training: Koken en huishoudelijke vaardigheden · PDF filezin van art. 16l, vijfde lid ......

training:

Koken en huishoudelijke vaardigheden

> Over deze training 3 > Gezonde en verantwoorde voeding 6 > Huishouden 13 > Budgetbeheer 20 > Veiligheid in en om het huis 25 > Theoriebron 1: Verantwoorde voeding 28 > Theoriebron 2: Voedingsgewoonten in verschillende culturen en diëten 31 > Theoriebron 3: Huishouden 34 > Theoriebron 4: Budget beheren 38 > Theoriebron 5: Veiligheid 41 > Werkmodel: Adviesgesprek voeren 44 > Werkmodel: Instructie geven 45 > Werkmodel: Schoonmaakschema 46 > Beoordeling 47

>Inhoud

Colofon Uitgeverij Edu’Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: [email protected] Internet: www.edu-actief.nl

Auteur Lily Benjamin-Merens Titel Koken en huishoudelijke vaardigheden Vormgeving Binnenwerk: DBD design/Ruurd de Boer, omslag: Tekst in Beeld/Hubi de Gast

ISBN 978 90 3720 993 8 Copyright © 2012 Uitgeverij Edu’Actief b.v.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.

© Uitgeverij Edu’Actief b.v. 3

Wanneer je werkt als woonbegeleider, krijg je ook te maken met de dagelijkse gang van zaken in een woonsituatie. Boodschappen doen, koken, het huishouden doen en geldzaken. En hoe zorg je ervoor dat een huishouden veilig is? In deze training ga je met deze aspecten van het werk aan de slag. Je leert wat goede voeding is en welke huishoudelijke taken er zijn. Daarnaast leer je hoe je een huishouden samen met cliënten runt en hoe je cliënten advies geeft over voeding of het budget.

Je toekomstige collega

>Over deze training

Doelstellingen• Je kent de basisprincipes van goede voeding.

• Je kent voedingsgewoonten in verschillende culturen en bij verschillende diëten (zoutloos, diabetes, allergieën).

• Je kunt de vraag/wens van de cliënt wat betreft voeding achterhalen.

• Je kunt samen met een (groepje) cliënten een maaltijd maken.

• Je kent schoonmaakmiddelen en hun werking.

• Je kunt met een cliënt een huishoudplan opstellen.

• Je kunt een weekbudget opstellen samen met een cliënt.

• Je kent principes van veiligheid voor het huishouden (veilig werken, voedselveiligheid) en kunt deze toepassen.

• Je kunt een cliënt adviseren over voeding, huishouden en budget (niveau 4).

Naam: Julia van der Land

Leeftijd: 25 jaar

Werkzaam als: Medewerker maatschappelijke zorg bij alleenstaande minderjarige asielzoekers

Medewerkers: Collega’s en een leidinggevende

Soort werkzaamheden: Woonbegeleiding, begeleiden jongeren op weg naar zelfstandigheid, organiseren sportactiviteiten.

Belangrijkste tool in haar werk: Verder kunnen kijken dan mijn eigen cultuur.

Uitdaging in haar werk: Jongeren zo goed mogelijk helpen op hun weg naar zelfstandigheid.

Grootste moeilijkheid: Jongeren het echt zelf laten doen, ook al maken ze dan wel eens fouten.

Wat er moet veranderen: Af en toe eerst tot 10 tellen en jongeren het eerst zelf laten bedenken.

Grootste blunder: Ik benader jongeren te veel vanuit mijn eigen cultuur en gewoonten; daardoor begrijp ik hen niet altijd.

Waaraan wil je werken: Ik wil leren hoe ik het echt samen met de jongeren kan doen.

Koken en huishoudelijke vaardigheden 4

Beoordeling Je oefent tijdens de training veel. In welke mate je vooruit bent gegaan en hoe je meer inzicht hebt verworven in de theorie en praktijk, wordt als volgt beoordeeld: 1. Jouw actieve deelname tijdens de lessen. 2. Een persoonlijk verslag met daarin:

– het trainingslogboek – een reflectie van de training volgens de STARR-methode.

