Trefpunt Norg20140502 Notitie Vrijwilligers De Aa, Zuidlarenstraat en Trefpunt Norg

Notitie

Vrijwilligers De Aa, Zuidlarenstraat & Trefpunt Norg

1.1 Veranderende maatschappij

Door globalisering, individualisering en bekostigingsberekeningen is het sociaal beleid en daarmee de verdeling wonen, zorg en welzijn sterk van koers veranderd (SCP, 2005 & 2007). Waar eerder uitgegaan werd van recht op zorg en ondersteuning wordt er nu uitgegaan van het actief burgerschapsmodel en de participatiesamenleving. De gedachten achter de herziening van de wetgeving zijn dat het individu en zijn naaste omgeving zelf verantwoordelijk is voor zijn redzaamheid en participatie en dat de lokale overheid alleen verantwoordelijk is voor de ondersteuning hiervan. Gezien de maatschappelijke veranderingen; de hervormingen van langdurige zorg, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) en nieuwe zorg in de Zorgverzekeringswet (Zvw) is zorg en ondersteuning niet meer iets wat alleen uitbesteed kan worden aan professionals, maar zijn wijzelf als mens, als (lokale) samenleving, ook onderdeel van de uitvoering van zorg en ondersteuning. Waar deze ommezwaai zeker mogelijkheden voor de kwetsbare burger tot eerlijke participatie in de lokale gemeenschap biedt, zijn wij ons ook zeer bewust van de risico’s die hierin schuilen voor onze cliëntgroep.

1.2 De koers

In De Koers 2016 (Raad van Bestuur, mei 20131) wordt als ambitie ‘Kijk op zorg’ geformuleerd: Middin ondersteunt cliënten zoveel mogelijk in en met de samenleving met behoud van regie over eigen leven, met gebruikmaking van eigen kracht en met behulp van een ondersteunend netwerk. Daarnaast richt Middin zich op drie domeinen, namelijk Sociaal Domein (bevordering van zelfredzaamheid en verbinding in de samenleving van kwetsbare mensen), 24-uurszorg(passende ondersteuning en huisvesting voor zeer kwetsbare mensen met een beperking) en het Specialisatiedomein (expertise in ondersteuning op gebied van mensen met niet-aangeboren hersenletsel & expertise in ondersteuning van mensen met een beperking en ouderdomsproblematiek).

Middin wil zich middels kleinschalige ondersteuning dicht bij de cliënt opstellen, zodat deze zoveel mogelijk in zijn eigen omgeving en bij de (lokale) samenleving kan blijven. Zij wil een actieve rol spelen in de opbouw van duurzame wijken waar cliënten kunnen blijven wonen in alle fases van hun leven. Hiermee sluit Middin aan bij de drijfveer van de Wmo; namelijk dat burgers gezamenlijk gestalte behoren te geven aan de samenleving; als professionals, mantelzorgers en vrijwilligers. Hierbij wordt de burger die afhankelijk is van langdurige zorg niet uitgesloten.

1 Raad van Bestuur (mei 2013). Koers 2016 van Middin: Weerbaar en Wederkerig. Middin.

Titel documentEigenaar

Vrijwilligers loc De Aa / Trefpunt NorgMarike van Vels Pagina 1 van 6

1.3 De participatie van de cliënt-burger met NAH

De zorgbehoevende mens is door de inspanningen van professionals in de zorg de afgelopen halve eeuw geëvolueerd van patiënt naar cliënt (Gaans & Ree, 2005). Mede gezien de sociale wetgeving in onze meritocratisch2 idealistische samenleving zal de zorg voor deze cliënt nu verder moeten ontwikkelen naar participerende ondersteuning voor burgers met een beperking.

Cliënten met NAH hadden - voor de breuk in de levenslijn - veelal een volwaardig leven opgebouwd. Zij benoemen vaak participatie in de ‘normale’ samenleving te missen en graag op deelgebieden in hun oude omgeving terug te willen keren. Dit terwijl zij goed beseffen dat zij hun oude werk en/of leven nooit meer op dezelfde wijze kunnen invullen. Daarnaast beseffen zij goed dat hun ‘omslag’ ook een grote impact op het gezin heeft gehad en de verhoudingen heeft veranderd. Het gaat hen nu vooral om de sociale context, herkenning van de mensen om hen heen, de hoop nog een deeltaak uit te kunnen voeren en behoefte aan identiteit en zingeving (Vels, 2008). Dat dit door Middin gedragen wordt komt tot uiting in de Koers waarbij aangegeven wordt dat in de ondersteuning wij graag willen bijdragen aan wat belangrijk is voor een goed leven, namelijk:

Ondersteuning bij wat je niet zelf kan en wel nodig is voor een goed dagelijks leven; Mensen om je heen die om je geven en deel uit te maken van een persoonlijk netwerk dat actief

betrokken is; Meedoen en deel uit (blijven) maken van de samenleving; Je geborgen voelen en je ‘gezien’ voelen, veiligheid en respect ervaren; Zelf kiezen en beslissen over kleine en grote dingen, op eigen kracht en met eigen keuzes je leven

richting kunnen geven; Nieuwe dingen leren: groei en ontwikkeling passend bij je levensfase; Waar je goed in bent inzetten en daarmee bijdragen aan je omgeving, je buurt, en deze zo tot een

betere plek om te leven maken.

