoeringsontwerp

• Test-protocol

Integratie• SIT

Installatie• SAT

Productie• FAT


Werkvoor-bereiding

Centrale database

102/109




Voorontwerp

• Test-protocol

Definitiefontwerp

• Test-protocol

Uitvoeringsontwerp

• Test-protocol

Integratie• SIT

Installatie• SAT

Productie• FAT


Werkvoor-bereiding




Voorontwerp

• Test-protocol

Definitiefontwerp

• Test-protocol

Uitvoeringsontwerp

• Test-protocol

Integratie• SIT

Installatie• SAT

Productie• FAT


Werkvoor-bereiding

103/109




Voorontwerp

• Test-protocol

Definitiefontwerp

• Test-protocol

Uitvoeringsontwerp

• Test-protocol

Integratie• SIT

Installatie• SAT

Productie• FAT

Engineering Realisatie

Werkvoor-bereiding

FEEDBACK


Kenmerken uit centrale DB overnemen Revisiebeheer / vrijgave centraal wordt geregeld Totale workflow engineering moet afgedekt worden Integratie van alle documenten (consistentie garantie) Geen herwerk: vliegende start volgende engineeringfase Seamless dataflow / transparantie behouden Zorgen voor efficiënte en praktische omzetting functioneel naar

realisatie Alle partijen binnen realisatie van juiste documentatie voorzien Informatie en feedback van realisatie efficiënt kunnen opnemen in

documentatie

Uitdagingen bij het volgen van de tunnelstandaard (2)


104/109


LFV objecten selecteren en meerlijnige schema’s

plaatsen (Preplanning) PrePlanning video

Extern bewerken (bijvoorbeeld kabels) PDF redlining (bijvoorbeeld motorvermogen) Besturingspaneel ontwerpen ProPanel video

Demo



Automatiseren met EPLAN 1


Voorontwerp

• Test-protocol

Definitiefontwerp

• Test-protocol

Uitvoeringsontwerp

• Test-protocol

Integratie• SIT

Installatie• SAT

Productie• FAT

Werkvoor-bereiding

Centrale database

Één of meerdere disciplines (ECAD, SW, TEXT, …)

105/109

PrePlanning.avi

Control_Cabinet_Engineering.mp4


Automatiseren met EPLAN 2


Voorontwerp

• Test-protocol

Definitiefontwerp

• Test-protocol

Uitvoeringsontwerp

• Test-protocol

Integratie• SIT

Installatie• SAT

Productie• FAT

Werkvoor-bereiding

Centrale database

API

Één of meerdere disciplines (ECAD, SW, TEXT, …)


De tunnelstandaard en EPLAN


Voorontwerp

• Test-protocol

Definitiefontwerp

• Test-protocol

Uitvoeringsontwerp

• Test-protocol

Integratie• SIT

Installatie• SAT

Productie• FAT

Werkvoor-bereiding

Centrale database

106/109




Voorontwerp

• Test-protocol

Definitiefontwerp

• Test-protocol

Uitvoeringsontwerp

• Test-protocol

Integratie• SIT

Installatie• SAT

Productie• FAT

Werkvoor-bereiding

Centrale database




Voorontwerp

• Test-protocol

Definitiefontwerp

• Test-protocol

Uitvoeringsontwerp

• Test-protocol

Integratie• SIT

Installatie• SAT

Productie• FAT

Werkvoor-bereiding

Centrale database

107/109


EPLAN, your engineering partner!


Software solutions Proces consultancy

Training & learning Professional service

& support


Engineering partners!


NOZHUPIndustrial System Engineering

108/109


109/109

Tunnelstandaard – hoe realiseer ik een veilige tunnel?

Engineering

Transcript of Tunnelstandaard – hoe realiseer ik een veilige tunnel?