3. Een demonstratie van een gezamenlijke maaltijd maken.

Persoonlijk verslag Het persoonlijk verslag inleveren voor: _____________________________________________________________________________

In het persoonlijk verslag houd je bij wat je hebt gedaan en geleerd. Het persoonlijk verslag bestaat uit een trainingslogboek en een reflectie volgens de STARR-methode.

• Het trainingslogboek bestaat uit een schrift of snelhechter waarin je notities bewaart. Voor elke opdracht of oefening noteer je de antwoorden op de vragen. Na elke oefening leg je ook de reflecties vast op papier. Het trainingslogboek werk je netjes uit.

• De reflectie volgens de STARR-methode doe je aan het eind van de training. Je kiest, met behulp van je trainingslogboek, een aantal voor jou belangrijke opdrachten en oefeningen uit. Deze verwerk je in een STARR. Hieronder staat de opzet van een STARR.

Situatie en Taak

• Omschrijf de situatie en geef daarbij aan welke taak/rol jij had. Actie en Resultaat

• Omschrijf welke acties/handelingen je op dat moment hebt ondernomen en wat hiervan het resultaat was.

Reflectie

• Beschrijf hoe jij je op dat moment in de situatie voelde.

• Beschrijf waarom je op deze manier hebt gehandeld.

• Beschrijf hoe je het de volgende keer anders zou aanpakken.

Demonstratie: Een gezamenlijke maaltijd maken Deze demonstratie doe je op: __________________________________________________________________________________________

Je maakt een maaltijd samen met een groep. Dit kan een groep cliënten zijn uit je praktijksituatie, een groep medestudenten of een groep vrienden. 1. Casus

Je maakt samen met een groep een maaltijd. Je houdt hierbij rekening met de (dieet)wensen van de groep.

2. Bijzonderheden

Tijdens de demonstratie laat je zien dat je een maaltijd kunt samenstellen, een budget voor een maaltijd kunt beheersen en taken kunt verdelen zodat je het samen doet. Het kan voorkomen dat je anderen een taak moet aanleren.

3. Voorbereiding

Bedenk een groep waarmee je deze opdracht wilt doen en nodig hen uit. Regel een ruimte waar je kunt koken. Inventariseer de (dieet)wensen van de groep. Ga uit van een budget van € 2,25 per persoon voor de maaltijd. Stel een begroting voor de

Werkmodel: Logboek op www.factor-e.nl

Werkmodel: Studieplanning op www.factor-e.nl


maaltijd op en leg deze aan je docent voor ter goedkeuring. De groep bestaat uit minimaal 4 personen.

4. Uitvoering

Stel de maaltijd samen, waarbij je rekening houdt met de Schijf van Vijf. Stel het budget op en verdeel de taken. Voer dit gezamenlijk uit, waarbij jij de planning in de gaten houdt. Schrijf een verslag waarin het volgende terugkomt:

• De groepssamenstelling.

• Hoe je de (dieet)wensen van de groep hebt achterhaald.

• Het geplande menu.

• Het geplande budget.

• De taakverdeling en planning.

• De uitvoering.

• Reflectie op de uitvoering: wat liep er wel en niet volgens je plan? Loop hierbij je menu, budget en planning na. Wat doe je een volgende keer anders?

Illustreer je verslag met foto’s of een filmpje. Eet smakelijk!

5. Beoordeling De punten waarop je wordt beoordeeld tijdens je demonstratie, kun je achter in dit boek vinden in het hoofdstuk ‘Beoordeling’.

Werkmodel: Woordenlijst op www.factor-e.nl

Taal Taal Taal Taal

• Neem deze training door en onderstreep de woorden die je niet kent.

• Neem deze woorden over in je woordenlijst en zet de betekenis erbij.

• Nieuwe onbekende woorden die je tegenkomt tijdens deze training, voeg je toe aan de woordenlijst.

• Na afloop van de training neem je dit overzicht op in je taalportfolio.