Daar de doelgroep NAH zelf aangeeft weer deel te willen nemen in de (lokale) maatschappij en daar een deeltaak uit te willen voeren staat divisie NAH voor de vraag hoe we de top-down gegeven innovatieve WMO-doelstelling kunnen verbinden met de bottom-up groeiende innovatieve wens/behoefte tot participatie van de cliënt met NAH. Daarbij hebben we weer te maken met de noodzaak tot inclusie, de behoeften van de doelgroep NAH-ers, de ervaringen en inzichten van zorginstellingen en de daarin werkende professionals, met de acceptatiegraad en de betrokkenheid van sociale partners. Belangrijk is alweer dat innovatie van de gezondheidszorg (instellingen en professionals) gepaard gaat met een innovatie in en van de samenleving.

1.4 Inzet op participatie vanuit Locatie de Aa en Trefpunt Norg

Eind 2010 zijn er op Locatie de Aa & Trefpunt Norg eerste stappen gezet om te investeren in nieuwe samenwerkingsverbanden om participatie van onze clientèle te vergroten en daarmee ook op een

2 Meritocratie is een maatschappijmodel waarbij de sociaal economische positie van de burger gebaseerd is op de merites (verdiensten).


Notitie Vrijwilligers De Aa, Zuidlarenstraat & Trefpunt Norg versie 2 mei 2014Marike van Vels Pagina 2 van 6

waardevolle en betekenis gevende manier de korting op het budget te compenseren. Op basis van de visie ‘Betrekkende Meritocratie’ (Vels, 2009) hebben wij op Trefpunt Norg ingezet om een win-winsituatie te creëren voor zowel de (lokale) samenleving als de NAH-er en andere kwetsbare burgers in de samenleving. Dit zowel op groeps- als individueel niveau. Dit is verwoord in het Visiedocument Samenwerken met de blik op participatie (Vels, 2013). Door samenwerking aan te gaan met andere maatschappelijke organisaties als BOOG en MOOI (Xtra) kunnen wij lokale vrijwilligers aan ons verbinden. De ondersteuning richting vrijwilligerstaken van de individuele cliënt zou binnen dagbesteding vormgegeven kunnen worden. Een mogelijke roadmap van de huidige naar de gewenste situatie is vormgegeven in projectplan ‘Cateren voor ouderen in de wijk (Vels, 20103).

Daarnaast is er op locatie de Aa in 2012 een inventarisatie gemaakt van geïndiceerde zorg (met zorgverantwoording) versus de geleverde zorg. Dit heeft in 2013 geresulteerd in een meer gezonde zorgverdeling per cliënt, maar daarnaast die activiteiten waar een cliënt graag ondersteuning bij wil (en had daterend uit de tijd dat individuele begeleiding nog in het AWBZ-pakket zat) maar niet meer binnen het cliëntprofiel te verantwoorden is, in kaart gebracht. Juist bij deze laatste activiteiten zou informele ondersteuning meerwaarde hebben. Het gaat hier om activiteiten waar geen zorgverantwoording bij speelt; denk aan boodschappen doen, koffie drinken, koken, samen naar de markt, juist die dingen die het leven leuk maken.

1.5 Uitgangspunten Vrijwilligersbeleid NAH Escamp

N.a.v. de uitgangspunten benoemd in de kadernotitie Informele ondersteuning - vrijwilligers (Bruin, 2013·) heeft locatie de Aa en Trefpunt Norg van divisie NAH uitgangspunten beschreven.

Middin – in het bijzonder divisie NAH heeft veel expertise te delen. We hebben jaren ervaring met het omgaan met kwetsbare burgers en hen te helpen eigen regie te voeren. Dit kunnen we vormgeven door deelname aan werktafels en wijkoverleg. Hier kunnen we Advocacy voor de doelgroep inzetten. Als bijeffect zetten we ook onze stichting positief op de kaart. Hier kunnen we een adviserende rol inzetten; in praktische zin bij gemeenteambtenaren op wijkniveau bij het uitvoeren van projecten, maar ook naar omwonende burgers, hoe ze kunnen concreet kunnen bijdragen.