In je dagelijks werk begeleid je cliënten bij de maaltijdbereiding. Het kan zijn dat je samen met een cliënt of een groepje cliënten kookt. Of dat je een cliënt adviseert over een goed en verantwoord weekmenu. Daarom is het belangrijk dat je iets weet over gezonde en verantwoorde voeding. In dit hoofdstuk gaat het daarover. Je leert wat goede voeding is en komt ook meer te weten over voeding in verschillende culturen en bij verschillende diëten. Je oefent met het voeren van een gesprek met een cliënt over zijn voeding. Tot slot oefen je met het maken van een maaltijd samen met een cliënt.

• Gedurende een week houd je bij wat je eet en drinkt. Maak hiervoor een schema zoals hieronder.

>Gezonde en verantwoorde voeding

Doelstellingen• Je kent de basisprincipes van goede voeding.

• Je kent voedingsgewoonten in verschillende culturen en bij verschillende diëten.

• Je kunt de vraag/wens van de cliënt wat betreft voeding achterhalen.

• Je kunt samen met een (groepje) cliënten een maaltijd maken.

• Je kunt een cliënt adviseren over een weekmenu aan de hand van de wensen van de cliënt.

1. Opdracht: Wat eet ik eigenlijk?


• Schrijf aan het eind van elke dag op wat je gegeten en gedronken hebt. Probeer zo nauwkeurig mogelijk te zijn.

• Aan het eind van de week kijk je eens goed naar je overzicht. Wat eet je meestal voor het ontbijt, voor de lunch en voor het diner? Wat zijn je tussendoortjes? En wat drink je op een dag? Maak hiervan een collage of tekening. Of kies voor een andere presentatievorm die je kunt meenemen naar de les.

Bij deze oefening kijk je met een groepje studenten naar elkaars overzicht van opdracht 1. Samen bekijk je of de schema’s voldoen aan de regels voor gezonde en verantwoorde voeding van het Voedingscentrum. Voorbereiding • Je hebt opdracht 1 gemaakt en je collage meegenomen naar de les.

• Lees theoriebron 1.

• Surf naar de site van het Voedingscentrum.

• Ga naar ‘Schijf van vijf’ en kies voor ‘Hoeveel mag ik per dag eten?’.

• Dit is een test waarmee je kunt nagaan welke hoeveelheden voedsel je per dag moet eten.

• Vul de test voor jezelf in en neem het resultaat mee naar de les. Uitvoering • Bespreek met elkaar de hoofdpunten van gezonde voeding uit theoriebron 1.

• Bekijk de collages van de andere studenten in je groepje.

• Loop bij elke collage de punten uit de Schrijf van Vijf na. Voldoet het voedingspatroon van deze student hieraan? Waarom wel/niet?

• Bespreek met elkaar de resultaten van de test uit de voorbereiding.

• Loop bij elke collage de hoofdpunten van gezonde voeding na.

• Geef elkaar een voedingsadvies. Controle • Voldoet je eigen voedingspatroon aan de vijf punten van de Schijf van Vijf?

• Heb je voor medestudenten in je groepje de Schijf van Vijf kunnen toepassen?

• Heb je anderen een advies kunnen geven? Reflectie • Hoe vind je het om met elkaar je eetpatroon te bespreken?

• Hoe vind je het om advies te geven over andermans eetpatroon? Beschrijf het proces en jouw ervaringen in je trainingslogboek.

Maan dag

Dinsdag Woens dag

Donder dag

Vrijdag Zaterdag Zondag

Ontbijt

Lunch

Diner

Tussendoor

Dranken

Overig

2. Oefening: Zoveel mensen, zoveel wensen

Theoriebron 1: Verantwoorde voeding

Zie voor meer informatie www.factor-e.nl


In deze opdracht koppel je de beschrijving aan het juiste begrip.

• Lees theoriebronnen 1, 2 en 5.

• Zorg dat je beschikt over een computer met een internetverbinding om begrippen op te zoeken.

Hieronder vind je een lijst met begrippen en een lijst met beschrijvingen. Verbind het begrip met de juiste beschrijving.

• Gebruik theoriebronnen 1, 2 en 5 voor een antwoord of zoek het begrip op internet op.

• Noteer welke begrippen je niet kent en bespreek deze in de les.

3. Opdracht: Puzzel de begrippen Theoriebron 1: Verantwoorde voeding

Theoriebron 2: Voedings- gewoonten in verschillende culturen en diëten

Theoriebron 5: Veiligheid

Begrippen Omschrijvingen

Vegetariër Tenminste Houdbaar Tot-datum

Ramadan Hulpmiddel waarin voeding in groepen is verdeeld; het advies is om dagelijks uit elke groep voldoende te eten

Biologisch Iemand die helemaal geen dierlijke producten eet

Diabetes Ziekte waarbij de alvleesklier niet voldoende insuline aanmaakt

Natriumarm Vastenmaand voor moslims

Veganist First in First out, wordt gebruikt voor voorraadbeheer in onder andere supermarkten; artikelen die al langer in de winkel zijn, staan vooraan

Suikerfeest Tenminste Goed Tot-datum

E-nummer Iemand die geen vlees of vis eet, maar wel melkproducten gebruikt

THT-datum Geproduceerd zonder chemische toevoegingen of kunstmest

Koosjer Zoutbeperkt

Hindoe Iemand die vanuit een geloofsovertuiging geen vlees van runderen eet

Schijf van Vijf Aanduiding in Joodse keuken voor 'reinheid'

TGT-datum Feest aan het eind van de ramadan

Fifo Aanduiding op voedingsmiddelen over de chemische toevoegingen


Wat zijn de voedingsgewoonten van je cliënt? Wat eet hij graag? Heeft je cliënt gezondheidsklachten waarmee je rekening moet houden? In deze oefening oefen je een gesprek met je cliënt waarin je zijn wensen op het gebied van voeding achterhaalt. Je werkt in een groepje, bij voorkeur met andere studenten dan in oefening 2. Voorbereiding • Lees theoriebronnen 1 en 2.

• Maak met elkaar een lijst van vragen die je kunt stellen aan de cliënt.

• Bedenk hoe je totale communicatie kunt inzetten bij dit gesprek. Welke hulpmiddelen kun je gebruiken om de vraag te achterhalen?

Uitvoering • Twee studenten voeren met elkaar het gesprek, waarbij de ene student de andere

student vraagt naar gewoonten en wensen ten aanzien van voeding.

• Gebruik hiervoor de vragenlijst die je in de voorbereiding hebt opgesteld.

• Gebruik de hulpmiddelen voor totale communicatie die je bedacht hebt.

• De andere twee studenten observeren welk soort vragen gesteld worden: gesloten of open vragen?

• Aan het end van het gesprek vat de student die de vragen heeft gesteld samen welke informatie hij uit het gesprek heeft gekregen.

• Deze informatie wordt gecheckt bij de student die ondervraagd is.

• De studenten die geobserveerd hebben, geven hun bevindingen over het stellen van open en gesloten vragen.

• Hierna voeren de andere studenten soortgelijke gesprekken, waarbij de anderen observeren.

Controle • Is het gelukt om een compleet beeld te krijgen van de wensen en mogelijkheden van

de ander?

• Heb je open en gesloten vragen gesteld?

• Heb je je bevindingen samengevat en gecheckt bij de ander? Klopte de informatie?

• Voor de observanten: heb je open en gesloten vragen kunnen ontdekken?

• Welke vragen gaven de meeste informatie? Reflectie • Hoe vind je dat je het gesprek hebt gevoerd?

• Welke vragen gaven veel informatie? Welke vragen minder?

• Hoe doe je het een volgende keer? Beschrijf het proces en jouw ervaringen in je trainingslogboek.

• Je schrijft één van je favoriete recepten uit.

• Bedenk een gerecht dat je graag eet of maakt, en dat voldoet aan de eisen van de Schijf van Vijf.

• Schrijf eerst op welke ingrediënten je hiervoor nodig hebt.

• Schrijf daarna de volgorde op waarin je het recept klaarmaakt.

• Vermeld tot slot hoeveel tijd er nodig is om het recept klaar te maken.

4. Oefening: Achterhaal de vraag



Werkmodel: Adviesgesprek voeren

5. Opdracht: Schrijf je recept - Taalopdracht



• Neem je recept mee naar de les. Lees elkaars recepten. Vraag verduidelijking wanneer je iets niet snapt in een recept. Pas je eigen recept aan, wanneer er onduidelijkheden in zijn. Zorg ervoor dat de spelling van het recept correct is.