Op locatie de Aa is de primaire zorg zo ingericht dat hiermee de zorgverantwoording per cliënt gedekt is en overige wensen duidelijk in kaart gebracht zijn. Hierdoor hebben wij per cliënt in kaart wat de risicoanalyse bij de individuele wensen voor overige activiteiten zijn. Hierbij is het voor de cliënt duidelijk dat niet alle gewenste activiteiten automatisch door begeleiding opgepakt kunnen worden omdat de primaire zorg voor alle cliënten voor gaat. Dit heeft de secundaire wensen in een ander perspectief gezet waardoor het bespreekbaar is geworden dat dit misschien ook d.m.v. informele ondersteuning of misschien zelfs veel leuker is met een gelijkgestemde vorm kan krijgen. Overige wensen voor activiteiten worden systematisch besproken en ingevoerd in een vraagprofiel4 zodat de

3 Vels, M. van (2010) Cateren voor ouderen in de wijk; Dagbesteding gericht op actief burgerschap middels samenwerking met andere partijen in de wijk.4 MvVels20140429 Wensprofiel Vrijwilligerswerk (locatie: T: De Aa: Team: Trefpunt Norg: Dagbesteding NAH Sociaal Domein: traject).



wens van de cliënt hier ook daadwerkelijk uit spreekt. Dit wordt vervolgens verder ingevuld met de gegevens van de risicoanalyse van de individuele cliënt zodat cliënt en persoonlijk begeleider samen een helder beeld hebben welke voorwaarde er aan de activiteit gesteld moeten worden en wat voor vrijwilligersprofiel hier gewenst is. Hierna kan de wens gematcht worden.

Wij hebben gekozen te werken met vrijwilligersprofielen - waarin alle vormen van informele ondersteuning kunnen worden vastgelegd - om een integrale aanpak op locatieniveau te kunnen garanderen. Deze profielen kaderen de afspraken en helpen zowel de vrijwilliger als de cliënt (en zijn persoonlijk begeleider) duidelijke afspraken te maken. De profielen 1 t/m 5 staan gelijk met de niveaus van nabijheid tot de kwetsbare cliënt en de bijbehorende verantwoordingseisen aan de vrijwilliger. Aan de individuele profielen zijn duidelijke kaders en randvoorwaarden gehangen om risico’s te vermijden. Een vrijwilliger kan zich voor meerdere profielen opgeven. Wanneer aan de bijbehorende randvoorwaarden van een profiel is voldaan kan dat profiel als aanbod ingezet worden. Dit maakt dat wij op een verantwoorde manier verschillende type vrijwilligers in kunnen zetten. Hiernaast vergemakkelijkt het werken met vrijwilligersprofielen een uitzet van de vraag om informele ondersteuners bij bijv. PEP, stichting MOOI en andere vrijwilligerscentrales.

Wij gaan uit van het inclusie gedachtegoed en zien het belang van het vervullen van een volwaardige rol in de samenleving. Binnen divisie NAH hebben we de middelen om dit tot uiting te brengen, namelijk; cliënten die in staat zouden zijn een deelactiviteit op vrijwillige basis uit te voeren die enerzijds voor de maatschappij nuttig is en anderzijds voor de cliënt zingeving en zelfwaardering oplevert, een prachtmethodiek ‘Hooi op je Vork’ waarmee we verantwoord de beperking van het individu, maar ook de mogelijkheden in kaart brengen en tenslotte zijn we in het bezit van professionals die de vertaalslag kunnen maken tussen de taal die cliënten spreken en die van de ‘reguliere wereld’ en hiermee individuele cliënten op diverse plekken goed kunnen introduceren. Voorbeelden van geslaagde matching zijn; de cliënt die beheerder is van de natuurspeelplaats in het Zuiderpark, cliënt die op het buurtfeest – met minimale ondersteuning – roti gemaakt heeft voor 150 personen, cliënt die met regelmatig samen met zorgmanager NAH gastcolleges over de gevolgen van NAH invulling geeft. In deze vrijwilligersprofielen is ook het cliënt-vrijwilligersprofiel opgenomen, zodat er naast ontvangen van informele zorg ook ruimte is voor het aanbieden ervan. Door het vormgeven van het cliënt-vrijwilligersprofiel wordt er in onze methodiek ook richting gegeven aan het wederkerigheidprincipe.