• Bundel alle recepten van je lesgroep. Je hebt nu een mooi basiskookboek.

Tijdens deze oefening maak je met elkaar een weekmenu voor een cliënt of een groep cliënten. Casus 1 Je werkt in een christelijke woonvoorziening voor jongvolwassenen met een lichte verstandelijke handicap. De bewoners werken overdag, meestal is dit lichamelijk werk. De begeleiding van de bewoners is erop gericht dat zij steeds zelfstandiger gaan functioneren. Na een paar jaar kunnen de bewoners zodoende ergens zelfstandig wonen, waarbij zij begeleiding op afstand krijgen. Enkele bewoners kunnen zelf wel wat koken; andere bewoners niet. Casus 2 Je werkt in een crisisopvang voor vrouwen. Er wonen vrouwen van verschillende culturele afkomst. Sommige allochtone vrouwen wonen allang in Nederland, andere allochtone vrouwen zijn nauwelijks geïntegreerd. Sommige vrouwen zijn moslim, andere vrouwen zijn christen of niet religieus. Veel vrouwen verblijven samen met hun kinderen in de opvangvoorziening. Voorbereiding

• Verdeel de klas in groepen. Een deel van de klas gaat met casus 1 aan de gang, een deel met casus 2.

Uitvoering • Lees de casus goed door.

• Bespreek met elkaar: welke punten haal je uit deze casus die van belang zijn voor het voedingspatroon van de (groep) cliënten?

• Maak met elkaar een weekmenu dat voldoet aan de punten van de Schijf van Vijf.

• Gebruik het kookboek uit de vorige oefening of check recepten op internet.

• Schrijf het weekmenu uit in een overzicht per dag.

• Wissel het weekmenu uit met een andere groep studenten.

• Bespreek elkaars weekmenu: voldoet het aan de punten van de Schijf van Vijf?

• Zijn de specifieke wensen van de cliënten uit de casus herkenbaar in het weekmenu? Controle • Is het gelukt om een weekmenu te maken dat past bij de cliënt in de casus?

• Heb je genoeg ideeën voor maaltijden kunnen bedenken? Reflectie • Hoe heb je samengewerkt in je groepje?

• Wat kun je nu al bij het maken van een weekmenu? Wat vind je nog lastig? Beschrijf het proces en jouw ervaringen in je trainingslogboek.

6. Oefening: Weekmenu samenstellen



Theoriebron 4: Budget beheren


Niveau 4 Bij het werken met cliënten geef je af en toe gevraagd of ongevraagd advies over voedingsgewoonten. Je oefent met cliënten adviseren over voedingsgewoonten. Casus 1 Een vriendin van je is net vegetarisch gaan eten. Ze laat nu vlees en vis uit haar menu, waardoor ze haar maaltijden wat 'saai' vindt. Casus 2 Je werkt met een cliënt die erg zwaar is geworden. Hij is het afgelopen jaar gestopt met werken en zit eigenlijk de hele dag in huis. Hij vertelt je dat hij zo’n 20 kilo zwaarder is geworden. In zijn kamer kom je steeds vaker snoep en chips tegen. Voorbereiding • Lees het werkmodel ‘Adviesgesprek voeren’.

• Bedenk eerst alleen tips voor de cliënten uit de casussen. Uitvoering • Oefen het adviesgesprek met een medestudent.

• Pas de regels voor een adviesgesprek toe.

• Geef de tips die je hebt bedacht.

• De twee andere studenten observeren het gesprek; zij letten op hoe het adviesgesprek verloopt.

• Wissel daarna in het groepje, zodat iedereen aan de beurt komt. Controle • Heb je een advies kunnen geven?

• Heb je de bedachte tips aan de cliënt kunnen geven?

• Kwamen in het gesprek nog nieuwe punten over het voedingspatroon naar voren?

• Heb je de regels voor een adviesgesprek kunnen toepassen?