Coördinatie van informele zorgvraag & - aanbod (vrijwilligersbeleid & dagbesteding NAH op Trefpunt Norg) borgen wij bij een coördinerend begeleider NAH – Sociaal Domein (lees Escamp) en wel op trefpunt Norg. Trefpunten zijn potentieel naar buitengerichte locaties en bieden ons ruimte om andere actoren in de lokale gemeenschap uit te nodigen symbiotische projecten aan te gaan5, waar we nieuwe financieringsbronnen voor kunnen aanboren en minder personeel op kunnen zetten. Deze

5 gebaseerd op win-winsituaties - waarmee meerdere groepen kwetsbare burgers met elkaar, maar ook met de lokale samenleving met elkaar verbonden worden. Voorbeelden hiervan zijn de ‘Buren helpen Buren’ van Stichting MOOI op het trefpunt, ‘Buurtpraat’ met Stichting BOOG, buurtfeest 2011 & 2012, soep op de stoep etc., ondersteunen van sportdag openbare school Drentse hoek, vrijwilligers Haagse marathon 2013.



trefpunten zijn plekken waar we buurtbijeenkomsten kunnen laten organiseren door bijvoorbeeld buurtwerk, een potentieel platform waar we de omwonenden laagdrempelig kunnen bereiken. Maatschappelijk werk heeft veel last van de bezuinigingen en heeft nu vele locaties verloren en wil graag samenwerken. Zij hebben al een groot bestand aan vrijwilligers opgebouwd, waar wij op onze beurt weer mankracht (lees vrijwilligers) uit kunnen putten. Zij zoeken ruimte voor activiteiten en willen daarvoor vrijwilligers aanbieden om koffiemomenten open te houden waar onze bewoners gebruik van kunnen maken. Ook bieden de activiteiten bewoners op individueel niveau ruimte om zelf als vrijwilliger in te steken. Vanuit hier wordt bepaald in hoeverre een informele zorger naar ‘binnen’ kan treden. De coördinerend begeleider NAH – Sociaal Domein heeft ook de aansluiting in de wijk door deelname aan wijk overleggen en heeft als taak continu naar win-win situaties voor onze cliënten te zoeken. Het idee is deze in de toekomst te borgen binnen dagbesteding NAH op trefpunt Norg, bijvoorbeeld door de coördinerend begeleider van Dagbesteding NAH Escamp·. Deze coördinator verzorgt ook de afstemming met de verschillende afdelingen van Middin in de local community (lees Escamp), voor effectieve samenwerking en een duidelijk profiel naar buiten toe. Tenslotte zorgt deze coördinator voor de implementatie en zo nodig aanpassingen (terugkerend proces) van het handboek en de wederkerigheidbalans in de gaten. Hierover rapporteert deze aan de zorgmanager.

Matching tussen vraag en aanbod zal een keer per jaar in een vrijwilligers speeddate, maar doorgaans door coördinerend begeleider NAH – Sociaal Domein op locatie ingevuld worden. Een ingevuld profiel kan ingebracht worden als casus binnen de werktafel Maatschappelijk steunsysteem6.

Door duidelijk in te zoomen op vraag- en aanbodprofielen geven wij op verantwoorde manier vorm en ruimte aan de bijdrage die informele zorg kan bieden aan het welzijn van onze cliënten. De cliënt geeft zo met behulp van zijn persoonlijk begeleider vorm aan zijn eigen vraag en aanbod en daarmee is het gericht op het ondersteunen van zelfredzaamheid en op het vervullen van een volwaardige rol in de samenleving.

Door op het trefpunt vrijwilligersprofielen, en op de woonlocatie vraagprofielen in te vullen is de inzet lokaal en daarmee dicht bij de cliënt georganiseerd.In de vrijwilligersprofielen is naast duurzame inzet ook ruimte voor ‘ad hoc-hulp’ vormgegeven (themavrijwilliger) die met minder randvoorwaarden ingezet kan worden. Door ook voor deze afgebakende hulp een profiel in te vullen is het contact vastgelegd en is het mogelijk de persoon bij een gelijksoortige vraag te benaderen, waar iemand dan misschien vaker voor inzetbaar blijkt te zijn.

Middels de vrijwilligersprofielen hebben wij rekening gehouden met de toenemende diversiteit zowel aan de aanbodzijde van vrijwilligersorganisaties als aan de vraagzijde van de cliënt. Dit geeft kaders aan investeringen van de organisatie in vrijwilligers. Dit betekent concreet verschillende vormen van facilitering van vrijwilligers7.

6 Aansluiting voor divisie NAH Escamp bij dit overleg is gegarandeerd door vastlegging deelname Marike van Vels voor Middin Escamp. 7 In de randvoorwaarden bij de vrijwilligersprofielen zal Juridische aspecten van informele zorg Uitgave ActiZ, januari 2012 opgenomen worden.



Trefpunt Norg20140502 Notitie Vrijwilligers De Aa, Zuidlarenstraat en Trefpunt Norg

Documents

Transcript of Trefpunt Norg20140502 Notitie Vrijwilligers De Aa, Zuidlarenstraat en Trefpunt Norg