• Voor de medestudenten: heb je de stappen voor het adviesgesprek kunnen ontdekken tijdens het gesprek?

Reflectie • Hoe was het om een adviesgesprek te voeren?

• Wat zou je een volgende keer anders doen? Beschrijf het proces en jouw ervaringen in je trainingslogboek.

• Lees theoriebron 2.

• Maak een overzicht van de kenmerken van de diëten en de culturen. Gebruik informatie op internet eventueel als aanvulling.

• Zet het volgende in een schema: de diëten en culturen, algemene kenmerken en daarna de specifieke kenmerken van de voeding.

• Geef voor drie verschillende diëten en/of culturen een recept dat voldoet aan de kenmerken.

• Maak een verslag waarin het schema en de drie recepten staan.

7. Oefening: Geef voedingsadvies

Werkmodel: Adviesgesprek voeren

8. Opdracht: Verschillende diëten en culturen

Theoriebron 2: Voedings-gewoonten in verschillende culturen en diëten


Op voedingsmiddelen vind je een etiket met daarop informatie over het product. In deze oefening leer je om deze etiketten te lezen.

Voorbereiding • Lees theoriebron 5.

• Verzamel enkele voedingsmiddelen met een etiket erop.

• Zorg ervoor dat je een werkende internetverbinding hebt. Uitvoering • Lees de informatie op het etiket.

• Bespreek samen wat de informatie op het etiket betekent.

• Noteer de informatie die je kent.

• Noteer de informatie die je niet kent.

• Ga op zoek naar de ontbrekende informatie, bijvoorbeeld op internet. Controle • Is het gelukt om alle informatie op het etiket te verklaren?

• Is het gelukt om de informatie die je niet kende alsnog te achterhalen? Reflectie • Welke bronnen heb je gebruikt om deze opdracht uit te voeren?

• Hoe was het om samen aan deze opdracht te werken? Beschrijf het proces en jouw ervaringen in je trainingslogboek.

9. Oefening: Check het etiket

Theoriebron 5: Veiligheid


Gezonde en verantwoorde voeding is elke dag nodig. Voeding is de brandstof voor de processen in je lichaam. Met goede voeding werken je lichaam en hersenen goed. En daardoor kun je goed functioneren, je werk doen en je concentreren. Maar wat is gezonde voeding? De Schijf van Vijf is een hulpmiddel waarmee je snel kunt zien hoe je gezond kunt eten.

Schijf van Vijf In de vijf vakken van de Schijf van Vijf zitten producten en voedingsmiddelen die belangrijk zijn voor je lichaam: Groente en fruit Alle soorten groente en fruit: vers, uit pot en blik en uit de diepvries. Of als product dat in een ander product is gebruikt. In groente en fruit zitten onmisbare voedingsstoffen, zoals vitamine C, vitamine A, foliumzuur, vezels en kalium. Groente en fruit zijn belangrijk. Wanneer je deze elke dag eet, verklein je het risico op ziekten als hart- en vaatziekten en vormen van kanker. De vezels uit groente en fruit zijn belangrijk voor een goede stoelgang. Eet verschillende soorten groente en fruit. Zo krijg je alle voedingsmiddelen binnen die je nodig hebt. Wanneer je geen verse groente en fruit kunt krijgen, zijn groente en fruit uit blik, uit pot of uit de diepvries een goed alternatief. Die bevatten ongeveer evenveel vitamines. Soms is suiker toegevoegd aan deze producten, let hiermee op. Brood, granen, aardappelen, rijst, pasta, couscous en peulvruchten In deze producten zitten belangrijke voedingsstoffen, zoals koolhydraten, eiwitten, vezels, B-vitamines, calcium en ijzer. Koolhydraten zorgen voor energie. Vezels geven een voldaan gevoel; ze helpen je om op gewicht te blijven en zorgen voor een goede stoelgang. Varieer met deze producten. Eet de ene dag aardappelen en bijvoorbeeld de andere dag rijst. Kies het liefst volkorenbrood en bruine broodsoorten.

>Theoriebron 1: Verantwoorde voeding


Zuivel, vlees, vis, ei en vleesvervangers Deze producten geven je onmisbare voedingsstoffen, zoals eiwitten, visvetzuren, ijzer, calcium en B-vitamines. Eiwitten zijn belangrijk als bouwstof voor de spieren en weefsels in je lichaam. Calcium is belangrijk voor de opbouw van je botten. IJzer is belangrijk voor de samenstelling van je bloed. Varieer met deze producten. Eet ook af en toe eens een dag geen vlees, maar een vleesvervanger of vis. Zo krijg je genoeg verschillende voedingsstoffen binnen. In deze producten zit veel verzadigd vet. Let hierop. Kies bij voorkeur de magere varianten, hierin zit minder verzadigd vet. Vet en olie Dit zijn alle producten die je gebruikt bij het koken, maar ook voor het besmeren van brood. Deze producten bevatten belangrijke voedingsmiddelen, zoals vitamine A, D en E en essentiële vetzuren. Deze vetzuren kan je lichaam zelf niet aanmaken. Vet is een belangrijke brandstof voor je lichaam. Er is een verschil tussen onverzadigd vet en verzadigd vet. Onverzadigd vet is beter voor je gezondheid dan verzadigd vet. Onverzadigd vet zit in producten als halvarine, vloeibaar bak- en braadvet en alle soorten olie. Verzadigd vet zit vooral in dierlijke vetten. Dranken Drinken is belangrijk om je lichaam gezond te houden. De hele dag door verlies je vocht doordat je urine en zweet verliest. Dit moet je aanvullen. Vocht is ook belangrijk om afvalstoffen af te voeren. Alle dranken tellen mee, zoals water, thee, koffie, melk, vruchtensappen en frisdrank. Let wel op met suikers die in drankjes kunnen zitten. Wees matig met alcohol; voor vrouwen maximaal 1 glas per dag, voor mannen maximaal 2 glazen per dag.

Hoeveelheden Het is belangrijk om elke dag uit de Schijf van Vijf te eten. Wat zijn goede hoeveelheden? Hiervoor is niet een regel te geven die voor iedereen hetzelfde is. Kinderen in de groei, zwangere vrouwen, mannen of vrouwen: ieder heeft verschillende hoeveelheden nodig om gezond te blijven. Op de website van het Voedingscentrum kun je dit zelf checken.

Vijf regels 1 Eet gevarieerd Kies elke dag iets uit alle vijf vakken. Varieer met producten binnen een vak. Eet de ene dag aardappelen, de andere dag pasta. Eet vlees en eet ook eens vegetarisch. Zo krijg je voldoende verschillende voedingsstoffen binnen. 2 Eet niet te veel en beweeg Bekijk wat een goede hoeveelheid voedsel voor je is. Eet je te veel, dan loop je de kans om te zwaar te worden. Ben je te zwaar, dan is dat niet goed voor je gezondheid. Beweeg regelmatig. Je kunt aan sport doen. Denk ook aan dagelijkse beweging. Pak de fiets of loop een stuk in plaats van de auto of de bus te nemen. 3 Eet minder verzadigd vet Verzadigd vet is minder gezond dan onverzadigd vet. Let hierop bij de bereiding van maaltijden. 4 Eet veel groente, fruit en brood


Groente, fruit en brood geven veel vulling. Hierdoor krijg je eerder een vol gevoel. Daarnaast bevatten ze veel vezels, deze zijn belangrijk voor je lichaam. 5 Eet veilig Let bij de bereiding van voedsel op de veiligheid. Check de houdbaarheidsdatum, bewaar voedsel waar het bewaard moet worden en bereid voedsel op de juiste temperatuur. In theoriebron 5 gaan we hierop verder in.

Recepten Er zijn allerlei kookboeken waarin recepten staan voor maaltijden. Een goed basiskookboek is de Wannee, het kookboek van de Amsterdamse huishoudschool, geschreven door Anne Scheepmaker. Daarnaast zijn er kookboeken die over een thema gaan, zoals Italiaans koken, taarten bakken of vegetarisch koken. Ook op internet kun je allerlei recepten opzoeken.

Meer informatie Meer informatie over voeding, producten, diëten en allerlei testjes over voeding is te vinden op www.voedingscentrum.nl. Ook staan allerlei gezonde recepten op deze website.


Bij het werken met cliënten zul je gevraagd en ongevraagd advies geven over een situatie die bij je cliënt speelt. Bereid je op zo'n gesprek voor met de stappen uit dit werkmodel.

>Werkmodel: Adviesgesprek voeren

A. Voorbereiding

Maak met je cliënt een afspraak voor een gesprek. Vertel je cliënt de gespreksonderwerpen.

Bereid je voor. Wat is de aanleiding? Bedenk enkele open vragen (die bijvoorbeeld beginnen met 'hoe', 'wat', 'welke' of 'wie').

B. Inleiding gesprek

Uitleg van het doel van het gesprek. Vermelden gespreksduur.

Wees duidelijk. Check of de cliënt het goed begrepen heeft.

C. Inventarisatie gesprekspunten

Wat wil de begeleider bespreken? Wat wil de cliënt bespreken? Wil de cliënt over het onderwerp spreken?

In deze fase alleen inventariseren, nog niet de punten gaan bespreken.

D. Bespreken gesprekspunten

Stappenplan per agendapunt. Probleemverkenning (veel open vragen stellen: hoe-, wat-, waar- en waaromvragen). Cliënt stimuleren om oplossingen te vinden. Eventueel concrete afspraken maken (SMART). Oplossing kiezen om uit te proberen. Bespreken welke vorm van begeleiding de cliënt krijgt bij deze oplossing. Afspreken hoelang de cliënt deze oplossing uitprobeert en wanneer je dit samen evalueert.

Geef niet te snel adviezen. Zorg dat helder wordt wat precies het probleem is. Behandel elk gesprekspunt apart. Is een gesprekspunt te groot, parkeer dit dan en maak een afspraak om daarop in een later gesprek terug te komen.

E. Afronding

Gemaakte afspraken herhalen. Navragen beleving cliënt (Hoe was het gesprek voor de cliënt? Geef mogelijkheden aan om hierop nog terug te komen.) Een vervolgafspraak maken.

Neem de leiding. Wees duidelijk. Houd het kort. Ga niet nog een keer het gesprek herhalen.


>BeoordelingNaam deelnemer:

Namen groepsgenoten:

Groep:

Docent:

Blok/periode:

Onderwerp:

Onderdeel Criteria Voldoende Onvoldoende

Actieve deelname

• De student was voldoende aanwezig.

• De student leverde een positieve bijdrage in zijn groepje.

• De student leverde een actieve bijdrage in de les.

Persoonlijk verslag

Persoonlijk verslag • Het persoonlijk verslag bevat alle

gevraagde onderdelen. Trainingslogboek • Het trainingslogboek is goed

bijgehouden.

• Het trainingslogboek is netjes en verzorgd.

STARR • Er is van meer opdrachten een

reflectie volgens de STARR-methode gemaakt.

• De reflectie volgens de STARR-methode bevat de volgende onderdelen: situatie, taak, actie, resultaat en reflectie.

• De reflectie volgens de STARR-methode geeft aanleiding tot verbeterpunten.


Datum: ................................................... Paraaf docent: Paraaf deelnemer: ………………………………… …………………………….

Onderdeel Criteria Voldoende Onvoldoende

Demonstratie • De student heeft de wensen van de cliënten achterhaald.

• De student heeft een maaltijd gepland en uitgevoerd volgens de Schijf van Vijf.

• De student heeft een werkplanning gemaakt.

• De student heeft een begroting voor de maaltijd opgesteld.

• De student heeft van de demonstratie een reflectieverslag geschreven.

• De student geeft blijk van voldoende theoretische achtergrond.

Mondeling en schriftelijk taalgebruik

Mondeling taalgebruik Schriftelijk taalgebruik • De schriftelijke producten zijn in

correct Nederlands geschreven.

Overig

Eindbeoordeling Onvoldoende Voldoende Goed >

training: Koken en huishoudelijke vaardigheden · PDF filezin van art. 16l, vijfde lid ......

Documents

Transcript of training: Koken en huishoudelijke vaardigheden · PDF filezin van art. 16l, vijfde lid ......